Luận văn Thạc sĩ Quản lý giáo dục: Quản lý hoạt động giáo dục văn hoá ứng xử cho học sinh tại các trường tiểu học thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:191

Thêm vào BST

Báo xấu

12
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn "Quản lý hoạt động giáo dục văn hoá ứng xử cho học sinh tại các trường tiểu học thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương" được hoàn thành với mục tiêu nhằm đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động văn hoá ứng xử cho HS tại các trường TH TP.TDM, tỉnh Bình Dương, góp phần giáo dục toàn diện nhân cách cho HS cũng như góp phần XD VH nhà trường trên cơ sở nghiên cứu lý luận và khảo sát, đánh giá thực trạng quản lý hoạt động văn hoá ứng xử cho HS tại các trường TH TP.TDM, tỉnh Bình Dương.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý giáo dục: Quản lý hoạt động giáo dục văn hoá ứng xử cho học sinh tại các trường tiểu học thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương

ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH BÌNH DƯƠNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT PHẠM THỊ THANH THUỶ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC VĂN HOÁ ỨNG XỬ CHO HỌC SINH TẠI CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC THÀNH PHỐ THỦ DẦU MỘT, TỈNH BÌNH DƯƠNG CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ GIÁO DỤC MÃ SỐ: 8 14 01 14 LUẬN VĂN THẠC SĨ BÌNH DƯƠNG – 2023
UỶ BAN NHÂN DÂN TỈNH BÌNH DƯƠNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT PHẠM THỊ THANH THUỶ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC VĂN HOÁ ỨNG XỬ CHO HỌC SINH TẠI CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC THÀNH PHỐ THỦ DẦU MỘT, TỈNH BÌNH DƯƠNG CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ GIÁO DỤC MÃ SỐ: 8 14 01 14 LUẬN VĂN THẠC SĨ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC TS. TRẦN THỊ TUYẾT MAI TS. PHAN TRẦN PHÚ LỘC -------------------------------- BÌNH DƯƠNG – 2023
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đề tài “Quản lý hoạt động giáo dục văn hoá ứng xử cho học sinh tại các trường tiểu học thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương” là đề tài nghiên cứu của tôi dưới sự hướng dẫn của Tiến sĩ Trần Thị Tuyết Mai và Tiến sĩ Phan Trần Phú Lộc. Các số liệu sử dụng tôi sử dụng để phân tích trong luận văn được thu thập đúng quy định và nghiên cứu từ thực tiễn. Các kết quả nghiên cứu trong luận văn này do tôi tự nghiên cứu, phân tích, điều tra đúng thực tế, khách quan tại các trường tiểu học tại thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương. Những kết luận trong luận văn này tôi có thể cam đoan rằng chưa từng được công bố trong bất kỳ công trình khác. Người cam đoan Phạm Thị Thanh Thuỷ i
LỜI CẢM ƠN Tôi được học hỏi và tiếp thu rất nhiều kiến thức và kĩ năng trong thời gian học tập và nghiên cứu khoa học để hoàn thành tốt khoá học và hoàn thành luận văn này. Tôi xin tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến: - Trường Đại học Thủ Dầu Một, Viện Đào tạo Sau đại học Trường Đại học Thủ Dầu Một tỉnh Bình Dương đã nhiệt tình tạo điều kiện cho tôi học tập và nghiên cứu khoa học tại ngôi trường này. Cảm ơn tất cả quý Thầy, cô đã giảng dạy, truyền đạt nhiều kinh nghiệm bổ ích cho tôi trong suốt quá trình học tập tại trường Đại học Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương. - Tiến sĩ Trần Thị Tuyết Mai, người cô tận tâm trong giảng dạy và cũng là người hướng dẫn khoa học cho tôi đã luôn nhiệt tình dành thời gian định hướng và tận tình quan tâm. Tiến sĩ Phan Trần Phú Lộc cũng nhiệt tình quan tâm hướng dẫn tôi trong suốt quá trình thực hiện luận văn. - Phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố Thủ Dầu Một, cán bộ quản lý và giáo viên các trường tiểu học thành phố Thủ Dầu Một đã tận tình cung cấp tài liệu, số liệu có liên quan đến đề tài của tôi và có những ý kiến đóng góp từ thực tiễn để tôi thực hiện tốt luận văn này. - Tất cả bạn bè, đồng nghiệp luôn bên cạnh tôi và đặc biệt là gia đình đã luôn hỗ trợ, tạo điều kiện, động viên tôi hoàn thành tốt khoá học và luận văn này. Trong quá trình nghiên cứu tôi cũng còn thiếu sót, thiếu kinh nghiệm. Tôi kính mong nhận được các ý kiến đóng góp, chỉa sẻ quý báu của quý Thầy, cô và Hội đồng khoa học để luận văn được hoàn thiện tốt hơn. Trân trọng cảm ơn! Tác giả Phạm Thị Thanh Thuỷ ii
