Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Văn hóa công sở tại Uỷ ban nhân dân cấp xã trên địa bàn huyện Dương Minh Châu, tỉnh Tây Ninh

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:126

Thêm vào BST

Báo xấu

14
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn "Văn hóa công sở tại Uỷ ban nhân dân cấp xã trên địa bàn huyện Dương Minh Châu, tỉnh Tây Ninh" được hoàn thành với mục tiêu nhằm làm rõ cơ sở khoa học; khảo sát, đánh giá khách quan hiện thực văn hóa công sở và việc xây dựng văn hóa công sở tại UBND cấp xã, từ đó đưa ra các giải pháp từ góc độ quản lý nhằm nâng cao văn hóa công sở tại UBND cấp xã trên địa bàn huyện Dương Minh Châu.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Văn hóa công sở tại Uỷ ban nhân dân cấp xã trên địa bàn huyện Dương Minh Châu, tỉnh Tây Ninh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA LUẬN VĂN THẠC SĨ CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ CÔNG. MÃ SỐ: 8 34 0403 TÊN ĐỀ TÀI LUẬN VĂN VĂN HÓA CÔNG SỞ TẠI UỶ BAN NHÂN DÂN CẤP XÃ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN DƯƠNG MINH CHÂU, TỈNH TÂY NINH Người thực hiện: Võ Trần Thảo Duyên Lớp cao học: HC25N5 Niên khóa: 2020 - 2022 TP. HỒ CHÍ MINH - 2024
Lời cam đoan Tôi cam đoan luận văn này là kết quả nghiên cứu của bản thân tôi, do tôi phân tích, tổng hợp từ các tài liệu tham khảo, việc khảo sát do tôi thực hiện. Tôi không sao chép nguyên văn từ các nghiên cứu khác. Tôi chịu trách nhiệm hoàn toàn và sẵn sàng chấp nhận hình thức xử lý nếu vi phạm quy định về bản quyền tác giả.
Lời cảm ơn Tôi trân trọng biết ơn các thầy cô Phòng Quản lý Đào tạo sau đại học, các thầy cô ở Phân viện Học viện Hành chính Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh đã hướng dẫn tôi nhanh chóng hoàn thành Luận án này. Tôi trân trọng gửi lời cảm ơn sâu sắc đến người hướng dẫn là PGS.TS Nguyễn Thị Thu Vân - Trưởng khoa Lưu trữ học và Quản lý hành chính đã nhiệt tình giúp đỡ, chỉ bảo và hướng dẫn tôi hoàn thành bài luận văn này. Bài luận văn này là bước đi đầu tiên hướng tới hiện thực, còn nhiều hạn chế, vướng mắc nên không thể tránh khỏi những sai sót. Rất mong nhận được những ý kiến đóng góp từ các thầy cô để tôi nâng cao và hoàn thiện kiến thức một cách đầy đủ hơn, kỹ năng của tôi trong lĩnh vực này được toàn diện hơn và tôi có cơ hội bổ sung, nâng cao kiến thức của mình. Cảm ơn rất nhiều!
DANH MỤC VIẾT TẮT STT CHỮ VIẾT TẮT GIẢI NGHĨA 1 CBCC Cán bộ, công chức 2 HĐND Hội đồng nhân dân 3 NXB Nhà xuất bản 4 UBND Uỷ ban nhân dân
MỤC LỤC MỞ ĐẦU .....................................................................................................................1 1. Tính cấp thiết của đề tài luận văn ...................................................................1 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn .....................................3 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn................................................................5 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn ............................................6 5. Phương pháp nghiên cứu khoa học .................................................................6 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn ......................................................7 Chương 1: ....................................................................................................................9 CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ VĂN HÓA CÔNG SỞ TẠI UỶ BAN NHÂN DÂN CẤP XÃ..................................................................................................................9 1.1. Khái quát chung về văn hóa công sở ............................................................9 1.1.1. Khái niệm văn hóa công sở ....................................................................9 1.1.2. Các yếu tố cấu thành văn hóa công sở ................................................15 1.1.3. Ý nghĩa của văn hóa công sở và sự cần thiết xây dựng văn hóa công sở ......................................................................................................................22 1.2. Xây dựng hóa công sở tại UBND cấp xã ....................................................27 1.2.1. UBND cấp xã trong hệ thống cơ quan hành chính nhà nước...........27 1.2.2. Nguyên tắc xây dựng văn hóa công sở tại UBND cấp xã ..................29 1.2.3. Nội dung xây dựng văn hóa công sở tại UBND cấp xã .....................34 1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến văn hóa công sở tại UBND cấp xã ................36 Chương 2: ..................................................................................................................44 THỰC TRẠNG VĂN HÓA CÔNG SỞ VÀ XÂY DỰNG VĂN HÓA CÔNG SỞ TẠI UỶ BAN NHÂN DÂN CẤP XÃ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN DƯƠNG MINH CHÂU, TỈNH TÂY NINH ........................................................................................44 2.1. Khái quát về UBND cấp xã trên địa bàn huyện Dương Minh Châu. .....44 2.1.1. Khái quát về huyện Dương Minh Châu. ............................................44 2.1.2. Trách nhiệm, phạm vi và cách thức giải quyết công việc của UBND xã ......................................................................................................................48 2.1.3. Cơ cấu tổ chức và tình hình đội ngũ CBCC UBND cấp xã trên địa bàn ....................................................................................................................49 2.2. Thực trạng văn hóa công sở của CBCC cấp xã trên địa bàn huyện Dương Minh Châu ..............................................................................................53 2.2.1. Tinh thần, thái độ làm việc của CBCC ...............................................56
2.2.2. Chuẩn mực giao tiếp, ứng xử của CBCC ...........................................62 2.2.3. Chuẩn mực về đạo đức, lối sống của CBCC ......................................67 2.2.4. Trang phục của CBCC .........................................................................69 2.2.5. Việc bài trí công sở ...............................................................................73 2.3. Nhận xét ưu điểm, hạn chế, nguyên nhân .................................................76 2.3.1. Ưu điểm .................................................................................................76 2.3.2. Hạn chế ..................................................................................................77 2.3.3. Nguyên nhân của hạn chế ....................................................................79 Tiểu kết chương 2......................................................................................................83 Chương 3: ..................................................................................................................84 PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN VĂN HÓA CÔNG SỞ TẠI UỶ BAN NHÂN DÂN CẤP XÃ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN DƯƠNG MINH CHÂU, TỈNH TÂY NINH ........................................................................................84 3.1. Phương hướng hoàn thiện văn hóa công sở tại UBND cấp xã.................84 3.2. Giải pháp hoàn thiện văn hóa công sở tại UBND cấp xã .........................89 3.2.1. Đổi mới hình thức tuyên truyền, thực hiện văn hoá công sở cho CBCC ...............................................................................................................90 3.2.2. Tăng cường tính công khai, minh bạch trong văn hoá công sở .......90 3.2.3. Đổi mới cơ chế, chính sách đãi ngộ, khen thưởng kịp thời, xứng đáng với những CBCC cấp xã có tinh thần trách nhiệm, luôn hoàn thành tốt nhiệm vụ .....................................................................................................92 3.2.4. Phát huy vai trò kiểm tra, giám sát của Nhân dân đối với CBCC cấp xã về việc thực hiện văn hoá công sở tại UBND cấp xã ..............................92 3.2.5. Tăng cường các phong trào thi đua thực hiện văn hoá công sở tại các UBND cấp xã trong địa bàn huyện .........................................................93 3.2.6. Các giải pháp khác ...............................................................................94 Tiểu kết chương 3......................................................................................................97 KẾT LUẬN ...............................................................................................................98 TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................................101 PHỤ LỤC ................................................................................................................104
