Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Văn hóa công vụ của công chức cấp xã ở huyện Đông Sơn, tỉnh Thanh Hóa

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:140

Thêm vào BST

Báo xấu

20
lượt xem 10
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trên cơ sở thực trạng văn hóa công vụ của công chức cấp xã ở huyện Đông Sơn, luận văn "Văn hóa công vụ của công chức cấp xã ở huyện Đông Sơn, tỉnh Thanh Hóa" nghiên cứu và đề xuất các giải pháp khắc phục những tồn tại, hạn chế nhằm nâng cao hiệu quả văn hóa công vụ của công chức cấp xã ở huyện Đông Sơn, tỉnh Thanh Hóa trong giai đoạn hiện nay.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Văn hóa công vụ của công chức cấp xã ở huyện Đông Sơn, tỉnh Thanh Hóa

UBND TỈNH THANH HÓA BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC VĂN HÓA, THỂ THAO VÀ DU LỊCH THANH HÓA Lê Thị Thúy VĂN HÓA CÔNG VỤ CỦA CÔNG CHỨC CẤP XÃ Ở HUYỆN ĐÔNG SƠN, TỈNH THANH HÓA LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Thanh Hóa, 2023
UBND TỈNH THANH HÓA BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC VĂN HÓA, THỂ THAO VÀ DU LỊCH THANH HÓA Lê Thị Thúy VĂN HÓA CÔNG VỤ CỦA CÔNG CHỨC CẤP XÃ Ở HUYỆN ĐÔNG SƠN, TỈNH THANH HÓA Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 8340403 LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS. Nguyễn Thị Thục Thanh Hóa, 2023
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đề tài luận văn “Văn hóa công vụ của công chức cấp xã ở huyện Đông Sơn, tỉnh Thanh Hóa” là đề tài nghiên cứu của riêng tôi đƣợc sự hƣớng dẫn của PGS.TS Nguyễn Thị Thục. Kết quả nghiên cứu và số liệu trong đề tài này là trung thực, đƣợc trích nguồn và trích dẫn đầy đủ. Tôi xin chịu trách nhiệm về nghiên cứu của mình. Tác giả luận văn Lê Thị Thúy
ii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN .......................................................................................... i MỤC LỤC ...................................................................................................... ii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT .......................................................... v DANH MỤC CÁC BẢNG ............................................................................ vi DANH MỤC BIỂU ĐỒ ............................................................................... vii MỞ ĐẦU ........................................................................................................ 1 1. Lý do chọn đề tài ................................................................................. 1 2. Lịch sử vấn đề nghiên cứu .................................................................. 3 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................... 7 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu....................................................... 7 5. Phƣơng pháp nghiên cứu .................................................................... 8 6. Những đóng góp của đề tài ................................................................. 9 7. Bố cục luận văn ................................................................................... 9 Chƣơng 1. CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ VĂN HÓA CÔNG VỤ CỦA CÔNG CHỨC CẤP XÃ ............................................................................................. 10 1.1. Các khái niệm công cụ ..................................................................... 10 1.1.1. Khái niệm văn hóa ........................................................................ 10 1.1.2. Khái niệm công vụ ........................................................................ 12 1.1.3. Khái niệm văn hóa công vụ .......................................................... 13 1.1.4. Khái niệm công chức, công chức cấp xã ...................................... 13 1.1.5. Khái niệm văn hóa công vụ của công chức cấp xã ....................... 16 1.2. Các yếu tố ảnh hƣởng đến văn hóa công vụ .................................... 16 1.2.1. Truyền thống dân tộc .................................................................... 16 1.2.2. Bối cảnh hội nhập quốc tế ............................................................. 18 1.2.3. Điều kiện kinh tế - xã hội .............................................................. 20 1.2.4. Năng lực, đạo đức của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức...... 21
