Luận văn Thạc sĩ Quản lý giáo dục: Quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số ở các trường tiểu học trên địa bàn huyện Đăk Glong, tỉnh Đắk Nông

Chia sẻ: Matroinho | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:191

Thêm vào BST

Báo xấu

59
lượt xem 14
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn "Quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số ở các trường tiểu học trên địa bàn huyện Đăk Glong, tỉnh Đắk Nông" được hoàn thành với mục tiêu nhằm tìm hiểu thực trạng về công tác quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số ở các trường tiểu học trên địa bàn huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông. Từ đó, đề tài đề xuất một số biện pháp về công tác quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số ở các trường tiểu học trên địa bàn huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông ngày càng tốt hơn.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý giáo dục: Quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số ở các trường tiểu học trên địa bàn huyện Đăk Glong, tỉnh Đắk Nông

UBND TỈNH BÌNH DƯƠNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT CƯ A DÌNH QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN TIẾNG VIỆT CHO HỌC SINH DÂN TỘC THIỂU SỐ Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN ĐĂK GLONG, TỈNH ĐẮK NÔNG CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ GIÁO DỤC MÃ SỐ: 8140114 LUẬN VĂN THẠC SĨ BÌNH DƯƠNG - 2020 i
UBND TỈNH BÌNH DƯƠNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT CƯ A DÌNH QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN TIẾNG VIỆT CHO HỌC SINH DÂN TỘC THIỂU SỐ Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN ĐĂK GLONG, TỈNH ĐẮK NÔNG CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ GIÁO DỤC MÃ SỐ: 8140114 LUẬN VĂN THẠC SĨ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. DƯƠNG MINH QUANG BÌNH DƯƠNG – 2020 ii
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan bản luận văn này là công trình nghiên cứu khoa học của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là chính xác, trung thực và có nguồn gốc rõ ràng. Bình Dương, ngày ….tháng ….năm 2020 Tác giả luận văn Cư A Dình i
LỜI CẢM ƠN Với tình cảm chân thành, tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến lãnh đạo nhà trường, Phòng Đào tạo Sau đại học, Khoa Sư phạm trường Đại Học Thủ Dầu Một đã tạo điệu kiện thuận lợi cho tôi được học tập và nghiên cứu. Xin chân thành cảm ơn tới thầy cô giáo, các nhà khoa học đã giảng dạy, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu. Đặc biệt, xin chân thành cảm ơn PGS.TS. Dương Minh Quang đã tận tình hướng dẫn tôi về nội dung và phương pháp để hoàn thành luận văn này. Xin bày tỏ lòng biết ơn đến gia đinh, bạn bè, các anh chị trong tập thể lớp CHQL01 đã động viên, ủng hộ tôi trong suốt quá tình học tập, nghiên cứu và hoàn thiện luận văn. Xin bày tỏ lòng biết ơn tới lãnh đạo Sở Giáo dục tỉnh Đắk Nông, Phòng Giáo dục huyện Đắk Glong đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi thực hiện luận văn. Cảm ơn tập thể lãnh đạo nhà trường, giáo viên, học sinh trường Tiểu học La Văn Cầu, trường Tiểu học Lê Lợi, trường Tiểu học Bế Văn Đàn, trường Tiểu học Vừ A Dính, trường Tiểu học N’Trang Lơng, trường Tiểu học Quảng Sơn, trường Tiểu học Nguyễn Trãi, trường Tiểu học Nguyễn Văn Trỗi đã giúp đỡ tôi trong suốt quá trình nghiên cứu luận văn tại trường. Mặc dù có cố gắng suốt trong quá trình nghiên cứu nhưng không thể tránh khỏi những thiếu sót trong luận văn. Tác giả mong nhận được đóng góp ý kiến của hội đồng, toàn thể thầy cô giáo để luận văn hoàn thiện hơn. Xin chân thành cảm ơn! Bình Dương, ngày ….tháng ….năm 2020 Tác giả luận văn Cư A Dình ii
MỤC LỤC Trang LỜI CAM ĐOAN ............................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ..................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN .................................................................................................... ii MỤC LỤC ......................................................................................................... iii DANH MỤC CÁC CỤM TỪ VIẾT TẮT ......................................................... x DANH MỤC CÁC BẢNG................................................................................ xi TÓM TẮT ....................................................................................................... xiii MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1 1. Lý do lựa chọn đề tài ................................................................................... 1 2. Mục đích nghiên cứu ................................................................................... 3 3. Khách thể, đối tượng nghiên cứu ................................................................ 