Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Xử lý vi phạm hành chính về trật tự an toàn giao thông đường bộ ở tỉnh Thừa Thiên Huế

Chia sẻ: Vica999 Vica999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:130

Thêm vào BST

Báo xấu

55
lượt xem 12
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn có mục đích nghiên cứu làm rõ cơ sở lý luận, cơ sở pháp lý về VPHC và XLVPHC về trật tự an toàn giao thông đường bộ; phân tích đánh giá thực trạng hoạt động XLVPHC về trật tự an toàn giao thông đường bộ ở tỉnh Thừa Thiên Huế hiện nay; từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động XLVPHC về trật tự an toàn giao thông đường bộ ở tỉnh Thừa Thiên Huế trong thời gian tới nhằm đáp ứng yêu cầu giữ gìn trật tự an toàn giao thông đường bộ trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Xử lý vi phạm hành chính về trật tự an toàn giao thông đường bộ ở tỉnh Thừa Thiên Huế

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA TRẦN ĐĂNG HIẾU XỬ LÝ VI PHẠM HÀNH CHÍNH VỀ TRẬT TỰ AN TOÀN GIAO THÔNG ĐƢỜNG BỘ Ở TỈNH THỪA THIÊN HUẾ LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2018
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA TRẦN ĐĂNG HIẾU XỬ LÝ VI PHẠM HÀNH CHÍNH VỀ TRẬT TỰ AN TOÀN GIAO THÔNG ĐƢỜNG BỘ Ở TỈNH THỪA THIÊN HUẾ LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Chuyên ngành : Quản lý công Mã số : 60 34 04 03 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. VŨ TRỌNG HÁCH THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2018
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu độc lập. Các kết quả số liệu nêu trong luận văn là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng, chính xác của các cơ quan chức năng đã công bố. Những kết luận khoa học của luận văn là mới và chưa có tác giả công bố trong bất cứ công trình khoa học nào. Tác giả luận văn Trần Đăng Hiếu
LỜI CẢM ƠN Hoàn thành xong luận văn này, trước hết tôi xin gửi lời cám ơn chân thành đến lãnh đạo Học viện Hành chính Quốc gia, các Khoa, Phòng ban trong Học viện, Quý Thầy Cô giáo giảng dạy tại Học viện Hành chính Quốc gia. Xin cảm ơn Công an tỉnh Thừa Thiên Huế, UBND tỉnh Thừa Thiên Huế, Ban An toàn giao thông tỉnh Thừa Thiên Huế đã tạo điều kiện cung cấp cho tôi những số liệu liên quan đến luận văn. Đồng thời, xin được cám ơn Ban chỉ huy Công an thành phố Huế đã ủng hộ và tạo điều kiện về thời gian để tôi hoàn thành tốt luận văn này. Đặc biệt tôi xin gửi lời tri ân sâu sắc đến PGS.TS. Vũ Trọng Hách. Cám ơn thầy đã tận tình giúp đỡ, hướng dẫn tôi trong suốt quá trình hoàn thành đề tài. Xin chân thành cảm ơn ! Tác giả Trần Đăng Hiếu
MỤC LỤC Trang TRANG PHỤ BÌA LỜI CAM ĐOAN ............................................................................................ 3 LỜI CẢM ƠN .................................................................................................. 4 MỤC LỤC ........................................................................................................ 5 DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ................................................................ 9 DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ ....................................................................... 10 MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết của đề tài ............................................................................. 1 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn.................................. 3 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn .......................................................... 