iii 1.3. Cơ sở chính trị, pháp lý của văn hóa công vụ .................................. 23 1.4. Nhận diện văn hóa công vụ của công chức cấp xã .......................... 25 1.4.1. Vị trí, vai trò của công chức cấp xã .............................................. 25 1.4.2. Những nội dung triển khai thực hiện văn hóa công vụ của công chức cấp xã .............................................................................................. 26 Tiểu kết chƣơng 1 ................................................................................... 30 Chƣơng 2. THỰC TRẠNG VĂN HÓA CÔNG VỤ CỦA CÔNG CHỨC CẤP XÃ Ở HUYỆN ĐÔNG SƠN, TỈNH THANH HÓA .......................... 31 2.1. Tổng quan về huyện Đông Sơn........................................................ 31 2.1.1. Vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên ..................................................... 31 2.1.2. Điều kiện kinh tế ........................................................................... 32 2.1.3. Về văn hóa, phong tục, tập quán ................................................... 34 2.2. Thực tiễn văn hóa công vụ của công chức cấp xã ở huyện Đông Sơn, tỉnh Thanh Hóa........................................................................................ 36 2.2.1. Mức độ hiểu biết các quy định văn hóa công vụ .......................... 36 2.2.2. Mức độ thực hiện các nội dung chuẩn mực về văn hóa công vụ .. 38 2.2.3. Chuẩn mực về đạo đức, lối sống của công chức cấp xã ở huyện Đông Sơn ................................................................................................ 51 2.2.4. Trang phục của công chức cấp xã ở huyện Đông Sơn.................. 52 2.3. Đánh giá kết quả thực hiện văn hóa công vụ của công chức cấp xã ở huyện Đông Sơn, tỉnh Thanh Hóa .......................................................... 57 2.3.1. Những mặt tích cực về văn hóa công vụ của công chức cấp xã ở huyện Đông Sơn ...................................................................................... 57 2.3.2. Hạn chế và những vấn đề đặt ra về văn hóa công vụ của công chức cấp xã ở huyện Đông Sơn ....................................................................... 66 2.3.3. Nguyên nhân của những hạn chế .................................................. 66 Tiểu kết chƣơng 2 ................................................................................... 67
iv Chƣơng 3. GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ VĂN HÓA CÔNG VỤ CỦA CÔNG CHỨC CẤP XÃ Ở HUYỆN ĐÔNG SƠN, TỈNH THANH HÓA ..........68 3.1. Quan điểm chung về nâng cao hiệu quả văn hóa công vụ ..................... 68 3.2. Giải pháp cụ thể ............................................................................... 69 3.2.1. Nhóm giải pháp về tăng cƣờng công tác lãnh đạo, điều hành của Cấp ủy Đảng, Chính quyền địa phƣơng .................................................. 69 3.2.2. Nhóm giải pháp về nâng cao nhận thức, tinh thần, trách nhiệm, năng lực thực thi thi công vụ của công chức cấp xã ............................... 72 3.2.3. Nhóm giải pháp về điều kiện làm việc của công chức cấp xã ...... 77 3.2.4. Nhóm giải pháp khác .................................................................... 80 3.3. Đề xuất, kiến nghị ............................................................................ 85 Tiểu kết chƣơng 3 ................................................................................... 87 KẾT LUẬN .................................................................................................... 88 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 90 PHỤ LỤC ....................................................................................................... 95
v DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Chữ viết đầy đủ CC Công chức CHT BCHQS Chỉ huy trƣởng Ban Chỉ huy quân sự CSLĐ TB&XH Chính sách lao động thƣơng binh và xã hội ĐC - XD Địa chính - xây dựng TC - KT Tài chính - kế toán TP - HT Tƣ pháp - hộ tịch UBND Ủy ban nhân dân VH - XH Văn hóa xã hội VP - TK Văn phòng - Thống kê
vi DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1: Ý kiến đánh giá của công chức và ngƣời dân về mức độ thực hiện “5 biết” của công chức cấp xã ............................................ 39 Bảng 2.2: Ý kiến đánh giá của công chức và ngƣời dân về mức độ thực hiện “3 không” của công chức cấp xã ........................................ 41 Bảng 2.3: Ý kiến đánh giá của công chức và ngƣời dân về mức độ thực hiện “4 thể hiện” của công chức cấp xã ...................................... 42 Bảng 2.4: Ý kiến đánh giá của công chức về thái độ ứng xử với ngƣời dân tại nơi làm việc ..................................................................... 44 Bảng 2.5: Ý kiến đánh giá của công chức về thái độ ứng xử với đồng nghiệp ..45 Bảng 2.6: Ý kiến đánh giá của công chức về thái độ ứng xử của công chức khi làm việc với cấp trên .................................................... 46 Bảng 2.7: Ý kiến đánh giá của công chức về thái độ ứng xử của công chức nơi công cộng ..................................................................... 48 Bảng 2.8: Ý kiến đánh giá của công chức về thái độ ứng xử của công chức trên các trang mạng xã hội ................................................. 49 Bảng 2.9: Ý kiến đánh giá của công chức về thái độ ứng xử của công chức trong gia đình ..................................................................... 50 Bảng 2.10: Ý kiến đánh giá của công chức trang phục và tác phong làm việc của công chức ...................................................................... 53 Bảng 2.11: Thực trạng cơ sở vật chất, trang thiết bị làm việc của 14 xã, thị trấn trên địa bàn huyện Đông Sơn ......................................... 64
vii DANH MỤC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 2.1: Mức độ hiểu biết các quy định về văn hóa công vụ của công chức cấp xã ............................................................................... 37 Biểu đồ 2.2: Đánh giá của công chức về thái độ ứng xử của công chức nơi cƣ trú ................................................................................... 47 Biểu đồ 2.3: Đánh giá của công chức về trang phục và tác phong làm việc của công chức ........................................................................... 55 Biểu đồ 2.4: Đánh giá của ngƣời dân về mức độ hài lòng của ngƣời dân đối với công chức khi giao tiếp trong quá trình giải quyết công việc ................................................................................... 58 Biểu đồ 2.5: Thực trạng cơ sở vật chất, trang thiết bị làm việc (14 xã, thị trấn trên địa bàn huyện Đông Sơn) ........................................... 65
1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Có thể nói, văn hóa có một vị trí rất quan trọng, văn hóa là nền tảng tinh thần, vừa là mục tiêu, vừa là động lực của quá trình xây dựng và phát triển đất nƣớc. Trong đó có một nhiệm vụ hết sức quan trọng đó là xây dựng văn hóa công vụ. Bởi văn hóa công vụ là yếu tố rất cần thiết, góp phần xây dựng hệ thống chính trị ngày càng trở nên trong sạch, vững mạnh, mà trọng tâm là xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức có phẩm chất đạo đức, có năng lực chuyên môn, nghiệp vụ, hết lòng, hết sức phụng sự Tổ quốc, phục vụ Nhân dân. Nhất là trong bối cảnh hiện nay, trƣớc tác động của kinh tế thị trƣờng, hội nhập quốc tế sâu rộng, việc đẩy mạnh xây dựng văn hóa công vụ là một trong những nhiệm vụ quan trọng cần đƣợc đặt lên hàng đầu. Trên thực tế làm tốt nhiệm vụ này sẽ góp phần xây dựng bộ máy hành chính Nhà nƣớc hoạt động liêm minh, trong sạch, hiệu lực, hiệu quả. Đây là một đòi hỏi lớn đối với nền