3 3.1 Khách thể nghiên cứu:...................................................................................... 3 3.2 Đối tượng nghiên cứu:...................................................................................... 3 4. Giả thuyết nghiên cứu ................................................................................. 3 5. Nhiệm vụ nghiên cứu .................................................................................. 3 6. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................. 4 6.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận ......................................................... 4 6.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn ....................................................... 4 6.2.1 Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi ................................................................. 4 6.2.2 Phương pháp phỏng vấn ........................................................................................ 4 6.2.3 Phương pháp xử lý dữ liệu..................................................................................... 5 7. Phạm vi nghiên cứu ........................................................................................ 6 8. Ý nghĩa của đề tài ........................................................................................... 6 9. Cấu trúc luận văn ........................................................................................... 7 Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN TIẾNG VIỆT CHO HỌC SINH DÂN TỘC THIỂU SỐ Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC ..................................................................................... 8 iii
1.1. Tình hình nghiên cứu về quản lý hoạt động dạy học môn tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu ở trường tiểu học ..................................................... 8 1.1.1 Tình hình nghiên cứu ngoài nước ................................................................. 8 1.1.2 Tình hình nghiên cứu trong nước ................................................................ 11 1.2. Các khái niệm cơ bản của luận văn ........................................................... 13 1.2.1. Dân tộc thiểu số .......................................................................................... 13 1.2.2. Học sinh dân tộc thiểu số ........................................................................... 14 1.2.3. Quản lý........................................................................................................ 14 1.2.4. Dạy học ....................................................................................................... 15 1.2.5. Hoạt động dạy học...................................................................................... 16 1.2.6. Quản lý hoạt động dạy học......................................................................... 16 1.2.7. Quản lý hoạt động dạy học cho học sinh dân tộc thiểu số ........................ 17 1.3. Lý luận về hoạt động dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số ở trường tiểu học................................................................................. 18 1.3.1 Đặc điểm của việc dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số ......................................................................................................................... 18 1.3.2 Vị trí, vai trò của việc dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số .................................................................................................................. 20 1.3.3 Nội dung dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số ............... 21 1.3.3.1. Mục tiêu môn Tiếng Việt ở tiểu học .............................................................. 21 1.3.3.2. Chương trình môn Tiếng Việt ở tiểu học ..................................................... 22 1.3.3.3. Nội dung dạy học môn Tiếng Việt ................................................................. 22 1.3.4. Hình thức tổ chức dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số ........................................................................................................... 30 1.3.5. Phương pháp dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số .................................................................................................................. 30 1.3.6. Các điều kiện đảm bảo hoạt động dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số ..................................................................................................... 32 1.3.6.1. Cơ sở vật chất và trang thiết bị dạy học ...................................................... 32 1.3.6.2. Yếu tố con người ................................................................................................ 33 iv