5 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn ........................................ 5 5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu ................................................ 6 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn ................................................. 6 7. Kết cấu của luận văn .................................................................................. 6 NỘI DUNG....................................................................................................... 8 Chƣơng 1: CƠ SỞ PHÁP LÝ VỀ VI PHẠM HÀNH CHÍNH VÀ XỬ LÝ VI PHẠM HÀNH CHÍNH VỀ TRẬT TỰ AN TOÀN GIAO THÔNG ĐƢỜNG BỘ ..................................................................................................... 8 1.1. Vi phạm hành chính về trật tự an toàn giao thông đường bộ ................. 8 1.1.1. Tổng quan về vi phạm hành chính ................................................... 8 1.1.2. Khái niệm và đặc điểm của vi phạm hành chính về trật tự an toàn giao thông đường bộ................................................................................. 11 1.1.3. Các hành vi vi phạm hành chính về trật tự an toàn giao thông đường bộ .................................................................................................. 12 1.2. Xử lý vi phạm hành chính về trật tự an toàn giao thông đường bộ ...... 14
1.2.1. Quan niệm về xử lý vi phạm hành chính về trật tự an toàn giao thông đường bộ......................................................................................... 14 1.2.2. Nguyên tắc xử lý vi phạm hành chính về trật tự an toàn giao thông đường bộ ................................................................................................... 20 1.2.3. Thẩm quyền xử lý vi phạm hành chính về trật tự an toàn giao thông đường bộ ................................................................................................... 21 1.2.4. Trình tự, thủ tục xử lý vi phạm hành chính về trật tự an toàn giao thông đường bộ......................................................................................... 27 1.2.5. Vai trò của xử lý vi phạm hành chính về trật tự an toàn giao thông đường bộ đối với quản lý nhà nước về trật tự an toàn giao thông đường bộ .............................................................................................................. 33 1.3. Các điều kiện để bảo đảm hiệu lực, hiệu quả xử lý vi phạm hành chính về trật tự an toàn giao thông đường bộ của lực lượng Cảnh sát giao thông .......... 36 1.3.1. Thể chế về xử lý vi phạm hành chính về trật tự an toàn giao thông đường bộ ................................................................................................... 36 1.3.2. Tổ chức bộ máy, nhân sự của lực lượng Cảnh sát giao thông thực hiện nhiệm vụ xử lý vi phạm hành chính về trật tự an toàn giao thông đường bộ ................................................................................................... 37 1.3.3. Cơ sở vật chất phục vụ cho việc xử lý vi phạm hành chính về trật tự an toàn giao thông đường bộ của lực lượng Cảnh sát giao thông ............ 38 1.3.4. Sự phối hợp giữa lực lượng Cảnh sát giao thông với các lực lượng khác trong quá trình xử lý vi phạm hành chính về trật tự an toàn giao thông đường bộ......................................................................................... 39 Tiểu kết Chƣơng 1 ......................................................................................... 41 Chƣơng 2: THỰC TRẠNG XỬ LÝ VI PHẠM HÀNH CHÍNH VỀ TRẬT TỰ AN TOÀN GIAO THÔNG ĐƢỜNG BỘ Ở TỈNH THỪA THIÊN HUẾ ................................................................................................................ 42 2.1. Thực trạng vi phạm hành chính về trật tự an toàn giao thông đường bộ ở tỉnh Thừa Thiên Huế................................................................................. 42