MỤC LỤC Trang LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................ ii MỤC LỤC ............................................................................................................. iii DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT........................................................................... viii DANH MỤC BẢNG BIỂU .................................................................................. ix DANH MỤC BIỂU ĐỒ ........................................................................................ xi MỞ ĐẦU ............................................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài ................................................................................................ 1 2. Mục đích nghiên cứu .......................................................................................... 3 3. Khách thể và Đối tượng nghiên cứu .................................................................. 3 4. Phạm vi nghiên cứu ............................................................................................ 3 5. Giả thuyết khoa học. .......................................................................................... 4 6. Nhiệm vụ nghiên cứu ......................................................................................... 4 7. Phương pháp nghiên cứu.................................................................................... 4 8. Đóng góp của đề tài............................................................................................ 7 9. Cấu trúc của đề tài .............................................................................................. 7 CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC VĂN HOÁ ỨNG XỬ CHO HỌC SINH TẠI TRƯỜNG TIỂU HỌC ............. 8 1.1. Tổng quan lịch sử nghiên cứu vấn đề .......................................................... 8 1.1.1. Những nghiên cứu trên thế giới ................................................................... 8 1.1.2. Những nghiên cứu ở Việt Nam .................................................................... 9 1.2. Một số khái niệm liên quan đến đề tài ...................................................... 12 1.2.1. Khái niệm hoạt động giáo dục văn hoá ứng xử cho học sinh tại trường tiểu học ........................................................................................................................ 12 1.2.2. Khái niệm quản lý hoạt động giáo dục văn hoá ứng xử cho học sinh tại trường tiểu học ..................................................................................................... 14 iii
1.3. Lý luận về về hoạt động giáo dục văn hoá ứng xử cho học sinh tại trường tiểu học ................................................................................................................ 15 1.3.1. Đặc điểm học sinh tiểu học ........................................................................ 15 1.3.2. Ý nghĩa của hoạt động giáo dục văn hoá ứng xử cho học sinh tại trường tiểu học ........................................................................................................................ 17 1.3.3. Mục tiêu giáo dục văn hoá ứng xử cho học sinh tại trường tiểu học ......... 18 1.3.4. Nội dung giáo dục văn hoá ứng xử cho học sinh tại trường tiểu học ........ 19 1.3.5. Phương pháp và hình thức giáo dục văn hoá ứng xử cho học sinh tại trường tiểu học ................................................................................................................. 20 1.3.6. Đánh giá kết quả giáo dục văn hoá ứng xử cho học sinh tại trường tiểu học ........................................................................................................................ 24 1.4. Lý luận về quản lý hoạt động giáo dục văn hoá ứng xử cho học sinh tại trường tiểu học ................................................................................................... 24 1.4.1. Tầm quan trọng của quản lý hoạt động giáo dục văn hoá ứng xử cho học sinh tại trường tiểu học......................................................................................... 25 1.4.2. Chức năng quản lý hoạt động giáo dục văn hoá ứng xử cho học sinh tại trường tiểu học ..................................................................................................... 25 1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động giáo dục văn hoá ứng xử cho học sinh tại trường tiểu học ........................................................................ 