văn hóa công vụ của nƣớc ta hiện nay, đó phải là nền công vụ của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân. Vì vậy, thực hiện tốt văn hóa công vụ trong các cơ quan hành chính Nhà nƣớc là tiền đề quan trọng thúc đẩy mỗi cán bộ, công chức không ngừng học tập, rèn luyện, nâng cao phẩm chất chính trị, năng lực chuyên môn nghiệp vụ… với tinh thần vì Nhân dân phục vụ. Văn hóa công vụ là nền văn hóa mà ở đó đƣợc dựng xây trên nền tảng các giá trị, các chuẩn mực của cơ quan công quyền; đƣợc đội ngũ cán bộ, công chức tôn trọng, xác lập, gìn giữ và phát huy; giúp nâng cao năng lực, hiệu quả, hiệu lực thực thi công vụ và đạt đƣợc mục tiêu, nhiệm vụ đã đề ra. Đội ngũ cán bộ công chức thực thi công vụ chính là những hạt nhân quan trọng, là hình ảnh phản chiếu vai trò, trách nhiệm của cơ quan công quyền. Đòi hỏi mỗi cán bộ công chức phải không ngừng nỗ lực phấn đấu về mọi mặt, để đẩy mạnh sự gia tăng giá trị trong hoạt động công vụ ở các cơ quan công
2 quyền, từ đó thúc đẩy sự phát triển của nền hành chính công vụ ngày một tốt hơn, hiệu quả ngày một rõ nét hơn. Thời gian qua, việc thực hiện văn hóa công vụ của công chức cấp xã trên địa bàn huyện Đông Sơn, tỉnh Thanh Hóa đã đạt đƣợc kết quả quan trọng trên các mặt, nhƣ: trang phục của công chức khi thực thi nhiệm vụ bảo đảm gọn gàng, lịch sự; khuôn viên các công sở, phòng làm việc của các cơ quan, đơn vị đƣợc bài trí khoa học, hợp lý, có sơ đồ phòng làm việc, có biển chỉ dẫn… thuận tiện cho tổ chức và công dân khi liên hệ công tác. Tinh thần trách nhiệm, tác phong, lề lối làm việc của đội ngũ công chức trong quá trình thực thi công vụ không ngừng đƣợc nâng cao; cán bộ, công chức khi giao tiếp với Nhân dân có thái độ nhã nhặn, lịch sự hơn; lắng nghe Nhân dân trình bày tâm tƣ, nguyện vọng; giải thích, hƣớng dẫn tận tình, chu đáo, rõ ràng, cụ thể hơn, đáp ứng ngày càng tốt hơn yêu cầu chính đáng của Nhân dân. Cùng với đó, các cơ quan hành chính Nhà nƣớc trên địa bàn huyện đã đặt hòm thƣ góp ý tại nơi làm việc, lấy phiếu ý kiến đánh giá sự hài lòng của ngƣời dân… tạo điều kiện để Nhân dân phản ánh về thái độ giao tiếp, tinh thần phục vụ, tác phong lề lối làm việc của đội ngũ cán bộ, công chức thực thi công vụ. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt đƣợc, thực tế vẫn còn những hạn chế nhất định, nhƣ: Một bộ phận công chức còn hạn chế về tinh thần trách nhiệm, năng lực chuyên môn, nghiệp vụ, kỹ năng hành chính; tác phong, lề lối làm việc chậm đƣợc đổi mới… Và để khắc phục những tồn tại, hạn chế, tiến hành công cuộc cải cách có hiệu quả, một yếu tố then chốt là phải xây dựng đội ngũ công chức hành chính vừa hồng, vừa chuyên, đáp ứng yêu cầu của thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập. Vì vậy, việc nghiên cứu đánh giá thực trạng văn hóa công vụ ở các cơ quan công quyền nói chung, Chính quyền cấp xã nói riêng là hết sức cần thiết, qua đó tìm ra nguyên nhân của tồn tại, hạn chế, từ đó đề xuất các giải pháp có tính khả thi,
3 phù hợp với điều kiện, tình hình thực tế của địa phƣơng nhằm không ngừng nâng cao chất lƣợng văn hóa công vụ để phục vụ tổ chức và công dân ngày một tốt hơn. Thấy đƣợc ý nghĩa, tầm quan trọng của văn hóa công vụ trong giai đoạn hiện nay, tôi chọn đề tài: “Văn hóa công vụ của công chức cấp xã ở huyện Đông Sơn, tỉnh Thanh Hóa” làm Luận văn tốt nghiệp Thạc sĩ, chuyên ngành Quản lý công. 2. Lịch sử vấn đề nghiên cứu Thời gian gần đây có khá nhiều nghiên cứu về văn hóa công vụ nhằm đƣa ra các giải pháp nâng cao chất lƣợng văn hóa công vụ, điển hình có các công trình nghiên cứu sau: Bài viết của Trần Thị Thanh Thủy: “Văn hóa tổ chức và một số giải pháp phát triển văn hóa công sở”, Tạp chí Tổ chức Nhà nƣớc, số 09/2006 đã chỉ ra đặc điểm và những giá trị cơ bản của văn hóa công vụ và đề xuất các giải pháp để nâng cao chất lƣợng văn hóa công vụ [45]. Luận án tiến sĩ “Kỹ năng giao tiếp của đội ngũ công chức hành chính trong tiến trình cải cách nền hành chính Nhà nước Việt Nam” của tác giả Đào Thị Ái Thi, Hà Nội năm 2008 cho thấy khoa học hành chính đã góp phần quan trọng để làm nên những kỳ tích kỳ diệu của con ngƣời. Theo tác giả: con đƣờng hình thành giao tiếp là con đƣờng nhận thức chân lý, cảm nhận thực tiễn của công chức và khả năng ứng dụng vào các công việc tình huống nghề nghiệp cụ thể của họ [38]. TS. Bùi Huy Khiên: Xây dựng khung giá trị văn hóa công vụ Việt Nam- Cách tiếp cận từ quản trị nhà nước tốt, đăng trên Tạp chí điện tử Lý luận chính trị, ngày 26 tháng 01 năm 2016 [31]. Bài viết đã cho thấy sự chuyển dịch các giá trị của quản trị tốt thành các giá trị văn hóa công vụ, qua đó đã tạo nên sự đồng thuận, tạo nên những ràng
4 buộc hơn, trách nhiệm hơn từ phía các cơ quan Nhà nƣớc. Sự kết hợp hài hòa giữa những giá trị của quản trị Nhà nƣớc tốt là một trong những nền tảng, những dấu ấn quan trọng tạo ra những bƣớc chuyển biến căn bản về văn hóa công vụ ở nƣớc ta. Và đây cũng là những cơ sở, tạo niềm tin để xây dựng khung giá trị, các chuẩn mực văn hóa công vụ ở Việt Nam trong giai đoạn hiện nay. ThS. Đinh Ngọc Quý: Quan điểm của Hồ Chí Minh về xây dựng, phát triển văn hóa Việt Nam đăng trên Tạp chí Lý luận chính trị - số 10/2016. Bài viết trình bày quan điểm của Hồ Chí Minh về văn hóa, trong đó quan điểm “xây dựng nền văn hóa dân tộc, khoa học, đại chúng” là một nội dung quan trọng gắn với việc xây dựng và phát triển nền văn hóa công vụ ở nƣớc ta hiện nay [36]. Đề tài khoa học cấp Nhà nƣớc: Văn hóa công vụ ở Việt Nam hiện nay do TS. Huỳnh Văn Thới làm chủ nhiệm đề tài, Học viện Hành chính là cơ quan chủ trì và phối hợp với một số cơ quan khác: Viện Khoa học tổ chức Nhà nƣớc, Viện Văn hóa và Phát triển, Viện Xã hội học, Bộ Nội vụ, Sở Nội vụ thành phố Đà Nẵng. Đề tài đã hệ thống hóa một cách logic những vấn đề lý luận về văn hóa công vụ, đồng thời làm rõ nội hàm khái niệm văn hóa công vụ, đặc điểm, cấu trúc và nội dung của văn hóa công vụ. Đề tài còn luận giải những vấn đề lớn đang đặt ra đối với văn hóa công vụ Việt Nam và xây dựng các khung giá trị, các tiêu chí phát triển văn hóa công vụ Việt Nam trong giai đoạn hiện nay [40]. Cuốn Đạo đức công chức trong thực thi công vụ của Ngô Thành Can viết: Gốc của Tổ quốc là Nhân dân. Nhân dân là ngƣời sáng tạo, xây dựng và bảo vệ sự tồn vong của Tổ quốc. Do đó, yêu Tổ quốc, yêu nƣớc là yêu Nhân dân. Thực hiện công vụ là phục vụ Nhân dân. Tác giả nhấn mạnh “Đạo đức cao nhất của mỗi công chức là sống, làm việc vì “Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”, vì lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội.
5 Mỗi công chức biết kế thừa truyền thống đạo đức của dân tộc và coi đó là yếu tố nội sinh…Trong công việc có trách nhiệm cao, có lương tâm, tôn trọng lẽ phải và pháp luật” [10]. Bài viết: “Xây dựng văn hóa công vụ trong cán bộ, công chức, viên chức” của tác giả Bích Huệ đăng trên Cổng thông tin điện tử Đảng bộ tỉnh Tuyên Quang, ngày 03/10/2020 đã khẳng định: Nâng cao văn hóa công vụ cho cán bộ, công chức, viên chức là một trong những vấn đề quan trọng của cải cách hành chính Nhà nƣớc, đóng góp tích cực vào phát triển kinh tế - xã hội của địa phƣơng, theo đó tác giả đề xuất các giải pháp nhƣ: Tăng cường công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức, tạo chuyển biến mạnh mẽ cho cán bộ, công chức, viên chức về tinh thần, thái độ làm việc, các chuẩn mực giao tiếp, ứng xử, đạo đức, lối sống, nhằm tiếp tục xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức có kỷ cương, trách nhiệm, tận tụy, chuyên nghiệp; Sửa đổi, bổ sung quy chế làm việc của cơ quan, tổ chức nhằm tạo cơ sở pháp lý ngăn ngừa một cách bài bản những vi phạm về văn hóa công vụ…Xây dựng và thực hiện tốt quy chế dân chủ trong hoạt động cơ quan, tạo sự đoàn kết, thống nhất, phát huy cao độ nguồn lực, sức mạnh của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức; Ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động của các cơ quan, tổ chức, hướng tới nâng cao năng suất lao động, giảm hội họp, giấy tờ hành chính và chế độ báo cáo, tạo nền tảng phát triển Chính quyền điện tử. Cung cấp thông tin, dịch vụ công trực tuyến mức độ cao, trên diện rộng cho người dân và doanh nghiệp; niêm yết đầy đủ các thủ tục hành chính tại trụ sở nhằm làm cho hoạt động của cơ quan, tổ chức được minh bạch hơn, phục vụ người dân và doanh nghiệp tốt hơn. Tăng cường thanh tra, kiểm tra việc thực hiện văn hóa công vụ; Tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, kĩ năng nghề nghiệp cho cán bộ, công chức, viên chức xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức có uy tín, có chuyên môn giỏi, thông
6 thạo nghiệp vụ, có phẩm chất đạo đức tốt, luôn gần dân, biết lắng nghe, thấu hiểu tâm tư, nguyện vọng của Nhân dân, tôn trọng và bảo vệ quyền lợi chính đáng của Nhân dân và phục vụ nhân dân ngày càng tốt hơn [28]. Bài viết: “Xây dựng văn hóa công vụ của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức hiện nay” của tác giả Lê Thị Hồng Yến (Vụ Quản lý đào tạo- Học viện chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh) đăng trên tạp chí Lý luận chính trị ngày 27/4/2022 nêu rõ: Văn hóa công vụ là hệ thống các giá trị, chuẩn mực của một nền công vụ, được cán bộ, công chức tôn trọng và chia sẻ, thực hành trong hoạt động công vụ, xác lập niềm tin, đạo đức, nếp sống, truyền thống, bản sắc của nền công vụ [57]. Để xây dựng nền văn hóa công vụ Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, hƣớng tới mục tiêu chuyên nghiệp, trách nhiệm, năng động, minh bạch, hiệu quả, thời gian tới, cần tiến hành một số giải pháp cơ bản nhƣ: Nghiêm túc quán triệt tinh thần Nghị quyết Đại hội XIII và các chủ trƣơng của Đảng về xây dựng và phát triển văn hóa, trong đó có văn hóa công vụ, đáp ứng yêu cầu của tình hình mới; Tiếp tục nâng cao nhận thức cho đội ngũ cán bộ, công chức về vai trò quan trọng của việc xây dựng văn hóa công vụ đất nƣớc; Nghiên cứu, hoàn thiện và triển khai đồng bộ nội dung văn hóa công vụ trong Luật Cán bộ, công chức, Luật Viên chức và các văn bản hƣớng dẫn thi hành; Đề cao vai trò gƣơng mẫu của ngƣời đứng đầu các đơn vị, tổ chức, cơ quan trong quá trình xây dựng và thực thi văn hóa công vụ; Phát huy tinh thần năng động, sáng tạo của đội ngũ cán bộ, công chức, trong xây dựng văn hóa công vụ. Các công trình nghiên cứu về văn hóa công vụ nêu trên đã đem đến những nhận thức rất quan trọng, những cái nhìn khá tổng thể về văn hóa công vụ ở Việt Nam trong giai đoạn hiện nay. Tuy nhiên, chƣa thực sự đi sâu nghiên cứu về văn hóa công vụ của công chức cấp xã. Vì vậy, quá trình triển
7 khai đề tài “Văn hóa công vụ của công chức cấp xã ở huyện Đông Sơn, tỉnh Thanh Hóa” tác giả nhận thấy một số tài liệu nghiên cứu phù hợp với nội dung của đề tài nên sẽ tiếp thu, kế thừa kết quả của các tác giả đi trƣớc để vận dụng có hiệu quả về nội dung công trình nghiên cứu của mình. Đây là những tiền đề lý luận rất đáng quý để tác giả có cơ sở nền móng triển khai đề tài. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở thực trạng văn hóa công vụ của công chức cấp xã ở huyện Đông Sơn, luận văn nghiên cứu và đề xuất các giải pháp khắc phục những tồn tại, hạn chế nhằm nâng cao hiệu quả văn hóa công vụ của công chức cấp xã ở huyện Đông Sơn, tỉnh Thanh Hóa trong giai đoạn hiện nay. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu - Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn về văn hóa công vụ, văn hóa công vụ của công chức cấp xã ở huyện Đông Sơn. - Khảo sát, phân tích, đánh giá thực trạng văn hóa công vụ của công chức cấp xã ở huyện Đông Sơn, tỉnh Thanh Hóa. - Đề xuất những giải pháp nâng cao hiệu quả văn hóa công vụ của của công chức cấp xã ở huyện Đông Sơn, tỉnh Thanh Hóa. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Văn hóa công vụ của công chức cấp xã ở huyện Đông Sơn, tỉnh Thanh Hóa. 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Phạm vi nội dung: Phạm vi giới hạn nội dung nghiên cứu thực trạng văn hóa công vụ của công chức cấp xã trên địa bàn huyện Đông Sơn, nhƣ: Tinh thần, thái độ làm việc của công chức; Chuẩn mực giao tiếp, ứng xử của công chức; Chuẩn mực về đạo đức, lối sống của công chức; Trang phục của công chức.