2.1.1. Khái quát một số đặc điểm, tình hình liên quan đến vi phạm hành chính về trật tự an toàn giao thông đường bộ ở tỉnh Thừa Thiên Huế..... 42 2.1.2. Tình hình tai nạn giao thông đường bộ và vi phạm hành chính về trật tự an toàn giao thông đường bộ ở tỉnh Thừa Thiên Huế ................... 46 2.2. Tình hình xử lý vi phạm hành chính về trật tự an toàn giao thông đường bộ ở tỉnh Thừa Thiên Huế............................................................................ 52 2.2.1. Công tác chỉ đạo, triển khai thực hiện các quy định của pháp luật về xử lý vi phạm hành chính về trật tự an toàn giao thông đường bộ ở tỉnh Thừa Thiên Huế........................................................................................ 52 2.2.2. Tổ chức bộ máy, nhân sự thực hiện nhiệm vụ xử lý vi phạm hành chính về trật tự an toàn giao thông đường bộ ở tỉnh Thừa Thiên Huế..... 55 2.2.3. Cơ sở vật chất phục vụ cho việc xử lý vi phạm hành chính về trật tự an toàn giao thông đường bộ .................................................................... 61 2.2.4. Kết quả xử lý vi phạm hành chính về trật tự an toàn giao thông đường bộ ở tỉnh Thừa Thiên Huế ............................................................. 62 2.2.5. Hạn chế, bất cập và nguyên nhân trong xử lý vi phạm hành chính về trật tự an toàn giao thông đường bộ ở tỉnh Thừa Thiên Huế .............. 68 Tiểu kết chƣơng 2 .......................................................................................... 80 Chƣơng 3: PHƢƠNG HƢỚNG, GIẢI PHÁP BẢO ĐẢM HIỆU QUẢ XỬ LÝ VI PHẠM HÀNH CHÍNH VỀ TRẬT TỰ AN TOÀN GIAO THÔNG ĐƢỜNG BỘ Ở TỈNH THỪA THIÊN HUẾ ............................................... 81 3.1. Phương hướng nâng cao hiệu lực, hiệu quả xử lý vi phạm hành chính về trật tự an toàn giao thông đường bộ ở tỉnh Thừa Thiên Huế .................. 81 3.1.1. Thường xuyên quán triệt quan điểm chỉ đạo của Đảng và Chính phủ ............................................................................................................ 81 3.1.2. Tập trung xử lý đối với các nhóm vi phạm hành chính về trật tự an toàn giao thông đường bộ phổ biến .......................................................... 83
3.1.3. Phát huy những kết quả đạt được, khắc phục những hạn chế, bất cập trong xử lý vi phạm hành chính về trật tự an toàn giao thông đường bộ ở tỉnh Thừa Thiên Huế ........................................................................ 84 3.1.4. Bảo đảm tính khả thi, nghiêm minh của các quyết định xử lý vi phạm hành chính về trật tự an toàn giao thông đường bộ ........................ 84 3.1.5. Nâng cao vai trò của xử lý vi phạm hành chính đối với quản lý nhà nước về trật tự an toàn giao thông đường bộ ........................................... 85 3.2. Giải pháp nâng cao hiệu lực, hiệu quả xử lý vi phạm hành chính về trật tự an toàn giao thông đường bộ ở tỉnh Thừa Thiên Huế ............................. 86 3.2.1. Về thể chế xử lý vi phạm hành chính và công tác chỉ đạo, triển khai các quy định của pháp luật ....................................................................... 