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài luận văn Văn hoá công sở với tập hợp các giá trị vật chất và tinh thần, chuẩn mực đạo đức, các quy tắc giao tiếp ứng xử, của CBCC ngày càng được xác định là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến cách thức hoạt động của công sở, công việc công sở và hiệu quả công việc. Việc xây dựng nền nếp sinh hoạt hàng ngày một cách chính quy, kỷ luật và dân chủ, đổi mới phương thức, cách thức quản lý đi đôi với việc thực hiện các giải pháp nâng cao chất lượng hoạt động công vụ chính là xây dựng văn hoá công sở. Vì vậy, trong các cơ quan hành chính nhà nước việc xây dựng và phát triển văn hoá công sở là hết sức cần thiết để xây dựng nền văn hoá công sở văn minh, lịch sự, dân chủ, đoàn kết, nhân văn. Đại hội XIII của Đảng Cộng sản Việt Nam quán triệt một cách cơ bản, sâu sắc nội dung, quan điểm, nhiệm vụ xây dựng văn hoá, con người Việt Nam nói chung, văn hoá công sở nói riêng; qua đó nhấn mạnh việc cần chăm lo xây dựng môi trường văn hoá công sở hiện đại, chuyên nghiệp, đoàn kết, thân thiện. Xây dựng văn hóa công sở cho CBCC là một chủ trương, biện pháp cơ bản nhằm nâng cao nhận thức, trình độ, chuẩn mực văn hoá, lối sống của lực lượng này, đáp ứng yêu cầu thực hiện nhiệm vụ trong thời kỳ mới. Đề án Văn hóa công vụ (Ban hành kèm theo Quyết định số 1847/QD-TTg ngày 27/12/2018 của Thủ tướng Chính phủ đã xác định mục tiêu nâng cao văn hóa công vụ là nhằm nâng cao đạo đức công vụ, nói không với tiêu cực, nâng cao tinh thần trách nhiệm và năng lực làm việc, tăng cường mối quan hệ với công chúng và cung cấp dịch vụ tốt hơn cho người dân. Quyết định số 733/QĐ-TTg ngày 14/6/2019 của Thủ tướng Chính phủ ban hành Kế hoạch tổ chức thực hiện phong trào thi đua "Cán bộ, công chức, viên chức thi đua thực hiện văn hoá công sở" giai đoạn 2019 - 2025 với những biện pháp thiết thực đã thể hiện quyết tâm cao của Chính phủ trong việc xây dựng đội ngũ CBCC chuyên nghiệp, có phong cách hiện đại, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ thời kỳ mới, góp phần xây dựng đời sống nhân dân ngày càng nâng cao. 1
Trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đang phát triển nhanh chóng trên toàn thế giới và bối cảnh phát triển Chính phủ điện tử hướng tới xây dựng Chính phủ số ở Việt Nam, đặt ra những yêu cầu mới về năng lực, kỷ luật, đạo đức, chuẩn mực văn hóa của cơ quan, công sở và mỗi CBCC. Tại tỉnh Tây Ninh, UBND xã nói chung và UBND các xã trên địa bàn huyện Dương Minh Châu đã có nhiều giải pháp và nỗ lực trong công tác xây dựng và thực hiện văn hoá công sở theo quy định của Pháp luật như xây dựng chuẩn mực ứng xử, phong cách giao tiếp, bảo đảm tính chuyên nghiệp và trách nhiệm cao, năng động, sáng tạo, đáp ứng yêu cầu dịch vụ của nhân dân. Do truyền thống văn hoá, tập quán sinh hoạt, ứng xử lâu đời của đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống lâu đời trên địa bàn huyện Dương Minh Châu và điều kiện kinh tế - xã hội, việc xây dựng và phát triển văn hoá công sở UBND cấp xã huyện Dương Minh Châu có lợi thế đa tầng về văn hoá. Tuy nhiên, vẫn còn những hạn chế như: chưa triển khai kịp thời tuyên truyền, giáo dục về văn hóa công sở cho CBCC cấp xã và người dân địa phương; chưa ban hành hệ thống văn bản quản lý nhà nước điều chỉnh trực tiếp về văn hóa công sở; đội ngũ CBCC của UBND cấp xã của huyện Dương Minh Châu còn nhiều hạn chế: CBCC tỏ ra thờ ơ, vô cảm trước nguyện vọng của công dân, mà biểu hiện rõ nhất là tình trạng giải quyết hồ sơ thủ tục cho nhân dân còn phiền hà, sách nhiễu, chậm trễ, cá biệt còn có tình trạng “làm luật”; hay giải quyết các yêu cầu, đơn thư của công dân còn chậm, để người dân phải đi lại nhiều lần; không tôn trọng hoặc xem nhẹ kết quả làm việc của đồng sự là một trong những thực tế tồn tại trong một số công sở hiện nay; vi phạm thời giờ làm việc, lãng phí thời gian làm việc, lãng phí nguồn lực công; thói quen dựa vào tập thể, sống theo tập thể mà không có chính kiến cụ thể, thiếu ý thức cải tiến, đấu tranh chống lại thói quen xấu, cách làm xấu “thấy đúng không dám bảo vệ, thấy sai không dám đấu tranh” của một bộ phận CBCC. Để khắc phục những hạn chế, nghiên cứu những giải pháp phù hợp nâng cao văn hóa công sở tại UBND cấp xã trên địa bàn huyện Dương Minh Châu tôi đề tài: “Văn hóa công sở tại Uỷ ban nhân dân cấp xã trên địa bàn huyện Dương Minh Châu, tỉnh Tây Ninh”. 2
