Luận văn Thạc sĩ Quản lý giáo dục: Quản lý hoạt đánh giá thường xuyên bằng nhận xét tại các trường Tiểu học thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương

Chia sẻ: Matroinho | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:191

Thêm vào BST

Báo xấu

17
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn "Quản lý hoạt đánh giá thường xuyên bằng nhận xét tại các trường Tiểu học thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương" được hoàn thành với mục tiêu nhằm hệ thống hóa lý luận về QL hoạt động ĐG TX bằng nhận xét, đề tài xác định thực trạng QL hoạt động ĐGTX bằng nhận xét ở các trường Tiểu học tại TP Thủ Dầu Một tỉnh Bình Dương. Từ đó đề xuất một số biện pháp nâng cao hiệu quả QL hoạt động ĐGTX bằng nhận xét tại các trường Tiểu học này.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý giáo dục: Quản lý hoạt đánh giá thường xuyên bằng nhận xét tại các trường Tiểu học thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương

ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH BÌNH DƯƠNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT LÊ THỊ HẰNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ THƯỜNG XUYÊN BẰNG NHẬN XÉT TẠI CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC THÀNH PHỐ THỦ DẦU MỘT TỈNH BÌNH DƯƠNG LUẬN VĂN THẠC SỸ CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ GIÁO DỤC MÃ SỐ: 8140114 BÌNH DƯƠNG - 2020
ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH BÌNH DƯƠNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT LÊ THỊ HẰNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ THƯỜNG XUYÊN BẰNG NHẬN XÉT TẠI CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC THÀNH PHỐ THỦ DẦU MỘT TỈNH BÌNH DƯƠNG LUẬN VĂN THẠC SỸ CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ GIÁO DỤC MÃ SỐ: 8140114 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC TS. LƯƠNG THỊ HỒNG GẤM BÌNH DƯƠNG - 2020
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu tôi tự tiến hành làm; các số liệu, tư liệu được sử dụng nghiên cứu trong luận văn là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng và được thu thập từ thực tiễn. Kết quả nghiên cứu của luận văn chưa từng được công bố trong bất kỳ một công trình nào khác. Tác giả luận văn Lê Thị Hằng i
LỜI CẢM ƠN Luận văn Thạc sỹ chuyên ngành quản lý giáo dục về đề tài “Quản lý hoạt đánh giá thường xuyên bằng nhận xét tại các trường Tiểu học thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương” đã được thực hiện với sự giúp đỡ nhiệt tình của nhiều tổ chức và cá nhân. Trước hết, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến giáo viên hướng dẫn khoa học: TS. Lương Thị Hồng Gấm. Cô đã tận tình chỉ dẫn, giúp đỡ, góp ý để tôi có thể hoàn thành được đề tài nghiên cứu một cách tốt nhất. Với tình cảm chân thành, tôi xin gửi lời cảm ơn đến quý Thầy, Cô giáo thuộc khoa quản lý giáo dục và phòng Sau Đại học Trường Đại học Thủ Dầu Một đã tạo điều kiện thuận lợi giúp tôi hoàn thành nhiệm vụ học tập và đề tài nghiên cứu. Tôi xin gởi lời cảm ơn đến Ban giám hiệu và quý Thầy Cô đang công tác trường Tiểu học và phòng GD&ĐT TP Thủ Dầu Một đã giúp tôi có số liệu thực tế để hoàn thành Luận văn này. Mặc dù bản thân đã cố gắng hoàn thành tốt đề tài nghiên cứu nhưng những thiếu sót là điều không thể tránh khỏi. Kính mong sự đóng góp ý kiến và những chỉ dẫn vô cùng quý báu của quý Thầy, Cô. Một lần nữa, tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc nhất! ii
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ....................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................ii MỤC LỤC ................................................................................................................ iii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT................................................................... viii DANH MỤC CÁC BẢNG ....................................................................................... ix DANH MỤC BIỂU ĐỒ ............................................................................................. x TÓM TẮT ................................................................................................................. xi MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................... 1 2. Mục đích nghiên cứu ........................................................................................ 3 3. Nhiệm vụ nghiên cứu ........................................................................................ 3 4. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ................................................................ 3 4.1. Khách thể nghiên cứu ........................................................................ 3 4.2. Đối tượng nghiên cứu ........................................................................ 3 5. Phạm vi nghiên cứu .......................................................................................... 3 5.1. Về nội dung ........................................................................................ 3 5.2. Về địa bàn .......................................................................................... 4 6. Giả thuyết khoa học .......................................................................................... 4 7. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu ............................................ 4 7.1. Phương pháp luận .............................................................................. 4 7.2. Phương pháp nghiên cứu ................................................................... 5 8. Những đóng góp của đề tài............................................................................... 8 9. Bố cục của luận văn .......................................................................................... 8 Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ THƯỜNG XUYÊN BẰNG NHẬN XÉT TẠI TRƯỜNG TIỂU HỌC ................. 9 1.1. Tổng quan lịch sử nghiên cứu về quản lý hoạt động đánh giá thường xuyên bằng nhận xét tại các trường Tiểu học ........................................................ 9 1.1.1. Các nghiên cứu ở nước ngoài ......................................................... 9 1.1.2. Các nghiên cứu trong nước ........................................................... 11 1.2. Một số khái niệm liên quan đến đề tài ....................................................... 15 iii
1.2.1. Đánh giá ........................................................................................ 15 1.2.2. Đánh giá kết quả học tập ............................................................... 16 1.2.3. Đánh giá thường xuyên bằng nhận xét ......................................... 17 1.2.4. Quản lý .......................................................................................... 17 1.2.5. Quản lý nhà trường ....................................................................... 18 1.2.6. Quản lý hoạt động ĐGTX bằng nhận xét ..................................... 18 1.3. Lý luận về hoạt động ĐGTX bằng nhận xét tại trường Tiểu học ........... 19 1.3.1. Mục đích đánh giá HSTH ........................................................... 19 1.3.2. Chức năng của hoạt động đánh giá ............................................ 19 1.3.3. Nguyên tắc trong ĐGTX ............................................................... 20 1.3.4. Phân loại đánh giá HSTH ............................................................. 20 1.3.5. Đặc điểm của ĐGTX bằng nhận xét ............................................. 22 1.3.5. Nội dung ĐGTX bằng nhận xét HSTH ........................................ 23 1.3.6. Cách thức về ĐGTX bằng nhận xét HSTH .................................. 24 1.3.7. Phương pháp và công cụ đánh giá thường xuyên của HSTH ....... 24 1.4. Lý luận về quản lý hoạt động ĐGTX bằng nhận xét cho HSTH............. 25 1.4.1. HT trường Tiểu học với việc quản lý ĐGTX bằng nhận xét ....... 25 1.4.2. Ý nghĩa của việc quản lý ĐGTX bằng nhận xét ........................... 26 1.4.3. Nội dung quản lý ĐGTX bằng nhận xét ở trường Tiểu học ......... 26 1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến QL hoạt động ĐGTX bằng nhận xét của GV tại trường Tiểu học .................................................................................................. 29 Tiểu kết chương 1 .................................................................................................... 31 Chương 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ THƯỜNG XUYÊN BẰNG NHẬN XÉT TẠI CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC THÀNH PHỐ THỦ DẦU MỘT, TỈNH BÌNH DƯƠNG .............................................................. 32 2.1. Khái quát tình hình kinh tế - văn hoá - xã hội (KT-VH-XH) và GD của TP Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương ...................................................................... 32 2.1.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên và tình hình KT-VH-XH ........... 32 2.1.2. Khái quát về tình hình giáo dục tại TP Thủ Dầu Một .................. 33 iv