31 1.5.1. Các yếu tố khách quan ............................................................................. 31 1.5.2. Các yếu tố chủ quan ................................................................................. 32 Kết luận chương 1 .............................................................................................. 34 CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC VĂN HOÁ ỨNG XỬ CHO HỌC SINH TẠI CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC THÀNH PHỐ THỦ DẦU MỘT, TỈNH BÌNH DƯƠNG ............................................... 35 2.1. Khái quát về thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương ....................... 35 2.1.1. Về kinh tế - xã hội ...................................................................................... 35 2.1.2. Về văn hoá - giáo dục................................................................................. 35 2.2. Tổ chức nghiên cứu thực trạng .................................................................. 36 2.2.1. Mục đích khảo sát thực trạng ..................................................................... 36 iv
2.2.2. Nội dung khảo sát....................................................................................... 36 2.2.3. Phương pháp nghiên cứu............................................................................ 37 2.3. Thực trạng hoạt động giáo dục văn hoá ứng xử cho học sinh tại các trường tiểu học thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương....................................... 41 2.3.1. Thực trạng nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên và cha mẹ học sinh về ý nghĩa của hoạt động giáo dục văn hóa ứng xử cho học sinh tiểu học .................. 41 2.3.2. Thực trạng thực hiện mục tiêu giáo dục văn hoá ứng xử cho học sinh tại các trường tiểu học thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương ................................ 42 2.3.3. Thực trạng thực hiện nội dung giáo dục văn hoá ứng xử cho học sinh tại các trường tiểu học thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương ................................ 45 2.3.4. Thực trạng thực hiện phương pháp và hình thức giáo dục văn hoá ứng xử cho học sinh tại các trường tiểu học thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương 52 2.3.5. Thực trạng thực hiện đánh giá kết quả giáo dục văn hoá ứng xử cho học sinh tại các trường tiểu học thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương ..................... 56 2.4. Thực trạng quản lý hoạt động giáo dục văn hoá ứng xử cho học sinh tại các trường tiểu học thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương ................... 58 2.4.1. Thực trạng nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên về tầm quan trọng của quản lý hoạt động giáo dục văn hóa ứng xử cho học sinh tại trường tiểu học .... 58 2.4.2. Thực trạng xây dựng kế hoạch hoạt động giáo dục văn hoá ứng xử cho học sinh tại các trường tiểu học thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương ............. 60 2.4.3. Thực trạng tổ chức hoạt động giáo dục văn hoá ứng xử cho học sinh tại các trường tiểu học thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương ................................ 62 2.4.4. Thực trạng chỉ đạo hoạt động giáo dục văn hoá ứng xử cho học sinh tại các trường tiểu học Thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương ............................... 66 2.4.5. Thực trạng kiểm tra, đánh giá hoạt động giáo dục văn hoá ứng xử cho học sinh tại các trường tiểu học thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương ............. 68 2.5. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động giáo dục văn hoá ứng xử cho học sinh tại các trường tiểu học thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương ......................................................................................................... 72 2.5.1. Các yếu tố chủ quan ................................................................................... 72 v