1.3.6.3. Sự quan tâm, chị đạo của lãnh đạo nhà trường ........................................ 33 1.3.6.4. ........ Xây dựng môi trường học tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số. ................................................................................................................................................ 34 1.4. Lý luận về quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số ở trường tiểu học .................................................................... 35 1.4.1 Lập kế hoạch hoạt động dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số .................................................................................................................. 35 1.4.2 Tổ chức hoạt động dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số 36 1.4.3 Lãnh đạo, chỉ đạo hoạt động dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số ............................................................................................................ 38 1.4.4 Kiểm tra, đánh giá hoạt động dạy học môn Tiếng Việt .............................. 39 1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số ......................................................... 40 1.5.1. Yếu tố chủ quan .......................................................................................... 40 1.5.1.1. Mục tiêu, Nội dung chương trình môn học ................................................. 40 1.5.1.2. Đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý ............................................................ 41 1.5.1.3. Học sinh ................................................................................................................ 42 1.5.1.4. Cơ sở vật chất và trang thiết bị dạy học môn Tiếng Việt ........................ 43 1.5.2. Yếu tố khách quan....................................................................................... 43 1.5.2.1. Tình hình kinh tế- xã hội .................................................................................. 43 1.5.2.2. Đặc điểm tâm sinh lý của học sinh................................................................ 44 1.5.2.3. Sự quan tâm của gia đinh và xã hội.............................................................. 44 1.5.2.4. Các chủ trương, cơ chế chính sách quản lý nhà nước về giáo dục tiểu học vùng dân tộc thiểu số ............................................................................................... 44 Tiểu kết chương 1............................................................................................. 46 Chương 2 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN TIẾNG VIỆT CHO HỌC SINH DÂN TỘC THIỂU SỐ Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN ĐẮ K GLONG, TỈNH ĐẮ K NÔNG ........................................................................................ 47 v
2.1. Khái quát về tình hình kinh tế - xã hội và giáo dục của huyện Đắk Glong ................................................................................................................ 47 2.1.1. Tình hình kinh tế – xã hội huyện Đắk Glong ............................................. 47 2.1.2. Tình hình giáo dục của huyện Đắk Glong ................................................. 47 2.2. Thiết kế nghiên cứu ................................................................................. 48 2.2.1. Mục đích - đối tượng khảo sát.................................................................... 48 2.2.2. Mô tả mẫu nghiên cứu ................................................................................ 49 2.2.3. Quá trình thu thập dữ liệu .......................................................................... 51 2.2.4 Quy ước thang đo ........................................................................................ 51 2.3. Thực trạng về hoạt động dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số ở trường tiểu học huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông ......................... 52 2.3.1. Nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên về hoạt động dạy học môn tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số ............................................................... 52 2.3.2 Nội dung dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số ............... 57 2.3.3 Hình thức tổ chức dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số. 58 2.3.4 Phương pháp dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số ........ 59 2.4. Thực trạng về quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số ở trường tiểu học .................................................................... 60 2.4.1.Thực trạng về Lập kế hoạch hoạt động dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số ............................................................................................. 60 2.4.2. Thực trạng về Tổ chức thực hiện hoạt động dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số................................................................................ 63 2.4.3. Thực trạng về Lãnh đạo, chỉ đạo hoạt động dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số................................................................................ 65 2.4.4. Thực trạng về Kểm tra, đánh giá hoạt động dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số................................................................................ 68 2.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số ......................................................... 71 2.5.1. Yếu tố chủ quan .......................................................................................... 71 2.5.2. Yếu tố khách quan....................................................................................... 72 vi
2.6 . Những thuận lợi và khó khăn trong công tác quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số .......................................... 74 1.6.1 Những thuận lợi ........................................................................................... 74 1.6.2 Những khó khăn ........................................................................................... 74 2.7. Đánh giá chung về công tác quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số. .................................................................. 76 2.7.1. Thành tựu .................................................................................................... 76 2.7.2. Hạn chế ....................................................................................................... 78 2.7.3. Nguyên nhân ............................................................................................... 80 Tiểu kết chương 2............................................................................................. 81 Chương 3 MỘT SỐ BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN TIẾNG VIỆT CHO HỌC SINH DÂN TỘC THIỂU SỐ Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN ĐẮK GLONG, TỈNH ĐẮK NÔNG ......................................................................................... 82 3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp ............................................................. 82 3.1.1. Đảm bảo tính mục đích............................................................................... 82 3.1.2. Đảm bảo tính kế thừa ................................................................................. 82 3.1.3. Đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ............................................................. 82 3.1.4. Đảm bảo tính thực tiễn và khả thi .............................................................. 82 3.2. Các biện pháp quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số ở các trường tiểu học trên địa bàn huyện Đắk G’long, tỉnh Đắk Nông .................................................................................................. 83 3.2.1 Nâng cao nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên và các bên liên quan về tầm quan trọng hoạt động dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số .................................................................................................................. 83 3.2.1.1 Mục đích ................................................................................................................ 83 3.2.1.2 Nội dung ................................................................................................................ 83 3.2.1.3 Cách tiến hành ..................................................................................................... 84 3.2.2. Tăng cường công tác Lập kế hoạch hoạt động dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số................................................................................ 84 vii
3.2.2.1 Mục đích ................................................................................................................ 84 3.2.2.2 Nội dung ................................................................................................................ 85 3.2.2.3 Cách tiến hành ..................................................................................................... 85 3.2.3. Đẩy mạnh công tác Tổ chức thực hiện hoạt động dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số ........................................................................ 85 2.6.1 Mục đích ...................................................................................................... 85 3.2.6.2 Nội dung ................................................................................................................ 86 3.2.6.3 Cách tiến hành ..................................................................................................... 86 3.2.4 . Thúc đẩy công tác Lãnh đạo, chỉ đạo hoạt động dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số ........................................................................ 87 3.2.4.1 Mục đích ................................................................................................................ 87 3.2.4.2 Nội dung ................................................................................................................ 87 3.2.4.3 Cách tiến hành ..................................................................................................... 87 3.2.5. Chỉ đạo đổi mới công tác Kiểm tra, đánh giá hoạt động dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số .............................................................. 88 3.2.4.1 Mục đích ................................................................................................................ 88 3.2.4.2 Nội dung ................................................................................................................ 88 3.2.4.3 Cách tiến hành ..................................................................................................... 89 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ............................................................... 89 3.4. Tổ chức khảo nghiệm tính cần thiết, khả thi cho các biện pháp đề xuất .. 91 Tiểu kết chương 3........................................................................................... 102 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ...................................................................... 103 1. Kết luận ................................................................................................... 103 2. Kiến nghị ................................................................................................. 104 2.1. Đối với Bộ Giáo Dục và Đào tạo ................................................................ 104 2.2. Đối với sở Giáo Dục và Đào Tạo tỉnh Đắk Nông....................................... 105 2.3. Đối với Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Đắk G’Long........................... 105 2.4. Đối với trường Tiểu học .............................................................................. 106 TÀI LIỆU THAM KHẢO. ............................................................................. 107 PHỤ LỤC ........................................................................................................... ii viii
Phụ lục 1: ............................................................................................................ ii Phụ lục 2: ............................................................................................................ x Phụ lục 3: ......................................................................................................... xiv ix
DANH MỤC CÁC CỤM TỪ VIẾT TẮT Cooperative for American Remittances to Europe CARE ( Tổ chức nhân đạo và hỗ trợ phát triển Quốc tế ) CBQL Cán bộ quản lý ĐLC Độ lệch chuẩn DTTS Dân tộc thiểu số GD Giáo dục GV Giáo viên HS Học sinh KT - XH Kinh tế - Xã hội PP Phương pháp QLGD Quản lý giáo dục SV Sinh viên TB Trung bình THCS Trung học cơ sở UBND Uỷ ban nhân dân United Nations International Children's Emergency UNICEF Fund (Quỹ Nhi đồng Liên Hiệp Quốc) x
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1: Kết quả mẫu nghiên cứu .................................................................. 49 Bảng 2.2: Ý nghĩa các mức độ ........................................................................ 52 Bảng 2.3: Mức độ đồng ý của cán bộ quản lý và giáo viên về đặc điểm hoạt động dạy học môn Tiếng Việt .................................................................. 53 Bảng 2.4: Mức độ đồng ý của giáo viên về mục đích của hoạt động dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số .......................................... 55 Bảng 2.5: Mức độ đồng ý về nội dung dạy học môn Tiếng Việt ..................... 57 Bảng 2 6: Thực trạng sử dụng các hình thức dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số .................................................................................. 59 Bảng 2.7: Mức độ thường xuyên sự dụng các phương pháp trong dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số ................................................. 60 2.4. Thực trạng về quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số ở trường tiểu học .................................................................... 60 Bảng 2.8: Mức độ đồng ý về về lập kế hoạch hoạt động dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số hiện nay .......................................... 61 Bảng 2.9: Mức độ đồng ý về Thực trạng về Tổ chức thực hiện hoạt động dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số ................................... 64 Bảng 2.10: Mức độ đồng ý về Thực trạng Lãnh đạo, chỉ đạo hoạt động dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số. ......................................... 66 Bảng 2.11: Mức độ ý về thực trạng kiểm tra, đánh giá hoạt động dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số. ................................................ 69 2.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số ......................................................... 71 Bảng 2. 12: Mức độ ảnh hưởng của các yếu tố chủ quan ảnh hưởng đến quá trình quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số. ............................................................................................................ 72 Bảng 2. 13: Mức độ đồng ý của giáo viên về ảnh hưởng của các yếu tố khách quan đến quá trình quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số .................................................................................. 73 xi
Bảng 2. 14: Thực trạng những thuận lợi và khó khăn trong công tác quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số. ............. 75 Bảng 3. 1: Kết quả khảo sát tính cần thiết và tính khả thi các biện pháp quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số ..... 91 Bảng 3.2: Kết quả đánh giá tính cần thiết và khả thi các nội dung của biện pháp 1 ............................................................................................................... 93 Bảng 3.3: Kết quả đánh giá tính cần thiết và khả thi các nội dung của biện pháp 2 ............................................................................................................... 94 Bảng 3.4: Kết quả đánh giá tính cần thiết và khả thi các nội dung của biện pháp 3 ............................................................................................................... 96 Bảng 3.5: Kết quả đánh giá tính cần thiết và khả thi các nội dung của biện pháp 4 ............................................................................................................... 97 Bảng 3.6: Kết quả đánh giá tính cần thiết và khả thi các nội dung của biện pháp 5 ............................................................................................................... 99 xii
TÓM TẮT Căn cứ vào mục đích, phạm vi và đối tượng nghiên cứu của luận văn này, tác giả đã đưa ra các phương pháp nghiên cứu phù hợp và hiệu quả để thực hiện luận văn. Trên cơ sở đó đã tổng hợp và đưa ra các khái niệm có liên quan đến đề tài. Trình bày tổng quan các công trình nghiên cứu trong nước và quốc tế có liên quan đến đề tài. Dựa vào cơ sở lý luận, thực hiện khảo sát thực trạng công tác quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số ở các trường tiểu học trên địa bàn huyện Đắk Glong. Qua kết quả khảo sát thực trạng chúng tôi nhận thấy rằng công tác quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Việt hiện nay trên địa bàn huyện Đắk Glong đã đạt được một số kết quả nhất định. Tuy nhiên vẫn tồn tại một số những hạn chế trong công tác quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Việt. Dù cán bộ quản lý và giáo viên có nhận thức về đặc điểm, mục đích và tầm quan trọng hoạt động dạy học môn Tiếng Việt nhưng vẫn còn một bộ phận chưa thật sự có ý thức cao. Nội dung môn Tiếng Việt hiện tại được đánh giá là khá phù hợp với nhận thức của học sinh dân tộc thiểu số. Hình thức, phương pháp dạy học khá là phù hợp nhưng chưa thật sự mang lại hiệu quả cao. Môi trường thực hành tiếng Việt cho học sinh còn hạn chế. Công tác xây dựng kế hoạch, tổ chức thực hiện, lãnh đạo chỉ đạo, kiểm tra và đánh giá được thực hiện đúng với quy trình và quy định nhưng vẫn chưa mang đặc thù, chưa thật sự sát với thực tế nhà trường. Từ những hạn chế đó tác giả đã đưa ra 5 biện pháp nhằm nâng cao hiểu quả công tác quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số ở các trường tiểu học trên địa bàn huyện Đắk Glong. Các biện pháp được tiến hành khảo nghiệm và được cán bộ quản lý và giáo viên đánh giá là cần thiết và khả thi. Với kết quả của luận văn, chúng tôi kiến nghị các cơ quan các cấp có liên quan, các trường tiểu học trên địa bàn huyện xem xét và phổ biến để ứng dụng kết quả của luận văn góp phần nâng cao hiệu quả công tác quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số. xiii
MỞ ĐẦU 1. Lý do lựa chọn đề tài Giáo dục là động lực để phát triển kinh tế xã hội, phục vụ đắc lực cho xã hội. Ngược lại kinh tế xã hội, khoa học kĩ thuật phát triển tác động trở lại để thúc đẩy giáo dục phát triển. Theo Bùi Xuân Cường (2016), trong bối cảnh hội nhập toàn cầu hiện nay, giáo dục nước ta có những cơ hội và thách thức. Một mặt tạo ra cơ hội cho giáo dục phát triển do nhu cầu nguồn nhân lực chất lượng cao, mặt khác kinh tế đòi hỏi giáo dục phải đáp ứng nhu cầu trước mắt và định hướng cho tương lai. Việt Nam đang phấn đấu đến năm 2020 cơ bản trở thành một nước công nghiệp theo hướng hiện đại hóa. Tại Đại hội VII của Đảng (1991) có nêu: “Phát triển giáo dục và khoa học công nghệ là quốc sách hàng đầu”. Chủ trương ấy tiếp tục được nhấn mạnh trong các kì đại hội tiếp theo. Như vậy nhiệm vụ trọng tâm để phát triển kinh tế xã hội là phát triển, nâng cao chất lượng giáo dục. Theo Chương trình giáo dục phổ thông mới được ban hành 12/2018 thì đòi hỏi người học phải có khả năng tự học, tự chiếm lĩnh tri thức (Bộ Giáo dục và Đào tạo, 2018). Đối với các em học sinh là người dân tộc thiểu số việc tự học, tự giải quyết vấn đề chiếm lĩnh tri thức là vô cùng khó khăn. Quản lý giáo dục là khâu quan trong nhất, quyết định tới sự phát triển giáo dục. Trong hệ thống giáo dục nước ta, giáo dục tiểu học có ý nghĩa quan trọng. Theo Bạch Thị Hương (2014, tr.1.2) tiểu học là cấp học đầu tiên, tạo nền tảng cho bậc cao hơn, là bàn đạp để phát triển toàn diện nhân cách con người. Môn Tiếng Việt là môn học cơ bản để học sinh học tốt các môn học khác. Tiếng Việt phong phú, đa dang và phức tạp. Giáo dục vùng dân tộc thiểu số luôn được nhà nươc quan tâm. Trong đề án “Tăng cường tiếng Việt cho trẻ mầm non, học sinh tiểu học giai đoạn 2016 – 2020, định hướng đến 2025” đã nêu rõ mục tiêu tăng cường tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số giai đoạn 2016-2020 hướng đến 2025 với 100% học sinh tiểu học người dân tộc thiểu số được tập trung tăng cường tiếng Việt (Chính phủ, 2016). 1
Các nghiên cứu về quản lý hoạt động dạy học Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số chủ yếu tập trung tại phía Tây Bắc Bộ như: Lưu Minh Thắng (2015), Bạch Thị Hương (2014), Phạm Bá Quyết (2013). Tại Đắk Nông rất ít các nghiên cứu về quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số dù đây là tỉnh có đông học sinh là người dân tộc thiểu số. Theo Hưng Thịnh (2019), báo cáo của Sở Giáo dục và Đào tạo Đắk Nông trong năm 2019 thì hiện toàn tỉnh có hơn 41.000 học sinh là người dân tộc thiểu số chiếm 24% tổng số học sinh, thuộc 40 dân tộc. Đây là huyện tập trung nhiều đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống bao gồm: Mạ, M’Nông, Tày, Dao, H’Mông... điều kiện kinh tế đồng bào dân tộc thiểu số nơi đây còn rất thấp. Do đó điều kiện để con em học tập gặp nhiều khó khăn, gây trở ngại trong công tác giáo dục. Đối với các em học sinh là người dân tộc thiểu số việc đọc, nói tiếng Việt đúng là rất khó khăn. Việc đọc hiểu, cảm thụ, viết bằng tiếng Việt lại càng khó khăn hơn do ngôn ngữ các em thường sử dụng ở nhà là ngôn ngữ riêng. Theo Lưu Minh Thắng (2015), các em được giảng dạy bằng tiếng Việt trong khi vốn tiếng Việt của các em còn nhiều hạn chế, thậm chí các em còn chưa làm quen với tiếng Việt trước khi đến trường. Nghị quyết Hội đồng nhân dân tỉnh Đắk Nông (2012) nêu rõ thực trạng học lực yếu môn Tiếng Việt của học sinh dân tộc tại chỗ và dân tộc Mông toàn tỉnh Đắk Nông còn cao, chiếm tỉ lệ 27% (2012), môn Toán chiếm 26,7% (2012) trong tổng số học sinh dân tộc toàn tỉnh. Bên cạnh đó, trong Nghị Quyết Hội đồng nhân dân tỉnh Đắk Nông (2014) nêu rõ công tác dạy học, quản lý dạy học bộ môn Tiếng Việt dành cho học sinh dân tộc thiểu số tỉnh Đắk Nông đã đạt được một số kết quả nhưng vẫn còn nhiều hạn chế và chất lượng chưa thật sự cao. Từ đó thấy rằng công tác quản lý hoạt động dạy học cho học sinh dân tộc thiểu số đặc biệt là công tác quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Việt còn chưa được trú trọng. Với mong muốn tìm được biện pháp cần thiết, khả thi để quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Việt hiểu quả, cải thiện khả năng học tiếng Việt của học sinh dân tộc thiểu số chúng tôi đi nghiên cứu sâu về “Quản lý hoạt động 2
dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số ở các trường tiểu học trên địa bàn huyện Đăk Glong, tỉnh Đắk Nông” 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở hệ thống hóa cơ sở lý luận, đề tài nhằm tìm hiểu thực trạng về công tác quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số ở các trường tiểu học trên địa bàn huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông. Từ đó, đề tài đề xuất một số biện pháp về công tác quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số ở các trường tiểu học trên địa bàn huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông ngày càng tốt hơn. 3. Khách thể, đối tượng nghiên cứu 3.1 Khách thể nghiên cứu: Quản lý hoạt động dạy học trong trường Tiểu học. 3.2 Đối tượng nghiên cứu: Quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số cấp tiểu học trên địa bàn huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông. 4. Giả thuyết nghiên cứu Quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số cấp tiểu học trên địa bàn huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông đã đạt được những kết quả nhất định, tuy nhiên vẫn còn một số hạn chế nhất định trong công tác lập kế hoạch, tổ chức thực hiện, lãnh đạo và chỉ đạo, và kiểm tra, đánh giá trong công tác quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số cấp tiểu học trên địa bàn huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông. Nếu hệ thống hóa được cơ sở lý luận một cách khoa học, logic và khảo sát đúng thực trạng thì đề tài sẽ đưa ra đề xuất những biện pháp có tính cần thiết, khả thi và khoa học cho công tác quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số ở các trường tiểu học trên địa bàn huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông ngày càng tốt hơn. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu Hệ thống hóa cơ sở lý luận về hoạt động dạy học và quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số cấp tiểu học, 3
Khảo sát thực trạng hoạt động dạy học và quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số ở các trường tiểu học trên địa bàn huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông, Đề xuất các biện pháp về quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số ở các trường tiểu học trên địa bàn huyện huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông. 6. Phương pháp nghiên cứu Để thực hiện đề tài này chúng tôi phối hợp sử dụng các nhóm phương pháp nghiên cứu sau đây: 6.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận Phương pháp nghiên cứu lý luận được sử dụng để nghiên cứu tài liệu như: sách, giáo trình, báo, tạp chí khoa học chuyên ngành, luận văn, luận án… để thu thập thông tin phục vụ cho quá trình nghiên cứu. Trong đề tài này chúng tôi sử dụng nhiều nhất là phương pháp đọc tài liệu liên quan đến luận văn này với phân tích- tổng hợp tài liệu, phân loại tài liệu. 6.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn 6.2.1 Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi Mục đích: Sử dụng phiếu để ghi nhận những phản ánh của cán bộ quản lý, giáo viên về thực trạng hoạt động dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số ở trường tiểu học huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông, thực trạng quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số ở trường tiểu học. Nội dung: Trong đề tài này chúng tối sử dụng phương pháp chọn mẫu xắc suất ngẫu nhiên đơn đối với cán bộ quản lý, giáo viên của 8 trưởng tiểu học trên địa bàn huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông. Cách thức tiến hành: Trong đề tài sử dụng bảng hỏi cho giáo viên, cán bộ quản lý 8 trường Tiểu học. Sau khi đã chọn được mấu chúng tôi tiến hành phát phiếu khảo sát. 6.2.2 Phương pháp phỏng vấn 4
Mục đích: Lấy ý kiến của các nhà quản lý giáo dục về công tác quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh là người dân tộc thiểu số. Sử dụng trong quá trình thực hiện phần thực trang trong phạm vi đề tài nghiên cứu cụ thể như sau: Phỏng vấn cán bộ quản lý và giáo viên tại 8 trường tiểu học trên địa bàn huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông. Nội dung: Trong phạm vi đề tài này chúng tôi sử dụng phỏng vấn sâu cán bộ quản lý bao gồm hiệu trưởng, phó hiệu trưởng chuyên môn, khối trưởng và giáo viên của 8 trường tiểu học ở huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông về thực trạng hoạt động dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số ở trường tiểu học và thực trạng công tác quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số ở trường tiểu học. Cách thức tiến hành: Sau khi xây dựng phiếu điều tra chúng tôi tiến hành phỏng vấn cán bộ quản lý và giáo viên ở 8 trường tiểu học cụ thể như sau: Mỗi trường chúng tôi tiến hành phỏng vấn hiệu trưởng, phó hiệu trưởng chuyên môn và hai khối trưởng, giáo viên. 6.2.3 Phương pháp xử lý dữ liệu Mục đích: Xư lý các dữ liệu sau khi tiến hành khảo sát nhằm đưa ra những nhận đinh, đánh giá về thực trạng quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số ở các trường tiểu học trên địa bàn huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông. Từ đó đưa ra những biện pháp cần thiết và khả thi về quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số. Nội dung: + Đối với dữ liệu định lượng: sử dụng phương pháp thống kế toán học bằng phần mềm SPSS để phân tích những dữ liệu về hoạt động dạy học môn Tiếng Việt và thực trạng quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số ở các trường tiểu học trên địa bàn huyện huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông với các giá trị tần số, tỷ lệ, trị trung bình (TB) và độ lệch chuẩn (ĐLC). 5