Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Thực hiện chính sách tinh giản biên chế tại Ủy ban nhân dân cấp xã, huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:96

Thêm vào BST

Báo xấu

1
lượt xem 0
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài "Thực hiện chính sách tinh giản biên chế tại Ủy ban nhân dân cấp xã, huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh" nhằm đề xuất hệ thống giải pháp khả thi nhằm hoàn thiện quá trình thực thi chính sách tinh giản biên chế, không chỉ trong phạm vi UBND cấp xã thuộc huyện Can Lộc mà còn có thể áp dụng rộng rãi trong bối cảnh chung của cả nước.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Thực hiện chính sách tinh giản biên chế tại Ủy ban nhân dân cấp xã, huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN THỊ HIỀN THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH TINH GIẢN BIÊN CHẾ TẠI ỦY BAN NHÂN DÂN CẤP XÃ, HUYỆN CAN LỘC, TỈNH HÀ TĨNH LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG HÀ NỘI - 2024
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN THỊ HIỀN THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH TINH GIẢN BIÊN CHẾ TẠI ỦY BAN NHÂN DÂN CẤP XÃ, HUYỆN CAN LỘC, TỈNH HÀ TĨNH LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Chuyên ngành: QUẢN LÝ CÔNG Mã số: 8 34 04 03 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. PHẠM NGỌC HÀ HÀ NỘI - 2024
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan công trình nghiên cứu này là của riêng cá nhân tôi. Các nghiên cứu, kết quả được tác giả sử dụng trong luận văn này là trung thực, có trích dẫn rõ ràng. Những kết luận của luận văn là của riêng tác giả, chưa từng được công bố trong bất cứ công trình nào khác. Hà Nội, ngày tháng năm 2024 NGƯỜI CAM ĐOAN Nguyễn Thị Hiền
ii LỜI CẢM ƠN Nghiên cứu này được hoàn thành nhờ sự đóng góp và hỗ trợ quý báu từ nhiều cá nhân và tổ chức. Trước hết, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến tập thể giảng viên Học viện Hành chính Quốc gia, những người đã trang bị cho tôi nền tảng kiến thức vững chắc và những kinh nghiệm thiết thực, góp phần định hướng cho cả quá trình nghiên cứu và công tác của tôi. Đặc biệt, tôi ghi nhận sự hỗ trợ tận tâm từ đội ngũ cán bộ Khoa Sau đại học trong suốt quá trình thực hiện luận văn. Tôi xin gửi lời tri ân sâu sắc đến TS. Phạm Ngọc Hà - người hướng dẫn khoa học của luận văn, đã định hướng và đóng góp những ý kiến chuyên môn sâu sắc, giúp nâng cao chất lượng nghiên cứu này. Nghiên cứu không thể hoàn thành nếu thiếu sự hợp tác của Phòng Nội vụ huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh trong việc cung cấp dữ liệu và thông tin nghiên cứu. Tôi chân thành cảm ơn sự hỗ trợ này. Tôi cũng xin ghi nhận sự động viên và chia sẻ từ gia đình và đồng nghiệp, những người đã đồng hành cùng tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu. Mặc dù đã có nhiều cố gắng, song do những hạn chế về kinh nghiệm nghiên cứu và kiến thức chuyên môn, luận văn không tránh khỏi những thiếu sót nhất định. Tôi rất mong nhận được những góp ý xây dựng từ quý thầy cô, đồng nghiệp và độc giả để có thể tiếp tục hoàn thiện nghiên cứu này. Trân trọng cảm ơn. Học viên Nguyễn Thị Hiền MỤC LỤC
iii LỜI CAM ĐOAN ............................................................................................. i LỜI CẢM ƠN .................................................................................................. ii MỤC LỤC ........................................................................................................ ii MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH TINH GIẢN BIÊN CHẾ TẠI UỶ BAN NHÂN DÂN CẤP XÃ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN10 1.1. Tinh giản biên chế và chính sách tinh giản biên chế đối với cán bộ, công chức thuộc Ủy ban nhân dân cấp xã ............................................................ 10 1.1.1. Khái niệm chính sách công và thực hiện chính sách công ............ 