2.5.2. Các yếu tố khách quan ............................................................................... 74 2.6. Đánh giá chung ............................................................................................ 75 2.6.1. Những ưu điểm........................................................................................... 76 2.6.2. Những hạn chế ........................................................................................... 76 2.6.3. Nguyên nhân của thực trạng ...................................................................... 77 Kết luận chương 2 .............................................................................................. 79 CHƯƠNG 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC VĂN HOÁ ỨNG XỬ CHO HỌC SINH TẠI CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC THÀNH PHỐ THỦ DẦU MỘT, TỈNH BÌNH DƯƠNG ......................................................... 81 3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp .................................................................... 81 3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu............................................................. 81 3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa và đồng bộ ............................................ 81 3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính pháp lý ............................................................... 81 3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn ............................................................ 81 3.1.5. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi ............................................................... 82 3.2. Các biện pháp quản lý hoạt động giáo dục văn hoá ứng xử cho học sinh tại các trường tiểu học thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương ............. 82 3.2.1. Biện pháp 1: Tuyên truyền nâng cao nhận thức cho CBQL, GV và CMHS về hoạt động giáo dục văn hoá ứng xử cho học sinh ........................................... 82 3.2.2. Biện pháp 2: Cải tiến lập kế hoạch hoạt động giáo dục văn hoá ứng xử cho học sinh ................................................................................................................ 84 3.2.3. Biện pháp 3: Tổ chức xây dựng quy tắc ứng xử trong nhà trường ............ 85 3.2.4. Biện pháp 4: Tổ chức bồi dưỡng nâng cao năng lực giáo dục văn hoá ứng xử cho tập thể sư phạm nhà trường ...................................................................... 87 3.2.5. Biện pháp 5: Đẩy mạnh chỉ đạo thực hiện hoạt động phối hợp giữa nhà trường với gia đình và xã hội trong giáo dục văn hoá ứng xử cho học sinh ........ 88 3.2.6. Biện pháp 6: Tăng cường chỉ đạo đầu tư cơ sở vật chất, thiết bị phục vụ hoạt động giáo dục văn hoá ứng xử cho học sinh ........................................................ 90 3.2.7. Biện pháp 7: Tăng cường kiểm tra, đánh giá việc thực hiện hoạt động giáo dục văn hoá ứng xử cho học sinh ......................................................................... 91 vi
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp đề xuất .................................................. 93 3.4. Khảo sát tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất......... 94 3.4.1. Mục đích khảo sát. ..................................................................................... 94 3.4.2. Nội dung khảo sát....................................................................................... 94 3.4.3. Phương pháp khảo sát. ............................................................................... 94 3.4.4. Đối tượng khảo sát ..................................................................................... 94 3.4.5. Quy ước thang đo ....................................................................................... 94 3.4.6. Kết quả khảo sát ......................................................................................... 95 Kết luận chương 3 ............................................................................................ 108 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ .................................................................. 109 1. Kết luận ......................................................................................................... 109 1.1. Về lý luận .................................................................................................... 109 1.2. Về thực tiễn ................................................................................................. 109 2. Khuyến nghị .................................................................................................. 110 2.1. Đối với Sở Giáo dục và Đào tạo Bình Dương ............................................. 110 2.2. Đối với Phòng Giáo dục và Đào tạo tại thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương ................................................................................................................. 111 2.3. Đối với các trường tiểu học tại thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương ............................................................................................................................ 111 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................... 112 CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐỀ TÀI ....................... 116 PHỤ LỤC vii
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT Từ viết tắt Nội dung viết đầy đủ CBQL Cán bộ quản lý CMHS Cha mẹ học sinh CSVC Cơ sở vật chất ĐLC Độ lệch chuẩn ĐTB Điểm trung bình GD Giáo dục GD&ĐT Giáo dục và đào tạo GV Giáo viên HT Hiệu trưởng HS Học sinh HSTH Học sinh tiểu học NV Nhân viên QTƯX Quy tắc ứng xử TH Tiểu học TP.TDM Thành phố Thủ Dầu Một ƯX Ứng xử VH Văn hoá VHƯX Văn hoá ứng xử XD Xây dựng XH Xã hội viii
DANH MỤC BẢNG BIỂU Tên bảng Trang Bảng 2.1. Số lượng khách thể CBQL, GV tham gia khảo sát 40 Bảng 2.2. Đặc điểm khách thể khảo sát 40 Bảng 2.3. Đặc điểm CMHS tham gia khảo sát 41 Bảng 2.4. Quy ước thang đo 42 Bảng 2.5. Ý kiến của CBQL, GV về ý nghĩa của hoạt động GD 44 VHƯX cho HS tại trường TH Bảng 2.6. Ý kiến của CBQL, GV về thực trạng thực hiện mục tiêu 45 GD VHƯX cho HS tại các trường TH Bảng 2.7. Ý kiến của CBQL, GV về thực trạng thực hiện GD VHƯX 49 trong các mối quan hệ với xã hội cho HS tại các trường TH Bảng 2.8. Ý kiến của CBQL, GV về thực trạng thực hiện GD VHƯX 51 trong các mối quan hệ với tự nhiên cho HS tại các trường TH Bảng 2.9. Ý kiến của CBQL, GV về thực trạng thực hiện GD VHƯX 54 trong các mối quan hệ với bản thân cho HS tại các trường TH Bảng 2.10. Ý kiến của CBQL, GV về thực trạng thực hiện phương 57 pháp và hình thức GD VHƯX cho HS tại các trường TH Bảng 2.11. Ý kiến của CBQL, GV về thực trạng thực hiện đánh giá 62 kết quả GD VHƯX cho HS tại các trường TH Bảng 2.12. Ý kiến của CBQL, GV về tầm quan trọng của quản lý 65 hoạt động giáo dục VHƯX cho HS tại trường TH Bảng 2.13. Ý kiến của CBQL, GV về thực trạng xây dựng kế hoạch 67 hoạt động GD VHƯX cho HS tại các trường TH Bảng 2.14. Ý kiến của CBQL, GV về thực trạng tổ chức hoạt động 70 GD VHƯX cho HS tại các trường TH Bảng 2.15. Ý kiến của CBQL, GV về thực trạng chỉ đạo hoạt động 74 GD VHƯX cho HS tại các trường TH ix
Bảng 2.16. Ý kiến của CBQL, GV về thực trạng kiểm tra, đánh giá 77 hoạt động GD VHƯX cho HS tại các trường TH Bảng 3.1. Quy ước thang đo 105 Bảng 3.2. Kết quả khảo sát tính cần thiết và khả thi của biện pháp 106 “Tuyên truyền nâng cao nhận thức cho CBQL, GV và CMHS về hoạt động GD VHƯX cho HS” Bảng 3.3. Kết quả khảo sát tính cần thiết và khả thi của biện pháp 108 “Cải tiến lập kế hoạch hoạt động GD VHƯX cho HS” Bảng 3.4. Kết quả khảo sát tính cần thiết và khả thi của biện pháp 110 “Tổ chức XD quy tắc ƯX trong nhà trường” Bảng 3.5. Kết quả khảo sát tính cần thiết và khả thi của biện pháp 112 “Tổ chức bồi dưỡng nâng cao năng lực GD VHƯX cho tập thể sư phạm nhà trường” Bảng 3.6. Kết quả khảo sát tính cần thiết và khả thi của biện pháp 113 “Đẩy mạnh chỉ đạo thực hiện hoạt động phối hợp giữa nhà trường với gia đình và XH trong hoạt động GD VHƯX cho HS” Bảng 3.7. Kết quả khảo sát tính cần thiết và khả thi của biện pháp 116 “Tăng cường chỉ đạo đầu tư CSVC, thiết bị phục vụ hoạt động GD VHƯX cho HS” Bảng 3.8. Kết quả khảo sát tính cần thiết và khả thi của biện pháp 118 “Tăng cường kiểm tra, đánh giá việc thực hiện hoạt động GD VHƯX cho HS” x
DANH MỤC BIỂU ĐỒ Tên hình, đồ thị Trang Biểu đồ 2.1. Ý kiến của CMHS về thực trạng thực hiện mục tiêu giáo 34 dục GD VHƯX cho HS tại các trường TH Biểu đồ 2.2. Ý kiến của CMHS về thực trạng thực hiện GD VHƯX 34 trong các mối quan hệ với XH cho HS tại các trường TH Biểu đồ 2.3. Ý kiến của CMHS về thực trạng thực hiện GD VHƯX 35 trong các mối quan hệ với tự nhiên cho HS tại các trường TH Biểu đồ 2.4. Ý kiến của CMHS về thực trạng thực hiện GD VHƯX 35 trong các mối quan hệ với bản thân cho HS tại các trường TH Biểu đồ 2.5. Ý kiến của CMHS về thực trạng thực hiện phương pháp 36 và hình thức GD VHƯX trong các mối quan hệ với bản thân cho HS tại các trường TH Biểu đồ 2.6. Ý kiến của CMHS về thực trạng đánh giá kết quả GD 36 VHƯX cho HS tại các trường TH Biểu đồ 2.7. Ý kiến của CBQL, GV về các yếu tố chủ quan ảnh 81 hưởng đến quản lý hoạt động GD VHƯX cho HS tại trường TH Biểu đồ 2.8. Ý kiến của CBQL, GV về các yếu tố khách quan ảnh 83 hưởng đến quản lý hoạt động GD VHƯX cho HS tại trường TH Biểu đồ 3.1: Tổng hợp kết quả khảo nghiệm tính cần thiết và khả thi 120 của các biện pháp Hình 3.1. Mối liên hệ giữa các biện pháp đề xuất 104 xi