8 - Phạm vi thời gian: Từ năm 2018 - 2022 (Đánh giá 5 năm, từ khi huyện Đông Sơn về đích huyện nông thôn mới năm 2018). - Phạm vi không gian: 14 xã, thị trấn trên địa bàn huyện Đông Sơn. 5. Phƣơng pháp nghiên cứu - Phương pháp luận: Luận văn sử dụng phƣơng pháp luận duy vật biện chứng, duy vật lịch sử, lấy chủ nghĩa Mác - Lênin, tƣ tƣởng Hồ Chí Minh và những quan điểm, chủ trƣơng, đƣờng lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nƣớc về văn hóa công vụ làm cơ sở nghiên cứu. - Phương pháp phân tích tài liệu: Hệ thống tài liệu, gồm: sách, báo, tạp chí, các công trình nghiên cứu…qua đó, tác giả tổng hợp, đánh giá, bao quát đƣợc các vấn đề có liên quan đến đề tài đã đƣợc đề cập trƣớc khi tác giả nghiên cứu. - Phương pháp điều tra, khảo sát bằng bảng hỏi: Trong Đề tài này, tác giả sử dụng bảng hỏi để điều tra, khảo sát 24 công chức và 80 ngƣời dân (mỗi xã 03 công chức và 10 ngƣời dân) của 08 xã gồm: Đông Hoàng, Đông Ninh, Đông Thanh, Đông Tiến, Đông Yên, Đông Thịnh, Đông Văn, Đông Quang. Tác giả đã phát phiếu điều tra bằng bảng hỏi các nội dung liên quan đến văn hóa công vụ của công chức cấp xã ở huyện Đông Sơn, tỉnh Thanh Hóa. Từ kết quả điều tra bằng bảng hỏi, đề tài có đƣợc những số liệu minh chứng cụ thể, mang tính thuyết phục cao. - Phương pháp phỏng vấn sâu: Tác giả tiến hành phỏng vấn sâu 24 cán bộ, công chức và ngƣời dân (mỗi xã 01 lãnh đạo, 01 công chức và 01 ngƣời dân) của 8 xã gồm: Đông Hoàng, Đông Ninh, Đông Thanh, Đông Tiến, Đông Yên, Đông Thịnh, Đông Văn, Đông Quang. Vận dụng phƣơng pháp phỏng vấn sâu trong đề tài này giúp tác giả tìm hiểu tƣờng minh, thấu đáo các vấn đề thông qua các quan điểm trả lời của ngƣời đƣợc phỏng vấn. Là cơ sở đánh giá thực trạng, đƣa ra các định hƣớng giải pháp khắc phục tồn tại hạn chế, nâng cao chất lƣợng văn hóa công vụ.
9 - Phương pháp thống kê, tổng hợp, so sánh: Ngoài các phƣơng pháp điều tra bảng hỏi, phỏng vấn sâu và các phƣơng pháp khác, tác giả đã sử dụng phƣơng pháp thống kê, tổng hợp, so sánh. Từ đó, có những nhận xét, đánh giá một cách đầy đủ, khách quan về mức độ thực hiện văn hóa công vụ của công chức cấp xã ở huyện Đông Sơn, tỉnh Thanh Hóa. 6. Những đóng góp của đề tài 6.1. Về mặt khoa học Đề tài chỉ ra hƣớng nghiên cứu, hƣớng tiếp cận với các luận cứ có cơ sở khoa học. Từ đó có thể tiếp thu, vận dụng những luận cứ khoa học đó vào vấn đề nghiên cứu một cách hiệu quả. 6.2. Về mặt thực tiễn Đề tài góp phần giúp Chính quyền cấp xã nhận rõ tầm quan trọng của văn hóa công vụ, sự tác động của văn hóa công vụ đến hiệu quả hoạt động quản lý hành chính Nhà nƣớc, từ đó đề ra các giải pháp thiết thực. Đề tài cung cấp nguồn tƣ liệu về văn hóa công vụ ở địa phƣơng, có thể vận dụng những luận cứ khoa học và một số kinh nghiệm vào thực tiễn thực thi văn hóa công vụ của công chức cấp xã ở huyện Đông Sơn cũng nhƣ một số địa phƣơng trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa trong giai đoạn tiếp theo. 7. Bố cục luận văn Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Tài liệu tham khảo và Phụ lục, Luận văn gồm có 3 chƣơng, cụ thể nhƣ sau: Chƣơng 1: Cơ sở khoa học về văn hóa công vụ của công chức cấp xã. Chƣơng 2: Thực trạng văn hóa công vụ của công chức cấp xã ở huyện Đông Sơn, tỉnh Thanh Hóa. Chƣơng 3: Giải pháp nâng cao hiệu quả văn hóa công vụ của công chức cấp xã ở huyện Đông Sơn, tỉnh Thanh Hóa.
10 Chƣơng 1 CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ VĂN HÓA CÔNG VỤ CỦA CÔNG CHỨC CẤP XÃ 1.1. Các khái niệm công cụ 1.1.1. Khái niệm văn hóa Có nhiều khái niệm, cách hiểu khác nhau về văn hóa, cụ thể nhƣ: Theo “Tuyên bố về những chính sách văn hóa” thông qua tại Hội nghị quốc tế do UNESCO (Tổ chức giáo dục, khoa học và văn hóa Liên Hợp quốc) tổ chức tại Mexico năm 1982: Văn hóa bao gồm nghệ thuật và văn chương, những lối sống, những quyền cơ bản của con người, những hệ thống các giá trị, những tập tục và những tín ngưỡng. Văn hóa đem lại cho con người những suy xét về bản thân. Chính văn hóa làm cho chúng ta trở thành những sinh vật đặc biệt nhân bản, có lý tính, có óc phê phán và dấn thân một cách đạo lý. Chính nhờ văn hóa mà chúng ta xét đoán những giá trị và thực thi những sự lựa chọn. Chính nhờ văn hóa mà con người tự thể hiện, tự ý thức được bản thân, tự biết mình là một phương án chưa hoàn thành đặt ra để xem xét những thành tựu của bản thân, tìm tòi không biết mệt những ý nghĩa mới mẻ và sáng tạo nên những công trình vượt trội lên bản thân [47]. Theo Đại từ điển tiếng Việt của Trung tâm Ngôn ngữ và Văn hóa Việt Nam - Bộ Giáo dục và đào tạo, do Nguyễn Nhƣ Ý chủ biên, thì: Văn hóa là những giá trị vật chất, tinh thần do con người sáng tạo ra trong lịch sử [56]. Trong Từ điển tiếng Việt của Viện Ngôn ngữ học, do Nhà xuất bản Đà Nẵng và Trung tâm Từ điển học xuất bản năm 2004 đƣa ra một loạt quan niệm về văn hóa, đó là:
11 Văn hóa là tổng thể nói chung những giá trị vật chất và tinh thần do con người sáng tạo ra trong quá trình lịch sử. Văn hóa là một hệ thống hữu cơ các giá trị vật chất và tinh thần do con người sáng tạo và tích lũy qua quá trình hoạt động thực tiễn, trong sự tương tác giữa con người với môi trường tự nhiên xã hội. Văn hóa là những hoạt động của con người nhằm thỏa mãn nhu cầu đời sống tinh thần. Văn hóa là tri thức, kiến thức khoa học [55]. Trong cuốn Xã hội học Văn hóa của Đoàn Văn Chúc, Viện Văn hóa và Nhà xuất bản Văn hóa - Thông tin, xuất bản năm 1997, tác giả cho rằng: Văn hóa - vô sở bất tại: Văn hóa - không nơi nào không có! Điều này cho thấy tất cả những sáng tạo của con người trên nền của thế giới tự nhiên là văn hóa; nơi nào có con người nơi đó có văn hóa [19]. Trong cuốn Tìm về bản sắc văn hóa Việt Nam, PGS.TSKH Trần Ngọc Thêm cho rằng: Văn hóa là một hệ thống hữu cơ các giá trị vật chất và tinh thần do con người sáng tạo và tích lũy qua quá trình hoạt động thực tiễn, trong sự tương tác giữa con người với môi trường tự nhiên và xã hội của mình [37]. Trong cuốn Hồ Chí Minh toàn tập, Chủ tịch Hồ Chí Minh đƣa ra định nghĩa: Vì lẽ sinh tồn cũng như mục đích của cuộc sống, loài người mới sáng tạo và phát minh ra ngôn ngữ, chữ viết, đạo đức, pháp luật, khoa học, tôn giáo, văn học, nghệ thuật, những công cụ sinh hoạt hằng ngày về mặc, ăn, ở và các phương thức sử dụng. Toàn bộ những sáng tạo và phát minh đó tức là văn hóa [1]. Nhƣ vậy có thể khẳng định rằng, mặc dù trên nhiều phƣơng diện, góc độ tiếp cận khác nhau nên cách hiểu và quan niệm cũng khác nhau, song tựu chung, hầu hết các nhà nghiên cứu văn hóa đều có quan niệm văn hóa gắn với