2.2. Tổ chức khảo sát thực trạng QL hoạt động ĐGTX bằng nhận xét tại các trường tiểu học TP Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương ........................................... 35 2.2.1. Phương pháp nghiên cứu .............................................................. 35 2.2.2. Thông tin về mẫu khảo sát bằng bảng hỏi .................................... 37 2.2.3. Cách thức xây dựng thang đo ....................................................... 38 2.2.4. Xử lý số liệu .................................................................................. 39 2.3. Thực trạng hoạt động ĐGTX bằng nhận xét tại các trường Tiểu học TP Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương............................................................................. 40 2.3.1. Nhận thức về tầm quan trọng của hoạt động ĐGTX bằng nhận xét tại các trường Tiểu học TP Thủ Dầu Một ....................................................... 40 2.3.2. Mức độ thực hiện hoạt động ĐGTX bằng nhận xét tại các trường Tiểu học TP Thủ Dầu Một .............................................................................. 41 2.3.3. Nhận thức của CBQL và GV về tầm quan trọng của các mục đích ĐGTX bằng nhận xét tại các trường Tiểu học TP Thủ Dầu Một ................... 43 2.3.4. Thực trạng về cách thực hiện hoạt động ĐGTX bằng nhận xét trong quá trình dạy học tại các trường Tiểu học TP Thủ Dầu Một .......................... 45 2.3.5. Ý kiến của CBQL và GV về đặc điểm và mức độ quan trọng của các lời nhận xét khi ĐGTX ............................................................................. 46 2.3.6. Những khó khăn của GV khi ĐGTX bằng nhận xét tại các trường Tiểu học TP Thủ Dầu Một .............................................................................. 47 2.4. Thực trạng QL hoạt động ĐGTX bằng nhận xét tại các trường Tiểu học TP Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương ...................................................................... 49 2.4.1. Nhận thức của CBQL và GV về sự cần thiết QL hoạt động ĐGTX bằng nhận xét tại các trường Tiểu học TP Thủ Dầu Một ............................... 49 2.4.2. Thực trạng xây dựng kế hoạch QL hoạt động ĐGTX bằng nhận xét tại các trường Tiểu học TP Thủ Dầu Một ....................................................... 50 2.4.3. Thực trạng tổ chức thực hiện kế hoạch ĐGTX bằng nhận xét tại các trường Tiểu học TP Thủ Dầu Một .................................................................. 52 2.4.4. Thực trạng công tác chỉ đạo thực hiện kế hoạch ĐGTX bằng nhận xét tại các trường Tiểu học TP Thủ Dầu Một ................................................. 54 v
2.4.5. Thực trạng KTĐG và giám sát thực hiện kế hoạch QL hoạt động ĐGTX bằng nhận xét tại các trường Tiểu học TP Thủ Dầu Một ................... 56 2.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến công tác QL hoạt động ĐGTX bằng nhận xét tại các trường Tiểu học TP Thủ Dầu Một ............................................................ 58 2.6. Đánh giá chung về thực trạng QL hoạt động ĐGTX bằng nhận xét tại các trường Tiểu học TP Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương .......................................... 60 2.6.1. Thực trạng hoạt động ĐGTX bằng nhận xét của GV ................... 60 2.6.2. Thực trạng quản lý hoạt động ĐGTX bằng nhận xét ................... 61 2.6.3. Nguyên nhân của thực trạng ......................................................... 62 Tiểu kết chương 2 .................................................................................................... 63 Chương 3. BIỆN PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ THƯỜNG XUYÊN BẰNG NHẬN XÉT TẠI CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC THÀNH PHỐ THỦ DẦU MỘT TỈNH BÌNH DƯƠNG ............................ 64 3.1. Cơ sở đề xuất biện pháp .............................................................................. 64 3.1.1. Cơ sở lý luận ................................................................................. 64 3.1.2. Cơ sở thực tiễn .............................................................................. 64 3.1.3. Cơ sở pháp lý ................................................................................ 64 3.2. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp.............................................................. 65 3.2.1. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn ............................................... 