Luận văn Thạc sĩ Quản lý đất đai: Đánh giá công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi thực hiện giải phóng mặt bằng Dự án Cảng hàng không Quốc tế Vân Đồn tại xã Đoàn Kết, huyện Vân Đồn tỉnh Quảng Ninh

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:94

Thêm vào BST

Báo xấu

18
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của Luận văn nhằm đánh giá được kết quả công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước giải phóng mặt bằng thực hiện Dự án Cảng hàng không Quốc tế Vân Đồn tại xã Đoàn Kết, huyện Vân Đồn tỉnh Quảng Ninh. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý đất đai: Đánh giá công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi thực hiện giải phóng mặt bằng Dự án Cảng hàng không Quốc tế Vân Đồn tại xã Đoàn Kết, huyện Vân Đồn tỉnh Quảng Ninh

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM PHẠM THỊ MAI LAM ĐÁNH GIÁ CÔNG TÁC BỒI THƯỜNG, HỖ TRỢ, TÁI ĐỊNH CƯ KHI THỰC HIỆN DỰ ÁN CẢNG HÀNG KHÔNG QUỐC TẾ VÂN ĐỒN TẠI XÃ ĐOÀN KẾT, HUYỆN VÂN ĐỒN, TỈNH QUẢNG NINH LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ ĐẤT ĐAI THÁI NGUYÊN - 2019 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM PHẠM THỊ MAI LAM ĐÁNH GIÁ CÔNG TÁC BỒI THƯỜNG, HỖ TRỢ, TÁI ĐỊNH CƯ KHI THỰC HIỆN DỰ ÁN CẢNG HÀNG KHÔNG QUỐC TẾ VÂN ĐỒN TẠI XÃ ĐOÀN KẾT, HUYỆN VÂN ĐỒN, TỈNH QUẢNG NINH Ngành: Quản lý đất đai Mã số: 885 01 03 LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ ĐẤT ĐAI Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Nguyễn Khắc Thái Sơn THÁI NGUYÊN - 2019 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu độc lập của riêng bản thân. Toàn bộ quá trình nghiên cứu được tiến hành một cách khoa học, các số liệu, kết quả trình bày trong luận văn là chính xác, trung thực và chưa từng được công bố trong bất cứ công trình nào khác. Các số liệu trích dẫn trong quá trình nghiên cứu đều được ghi rõ nguồn gốc./. Tác giả luận văn Phạm Thị Mai Lam Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
ii LỜI CẢM ƠN Được sự phân công của Khoa Quản lý Tài nguyên, sự cho phép của Phòng Đào tạo, Trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên, với sự hướng dẫn tận tình của thầy giáo PGS. TS. Nguyễn Khắc Thái Sơn tôi đã tiến hành nghiên cứu đề tài "Đánh giá công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi thực hiện Dự án Cảng hàng không Quốc tế Vân Đồn tại xã Đoàn Kết, huyện Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh”. Trong quá trình điều tra, nghiên cứu để hoàn thành luận văn, ngoài sự nỗ lực của bản thân. Tôi xin bày tỏ sự cảm ơn trân trọng nhất tới giáo viên hướng dẫn khoa học PGS.TS. Nguyễn Khắc Thái Sơn đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình hoàn thành luận văn. Tôi xin trân trọng cảm ơn sự góp ý chân thành của các thầy, cô giáo trong khoa và nhà trường, UBND huyện Vân Đồn, phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Vân Đồn, UBND xã Đoàn Kết, Trung tâm phát triển quỹ đất... đã nhiệt tình giúp đỡ tôi trong quá trình hoàn thành luận văn này. Do thời gian nghiên cứu ngắn, trình độ nhận thức và sự hiểu biết về lĩnh vực nghiên cứu còn hạn chế, nên dù đã cố gắng, nhưng luận văn không thể tránh khỏi những khiếm khuyết, bất cập. Tôi mong nhận được những ý kiến đóng góp của các nhà khoa học, thầy giáo, cô giáo, đồng nghiệp và những ai quan tâm đến lĩnh vực này để tác giả hoàn thiện đề tài hơn nữa. Tôi xin chân thành cảm ơn./. Tác giả luận văn Phạm Thị Mai Lam Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ....................................................................................................... ii MỤC LỤC ............................................................................................................ iii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ................................................................. vii DANH MỤC CÁC BẢNG................................................................................. viii DANH MỤC CÁC HÌNH ..................................................................................... x MỞ ĐẦU .............................................................................................................. 