10 1.1.2. Khái niệm chính sách tinh giản biên chế....................................... 14 1.2. Thực hiện chính sách tinh giản biên chế tại Ủy ban nhân dân cấp xã trên địa bàn huyện ............................................................................................... 17 1.3. Quy trình thực hiện chính sách tinh giản biên chế ............................... 20 1.3.1. Xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện chính sách tinh giản biên chế ............................................................................................................ 20 1.3.2. Phổ biến, tuyên truyền chính sách tinh giản biên chế ................... 21 1.3.3. Phân công, phối hợp thực hiện chính sách tinh giản biên chế...... 22 1.3.4. Đôn đốc, theo dõi, kiểm tra việc thực hiện chính sách tinh giản biên chế ............................................................................................................ 22 1.3.5. Tổng kết đánh giá, rút kinh nghiệm việc thực hiện chính sách tinh giản biên chế ............................................................................................ 23 1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến thực hiện chính sách tinh giản biên chế .... 24 1.4.1. Vai trò lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước đối với việc thực hiện chính sách tinh giản biên chế .................................................. 24 1.4.2. Nội dung văn bản pháp luật của Nhà nước về thực hiện chính sách tinh giản biên chế ..................................................................................... 25
iv 1.4.3. Cơ cấu tổ chức bộ máy, năng lực cán bộ, công chức thực hiện chính sách tinh giản biên chế ............................................................................ 26 1.4.4. Sự ủng hộ của đội ngũ cán bộ, công chức ..................................... 27 1.4.5. Công tác đánh giá nhân sự ............................................................ 27 1.4.6. Nguồn lực tài chính thực hiện chính sách tinh giản biên chế ....... 27 1.5. Chủ thể, vai trò thực hiện chính sách tinh giản biên chế ..................... 28 1.5.1. Chủ thể thực hiện chính sách tinh giản biên chế........................... 28 1.5.2. Vai trò của thực hiện chính sách tinh giản biên chế ..................... 29 1.6. Tiêu chí đánh giá kết quả thực hiện chính sách tinh giản biên chế đối với cán bộ, công chức thuộc Ủy ban nhân dân cấp xã. ..................................... 30 1.6.1. Đạt được mục tiêu chính sách tinh giản biên chế ......................... 31 1.6.2. Tính hệ thống trong quá trình thực hiện chính sách ..................... 31 1.6.3. Tính pháp lý, khoa học và hợp lý trong tổ chức thực hiện chính sách tinh giản biên chế ............................................................................ 31 1.6.4. Bảo đảm lợi ích thực sự cho các đối tượng thụ hưởng ................. 32 Tiểu kết Chương 1 ....................................................................................... 33 Chương 2. THỰC TRẠNG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH TINH GIẢN BIÊN CHẾ TẠI ỦY BAN NHÂN DÂN CẤP XÃ, HUYỆN CAN LỘC, TỈNH HÀ TĨNH ............................................................................................................... 34 2.1. Giới thiệu tổng quan về đơn vị hành chính và đội ngũ cán bộ, công chức thuộc huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh ............................................................ 34 2.1.1. Tổng quan về đơn vị hành chính tại huyện Can Lộc ..................... 34 2.1.2. Thực trạng số lượng, chất lượng, tình hình quản lý đội ngũ cán bộ, công chức của Ủy ban nhân dân cấp xã, huyện Can Lộc trước tinh giản .................................................................................................................. 35 2.2. Quy trình thực hiện chính sách tinh giản biên chế tại Ủy ban nhân dân cấp xã, huyện Can Lộc ................................................................................ 37