65 3.2.2. Nguyên tắc cân đối và có tính trọng tâm ...................................... 66 3.2.3. Nguyên tắc tính hiệu quả và tính khả thi ...................................... 66 3.2.4. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa và phát triển ............................ 67 3.3. Các biện pháp nâng cao hiệu quả QL hoạt động ĐGTX bằng nhận xét tại các trường Tiểu học TP Thủ Dầu Một tỉnh Bình Dương .................................... 67 3.3.1. Biện pháp nâng cao nhận thức và năng lực ĐGTX bằng nhận xét cho CBQL và GV ............................................................................................ 67 3.3.2. Biện pháp xây dựng kế hoạch ĐGTX bằng nhận xét ................... 69 3.3.3. Biện pháp tổ chức và chỉ đạo thực hiện ĐGTX bằng nhận xét .... 71 3.3.4. Biện pháp cải tiến hoạt động kiểm tra, giám sát và ĐG trong quá trình quản lý hoạt động ĐGTX bằng nhận xét ................................................ 74 3.4. Mối quan hệ giữa các nhóm biện pháp ...................................................... 76 vi
3.5. Khảo nghiệm tính cần thiết và khả thi của các biện pháp đề xuất cần nâng cao hiệu quả QL hoạt động ĐGTX bằng nhận xét tại các trường Tiểu học TP Thủ Dầu Một tỉnh Bình Dương.............................................................................. 76 3.5.1. Mục đích khảo nghiệm.................................................................. 77 3.5.2. Đối tượng khảo nghiệm ................................................................ 77 3.5.3. Nội dung khảo nghiệm .................................................................. 77 3.5.4. Quy trình khảo nghiệm ................................................................. 77 3.5.5. Kết quả khảo nghiệm .................................................................... 78 Tiểu kết chương 3 .................................................................................................... 81 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ................................................................................ 82 1. Kết luận ............................................................................................................ 82 2. Kiến nghị .......................................................................................................... 83 2.1. Kiến nghị đối với Bộ Giáo dục và Đào tạo ...................................... 83 2.2. Kiến nghị đối với Sở Giáo dục và Đào tạo ...................................... 84 2.3. Kiến nghị đối với Phòng Giáo dục và Đào tạo ................................ 84 2.4. Kiến nghị đối với CBQL và GV ...................................................... 84 2.5. Kiến nghị đối với PHHS và HS ....................................................... 85 TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................... i PHỤ LỤC ................................................................................................................... v PHỤ LỤC 1: Phiếu khảo sát ................................................................................ v PHỤ LỤC 2: Phiếu phỏng vấn ........................................................................ xiii PHỤ LỤC 3: Kết quả phỏng vấn...................................................................... xvi PHỤ LỤC 4: Phiếu khảo nghiệm .................................................................... xlii PHỤ LỤC 5: Bảng số liệu ................................................................................. xlv vii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT STT Viết đầy đủ Viết tắt 1 Cán bộ quản lý CBQL 2 Chuyên môn CM 3 Chất lượng giáo dục CLGD 4 Chất lượng đào tạo CLĐT 5 Cơ sở lí luận CSLL 6 Đánh giá ĐG 7 Đánh giá thường xuyên ĐGTX 7 Điểm trung bình ĐTB 8 Giáo dục GD 9 Giáo dục và Đào tạo GD&ĐT 10 Giáo viên GV 11 Hiệu trưởng HT 12 Học sinh HS 13 Học sinh Tiểu học HSTH 14 Kết quả học tập KQHT 15 Kiểm tra đánh giá KTĐG 16 Kiến thức kĩ năng KT-KN 17 Kinh tế xã hội KTXH 18 Kinh tế - văn hóa - xã hội KT-VH-XH 19 Nhà xuất bản NXB 20 Phụ huynh học sinh PHHS 21 Phương pháp PP 22 Quản lý QL 23 Thành phố TP 24 Tổ trưởng chuyên môn TTCM viii
