Luận văn Thạc sĩ Quản lý giáo dục: Quản lý hoạt động tự học của sinh viên Trường Đại học Kinh Tế - Kỹ Thuật Bình Dương

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:191

Thêm vào BST

Báo xấu

20
lượt xem 11
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn "Quản lý hoạt động tự học của sinh viên Trường Đại học Kinh Tế - Kỹ Thuật Bình Dương" được hoàn thành với mục tiêu nhằm hệ thống hóa lí luận về quản lý hoạt động tự học, đề tài phân tích, đánh giá thực trạng công tác quản lý hoạt động tự học của SV BETU; đề xuất các biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý hoạt động tự học của SV BETU.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý giáo dục: Quản lý hoạt động tự học của sinh viên Trường Đại học Kinh Tế - Kỹ Thuật Bình Dương

ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH BÌNH DƢƠNG TRƢỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT VŨ THỊ PHƢỢNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỰ HỌC CỦA SINH VIÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ - KỸ THUẬT BÌNH DƢƠNG CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ GIÁO DỤC MÃ SỐ: 8140114 LUẬN VĂN THẠC SĨ BÌNH DƢƠNG - 2022
UỶ BAN NHÂN DÂN TỈNH BÌNH DƢƠNG TRƢỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT VŨ THỊ PHƢỢNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỰ HỌC CỦA SINH VIÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ - KỸ THUẬT BÌNH DƢƠNG CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ GIÁO DỤC MÃ SỐ: 8140114 LUẬN VĂN THẠC SĨ NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN THỊ HẢO BÌNH DƢƠNG - 2022
LỜI CAM ĐOAN Tôi tên Vũ Thị Phƣợng, mã số học viên 188140114016 là học viên lớp cao học quản lý giáo dục khóa 5, Trƣờng Đại học Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dƣơng. Tôi xin cam đoan: luận văn với đề tài “Quản lý hoạt động tự học của sinh viên Trƣờng Đại học Kinh tế - Kỹ thuật Bình Dƣơng” là công trình nghiên cứu của riêng cá nhân tôi. Tất cả số liệu, kết quả thực hiện đƣợc trình bày trong luận văn là trung thực, có nguồn gốc và chƣa đƣợc công bố ở những công trình nghiên cứu khác. Nếu có sự gian dối, tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm và bị xử lý theo quy định của nhà trƣờng./. Bình Dương, ngày 27 tháng 12 năm 2022 VŨ THỊ PHƢỢNG i
LỜI CẢM ƠN Trong quá trình thực hiện luận văn tốt nghiệp, ngƣời viết luận văn đã nhận đƣợc rất nhiều sự giúp đỡ từ cán bộ quản lý, chuyên viên, giảng viên Trƣờng Đại học Thủ Dầu Một và Ban Giám hiệu, cán bộ quản lý, nhân viên, giảng viên, sinh viên của Trƣờng Đại học Kinh tế - Kỹ thuật Bình Dƣơng. Đặc biệt là sự hƣớng dẫn nhiệt tình, trách nhiệm của TS. Nguyễn Thị Hảo, giảng viên Trƣờng Đại học Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dƣơng. Thông qua luận văn, ngƣời viết xin gửi lời tri ân sâu sắc nhất đến cán bộ quản lý, chuyên viên, giảng viên Trƣờng Đại học Thủ Dầu Một; Ban Giám hiệu, cán bộ quản lý, nhân viên, giảng viên, sinh viên của Trƣờng Đại học Kinh tế - Kỹ thuật Bình Dƣơng và TS. Nguyễn Thị Hảo đã hỗ trợ, giúp đỡ tôi rất nhiều trong quá trình thực hiện luận văn. Tôi cũng xin chân thành cảm ơn gia đình, ngƣời thân, đồng nghiệp đã động viên, tạo điều kiện thuận lợi tốt nhất để tôi hoàn thành luận văn. Chắc chắn luận văn chƣa đào sâu vấn đề, chƣa trình bày đầy đủ hết những góc nhìn đa chiều về nội dung quan tâm nhƣng đó chính là những kiến thức, những kết quả đạt đƣợc trong quá trình tìm hiểu và nghiên cứu về đề tài: “Quản lý hoạt động tự học của sinh viên Trƣờng Đại học Kinh tế - Kỹ thuật Bình Dƣơng”. Xin chân thành cảm ơn! VŨ THỊ PHƢỢNG ii
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................ ii MỤC LỤC ............................................................................................................. iii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ...................................................................... ix DANH MỤC BẢNG .............................................................................................. x DANH MỤC BIỂU ĐỒ ........................................................................................ xi TÓM TẮT LUẬN VĂN…………………………………………………...……xii PHẦN MỞ ĐẦU .................................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài ................................................................................................ 1 2. Mục tiêu nghiên cứu........................................................................................... 2 3. Tổng quan nghiên cứu của đề tài ....................................................................... 2 3.1. Nghiên cứu ở nƣớc ngoài............................................................................. 2 3.2. Nghiên cứu trong nƣớc ................................................................................ 5 4. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu, phạm vi nghiên cứu ................................. 7 4.1. Khách thể nghiên cứu .................................................................................. 7 4.2. Đối tƣợng nghiên cứu .................................................................................. 7 4.3. Phạm vi nghiên cứu ..................................................................................... 7 5. Giả thuyết khoa học ........................................................................................... 7 6. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu ................................................. 8 6.1. Phƣơng pháp luận ........................................................................................ 8 6.1.1. Quan điểm hệ thống – cấu trúc ................................................................. 8 6.1.2. Quan điểm lịch sử – logic ......................................................................... 8 6.1.3. Quan điểm thực tiễn .................................................................................. 8 6.2. Phƣơng pháp nghiên cứu ............................................................................. 9 6.2.1. Nhóm phƣơng pháp nghiên cứu lý luận ................................................... 9 6.2.2. Nhóm phƣơng pháp nghiên cứu thực tiễn ................................................ 9 6.2.2.1. Phƣơng pháp điều tra bằng bảng hỏi .................................................. 9 6.2.2.2. Phƣơng pháp phỏng vấn ..................................................................... 9 iii