v 2.2.1. Về xây dựng kế hoạch tinh giản biên chế ...................................... 38 2.2.2. Về việc phổ biến, tuyên truyền chính sách..................................... 45 2.2.3. Việc phân công, phối hợp thực hiện chính sách ............................ 46 2.2.4. Việc đôn đốc, theo dõi, kiểm tra việc thực hiện chính sách .......... 49 2.2.5. Việc tổng kết đánh giá, rút kinh nghiệm thực hiện chính sách...... 49 2.3. Kết quả thực hiện chính sách tinh giản biên chế tại Ủy ban nhân dân cấp xã, huyện Can Lộc trong thời gian qua ....................................................... 50 2.3.1. Về số lượng biên chế đã tinh giản ................................................. 50 2.3.2. Về chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức sau khi tinh giản ......... 52 2.3.3. Về việc thực hiện các chính sách đối với biên chế đã tinh giản .... 53 2.4. Đánh giá chung về việc thực hiện chính sách tinh giản biên chế tại Ủy ban nhân dân cấp xã, huyện Can Lộc trong thời gian qua .......................... 54 2.4.1. Kết quả đạt được ............................................................................ 54 2.4.2. Tồn tại, hạn chế của việc thực hiện chính sách tinh giản biên chế tại Ủy ban nhân dân cấp xã, huyện Can Lộc và nguyên nhân của tồn tại, hạn chế ............................................................................................................ 57 Tiểu kết Chương 2 ........................................................................................... 63 Chương 3. PHƯƠNG HƯỚNG, GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN VIỆC THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH TINH GIẢN BIÊN CHẾ TẠI ỦY BAN NHÂN DÂN CẤP XÃ, HUYỆN CAN LỘC, TỈNH HÀ TĨNH TRONG THỜI GIAN TỚI ......................................................................................................................... 64 3.1. Phương hướng thực hiện chính sách tinh giản biên chế tại UBND cấp xã huyện Can Lộc trong giai đoạn tới .............................................................. 64 3.2. Giải pháp hoàn thiện việc thực hiện chính sách tinh giản biên chế tại UBND cấp xã, huyện Can Lộc .................................................................... 65 3.2.1. Quy định pháp lý về tinh giản biên chế cần đảm bảo thống nhất, đồng bộ, hợp lý ........................................................................................ 66
vi 3.2.2. Đổi mới nhận thức đúng đắn, đầy đủ về tầm quan trọng, ý nghĩa của việc tổ chức thực hiện chính sách tinh giản biên chế tại UBND cấp xã, huyện Can Lộc ......................................................................................... 66 3.2.3. Nâng cao trách nhiệm của người đứng đầu đơn vị và các chủ thể tham gia thực hiện chính sách tại UBND cấp xã, huyện Can Lộc .......... 68 3.2.4. Tăng cường công tác tuyên truyền, hướng dẫn thực hiện chính sách tinh giản biên chế ..................................................................................... 70 3.2.5. Hoàn thiện công tác đánh giá cán bộ, công chức. ........................ 72 3.2.6. Tinh giản biên chế gắn với đổi mới cơ cấu tổ chức ...................... 72 3.2.7. Hoàn thiện các bước trong quy trình tổ chức thực hiện chính sách tinh giản biên chế ..................................................................................... 73 3.2.8. Thực hiện đúng, đầy đủ các yêu cầu trong tổ chức thực hiện chính sách tinh giản biên chế ............................................................................ 78 Tiểu kết Chương 3 ....................................................................................... 79 KẾT LUẬN .................................................................................................... 80 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................... 81 PHỤ LỤC ....................................................................................................... 85