86 3.2.2. Hoàn thiện tổ chức bộ máy, nhân sự làm nhiệm vụ xử lý vi phạm hành chính về trật tự an toàn giao thông đường bộ.................................. 87 3.2.3. Tiếp tục đầu tư, tăng cường cơ sở vật chất phục vụ cho việc xử lý vi phạm hành chính về trật tự an toàn giao thông đường bộ.................... 93 3.2.4. Tăng cường công tác điều tra cơ bản, nắm tình hình các tuyến, địa bàn phức tạp về trật tự an toàn giao thông đường bộ............................... 96 3.2.5. Tăng cường mối quan hệ phối hợp trong xử lý vi phạm hành chính về trật tự an toàn giao thông đường bộ .................................................... 97 3.2.6. Đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục pháp luật về trật tự an toàn giao thông đường bộ cho các cá nhân và tổ chức ............................................ 98 3.2.7. Tăng cường hoạt động kiểm tra, hướng dẫn về nghiệp vụ xử lý vi phạm hành chính về trật tự an toàn giao thông đường bộ ...................... 102 Tiểu kết Chƣơng 3 ....................................................................................... 104 KẾT LUẬN .................................................................................................. 105 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................... 107 PHỤ LỤC ..................................................................................................... 111
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT - CSGT : Cảnh sát giao thông - GTĐB : Giao thông đường bộ - QLNN : Quản lý nhà nước - TNGT : Tai nạn giao thông - TTATGT : Trật tự an toàn giao thông - TTATGTĐB : Trật tự an toàn giao thông đường bộ - UBND : Ủy ban nhân dân - UTGT : Ùn tắc giao thông - VPHC : Vi phạm hành chính - VPPL : Vi phạm pháp luật - XLVPHC : Xử lý vi phạm hành chính
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ Số hiệu Tên biểu đồ Trang Biểu đồ thống kê tai nạn giao thông đường bộ từ 2.1 49 năm 2013 đến năm 2017 Biểu đồ thống kê phương tiện gây ra TNGT từ năm 2.2 50 2013 đến năm 2017 Biểu đồ thống kê địa bàn xảy ra TNGT từ năm 2013 2.3 51 đến năm 2017 Biểu đồ thống kê tuyến xảy ra TNGT từ năm 2013 2.4 52 đến năm 2017 Biểu đồ thống kê số trường hợp VPHC về 2.5 TTATGTĐB bị phát hiện, xử lý từ năm 2013 đến 53 năm 2017 Biểu đồ thống kê kết quả xử lý VPHC về 2.6 67 TTATGTĐB từ năm 2013 đến năm 2017
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài GTĐB có vai trò quan trọng đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, ảnh hưởng tới quốc phòng, an ninh và bảo vệ môi trường. GTĐB chiếm tỷ trọng lưu thông hàng hóa, phương tiện, đối tượng tham giao thông lớn nhất trong các loại hình giao thông. Ngày nay, các nhu cầu đi lại và vận chuyển của nhân dân ngày càng tăng cao. Để đáp ứng được nhu cầu đó, sự phát triển của GTĐB là yêu cầu đòi hỏi khách quan của xã hội. Trong những năm gần đây, Nhà nước ta đã tập trung mọi nguồn lực để phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ và coi đó là bước đột phá để phát triển kinh tế xã hội. Thời gian qua, tình hình TTATGTĐB ở nước ta có nhiều diễn biến phức tạp. Tình hình TNGT và UTGT đã gây ra những thiệt hại to lớn về tính mạng, sức khỏe, tài sản của nhân dân, đồng thời, gián tiếp gây ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, trở thành vấn đề xã hội hết sức bức xúc, cấp bách mà Đảng và Chính phủ đã và đang phải tập trung giải quyết. Chỉ thị số 18-CT/TW ngày 4/9/2012 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác bảo đảm TTATGT đường bộ, đường sắt, đường thủy nội địa và khắc phục UTGT, Nghị quyết số 32/2007/NQ-CP ngày 29/6/2007 của Chính phủ về các giải pháp kiềm chế sự gia tăng tiến tới giảm dần TNGT và UTGT và Nghị quyết số 88/NQ-CP ngày 24/8/2011 của Chính phủ về tăng cường thực hiện các giải pháp trọng tâm bảo đảm TTATGT là những minh chứng rõ nhất thể hiện sự quan tâm của Đảng và Chính phủ về công tác này. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến TNGT đường bộ và UTGT, trong đó, VPPL về TTATGT là một trong những nguyên nhân chính. Hiện nay, tình trạng VPPL về TTATGTĐB ngày càng trở nên phổ biến. Một số 1