1 1. Tính cấp thiết của đề tài .................................................................................... 1 2. Mục tiêu nghiên cứu .......................................................................................... 2 Chương 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU NGHIÊN CỨU ..................................... 3 1.1. Cơ sở lý luận và các căn cứ pháp lý về thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư ............................................................................................... 3 1.1.1. Khái quát chung về thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư ................. 3 1.1.2. Các căn cứ pháp lý của việc thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư ........... 7 1.2. Chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi thu hồi đất đai của một số nước trên thế giới và các nước trong khu vực ........................................ 9 1.2.1. Chính sách bồi thường thiệt hại và tái định cư của các tổ chức tài trợ (WB và ADB) ............................................................................................. 9 1.2.2. Chính sách bồi thường, hỗ trợ cho công tác giải phóng mặt bằng của một số nước trên thế giới .......................................................................... 11 1.3. Những quy dịnh về công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi nhà nước thu hồi đất ở Việt Nam ..................................................................... 15 1.3.1. Phương án bồi thường ............................................................................... 15 1.3.2. Chính sách hỗ trợ và việc làm ................................................................... 15 1.3.3. Diện tích đất bồi thường, giá đất bồi thường ............................................ 16 1.3.4. Bồi thường về tài sản, cây cối, hoa màu gắn liền với đất bị thu hồi ......... 16 1.3.5. Tái định cư và cơ sở hạ tầng khu tái định cư ............................................ 16 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
iv 1.3.6. Tuyên truyền, phổ biến pháp luật đất đai trong công tác bồi thường giải phóng mặt bằng .................................................................................. 17 1.4. Thực tiễn công tác giải phóng mặt bằng trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh ... 18 1.4.1. Quy trình thu hồi đất tại tỉnh Quảng Ninh ................................................ 18 1.4.2. Công tác giải phóng mặt bằng trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh .................. 25 1.4.3. Công tác giải phóng mặt bằng trên địa bàn huyện Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh ............................................................................................... 26 Chương 2. ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ........... 29 2.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu............................................................. 29 2.2. Thời gian và địa điểm nghiên cứu............................................................. 29 2.3. Nội dung nghiên cứu ................................................................................. 29 2.4. Phương pháp nghiên cứu........................................................................... 30 2.4.1. Phương pháp thu thập và kế thừa số liệu, tài liệu đã có (số liệu thứ cấp)........... 30 2.4.2. Phương pháp điều tra thu thập số liệu từ người dân thông qua phiếu điều tra (số liệu sơ cấp) ............................................................................ 31 2.4.3. Phương pháp tổng hợp, phân tích và biểu đạt số liệu .................................. 32 Chương 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN ............................ 