vii DANH MỤC BẢNG Bảng 2. 1. Chất lượng cán bộ, công chức tại UBND cấp xã, huyện Can Lộc trước tinh giản ................................................................................................. 35 Bảng 2. 2. Kế hoạch tinh giản biên chế đối với Ủy ban nhân dân cấp xã, huyện Can Lộc giai đoạn 2016 - 2023 ............................................................ 45 Bảng 2. 3. Tổng hợp số lượng biên chế và vị trí công tác của các đối tượng đã tinh giản từ năm 2016 đến năm 2023 tại UBND cấp xã, huyện Can Lộc ...... 51 Bảng 2. 4. Bảng thống kê lý do tinh giản đối với các đối tượng thuộc diện tinh giản biên chế từ năm 2016 - 2023 tại UBND cấp xã, huyện Can Lộc ........... 51 Bảng 2. 5. Tổng hợp số lượng và trình độ cán bộ, công chức đã tinh giản .... 53 Bảng 2.6. Trình độ cán bộ, công chức sau tinh giản ....................................... 53 Bảng 2. 7. Chính sách áp dụng đối với đối tượng thuộc diện tinh giản biên chế ......................................................................................................................... 54
1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài luận văn Chính sách công đóng vai trò then chốt trong công cụ quản trị xã hội của Nhà nước. Việc hoạch định và thực thi hiệu quả các chính sách công không chỉ góp phần giải quyết các vấn đề xã hội cấp thiết mà còn thúc đẩy sự phát triển toàn diện của quốc gia trên nhiều phương diện: từ tăng trưởng kinh tế bền vững, củng cố an ninh quốc phòng, mở rộng quan hệ đối ngoại, cho đến việc duy trì trật tự xã hội và bảo đảm quyền lợi công dân. Thông qua đó, chính sách công trở thành động lực quan trọng trong tiến trình xây dựng một xã hội dân chủ, công bằng và văn minh. Mỗi chính sách khi được ban hành đều tạo ra những tác động sâu rộng đến cấu trúc kinh tế - xã hội của quốc gia và đời sống người dân. Điển hình như chính sách tinh giản biên chế - một trong những cải cách quan trọng có ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả vận hành của hệ thống tổ chức bộ máy nhà nước. Tinh giản biên chế là một chủ trương lớn của Đảng. Thể chế hoá chủ trương này, Nhà nước đã ban hành chính sách tinh giản biên chế nhằm xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức nhà nước các cấp tinh gọn, chuyên nghiệp, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, góp phần phục vụ nhân dân ngày càng tốt hơn, nâng cao năng lực và hiệu quả quản lý nhà nước, thúc đẩy kinh tế - xã hội phát triển. Thực hiện chính sách tinh giản biên chế ở các cơ quan, tổ chức nhà nước nói chung và ở Ủy ban nhân dân cấp xã nói riêng có vai trò hiện thực hoá mục tiêu tinh giản biên chế và từng bước giải quyết vấn đề “vừa thừa, vừa thiếu công chức”, kiểm chứng tính đúng đắn và cung cấp cơ sở cho việc hoàn thiện chính sách tinh giản biên chế ở nước ta nói chung và từng địa phương nói riêng.
2 Trong thời gian qua, việc triển khai thực hiện các chủ trương của Đảng và chính sách pháp luật của Nhà nước về tinh giản biên chế tại Ủy ban nhân dân (UBND) cấp xã thuộc huyện Can Lộc đã đạt được những tiến triển đáng ghi nhận. Phòng Nội vụ huyện đã từng bước tham mưu xây dựng hợp lý cơ cấu đội ngũ cán bộ, công chức và triển khai đề án vị trí việc làm, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của các đơn vị hành chính cấp xã. Tuy nhiên, quá trình thực thi chính sách vẫn tồn tại một số hạn chế đáng lưu ý: năng lực công tác của một bộ phận cán bộ, công chức chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu thực tiễn; hiện tượng thiếu tinh thần trách nhiệm trong thực thi công vụ vẫn còn được phản ánh; đặc biệt, công tác tinh giản biên chế và tái cơ cấu đội ngũ công chức còn bộc lộ tính trì trệ, ngại va chạm và chưa tạo được đột phá cần thiết. Những bất cập này đã tác động trực tiếp đến hiệu quả vận hành của bộ máy hành chính cấp xã tại huyện Can Lộc. Xuất phát từ thực trạng trên, việc nghiên cứu đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả thực thi chính sách tinh giản biên chế là một yêu cầu cấp thiết. Đây chính là cơ sở để tác giả lựa chọn đề tài nghiên cứu "Thực hiện chính sách tinh giản biên chế tại Ủy ban nhân dân cấp xã, huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh" làm luận văn thạc sĩ chuyên ngành Quản lý công. Nghiên cứu này không chỉ góp phần hoàn thiện khung lý luận về thực thi chính sách tinh giản biên chế, mà còn hướng tới việc đề xuất những giải pháp thiết thực nhằm nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách này tại UBND cấp xã, huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh trong giai đoạn tới. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn 2.1. Các công trình nghiên cứu về chính sách công và thực hiện chính sách công Tác giả Vũ Cao Đàm (2011), Khoa học chính sách, Nhà xuất bản đại
3 học Quốc gia Hà Nội đã nghiên cứu các liên hệ bên trong của chính sách và những mối liên hệ bên ngoài của chính sách với các thiết chế quản lý và các hoạt động khác nhau trong đời sống xã hội. Sự phát triển và ngày càng phức tạp hóa của các mối quan hệ xã hội đã làm nổi bật những hạn chế trong hoạch định chính sách, từ đó đặt ra yêu cầu cấp thiết về việc nghiên cứu và phân tích chính sách một cách chuyên nghiệp, dựa trên nền tảng lý luận vững chắc. Tác giả Lê Văn Gấm (2021), Tạp chí quản lý Nhà nước, số tháng 09/2021 với bài viết: “Đổi mới tư duy xây dựng chính sách công”. Trong thời gian qua, các chủ thể chính sách công đã có nhiều nỗ lực trong việc xây dựng và ban hành chính sách phát triển kinh tế - xã hội. Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại một số thiếu sót và hạn chế do nhận thức và tư duy về chính sách công chưa thật sự toàn diện. Điều này đã ảnh hưởng đến chất lượng, hiệu lực và hiệu quả của các chính sách trong thực tiễn. Do đó, cần có sự đổi mới trong tư duy xây dựng chính sách để đảm bảo các chính sách công mang lại hiệu quả tích cực cho xã hội. Qua rà soát tổng quan các nghiên cứu liên quan, có thể thấy vấn đề thực thi chính sách công đã được nhiều học giả quan tâm nghiên cứu. Đỗ Phú Hải (2016) trong bài viết "Những vấn đề lý luận và thực tiễn về năng lực xây dựng và thực hiện chính sách công" đăng trên Tạp chí Tổ chức Nhà nước đã chỉ ra rằng, bên cạnh những mặt tích cực, việc thực thi chính sách công ở Việt Nam vẫn còn tồn tại những hạn chế, đặc biệt là về trình độ và năng lực của đội ngũ cán bộ, công chức trong việc xây dựng và thực thi chính sách. Văn Tất Thu (2016), thông qua bài viết "Năng lực thực hiện chính sách công - những vấn đề lý luận và thực tiễn" trên Tạp chí Tổ chức Nhà nước, đã đi sâu phân tích ý nghĩa và tầm quan trọng của việc thực thi chính sách. Trong tác phẩm "Chính sách công - Những vấn đề cơ bản", Nguyễn Hữu
4 Hải (2014) đã xây dựng một khung lý thuyết toàn diện về tổ chức thực thi chính sách công, bao gồm: các quan niệm cơ bản, vị trí và ý nghĩa, quy trình thực thi, các yếu tố ảnh hưởng, yêu cầu đối với tổ chức thực thi, cùng các hình thức và phương pháp tổ chức thực thi chính sách công. Đáng chú ý, Lê Văn Hòa (2016) trong công trình chuyên khảo "Quản lý thực hiện chính sách công theo kết quả" đã phát triển một cách tiếp cận mới trong nghiên cứu về thực thi chính sách công, tập trung vào khía cạnh quản lý theo kết quả. 2.2. Các công trình nghiên cứu về tinh giản biên chế Trong phạm vi nghiên cứu về tinh giản biên chế, nhiều học giả đã có những đóng góp đáng kể về mặt lý luận và thực tiễn. Lê Như Thanh (2017), qua bài viết "Tinh giản biên chế trong các cơ quan hành chính nhà nước - Thách thức và giải pháp" trên Tạp chí Tổ chức nhà nước điện tử, đã chỉ ra ba thách thức cốt lõi trong tiến trình tinh giản biên chế tại Việt Nam: (1) yêu cầu gắn kết giữa tinh giản biên chế với việc tái cấu trúc chức năng, nhiệm vụ của hệ thống hành chính nhà nước; (2) rào cản về nhận thức dẫn đến những bất cập trong phương thức thực thi; và (3) tính nhạy cảm của vấn đề khi liên quan đến yếu tố nhân sự, đòi hỏi vai trò quyết định của người đứng đầu trong đánh giá và phân loại cán bộ, công chức. Một nghiên cứu đa chiều và toàn diện hơn được thực hiện bởi nhóm tác giả Hà Lê Thành Trung, Võ Diệp Minh Trang và Đồng Thu Trang (2017) thông qua đề tài "Cơ cấu tổ chức, cơ cấu nhân sự của Bộ, cơ quan ngang Bộ; Sở trong bối cảnh tinh giản biên chế". Nghiên cứu này nổi bật với cách tiếp cận liên ngành, kết hợp giữa khoa học hành chính và pháp lý hành chính, cùng với cơ sở dữ liệu khảo sát phong phú từ nhiều địa phương và các Bộ, ngành khác nhau, tạo nên một khung lý thuyết có giá trị tham khảo cao về cơ cấu tổ chức và tinh
5 giản biên chế. Lê Vĩnh Tân (2018), trong bài viết "Tinh giản biên chế và cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức theo tinh thần Nghị quyết Hội nghị Trung ương 6 khóa XII" trên Tạp chí Cộng sản, đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc gắn kết tinh giản biên chế với tái cơ cấu và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức. Tác giả đề xuất một hệ thống giải pháp đồng bộ, tập trung vào ba trụ cột: thống nhất quản lý tổ chức bộ máy và biên chế, đổi mới sắp xếp tổ chức, và hoàn thiện cơ chế quản lý biên chế cùng với công tác tuyển dụng, sử dụng nhân sự. 2.3. Các công trình nghiên cứu liên quan tới chính sách tinh giản biên chế và thực hiện chính sách tinh giản biên chế. Nghiên cứu gần đây của Nguyễn Duy Thăng (2022) trên Tạp chí Tổ chức Nhà nước đã chỉ ra ba thách thức chính trong việc thực thi chính sách tinh giản biên chế theo Nghị định số 108/2014/NĐ-CP: (i) chưa đạt được mục tiêu giảm biên chế theo yêu cầu của Đảng; (ii) thiếu cơ chế phân cấp cho các bộ, ngành và địa phương trong việc chủ động thực hiện tinh giản biên chế; và (iii) sự cần thiết phải cụ thể hóa các quy định mới từ Luật Cán bộ, công chức và Luật Viên chức (sửa đổi 2019) cùng Bộ luật Lao động 2019. Những thách thức này đã dẫn đến việc ban hành các Nghị định số 113/2018/NĐ-CP và 143/2020/NĐ-CP nhằm điều chỉnh và hoàn thiện khung pháp lý về tinh giản biên chế. Ở cấp độ nghiên cứu thực tiễn, một số công trình đã tập trung phân tích việc thực thi chính sách tinh giản biên chế tại các đơn vị cụ thể. Điển hình như luận văn thạc sĩ của Nguyễn Thành Nam (2020) về "Thực hiện chính sách tinh giản biên chế tại cơ quan Bộ Y tế" đã cung cấp cái nhìn toàn diện về thực trạng và đề xuất các giải pháp hoàn thiện việc thực thi chính sách trong bối cảnh ngành y tế. Tương tự, nghiên cứu của Trần Minh Thường (2018) về "Thực hiện chính sách tinh giản biên chế tại huyện Đức Phổ, tỉnh Quảng Ngãi" đã đóng góp những
6 giải pháp thiết thực cho việc nâng cao hiệu quả thực thi chính sách ở cấp huyện. Qua rà soát tổng quan các nghiên cứu trên, có thể thấy vấn đề tinh giản biên chế đã được nghiên cứu ở nhiều cấp độ khác nhau, từ tầm vĩ mô của quốc gia đến các bộ ngành và địa phương cụ thể. Tuy nhiên, vẫn còn thiếu những nghiên cứu chuyên sâu về thực thi chính sách này tại địa bàn huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh. Do đó, luận văn này hướng tới việc phân tích thực trạng, chỉ ra những thành tựu và hạn chế trong quá trình thực thi chính sách tinh giản biên chế tại địa phương này, từ đó đề xuất các giải pháp thiết thực nhằm nâng cao hiệu quả thực thi chính sách trong thời gian tới. Kết quả nghiên cứu không chỉ có ý nghĩa với địa phương nghiên cứu mà còn góp phần hoàn thiện quá trình thực thi chính sách tinh giản biên chế trên phạm vi toàn quốc. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: Việc thực hiện chính sách tinh giản biên chế tại Ủy ban nhân dân cấp xã, huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh. - Phạm vi nghiên cứu: + Phạm vi thời gian: từ năm 2016 đến năm 2023. + Phạm vi đối tượng của chính sách: Cán bộ, công chức tại UBND cấp xã huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh. 4. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 4.1. Mục đích nghiên cứu Nghiên cứu hướng tới việc đề xuất hệ thống giải pháp khả thi nhằm hoàn thiện quá trình thực thi chính sách tinh giản biên chế, không chỉ trong phạm vi UBND cấp xã thuộc huyện Can Lộc mà còn có thể áp dụng rộng rãi trong bối cảnh chung của cả nước. 4.2. Nhiệm vụ nghiên cứu - Hệ thống những vấn đề lý luận về thực hiện chính sách tinh giản biên chế.