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Kết quả đánh giá năng lực HS từ năm 2017-2019 .............................. 34 Bảng 2.2. Trình độ, thâm niên công tác, trình độ Tin học của đối tượng khảo sát ......................................................................................................................... 37 Bảng 2.3. Thang đo trị trung bình và mức ý nghĩa .............................................. 38 Bảng 2.4. Mô tả mã hóa đối tượng trả lời phỏng vấn .......................................... 40 Bảng 2.5. Nhận thức của CBQL và GV về tầm quan trọng của các .................... 43 Bảng 2.6. Ý kiến của CBQL và GV về mức độ thực hiện phương pháp hoạt động ĐGTX bằng nhận xét. .......................................................................................... 45 Bảng 2.7. Nhận thức của CBQL và GV về mức độ quan trọng của các .............. 47 Bảng 2.8. Những khó khăn khi ĐGTX bằng nhận xét ......................................... 48 Bảng 2.9. Đánh giá của CBQL và GV về xây dựng kế hoạch QL ĐGTX bằng nhận xét của học sinh Tiểu học ..................................................................................... 50 Bảng 2.10. Đánh giá của CBQL và GV về thực hiện kế hoạch hoạt động .......... 52 Bảng 2.11. Đánh giá của CBQL và GV về công tác chỉ đạo QL việc thực hiện kế hoạch hoạt động ĐGTX bằng nhận xét của học sinh Tiểu học ........................... 54 Bảng 2.12.Đánh giá của CBQL và GV về công tác kiểm tra, ĐG và giám sát ... 56 Bảng 2.13. Đánh giá của CBQL và GV về những yếu tố ảnh hưởng tới công tác ......................................................................................................................... 58 Bảng 3.1. Mô tả mẫu khảo nghiệm ...................................................................... 77 Bảng 3.2. Thang đo trị trung bình và mức ý nghĩa .............................................. 78 Bảng 3.3. Ý kiến của CBQL và GV về tính cấp thiết và khả thi của các biện pháp ...................................................................................................................... 78 ix
DANH MỤC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 2.1. Số liệu về đối tượng khảo sát .......................................................... 35 Biểu đồ 2.2. Nhận thức về tầm quan trọng của hoạt động ĐGTX bằng nhận xét 41 Biểu đồ 2.3. Mức độ thực hiện hoạt động ĐGTX bằng nhận xét ........................ 41 Biểu đồ 2.4. Lợi ích hoạt động ĐGTX bằng nhận xét ......................................... 42 Biểu đồ 2.5. Nhận thức của CBQL và GV về sự cần thiết của việc quản lý ....... 49 Biểu đồ 3.1. So sánh điểm trung bình giữa tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất ................................................................................................ 80 x
TÓM TẮT Đề tài sử dụng kết hợp hai nhóm phương pháp (PP) nghiên cứu lý luận và nghiên cứu thực tiễn để nghiên cứu thực trạng quản lý (QL) hoạt động đánh giá thường xuyên (ĐGTX) bằng nhận xét của học sinh (HS) tại các trường Tiểu học, thành phố (TP) Thủ Dầu Một tỉnh Bình Dương, từ đó đề xuất các biện pháp nâng cao hiệu quả QL hoạt động ĐGTX bằng nhận xét của HS tại các trường này. Đề tài đã giải quyết các nhiệm vụ nghiên cứu đề ra, cụ thể như sau: Thứ nhất, góp phần làm rõ cơ sở lý luận (CSLL) của hoạt động ĐGTX bằng nhận xét và QL hoạt động ĐGTX bằng nhận xét ở các trường Tiểu học. Cụ thể bao gồm: vai trò, mục đích, chức năng; nguyên tắc ĐGTX; đặc điểm; nội dung và các thức đánh giá (ĐG); PP ĐG; nghiên cứu quy trình QL hoạt động ĐGTX bằng nhận xét theo chức năng QL bao gồm: lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo thực hiện và kiểm tra ĐG việc thực hiện. Thứ hai, đề tài nghiên cứu, phân tích và ĐG thực trạng QL ĐGTX bằng nhận xét của HS. Hiện nay thực trạng ĐGTX bằng nhận xét tại các trường Tiểu học TP Thủ Dầu Một vẫn còn nhiều điều cần quan tâm, như: giáo viên (GV) chưa có nhiều kĩ năng trong ĐG; HS chưa quan tâm đến lời nhận xét của GV; GV chưa chú trọng vào PP cho HS tự nhận xét và ĐG việc học của mình cũng như ĐG việc học của các bạn trong lớp. Đối với thực trạng QL ĐGTX bằng nhận xét của HS tại các trường Tiểu học TP Thủ Dầu Một: Hiện nay, (1) Hiệu trưởng (HT) chưa thực sự chú ý đến xây dựng các văn bản quy định về công tác ĐGTX bằng nhận xét; (2) Công tác bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho GV để nâng cao năng lực ĐG chưa được thực hiện tốt; (3) HT chưa thường xuyên tổ chức kiểm tra đánh giá (KTĐG) việc thực hiện kế hoạch ĐGTX bằng nhận xét của GV; (4) HT chưa xây dựng và ban hành các tiêu chí ĐGTX bằng nhận xét; (5) chưa có các quy định về hình thức khen thưởng và thực hiện khen thưởng liên quan đến công tác ĐGTX bằng nhận xét của GV. xi
