Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Thực thi chính sách ưu đãi người có công với cách mạng trên địa bàn thành phố Cà Mau, tỉnh Cà Mau

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:102

Thêm vào BST

Báo xấu

7
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn "Thực thi chính sách ưu đãi người có công với cách mạng trên địa bàn thành phố Cà Mau, tỉnh Cà Mau" được hoàn thành với mục tiêu nhằm nêu ra những kết quả đạt được, những hạn chế, thiếu sót và chỉ rõ những nguyên nhân của các hạn chế cần phải khắc phục. Đề xuất các giải pháp, khuyến nghị nhằm hoàn thiện việc thực thi chính sách ưu đãi người có công với cách mạng trên địa bàn thành phố Cà Mau, tỉnh Cà Mau.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Thực thi chính sách ưu đãi người có công với cách mạng trên địa bàn thành phố Cà Mau, tỉnh Cà Mau

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ ………………/…………….. ……./…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA TRẦN PHI NHƯ THỰC THI CHÍNH SÁCH ƯU ĐÃI NGƯỜI CÓ CÔNG VỚI CÁCH MẠNG TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ CÀ MAU, TỈNH CÀ MAU LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH - NĂM 2023
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ ………………/…………….. ……./…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA TRẦN PHI NHƯ THỰC THI CHÍNH SÁCH ƯU ĐÃI NGƯỜI CÓ CÔNG VỚI CÁCH MẠNG TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ CÀ MAU, TỈNH CÀ MAU LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 8 34 04 03 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC TS. LÊ THỊ TRÚC ANH THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH - NĂM 2023
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đề tài luận văn “Thực thi chính sách ưu đãi người có công với cách mạng trên địa bàn thành phố Cà Mau, tỉnh Cà Mau” do tôi trực tiếp thực hiện với sự hướng dẫn của TS. Lê Thị Trúc Anh. Tất cả các số liệu và kết quả được trình bày trong luận văn do Phòng Lao động – Thương binh và Xã hội thành phố Cà Mau cung cấp, đảm bảo tính trung thực, hợp lệ theo đúng quy định. Nội dung nghiên cứu do tôi tự tìm kiếm, khảo sát và tổng hợp. Nếu sai sót, tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm. Thành phố Hồ Chí Minh, ngày tháng năm 2023 Tác giả luận văn Trần Phi Như
LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành luận văn này, tôi đã nhận được sự chỉ dẫn, giúp đỡ của các giảng viên Học viện, cùng các anh, chị, bạn bè học viên lớp Cao học Quản lý công HC26N8. Xin gửi lời cảm ơn chân thành đến quý thầy cô giảng viên Học viện Hành chính Quốc gia đã tận tình giảng dạy, truyền đạt những kiến thức quý báu giúp tôi có cơ hội học hỏi, rèn luyện và nâng cao trình độ. Xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến TS. Lê Thị Trúc Anh, người trực tiếp hướng dẫn, định hướng, đóng góp ý kiến xây dựng để tôi có thể hoàn thành luận văn. Xin trân trọng cảm ơn quý lãnh đạo, cùng toàn thể cán bộ, công chức Phòng Lao động – Thương binh và Xã hội thành phố Cà Mau đã tận tình hỗ trợ, cung cấp các tài liệu, thông tin tạo điều kiện cho tôi trong quá trình nghiên cứu, tiếp cận thực tiễn để hoàn thiện luận văn. Đặc biệt, tôi rất biết ơn sự quan tâm, khích lệ của gia đình, người thân đã tiếp cho tôi nguồn động lực tinh thần quý giá để tôi luôn cố gắng vươn lên, hoàn thành nhiệm vụ học tập và nghiên cứu khoa học của mình. Với tất cả lòng chân thành, một lần nữa tôi xin trân trọng cảm ơn! Học viên Trần Phi Như
MỤC LỤC MỞ ĐẦU ........................................................................................................ 1 1. Lý do chọn đề tài...................................................................................... 1 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài ................................................ 2 3. Mục đích, nhiệm vụ của luận văn ............................................................. 6 3.1. Mục đích ............................................................................................... 6 3.2. Nhiệm vụ............................................................................................ 6 4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu................................................................. 6 4.1. Đối tượng nghiên cứu ......................................................................... 6 4.2. Phạm vi nghiên cứu ............................................................................ 7 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu........................................ 7 5.1. Phương pháp luận .............................................................................. 