TÓM TẮT Nghị quyết Hội nghị Trung ương 9 khóa XI (Nghị quyết 33/NQ-TW ngày 09 tháng 06 năm 2014) về xây dựng và phát triển văn hoá, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước đã xác định mục tiêu chung: “Xây dựng nền văn hoá và con người Việt Nam phát triển toàn diện, hướng đến chân - thiện - mỹ, thấm nhuần tinh thần dân tộc, nhân văn, dân chủ và khoa học. Văn hoá thực sự trở thành nền tảng tinh thần vững chắc của xã hội, là sức mạnh nội sinh quan trọng bảo đảm sự phát triển bền vững và bảo vệ vững chắc Tổ quốc vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh” và khẳng định: “Văn hoá là nền tảng tinh thần của xã hội, là mục tiêu, động lực phát triển bền vững đất nước. Văn hoá phải được đặt ngang hàng với kinh tế, chính trị, xã hội. Xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, thống nhất trong đa dạng của cộng đồng các dân tộc Việt Nam, với các đặc trưng dân tộc, nhân văn, dân chủ và khoa học”. Ngày 03/10/2018, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 1299/QĐ-TTg phê duyệt Đề án “Xây dựng VHƯX trong trường học giai đoạn 2018-2025”. Trong đó, bắt buộc 100% các trường học phải xây dựng được bộ QTƯX cho riêng từng nhà trường dựa trên bộ Quy tắc VHƯX do Bộ GD&ĐT ban hành và các trường phải tăng cường tổ chức các hoạt động GD VHƯX cho HS. Ngày 12/4/2019, Bộ GD&ĐT ban hành Thông tư số 06/TT-BGDĐT về Quy định QTƯX trong cơ sở giáo dục mầm non, cơ sở giáo dục phổ thông và cơ sở giáo dục thường xuyên. Đề tài “Quản lý hoạt động giáo dục văn hoá ứng xử cho học sinh tại các trường tiểu học thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương” tập trung hệ thống hoá cơ sở lý luận về hoạt động GD VHƯX cho HS tại trường tiểu học cũng như phân tích, đánh giá thực trạng quản lý hoạt động GD VHƯX cho HS tại các trường tiểu học thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương. Đề tài đã sử dụng các phương pháp nghiên cứu lý thuyết (phân tích, tổng hợp và phân loại, hệ thống lý thuyết), nghiên cứu thực tiễn (điều tra bằng bảng hỏi, phỏng vấn sâu, nghiên cứu tài liệu, sản phẩm hoạt động) và phương pháp xử lý dữ liệu để làm sáng tỏ thực trạng hoạt động GD VHƯX như: ý nghĩa của hoạt động xii
GD VHƯX cho HS, mục tiêu, nội dung, phương pháp, hình thức, đánh giá kết quả hoạt động GD VHƯX cho HS. Người nghiên cứu đã phân tích, đánh giá thực trạng quản lý hoạt động GD VHƯX cho HS tại các trường TH theo các chức năng quản lý cũng như các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động GD VHƯX cho HS tại các trường TH thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương. Trong thời gian qua, có thể thấy hoạt động GD VHƯX cho HS tại các trường TH TP.TDM, tỉnh Bình Dương đã được triển khai, áp dụng, đạt được những kết quả nhất định. Tuy nhiên vẫn còn một bộ phận CBQL, GV và CMHS chưa nhận thức đầy đủ về hoạt động GD VHƯX, việc thực hiện mục tiêu, nội dung, phương pháp, hình thức GD VHƯX mới chỉ đạt mức trung bình đến khá. Đề tài đã phân tích, đánh giá thực trạng quản lý hoạt động GD VHƯX cho HS tại các trường TH thành phố Thủ Đầu Một qua việc thực hiện các chức năng quản lý: Xây dựng kế hoạch động GD VHƯX cho HS trong trường TH; Tổ chức thực hiện động GD VHƯX cho HS trong trường TH; Chỉ đạo thực hiện động GD VHƯX cho HS trong trường TH; Kiểm tra, đánh giá thực hiện động GD VHƯX cho HS trong trường TH. Kết quả nghiên cứu cho thấy, quản lý hoạt động GD VHƯX cho HS tại các trường TH TP.TDM, tỉnh Bình Dương còn một số hạn chế như: Việc lập kế hoạch chưa thực sự được quan tâm đúng mức, chưa thực sự bao quát để tạo sự liên kết, phối hợp nhịp nhàng giữa các nội dung hoạt động GD VHƯX cho HS. Tổ chức thực hiện hoạt động GD VHƯX cho HS chưa thường xuyên và các nội dung tổ chức chưa được đa dạng, phong phú. Chỉ đạo hoạt động GD VHƯX cho HS còn hạn chế trong thực hiện hoạt động phối hợp giữa nhà trường với gia đình và XH. Chưa quan tâm chỉ đạo đầu tư CSVC, thiết bị phục vụ hoạt động GD VHƯX cho nên kết quả chỉ ở mức trung bình. Chức năng kiểm tra, đánh giá hoạt động GD VHƯX cho HS tại các trường TH chưa thường xuyên và hiệu quả. Từ kết quả nghiên cứu lý luận và thực tiễn, tác giả đã đề xuất 7 biện pháp quản lý hoạt động GD VHƯX cho HS tại các trường TH TP.TDM, tỉnh Bình Dương, cụ thể là: Tuyên truyền nâng cao nhận thức cho CBQL, GV và CMHS về hoạt động GD VHƯX cho HS; Cải tiến lập kế hoạch hoạt động GD VHƯX cho xiii
HS; Tổ chức XD QTƯX trong nhà trường; Tổ chức bồi dưỡng nâng cao năng lực GD VHƯX cho tập thể sư phạm nhà trường; Đẩy mạnh chỉ đạo thực hiện hoạt động phối hợp giữa nhà trường với gia đình và XH trong GD VHƯX cho HS; Tăng cường chỉ đạo đầu tư CSVC, thiết bị phục vụ hoạt động GD VHƯX cho HS; Tăng cường kiểm tra, đánh giá việc thực hiện hoạt động GD VHƯX cho HS. Các biện pháp đã được CBQL khẳng định tính cần thiết và tính khả thi cao. Chúng có mối quan hệ biện chứng, tác động, hỗ trợ nhau và không tách rời nhau trong quá trình thực hiện quản lý hoạt động GD VHƯX cho HS tại các trường TH TP.TDM, tỉnh Bình Dương. Tuy nhiên, tuỳ vào điều kiện và tình hình thực tế của các trường, HT có thể lựa chọn và áp dụng các biện pháp đề xuất trên một cách thích hợp và phù hợp trong thực tiễn quản lý tại mỗi trường. xiv
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Văn hoá (VH) nhà trường được coi là vấn đề trọng tâm trong mỗi cơ sở GD, ở đó diễn ra quá trình tương tác giữa thầy cô với học sinh (HS), sinh viên, giữa thầy cô với nhau và giữa HS, sinh viên với nhau. Văn hóa ứng xử (VHƯX) trong nhà trường là một trong những nội dung quan trọng góp phần vào VH nhà trường để giáo dục (GD) HS có năng lực, phẩm chất tốt và nhà trường có uy tín tốt hơn trước xã hội (XH). Trong những năm gần đây, Đảng và Nhà nước ta luôn đặc biệt quan tâm tới việc GD cho HS, sinh viên về đạo đức, VH. Nghị quyết Hội nghị Trung ương 9 khóa XI (Nghị quyết 33/NQ-TW ngày 09 tháng 06 năm 2014) về xây dựng và phát triển VH, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước đã xác định mục tiêu chung: “Xây dựng nền VH và con người Việt Nam phát triển toàn diện, hướng đến chân - thiện - mỹ, thấm nhuần tinh thần dân tộc, nhân văn, dân chủ và khoa học. VH thực sự trở thành nền tảng tinh thần vững chắc của XH, là sức mạnh nội sinh quan trọng bảo đảm sự phát triển bền vững và bảo vệ vững chắc Tổ quốc vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh” và khẳng định: “VH là nền tảng tinh thần của xã hội, là mục tiêu, động lực phát triển bền vững đất nước. VH phải được đặt ngang hàng với kinh tế, chính trị, XH. Xây dựng (XD) nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, thống nhất trong đa dạng của cộng đồng các dân tộc Việt Nam, với các đặc trưng dân tộc, nhân văn, dân chủ và khoa học” (Ban chấp hành Trung ương Đảng, 2014). Có thể thấy, Đảng ta đã rất chú trọng đến việc XD và phát triển nền VH. Trong đó, VHƯX có thể được xem là giá trị cốt lõi. XH càng phát triển, yêu cầu về ứng xử (ƯX) của con người ngày càng toàn diện hơn. ƯX là cách thể hiện hành vi, lời nói, cử chỉ không chỉ giữa con người với con người mà còn là cách ƯX giữa con người với tự nhiên và XH. Ngày 03/10/2018, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 1299/QĐ- TTg phê duyệt Đề án “Xây dựng VHƯX trong trường học giai đoạn 2018-2025”. Trong đó, bắt buộc 100% các trường học phải XD được bộ Quy tắc ƯX cho riêng 1
từng nhà trường dựa trên bộ Quy tắc VHƯX do Bộ Giáo dục và đào tạo (GD&ĐT) ban hành và các trường phải tăng cường tổ chức các hoạt động GD VHƯX cho HS. Ngày 12/4/2019, Bộ GD&ĐT ban hành Thông tư số 06/TT-BGDĐT về Quy định quy tắc ƯX trong cơ sở giáo dục mầm non, cơ sở GD phổ thông và cơ sở GD thường xuyên. Như vậy, GD VHƯX cho HS ở các trường phổ thông nói chung và các trường tiểu học (TH) nói riêng là một trong những nhiệm vụ quan trọng mà các trường phải thực hiện trong giai đoạn hiện nay nhằm rèn luyện nhân cách cho HS, góp phần XD VH nhà trường và nâng cao chất lượng GD trong nhà trường. Văn hoá ứng xử trong trường học tạo ra môi trường VH lành mạnh nhằm phát triển toàn diện nhân cách HS, nâng cao năng lực và phẩm chất cho HS đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản và toàn diện trong GD. VHƯX được hiểu là cách cư xử của một người thông qua lời nói, cử chỉ, thái độ, hành vi,... đối với các sự việc xảy ra trong cuộc sống. Nhờ sự GD của nhà trường, gia đình và XH mà VHƯX được hình thành và phát triển, đây cũng là yếu tố ảnh hưởng đến VHƯX của HS. Người có ƯX VH là người biết lễ độ, biết cách đối nhân xử thế, có những hành vi đúng đắn và chuẩn mực trong mối quan hệ với bản thân, với XH và tự nhiên. HS lứa tuổi này đang bước đầu có những mối quan hệ XH nhưng chưa có nhiều kĩ năng và kiến thức để ứng dụng, xử lý các tình huống cụ thể, rõ ràng phù hợp với các hành vi chuẩn mực. GD VHƯX cho học sinh tiểu học (HSTH) giúp HS nắm được các chuẩn mực VHƯX, những hành vi đạo đức trong các mối quan hệ hằng ngày của các em thông qua giao tiếp, ƯX với bạn bè, thầy cô, ông bà, cha mẹ và mọi người xung quanh. Tuy nhiên, trong trường TH để hoạt động GD VHƯX cho HS có kết quả tốt đòi hỏi sự định hướng, điều hành, lãnh đạo và tạo điều kiện từ hiệu trưởng nhà trường. Thành phố Thủ Dầu Một (TP.TDM) là trung tâm số một của tỉnh Bình Dương về chính trị, hành chính, kinh tế và VH. Tất cả các hoạt động về VH và GD đang phát triển, phối hợp hài hoà lẫn nhau cùng với sự phát triển kinh tế của thành phố. Các trường TH TP.TDM đã triển khai GD VHƯX cho HS. Tuy nhiên, cũng còn có một bộ phận không nhỏ các em ƯX một cách chưa đúng chuẩn mực, chưa chủ động, tích cực trong học tập. Trên thực tế, hoạt động GD VHƯX cho HS tại 2
các trường TH chưa thực sự chú trọng, chưa đáp ứng được nhu cầu của thực tiễn và hoạt động GD VHƯX cho HS tại các trường TH còn hạn chế về chất lượng và hiệu quả. Nguyên nhân của các hạn chế là do chưa nhận thức đúng về tầm quan trọng của công tác GD VHƯX cho HS, xác định chưa rõ ràng, cụ thể về: mục tiêu, nội dung, phương pháp, hình thức giáo dục. Quản lý hoạt động GD VHƯX cho HS còn thiếu sự quan tâm sâu sát của một số hiệu trưởng (HT). Bên cạnh đó, quản lý hoạt động GD VHƯX cho HS tại trường TH chưa được chú trọng nhiều trong thực hiện các chức năng quản lý của HT (lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra). Cần phối hợp các nguồn lực bên trong và bên ngoài để GD VHƯX cho HS chặt chẽ, đồng bộ và thống nhất. Cần có các biện pháp quản lý hiệu quả hoạt động GD VHƯX cho HS tại các trường TH TP.TDM, tỉnh Bình Dương. Từ những lý do nêu trên, tác giả đã chọn nghiên cứu đề tài “Quản lý hoạt động giáo dục văn hoá ứng xử cho học sinh tại các trường tiểu học thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương” làm luận văn tốt nghiệp. 2. Mục đích nghiên cứu Đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động VHƯX cho HS tại các trường TH TP.TDM, tỉnh Bình Dương, góp phần giáo dục toàn diện nhân cách cho HS cũng như góp phần XD VH nhà trường trên cơ sở nghiên cứu lý luận và khảo sát, đánh giá thực trạng quản lý hoạt động VHƯX cho HS tại các trường TH TP.TDM, tỉnh Bình Dương. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu: Quản lý hoạt động GD HS tại trường TH. 3.2. Đối tượng nghiên cứu: Quản lý hoạt động GD VHƯX cho HS tại các trường TH TP.TDM, tỉnh Bình Dương. 4. Phạm vi nghiên cứu 4.1. Về nội dung: Đề tài tập trung nghiên cứu quản lý hoạt động GD VHƯX cho HS tại trường TH với chủ thể quản lý là HT nhà trường. Tiếp cận quản lý hoạt động GD VHƯX cho HS theo các chức năng quản lý. 3
4.2. Về địa bàn nghiên cứu: Khảo sát thực trạng hoạt động GD VHƯX và quản lý hoạt động GD VHƯX tại 10 trường TH công lập trên địa bàn TP.TDM, tỉnh Bình Dương. 4.3. Về thời gian nghiên cứu: Số liệu sử dụng trong đề tài luận văn được thu thập từ năm học 2021-2022 đến năm học 2022-2023. 5. Giả thuyết khoa học: Hiện nay hoạt động GD VHƯX và quản lý hoạt động GD VHƯX cho HS đã thực hiện tại các trường TH TP.TDM, tỉnh Bình Dương và đạt được một số kết quả tích cực, nhưng vẫn còn hạn chế trong thực hiện các chức năng quản lý hoạt động GD VHƯX cho HS. Trên cơ sở lý luận về quản lý hoạt động GD VHƯX cho HS, nếu khảo sát và đánh giá toàn diện khách quan thực trạng thì đề tài đề xuất được các biện pháp quản lý hoạt động GD VHƯX cho HS tại các trường TH TP.TDM, tỉnh Bình Dương có tính cần thiết và khả thi cao. 6. Nhiệm vụ nghiên cứu: 6.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý hoạt động GD VHƯX cho HS tại trường TH. 6.2. Khảo sát và đánh giá toàn diện, khách quan thực trạng quản lý hoạt động GD VHƯX cho HS tại các trường TH TP.TDM, tỉnh Bình Dương. 6.3. Đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động GD VHƯX cho HS tại các trường TH TP.TDM, tỉnh Bình Dương. 7. Phương pháp nghiên cứu 7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận 7.1.1. Phương pháp phân tích, tổng hợp lý thuyết Mục đích: Sử dụng phương pháp này để phân tích, tổng hợp tài liệu liên quan để hệ thống hóa lý luận về quản lý hoạt động GD VHƯX cho HS tại trường TH; Cách thực hiện: Tiến hành nghiên cứu, phân tích các nguồn văn bản, tài liệu (sách, giáo trình, đề tài khoa học, tạp chí,...) về quản lý, về VHƯX để chọn lọc phù hợp, khái quát chính xác và toàn diện. Sau đó liên kết các thông tin từ các lý luận đã tổng hợp sao cho phù hợp để phục vụ cho việc trình bày cơ sở lý luận của đề tài. 7.1.2. Phương pháp phân loại, hệ thống lý thuyết 4