7 - Phân tích, đánh giá thực trạng việc thực hiện chính sách tinh giản biên chế tại UBND cấp xã, huyện Can Lộc, chỉ rõ những ưu điểm, kết quả đạt được, các bất cập hạn chế, nguyên nhân của các bất cập hạn chế. - Đề xuất phương hướng, giải pháp nhằm hoàn thiện việc thực hiện chính sách tinh giản biên chế tại UBND cấp xã, huyện Can Lộc nói riêng và đối với chính sách tinh giản biên chế ở nước ta hiện nay nói chung. 5. Phương pháp nghiên cứu Để thực hiện các mục tiêu và nhiệm vụ đề ra, nghiên cứu sẽ áp dụng một hệ thống phương pháp nghiên cứu khoa học, bao gồm: - Phương pháp thu thập dữ liệu: + Phương pháp nghiên cứu tài liệu: Tác giả sử dụng phương pháp này để hệ thống văn bản quy phạm pháp luật, các báo cáo của cơ quan có thẩm quyền, các giáo trình, sách chuyên khảo, tham khảo, các đề tài khoa học, luận án tiến sỹ, luận văn thạc sỹ, các bài báo khoa học đã công bố có liên quan đến đề tài. Dữ liệu thu thập được sẽ phục vụ chủ yếu cho xây dựng khung lý luận ở chương 1 và đánh giá thực trạng ở chương 2. + Phương pháp phỏng vấn sâu: Ngoài phương pháp thu thập dữ liệu thứ cấp thông qua nghiên cứu tài liệu thực tế, tác giả còn sử dụng phương pháp phỏng vấn sâu về thực trạng thực hiện chính sách tinh giản biên chế. Nghiên cứu đã sử dụng 05 câu hỏi đặt ra cho 5 Chủ tịch và phó chủ tịch tại 03 xã của huyện Can Lộc và 02 công chức Phòng Nội vụ huyện Can Lộc trực tiếp tham gia vào quá trình thực hiện chính sách tinh giản biên chế tại huyện Can Lộc. Các câu hỏi dưới dạng định tính giúp người trả lời phỏng vấn có thể tự do thể hiện quan điểm cá nhân, từ những ý kiến đó hỗ trợ cho bài nghiên cứu khách quan nhất, rõ ràng, chi tiết hơn. (Mẫu câu hỏi phỏng vấn ở Phụ lục kèm theo). - Phương pháp phân tích dữ liệu: Trên cơ sở số liệu thu thập được, tác giả xem xét, phân loại, tổng hợp,
8 phân tích số liệu thống kê, đánh giá các dữ liệu gồm các nội dung liên quan tới thực hiện chính sách tinh giản biên chế nói chung và ở cấp xã nói riêng. Trên cơ sở đó tác giả luận văn luận giải, đánh giá và phân tích để rút ra một số kết luận về thực trạng thực hiện chính sách tinh giản biên chế tại cấp xã của huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh và xác định những kết quả đạt được, tồn tại, hạn chế và nguyên nhân của các hạn chế; từ đó, đề xuất những giải pháp nhằm hoàn thiện công tác thực hiện chính sách tinh giản biên chế tại cấp xã của huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn 6.1. Ý nghĩa lý luận Nghiên cứu này đóng góp cho khung lý thuyết về thực thi chính sách tinh giản biên chế thông qua việc: • Phân tích và làm giàu thêm cơ sở lý luận dựa trên bằng chứng thực tiễn từ một địa phương cụ thể • Cung cấp những hiểu biết sâu sắc về mối quan hệ giữa lý thuyết và thực tiễn trong quá trình thực thi chính sách tại cấp cơ sở • Góp phần hoàn thiện khung phân tích về việc thực thi chính sách tinh giản biên chế ở cấp địa phương 6.2. Ý nghĩa thực tiễn Kết quả nghiên cứu mang lại những giá trị ứng dụng thiết thực: • Cung cấp cơ sở khoa học cho việc hoàn thiện quá trình thực thi chính sách tinh giản biên chế tại UBND cấp xã, huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh • Đề xuất những giải pháp có thể nhân rộng và áp dụng cho các địa phương khác có điều kiện tương tự • Đóng góp vào việc nâng cao hiệu quả thực thi chính sách tinh giản biên chế trên phạm vi toàn quốc
9 • Trở thành tài liệu tham khảo hữu ích cho các nhà hoạch định chính sách, các nhà quản lý và các nghiên cứu tiếp theo về chủ đề này 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu và phần kết luận, nội dung chính của luận văn bao gồm 3 chương: - Chương 1: Cơ sở lý luận về thực hiện chính sách tinh giản biên chế. - Chương 2: Thực trạng thực hiện chính sách tinh giản biên chế tại UBND cấp xã, huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh. - Chương 3: Phương hướng, giải pháp hoàn thiện việc thực hiện chính sách tinh giản biên chế tại UBND cấp xã, huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh trong thời gian tới.
