Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Văn hóa ứng xử của công chức tại bộ phận tiếp nhận và trả kết quả Ủy ban nhân dân phường, thành phố Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:128

Thêm vào BST

Báo xấu

11
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn "Văn hóa ứng xử của công chức tại bộ phận tiếp nhận và trả kết quả Ủy ban nhân dân phường, thành phố Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên" được hoàn thành với mục tiêu nhằm hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về văn hóa ứng xử của công chức, công chức tại bộ phận tiếp nhận và trả kết quả UBND phường, thành phố Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên; đề xuất giải pháp hoàn thiện văn hóa ứng xử của công chức tại bộ phận tiếp nhận và trả kết quả UBND Phường, thành phố Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Văn hóa ứng xử của công chức tại bộ phận tiếp nhận và trả kết quả Ủy ban nhân dân phường, thành phố Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA VÕ LÊ BÍCH THỦY VĂN HÓA ỨNG XỬ CỦA CÔNG CHỨC TẠI BỘ PHẬN TIẾP NHẬN VÀ TRẢ KẾT QUẢ UBND PHƯỜNG, THÀNH PHỐ TUY HÒA, TỈNH PHÚ YÊN LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG ĐẮK LẮK – 2023
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA VÕ LÊ BÍCH THỦY VĂN HÓA ỨNG XỬ CỦA CÔNG CHỨC TẠI BỘ PHẬN TIẾP NHẬN VÀ TRẢ KẾT QUẢ UBND PHƯỜNG, THÀNH PHỐ TUY HÒA, TỈNH PHÚ YÊN LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 8340403 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. ĐOÀN VĂN DŨNG ĐẮK LẮK – 2023
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Luận văn thạc sĩ “Văn hóa ứng xử của công chức tại bộ phận tiếp nhận và trả kết quả Ủy ban nhân dân phường, thành phố Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên” là công trình nghiên cứu độc lập do tác giả thực hiện dưới sự hướng dẫn của TS. Đoàn Văn Dũng. Luận văn chưa được công bố trong bất cứ công trình nghiên cứu nào. Các số liệu, nội dung được trình bày trong luận văn là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng, hợp lệ và đảm bảo tuân thủ các quy định về bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ. Tôi xin chịu trách nhiệm về toàn bộ nội dung của luận văn thạc sĩ. Tác giả luận văn Võ Lê Bích Thuỷ
LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành luận văn này, bên cạnh sự cố gắng nỗ lực của bản thân, tôi đã nhận được sự động viên và giúp đỡ rất lớn của nhiều cá nhân và tập thể. Lời đầu tiên tôi bày tỏ lòng cảm ơn chân thành tới các thầy, cô giáo trong khoa Sau đại học và Ban giám hiệu trường Học viện Hành chính Quốc gia đã cho tôi một môi trường học tập, nghiên cứu thuận lợi trong suốt hai năm học tập và nghiên cứu vừa qua. Tôi xin gửi lời biết ơn chân thành nhất tới thầy giáo hướng dẫn khoa học TS. Đoàn Văn Dũng, người đã tận tình giúp đỡ, chỉ bảo cho tôi trong suốt thời gian làm luận văn. Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới Đảng ủy, HĐND, UBND và toàn thể cán bộ, công chức UBND Phường 1, nơi tôi đang công tác và các Phường bạn thuộc thành phố Tuy Hoà, tỉnh Phú Yên đã cung cấp cho tôi những báo cáo, tài liệu hữu ích, ý kiến để tôi thực hiện luận văn này và tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất để tôi được tham gia học tập và hoàn thành luận văn thạc sĩ. Cuối cùng tôi xin bày tỏ lòng biết ơn của mình đến tất cả bạn bè, người thân và gia đình đã luôn động viên và tạo điều kiện thuận lợi cho tôi hoàn thành bản luận văn này. Xin chân thành cảm ơn!