33 3.1. Giới thiệu khái quát chung về địa bàn huyện Vân Đồn và Dự án Cảng hàng không Quốc tế Vân Đồn tại xã Đoàn Kết, huyện Vân Đồn tỉnh Quảng Ninh ................................................................................................ 33 3.1.1. Giới thiệu khái quát chung về địa bàn huyện Vân Đồn ............................ 33 3.1.2. Giới thiệu khái quát về dự án nghiên cứu: ................................................ 36 3.2. Đánh giá công tác chuẩn bị thu hồi đất Dự án Cảng hàng không Quốc tế Vân Đồn tại xã Đoàn Kết, huyện Vân Đồn tỉnh Quảng Ninh ..... 40 3.2.1. Thành lập Hội đồng và xây dựng kế hoạch bồi thường, hỗ trợ, tái định cư để thu hồi đất Dự án Cảng hàng không Quốc tế Vân Đồn tại xã Đoàn Kết, huyện Vân Đồn tỉnh Quảng Ninh ....................................... 40 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
v 3.2.2. Xác định đối tượng được bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi thu hồi đất Dự án Cảng hàng không Quốc tế Vân Đồn tại xã Đoàn Kết, huyện Vân Đồn tỉnh Quảng Ninh ............................................................. 43 3.2.3. Xác định mức bồi thường, hỗ trợ khi thu hồi đất Dự án Cảng hàng không Quốc tế Vân Đồn tại xã Đoàn Kết, huyện Vân Đồn tỉnh Quảng Ninh ............................................................................................... 48 3.3. Đánh giá kết quả công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất Dự án Cảng Hàng không Quốc tế Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh ............................................................................................... 52 3.3.1. Đánh giá kết quả công tác bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất Dự án Cảng Hàng không Quốc tế Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh ...................... 52 3.3.2. Đánh giá kết quả công tác hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất Dự án Cảng Hàng không Quốc tế Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh ........................... 55 3.3.3. Đánh giá kết quả công tác tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất Dự án Cảng Hàng không Quốc tế Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh ........................... 56 3.3.4. Đánh giá chung kết quả công tác thu hồi đất Dự án Cảng Hàng không Quốc tế Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh.......................................................... 58 3.3.5. Tổng hợp kết quả công tác bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng cho người dân giai đoạn 1 của dự án Cảng Hàng không Quốc tế Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh ............................................................................... 58 3.4. Một số yếu tố ảnh hưởng đến công tác thu hồi đất tại Dự án Cảng hàng không Quốc tế Vân Đồn tại xã Đoàn Kết, huyện Vân Đồn tỉnh Quảng Ninh ............................................................................................... 60 3.4.1. Trách nhiệm của người dân bị thu hồi đất ................................................... 60 3.4.2. Công tác quản lý, đăng ký và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, sở hữu nhà ở ....................................................................................... 61 3.4.3. Nguồn vốn thực hiện bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng ................. 63 3.4.4. Vai trò, năng lực của chính quyền địa phương và sự phối hợp giữa các cấp, các ngành trong công tác giải phóng mặt bằng ........................... 64 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