7 5.2. Phương pháp nghiên cứu cụ thể ......................................................... 7 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn ................................................. 8 6.1. Ý nghĩa về mặt lý luận........................................................................ 8 6.2. Ý nghĩa thực tiễn ................................................................................ 8 7. Kết cấu của luận văn ................................................................................ 9 CHƯƠNG 1 .................................................................................................. 10 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ THỰC THI CHÍNH SÁCH ƯU ĐÃI NGƯỜI CÓ CÔNG VỚI CÁCH MẠNG TRÊN ĐỊA BÀN CẤP HUYỆN ......................... 10 (THÀNH PHỐ THUỘC TỈNH) .................................................................... 10 1.1. Khái quát chính sách ưu đãi người có công với cách mạng................... 10 1.1.1. Khái niệm và đặc điểm người có công với cách mạng......................... 10 1.1.2. Khái niệm chính sách ưu đãi người có công với cách mạng ................. 10 1.1.3. Vai trò của chính sách ưu đãi người có công với cách mạng ................ 11 1.1.4. Nội dung cơ bản chính sách ưu đãi người có công với cách mạng ........ 12 1.2. Thực thi chính sách ưu đãi người có công với cách mạng ..................... 13 1.2.1. Khái niệm thực thi chính sách ưu đãi người có công với cách mạng ..... 13 1.2.2. Vai trò thực thi chính sách ưu đãi người có công với cách mạng .......... 14
1.2.3. Chủ thể thực thi chính sách ưu đãi người có công với cách mạng trên địa bàn cấp huyện (thành phố thuộc tỉnh) ......................................................... 15 1.2.4. Quy trình thực hiện chính sách ưu đãi người có công với cách mạng trên địa bàn cấp huyện (thành phố thuộc tỉnh).................................................... 17 1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến việc thực thi chính sách ưu đãi người có công với cách mạng............................................................................................ 20 1.3.1. Yếu tố về thể chế văn bản pháp luật, chính sách của Nhà nước ............ 21 1.3.2. Chủ thể thực thi chính sách .............................................................. 21 1.3.3. Nguồn lực thực hiện chính sách ........................................................ 22 1.4. Kinh nghiệm thực thi chính sách ưu đãi người có công với cách mạng ở một số địa phương và giá trị tham khảo cho thành phố Cà Mau................. 22 1.4.1. Thực thi chính sách ưu đãi người có công với cách mạng ở thành phố Bạc Liêu, tỉnh Bạc Liêu ................................................................................... 22 1.4.2. Thực thi chính sách ưu đãi người có công với cách mạng ở thành phố Long Xuyên, tỉnh An Giang ...................................................................... 23 1.4.3. Thực thi chính sách ưu đãi người có công với cách mạng trên địa bàn huyện Phụng Hiệp, tỉnh Hậu Giang ............................................................ 24 1.4.4. Giá trị tham khảo rút ra cho việc tổ chức triển khai thực thi chính sách ưu đãi người có công với cách mạng trên địa bàn thành phố Cà Mau từ kinh nghiệm ở một số địa phương đã nêu ........................................................... 26 TIỂU KẾT CHƯƠNG 1................................................................................ 28 CHƯƠNG 2 .................................................................................................. 29 THỰC TRẠNG THỰC THI CHÍNH SÁCH ƯU ĐÃI NGƯỜI CÓ CÔNG VỚI CÁCH MẠNG TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ CÀ MAU,............................ 29 TỈNH CÀ MAU ............................................................................................ 29 2.1. Khái quát về điều kiện kinh tế - xã hội và tình hình người có công với cách mạng tại thành phố Cà Mau, tỉnh Cà Mau ......................................... 29 2.1.1. Điều kiện kinh tế - xã hội ................................................................. 29 2.1.2. Tình hình người có công với cách mạng đang được quản lý trên địa bàn thành phố Cà Mau, tỉnh Cà Mau ................................................................ 31 2.2. Cơ quan thực thi chính sách ưu đãi người có công ............................... 33