MỤC LỤC LỜI MỞ ĐẦU ................................................................................................. 1 1. Tính cấp thiết của đề tài luận văn ............................................................... 1 2. Tình hình nghiên cứu luận văn.................................................................... 3 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu .............................................................. 7 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ............................................................... 8 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu .......................................... 9 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn ....................................................................... 9 7. Kết cấu của luận văn ................................................................................. 10 Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ VĂN HÓA ỨNG XỬ CỦA CÔNG CHỨC TẠI BỘ PHẬN TIẾP NHẬN VÀ TRẢ KẾT QUẢ UBND PHƯỜNG, THÀNH PHỐ TUY HOÀ, TỈNH PHÚ YÊN ............................ 11 1.1. Khái quát chung về văn hóa ứng xử....................................................... 11 1.2. Văn hóa ứng xử của công chức .............................................................. 21 1.3. Kinh nghiệm về xây dựng văn hóa ứng xử của công chức tại bộ phận tiếp nhận và trả kết quả UBND phường ở một số địa phương khác và bài học rút ta cho thành phố Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên .......................................................... 40 Tiểu kết chương 1.......................................................................................... 58 Chương 2: THỰC TRẠNG VĂN HÓA ỨNG XỬ CỦA CÔNG CHỨC TẠI BỘ PHẬN TIẾP NHẬN VÀ TRẢ KẾT QUẢ UBND PHƯỜNG, THÀNH PHỐ TUY HÒA, TỈNH PHÚ YÊN .............................................................. 49 2.1. Giới thiệu tổng quan về thành phố Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên ................. 49
2.2. Phân tích thực trạng văn hóa ứng xử của công chức tại bộ phận tiếp nhận và trả kết quả UBND phường, thành phố Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên ............... 55 2.3. Đánh giá chung về thực trạng văn hóa ứng xử của công chức tại bộ phận tiếp nhận và trả kết quả UBND phường, thành phố Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên 70 Tiểu kết chương 2.......................................................................................... 79 Chương 3: PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO VĂN HÓA ỨNG XỬ CỦA CÔNG CHỨC TẠI BỘ PHẬN TIẾP NHẬN VÀ TRẢ KẾT QUẢ UBND PHƯỜNG, THÀNH PHỐ TUY HÒA, TỈNH PHÚ YÊN.......................81 3.1. Phương hướng của Đảng và Nhà nước về nâng cao văn hóa ứng xử của công chức ...................................................................................................... 81 3.2. Giải pháp nâng cao văn hóa ứng xử của công chức tại bộ phận tiếp nhận và trả kết quả UBND phường, thành phố Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên ............... 85 Tiểu kết chương 3........................................................................................ 100 KẾT LUẬN ................................................................................................. 101 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................... 103 PHỤ LỤC .................................................................................................... 108
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT HĐND Hội đồng nhân dân UBND Uỷ ban nhân dân