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Văn hoá công sở bao gồm phong cách ứng xử, phong cách giao tiếp và chuẩn mực đạo đức của CBCC trong các cơ quan của Đảng Cộng sản Việt Nam, nhà nước, các đoàn thể chính trị - xã hội cùng cấp và các đơn vị sự nghiệp công lập, HĐND, UBND cùng cấp. Cho đến hiện tại, đã có nhiều bài nghiên cứu khoa học, bài báo, bài viết về vấn đề văn hóa công sở như: - Các công trình nghiên cứu về văn hoá công sở: + Sửa đổi lề lối làm việc, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội (2002). Một trong những tác phẩm của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã trở thành kinh điển nhằm nâng cao trình độ chính trị, nâng cao nhận thức và tình cảm cách mạng, nâng cao phẩm chất đạo đức, phong cách làm việc của người cán bộ cách mạng, nâng cao năng lực công tác nhằm đáp ứng các đòi hỏi mới của cách mạng. + Giáo trình “Đạo đức công vụ” của tác giả Nguyễn Đăng Thành (chủ biên) và Võ Kim Sơn, NXB Lao động (2012), hệ thống lại các định nghĩa về đạo đức; các phương pháp tiếp cận khi nghiên cứu đạo đức; trình bày khái niệm và các hành động thực tế của đạo đức; những khía cạnh ảnh hưởng đến đạo đức cá nhân; đạo đức nghề nghiệp và đạo đức công vụ và nhằm phân biên biệt về sự khác nhau và mối quan hệ giữa đạo đức và công vụ; quan niệm về đạo đức khi làm việc cho nhà nước và tư tưởng chủ tịch Hồ Chí Minh về đạo đức; đạo đức nghề nghiệp; đạo đức thi hành công vụ của CBCC… + Tập bài giảng “Văn hoá hành chính”, Học viện Hành chính quốc gia Hà Nội, 2012 của các tác giả Lưu Kiếm Thanh và Trần Thị Thanh Thuỷ, tài liệu khá đầy đủ được biên soạn dành cho đào tạo đại học hành chính để có được những kiến thức tổng quan về lịch sử ra đời và sự phát triển văn hoá hành chính mới ở Việt Nam qua thời kỳ đổi mới đất nước và hiện đại hoá nền hành chính nhà nước; những đặc điểm văn hoá hành chính ở Việt Nam; mối quan hệ giữa văn hoá Đảng, văn hoá hành chính và văn hoá doanh nghiệp. 3
+ Sách “Xây dựng môi trường văn hoá công sở”, tác giả Văn Đức Thanh chủ biên đã khẳng định chủ trương của Đảng ta là xây dựng và phát triển nên văn hoá Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc văn hoá dân tộc. Trong đó, việc xây dựng văn hoá công sở tại các cơ quan, đơn vị hành chính đơn vị là việc thật sự cần thiết. + Học viện Hành chính Quốc gia, Tài liệu bồi dưỡng kiến thức Văn hoá công vụ. NXB ĐH Bách khoa HN, 2020 viết về những vấn đề chung về văn hoá công vụ, đạo đức công vụ và phòng, chống tham nhũng, văn hoá công vụ và kỷ luật, kỷ cương hành chính, đạo đức công vụ, kỷ luật hành chính và trách nhiệm công vụ. + Giáo trình “Kỹ thuật tổ chức công sở” của GS.TSKH Nguyễn Văn Thâm NXB Khoa học và Công nghệ Hà Nội (2013) viết về các khái niệm, đặc điểm cơ bản Văn bản văn phòng, các câu hỏi tổng hợp về tổ chức, hoạt động văn phòng; kỹ thuật quản trị văn phòng; điều kiện, trang thiết bị làm việc tại văn phòng, đồng thời mô tả phương pháp lãnh đạo trong quản lý hành chính; đổi mới phương pháp điều hành trong cải cách hành chính nhà nước. + Bài viết “Yếu tố văn hoá công sở trong các hoạt động nhà nước”, tác giả Nguyễn Minh Đoan, Tạp chí Luật học số 1, năm 2006, đã chỉ rõ mối quan hệ trong làm việc giữa cơ quan, đơn vị nhà nước với nhân dân. Chính điều này rất cần phải xây dựng văn hoá công sở vì đó là yếu tố quan trọng tạo môi trường làm việc thoải mái, thuận lợi và đạt hiệu quả cao. + Bài viết “Giao tiếp trong công sở hành chính từ văn hoá ứng xử”, ThS Lê Thị Trúc Anh, Tạp chí Phát triển nhân lực, số 2(28) năm 2012. Bài viết nêu rõ những mối quan hệ ứng xử cơ bản trong giao tiếp hành chính như: Ứng xử giữa CBCC lãnh đạo trong quan hệ với người dân, người dân với CBCC. Qua đó đưa ra những phân tích khái quát về những mối quan hệ trên, đồng thời nêu rõ thực trạng của mối quan hệ trên. Bên cạnh đó cũng có các luận văn thạc sĩ nghiên cứu về vấn đề văn hoá công sở như sau: + Văn Thị Xuân (2013), “Thực hiện văn hoá công sở tại các cơ quan hành chính nhà nước trong giai đoạn 2011 – 2020”, luận văn thạc sĩ Quản lý Hành chính công. 4
Luận văn tập trung làm rõ thực trạng văn hoá công sở tại các cơ quan hành chính nhà nước, đưa ra những ưu điểm, hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế đó; đồng thời đưa ra những giải pháp, phương hướng giải quyết. + Vũ Hội Khánh Hà (2015), “ Thực hiện quy chế văn hoá công sở tại Uỷ ban nhân dân thành phố Tuyên Quang, tỉnh Tuyên Quang”, luận văn thạc sĩ Quản lý công. Luận văn hệ thống hoá cơ sở lý luận về văn hoá công sở, nêu rõ thực trạng thực hiện quy chế văn hoá công sở tại Uỷ ban nhân dân Thành phố Tuyên Quang trên các phương diện: đồng phục, thẻ đeo, giao tiếp ứng xử của CBCC, Huy hiệu, Quốc Kỳ, trang trí khuôn viên công sở. Từ đó đưa ra những nhận xét, đánh giá đối với kết quả thực hiện các nội dung đã nêu và đưa ra những giải pháp nâng cao việc thực hiện quy chế văn hoá công sở tại Uỷ ban nhan dân Thành phố Tuyên Quang. Tuy nhiên, cho tới thời điểm hiện tại chưa có công trình nào nghiên cứu trực tiếp nghiên cứu về văn hóa công sở tại UBND cấp xã trên địa bàn huyện Dương Minh Châu, tỉnh Tây Ninh đây là đề tài mới, thực hiện một cách độc lập nhằm đánh giá các cơ sở lý luận và thực tiễn liên quan, qua đó đề ra các biện pháp xây dựng văn hoá công sở tại các UBND cấp xã trên địa bàn huyện Dương Minh Châu, tỉnh Tây Ninh ngày càng đi vào nền nếp, kỷ cương nhằm góp phần xây dựng lý luận và thực tiễn văn hoá công sở tại các cơ quan hành chính nhà nước cấp xã ở Việt Nam nói chung. 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn 3.1. Mục đích nghiên cứu: Luận văn làm rõ cơ sở khoa học; khảo sát, đánh giá khách quan hiện thực văn hóa công sở và việc xây dựng văn hóa công sở tại UBND cấp xã, từ đó đưa ra các giải pháp từ góc độ quản lý nhằm nâng cao văn hóa công sở tại UBND cấp xã trên địa bàn huyện Dương Minh Châu. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu: Để đạt được mục đích trên, luận văn có nhiệm vụ sau: - Tìm hiểu cơ sở lý luận chung về văn hoá công sở, đặc điểm; nội dung thực hiện văn hoá công sở tại UBND cấp xã. 5
- Đánh giá thực trạng văn hoá công sở, phân tích những ưu điểm, những hạn chế trong thực hiện trách nhiệm của các cấp quản lý trong xây dựng văn hóa công sở tại các UBND cấp xã trên địa bàn huyện Dương Minh Châu. - Xác định các phương hướng và đề xuất hệ thống giải pháp cơ bản mà các cấp quản lý cần thực hiện nhằm nâng cao văn hóa công sở tại UBND cấp xã trên địa bàn huyện Dương Minh Châu. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn - Đối tượng nghiên cứu: Văn hoá công sở tại UBND cấp xã trên địa bàn huyện Dương Minh Châu, tỉnh Tây Ninh. - Phạm vi nghiên cứu: + Về nội dung: luận văn tập trung nghiên cứu những nội dung cụ thể như trang phục, giao tiếp ứng xử của CBCC, bài trí công sở: quốc huy, quốc kỳ, bài trí khuôn viên công sở,… tại UBND cấp xã trên địa bàn huyện Dương Minh Châu. + Về không gian: luận văn tập trung khảo sát tại UBND một số xã trên địa bàn huyện Dương Minh Châu như UBND Thị trấn Dương Minh Châu, UBND xã Suối Đá, UBND xã Phan. + Về thời gian: luận văn nghiên cứu tình hình văn hóa công sở tại UBND cấp xã trên địa bàn huyện Dương Minh Châu từ năm 2019 - 2025. 5. Phương pháp nghiên cứu khoa học - Phương pháp luận: bài luận văn được viết trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử của chủ nghĩa Mác - Lênin; Tư tưởng Hồ Chí Minh về văn hoá Đảng và đường lối, chính sách, pháp luật của Nhà nước nhằm phát triển văn hoá Đảng và nâng cao hiệu quả hoạt động của UBND xã. - Phương pháp phân tích-tổng hợp: Phương pháp trên được dùng để phân tích các văn bản, nội quy văn hoá công sở và kế hoạch thực hiện phong trào thi đua "Cán bộ, công chức, viên chức huyện Dương Minh Châu thực hiện văn hoá công sở" giai đoạn 2019-2025, từ đó rút ra những nhận xét, đánh giá về tình hình xây dựng văn hoá công sở của từng cấp xã, chỉ ra nguyên nhân và kiến nghị biện pháp, phát huy ưu 6
điểm, khắc phục những bất cập, hạn chế trong xây dựng văn hoá công sở cấp xã ở huyện Dương Minh Châu. - Phương pháp phỏng vấn sâu: nhằm so sánh, đánh giá trực quan kết quả thực hiện văn hoá công sở trên một số nội dung như: Môi trường làm việc, cơ sở vật chất, thiết bị, tinh thần, thái độ của CBCC; Mức độ hài lòng của người dân, tổ chức khi thủ tục hành chính được thực hiện. - Phương pháp khảo sát bằng bảng câu hỏi: Phương pháp này nhằm điều tra, thu thập thông tin, số liệu làm cơ sở nhận xét, đánh giá thực trạng, nguyên nhân và đề xuất giải pháp xây dựng văn hoá công sở cấp UBND cấp xã huyện Dương Minh Châu. Luận văn tiến hành sử dụng 225 phiếu điều tra, khảo sát về thực trạng văn hóa công sở tại các UBND cấp xã trên địa bàn huyện Dương Minh Châu trong thời gian từ năm 2019 đến nay với 3 nhóm đối tượng chính: công dân tham gia, giải quyết các vấn đề cá nhân tại các UBND cấp xã, thị trấn (150 phiếu); CBCC và lãnh đạo đang công tác trên địa bàn huyện (75 phiếu) đối với ba UBND xã/thị trấn có vị trí quan trọng tại huyện: UBND thị trấn (Thị Trấn nằm ở khu vực trung tâm huyện), UBND xã Suối Đá (xã Suối Đá có diện tích lớn nhất huyện) và UBND xã Phan (xã Phan tiếp giáp với khu du lịch tâm linh núi Bà Đen). 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn 6.1. Ý nghĩa lý luận Luận văn tổng hợp cơ sở lý luận chung về văn hóa công sở, từ đó nghiên cứu đặc điểm; nội dung xây dựng văn hóa công sở tại UBND cấp xã. 6.2. Về thực tiễn Luận văn góp phần làm sáng tỏ thực trạng văn hoá công sở và xây dựng văn hoá công sở của UBND cấp xã, huyện Dương Minh Châu. Đánh giá thực trạng xây dựng văn hoá công sở ở UBND cấp xã; chỉ rõ những tồn tại, hạn chế, nguyên nhân chủ quan để đề xuất phương hướng, giải pháp. Trên cơ sở đó, đóng góp một số ý kiến nhằm hoàn thiện xây dựng văn hoá công sở tại UBND cấp xã trong phạm vi cả nước. 7
7. Kết cấu của luận văn Luận văn bao gồm phần Mở đầu, Kết luận, Phụ lục và danh mục Tài liệu tham khảo và được cấu thành từ 3 chương: Chương 1: Cơ sở khoa học về văn hóa công sở tại Uỷ ban nhân dân cấp xã. Chương 2: Thực trạng văn hóa công sở tại Uỷ ban nhân dân cấp xã trên địa bàn huyện Dương Minh Châu, tỉnh Tây Ninh. Chương 3: Phương hướng và giải pháp nâng cao văn hóa công sở tại Uỷ ban nhân dân cấp xã trên địa bàn huyện Dương Minh Châu, tỉnh Tây Ninh. 8
Chương 1: CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ VĂN HÓA CÔNG SỞ TẠI UỶ BAN NHÂN DÂN CẤP XÃ 1.1. Khái quát chung về văn hóa công sở 1.1.1. Khái niệm văn hóa công sở 1.1.1.1. Văn hóa Văn hoá là một thuật ngữ rộng, bao gồm nhiều cách giải thích khác nhau, đề cập đến mọi mặt của đời sống vật chất và tinh thần của con người. Theo nghĩa rộng, văn hoá là toàn bộ hoạt động sáng tạo ra những giá trị và tư tưởng của loài người. Theo nghĩa hẹp thì mọi hoạt động của loài người trong đó chứa đựng các yếu tố sáng tạo, tiến bộ và văn minh đều được gọi là văn hoá. Với nhận thức đó, văn hoá là chìa khoá của rất nhiều khái niệm liên quan như; văn hoá ứng xử, văn hoá kinh tế, văn hoá môi trường, văn hoá xã hội, văn hoá nghệ thuật... Theo nghĩa khác, văn hoá là những hoạt động sáng tạo tiến bộ tác động lên đời sống tâm hồn, ý thức và nhân cách của con người. Nó làm cho con người được nâng cao cả về trình độ hiểu biết, có nhân cách, có nếp sống cao thượng hơn. Vì vậy, những người có học thức, có cách xử sự văn minh, lịch thiệp thì được gọi là những người "có văn hoá", hay là trái lại. Đây là cách hiểu phổ biến nhất của khái niệm văn hóa. Theo nghĩa được nêu trên, Đảng và Nhà nước ta đã phát động phong trào “Toàn dân xây dựng đời sống văn hóa mới”, trong đó có phong trào “xây dựng đời sống văn hóa cơ sở” ở các địa phương, phong trào “văn hóa công sở” ở các cơ quan, doanh nghiệp Nhà nước. Trong cuốn “Văn hóa Việt Nam và cách tiếp cận mới”, giáo sư Phan Ngọc cho biết trên thế giới có đến 400 định nghĩa về văn hóa, và đó không phải là con số cuối cùng. Cùng với thời gian, từ "văn hoá" đã mang thêm nhiều nội hàm mới. Dù hiểu nó theo góc độ nào, theo nghĩa gốc hay theo cách diễn đạt thì văn hoá đều đề cập đến vấn đề: con người, dân tộc, bản sắc, sáng tạo và phát triển. Ở đây, có thể đưa ra hai định nghĩa về văn hoá điển hình nhất 9