Thứ ba, từ nghiên cứu lý luận và thực trạng ĐGTX bằng nhận xét và QL hoạt động ĐGTX bằng nhận xét tại các trường Tiểu học TP Thủ Dầu Một, đề tài đã đề xuất 4 nhóm biện pháp nâng cao hiệu quả QL hoạt động này, bao gồm: Nhóm biện pháp nâng cao nhận thức và năng lực ĐGTX bằng nhận xét cho cán bộ quản lý (CBQL) và GV, cụ thể: Phổ biến cho GV nội dung các văn bản chỉ đạo và quy định về công tác ĐGTX; xây dựng văn bản hướng dẫn cụ thể việc thực hiện ĐGTX bằng nhận xét cho GV; khuyến khích GV tự nghiên cứu, tự bồi dưỡng nâng cao hiểu biết về kiến thức ĐGTX bằng nhận xét; tạo cơ hội cho GV tham các lớp tập, bồi dưỡng và giao lưu trao đổi kinh nghiệm với GV đơn vị khác. Nhóm biện pháp xây dựng kế hoạch ĐGTX bằng nhận xét, cụ thể: HT xây dựng kế hoạch ĐGTX bằng nhận xét theo năm học dựa trên các văn bản hướng dẫn, chỉ đạo của Phòng, Sở và Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT); các tổ chuyên môn (CM), GV xây dựng kế hoạch ĐGTX bằng nhận xét dựa trên các kế hoạch của nhà trường. Nhóm biện pháp tổ chức và chỉ đạo thực hiện ĐGTX bằng nhận xét, cụ thể: thành lập ban QL và phân công các thành viên trong ban QL rõ ràng, hợp lý, phù hợp với mỗi thành viên; chỉ đạo GV xây dựng các tiêu chí, tiêu chuẩn ĐGTX bằng nhận xét ở tất cả các môn học; chỉ đạo GV cung cấp thông tin phản hồi/nhận xét về việc học của HS; chỉ đạo GV tạo cơ hội cho HS tự ĐG và nhận xét lẫn nhau; phối hợp với các lực lượng trong và ngoài nhà trường để thực hiện hiệu quả việc ĐGTX bằng nhận xét cho HS. Nhóm biện pháp cải tiến hoạt động kiểm tra, giám sát ĐG trong hoạt động ĐGTX bằng nhận xét, cụ thể: xây dựng các tiêu chí để ĐG mức độ hoàn thành các mục tiêu về công tác ĐGTX bằng nhận xét; ban hành các quy định về hình thức khen thưởng và kỉ luật đối với GV trong quá trình thực hiện công tác ĐGTX bằng nhận xét; tổ chức dự giờ, thao giảng để ĐG việc GV cung cấp nhận xét/phản hồi cho HS. xii
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Trong nhà trường hiện nay, KTĐG có vai trò rất lớn trong việc nâng cao chất lượng đào tạo (CLĐT), hoạt động KTĐG gắn bó chặt chẽ với quá trình dạy và học. Lý luận dạy học cho thấy dạy học là một quá trình khép kín, để điều chỉnh quá trình này một cách có hiệu quả cả người dạy và người học đều phải tiếp thu được những thông tin ngược từ việc KTĐG kết quả giảng dạy và học tập. Trong hệ thống GD Việt Nam, GD Tiểu học là bậc học ban đầu đóng vai trò nền tảng hết sức quan trọng trong việc hình thành nhân cách HS, giúp học sinh hình thành những cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mĩ và các kỹ năng cơ bản. Những tri thức các em tiếp thu được từ các môn học là cơ sở giúp cho các em hình thành những kiến thức và những kĩ năng cơ bản để các em có thể tiếp tục học ở những bậc học cao hơn, góp phần hình thành tư duy và nhân cách cho các em. Do vậy, nếu hoạt động KTĐG kết quả học tập (KQHT) đưa ra những nhận định đúng thực tế, chính xác và khách quan, sẽ giúp các em HS người học tự tin, hăng say và nâng cao năng lực sáng tạo trong học tập (Lục Thị Nga và Nguyễn Tuyết Nga, 2012). Chính vì tầm quan trọng của hoạt động KTĐG KQHT đối với việc học của HS, do vậy Bộ GD&ĐT không ngừng nghiên cứu để đưa ra những đổi mới về KTĐG phù hợp với xu thế phát triển trên thế giới nhằm nâng cao CLĐT ở Tiểu học. Nghị quyết số 44/NQ-CP ngày 09/6/2014 của Chính Phủ nhấn mạnh: “Đổi mới hình thức, phương pháp thi, kiểm tra và đánh giá kết quả giáo dục theo hướng đánh giá năng lực người học; kết hợp đánh giá cả quá trình với đánh giá cuối kì học, cuối năm học theo mô hình của các nước có nền giáo dục phát triển” (Chính phủ, 2014). Bộ GD&ĐT đã lấy việc đổi mới hình thức và PP KTĐG quá trình học tập trong bối cảnh hiện nay ở các trường Tiểu học là bước đột phá trong đổi mới căn bản và toàn diện GD&ĐT. Điểm mới nổi bật là việc chỉ dùng nhận xét, không dùng điểm số trong ĐGTX và việc ĐG quá trình học tập, sự phát triển về năng lực và phẩm chất của HS được xem trọng. Những điều này thể hiện rõ trong Thông tư số 30/2014/TT-BGDĐT ngày 28/8/2014 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo 1