LỜI MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài luận văn Cấp phường, là cấp cuối cùng trong hệ thống chính trị và hệ thống chính quyền của Việt Nam. Công chức cấp phường giữ vai trò quan trọng mang tính quyết định đến việc hoàn thành mục tiêu, nhiệm vụ của cả hệ thống chính quyền nói chung và cấp phường nói riêng. Là cấp gần dân nhất, trực tiếp đưa chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước vào cuộc sống, nên việc xây dựng văn hóa ứng xử của công chức cấp phường nói chung và tại bộ phận tiếp nhận và trả kết quả nói riêng là yêu cầu tất yếu khách quan, là một trong quá trình cải cách hành chính – cải cách nền công vụ và xây dựng đội ngũ công chức hành chính ở nước ta hiện nay. Văn hóa ứng xử của công chức là những chuẩn mực về thái độ, hành vi của công chức trong quá trình thực thi công vụ, thể hiện cụ thể qua mối quan hệ giữa công chức với luật pháp, công chức với công dân và giữa công chức với đồng nghiệp. Văn hóa ứng xử của công chức, khác với văn hóa ứng xử của những người bình thường, có tính chất bắt buộc cao, được thể hiện trong một hệ thống các quy định có tính chất pháp lý, ràng buộc công chức trong quá trình thực hiện nhiệm vụ được giao. Do đó, văn hóa ứng xử của công chức đang được quan niệm theo hướng là một bộ phận cấu thành quan trọng của đạo đức công vụ, là một tiêu chí đánh giá công chức quan trọng trong quá trình thực hiện các chức năng, nhiệm vụ được giao theo quy định của pháp luật. Cơ chế một cửa trong thủ tục hành chính là phương thức tiếp nhận hồ sơ, giải quyết và trả kết quả giải quyết thủ tục hành chính, theo dõi, giám sát, đánh giá việc giải quyết thủ tục hành chính cho tổ chức, cá nhân của một cơ quan có thẩm quyền thông qua Bộ phận một cửa theo quy định tại Điều 3 – Văn bản 1
hợp nhất số 01/VBHN-VPCP về thực hiện cơ chế một cửa, một cửa liên thông trong giải quyết thủ tục hành chính. Bộ phận Một cửa là tên gọi chung của Bộ phận Tiếp nhận và Trả kết quả giải quyết thủ tục hành chính hoặc Trung tâm Phục vụ hành chính công cấp tỉnh, thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn hướng dẫn, tiếp nhận, giải quyết hoặc chuyển hồ sơ giải quyết, trả kết quả giải quyết thủ tục hành chính, theo dõi, giám sát, đánh giá việc giải quyết thủ tục hành chính cho tổ chức, cá nhân. Hằng ngày, cán bộ, công chức làm việc tại bộ phận này phải tiếp xúc, trao đổi với hàng chục, hàng trăm người ở đủ mọi thành phần, lứa tuổi và tính cách. Được giải quyết thủ tục hành chính nhanh gọn, xong sớm thì ai cũng vui vẻ. Nhưng hễ xảy ra việc chậm trễ, phải yêu cầu chỉnh sửa, bổ sung thì không ít người "mặt nặng mày nhẹ", thậm chí còn to tiếng, chì chiết, chửi mắng... Do đó, làm được ở bộ phận "tiếp nhận và trả kết quả" đòi hỏi ngoài trình độ chuyên môn vững vàng, cán bộ, công chức phải có cách ứng xử, thái độ và hành vi phù hợp, nhã nhặn và đúng mực; tạo nền tảng quan trọng góp phần tạo môi trường công sở thân thiện, gắn kết chính quyền và nhân dân đáp ứng theo tiêu chí nền hành chính hiện đại tương lai. Tuy Hòa là thành phố tỉnh lỵ của tỉnh Phú Yên. Là đô thị trù phú nằm ở hạ nguồn Sông Ba, dòng sông lớn nhất miền Trung. Đây là trung tâm chính trị, kinh tế, du lịch, văn hóa và khoa học kỹ thuật của tỉnh. Là một trong những đầu mối giao thông quan trọng của Miền Trung và Tây Nguyên, là trung tâm du lịch mới nổi của cả nước, đồng thời là cửa ngõ ra Biển Đông, góp phần phát triển vùng Tây Nguyên. Thành phố Tuy Hoà gồm 16 đơn vị hành chính trực thuộc (gồm 12 phường và 04 xã), có vị trí chiến lược rất quan trọng. Điều đó đòi hỏi chính quyền ở các phường phải nâng cao chất lượng phục vụ nhân dân, cải thiện chất lượng các dịch vụ công, mà trước hết là thay đổi thái độ, văn hóa 2