vi 3.5. Khó khăn, tồn tại và giải pháp khắc phục khi Nhà nước thu hồi đất tại Dự án Cảng Hàng không Quốc tế Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh ................ 67 3.5.1. Khó khăn, tồn tại trong công tác thu hồi đất tại Dự án Cảng Hàng không Quốc tế Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh............................................... 67 3.5.2. Các giải pháp nhằm thúc đẩy tiến độ thực hiện giải phóng mặt bằng, thu hồi đất tại Dự án Cảng hàng không Quốc tế Vân Đồn ....................... 68 KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ ............................................................................... 69 1. Kết luận ........................................................................................................... 69 2. Đề nghị ............................................................................................................ 70 TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................ 71 MỘT SỐ HÌNH ẢNH SAU KHI GPMB THỰC HIỆN DỰ ÁN .................. 73 PHỤ LỤC .......................................................................................................... 78 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
vii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT BT : Bồi thường DN : Doanh nghiệp GPMB : Giải phóng mặt bằng GCN : Giấy chứng nhận ADB : Ngân hàng phát triển Châu Á WB : Ngân hàng thế giới QSD : Quyền sử dụng TĐC : Tái định cư TW : Trung ương UBND : Uỷ ban nhân dân KKT : Khu kinh tế Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
viii DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 3.1. Hiện trạng sử dụng đất huyện Vân Đồn năm 2017 ................................. 35 Bảng 3.2. Kế hoạch tiến độ chi tiết giải phóng mặt giai đoạn 1 của dự án Cảng Hàng không Quốc tế Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh ........... 42 Bảng 3.3. Kết quả xác định đối tượng được bồi thường của dự án Cảng Hàng không Quốc tế Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh.......................... 44 Bảng 3.4. Kết quả xác định đối tượng được bồi thường theo loại đất của dự án Cảng Hàng không Quốc tế Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh ...... 45 Bảng 3.5. Kết quả xác định đối tượng được hỗ trợ, giải phóng mặt bằng của dự án Cảng Hàng không Quốc tế Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh ............ 46 Bảng 3.6. Tổng hợp ý kiến của người dân về việc xác định đối tượng và điều kiện được bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng dự án Cảng Hàng không Quốc tế Vân Đồn ............................................. 47 Bảng 3.7. Bảng giá đất bồi thường giai đoạn 1 của dự án Cảng Hàng không Quốc tế Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh ................................... 48 Bảng 3.8. Định mức hỗ trợ giải phóng mặt bằng giai đoạn 1 của dự án Cảng Hàng không Quốc tế Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh ................ 49 Bảng 3.9. Tổng hợp ý kiến của người dân về việc xác định mức bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng giai đoạn 1 dự án Cảng Hàng không Quốc tế Vân Đồn ....................................................... 52 Bảng 3.10. Kết quả bồi thường về đất giai đoạn 1 của dự án Cảng Hàng không Quốc tế Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh ................................... 53 Bảng 3.11. Kết quả bồi thường thiệt hại về tài sản trên đất giai đoạn 1 của dự án Cảng Hàng không Quốc tế Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh .......... 54 Bảng 3.12. Kết quả thực hiện công tác hỗ trợ giai đoạn 1 của dự án Cảng Hàng không Quốc tế Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh.......................... 55 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
ix Bảng 3.13. Tổng hợp ý kiến của người dân về công tác bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng giai đoạn 1 dự án Cảng Hàng không Quốc tế Vân Đồn ........................................................................... 58 Bảng 3.14. Tổng hợp kết quả thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng giai đoạn 1 của dự án Cảng Hàng không Quốc tế Vân Đồn ........................................................................... 59 Bảng 3.15. Tổng hợp ý kiến của cán bộ về trách nhiệm của người dân bị thu hồi đất ...................................................................................... 61 Bảng 3.16. Tổng hợp ý kiến của cán bộ về công tác quản lý, đăng ký và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, sở hữu nhà ở ................. 