2.3. Tình hình thực thi chính sách ưu đãi người có công với cách mạng trên địa bàn thành phố Cà Mau ........................................................................ 34 2.3.1. Xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện chính sách ưu đãi người có công với cách mạng.......................................................................................... 34 2.3.2. Phổ biến, tuyên truyền chính sách ưu đãi người có công ..................... 37 2.3.4. Theo dõi, kiểm tra, đôn đốc việc thực thi chính sách ưu đãi người có công với cách mạng.......................................................................................... 42 2.3.5. Sơ kết, tổng kết, đánh giá, rút kinh nghiệm trong công tác thực thi chính sách ưu đãi người có công với cách mạng ................................................... 45 2.4. Kết quả thực hiện chính sách ưu đãi người có công với cách mạng trên địa bàn thành phố Cà Mau, tỉnh Cà Mau ................................................... 46 2.4.1. Thực hiện chế độ trợ cấp, phụ cấp thường xuyên................................ 46 2.4.2. Thực hiện chế độ trợ cấp một lần, lần đầu và mai táng phí .................. 47 2.4.3. Thực hiện công tác điều dưỡng phục hồi sức khỏe và cấp phương tiện trợ giúp, dụng cụ chỉnh hình đối với người có công với cách mạng .................... 48 2.4.4. Thực hiện chính sách hỗ trợ nhà ở..................................................... 50 2.4.5. Thực hiện Bảo hiểm y tế .................................................................. 51 2.4.6. Thực hiện công tác thăm viếng, tặng quà ........................................... 52 2.4.7. Thực hiện chế độ ưu đãi giáo dục, đào tạo nghề, giải quyết việc làm cho người có công và thân nhân ....................................................................... 52 2.4.8. Thực hiện các hoạt động đền ơn đáp nghĩa ........................................ 53 2.4.9. Về tinh thần, thái độ trách nhiệm thực thi chính sách ưu đãi người có công với cách mạng .................................................................................. 54 2.5. Đánh giá chung ................................................................................... 55 2.5.1. Ưu điểm ......................................................................................... 55 2.5.2. Hạn chế .......................................................................................... 56 2.5.3. Nguyên nhân của những hạn chế cần khắc phục ................................. 58 TIỂU KẾT CHƯƠNG 2................................................................................ 60 CHƯƠNG 3 .................................................................................................. 61 ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN VIỆC THỰC THI CHÍNH SÁCH ƯU ĐÃI NGƯỜI CÓ CÔNG VỚI CÁCH MẠNG TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ CÀ MAU, TỈNH CÀ MAU..................................................... 61
3.1. Quan điểm của Đảng và Nhà nước về chính sách ưu đãi người có công với cách mạng............................................................................................ 61 3.2. Quan điểm, mục tiêu, nhiệm vụ của Đảng bộ, chính quyền tỉnh và thành phố Cà Mau ............................................................................................... 62 3.3. Một số giải pháp nhằm hoàn thiện việc thực thi chính sách ưu đãi người có công với cách mạng trên địa bàn thành phố Cà Mau.............................. 63 3.3.1. Xây dựng kế hoạch dài hạn 5 năm, hàng năm mang tính tổng quát và cụ thể việc tổ chức thực thi chính sách ưu đãi người có công với cách mạng trên địa bàn thành phố Cà Mau......................................................................... 63 3.3.2. Đẩy mạnh công tác truyền thông, phổ biến chủ trương, chế độ chính sách ưu đãi người có công với cách mạng trên địa bàn thành phố Cà Mau............. 66 3.3.3. Tăng cường sự phối hợp, kết hợp giữa các cơ quan, các tổ chức, các ngành và cộng đồng xã hội trong việc thực thi chính sách ưu đãi người có công với cách mạng trên địa bàn thành phố Cà Mau ............................................ 68 3.3.4. Tạo thêm nguồn lực xã hội cho việc thực thi chính sách ưu đãi người có công với cách mạng trên địa bàn thành phố Cà Mau .................................... 71 3.3.5. Nâng cao năng lực thực thi chính sách ưu đãi người có công với cách mạng của đội ngũ cán bộ, công chức được giao nhiệm vụ thực thi chính sách ưu đãi đối với người có công với cách mạng.................................................... 73 3.3.6. Đẩy mạnh áp dụng công nghệ thông tin trong công tác tổ chức quản lý và thực thi chính sách ưu đãi người có công với cách mạng .............................. 74 3.4. Đề xuất, khuyến nghị ........................................................................... 