ứng xử của các công chức tại bộ phận tiếp nhận và trả kết quả của phường. Thực tế hiện nay cho thấy, có một bộ phận không nhỏ cán bộ, công chức nói chung, công chức tại bộ phận tiếp nhận và trả kết quả của phường còn những hạn chế về văn hóa ứng xử, có những biểu hiện tiêu cực như hách dịch, cửa quyền, gây khó dễ, vô cảm… với nhân dân. Điều đó đã tạo những ấn tượng không tốt cho người dân, tổ chức về thái độ, chất lượng phục vụ các dịch vụ công của cơ quan nhà nước, ảnh hưởng tiêu cực đến mối quan hệ giữa nhà nước với nhân dân. Do đó, tác giả lựa chọn nội dung “Văn hóa ứng xử của công chức tại bộ phận tiếp nhận và trả kết quả Ủy ban nhân dân phường, thành phố Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên” làm đề tài nghiên cứu luận văn tốt nghiệp cao học chuyên ngành Quản lý công nhằm đánh giá thực trạng văn hóa ứng xử, từ đó đề xuất các giải pháp kiến nghị nhằm nâng cao văn hóa ứng xử của đội ngũ công chức tại bộ phận tiếp nhận và trả kết quả UBND phường trong thời gian tới. 2. Tình hình nghiên cứu luận văn Văn hóa ứng xử nói chung, văn hóa ứng xử của công chức hay văn hóa ứng xử trong công vụ nói riêng là một đề tài nghiên cứu có tầm quan trọng rất lớn trong việc góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ công chức trong công cuộc cải cách nền hành chính quốc gia. Do đó, ở những phạm vi nghiên cứu khác nhau, các cách tiếp cận khác nhau đều ít nhiều có đề cập trực tiếp đến nội dung này, hoặc gián tiếp đề cập thông qua các nghiên cứu về giao tiếp, văn hóa giao tiếp hay giao tiếp-ứng xử trong hoạt động công vụ. Cụ thể: Ở góc độ khoa học hành chính công, trong luận án tiến sĩ với tên đề tài“Xây dựng văn hóa ứng xử công vụ của công chức cơ quan hành chính nhà nước Việt Nam hiện nay” [16], tác giả Trịnh Thanh Hà đã hệ thống hóa những nội dung lý luận về văn hóa ứng xử công vụ của công chức trong các cơ quan 3
hành chính nhà nước. Đồng thời, xây dựng các giải pháp hình thành và phát triển văn hóa ứng xử công vụ của công chức cơ quan hành chính nhà nước Việt Nam hiện nay. Trong cuốn sách có tiêu đề “Kỹ năng giao tiếp ứng xử” [27], tác giả Lại Thế Luyện đã giới thiệu một cách tổng quan về giao tiếp, các kỹ năng giao tiếp cơ bản; các kỹ năng giao tiếp sử dụng phương tiện ngôn ngữ, phi ngôn ngữ, các phương tiện thông tin liên lạc; kỹ năng ứng xử trong những tình huống tiêu cực. Cũng với nội dung liên quan đến giao tiếp - ứng xử ở một phạm vi tương đối rộng, tác giả Nguyễn Mạnh Linh trong cuốn sách “Giao tiếp ứng xử” [26] tập trung vào việc giới thiệu các cách giao tiếp ứng xử trong gia đình, trong xã giao, trong quá trình nuôi dưỡng trẻ nhỏ, trong hoạt động đầu tư tiêu dùng... Trong một nghiên cứu có tính chất lý luận cao, “Giáo trình kỹ năng điều hành công sở và giao tiếp công vụ” [25] do các tác giả Nguyễn Đỗ Kiên, Phạm Thái Linh Ngọc biên soạn đã tập hợp, hệ thống một số vấn đề lý luận chung về giao tiếp và một số kỹ năng giao tiếp cơ bản; kỹ năng giao tiếp công vụ; công sở và hoạt động của công sở; kỹ thuật điều hành công sở; kỹ thuật điều hành công sở của người lãnh đạo, quản lý. Với nhóm đối tượng khảo sát là cán bộ chủ chốt ở cấp cơ sở, luận án tiến sĩ ngành tâm lý học của tác giả Nguyễn Thị Thanh Tâm với tên đề tài “Trí tuệ cảm xúc của cán bộ chủ chốt cấp cơ sở trong giao tiếp công vụ” [33] đã tập trung nghiên cứu một số vấn đề lý luận và thực tiễn về trí tuệ cảm xúc trong giao tiếp công vụ của nhóm xã hội là các cán bộ chủ chốt cấp cơ sở để phát hiện những mặt mạnh, mặt yếu kém về năng lực trí tuệ cảm xúc của nhóm cán bộ này biểu hiện trong giao tiếp công vụ. Từ đó, đề xuất một số biện pháp nâng cao trí tuệ cảm xúc của cán bộ chủ chốt cấp cơ sở trong giao tiếp công vụ, qua 4