Thứ nhất là định nghĩa của Federico Mayor, tổng thư ký UNESCO đã đưa ra nhân lễ khai mạc Thập kỷ quốc tế phát triển văn hóa (1988-1997): “Văn hóa là tổng thể sống động các hoạt động sáng tạo (của các cá nhân và cộng đồng) trong quá khứ và hiện tại. Qua các thế kỷ, hoạt động sáng tạo ấy đã hình thành nên hệ thống các giá trị, các truyền thống và thị hiếu- những yếu tố xác định đặc tính riêng của từng dân tộc.” Theo định nghĩa trên, văn hoá có mặt trong mọi sinh hoạt của loài người. [10] Thứ hai là định nghĩa của chủ tịch Hồ Chí Minh: “Vì lẽ sinh tồn cũng như mục đích của cuộc sống, loài người mới sáng tạo và phát minh ra ngôn ngữ, chữ viết, đạo đức, pháp luật, khoa học, tôn giáo, văn hóa, nghệ thuật, những công cụ sinh hoạt hàng ngày về mặc, ăn, ở và các phương thức sử dụng. Toàn bộ những sáng tạo và phát minh đó tức là văn hóa. Văn hóa là sự tổng hợp của mọi phương thức sinh hoạt cùng với những biểu hiện của nó mà loài người đã sản sinh ra nhằm thích ứng với những nhu cầu đời sống và đòi hỏi của sự sinh tồn”. [4] Như vậy, văn hoá là tất cả những giá trị vật chất và tinh thần mà con người sáng tạo ra thông qua mối quan hệ giữa con người với con người, con người với thiên nhiên. Văn hoá gắn bó chặt chẽ với con người, ngấm sâu vào mọi mặt đời sống của con người. 1.1.1.2. Công sở Công sở là thuật ngữ được dùng phổ biến trong công việc và đời sống hàng ngày. Theo nghĩa rộng công sở là những tổ chức đặt dưới sự quản lý của Nhà nước nhằm thực hiện những công việc chuyên môn. Như vậy, công sở bao gồm các cơ quan hành chính nhà nước, các tổ chức phi chính phủ, các cơ quan, trường học... Theo nghĩa hẹp hơn, công sở là các cơ quan nhà nước, là các tổ chức thuộc bộ máy nhà nước có chức năng quản lý hành chính nhà nước thông qua việc chấp hành và tổ chức thực hiện quản lý hành chính trên các lĩnh vực đời sống xã hội. Với hai cách hiểu trên, công sở có nghĩa tương đương với cơ quan. Đó là cơ quan của bộ máy nhà nước, có chức năng, nhiệm vụ, có tính chất cơ cấu và quyền lực. 10
Theo nghĩa thông thường và phổ biến nhất, công sở là trụ sở làm việc, là nơi diễn ra các hoạt động hành chính văn phòng của các cơ quan công cộng do nhà nước thành lập. Luật Cán bộ, công chức năm 2008 (sửa đổi, bổ sung năm 2019) quy định: “Văn phòng là trụ sở làm việc của các cơ quan Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, các tổ chức chính trị - xã hội, đơn vị sự nghiệp công lập, có chức năng riêng của mình tên, địa chỉ, kể cả công trình xây dựng và tài sản khác trong khuôn viên trụ sở chính.” [7] Theo Nghị định 152/2017/ND-CP quy định về tiêu chuẩn, định mức sử dụng nơi làm việc và cơ sở dịch vụ công, “văn phòng” là: “cơ quan nhà nước, cơ quan Đảng, tài sản của Việt Nam, tổ chức chính trị - xã hội được bảo đảm kinh phí hoạt động” của ngân sách nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập, ban quản lý dự án sử dụng vốn nhà nước (còn gọi là cơ quan, tổ chức), đơn vị).[1] Do đó, thuật ngữ công sở theo định nghĩa trên được hiểu với thuật ngữ "nơi làm việc", nghĩa là trụ sở của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, các tổ chức chính trị - xã hội và đơn vị sự nghiệp công lập Việt Nam. Khái niệm này xác định ranh giới công sở là "trụ sở làm việc". Các khái niệm trên nói chung, gắn liền với khái niệm "văn phòng" gắn liền với trụ sở của cơ quan, đơn vị, tổ chức. Đồng thời, các khái niệm trên không nêu rõ sự khác biệt giữa khái niệm "trụ sở" và khái niệm "cơ quan" trong bộ máy nhà nước. Vì vậy, để xác định công sở cần căn cứ vào những đặc điểm chủ yếu sau: Thứ nhất, công sở là một pháp nhân. Như vậy, dịch vụ công là một thực thể pháp lý được thành lập theo quyết định của cơ quan công quyền có thẩm quyền, có trụ sở đăng ký, trụ sở hoạt động, quy mô, phạm vi chức năng, địa vị pháp lý, chức năng hoạt động và có tài sản riêng để phục vụ chức năng công cộng. Thứ hai, chức năng công là cơ sở để thực hiện dịch vụ công. Chức năng của CBCC là thực hiện quyền lực nhà nước. Việc thực thi chính sách công được nhà nước sử dụng quyền lực nhà nước để hoạch định và điều hành, các cơ quan sự nghiệp công có trách nhiệm thực hiện các dịch vụ công như giáo dục, y tế... 11
Thứ ba, việc thực hiện công tác thanh tra, kiểm tra chuyên ngành theo quy định của Pháp luật, cơ quan có thẩm quyền quy định cụ thể. Địa vị pháp lý, chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền thực hiện nhiệm vụ công (chính sách, dịch vụ công) và cơ cấu tổ chức của nền công vụ được quy định rõ trong các văn bản quy phạm pháp luật và được pháp luật công nhận. Hệ thống pháp luật đảm bảo sự thi hành thống nhất. Trên đây là ba đặc điểm cơ bản để phân biệt nơi công sở với các cơ quan khác trong xã hội. Ngoài ra, còn có một số đặc điểm khác như: công sở là nơi đầu tiên hình thành nên hệ thống thi hành pháp luật, làm việc thường xuyên, lặp đi lặp lại; Văn phòng duy trì mối quan hệ thứ bậc (khái niệm "cấp độ" trong hệ thống thứ bậc) đảm bảo nguyên tắc công khai, dân chủ trong hoạt động Văn phòng duy trì mối quan hệ phối hợp (khái niệm "hệ thống ") để đảm bảo nguyên tắc phối hợp (đồng bộ) trong hoạt động với các văn phòng khác trong hệ thống; Đội ngũ CBCC đã cung ứng dịch vụ công thông qua đội ngũ CBCC; các cơ quan có chức năng phục vụ lợi ích quốc gia, lợi ích của nhân dân. Tóm tắt: “Công sở là nơi để tổ chức các cơ chế kiểm soát công việc hành chính, soạn thảo, xử lý văn bản phục vụ cho công việc chung, là nơi phối hợp hoạt động của các cán bộ công chức theo một cơ chế nhất định”.[6] 1.1.1.3. Văn hóa công sở Quan niệm về văn hóa công sở thay đổi theo từng thời kỳ lịch sử, chế độ chính trị và đất nước. Chúng ta nói rất nhiều đến văn hoá tổ chức trong xã hội ngày nay. Văn hoá tổ chức được thể hiện qua hệ giá trị niềm tin, kỳ vọng của từng thành viên trong tổ chức, mỗi một hoạt động đều có bản sắc riêng biệt, tuân thủ theo những quy tắc, phong tục tập quán mà từng thành viên trong tổ chức phải tuân thủ. Văn hoá tổ chức giúp chúng ta thấy rõ sự gắn kết giữa các tổ chức với nhau. Văn hóa công sở được hiểu và mô tả tương tự như văn hóa tổ chức với những đặc thù riêng của một công sở. Theo Quyết định số 129/2007/QD-TTg ngày 02/08/2007 của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng ban hành quy định thực hiện văn hoá công sở trong cơ quan 12
nhà nước, nội dung văn hoá công sở bao gồm: trang phục của công chức, viên chức; công vụ và trang trí công sở. Trong bài “Xây dựng văn hóa công sở trong các cơ quan hành chính nhà nước” các tác giả cho rằng: Văn hóa công sở là sự kết hợp của các giá trị hữu hình và vô hình, bao gồm trình độ nhận thức, phương pháp tổ chức quản lý, môi trường - cảnh quan, cơ sở vật chất làm việc, đạo đức nghề nghiệp và phong cách làm việc của CBCC nhằm xây dựng một công sở văn minh, lịch sự, hoạt động đúng quy định pháp luật và có hiệu quả cao. [5] Hiểu theo nghĩa rộng: “Văn hóa công sở bao gồm tất cả các giá trị văn hóa vật chất như: cơ sở vật chất, môi trường làm việc văn phòng, trang phục, trang phục và thần thái của công chức làm việc trong văn phòng...và văn hóa phi vật thể như: văn hóa ứng xử, văn hóa giao tiếp, văn hóa lãnh đạo, văn hóa nghe và trả lời điện thoại,…” [3] Theo nghĩa khái quát, văn hoá công sở đề cập đến những giá trị văn hoá như: phẩm chất đạo đức, ứng xử, giao tiếp... được hình thành thông qua quá trình tổ chức và hoạt động của công sở. Chẳng hạn, theo quan niệm của tác giả Nguyễn Thị Thu Vân: “Văn hóa công sở được hiểu là hệ thống các giá trị, quy tắc giao tiếp và ứng xử, chuẩn mực đạo đức của công chức, viên chức và các phương pháp, phương pháp quản lý gắn với việc tìm kiếm sự phù hợp, giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động công sở, đặc thù trong hoạt động dịch vụ công của cơ quan nhà nước nói chung và của từng cơ quan nói riêng”. [9] Theo Quyết định số 1847/QĐ-TTg ngày 27/12/2018 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án văn hoá công vụ, nội dung văn hoá công vụ bao gồm: phong cách, thái độ ứng xử của CBCC, chuẩn mực đạo đức, ứng xử của CBCC, viên chức; Chuẩn mực đạo đức, lối sống của CBCC, viên chức; Trang phục của CBCC, viên chức. Với hệ thống kiến thức, kỹ năng (về chuyên môn nghiệp vụ, đạo đức công vụ, phong cách ứng xử và làm việc) được tích luỹ qua quá trình thực thi công vụ phục vụ, văn hoá công sở là những giá trị được biểu hiện thông qua phong cách, tinh thần, thái độ làm việc, trách nhiệm và hiệu quả trong giải quyết công việc của CBCC. Vì vậy, mỗi một 13