76 3.4.1. Đối với Trung ương ........................................................................ 76 3.4.2. Đối với Ủy ban nhân dân tỉnh Cà Mau .............................................. 77 TIỂU KẾT CHƯƠNG 3................................................................................ 81 KẾT LUẬN .................................................................................................. 82 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO........................................................ 83 PHỤ LỤC ..................................................................................................... 88
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT CBCC : Cán bộ. công chức ĐVT : Đơn vị tính PLĐTBXH : Phòng Lao động – Thương binh và Xã hội UBMTTQVN : Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam UBTVQH : Ủy ban Thường vụ Quốc hội UBND : Ủy ban nhân dân TP : Thành phố
DANH MỤC BẢNG, BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1. Một số chỉ tiêu kinh tế xã hội chủ yếu của thành phố Cà Mau .............. 30 Bảng 2.2. Số lượng người có công với cách mạng đang quản lý .......................... 31 Bảng 2.3. Số lượng và trình độ của cán bộ, công chức Phòng Lao động – Thương binh và Xã hội thành phố Cà Mau .................................................................... 34 Bảng 2.4. Tổng hợp chế độ trợ cấp, phụ cấp thường xuyên cho đối tượng người có công .............................................................................................................. 47 Bảng 2.5. Tổng hợp chế độ trợ cấp một lần, lần đầu, mai táng phí cho đối tượng người có công ................................................................................................ 48 Bảng 2.6. Tổng hợp công tác điều dưỡng, phục hồi sức khoẻ cho đối tượng người có công .............................................................................................................. 49 Bảng 2.7. Tổng hợp chính sách hỗ trợ nhà ở cho người có công.......................... 49 Bảng 2.8. Tổng hợp người có công được hỗ trợ bảo hiểm y tế ............................ 50 Bảng 2.9. Số lượng người có công nhận quà Lễ, Tết .......................................... 51 Bảng 2.10. Số lượng người có công được hưởng trợ cấp giáo dục ....................... 53 Bảng 2.11. Tổng hợp Quỹ đền ơn đáp nghĩa...................................................... 53 DANH MỤC SƠ ĐỒ Sơ đồ 2.1. Sự phối hợp giữa Phòng Lao động – Thương binh và Xã hội thành phố Cà Mau và các đơn vị có liên quan trong việc thực thi chính sách ưu đãi người có công với cách mạng ........................................................................................ 41 DANH MỤC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 2.1. Thể hiện kết quả khảo sát mức độ hài lòng về đội ngũ thực thi chính sách ưu đãi người có công trên địa bàn ............................................................. 63
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Trong cuộc cách mạng giải phóng dân tộc, bảo vệ Tổ quốc và xây dựng đất nước, biết bao xương máu của lớp lớp thế hệ người Việt Nam đã đổ xuống để giành được những thắng lợi vĩ đại. Hàng triệu người con ưu tú của đất nước đã hy sinh hoặc mất đi vĩnh viễn một phần thân thể của mình; hàng triệu gia đình đã và đang gánh chịu hậu quả tàn khốc của chiến tranh. Các anh hùng liệt sĩ, thương binh, các gia đình có công với cách mạng đã góp phần to lớn làm rạng rỡ non sông, đất nước, dân tộc, giống nòi, tổ tiên ta. Sự dâng hiến thiêng liêng ấy, Tổ quốc và Nhân dân ta đời đời biết ơn. Chính sách ưu đãi người có công với cách mạng luôn được Đảng và Nhà nước quan tâm. Năm 1947, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ký Sắc lệnh số 20/SL về “Ưu đãi người có công” và chọn ngày 27-7 hàng năm là ngày thương binh, liệt sĩ. Nhằm tạo hành lang pháp lý trong thực thi chính sách đối với người có công, Nhà nước đã ban hành Pháp lệnh ưu đãi người có công với cách mạng vào các năm 1994, 1998, 2000, 2002, 2005, 2007, 2012 và gần đây nhất là 2020. Dù ở bất kỳ hoàn cảnh nào, người có công luôn được xếp vị trí ưu tiên trong thực hiện các chính sách an sinh xã hội của Đảng và Nhà nước, những chính sách này mang đậm nghĩa tình, tri ân sâu sắc, phần nào xoa dịu những nỗi đau, mất mát của những người ở lại. Chính sách ưu đãi người có công với cách mạng được bổ sung, sửa đổi thường xuyên sao cho phù hợp với từng thời kỳ phát triển của đất nước, kế thừa truyền thống “Uống nước nhớ nguồn” tốt đẹp của dân tộc. Trong thời gian qua, thấm nhuần chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước đối với người có công, thành phố Cà Mau luôn nỗ lực cố gắng, quan tâm, chăm lo, cho các đối tượng thương binh, bệnh binh, gia đình chính sách, người có công với cách mạng. Xác định bổn phận, trách nhiệm của các cấp, các ngành và nhận được sự ủng hộ, đồng tình của quần chúng nhân dân. Việc thực thi chính sách đã đạt nhiều kết quả tích cực. Theo số liệu báo cáo về việc kiểm tra công tác thực thi chính sách Người có công – Bảo trợ xã hội từ năm 2019 đến năm 2022 trên địa bàn thành phố Cà Mau cho thấy chế độ trợ cấp, phụ cấp hàng tháng được thực hiện đầy đủ và kịp thời; 105 1
ngôi nhà hư hỏng, xuống cấp của gia đình chính sách được quan tâm sửa chữa, xây dựng mới; thường xuyên tu bổ, nâng cấp các nghĩa trang liệt sĩ; hỗ trợ miễn, giảm học phí cho con em gia đình có công với cách mạng; hàng năm, tổ chức các hoạt động thăm hỏi, động viên, tặng quà cho gia đình chính sách và phụng dưỡng Mẹ Việt Nam anh hùng; chăm lo điều dưỡng, phục hồi sức khỏe, cấp thẻ bảo hiểm y tế và phương tiện, dụng cụ chỉnh hình cho người có công; tạo công ăn, việc làm cho con em các gia đình thương binh, liệt sĩ thuộc diện nghèo khó. Những kết quả này đã cải thiện cả về đời sống vật chất, tinh thần cho gia đình chính sách và các đối tượng người có công. Tuy nhiên, quá trình thực thi chính sách này cho đến nay vẫn còn một số hạn chế, bất cập như: diện đối tượng người có công có trường hợp còn bị bỏ sót; điều kiện, tiêu chuẩn xác nhận người có công với cách mạng chưa được vận dụng một cách hợp lý trên cơ sở thấu lý vẹn tình; chế độ trợ cấp ưu đãi chưa tương xứng và gắn liền với tăng trưởng kinh tế, tiến bộ và công bằng xã hội; phong trào chăm lo đời sống người có công với cách mạng qua các chương trình tình nghĩa có xu hướng giảm dần; việc theo dõi, kiểm tra, đôn đốc thực thi chính sách chưa được thường xuyên, liên tục; hồ sơ, tài liệu lưu trữ chưa được bảo quản tập trung, gây khó khăn cho việc tìm kiếm khi có nhu cầu cần khai thác; hoạt động thực hiện quỹ “đền ơn, đáp nghĩa”, quỹ xây dựng và sửa chữa nhà ở cho các gia đình thương binh, liệt sĩ chưa đạt hiệu quả cao. Trước thực tiễn trên, tác giả rất quan tâm và mong muốn việc thực thi chính sách ưu đãi người có công với cách mạng sẽ ngày càng đạt chất lượng, hiệu quả cao hơn, xứng đáng với nguyện vọng của nhân dân tại chính quê hương của mình - thành phố Cà Mau, tỉnh Cà Mau. Đó là lý do học viên lựa chọn đề tài “Thực thi chính sách ưu đãi người có công với cách mạng trên địa bàn thành phố Cà Mau, tỉnh Cà Mau”. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài Việc nghiên cứu chính sách ưu đãi người có công với cách mạng luôn nhận được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, các tổ chức chính trị - xã hội và người dân . Chính vì vậy đã có rất nhiều công trình nghiên cứu, tài liệu, bài viết đề cập về vấn đề này dưới những góc nhìn, khía cạnh khác nhau, từ đó đưa ra những kiến nghị, giải pháp 2
nhằm nâng cao hiệu quả việc thực thi chính sách ưu đãi người có công với cách mạng. Có thể kể đến một số công trình nghiên cứu như sau: Công trình nghiên cứu chung về chính sách ưu đãi người có công: Sách chuyên khảo “Một số vấn đề chính sách xã hội ở nước ta hiện nay” của Hoàng Chí Bảo do Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia xuất bản (1993). Công trình đã đưa ra nhận xét về quá trình thay đổi các chính sách xã hội liên quan đến lợi ích của đối tượng áp dụng. Chính sách cần phải xuất phát từ thực tiễn, gắn liền với lợi ích của đối tượng và phù hợp với xu thế phát triển của đất nước. Trải qua các thời kỳ, chính sách ưu đãi người có công với cách mạng được thay đổi, sự thay đổi đó có những mặt tích cực và tiêu cực cần được nghiên cứu, đánh giá tổng kết kịp thời nhằm phát huy ưu điểm và khắc phục các hạn chế. Bài viết của Trần Văn Minh, Tạp chí Quốc phòng Toàn dân (2016), “Thực hiện tốt hơn nữa chính sách đối với thương binh, gia đình liệt sĩ và người có công với cách mạng” đã làm rõ trách nhiệm thực hiện chính sách hỗ trợ người có công, gia đình thương binh, liệt sĩ là nhiệm vụ trọng tâm trong vấn đề phát triển an sinh xã hội của đất nước. Từ đó, nêu lên thực trạng và đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách ưu đãi người có công , góp phần xây dựng lòng tin của nhân dân đối với Đảng và Nhà nước trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Bài viết của Đào Ngọc Dung, Tạp chí Lao động Xã hội (2017), “Phong trào “Đền ơn, đáp nghĩa” là tình cảm, trách nhiệm của toàn xã hội”. Bài viết đề cao vai trò, trách nhiệm quan trọng của chính quyền cơ sở, các đồng chí lão thành cách mạng trong việc tìm kiếm, thu thập hài cốt, thông tin của các anh hùng, liệt sĩ đã hy sinh. Ngoài ra, từ thực tiễn, tác giả cũng nêu ra một số cải cách để tạo điều kiện thuận lợi cho công tác thực thi chính sách người có công. Bài viết của Lê Tấn Dũng, Tạp chí Cộng sản (2019), “Thực hiện chính sách với người có công - Kết quả và những vấn đề đặt ra”. Bài viết đã đánh giá các thành tựu đạt được và các hạn chế trong công tác thực hiện chính sách ưu đãi cho người có công, đồng thời đưa ra những nhiệm vụ và đề xuất nhóm giải pháp khắc phục trong thời gian tới để thực hiện tốt chính sách ưu đãi người có công. 3
Bài viết của Vũ Thị Thu Huyền, Tạp chí Quản lý nhà nước (2020), “Hoàn thiện chính sách, pháp luật về ưu đãi người có công với cách mạng”. Bài viết đề xuất trong giai đoạn hiện nay, việc tiếp tục hoàn thiện, bổ sung chính sách, pháp luật về ưu đãi người có công sẽ góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động “Đền ơn đáp nghĩa”, “Uống nước nhớ nguồn” của Đảng và Nhà nước ta. Bài viết của Đào Ngọc Lợi, Tạp chí Quản lý nhà nước (2021) “Một số giải pháp tăng cường hiệu lực thi hành Pháp lệnh Ưu đãi người có công với cách mạng”. Trình bày thực trạng thực thi chính sách ưu đãi người có công trong thời gian qua, hệ thống pháp luật từng giai đoạn lịch sử và tình hình phát triển kinh tế - xã hội, công tác chăm lo hỗ trợ cho người có công với cách mạng, đảm bảo mức sống của người có công với cách mạng bằng hoặc cao hơn mức trung bình của cộng đồng dân cư nơi cư trú, thực tiễn thi hành pháp luật ưu đãi người có công với cách mạng đang bộc lộ một số bất cập, vướng mắc cần phải tháo gỡ. Từ đó đề ra giải pháp để nâng cao hiệu lực, hiệu quả thi hành chính sách ưu đãi người có công trong thời gian tới. Bài viết của Nguyễn Quang Tạo, Tạp chí Ban Tuyên giáo Trung ương (2022), “Tiếp tục thực hiện tốt chính sách người có công với cách mạng trong tình hình mới”. Bài viết đánh giá quá trình thực hiện chính sách người có công với cách mạng trong thời gian qua, trên cơ sở những hạn chế, bất cập trong quá trình thực hiện, đã đề xuất giải pháp cần tập trung trong thời gian tới. - Công trình nghiên cứu về thực thi chính sách tại một số địa phương cụ thể: Luận văn của Thạc sĩ Phan Quốc Trung (2017) “Quản lý Nhà nước đối với người có công với cách mạng trên địa bàn tỉnh Kiên Giang” cấu trúc thành 03 phần với các nội dung trọng tâm: Thứ nhất là cơ sở lý luận về quản lý nhà nước đối với người có công với cách mạng; thứ hai là thực trạng quản lý nhà nước đối với người có công với cách mạng trên địa bàn tỉnh Kiên Giang; thứ ba là phương hướng và giải pháp hoàn thiện công tác quản lý nhà nước đối với người có công với cách mạng trên địa bàn tỉnh Kiên Giang. 4
Luận văn của Thạc sĩ Nguyễn Đình Kiều (2019) “Thực hiện chính sách đối với người có công trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk” cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn công tác thực hiện chính sách ưu đãi người có công với cách mạng trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk, từ đó đề xuất với lãnh đạo và các ban ngành liên quan, đưa ra các nhóm giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả việc thực hiện chính sách người có công trên địa bàn. Luận văn của Thạc sĩ Hoàng Quốc Bảo (2020) “Thực hiện chính sách đối với người có công tại huyện Gia Lâm, Thành phố Hà Nội”: đã làm rõ những vấn đề lý luận về việc thực hiện chính sách ưu đãi người có công với cách mạng tại địa phương. Trên cơ sở đó đánh giá thực trạng, tìm ra những ưu điểm, hạn chế và nguyên nhân để đề xuất giải pháp khắc phục, hoàn thiện việc thực thi chính sách ưu đãi người có công với cách mạng tại huyện Gia Lâm. Luận văn của Thạc sĩ Châu Bình Nguyên (2021), “Quản lý nhà nước đối với người có công với cách mạng trên địa bàn thị xã Hòa Thành, tỉnh Tây Ninh” Luận văn nghiên cứu cơ sở khoa học quản lý nhà nước đối với người có công với cách mạng, phân tích và nhận xét thực trạng quản lý nhà nước đối với người có công với cách mạng trên địa bàn thị xã Hòa Thành, tỉnh Tây Ninh và đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý nhà nước đối với người có công với cách mạng trên địa bàn thị xã Hòa Thành, tỉnh Tây Ninh. Luận văn của Thạc sĩ Võ Thị Xuân Kiều (2021) “Thực hiện chính sách ưu đãi người có công với cách mạng trên địa bàn thành phố Long Xuyên, tỉnh An Giang”: Luận văn phân tích cụ thể việc thực hiện chính sách ưu đãi người có công với cách mạng trên địa bàn thành phố Long Xuyên trong giai đoạn 2016 – 2020. Từ đó đề xuất các giải pháp phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả việc thực hiện chính sách ưu đãi người có công tại địa phương. Luận văn của Thạc sĩ Lê Hùng Dũng (2022) “Thực hiện chính sách người có công với cách mạng trên địa bàn thành phố Sóc Trăng, tỉnh Sóc Trăng” đã xây dựng khung lý thuyết việc thực hiện chính sách người có công với cách mạng trên địa bàn thành phố, nêu thực trạng và các vấn đề tồn tại có liên quan, ảnh hưởng đến việc thực hiện chính sách người có công với cách mạng tại thành phố Sóc Trăng, tỉnh Sóc Trăng. 5
Nhìn chung, các công trình nghiên cứu nói trên đã có những đóng góp nhất định về mặt lý luận cũng như thực tiễn về các vấn đề liên quan đến thực thi chính sách ưu đãi người có công với cách mạng thông qua thực tế tại nhiều địa phương khác nhau. Đây là những nguồn tư liệu quý báu để tác giả kế thừa và tham khảo trong quá trình nghiên cứu. Tuy nhiên, hiện tại chưa có công trình nghiên cứu nào đánh giá về việc thực thi chính sách ưu đãi người có công với cách mạng tại thành phố Cà Mau. Do vậy, tác giả lựa chọn và thực hiện đề tài nghiên cứu “Thực thi chính sách ưu đãi người có công với cách mạng trên địa bàn thành phố Cà Mau, tỉnh Cà Mau” nhằm đánh giá thực trạng việc thực thi chính sách ưu đãi cho người có công với những ưu, khuyết điểm và nguyên nhân cụ thể để đề xuất các giải pháp phù hợp, góp phần hoàn thiện việc thực thi chính sách ưu đãi người có công với cách mạng tại địa phương. 3. Mục đích, nhiệm vụ của luận văn 3.1. Mục đích Hoàn thiện việc thực thi chính sách ưu đãi người có công với cách mạng trên địa bàn thành phố Cà Mau, tỉnh Cà Mau. 3.2. Nhiệm vụ Hệ thống hóa, làm sáng tỏ cơ sở lý luận về tổ chức thực thi chính sách ưu đãi người có công với cách mạng trên địa bàn thành phố Cà Mau, tỉnh Cà Mau. Vận dụng cơ sở lý luận vào việc đánh giá thực trạng tổ chức thực thi chính sách ưu đãi người có công với cách mạng trên địa bàn thành phố Cà Mau từ năm 2019 đến năm 2022; nêu ra những kết quả đạt được, những hạn chế, thiếu sót và chỉ rõ những nguyên nhân của các hạn chế cần phải khắc phục. Đề xuất các giải pháp, khuyến nghị nhằm hoàn thiện việc thực thi chính sách ưu đãi người có công với cách mạng trên địa bàn thành phố Cà Mau, tỉnh Cà Mau. 4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Hoạt động thực thi chính sách ưu đãi người có công với cách mạng trên địa bàn thành phố Cà Mau, tỉnh Cà Mau. 6
4.2. Phạm vi nghiên cứu - Về nội dung: tác giả tiếp cận theo quy trình thực thi chính sách ưu đãi người có công với cách mạng - Về thời gian nghiên cứu: được thực hiện từ năm 2019 đến năm 2022. - Về không gian nghiên cứu: trên địa bàn thành phố Cà Mau, tỉnh Cà Mau. 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu 5.1. Phương pháp luận Để triển khai nghiên cứu đề tài, tác giả đã vận dụng phương pháp duy vật biện chứng và duy vật lịch sử của Chủ nghĩa Mác-Lênin, Tư tưởng Hồ Chí Minh và hướng tiếp cận hệ thống. Đồng thời, dựa trên cơ sở khoa học chính sách công để xây dựng khung lý thuyết cho đề tài. 5.2. Phương pháp nghiên cứu cụ thể 5.2.1. Phương pháp điều tra xã hội học Tác giả áp dụng phương pháp điều tra xã hội học để thu thập thông tin từ đối tượng thực thi chính sách và đối tượng đang hưởng chế độ, chính sách thông qua bảng hỏi khảo sát nhằm phân tích, đánh giá thực trạng việc thực thi chính sách từ đó đảm bảo tính chính xác, phù hợp hơn cho những đề xuất của đề tài. Xác định khảo sát 01 mẫu điều tra với 01 nhóm đối tượng thụ hưởng chính sách là người có công với cách mạng trên địa bàn thành phố Cà Mau. Số lượng phiếu khảo sát: 80 phiếu Số liệu được xử lý bằng công cụ: phần mềm SPSS Bảng câu hỏi khảo sát được thiết kế để đánh giá việc thực thi chính sách từ góc độ các đối tượng thụ hưởng chính sách người có công trong những năm qua. 5.2.2. Phương pháp phân tích và tổng hợp Từ nguồn thông tin, số liệu điều tra, khảo sát đã thu thập được, tác giả sử dụng phương pháp phân tích, tổng hợp để làm rõ những ưu điểm, hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế, thiếu sót trong việc thực thi chính sách ưu đãi người có công với cách mạng trên địa bàn thành phố Cà Mau. Nguồn số liệu thứ cấp và sơ cấp tác giả có được bao gồm: 7
+ Số liệu thứ cấp: các tài liệu và thông tin thứ cấp được thu thập thông qua các báo cáo định kỳ, báo cáo hằng năm, báo cáo chuyên đề trong giai đoạn 2019-2022. + Số liệu sơ cấp: Cách tiến hành thu thập dữ liệu sơ cấp của đề tài là phát phiếu khảo sát cho các đối tượng thụ hưởng chính sách người có công trên địa bàn thành phố Cà Mau trong những năm qua. Nhằm phân tích, đánh giá thực trạng việc thực thi chính sách, từ đó đảm bảo tính chính xác, phù hợp hơn cho những đề xuất của đề tài. Đây chính là cơ sở thực tế cho việc đề xuất các giải pháp khắc phục góp phần nâng cao hiệu quả thực thi chính sách ưu đãi người có công với cách mạng trên địa bàn thành phố Cà Mau. 5.2.3. Phương pháp thống kê, so sánh Trong quá trình triển khai nghiên cứu đề tài, tác giả vận dụng phương pháp thống kê, so sánh để làm rõ những điểm tương đồng, khác biệt và bài học kinh nghiệm rút ra trong việc thực thi chính sách ưu đãi người có công trên địa bàn thành phố Cà Mau với các địa phương khác như: thành phố Bạc Liêu, tỉnh Bạc Liêu; thành phố Long Xuyên, tỉnh An Giang; huyện Phụng Hiệp, tỉnh Hậu Giang. Những địa phương này có vị trí địa lý tương đồng với thành phố Cà Mau, cùng thuộc khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, cùng cấp đơn vị hành chính là thành phố (huyện) thuộc tỉnh, có nét giao thoa về đời sống văn hóa - chính trị - xã hội. Tuy nhiên, hoạt động thực thi chính sách ưu đãi người có công với cách mạng ở mỗi địa phương có sự khác biệt riêng, có ưu điểm và hạn chế để tạo thành bài học kinh nghiệm cho thành phố Cà Mau tham khảo, đổi mới, hoàn thiện hơn nữa chính sách ưu đãi người có công với cách mạng trong thời gian tới. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn 6.1. Ý nghĩa về mặt lý luận Luận văn góp phần hệ thống hóa vấn đề lý luận cơ bản về thực thi chính sách ưu đãi người có công với cách mạng trên địa bàn cấp huyện (thành phố thuộc tỉnh). 6.2. Ý nghĩa thực tiễn Với nỗ lực đánh giá việc thực thi chính sách ưu đãi người có công với cách mạng, ứng dụng trên một trường hợp nghiên cứu cụ thể là địa bàn thành phố Cà Mau, 8
tỉnh Cà Mau, tác giả hi vọng nếu thành công, kết quả luận văn có thể cung cấp thêm cơ sở dữ liệu đáng tin cậy cho các cơ quan chức năng tại địa phương tham khảo trong quá trình triển khai thực thi hoặc điều chỉnh chính sách cho phù hợp, hiệu quả hơn trên thực tế. Luận văn cũng có thể bổ sung thêm kênh tham chiếu đối với các địa phương khác có điều kiện tương đồng trong việc thực thi chính sách đối với người có công và là nguồn tài liệu tham khảo cho việc nghiên cứu, giảng dạy học tập về quản lý công tại các cơ sở đào tạo. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo Nội dung luận văn được kết cấu gồm 03 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về thực thi chính sách ưu đãi với người có công với cách mạng trên địa bàn cấp huyện (thành phố thuộc tỉnh) Chương 2: Thực trạng thực thi chính sách ưu đãi người có công với cách mạng trên địa bàn thành phố Cà Mau, tỉnh Cà Mau Chương 3: Định hướng và giải pháp hoàn thiện việc thực thi chính sách ưu đãi người có công với cách mạng trên địa bàn thành phố Cà Mau, tỉnh Cà Mau 9
CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ THỰC THI CHÍNH SÁCH ƯU ĐÃI NGƯỜI CÓ CÔNG VỚI CÁCH MẠNG TRÊN ĐỊA BÀN CẤP HUYỆN (THÀNH PHỐ THUỘC TỈNH) 1.1. Khái quát chính sách ưu đãi người có công với cách mạng 1.1.1. Khái niệm và đặc điểm người có công với cách mạng Thông qua những quy định đã được pháp luật hóa; thông qua những công trình nghiên cứu khoa học về người có công với cách mạng; thông qua sự cảm nhận của nhiều tầng lớp nhân dân, ta có thể nhận thức một cách khái quát theo hai nghĩa khác nhau: Theo nghĩa rộng, người có công với cách mạng là những người không phân biệt tôn giáo, tín ngưỡng, dân tộc, nam nữ, tuổi tác, giàu nghèo đã tự nguyện dâng hiến sức lực, tài năng, trí tuệ hy sinh cả cuộc đời cho sự nghiệp cao cả, vĩ đại dựng nước, giữ nước và sự nghiệp xây dựng bảo vệ, phát triển đất nước. Chính họ là những người có thành tích đóng góp hoặc cống hiến xuất sắc phục vụ lợi ích quốc gia, dân tộc được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền công nhận theo pháp luật. Theo nghĩa hẹp, người có công với cách mạng không phân biệt dân tộc, tôn giáo, tín ngưỡng, nam nữ, giàu nghèo, tuổi tác có nhiều hy sinh, đóng góp, cống hiến xuất sắc trong thời kỳ cách mạng tháng Tám năm 1945, trong các cuộc kháng chiến giải phóng dân tộc, bảo vệ tổ quốc, được các cơ quan Nhà nước công nhận theo quy định của pháp luật. Với nhận thức này, người có công với cách mạng bao gồm cả người tham gia cách mạng hoặc giúp đỡ cách mạng, họ đã hy sinh cả cuộc đời mình, một phần thân thể hoặc có thành tích xuất sắc cho sự nghiệp cách mạng. 1.1.2. Khái niệm chính sách ưu đãi người có công với cách mạng Chính sách ưu đãi người có công với cách mạng chính là chủ trương, đường lối, hành động của Đảng, Nhà nước nhằm ghi nhận công lao, sự nghiệp đóng góp, hy sinh cao cả của người và gia đình người có công với cách mạng. Chính sách này, phản ánh trách nhiệm của Nhà nước, của cộng đồng xã hội đối với thế hệ đi trước thông qua các văn bản pháp luật, các cơ sở pháp lý đối với người và gia đình người có công với 10