đó góp phần nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị cấp cơ sở. Ở phạm vi tương đối rộng liên quan đến văn hóa công sở, trong một ấn phẩm của Kho bạc nhà nước có tựa đề “Văn hóa công sở và giao tiếp hành chính: Tài liệu học tập dành cho CBCC hệ thống Kho bạc Nhà nước” [23], các tác giả đề cập một cách có hệ thống vai trò của văn hóa trong đời sống chính trị, kinh tế, xã hội, tiêu thức văn minh, văn hóa nghề kho bạc. Vai trò văn hóa trong hoạt động công sở, kinh nghiệm văn hóa ứng xử ở công sở như giao tiếp với đồng nghiệp, với cấp trên, cấp dưới,... kỹ năng giao tiếp, môi trường giao tiếp. Cũng ở phạm vi nội dung về văn hóa công sở nói chung, giao tiếp trong công sở hành chính nhà nước nói riêng, trong cuốn sách có tựa đề “Nghệ thuật giao tiếp hành chính, công sở” [30] các tác giả Lương Minh Nguyệt, Lương Minh Hà (2008), đã giới thiệu các hiện tượng tâm lý, những lý luận cơ bản về giao tiếp và kỹ năng giao tiếp trong hành chính, công sở; Lương Thị Hiền (2014), Các phương tiện ngôn ngữ biểu thị quyền lực trong giao tiếp hành chính tiếng Việt [19], Luận án: Hệ thống hóa những nghiên cứu về ngôn ngữ học pháp luật; về quyền lực trong giao tiếp ngôn ngữ nói chung, giao tiếp pháp đình nói riêng; xác định đặc điểm cơ bản của giao tiếp pháp đình trong giao tiếp hành chính tiếng Việt. Hệ thống hóa những lý thuyết làm cơ sở cho nghiên cứu các phương tiện ngôn ngữ biểu thị quyền lực trong giao tiếp pháp đình. Nghiên cứu quyền lực trong ngôn ngữ tương tác pháp đình trên bình diện tổng thể. Nghiên cứu các phương tiện cụ thể biểu thị quyền lực trong giao tiếp pháp đình; Với phạm vi nghiên cứu liên quan đến nội dung giao tiếp của nhóm đối tượng cán bộ, công chức, tác giả Nguyễn Phương Huyền trong luận án có tên 5
đề tài “Kỹ năng giao tiếp của cán bộ công chức” [20] đã tập trung trình bày một số vấn đề lý luận cơ bản về kỹ năng giao tiếp của cán bộ, công chức hành chính. Đồng thời, nghiên cứu thực trạng kỹ năng giao tiếp của cán bộ, công chức ở các cơ quan hành chính nhà nước trên địa bàn thành phố Hà Nội và đề xuất giải pháp cho công tác bồi dưỡng, góp phần nâng cao kỹ năng giao tiếp của cán bộ, công chức; Trong luận án tiến sĩ khoa học hành chính công với tên đề tài “Kỹ năng giao tiếp của đội ngũ công chức hành chính trong tiến trình cải cách nền hành chính nhà nước Việt Nam” [36], tác giả Đào Thị Ái Thi từ các tiếp cận trên cơ sở nghiên cứu lý luận và đánh giá thực trạng về kỹ năng giao tiếp của đội ngũ công chức hành chính đã đề xuất các giải pháp và xây dựng mô hình rèn luyện kỹ năng giao tiếp của công chức hành chính trong tiến trình cải cách hành chính nhà nước; Phạm Hoàng Tùng (2017), Văn hóa ứng xử của công chức tại bộ phận một cửa Ủy ban nhân dân quận Tây Hồ, thành phố Hà Nội [38], Luận văn thạc sĩ Quản lý công, Học viện Hành chính Quốc gia. Luận văn hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về văn hóa ứng xử của công chức tại bộ phận một cửa; phân tích, đánh giá thực trạng văn hóa ứng xử của công chức tại bộ phận một cửa Ủy ban nhân dân quận Tây Hồ, thành phố Hà Nội; từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện văn hóa ứng xử của công chức tại bộ phận một cửa Ủy ban nhân dân quận Tây Hồ, thành phố Hà Nội. Đào Thị Vân Anh (2020), Văn hóa ứng xử của công chức tại bộ phận một cửa các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh Đắk Lắk [1], Luận văn thạc sĩ Quản lý công, Học viện Hành chính Quốc gia. Luận văn hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về văn hóa ứng xử của công chức tại bộ phận một cửa; phân tích, đánh giá thực trạng văn hóa ứng xử của công chức tại bộ phận một cửa 6
các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh Đắk Lắk; từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện văn hóa ứng xử của công chức tại bộ phận một cửa các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh Đắk Lắk. Các nghiên cứu trên vừa có những nội dung đề cập cụ thể đến văn hóa ứng xử, đồng thời vừa có những nội dung bao quát với phạm vi rộng hơn hoặc có liên quan như giao tiếp của công chức hay văn hóa trong công sở. Trong những phạm vi nghiên cứu nhất định, các nghiên cứu trên đều cơ bản đạt được các mục đích, nhiệm vụ đặt ra. Đây là những tư liệu tham khảo quý báu cho các nghiên cứu về văn hóa giao tiếp và ứng xử của cán bộ, công chức nói chung, công chức làm việc tại bộ phận tiếp nhận và trả kết quả nói riêng. Tuy có sự phong phú về nội dung, các cách tiếp cận, đặt vấn đề và đối tượng nghiên cứu cụ thể song các công trình nghiên cứu hiện có chưa đề cập đến văn hóa ứng xử của công chức bộ phận tiếp nhận và trả kết quả, đặc biệt là công chức bộ phận tiếp nhận và trả kết quả UBND cấp phường. Đây là một nội dung nghiên cứu tương đối mới song có vai trò rất quan trọng trong việc góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ công chức cấp phường nói chung, công chức bộ phận tiếp nhận và trả kết quả nói riêng. Do đó, từ thực tiễn của địa phương, tác giả lựa chọn đề tài nghiên cứu về văn hóa ứng xử của công chức tại bộ phận tiếp nhận và trả kết quả UBND phường, thành phố Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên nhằm phân tích, đánh giá văn hóa ứng xử của công chức bộ phận tiếp nhận và trả kết quả trên cơ sở lý luận để từ đó đề xuất các giải pháp cụ thể nâng cao văn hóa của công chức nói chung, công chức bộ phận tiếp nhận và trả kết quả cấp phường nói riêng; bổ sung vào các nghiên cứu về văn hóa ứng xử nói chung, văn hóa ứng xử của công chức nói riêng. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu 7
Một là, hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về văn hóa ứng xử của công chức, công chức tại bộ phận tiếp nhận và trả kết quả UBND phường, thành phố Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên; Hai là, phân tích, đánh giá thực trạng văn hóa ứng xử của công chức tại bộ phận tiếp nhận và trả kết quả UBND phường, thành phố Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên; Ba là, đề xuất giải pháp hoàn thiện văn hóa ứng xử của công chức tại bộ phận tiếp nhận và trả kết quả UBND Phường, thành phố Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Một là, hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về văn hóa ứng xử của công chức, công chức tại bộ phận tiếp nhận và trả kết quả UBND phường, thành phố Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên; Hai là, phân tích, đánh giá thực trạng văn hóa ứng xử của công chức tại bộ phận tiếp nhận và trả kết quả UBND phường, thành phố Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên; Ba là, đề xuất giải pháp hoàn thiện văn hóa ứng xử của công chức tại bộ phận tiếp nhận và trả kết quả UBND phường, thành phố Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Luận văn tập trung nghiên cứu đối tượng chính là văn hóa ứng xử của công chức. 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Phạm vi về không gian: Luận văn tiến hành nghiên cứu trong phạm vi các phường thuộc thành phố Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên. 8
- Phạm vi về thời gian: Luận văn nghiên cứu đối tượng trong khoảng thời gian từ năm 2016 đến năm 2021. 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu 5.1. Phương pháp luận nghiên cứu Luận văn được nghiên cứu dựa trên cơ sở phương pháp luận duy vật biện chứng, duy vật lịch sử tư tưởng Hồ Chí Minh về văn hóa và đường lối chủ trương của Đảng, chính sách pháp của Nhà nước, trong việc xây dựng văn hóa ứng xử. 5.2. Phương pháp nghiên cứu cụ thể Luận văn vận dụng tổng hợp các phương pháp nghiên cứu cụ thể như: Phương pháp hệ thống hóa lý luận nhằm tập hợp, rà soát các nội dung lý luận về văn hóa, văn hóa ứng xử, văn hóa ứng xử của công chức, công chức làm việc tại bộ phận tiếp nhận và trả kết quả; phương pháp phân tích - tổng hợp được sử dụng xuyên suốt trong cả ba chương của luận văn nhằm làm rõ các nội dung về lý luận, thực tiễn, về thực trạng văn hóa ứng xử của công chức tại bộ phận tiếp nhận và trả kết quả UBND phường, về logic lập luận trong việc chứng minh, luận giải các giải pháp nhằm nâng cao văn hóa ứng xử của công chức bộ phận tiếp nhận và trả kết quả UBND phường; phương pháp điều tra xã hội học được sử dụng nhằm thu thập các thông tin bổ sung, cung cấp luận cứ cho việc đánh giá thực trạng văn hóa ứng xử của công chức tại bộ phận tiếp nhận và trả kết quả UBND phường. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn Đề tài làm sáng tỏ hơn những vấn đề lý luận và thực tiễn về văn hóa ứng xử của công chức tại bộ phận tiếp nhận và trả kết quả UBND phường, thành phố Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên. Phân tích và đánh giá một cách khoa học thực 9
trạng văn hóa ứng xử của công chức tại bộ phận một cửa tiếp nhận và trả kết quả UBND phường, thành phố Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên. Từ đó đề ra những giải pháp nhằm nâng cao văn hóa ứng xử của công chức tại bộ phận tiếp nhận và trả kết quả UBND phường, thành phố Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên. Ngoài ra, luận văn có thể là tài liệu tham khảo hữu ích cho việc nghiên cứu văn hóa ứng xử của công chức nói chung và văn hóa ứng xử của công chức tại bộ phận tiếp nhận và trả kết quả UBND phường nói riêng. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, mục lục, danh mục tài liệu tham khảo, luận văn gồm 3 chương: Chương 1. Cơ sở lý luận về văn hóa ứng xử của công chức tại bộ phận tiếp nhận và trả kết quả UBND phường, thành phố Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên. Chương 2. Thực trạng văn hóa ứng xử của công chức tại bộ phận tiếp nhận và trả kết quả UBND phường, thành phố Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên. Chương 3. Phương hướng và giải pháp nâng cao văn hóa ứng xử của công chức tại bộ phận tiếp nhận và trả kết quả UBND phường, thành phố Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên. 10
Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ VĂN HÓA ỨNG XỬ CỦA CÔNG CHỨC TẠI BỘ PHẬN TIẾP NHẬN VÀ TRẢ KẾT QUẢ UBND PHƯỜNG, THÀNH PHỐ TUY HOÀ, TỈNH PHÚ YÊN 1.1. Khái quát chung về văn hóa ứng xử 1.1.1. Các khái niệm cơ bản 1.1.1.1 Khái niệm văn hoá Hiện nay các nhà nghiên cứu về văn hóa, các tổ chức và các quốc gia trên thế giới đã công bố hàng trăm các định nghĩa về văn hóa. Thuật ngữ “văn hóa” hiện có nhiều quan niệm khác nhau do cách tiếp cận khác nhau. Về mặt lý luận cũng như thực tiễn nghiên cứu, vấn đề văn hóa đã được nhiều học giả quan tâm, nhìn nhận, đánh giá dưới các góc độ khác nhau. Một trong những người đưa ra khái niệm văn hóa sớm nhất là E.B.Taylor trong cuốn Văn hóa nguyên thủy (1887), ông quan niệm rằng : “Văn hóa là một phức hợp nhiều mặt, do con người tạo nên và mang tính xã hội” Theo học giả lỗi lạc người Pháp Édouard Herriot (1872-1957) cho rằng : “ Văn hóa là cái còn lại khi người ta đã quên đi tất cả, là cái vẫn thiếu khi người ta đã học tất cả”. Edward Burnett Tylor (1832-1917), một nhà khoa học Anh, cho rằng: “ Văn hóa là tổ hợp các tri thức, niềm tin, nghệ thuật, đạo đức, luật pháp, phong tục và các năng lực, thói quen khác mà con người với tư cách là thành viên của xã hội tiếp thu được ”. Theo Schwatz and Davis (1981): Văn hóa là một hình thức của các tín ngưỡng và tham vọng của các thành viên trong một tổ chức. Những tín ngưỡng và tham vọng này tạo nên một quy tắc chung ảnh hưởng mạnh mẽ đến việc hình 11