10 Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH TINH GIẢN BIÊN CHẾ TẠI UỶ BAN NHÂN DÂN CẤP XÃ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN 1.1. Tinh giản biên chế và chính sách tinh giản biên chế đối với cán bộ, công chức thuộc Ủy ban nhân dân cấp xã 1.1.1. Khái niệm chính sách công, thực hiện chính sách công Khái niệm chính sách, chính sách công: Khái niệm chính sách, chính sách công: “Chính sách” là thuật ngữ được sử dụng phổ biến trong các tài liệu và có thể dễ dàng tìm kiếm trên các phương tiện thông tin truyền thông, tuy nhiên khái niệm này là thuật ngữ khó có thể định nghĩa một cách cụ thể và rõ ràng. Theo từ điển Oxford English Dictionary: “Chính sách là một đường lối hành động được thông qua và theo đuổi bởi chính quyền, đảng, nhà cai trị, chính khách, v.v...” [12]. Theo Từ điển bách khoa Việt Nam: “Chính sách là những chuẩn tắc cụ thể để thực hiện đường lối, nhiệm vụ. Chính sách được thực hiện trong một thời gian nhất định, trên những lĩnh vực cụ thể nào đó. Bản chất, nội dung và phương hướng của chính sách tuỳ thuộc vào tính chất của đường lối, nhiệm vụ chính trị, kinh tế, văn hoá,...” [29] Khái niệm chính sách công Ở các nước phát triển và các tổ chức kinh tế quốc tế, thuật ngữ “Chính sách công” được sử dụng rất phổ biến. Có thể nêu ra một số quan niệm sau: Chính sách công là một tập hợp các quyết định có liên quan lẫn nhau của một nhà chính trị hay một nhóm các nhà chính trị gắn liền với việc lựa chọn các mục tiêu và các giải pháp để đạt các mục tiêu đó [18]. Chính sách công là cái mà chính phủ lựa chọn làm hay không làm [18]. Chính sách công là toàn bộ
11 các hoạt động của nhà nước có ảnh hưởng một cách trực tiếp hay gián tiếp đến cuộc sống của mọi công dân [18]. Chính sách công là một kết hợp phức tạp những sự lựa chọn liên quan lẫn nhau, bao gồm cả các quyết định không hành động, do các cơ quan nhà nước hay các quan chức nhà nước đề ra [18]. Chính sách công bao gồm các quyết định chính trị để thực hiện các chương trình nhằm đạt được những mục tiêu xã hội [18]. Nói cách đơn giản nhất, chính sách công là tổng hợp các hoạt động của chính phủ/chính quyền, trực tiếp hoặc thông qua tác nhân bởi vì nó có ảnh hưởng tới đời sống của công dân [18]. Khái niệm chính sách công Trong bối cảnh quốc tế, đặc biệt tại các quốc gia phát triển và tổ chức kinh tế liên quốc gia, khái niệm "chính sách công" được áp dụng một cách phổ quát. Một số cách tiếp cận lý thuyết đáng chú ý về chính sách công bao gồm: Chính sách công được định danh như một tổ hợp các quyết sách có tính liên kết của chủ thể hoặc nhóm chủ thể chính trị, gắn liền với quá trình xác định mục tiêu và phương thức hiện thực hóa [18]. Theo một cách hiểu khác, chính sách công thể hiện thông qua các hành động hoặc không hành động được lựa chọn bởi chính phủ [18]. Trong phạm vi rộng hơn, chính sách công bao hàm toàn bộ hoạt động của nhà nước có tác động trực tiếp hoặc gián tiếp đến đời sống công dân [18]. Một cách tiếp cận tổng hợp xem xét chính sách công như một cấu trúc phức hợp của các lựa chọn có tính tương tác, bao gồm cả quyết định không hành động, được ban hành bởi các cơ quan và công chức nhà nước [18]. Trong context của mục tiêu xã hội, chính sách công được hiểu là tập hợp các quyết định mang tính chính trị nhằm triển khai các chương trình đạt được các mục tiêu đã đề ra [18]. Một cách diễn đạt súc tích, chính sách công là tổng thể các hoạt động của chính quyền, dù trực tiếp hay gián tiếp thông qua các tác nhân trung gian, có ảnh hưởng đến đời sống của người dân [18].