và Thông tư số 22/2016/TT-BGDĐT ngày 22 tháng 9 năm 2016 về sửa đổi, bổ sung một số điều của Quy định đánh giá HSTH và văn bản hợp nhất số 03/VBHN- BGDĐT ngày 28 tháng 9 năm 2016. Việc kiểm tra ĐGTX/quá trình (formative assessment) bằng nhận xét (feedback) tập trung vào quá trình học tập và cải tiến quá trình đó theo Thông tư 30 và Thông tư 22 về ĐG HSTH đã tạo ra sự chuyển biến tích cực trong việc nâng cao chất lượng giáo dục (CLGD) Tiểu học. ĐG theo cách này tạo điều kiện cho GV nắm được một cách cụ thể và khá chính xác năng lực, trình độ mỗi HS trong lớp mình dạy để có thể có biện pháp phụ đạo bồi dưỡng riêng thích hợp, qua đó nâng cao chất lượng học tập chung của cả lớp. Đồng thời, tạo cơ hội cho GV xem xét hiệu quả của những cải tiến nội dung, PP, hình thức tổ chức dạy học mà mình theo đuổi. Hơn nữa, ĐG KQHT của HS tiến hành thường xuyên sẽ giúp GV kịp thời phát hiện những cố gắng, tiến bộ của HS để động viên, khích lệ cũng như những khó khăn không thể tự vượt qua của HS để hướng dẫn, giúp đỡ hiệu quả. Nhìn chung, với cách tiếp cận ĐGTX thì việc KTĐG được dựa trên quan điểm lấy HS làm trung tâm trong quá trình dạy học nhằm đảm bảo giúp người học phát triển toàn diện (Phó Đức Hòa, 2012). Tinh thần của Thông tư 30 và Thông tư 22 đã được đa số đội ngũ CBQL và GV ủng hộ. Tuy nhiên việc triển khai trong thực tiễn tại các trường Tiểu học ở Việt Nam nói chung và các trường Tiểu học tại Bình Dương nói riêng vẫn còn nhiều khó khăn như: một số GV chưa có kỹ năng ĐGTX cho HS nên nhiều lời nhận xét còn bị trùng lắp; lớp học đông ảnh hưởng đến việc ĐG bằng nhận xét của GV; nhiều GV bộ môn dạy một tiết/tuần nên thời gian tiếp xúc với HS chưa nhiều nên việc ĐG phẩm chất của HS chưa chính xác. Là một GV ở một trường Tiểu học tại TP Thủ Dầu Một nhiều năm, người nghiên cứu luôn quan tâm đến công tác QL hoạt động KTĐG KQHT của HS, đặc biệt là công tác QL ĐGTX bằng nhận xét cho HSTH và luôn trăn trở tìm những biện pháp để khắc phục những tồn tại, nâng cao hiệu quả QL và CLĐT bậc Tiểu học. Từ những lý do trên, người nghiên cứu đã chọn thực hiện đề tài “Quản lý hoạt động đánh giá thường xuyên bằng nhận xét tại các trường Tiểu học thành phố Thủ Dầu Một tỉnh Bình Dương”. 2
2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở hệ thống hóa lý luận về QL hoạt động ĐG TX bằng nhận xét, đề tài xác định thực trạng QL hoạt động ĐGTX bằng nhận xét ở các trường Tiểu học tại TP Thủ Dầu Một tỉnh Bình Dương. Từ đó đề xuất một số biện pháp nâng cao hiệu quả QL hoạt động ĐGTX bằng nhận xét tại các trường Tiểu học này. 3. Nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Hệ thống hóa cơ sở lý luận về hoạt động ĐGTX bằng nhận xét và QL hoạt động ĐGTX bằng nhận xét tại trường Tiểu học. 3.2. Khảo sát, phân tích và ĐG thực trạng hoạt động ĐGTX bằng nhận xét và QL hoạt động ĐGTX bằng nhận xét tại các trường Tiểu học tại TP Thủ Dầu Một tỉnh Bình Dương. 3.3. Đề xuất và khảo nghiệm các biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả QL hoạt động ĐGTX bằng nhận xét tại các trường Tiểu học TP Thủ Dầu Một tỉnh Bình Dương. 4. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 4.1. Khách thể nghiên cứu Quản lý hoạt động dạy học ở trường Tiểu học. 4.2. Đối tượng nghiên cứu Thực trạng QL hoạt động ĐGTX bằng nhận xét ở các trường Tiểu học tại TP Thủ Dầu Một tỉnh Bình Dương. 5. Phạm vi nghiên cứu 5.1. Về nội dung Đề tài nghiên cứu thực trạng QL hoạt động ĐGTX bằng nhận xét tại các trường Tiểu học TP Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương theo Thông tư số 30/2014/TT- BGDĐT, Thông tư 22/2016/TT-BGDĐT và Văn bản hợp nhất số 03/VBHN- BGDĐT ngày 28 tháng 9 năm 2016 ban hành quy định đánh giá HSTH. Phạm vi đề tài tập trung vào hoạt động ĐGTX bằng nhận xét và QL hoạt động ĐGTX bằng nhận xét tại các trường Tiểu học TP Thủ Dầu Một tỉnh Bình Dương. 3
5.2. Về địa bàn Đề tài cứu thực trạng QL hoạt động ĐGTX bằng nhận xét ở các trường Tiểu học (Nguyễn Du, Phú Hòa 3, Phú Lợi, Lê Hồng Phong, Trần Phú) tại TP Thủ Dầu Một tỉnh Bình Dương. 5.3. Về thời gian Đề tài khảo sát thực trạng QL hoạt động ĐGTX bằng nhận xét ở các trường Tiểu học tại TP Thủ Dầu Một tỉnh Bình Dương trong thời gian hai năm: năm học 2017-2018 và 2018- 2019. 6. Giả thuyết khoa học Trong công tác QL hoạt động ĐGTX bằng nhận xét của HT tại các trường Tiểu học TP Thủ Dầu Một, HT thực hiện QL theo đúng quy chế và quy trình, thể hiện rõ ở các khâu xây dựng kế hoạch ĐGTX bằng nhận xét của trường, tổ chức và chỉ đạo thực hiện, kiểm tra, giám sát và đánh giá việc thực hiện. Tuy nhiên, công tác này vẫn còn nhiều hạn chế và bất cập trong xây dựng kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra đánh giá hoạt động ĐGTX bằng nhận xét cho HSTH như chưa thực sự chú ý đến xây dựng các văn bản hướng dẫn về công tác ĐGTX bằng nhận xét, chưa thường xuyên tổ chức bồi dưỡng CM nghiệp vụ cho GV, chưa phối hợp chặt chẽ các lực lượng trong và ngoài nhà trường tham gia vào công tác ĐG; HT chưa thực hiện thường xuyên việc kiểm tra, chưa xây dựng hay quy định các hình thức khen thưởng và kỷ luật CBQL và GV trong quá trình thực hiện kế hoạch ĐGTX bằng nhận xét. Nếu đề xuất biện pháp QL hoạt động ĐGTX bằng nhận xét ở các trường Tiểu học TP Thủ Dầu Một tỉnh Bình Dương dựa trên thực trạng đã khảo sát thì các biện pháp được đề xuất sẽ có tính cần thiết và khả thi nhằm nâng cao chất lượng ĐGTX bằng nhận xét cho HSTH. 7. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu 7.1. Phương pháp luận 7.1.1. Quan điểm hệ thống – cấu trúc Đề tài nghiên cứu cơ sở pháp lý và CSLL, phân tích, ĐG thực trạng, từ đó đề ra một số biện pháp nâng cao hiệu quả QL hoạt động ĐGTX bằng nhận xét ở các trường Tiểu học TP Thủ Dầu Một. Hiệu quả công tác QL hoạt động ĐGTX 4
bằng nhận xét của HT luôn được quy định bởi điều kiện thực tế của nhà trường; nhận thức, tâm lý, thái độ và trách nhiệm của cán bộ, GV, HS, phụ huynh học sinh (PHHS) và toàn xã hội; tầm nhìn và chiến lược của người HT, do đó không thể tách riêng vấn đề QL công tác ĐGTX bằng nhận xét của HT ra để nghiên cứu mà là phải nghiên cứu nó trong các mối liên hệ ràng buộc để đảm bảo tính hệ thống của vấn đề nghiên cứu. Bên cạnh đó, quan điểm này giúp người nghiên cứu có được một sự nhất quán trong tư duy cũng như tôn trọng sự tồn tại khách quan của vấn đề nghiên cứu. Vận dụng quan điểm này vào nghiên cứu cũng giúp người nghiên cứu thấy được mối quan hệ chặt chẽ giữa QL hoạt động ĐGTX bằng nhận xét và QL các hoạt động sư phạm khác ở nhà trường Tiểu học. 7.1.2. Quan điểm lịch sử - logic Quan điểm lịch sử-logic giúp người nghiên cứu biết tôn trọng sự hình thành và phát triển công tác QL hoạt động ĐGTX bằng nhận xét ở các trường Tiểu học TP Thủ Dầu Một tỉnh Bình Dương diễn ra như một quá trình với những ưu điểm cần phát huy và tồn tại cần khắc phục. Quan điểm này cũng giúp người nghiên cứu xác định phạm vi không gian, thời gian và điều kiện hoàn cảnh cụ thể, để điều tra thu thập số liệu chính xác, đúng với mục đích nghiên cứu đề tài, trình bày công trình nghiên cứu theo một trình tự hợp lý. 7.1.3. Quan điểm thực tiễn Nghiên cứu này xuất phát từ thực tiễn công tác QL hoạt động ĐGTX bằng nhận xét ở các trường Tiểu học TP Thủ Dầu Một tỉnh Bình Dương. Đề tài là sự kết hợp giữa lý luận và kinh nghiệm QL ĐGTX bằng nhận xét của thế giới và Việt Nam cũng như thực tiễn QL hoạt động ĐGTX bằng nhận xét ở các trường Tiểu học TP Thủ Dầu Một tỉnh Bình Dương. 7.2. Phương pháp nghiên cứu 7.2.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận Mục đích: Phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa, khái quát hóa các tài liệu lý luận về dạy học, ĐGTX bằng nhận xét và QL hoạt động ĐGTX bằng nhận xét để xây dựng khung lý thuyết của đề tài. 5
Công cụ: Nghiên cứu các tài liệu, bài báo khoa học, sách cũng như các văn bản, nghị quyết, chủ trương của Đảng, Nhà nước, Bộ GD&ĐT, Sở GD&ĐT, nhà trường có liên quan tới QL hoạt động ĐGTX bằng nhận xét, cũng như những yêu cầu nâng cao CLĐT qua hoạt động ĐGTX bằng nhận xét và QL hoạt động ĐGTX bằng nhận xét ở các trường Tiểu học. 7.2.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn Đề tài kết hợp cả phương pháp định tính (phỏng vấn, nghiên cứu sản phẩm hoạt động và quan sát) và phương pháp định lượng (điều tra bằng bảng hỏi, phương pháp thống kê) để nghiên cứu quản lý hoạt động ĐGTX bằng nhận xét tại các tường tiểu học thành phố Thủ Dầu Một. Trong quá trình nghiên cứu, khi kết hợp phương pháp nghiên cứu định tính và định lượng trong quá trình thu thập dữ liệu sẽ giúp người nghiên cứu có thể nhìn thấy bức tranh tổng thể về thực trạng quản lý hoạt động ĐGTX bằng nhận xét tại các tường tiểu học thành phố Thủ Dầu Một. Trong đó, phương pháp nghiên cứu định lượng như điều tra bằng bảng hỏi và xử lý thống kê được sử dụng chính trong đề tài. Phương pháp nghiên cứu định lượng như phỏng vấn, quan sát, nghiên cứu sản phẩm hoạt động là nhóm phương pháp hỗ trợ, sẽ giúp người nghiên cứu làm sáng tỏ thêm những vấn đề (quan điểm, niềm tin, khó khăn, trăn trở của CBQL và GV trong quá trình ĐG và QL hoạt động ĐG bằng NX) mà qua điều tra bằng bảng hỏi không thể thu thập chi tiết được. 7.2.2.1. Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi Mục đích: thu thập các thông tin để xác định thực trạng hoạt động ĐGTX bằng nhận xét và QL hoạt động ĐGTX bằng nhận xét ở các trường Tiểu học tại TP Thủ Dầu Một tỉnh Bình Dương; khảo nghiệm sự cần thiết và tính khả thi của hệ thống các biện pháp nâng cao hiệu quả QL hoạt động ĐGTX bằng nhận xét được đề xuất. Đối tượng điều tra: HT, phó HT, tổ trưởng chuyên môn (TTCM) và GV dạy lớp ở các trường Tiểu học tại TP Thủ Dầu Một tỉnh Bình Dương. Nội dung: khảo sát thực trạng hoạt động ĐGTX bằng nhận xét và QL hoạt động ĐGTX bằng nhận xét ở các trường Tiểu học tại TP Thủ Dầu Một tỉnh Bình 6