thành các hành vi cá nhân và nhóm người trong tổ chức. Theo từ điển tiếng thông dụng thì Văn hóa là “Những giá trị vật chất, tinh thần do con người tạo ra trong quá trình lịch sử”. Theo cách tiếp cận này thì “Văn hóa” được hiểu là những sản phẩm phục vụ đời sống của con người cả về vật chất và phi vật chất, có sức sống lâu dài với thời gian. Theo “Tuyên bố về chính sách văn hóa”, UNESCO (1982), văn hóa được coi là “tổng thể những nét riêng biệt, tinh thần và vật chất, trí tuệ và xúc cảm quyết định tính cách của một xã hội hay của một nhóm người trong xã hội. Văn hóa bao gồm nghệ thuật và văn chương, những lối sống, những quyền cơ bản của con người, những hệ thống các giá trị, những tập tục và những tín ngưỡng. Văn hóa đem lại cho con người khả năng suy xét về bản thân. Chính văn hóa làm cho chúng ta trở thành những sinh vật đặc biệt nhân bản, có lý tính, có óc phê phán và dấn thân một cách đạo lý. Chính nhờ văn hóa mà chúng ta xét đoán được những giá trị và thực thi những sự lựa chọn. Chính nhờ văn hóa mà con người tự thể hiện, tự ý thức được bản thân, tự biết mình là một phương án chưa hoàn thành đặt ra để xem xét những thành tựu của bản thân, tìm tòi không biết mệt những ý nghĩa mới mẻ và sáng tạo nên những công trình vượt trội lên bản thân” [37, tr.169]. Theo Drennan (1992): Văn hóa là “ cách giải quyết công việc tại một nơi nào đó”. Đó là nét đặc trưng của mỗi tổ chức, là các thói quen, các quan điểm đang phổ biến. Giáo sư tâm lý học và quản lý tổ chức Edgar.H Schein giải thích : Văn hóa vừa là một hiện tượng năng động của hiện tại, vừa là một cấu trúc nền tảng mang tính cưỡng chế có ảnh hưởng đến chúng ta theo nhiều cách thức khác nhau. Văn hóa luôn được thiết lập lại và được sáng tạo ra bởi sự tương tác với các cá nhân khác và bởi chính những hành vi của chúng ta. 12
Trong cuốn Tìm về bản sắc văn hoá Việt Nam, PGS.TSKH Trần Ngọc Thêm cho rằng: “Văn hóa là một hệ thống hữu cơ các giá trị vật chất và tinh thần do con người sáng tạo và tích lũy qua quá trình hoạt động thực tiễn, trong sự tương tác giữa con người với môi trường tự nhiên và xã hội của mình” [34, tr.45]. Năm 1943 Hồ Chí Minh viết: “Vì lẽ sinh tồn cũng như mục đích của cuộc sống, loài người mới sáng tạo và phát minh ra ngôn ngữ, chữ viết, đạo đức, pháp luật, khoa học, tôn giáo, văn học, nghệ thuật, những công cụ cho sinh hoạt hằng ngày về mặc, ăn, ở và các phương thức sử dụng. Toàn bộ những sáng tạo và phát minh đó tức là văn hóa. Văn hóa là sự tổng hợp của mọi phương thức sinh hoạt cùng với biểu hiện của nó mà loài người đã sản sinh ra nhằm thích ứng những nhu cầu đời sống và đòi hỏi của sự sinh tồn”. Tác giả Phạm Xuân Nam cho rằng: “Yếu tố hàng đầu của văn hóa là sự hiểu biết, bao gồm trí thức khoa học, kinh nghiệm và sự khôn ngoan tích lũy được trong quá trình học tập, lao động sản xuất và đấu tranh để duy trì và phát triển cuộc sống của mỗi cộng đồng dân tộc và mỗi thành viên trong cộng đồng ấy. Nhưng chỉ riêng sự hiểu biết thôi chưa làm nên văn hóa. Sự hiểu biết chỉ trở thành văn hóa khi nó làm nền và định hướng cho thế ứng xử (thể hiện ở tâm hồn, đạo lý, lối sống, thị hiếu, hành vi…) của mỗi cá nhân và cả cộng đồng hướng tới cái đúng, cái tốt, cái đẹp trong quan hệ với mình, với người, với môi trường xã hội và môi trường tự nhiên…” [29, tr.79]. Bản chất của văn hóa là quá trình chuẩn mực hóa nhu cầu con người, từ những hình ảnh, biểu tượng, ngôn ngữ… để xây dựng nên mối quan hệ giữa con người với nhau: cha con, vợ chồng, làng xóm, bạn bè, đồng nghiệp… 13