6.2.3. Nhóm phƣơng pháp xử lí dữ liệu ............................................................ 10 7. Đóng góp của đề tài.......................................................................................... 10 8. Cấu trúc của đề tài ............................................................................................ 10 Chƣơng 1 ............................................................................................................. 11 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỰ HỌC CỦA SINH VIÊN TẠI TRƢỜNG ĐẠI HỌC .................................................................................... 11 1.1. Một số khái niệm cơ bản của đề tài............................................................... 11 1.1.1. Hoạt động tự học của sinh viên .............................................................. 11 1.1.1.1. Tự học của sinh viên ........................................................................ 11 1.1.1.2. Hoạt động tự học của sinh viên ........................................................ 13 1.1.2. Quản lý hoạt động tự học của sinh viên ................................................. 13 1.1.2.1. Khái niệm quản lý ............................................................................ 13 1.1.2.2. Khái niệm quản lý hoạt động tự học của sinh viên .......................... 16 1.2. Lý luận về hoạt động tự học của sinh viên.................................................... 17 1.2.1. Tầm quan trọng của hoạt động tự học của sinh viên .............................. 17 1.2.2. Mục tiêu của hoạt động tự học của sinh viên ......................................... 18 1.2.3. Nội dung của hoạt động tự học của sinh viên ......................................... 19 1.2.4. Hình thức tổ chức hoạt động tự học của sinh viên ................................. 23 1.2.5. Kỹ năng tự học của sinh viên ................................................................. 24 1.2.6. Cơ sở vật chất phục vụ hoạt động tự học của sinh viên ......................... 26 1.2.7. Kiểm tra, đánh giá kết quả hoạt động tự học của sinh viên .................... 26 1.3. Lý luận về quản lý hoạt động tự học của sinh viên....................................... 28 1.3.1. Vai trò của việc quản lý hoạt động tự học của sinh viên ........................ 28 1.3.2. Nội dung quản lý hoạt động tự học của sinh viên .................................. 29 1.3.2.1. Kế hoạch hóa hoạt động tự học của sinh viên ..................................... 29 1.3.2.2. Tổ chức thực hiện kế hoạch hoạt động tự học của sinh viên ............... 31 1.3.2.3 Chỉ đạo thực hiện hoạt động tự học của sinh viên ................................ 32 1.3.2.4. Kiểm tra, đánh giá thực hiện hoạt động tự học của sinh viên ............. 35 1.4. Các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý hoạt động tự học của sinh viên .............. 36 1.4.1. Yếu tố chủ quan ...................................................................................... 36 iv
1.4.2. Yếu tố khách quan .................................................................................. 37 KẾT LUẬN CHƢƠNG 1..................................................................................... 39 Chƣơng 2 ............................................................................................................. 40 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỰ HỌC CỦA ............................... 40 SINH VIÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ - KỸ THUẬT BÌNH DƢƠNG ... 40 2.1. Khái quát tình hình kinh tế - xã hội, giáo dục tỉnh Bình Dƣơng và trƣờng Đại học Kinh tế - Kỹ Thuật Bình Dƣơng.................................................................... 40 2.1.1. Khái quát về điều kiện kinh tế - xã hội, giáo dục của tỉnh Bình Dƣơng 40 2.1.2. Khái quát về trƣờng Đại học Kinh tế - Kỹ Thuật Bình Dƣơng .............. 41 a) Tổ chức bộ máy quản lý ......................................................................... 42 b) Cơ sở vật chất phục vụ đào tạo và nghiên cứu ......................................... 42 c) Quy mô đào tạo của trƣờng ....................................................................... 43 2.2. Tổ chức khảo sát thực trạng .......................................................................... 43 2.2.1 Mục đích của khảo sát ............................................................................. 43 2.2.2 Nội dung khảo sát .................................................................................... 44 2.2.3 Phƣơng pháp khảo sát, đối tƣợng khảo sát .............................................. 44 2.2.5 Qui ƣớc thang đo ..................................................................................... 48 2.3 Thực trạng hoạt động tự học của sinh viên Trƣờng Đại học Kinh tế - Kỹ thuật Bình Dƣơng .......................................................................................................... 49 2.3.1 Tầm quan trọng của hoạt động tự học của sinh viên ............................... 49 2.3.2 Mục tiêu của hoạt động tự học của sinh viên .......................................... 51 2.3.3 Nội dung hoạt động tự học của sinh viên ................................................ 53 2.3.4 Hình thức tổ chức hoạt động tự học của sinh viên .................................. 55 2.3.5 Kỹ năng tự học của sinh viên .................................................................. 56 2.3.6 Cơ sở vật chất phục vụ hoạt động tự học của sinh viên .......................... 59 2.3.7 Kiểm tra, đánh giá kết quả hoạt động tự học ........................................... 63 2.4 Thực trạng quản lý hoạt động tự học của sinh viên Trƣờng Đại học Kinh tế - Kỹ thuật Bình Dƣơng ........................................................................................... 66 2.4.1 Thực trạng Kế hoạch hóa hoạt động tự học của sinh viên Trƣờng Đại học Kinh tế - Kỹ thuật Bình Dƣơng ........................................................................ 66 v
2.4.2 Thực trạng tổ chức thực hiện hoạt động tự học của sinh viên Trƣờng Đại học Kinh tế - Kỹ thuật Bình Dƣơng ................................................................. 70 2.4.3 Thực trạng chỉ đạo thực hiện hoạt động tự học của sinh viên Trƣờng Đại học Kinh tế - Kỹ thuật Bình Dƣơng ................................................................. 73 2.4.4 Thực trạng kiểm tra, đánh giá thực hiện hoạt động tự học của sinh viên Trƣờng Đại học Kinh tế - Kỹ thuật Bình Dƣơng.............................................. 76 2.5 Các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý hoạt động tự học của sinh viên Trƣờng Đại học Kinh tế - Kỹ thuật Bình Dƣơng ..................................................................... 79 2.6 Đánh giá chung .............................................................................................. 82 2.6.1 Điểm mạnh ............................................................................................... 82 2.6.2 Điểm yếu .................................................................................................. 82 2.6.3 Nguyên nhân ............................................................................................ 84 KẾT LUẬN CHƢƠNG 2..................................................................................... 85 Chƣơng 3 ............................................................................................................. 86 NHỮNG BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỰ HỌC CỦA SINH VIÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ - KỸ THUẬT BÌNH DƢƠNG ........................ 86 3.1. Những cơ sở đề xuất giải pháp ...................................................................... 86 3.1 Cơ sở pháp lý .............................................................................................. 86 3.1.2 Cơ sở lý luận ............................................................................................ 86 3.1.3 Cơ sở thực tiễn ......................................................................................... 87 3.2 Các nguyên tắc đề xuất biện pháp .................................................................. 87 3.2.1 Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu .......................................................... 87 3.2.2 Nguyên tắc đảm bảo tính khoa học.......................................................... 87 3.2.3 Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống .......................................................... 88 3.2.4 Nguyên tắc đảm bảo thực tiễn ................................................................. 88 3.2.5 Nguyên tắc đảm bảo khả thi ................................................................... 88 3.3 Đề xuất biện pháp quản lý hoạt động tự học của sinh viên Trƣờng Đại học Kinh tế - Kỹ thuật Bình Dƣơng ............................................................................ 89 3.3.1 Nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của hoạt động tự học của sinh viên cho sinh viên Nhà trƣờng và cán bộ quản lý, nhân viên, giảng viên Nhà trƣờng ................................................................................................................ 89 vi
3.3.1.1 Nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của hoạt động tự học của sinh viên cho sinh viên Nhà trƣờng ...................................................................... 89 3.3.1.2 Nâng cao nhận thức của cán bộ quản lý, nhân viên, giảng viên Nhà trƣờng về tầm quan trọng của hoạt động tự học của sinh viên ..................... 90 3.3.2. Cải tiến chất lƣợng xây dựng kế hoạch tự học của SV lồng ghép với kế hoạch đào tạo chung của nhà trƣờng ................................................................ 91 3.3.2.1 Cải tiến chất lƣợng thông qua việc khai thác, phân tích thực trạng . 92 3.3.2.2 Cải tiến chất lƣợng xây dựng kế hoạch thông qua việc định hƣớng mục tiêu, nội dung, hình thức, phƣơng pháp phù hợp................................... 92 3.3.2.3 Cải tiến chất lƣợng xây dựng kế hoạch thông qua việc rà soát, định hƣớng sử dụng CSVC và trang thiết bị hợp lý .............................................. 92 3.3.2.4 Cải tiến chất lƣợng xây dựng kế hoạch thông qua việc xác định cụ thể, rõ ràng tiêu chí đánh giá kết quả HĐTH ................................................ 92 3.3.2.5 Xây dựng kế hoạch HĐTH của SV theo OPPM – Quản lý HĐTH trên một trang giấy ................................................................................................ 93 3.3.3. Tăng cƣờng quản lý các điều kiện phục vụ hoạt động tự học ................ 93 3.3.3.1. