Luận văn Thạc sĩ Quản lý giáo dục: Quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh trường THCS tại thị xã Dĩ An, tỉnh Bình Dương

Chia sẻ: Matroinho | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:197

Thêm vào BST

Báo xấu

44
lượt xem 11
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn "Quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh trường THCS tại thị xã Dĩ An, tỉnh Bình Dương" được hoàn thành với mục tiêu nhằm nghiên cứu lý luận và khảo sát đánh giá thực trạng về quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống nhằm đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh các trường THCS ở thị xã Dĩ An tỉnh Bình Dương.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý giáo dục: Quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh trường THCS tại thị xã Dĩ An, tỉnh Bình Dương

UBND TỈNH BÌNH DƢƠNG TRƢỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT PHẠM THỊ HỒNG HẠNH QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH TRƢỜNG THCS TẠI THỊ XÃ DĨ AN, TỈNH BÌNH DƢƠNG CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ GIÁO DỤC MÃ SỐ: 8140114 LU N VĂN THẠC SỸ BÌNH DƢƠNG – 2018 1
UBND TỈNH BÌNH DƢƠNG TRƢỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT PHẠM THỊ HỒNG HẠNH QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH TRƢỜNG THCS TẠI THỊ XÃ DĨ AN, TỈNH BÌNH DƢƠNG CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ GIÁO DỤC MÃ SỐ: 8140114 LU N VĂN THẠC SỸ NGƢỜI HƢỚNG D N KHOA HỌC: TS. NGUYỄN THỊ MINH TS. TRẦN THỊ TUYẾT MAI. BÌNH DƢƠNG – 2018 2
LỜI CAM ĐOAN Tôi tên: PHẠM THỊ HỒNG HẠNH, học viên cao học, chuyên ngành Quản lý giáo dục, khóa 2 (2016 – 2018) tại Trƣờng Đại Học Thủ Dầu Một tỉnh Bình Dƣơng. Tôi xin cam đoan trong quá trình học tập và nghiên cứu để hoàn thành luận văn này, dƣới sự hƣớng dẫn khoa học của TS. NGUYỄN THỊ MINH và TS. TRẦN THỊ TUYẾT MAI thì kết quả nghiên cứu đạt đƣợc trong luận văn là do chính bản thân tôi thực hiện và chƣa có ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Ngƣời cam đoan PHẠM THỊ HỒNG HẠNH i
LỜI CẢM ƠN Tác giả luận văn chân thành bày tỏ lòng biết ơn đến: Ban lãnh đạo Trƣờng đại học Thủ Dầu Một Quý Thầy Cô Phòng Sau Đại học Trƣờng đại học Thủ Dầu Một Ban chủ nhiệm Khoa Sƣ Phạm Trƣờng Trƣờng đại học Thủ Dầu Một. Quý Thầy Cô giảng dạy lớp Cao học Quản lý giáo dục khóa 2. Ban lãnh đạo, quý Thầy Cô và các em học sinh tại trƣờng trung học cơ sở thuộc Phòng giáo dục – Đào tạo thị xã Dĩ An tỉnh Bình Dƣơng đã nhiệt tình giúp đỡ, hỗ trợ tác giả trong suốt quá trình thu thập thông tin, số liệu nhằm hoàn thành tốt luận văn này. Đặc biệt cảm ơn TS. Nguyễn Thị Minh và TS. Trần Thị Tuyết Mai đã hƣớng dẫn tận tình và hết lòng giúp đỡ để tác giả hoàn thành luận văn tốt nghiệp. Mặc dù đã rất cố gắng song luận văn vẫn không tránh khỏi những thiếu sót, tác giả rất mong Quý Thầy Cô và các bạn đồng nghiệp chân tình góp ý thêm. Chân thành cám ơn! ii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT CBQL: cán bộ quản lý GV: Giáo viên GVCN: Giáo viên chủ nhiệm GDKNS: Giáo dục kỹ năng sống HĐGDKNS: Hoạt động giáo dục kỹ năng sống GDMN: giáo dục mầm non GDPT: giáo dục phổ thông GDTX: giáo dục thƣờng xuyên HS: Học sinh KNS: Kĩ năng sống LLGD: Lực lƣợng giáo dục NGLL: ngoài giờ lên lớp PHHS: phụ huynh học sinh QLGD: quản lý giáo dục TBC: Trung bình chung THCS: trung học cơ sở TN: Thực nghiệm TS: Tiến sĩ TW: Trung ƣơng UNICEF: Quỹ Nhi đồng Liên hiệp quốc UNESCO: Tổ chức Giáo dục - Khoa học - Văn hóa quốc tế WHO: Tổ chức Y tế thế giới iii
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................ i LỜI CẢM ƠN ..................................................................................................... ii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ............................................................... iii MỤC LỤC .......................................................................................................... iv DANH MỤC BẢNG .......................................................................................... ix MỞ ĐẦU ..............................................................................................................1 1.Lý do chọn đề tài............................................................................................1 2. Mục đích nghiên cứu .....................................................................................3 3. Giả thuyết nghiên cứu ...................................................................................3 4. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu ...............................................................3 5. Nhiệm vụ nghiên cứu ....................................................................................3 6. Phạm vi nghiên cứu.......................................................................................4 7. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu ............................................4 7.1 Phƣơng pháp luận: ...................................................................................4 7.2 Phƣơng pháp nghiên cứu cụ thể: ..............................................................5 8. Ý nghĩa của đề tài..........................................................................................7 8.1. Về lý luận (đóng góp về mặt lý luận) ......................................................7 8.2. Về thực tiễn .............................................................................................7 9. Cấu trúc luận văn ..........................................................................................8 Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LU N VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH THCS ............................................................9 1.1 Tổng quan tình hình nghiên cứu vấn đề .......................................................9 1.1.1. Các công trình nghiên cứu ở ngoài nƣớc ..............................................9 1.1.2. Các công trình nghiên cứu ở trong nƣớc ............................................11 1.2. Một số vấn đề cơ sở lý luận về quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh THCS ..........................................................................................16 1.2.1. Kỹ năng sống học sinh THCS ............................................................16 1.2.1.1. Khái niệm về kỹ năng sống..........................................................16 1.2.1.2 Hệ thống kỹ năng sống của HS THCS ..........................................17 iv
1.2.2. Hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh THCS ......................20 1.2.2.1. Khái niệm hoạt động giáo dục .....................................................20 1.2.2.2 Khái niệm hoạt động giáo dục kĩ năng sống học sinh THCS ........21 1.2.2.3 Sự cần thiết phải giáo dục kỹ năng sống cho học sinh THCS .......22 1.2.2.4. Mục tiêu và nội dung hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh THCS ................................................................................................26 1.2.2.5. Các hình thức tổ chức hoạt động GDKNS ...................................28 1.2.2.6 Các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục KNS HS THCS ...32 1.2.3. Quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh THCS ..........34 1.2.3.1. Một số khái niệm cơ bản ..............................................................34 1.2.3.2 Chức năng quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh THCS ........................................................................................................38 1.3. Các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý HĐGDKNS cho học sinh THCS ........44 1.3.1. Nhóm yếu tố về nhận thức của các lực lƣợng giáo dục: .....................45 1.3.2 Nhóm yếu tố về hoạt động của các nhà quản lý: .................................46 1.3.3 Nhóm yếu tố về điều kiện của hoạt động quản lý:...............................46 Tiểu kết Chƣơng 1 .............................................................................................47 Chƣơng 2.THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH TRƢỜNG THCS CÔNG L P Ở THỊ XÃ DĨ AN TỈNH BÌNH DƢƠNG ...........................................................................49 2.1. Khái quát chung về thị xã Dĩ An tỉnh Bình Dƣơng ....................................49 2.1.1 Vị trí địa lý, kinh tế xã hội của thị xã Dĩ An ..........................................49 2.1.2 Khái quát chung về giáo dục đào tạo thị xã Dĩ An ..............................50 2.1.2.1 Quy mô, cơ cấu .............................................................................50 2.1.2.2 Chất lượng giáo dục .....................................................................50 2.1.2.3 Đội ngũ cán bộ quản lý và giáo viên: ...........................................51 2.1.2.4 Cơ sở vật chất ...............................................................................52 2.2. Tổ chức khảo sát thực trạng hoạt động giáo dục kỹ năng sống và quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh THCS ở các trƣờng công lập tại thị xã Dĩ An tỉnh Bình Dƣơng .........................................................................53 v
2.2.1 Mẫu nghiên cứu thực trạng .................................................................53 2.2.2 Mô tả công cụ nghiên cứu ...................................................................56 2.2.3 Quy ước xử lý thông tin .......................................................................57 2.3. Thực trạng hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh THCS tại các trƣờng công lập thị xã Dĩ An tỉnh Bình Dƣơng ...............................................58 2.3.1 Nhận thức về khái niệm kỹ năng sống .................................................58 2.3.2 Nhận thức về mục đích rèn luyện kỹ năng sống ..................................61 2.3.3 Nhận thức về mức độ cần thiết của các kỹ năng sống đối với học sinh.64 2.3.4 Đánh giá về việc thực hiện nội dung giáo dục kỹ năng sống cho học sinh...............................................................................................................67 2.3.5 Đánh giá về mức độ hiệu quả thực hiện các hình thức tổ chức hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh ....................................................68 2.3.6 Đánh giá về mức độ ảnh hưởng của các yếu tố tác động trong việc giúp học sinh rèn luyện kỹ năng sống ..........................................................75 2.3.7 Đánh giá về mức độ thuần thục của học sinh trong việc thực hiện các kỹ năng sống được rèn luyện. .......................................................................80 2.4 Thực trạng công tác quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh THCS ở các trƣờng công lập thị xã Dĩ An tỉnh Bình Dƣơng. ..........................83 2.4.1 Đánh giá của giáo viên – CBQL về công tác xây dựng kế hoạch hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh ....................................................84 2.4.2 Đánh giá của giáo viên – CBQL về công tác tổ chức thực hiện hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh ....................................................86 2.4.3 Đánh giá của giáo viên – CBQL về công tác chỉ đạo thực hiện hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh ....................................................89 2.4.4 Đánh giá của giáo viên – CBQL về công tác kiểm tra, đánh giá hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh ....................................................93 2.4.5 Đánh giá của giáo viên – CBQL về những yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh .........................95 2.4.6 Nhận xét chung về công tác quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh .................................................................................................99 vi
Tiểu kết chƣơng 2 ............................................................................................101 Chƣơng 3. CÁC NHÓM BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH TẠI CÁC TRƢỜNG THCS CÔNG L P THỊ XÃ DĨ AN TỈNH BÌNH DƢƠNG..................................................103 3.1. Nguyên tắc xây dựng các nhóm biện pháp quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh THCS .......................................................................103 3.1.1 Đảm bảo tính mục tiêu ......................................................................103 3.1.2 Đảm bảo tính hệ thống ......................................................................104 3.1.3 Đảm bảo tính khả thi .........................................................................104 3.1.4 Đảm bảo tính hiệu quả ......................................................................105 3.2. Các nhóm biện pháp quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh THCS .....................................................................................................105 3.2.1 Nâng cao nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên, cha mẹ học sinh và học sinh về hoạt động GDKNS ................................................105 3.2.1.1 Mục đích của biện pháp..............................................................105 3.2.1.2 Nội dung và cách thức thực hiện ................................................106 3.2.2 Cải tiến xây dựng kế hoạch, chương trình GDKNS ...........................109 3.2.2.1 Mục đích của biện pháp..............................................................109 3.2.2.1 Nội dung và cách thức thực hiện ................................................110 3.2.3. Tăng cường tổ chức, chỉ đạo thực hiện kế hoạch chương trình hoạt động GDKNS cho học sinh THCS ..............................................................112 3.2.3.1 Mục đích của biện pháp..............................................................112 3.2.3.2 Nội dung và cách thực hiện ........................................................112 3.2.4. Cải tiến kiểm tra, đánh giá hoạt động GDKNS cho học sinh THCS .116 3.3.4.1. Mục đích của biện pháp .............................................................116 3.3.4.2. Nội dung và cách thức thực hiện ...............................................117 3.2.5. Tăng cường huy động các điều kiện thực hiện hoạt động GDKNS cho học sinh THCS ...........................................................................................119 3.3.5.1. Mục đích của biện pháp .............................................................119 3.3.5.2. Nội dung và cách thức thực hiện ...............................................119 vii
3.3. Kết quả khảo nghiệm các nhóm biện pháp quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh THCS tại các trƣờng công lập thị xã Dĩ An tỉnh Bình Dƣơng ............................................................................................................121 3.3.1. Mục đích, nội dung, đối tượng và phương pháp khảo nghiệm..........121 3.3.1.1 Mục đích khảo nghiệm ................................................................121 3.3.1.2 Nội dung khảo nghiệm ................................................................121 3.3.1.3 Đối tượng khảo nghiệm ..............................................................121 3.3.1.3 Phương pháp khảo nghiệm .........................................................121 3.3.2. Kết quả khảo nghiệm ........................................................................122 Tiểu kết chƣơng 3 ............................................................................................132 KẾT LU N VÀ KHUYẾN NGHỊ..................................................................133 1. Kết luận .....................................................................................................133 2. Khuyến nghị ..............................................................................................135 2.1 Đối với Bộ Giáo dục và Đào tạo ..........................................................135 2.2. Đối với Sở và Phòng Giáo dục đào tạo ...............................................135 2.3 Đối với các trường THCS công lập trên địa bàn thị xã Dĩ An, tỉnh Bình Dương ........................................................................................................136 2.4 Đối với giáo viên các trường THCS công lập trên địa bàn thị xã Dĩ An, tỉnh Bình Dương.........................................................................................137 2.5 Đối với cha mẹ học sinh các trường THCS công lập trên địa bàn thị xã Dĩ An, tỉnh Bình Dương .............................................................................137 2.6 Đối với học sinh các trường THCS công lập trên địa bàn thị xã Dĩ An, tỉnh Bình Dương.........................................................................................138 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC viii
DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1 ..............................................................................................................50 Bảng 2.2: Thống kê tỉ lệ học lực học sinh hai năm học 2016-2017 và 2017-201851 Bảng 2.3: Thống kê tỉ lệ hạnh kiểm học sinh cuối năm 2016-2017, 2017-2018 ..51 Bảng 2.3: Số lƣợng học sinh đủ điều kiện đƣợc xét tốt nghiệp THCS là: ...........51 Bảng 2.4: Tổng Các loại hình phòng ban, phòng chức năng tại các trƣờng THCS công lập thị xã Dĩ An ..........................................................................................52 Bảng 2.5 Các loại thiết bị tại 9 trƣờng THCS ......................................................52 Bảng 2.6: Thống kê học sinh tham gia khảo sát ..................................................53 Bảng 2.7: Thống kê GV- CBQL tham gia khảo sát .............................................54 Bảng 2.8: Qui ƣớc thang đo.................................................................................58 Bảng 2.9 Nhận thức của học sinh và GV- CBQL tại các trƣờng công lập thị xã Dĩ An, Bình Dƣơng về kỹ năng sống. ......................................................................59 Bảng 2.10. Ý kiến của học sinh và GV - CBQL về mục đích rèn luyện kỹ năng sống của học sinh. ...............................................................................................61 Bảng 2.11 Đánh giá của học sinh và GV- CBQL về mức độ cần thiết của các kỹ năng sống đối với học sinh THCS tại các trƣờng công lập ở thị xã Dĩ An, tỉnh Bình Dƣơng. ........................................................................................................65 Bảng 2.12 Đánh giá của học sinh và GV – CBQL về những kỹ năng sống đƣợc rèn luyện tại trƣờng tại các trƣờng công lập thị xã Dĩ An, tỉnh Bình Dƣơng. ......67 Bảng 2.13 Đánh giá của học sinh và GV- CBQL về mức độ hiệu quả thực hiện các hình thức tổ chức hoạt động kỹ năng sống. ...................................................69 Bảng 2.14 Đánh giá của học sinh về những môn học giúp học sinh hình thành và phát triển kỹ năng sống. ......................................................................................73 Bảng 2.15. Đánh giá của GV – CBQL về những môn học giúp học sinh hình thành và phát triển kỹ năng sống. ........................................................................74 Bảng 2.16 Đánh giá của học sinh và GV- CBQL về mức độ ảnh hƣởng của các yếu tố tác động trong việc giúp học sinh rèn luyện kỹ năng sống. ......................76 Bảng 2.17 Đánh giá của học sinh và GV – CBQL về mức độ thuần thục của học sinh trong việc thực hiện các kỹ năng sống đƣợc rèn luyện ................................80 ix
Bảng 2.18 Mức độ thƣờng xuyên và hiệu quả của công tác xây dựng kế hoạch hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh THCS ở các trƣờng công lập thị xã Dĩ An, tỉnh Bình Dƣơng. ................................................................................84 Bảng 2.19 Mức độ thƣờng xuyên và hiệu quả của công tác tổ chức thực hiện hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh THCS ở các trƣờng công lập thị xã Dĩ An tỉnh Bình Dƣơng ............................................................................................87 Bảng 2.20 Mức độ thƣờng xuyên và hiệu quả của công tác chỉ đạo hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh THCS ở các trƣờng công lập thị xã ............90 Dĩ An. ..................................................................................................................90 Bảng 2.21 Mức độ thƣờng xuyên và hiệu quả của công tác kiểm tra, đánh giá hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh THCS ở các trƣờng công lập thị xã Dĩ An tỉnh Bình Dƣơng ..................................................................................93 Bảng 2.22 Những yếu tố ảnh hƣởng đến công tác quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh THCS ở các trƣờng công lập thị xã Dĩ An, Tỉnh Bình Dƣơng. ................................................................................................................95 Bảng 3.1 Mức độ cần thiết và khả thi của nhóm biện pháp Nâng cao nhận thức, thay đổi tƣ duy về công tác GDKNS .................................................................122 Bảng 3.2. Mức độ cần thiết và khả thi của nhóm biện pháp cải tiến xây dựng kế hoạch, chƣơng trình GDKNS ............................................................................124 Bảng 3.3. Mức độ cần thiết và khả thi của nhóm biện pháp tổ chức, chỉ đạo thực hiện kế hoạch, chƣơng trình GDKNS ................................................................125 Bảng 3.4. Mức độ cần thiết và khả thi của biện pháp tăng cƣờng kiểm tra, đánh giá hoạt động GDKNS cho học sinh..................................................................128 Bảng 3.5. Mức độ cần thiết và khả thi của biện pháp tăng cƣờng huy động các điều kiện thực hiện hoạt động GDKNS cho học sinh ........................................130 x
MỞ ĐẦU 1.Lý do chọn đề tài Theo Tổ chức y tế thế giới (WHO - 1993) kĩ năng sống là năng lực tâm lý xã hội, là khả năng ứng phó một cách có hiệu quả với những yêu cầu và thách thức của cuộc sống. Đó cũng là khả năng của một cá nhân để duy trì một trạng thái khỏe mạnh về mặt tinh thần, biểu hiện qua các hành vi phù hợp và tích cực khi tƣơng tác với ngƣời khác, với nền văn hóa và môi trƣờng xung quanh. Có nhiều tổ chức và tác giả trong và ngoài nƣớc đã nghiên cứu về kỹ năng sống và tầm quan trọng của kỹ năng sống đối với sự phát triển và hình thành nhân cách của con ngƣời đặc biệt là học sinh. Kết quả của các nghiên cứu đều đi đến kết luận rằng kỹ năng sống giúp cho con ngƣời có thể thích nghi và ứng phó tốt với những thay đổi của cuộc sống đặc biệt là trong xã hội luôn có những biến động hiện nay. Nhận thức đƣợc tầm quan trọng của kỹ năng sống với sự phát triển nhân cách của học sinh Bộ giáo dục đào tạo đã ban hành công văn số 463/BGDĐT- GDTX ngày 28/01/2015 về việc hƣớng dẫn triển khai thực hiện giáo dục kỹ năng sống tại các cơ sở GDMN, GDPT và GDTX. Thời gian qua, dù công tác quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống có đƣợc quan tâm nhƣng hiệu quả vẫn còn nhiều hạn chế thể hiện qua thực trạng về công tác giáo dục kỹ năng sống và kỹ năng sống của học sinh còn nhiều khiếm khuyết. Chiến lƣợc phát triển giáo dục 2011-2020 - Ban hành kèm theo Quyết định số 711/QĐ-TTg ngày 13 tháng 6 năm 2012 của Thủ tƣớng Chính phủ xác định thực trạng giáo dục Việt Nam “ . . Nội dung chƣơng trình còn nặng về lý thuyết, phƣơng pháp dạy học lạc hậu, chƣa phù hợp với đặc thù khác nhau của các loại hình cơ sở giáo dục, vùng miền và các đối tƣợng ngƣời học; nhà trƣờng chƣa gắn chặt với đời sống kinh tế, xã hội; chƣa chuyển mạnh sang đào tạo theo nhu cầu xã hội; chƣa chú trọng giáo dục kỹ năng sống, phát huy tính sáng tạo, năng lực thực hành của học sinh, sinh viên.” Thực tế cho thấy, hàng ngày trên các phƣơng tiện thông tin đại chúng chúng ta vẫn thấy hành vi ứng xử không phù hợp của lứa tuổi học sinh THCS trong xã 1
hội, sự ứng phó không hợp lý với các tình huống trong cuộc sống nhƣ: bạo lực học đƣờng, ứng xử thiếu văn hóa trong giao tiếp nơi công cộng; thiếu lễ độ với thầy cô giáo, cha mẹ và ngƣời lớn tuổi; chƣa có ý thức bảo vệ môi trƣờng, giữ gìn vệ sinh công cộng, gây phiền hà cho ngƣời khác khi sử dụng điện thoại di động, ....và rất nhiều tình huống đau lòng đã xảy ra với lứa tuổi học sinh THCS mà nguyên nhân chủ yếu đƣợc cho là thiếu kỹ năng sống. Một số tác giả đã có nhiều nghiên cứu về tầm quan trọng của kỹ năng sống, phƣơng pháp giáo dục KNS đối với các lứa tuổi nhƣ: Nguyễn Thanh Bình, Nguyễn Hữu Long, Huỳnh Lâm Anh Chƣơng, Huỳnh Văn Sơn, tuy nhiên vẫn chƣa có đề tài nghiên cứu về công tác quản lý hoạt động giáo dục KNS đối với lứa tuổi học sinh THCS – lứa tuổi đƣợc xem là thời kỳ chuyển giao giữa trẻ em và ngƣời lớn. Tại các trƣờng THCS công lập trên địa bàn thị xã Dĩ An tỉnh Bình Dƣơng hiện chƣơng trình giáo dục kỹ năng sống cho học sinh không đƣợc đƣa vào giảng dạy nhƣ một môn học chính thức mà chỉ đƣợc tích hợp trong các tiết học của các bộ môn, trong sinh hoạt chủ nhiệm, các hoạt động ngoài giờ lên lớp và các hoạt động ngoại khóa. Lãnh đạo các trƣờng thƣờng chỉ tập trung vào các biện pháp và kế hoạch để nâng cao chất lƣợng về chuyên môn, tỉ lệ bộ môn, nâng cao tỉ lệ học sinh giỏi, giảm tỉ lệ học sinh yếu mà chƣa tập trung cao vào công tác quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh. Giáo viên, cha mẹ học sinh, học sinh hiện nay đa phần chú trọng đầu tƣ cho việc truyền thụ và tiếp nhận kiến thức, mục tiêu đạt thành tích tốt cho các kỳ thi, hầu hết đều xem nhẹ các hoạt động giáo dục kỹ năng sống do chƣa nhận thức đƣợc vai trò của kỹ năng sống với sự hình thành, phát triển nhân cách và nâng cao chất lƣợng giáo dục. Quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống là nhân tố quyết định chất lƣợng và sự thành công của giáo dục kỹ năng sống, quản lý các trƣờng cũng đã có lập kế hoạch, thành lập ban chỉ đạo và phân công ngƣời phụ trách, giám sát quá trình thực hiện, tuy nhiên các kế hoạch vẫn còn mờ nhạt so với các hoạt động chuyên môn khác, kinh phí cho việc tổ chức các hoạt động giáo dục kỹ năng sống còn hạn chế, sự phối hợp với các lực lƣợng khác nhƣ: chính quyền địa phƣơng, đoàn 2
thể, cha mẹ học sinh, . . . cho công tác giáo dục kỹ năng sống chƣa thật sự hiệu quả. Với mong muốn hệ thống hóa cơ sở lý luận và đề xuất những biện pháp nhằm nâng cao chất lƣợng quản lý HĐGSKNS góp phần nâng cao chất lƣợng HĐGDKNS cho học sinh trƣờng THCS tại địa phƣơng nơi sinh sống và công tác nên tôi chọn đề tài nghiên cứu “Quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh trƣờng THCS tại thị xã Dĩ An, tỉnh Bình Dƣơng” 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và khảo sát đánh giá thực trạng về quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống nhằm đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh các trƣờng THCS ở thị xã Dĩ An tỉnh Bình Dƣơng. 3. Giả thuyết nghiên cứu Hoạt động giáo dục kỹ năng sống và công tác quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống ở các trƣờng THCS trên địa bàn thị xã Dĩ An tỉnh Bình Dƣơng đã đƣợc thực hiện thƣờng xuyên và đạt đƣợc những kết quả nhất định nhƣng vẫn còn những hạn chế trong các chức năng quản lý nhƣ xây dựng kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo thực hiện, kiểm tra đánh giá việc thực hiện kế hoạch giáo dục kỹ năng sống. Nếu hệ thống hóa cơ sở lý luận, xác định thực trạng quản lý hoạt động GDKNS cho HS ở các trƣờng THCS thị xã Dĩ An, tỉnh Bình Dƣơng thì đề tài sẽ đề xuất đƣợc các biện pháp quản lý hoạt động GDKNS có tính cần thiết và khả thi cao. 4. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh ở trƣờng THCS. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Công tác quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh ở trƣờng THCS tại thị xã Dĩ An tỉnh Bình Dƣơng. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu 5.1. Hệ thống hóa cơ sở lí luận về quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống 3
cho học sinh THCS. 5.2. Khảo sát, đánh giá thực trạng quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh THCS thị xã Dĩ An tỉnh Bình Dƣơng 5.3. Đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh THCS tại thị xã Dĩ An tỉnh Bình Dƣơng 6. Phạm vi nghiên cứu - Giới hạn thời gian: sử dụng số liệu phục vụ cho nghiên cứu trong năm học 2017-2018 - Giới hạn về nội dung: Đối với công tác quản lý HĐGDKNS có nhiều nội dung tuy nhiên trong nghiên cứu này chúng tôi chỉ tập trung vào khảo sát những chức năng quản lý của chủ thể quản lý (hiệu trƣởng, các phó hiệu trƣởng) nhƣ: việc lập kế hoạch, xây dựng chƣơng trình, chỉ đạo tổ chức thực hiện và kiểm tra đánh giá công tác quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh các trƣờng THCS công lập trên địa bàn thị xã Dĩ An tỉnh Bình Dƣơng. - Giới hạn về không gian: các trƣờng THCS công lập trên địa bàn thị xã Dĩ An tỉnh Bình Dƣơng. 7. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu 7.1 Phƣơng pháp luận: - Tiếp cận hệ thống – cấu trúc: Nghiên cứu đối tƣợng một cách toàn diện, trên nhiều mặt khác nhau trong một tổng thể; Xác định mối quan hệ hữu cơ giữa các yếu tố của hệ thống để tìm ra quy luật phát triển của hiện tƣợng giáo dục. Phân tích cấu trúc bên trong tạo nên đối tƣợng nghiên cứu, đồng thời đặt đối tƣợng nghiên cứu trong khách thể nghiên cứu- hệ thống Mẹ chứa đựng đối tƣợng nghiên cứu. - Tiếp cận lịch sử - logic: Tìm hiểu, phát hiện sự phát triển của đối tƣợng nghiên cứu trong một khoảng thời gian và không gian cụ thể. Từ đó, ngƣời nghiên cứu có thể xác định phạm vi không gian, thời gian và điều kiện cụ thể để tiến hành điều tra phù hợp với mục đích nghiên cứu, và phù hợp với tính logic của vấn đề. Đề tài là sự kế tục có logic của lịch sử nghiên cứu vấn đề. 4
- Tiếp cận thực tiễn: dựa trên số liệu, tài liệu, các minh chứng cụ thể để đánh giá vấn đề. Quan điểm này đƣợc vận dụng trong các phƣơng pháp nghiên cứu thực tiễn. Các giải pháp đƣa ra phù hợp thực tiễn của phạm vi nghiên cứu. 7.2 Phƣơng pháp nghiên cứu cụ thể: 7.2.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận Phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa một số nội dung có liên quan trong các tài liệu: sách, báo, tạp chí chuyên ngành, báo cáo, luận văn, tài liệu, kỷ yếu hội thảo, văn bản pháp lý, . . .Những thông tin quan trọng liên quan đến đề tài sẽ đƣợc trích dẫn phục vụ cho việc xây dựng cơ sở lý luận của đề tài. 7.2.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn Trong quá trình nghiên cứu, tôi sẽ sử dụng và phối hợp các phƣơng pháp nghiên cứu sau: - Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi: đây là phƣơng pháp nghiên cứu chính của đề tài. Sử dụng phƣơng pháp điều tra bằng phiếu hỏi nhằm khảo sát thực trạng giáo dục kỹ năng sống và quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống tại các trƣờng THCS công lập trên địa bàn thị xã Dĩ An tỉnh Bình Dƣơng. Ngoài ra, phƣơng pháp này còn sử dụng để hỏi ý kiến về tính khả thi và tính cần thiết của các biện pháp đƣợc xây dựng. - Phương pháp phỏng vấn: đối tƣợng phỏng vấn là CBQL, giáo viên, học sinh tại các trƣờng THCS công lập tại Dĩ An, Bình Dƣơng nhằm tìm hiểu sâu hơn về thực trạng giáo dục kỹ năng sống và công tác quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh THCS tại các trƣờng công lập tại thị xã Dĩ An tỉnh Bình Dƣơng. - Phương pháp khảo nghiệm: Tác giả sử dụng bảng hỏi ý kiến CBQL và GV nhằm đánh giá tính hiệu quả và khả thi các biện pháp đƣợc đề xuất trong luận văn về quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống tại các trƣờng THCS công lập thị xã Dĩ An tỉnh Bình Dƣơng. 5
7.2.3. Nhóm phương pháp xử lý thông tin * Mục đích: xử lý thông tin thu đƣợc từ các phƣơng pháp nghiên cứu cụ thể. * Cách thức và công cụ tiến hành: Đề tài sử dụng phƣơng pháp xử lý thông tin định lƣợng và định tính nhƣ sau: - Chúng tôi sử dụng chƣơng trình SPSS dùng trong môi trƣờng Window để xử lý và phân tích thống kê nhằm đánh giá về mặt định lƣợng và định tính, đảm bảo độ tin cậy của các kết quả thu đƣợc. Các thông số và phép toán thống kê đƣợc sử dụng trong nghiên cứu này là phân tích thống kê mô tả và phân tích thống kê suy luận. + Phân tích thống kê mô tả: các chỉ số sau đƣợc sử dụng trong phân tích thống kê mô tả: tần số, điểm trung bình cộng (Mean), độ lệch chuẩn (Std. Deviation),... + Phân tích sử dụng thống kê suy luận: phần phân tích thống kê suy luận sử dụng các phép thống kê: so sánh giá trị trung bình (Compare means), kiểm định tƣơng quan Pearson, … + Đối với các phép so sánh giá trị trung bình với 3 nhóm trở lên, phép phân tích phƣơng sai một yếu tố (ANOVA) sẽ cho biết các giá trị trung bình đƣợc coi là khác nhau có ý nghĩa về mặt thống kê khi F - test của phân tích biến thiên có giá trị vƣợt ngƣỡng thống kê với xác suất p < 0,05. + Đối với các phép so sánh giá trị trung bình của 2 nhóm, phép kiểm định t - test về độc lập giữa hai mẫu (independent Samples t - test) cho biết đối với một nhóm đơn thì trung bình của một nhóm chủ thể này có khác với trung bình của các nhóm chủ thể khác không. Các giá trị trung bình đƣợc coi là có ý nghĩa về mặt thống kê khi t - test của phân tích biến thiên có giá trị vƣợt ngƣỡng thống kê với xác suất p < 0,05. - Ngoài ra, chúng tôi sử dụng phƣơng pháp xử lý thông tin định tính để phân tích (giải thích, chứng minh,…) nội dung nghiên cứu (thông tin thu đƣợc từ phƣơng pháp phỏng vấn, phƣơng pháp quan sát,…) để khẳng định thông tin về thực trạng hoạt động giáo dục kỹ năng sống và quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống tại các trƣờng THCS công lập thị xã Dĩ An tỉnh Bình Dƣơng; khảo sát 6
tính cấp thiết và tính khả thi của một số biện pháp đƣợc đề xuất. 8. Ý nghĩa của đề tài 8.1. Về lý luận (đóng góp về mặt lý luận) Trên cơ sở hệ thống hóa lý luận về kỹ năng sống, luận văn xây dựng và phân tích hệ thống các kỹ năng sống cần thiết cho học sinh THCS. Từ những cơ sơ lý luận về hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh THCS bao gồm mục đích, nội dung, hình thức, phƣơng pháp, lực lƣợng giáo dục và các điều kiện giáo dục kỹ năng sống cho học sinh THCS, luận văn xây dựng và phân tích rõ những cơ sở lý luận về quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh THCS, tập trung vào các khái niệm cơ bản, nội dung và các chức năng quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh THCS. Luận văn cũng đã bổ sung khái niệm về GDKNS cho học sinh THCS và quản lý GDKNS cho học sinh THCS cũng nhƣ chỉ ra đƣợc những yếu tố ảnh hƣởng quan trọng đến việc GD và quản lý GD KNS cho học sinh THCS. 8.2. Về thực tiễn Đề tài này giúp ích cho: Đối với cán bộ quản lý giáo dục các cấp: hiểu rõ tầm quan trọng và thực trạng các mặt hạn chế của công tác quản lý GDKNS và có đƣợc những biện pháp nhằm hỗ trợ và thúc đẩy công tác GDKNS trong các trƣờng do mình quản lý. Đối với cán bộ quản lý của nhà trƣờng: luận văn là một tài liệu tham khảo hữu ích trong công tác quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh, giúp cho CBQL hiểu rõ hơn về vị trí vai trò của CBQL trong công tác GDKNS cho học sinh, biết rõ hơn các tiến trình cũng nhƣ kinh nghiệm thực hiện các chức năng quản lý các hoạt động GDKNS cho học sinh. Đối với giáo viên: nhận thức rõ tầm quan trọng của các hoạt động giáo dục kỹ năng sống đối với học sinh, có thể ứng dụng các biện pháp giáo dục kỹ năng sống để thực hiện công tác đƣợc tốt hơn. Đối với học sinh: nhận thức tầm quan trọng của kỹ năng sống đối với quá trình phát triển nhân cách của bản thân, có biện pháp và thái độ hợp tác tốt nhằm xây dựng nên những kỹ năng cần thiết cho bản thân. 7
9. Cấu trúc luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và kiến nghị, tài liệu tham khảo, phụ lục nghiên cứu, luận văn gồm có 03 chƣơng: Chƣơng 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh THCS Chƣơng 2: Thực trạng quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh THCS tại các trƣờng công lập tại thị xã Dĩ An tỉnh Bình Dƣơng. Chƣơng 3: Biện pháp quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh THCS tại các trƣờng công lập tại thị xã Dĩ An tỉnh Bình Dƣơng. Tài liệu tham khảo Phụ lục 8