hành vi VPPL về TTATGTĐB thường xảy ra như: điều khiển phương tiện chạy quá tốc độ, vi phạm các quy định về nồng độ cồn, đi vào đường cấm, đường ngược chiều, chở quá số người quy định, không đội mũ bảo hiểm, nguy hiểm hơn nữa là các hành vi như: đua xe trái phép, điều khiển xe lạng lách, đánh võng, rượt đuổi nhau trên đường giao thông…Tuy nhiên, việc phát hiện, xử lý các hành vi vi phạm trên chưa được thực hiện kịp thời, triệt để, dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng, làm giảm hiệu lực, hiệu quả của công tác QLNN về TTATGTĐB. Thừa Thiên Huế là một tỉnh duyên hải miền trung, có diện tích tự nhiên 503.320,5 ha, có chung ranh giới đất liền với tỉnh Quảng Trị, Quảng Nam, thành phố Đà Nẵng, nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào và giáp biển Đông. Thừa Thiên Huế nằm trên trục giao thông quan trọng xuyên Bắc – Nam, trục hành lang Đông – Tây nối Thái Lan – Lào – Việt Nam theo đường 9, nằm giữa thành phố Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh là hai trung tâm lớn của hai vùng kinh tế phát triển của nước ta. Dân số tương đối đông (tính đến năm 2017, có 1.154.310 người), trong đó dân số sống ở vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa chiếm khoảng 51,2%; do đó, sự hiểu biết về Luật GTĐB chưa đồng đều, ý thức chấp hành các quy định về an toàn giao thông còn nhiều hạn chế. Trong nhiều năm qua, tỉnh Thừa Thiên Huế đã huy động toàn bộ sức mạnh của hệ thống chính trị trong việc triển khai các Nghị quyết, Chỉ thị, Quy định của Đảng và Nhà nước về công tác đảm bảo TTATGTĐB, qua đó đã đạt được những kết quả nhất định. Tuy nhiên, tình hình TTATGTĐB nói chung, tình hình TNGT nói riêng vẫn đang còn diễn biến phức tạp. Số vụ, số người chết, số người bị thương do TNGT vẫn đang ở mức cao, đặc biệt là tình hình VPPL về TTATGTĐB đang có xu hướng ngày càng gia tăng. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, trong đó, những yếu kém, hạn chế của công tác XLVPHC về TTATGTĐB là một trong những nguyên nhân chính. 2
Để góp phần làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn, tìm kiếm những giải pháp nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả của công tác XLVPHC về TTATGTĐB, đảm bảo pháp chế trong lĩnh vực quản lý TTATGT và những yêu cầu cấp bách thực tiễn tại địa phương, tôi quyết định chọn đề tài: “XỬ LÝ VI PHẠM HÀNH CHÍNH VỀ TRẬT TỰ AN TOÀN GIAO THÔNG ĐƢỜNG BỘ Ở TỈNH THỪA THIÊN HUẾ” để làm luận văn thạc sỹ chuyên ngành Quản lý công. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Trong thời gian gần đây, việc nghiên cứu hoạt động QLNN về TTATGTĐB và XLVPHC trên lĩnh vực TTATGTĐB đã được nhiều nhà khoa học quan tâm và đã có nhiều công trình khoa học có giá trị như: - Đề tài khoa học cấp bộ (1998): "Tai nạn giao thông đường bộ, thực trạng, nguyên nhân và giải pháp phòng ngừa của lực lượng Cảnh sát giao thông", Bộ Công an. Đề tài tập trung nghiên cứu những vấn đề đúng như tên đề tài đã xác định, trong đó, về mặt lý luận, đã làm rõ khái niệm TNGT đường bộ, những nguyên nhân và điều kiện dẫn đến TNGT, những giải pháp mà lực lượng CSGT cần thực hiện để giảm thiểu TNGT hiện nay. - Sách của nhóm tác giả Trần Văn Luyện, Trần Sơn và Nguyễn Văn Chính đồng chủ biên (2003), “Trật tự an toàn giao thông đường bộ - Thực trạng và giải pháp”, Nxb. Chính trị Quốc gia đã phân tích khái niệm TTATGTĐB, thực trạng và giải pháp bảo đảm TTATGTĐB. - Sách của Trung tướng, GS, TS. Nguyễn Ngọc Anh – Cục trưởng Cục pháp chế và cải cách hành chính, tư pháp Bộ Công an chủ biên (2017), “Bình luận quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ và đường sắt”, đã làm rõ các quy định của pháp luật và kỹ năng áp dụng pháp luật trong thực tiễn về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ và đường sắt. 3
- Luận văn thạc sỹ quản lý công, tác giả Lê Ngọc Minh (2015): “Quản lý nhà nước về trật tự an toàn giao thông đường bộ trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên Huế” đã làm rõ khái niệm, đặc điểm, nội dung và trò của QLNN trong bảo đảm TTATGTĐB. Đồng thời đánh giá thực trạng, phân tích nguyên nhân hạn chế và đề xuất hệ thống các giải pháp cơ bản nhằm tăng cường QLNN về TTATGTĐB trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên Huế. - Luận văn thạc sỹ quản lý công, tác giả Lê Chí Tùy (2017): “Nâng cao năng lực của lực lượng Cảnh sát giao thông đường bộ tỉnh Thừa Thiên Huế” đã làm rõ những vấn đề lý luận về năng lực và nâng cao năng lực của lực lượng CSGT đường bộ. Đánh giá thực trạng năng lực và đề ra phương hướng, giải pháp nâng cao năng lực của lực lượng CSGT đường bộ tỉnh Thừa Thiên Huế - Luận văn thạc sỹ Lý luận và lịch sử Nhà nước và pháp luật, tác giả Hồ Thanh Hiền (2012): “Xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ qua thực tiễn tại thành phố Đà Nẵng” đã làm rõ những vấn đề lý luận về XLVPHC trong lĩnh vực GTĐB, nghiên cứu thực trạng thực thi các quy định pháp luật về XLVPHC trong lĩnh vực GTĐB tại thành phố Đà Nẵng, đề ra các giải pháp hoàn thiện các quy định của pháp luật về XLVPHC trong lĩnh vực GTĐB tại thành phố Đà Nẵng. Tổng hợp các nghiên cứu QLNN về TTATGTĐB nói chung và XLVPHC về TTATGTĐB nói riêng như đã trình bày ở trên cho thấy, từ mục tiêu, nhiệm vụ khác nhau, phạm vi nghiên cứu khác nhau, cách tiếp cận khác nhau…, thì chưa có một nghiên cứu độc lập nào về vấn đề liên quan đến đề tài dướng góc độ quản lý công. Riêng ở địa bàn tỉnh Thừa Thiên Huế, chưa có bài viết hay một đề tài độc lập cũng như công trình nghiên cứu khoa học nào về XLVPHC về TTATGTĐB trên địa bàn tỉnh. Do đó, việc nghiên cứu hoạt động XLVPHC về TTATGTĐB ở tỉnh Thừa Thiên Huế lần này là hoàn toàn mới, có ý nghĩa lý luận và giá trị thực tiễn. 4
3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn - Về mục đích: Luận văn có mục đích nghiên cứu làm rõ cơ sở lý luận, cơ sở pháp lý về VPHC và XLVPHC về TTATGTĐB; phân tích đánh giá thực trạng hoạt động XLVPHC về TTATGTĐB ở tỉnh Thừa Thiên Huế hiện nay; từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động XLVPHC về TTATGTĐB ở tỉnh Thừa Thiên Huế trong thời gian tới nhằm đáp ứng yêu cầu giữ gìn TTATGTĐB trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. - Về nhiệm vụ: Để thực hiện mục đích trên, luận văn có nhiệm vụ: + Phân tích, làm rõ cơ sở lý luận, cơ sở thực tiễn về VPHC và XLVPHC về TTATGTĐB, nội dung, vai trò, ý nghĩa của hoạt động XLVPHC về TTATGTĐB. + Phân tích, đánh giá thực trạng VPHC và XLVPHC về TTATGTĐB ở tỉnh Thừa Thiên Huế, thời gian từ năm 2013 đến nay. Trên cơ sở đó, luận văn rút ra ưu điểm, hạn chế, nguyên nhân của hạn chế trong XLVPHC về TTATGTĐB tại địa phương. + Luận văn đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả XLVPHC về TTATGTĐB ở tỉnh Thừa Thiên Huế trong thời gian tới. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận văn - Về đối tượng nghiên cứu: Luận văn nghiên cứu hoạt động XLVPHC về TTATGTĐB mà chủ yếu là của lực lượng CSGT Công an tỉnh Thừa Thiên Huế hiện nay dưới góc độ quản lý công. Chủ yếu nghiên cứu thực trạng TTATGTĐB và hoạt động XLVPHC về TTATGTĐB của lực lượng CSGT Công an ở tỉnh Thừa Thiên Huế hiện nay. - Về phạm vi nghiên cứu: Do khuôn khổ có hạn, luận văn chỉ giới hạn nghiên cứu hoạt động XLVPHC về TTATGTĐB của lực lượng CSGT Công an tỉnh Thừa Thiên Huế, số liệu thống kê về TTATGT từ Ban an toàn giao 5
thông tỉnh Thừa Thiên Huế, UBND tỉnh Thừa Thiên Huế, Công an tỉnh Thừa Thiên Huế, thời gian nghiên cứu từ năm 2013 đến nay. 5. Cơ sở lý luận và phƣơng pháp nghiên cứu - Về cơ sở lý luận: Luận văn dựa trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và các quan điểm, đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước Việt Nam về TTATGTĐB, QLNN về TTATGTĐB, XLVPHC về TTATGTĐB. - Về phương pháp nghiên cứu: Luận văn sử dụng phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật lịch sử và chủ nghĩa duy vật biện chứng để nghiên cứu thực hiện đề tài. Sử dụng các phương pháp cụ thể: Phương pháp phân tích - tổng hợp, phương pháp thu thập và xử lý thông tin. Đồng thời có sự kế thừa các kết quả nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn - Ý nghĩa lý luận: Trên cơ sở phân tích khái niệm, đặc điểm, các loại hành vi VPHC và các nội dung XLVPHC về TTATGTĐB, luận văn góp phần làm rõ hơn lý luận về XLVPHC về TTATGTĐB. - Ý nghĩa thực tiễn: các khuyến nghị khoa học do luận văn đưa ra có thể được vận dụng góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác XLVPHC về TTATGTĐB của lực lượng CSGT đường bộ tỉnh Thừa Thiên Huế nói riêng và trong hoạt động QLNN về TTATGTĐB nói chung. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, nội dung của luận văn gồm 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về vi phạm hành chính và xử lý vi phạm hành chính về trật tự an toàn giao thông đường bộ Chương 2: Thực trạng xử lý vi phạm hành chính về trật tự an toàn giao thông đường bộ ở tỉnh Thừa Thiên Huế 6
Chương 3: Phương hướng, giải pháp bảo đảm hiệu quả xử lý vi phạm hành chính về trật tự an toàn giao thông đường bộ ở tỉnh Thừa Thiên Huế. 7
NỘI DUNG Chương 1: CƠ SỞ PHÁP LÝ VỀ VI PHẠM HÀNH CHÍNH VÀ XỬ LÝ VI PHẠM HÀNH CHÍNH VỀ TRẬT TỰ AN TOÀN GIAO THÔNG ĐƢỜNG BỘ 1.1. Vi phạm hành chính về trật tự an toàn giao thông đƣờng bộ 1.1.1. Tổng quan về vi phạm hành chính 1.1.1.1. Khái niệm vi phạm hành chính VPHC là một loại VPPL xảy ra rất phổ biến trong đời sống xã hội, từ những hành vi vi phạm nhỏ như hút thuốc lá, vứt rác bừa bãi nơi công cộng đến những hành vi vi phạm có tính chất, mức độ nguy hiểm lớn hơn như điều khiển xe ô tô, mô tô không chấp hành hiệu lệnh của đèn tín hiệu giao thông, đi không đúng phần đường, làn đường quy định gây ra TNGT… hay những hành vi trong lĩnh vực kinh tế, thương mại như kinh doanh các mặt hàng trái phép, không đăng ký kinh doanh, trốn thuế… Nhìn nhận từ góc độ lịch sử xây dựng pháp luật của Nhà nước ta cho thấy, đã có nhiều văn bản quy phạm pháp luật được ban hành quy định về VPHC và các biện pháp xử lý đối với loại vi phạm này, trong đó phải kể đến là Nghị định số 143/CP ngày 27/5/1977 của Chính phủ ban hành Điều lệ xử phạt vi cảnh, Pháp lệnh xử phạt VPHC năm 1989, Pháp lệnh xử lý VPHC năm 1995, Pháp lệnh xử lý VPHC năm 2002, Pháp lệnh sửa đổi, bổ sung Pháp lệnh xử lý VPHC năm 2007, 2008 và đến nay là Luật xử lý VPHC. Để cụ thể hóa các Pháp lệnh xử lý VPHC, Luật xử lý VPHC nêu trên, Chính phủ đã ban hành một số lượng lớn các Nghị định quy định cụ thể về việc xử lý các VPHC, trên các lĩnh vực khác nhau của quản lý hành chính nhà nước. Tuy nhiên, hành vi “vi phạm hành chính” lần đầu tiên được định nghĩa một cách chính thức tại Pháp lệnh Xử phạt VPHC ngày 30/11/1989. Tại Điều 1 của Pháp lệnh này quy định “VPHC là hành vi do cá nhân, tổ chức thực 8
hiện một cách cố ý hoặc vô ý, xâm phạm quy tắc QLNN mà không phải là tội phạm hình sự và theo quy định của pháp luật phải bị xử phạt hành chính”. Định nghĩa này sau đó đã được áp dụng rộng rãi trong thực tiễn thi hành pháp luật và đưa vào các giáo trình giảng dạy về pháp luật. Pháp lệnh XLVPHC ngày 06/7/1995 thay thế cho Pháp lệnh xử phạt VPHC ngày 30/11/1989 định nghĩa VPHC một cách gián tiếp tại Khoản 2 Điều 1: “Xử phạt VPHC được áp dụng đối với cá nhân, tổ chức có hành vi cố ý hoặc vô ý vi phạm các quy tắc QLNN mà chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự và theo quy định của pháp luật phải bị xử phạt VPHC”. Theo Luật XLVPHC ngày 20 tháng 6 năm 2012 có hiệu lực từ ngày 01 tháng 7 năm 2013 thì “VPHC là hành vi có lỗi do cá nhân, tổ chức thực hiện, vi phạm quy định của pháp luật về QLNN mà không phải là tội phạm và theo quy định của pháp luật phải bị xử phạt VPHC”. Nghiên cứu các quy định của pháp luật XLVPHC có thể thấy, mặc dù được diễn đạt bằng nhiều hình thức khác nhau, nhưng quan điểm, quan niệm về VPHC trong các văn bản pháp luật đã được ban hành của Nhà nước ta đều thống nhất về những dấu hiệu cơ bản nhất của loại VPPL này. Theo đó, có thể nêu lên khai niệm VPHC như sau: “VPHC là hành vi do cá nhân, tổ chức thực hiện với lỗi cố ý hoặc vô ý, vi phạm các quy định của pháp luật về QLNN mà không phải là tội phạm và phải bị xử phạt hành chính theo quy định của pháp luật”. [3, Tr. 9-10] 1.1.1.2. Đặc điểm vi phạm hành chính Từ khái niệm VPHC nêu trên trong các văn bản, tuy có sự khác nhau về cách diễn đạt nhưng đều thống nhất các dấu hiệu pháp lý cơ bản của VPHC. Về bản chất, VPHC có 4 đặc điểm cơ bản sau đây: Thứ nhất, tính nguy hiểm cho xã hội: đây là thuộc tính đầu tiên, được coi là dấu hiệu nội dung của VPHC. Tính nguy hiểm cho xã hội của VPHC 9
thấp hơn so với tội phạm, do đó, chưa đến mức để áp dụng chế tài hình sự đối với hành vi này mà chỉ áp dụng chế tài hành chính. Thứ hai, tính trái pháp luật hành chính: VPHC là hành vi xâm phạm trật tự quản lý nhà nước, xâm hại đến các quan hệ xã hội được các quy phạm pháp luật về quản lý hành chính nhà nước bảo vệ. Biểu hiện của tính trái pháp luật hành chính là hành vi vi phạm phải được quy định trong văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan nhà nước có thẩm quyền (theo quy định tại Điều 4 Luật XLVPHC năm 2012 thì Chính phủ quy định hành vi VPHC; hình thức xử phạt, mức xử phạt, biện pháp khắc phục hậu quả đối với từng hành vi VPHC; thẩm quyền xử phạt, mức phạt tiền cụ thể theo từng chức danh và thẩm quyền lập biên bản đối với VPHC trong từng lĩnh vực quản lý nhà nước; chế độ áp dụng các biện pháp xử lý hành chính và quy định mẫu biên bản, mẫu quyết định sử dụng trong xử phạt VPHC). Tính trái pháp luật hành chính được coi là dấu hiệu hình thức của VPHC, khẳng định bằng quy phạm pháp luật, tính nguy hiểm cho xã hội của một hành vi được coi là VPHC. Thứ ba, tính có lỗi: VPHC phải là hành vi được thực hiện do lỗi cố ý hoặc vô ý của chủ thể; tức là phải biểu hiện ý chí chủ quan của cá nhân hoặc tổ chức trong việc lựa chọn một hành vi xử sự trái quy định của pháp luật. Thứ tư, chủ thể của VPHC phải là tổ chức hoặc cá nhân có năng lực trách nhiệm hành chính theo quy định của pháp luật Việt Nam. Theo đó, chủ thể của VPHC có thể là công dân hoặc tổ chức Việt Nam hoặc cá nhân, tổ chức nước ngoài VPHC trong phạm vi lãnh thổ, vùng tiếp giáp lãnh hải, vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; trên tàu bay mang quốc tịch Việt Nam, tàu biển mang cờ quốc tịch Việt Nam thì bị xử phạt VPHC theo quy định của pháp luật Việt Nam, trừ trường hợp điều ước quốc tế mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên có quy định khác. 10