62 Bảng 3.17. Tổng hợp nguồn vốn thực hiện bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng dự án Cảng Hàng không Quốc tế Vân Đồn giai đoạn 2015-2017 ............................................................................. 63 Bảng 3.18. Tổng hợp ý kiến của người dân có đất bị thu hồi về vai trò, năng lực của chính quyền địa phương và sự phối hợp giữa các cấp, các ngành trong công tác giải phóng mặt bằng................ 65 Bảng 3.19. Tổng hợp ý kiến của cán bộ dự án về vai trò, năng lực của chính quyền địa phương và sự phối hợp giữa các cấp, các ngành trong công tác giải phóng mặt bằng .................................... 66 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
x DANH MỤC CÁC HÌNH Hình 3.1: Sơ đồ vị trí địa lý huyện Vân Đồn ..................................................... 33 Hình 3.2: Hình ảnh Cảng hàng không Quốc tế Vân Đồn .................................. 38 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Đất đai là tài sản quốc gia có giá trị lớn, có vị trí đặc biệt quan trọng đối với đời sống của từng hộ gia đình, cá nhân, là tư liệu sản xuất đặc biệt không thể thay thế, thành phần quan trọng hàng đầu của môi trường sống, là điều kiện tối thiểu đảm bảo cho quá trình tái sản xuất giúp xã hội không ngừng phát triển, là địa bàn phân bố các khu dân cư, xây dựng các công trình kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh và quốc phòng; trong thời kỳ hiện nay, đất đai thêm những chức năng có ý nghĩa quan trọng là tạo nguồn vốn và thu hút đầu tư phát triển. Trong quá trình đổi mới nền kinh tế - xã hội ở nước ta, cơ chế kinh tế thị trường đã từng bước được hình thành, các thành phần kinh tế phát triển mạnh mẽ và một xu hướng tất yếu về nguồn lực đầu vào cho sản xuất và sản phẩm đầu ra đều phải trở thành hàng hoá, trong đó đất đai cũng không phải là ngoại lệ. Trong điều kiện quỹ đất có hạn, giá đất ngày càng cao và nền kinh tế thị trường ngày càng phát triển thì lợi ích của người sử dụng đất khi nhà nước giao đất, thu hồi đất vẫn đang là một vấn đề hết sức nóng bỏng và cấp bách. Việc bồi thường đất đai, giải phóng mặt bằng, tái định cư là một vấn đề hết sức nhạy cảm, phức tạp tác động đến mọi mặt của đời sống kinh tế - chính trị - xã hội. Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Khu kinh tế Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh đến năm 2020 và tầm nhìn đến năm 2030. Vân Đồn sẽ được phát triển để trở thành Khu kinh tế năng động, đầu mối giao thương, tạo động lực phát triển kinh tế cho tỉnh Quảng Ninh, Vùng duyên hải Bắc Bộ và Vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ. Hình thành các khu du lịch sinh thái biển, đảo chất lượng cao, tạo điểm đến du lịch giải trí vui chơi cao cấp, đồng thời tạo môi trường an sinh bền vững, sinh động và chất lượng cao cho người dân trong vùng. Để tạo động lực cho Vân Đồn thành đặc Khu kinh tế, thu hút vốn đầu tư từ bên ngoài. Nhà nước phải tiến hành đầu tư xây dựng các công trình kết cấu hạ tầng giao thông trong quá trình thực hiện đầu tư các hạng mục công trình nêu Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
2 trên cần phải thu hồi đất thực hiện giải phóng mặt bằng. Công tác bồi thường giải phóng mặt bằng giữ vị trí hết sức quan trọng là yếu tố có tính chất quyết định đến tiến độ thực hiện các dự án; quyết định đến cơ hội thu hút vốn đầu tư. Qua nhiều năm, công tác giải phóng mặt bằng luôn là vấn đề nan giải, chiếm phần lớn các vụ khiếu nại, khiếu kiện về lĩnh vực đất đai trên địa bàn huyện Vân Đồn nói riêng và trên địa bàn cả nước nói chung gây mất trật tự xã hội làm ảnh hường không tốt đến môi trường đầu tư. Từ khi Luật Đất Đai ra đời đến nay qua nhiều lần thay đổi tiếp thu, lần sau khắc phục hạn chế tồn tại của những lần trước và cụ thể là Luật đất đai 2013 được ban hành. Luật đất đai 2013 và các Nghị định, Thông tư hướng dẫn ra đời đã khắc phục được phần nào hạn chế của các lần ban hành trước đó. Tuy nhiên tiến độ thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư trên địa bàn Khu kinh tế Vân Đồn hiện nay còn có nhiều khó khăn vướng mắc cả về mặt chủ quan và khách quan. Do vậy tôi lựa chọn đề tài: “Đánh giá công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi thực hiện giải phóng mặt bằng Dự án Cảng hàng không Quốc tế Vân Đồn tại xã Đoàn Kết, huyện Vân Đồn tỉnh Quảng Ninh”. 2. Mục tiêu nghiên cứu - Đánh giá được kết quả công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước giải phóng mặt bằng thực hiện Dự án Cảng hàng không Quốc tế Vân Đồn tại xã Đoàn Kết, huyện Vân Đồn tỉnh Quảng Ninh. - Đánh giá được một số yếu tố ảnh hưởng đến công tác thu hồi đất tại Dự án Cảng hàng không Quốc tế Vân Đồn tại xã Đoàn Kết, huyện Vân Đồn tỉnh Quảng Ninh - Chỉ ra được các khó khăn, tồn tại và đề xuất được giải pháp hoàn thiện chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện Vân Đồn. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
3 Chương 1 TỔNG QUAN TÀI LIỆU NGHIÊN CỨU 1.1. Cơ sở lý luận và các căn cứ pháp lý về thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư 1.1.1. Khái quát chung về thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư 1.1.1.1. Khái quát về Nhà nước thu hồi đất Nhà nước Thu hồi đất là việc Nhà nước ban hành Quyết định hành chính để thu lại đất hoặc thu lại quyền sử dụng đất đã giao cho tổ chức, hộ gia đình cá nhân sử dụng. Nhà nước thu hồi đất trong các trường hợp quy định tại các Điều 61, 62, 64, 65 Luật đất đai 2013. Thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh. - Làm nơi đóng quân, trụ sở làm việc; - Xây dựng căn cứ quân sự; - Xây dựng công trình phòng thủ quốc gia, trận địa và công trình đặc biệt về quốc phòng, an ninh; - Xây dựng ga, cảng quân sự; - Xây dựng công trình công nghiệp, khoa học và công nghệ, văn hóa, thể thao phục vụ trực tiếp cho quốc phòng, an ninh; - Xây dựng kho tàng của lực lượng vũ trang nhân dân; - Làm trường bắn, thao trường, bãi thử vũ khí, bãi hủy vũ khí; - Xây dựng cơ sở đào tạo, trung tâm huấn luyện, bệnh viện, nhà an dưỡng của lực lượng vũ trang nhân dân; - Xây dựng nhà công vụ của lực lượng vũ trang nhân dân; - Xây dựng cơ sở giam giữ, cơ sở giáo dục do Bộ Quốc phòng, Bộ Công an quản lý. Thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng trong các trường hợp sau đây: Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
4 1. Thực hiện các dự án quan trọng quốc gia do Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư mà phải thu hồi đất; 2. Thực hiện các dự án do Thủ tướng Chính phủ chấp thuận, quyết định đầu tư mà phải thu hồi đất, bao gồm: a) Dự án xây dựng khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao, khu kinh tế; khu đô thị mới, dự án đầu tư bằng nguồn vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA); b) Dự án xây dựng trụ sở cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội ở trung ương; trụ sở của tổ chức nước ngoài có chức năng ngoại giao; công trình di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh được xếp hạng, công viên, quảng trường, tượng đài, bia tưởng niệm, công trình sự nghiệp công cấp quốc gia; c) Dự án xây dựng kết cấu hạ tầng kỹ thuật cấp quốc gia gồm giao thông, thủy lợi, cấp nước, thoát nước, điện lực, thông tin liên lạc; hệ thống dẫn, chứa xăng dầu, khí đốt; kho dự trữ quốc gia; công trình thu gom, xử lý chất thải; 3. Thực hiện các dự án do Hội đồng nhân dân cấp tỉnh chấp thuận mà phải thu hồi đất bao gồm: a) Dự án xây dựng trụ sở cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội; công trình di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh được xếp hạng, công viên, quảng trường, tượng đài, bia tưởng niệm, công trình sự nghiệp công cấp địa phương; b) Dự án xây dựng kết cấu hạ tầng kỹ thuật của địa phương gồm giao thông, thủy lợi, cấp nước, thoát nước, điện lực, thông tin liên lạc, chiếu sáng đô thị; công trình thu gom, xử lý chất thải; c) Dự án xây dựng công trình phục vụ sinh hoạt chung của cộng đồng dân cư; dự án tái định cư, nhà ở cho sinh viên, nhà ở xã hội, nhà ở công vụ; xây dựng công trình của cơ sở tôn giáo; khu văn hóa, thể thao, vui chơi giải trí phục vụ công cộng; chợ; nghĩa trang, nghĩa địa, nhà tang lễ, nhà hỏa táng; Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
5 d) Dự án xây dựng khu đô thị mới, khu dân cư nông thôn mới; chỉnh trang đô thị, khu dân cư nông thôn; cụm công nghiệp; khu sản xuất, chế biến nông sản, lâm sản, thủy sản, hải sản tập trung; dự án phát triển rừng phòng hộ, rừng đặc dụng; đ) Dự án khai thác khoáng sản được cơ quan có thẩm quyền cấp phép, trừ trường hợp khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường, than bùn, khoáng sản tại các khu vực có khoáng sản phân tán, nhỏ lẻ và khai thác tận thu khoáng sản. Thu hồi đất do vi phạm pháp luật về đất đai: a) Các trường hợp thu hồi đất do vi phạm pháp luật về đất đai bao gồm: - Sử dụng đất không đúng mục đích đã được Nhà nước giao, cho thuê, công nhận quyền sử dụng đất và đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi sử dụng đất không đúng mục đích mà tiếp tục vi phạm; - Người sử dụng đất cố ý hủy hoại đất; - Đất được giao, cho thuê không đúng đối tượng hoặc không đúng thẩm quyền; - Đất không được chuyển nhượng, tặng cho theo quy định của Luật Đất đai 2013 mà nhận chuyển nhượng, nhận tặng cho; - Đất được Nhà nước giao để quản lý mà để bị lấn, chiếm; - Đất không được chuyển quyền sử dụng đất theo quy định của Luật Đất đai 2013 mà người sử dụng đất do thiếu trách nhiệm để bị lấn, chiếm; - Người sử dụng đất không thực hiện nghĩa vụ đối với Nhà nước và đã bị xử phạt vi phạm hành chính mà không chấp hành; - Đất trồng cây hàng năm không được sử dụng trong thời hạn 12 tháng liên tục; đất trồng cây lâu năm không được sử dụng trong thời hạn 18 tháng liên tục; đất trồng rừng không được sử dụng trong thời hạn 24 tháng liên tục; - Đất được Nhà nước giao, cho thuê để thực hiện dự án đầu tư mà không được sử dụng trong thời hạn 12 tháng liên tục hoặc tiến độ sử dụng đất chậm 24 tháng so với tiến độ ghi trong dự án đầu tư kể từ khi nhận bàn giao đất trên thực địa phải đưa đất vào sử dụng; trường hợp không đưa đất vào sử dụng thì chủ đầu Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
6 tư được gia hạn sử dụng 24 tháng và phải nộp cho Nhà nước khoản tiền tương ứng với mức tiền sử dụng đất, tiền thuê đất đối với thời gian chậm tiến độ thực hiện dự án trong thời gian này; hết thời hạn được gia hạn mà chủ đầu tư vẫn chưa đưa đất vào sử dụng thì Nhà nước thu hồi đất mà không bồi thường về đất và tài sản gắn liền với đất, trừ trường hợp do bất khả kháng. b) Việc thu hồi đất do vi phạm pháp luật về đất đai phải căn cứ vào văn bản, quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền xác định hành vi vi phạm pháp luật về đất đai. Thu hồi đất do chấm dứt việc sử dụng đất theo pháp luật, tự nguyện trả lại đất, có nguy cơ đe dọa tính mạng con người: Các trường hợp thu hồi đất do chấm dứt việc sử dụng đất theo pháp luật, tự nguyện trả lại đất, có nguy cơ đe dọa tính mạng con người bao gồm: - Tổ chức được Nhà nước giao đất không thu tiền sử dụng đất, được Nhà nước giao đất có thu tiền sử dụng đất mà tiền sử dụng đất có nguồn gốc từ ngân sách nhà nước bị giải thể, phá sản, chuyển đi nơi khác, giảm hoặc không còn nhu cầu sử dụng đất; người sử dụng đất thuê của Nhà nước trả tiền thuê đất hàng năm bị giải thể, phá sản, chuyển đi nơi khác, giảm hoặc không còn nhu cầu sử dụng đất; - Cá nhân sử dụng đất chết mà không có người thừa kế; - Người sử dụng đất tự nguyện trả lại đất; - Đất được Nhà nước giao, cho thuê có thời hạn nhưng không được gia hạn; - Đất ở trong khu vực bị ô nhiễm môi trường có nguy cơ đe dọa tính mạng con người; - Đất ở có nguy cơ sạt lở, sụt lún, bị ảnh hưởng bởi hiện tượng thiên tai khác đe dọa tính mạng con người. 1.1.1.2. Khái quát về Bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất Bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất là việc Nhà nước trả lại giá trị quyền sử dụng đất đối với diện tích đất bị thu hồi cho người bị thu hồi đất. + Bồi thường hoặc hỗ trợ đối với toàn bộ diện tích đất Nhà nước thu hồi. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
7 + Bồi thường hoặc hỗ trợ tài liệu hiện có gắn liền với đất và các chi phí đầu tư vào đất bị Nhà nước thu hồi. 1.1.1.3. Khái quát về Hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất Hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất là việc Nhà nước giúp đỡ người bị thu hồi đất thông qua đào tạo nghề mới, bố trí việc làm mới, cấp kinh phí để di dời đến địa điểm mới, ổn định đời sống, sản xuất và một số khoản hỗ trợ khác. Hỗ trợ gồm: + Hỗ trợ đất là khoản hỗ trợ đối với đất không đủ điều kiện được bồi thường thì được xem xét hỗ trợ cho người đang sử dụng. + Hỗ trợ tài sản: Tài sản, vật kiện trúc hợp pháp không đủ điều kiện được bồi thường thì được xem xét hỗ trợ cho người có tài sản. Các khoản hỗ trợ cho người bị thu hồi đất: Hỗ trợ di chuyển, hỗ trợ ổn định đời sống, hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp và tạo việc làm, hỗ trợ ổn định sản xuất và đời sống tại nơi tái định cư, hỗ trợ khác. 1.1.1.4. Khái quát về Tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất Tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất là quá trình bồi thường, hỗ trợ về đất, tài sản, các khoản hỗ trợ để người bị thu hồi đất di chuyển đến một nơi ở mới để sinh sống và làm ăn và bàn giao lại đất cho dự án. Khu tái định cư phải được xây dựng cơ sở hạ tầng đồng bộ đảm bảo đủ điều kiện cho người sử dụng tốt hơn hoặc bằng nơi ở cũ. Tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất đối với trường hợp phải di chuyển chỗ ở thì người sử dụng đất được bố trí tái định cư bằng một trong các hình thức: - Bồi thường bằng việc giao đất ở hoặc nhà ở tái định cư; - Bồi thường bằng tiền để người bị thu hồi đất tự tìm đất tái định cư; 1.1.2. Các căn cứ pháp lý của việc thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư * Văn bản của trung ương - Luật Đất đai số 45/2013/QH13 ngày 29 tháng 11 năm 2013; - Nghị định số 89/2013/NĐ-CP ngày 06 tháng 08 năm 2013 của Chính phủ về việc Qui định chi tiết thi hành một số điều của Luật Giá về thẩm định giá; Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
8 - Nghị định số 43/2014/NĐ-CP ngày 15 tháng 05 năm 2014 của chính Phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Đất đai; - Nghị định số 44/2014/NĐ-CP ngày 15 tháng 05 năm 2014 của Chính phủ qui định về giá đất; - Nghị định số 47/2014/NĐ-CP ngày 15 tháng 05 năm 2014 của Chính phủ qui định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất; - Nghị định số 01/2017/NĐ-CP ngày 06 tháng 01 năm 2017 của Chính phủ “Sửa đổi, bổ sung một số nghị định quy định chi tiết thi hành Luật đất đai”; - Thông tư số 30/2014/TT-BTNMT ngày 02 tháng 06 năm 2014 của Bộ Tài nguyên và Môi trường quy định về hồ sơ giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất, thu hồi đất; - Thông tư số 36/2014/TT-BTNMT ngày 30 tháng 6 năm 2014 của Bộ Tài nguyên và Môi trường Quy định chi tiết phương pháp định giá đất; xây dựng, điều chinh bảng giá đất; định giá đất cụ thể và tư vấn xác định giá đất; * Văn bản của địa phương - Quyết định số 398/2012/QĐ-UBND ngày 27 tháng 02 năm 2012 của UBND tỉnh Quảng Ninh về việc ban hành Bộ đơn giá bồi thường tài sản đã đầu tư vào đất khi Nhà nước thu hồi trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh - Quyết định số 1766/2014/QĐ-UBND ngày 13 tháng 08 năm 2014 của UBND tỉnh Quảng Ninh về việc ban hành quy định về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất theo Luật Đất đai 2013 trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh - Quyết định số 3238/2014/QĐ-UBND ngày 26 tháng 12 năm 2014 của UBND tỉnh Quảng Ninh về việc quy định giá các loại đất trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh thực hiện từ ngày 01 tháng 01 năm 2015 đến 31 tháng 12 năm 2019 - Quyết định số 1244/2015/QĐ-UBND ngày 11 tháng 5 năm 2015 của UBND tỉnh Quảng Ninh phê duyệt Kế hoạch sử dụng đất hàng năm của huyện Vân Đồn Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn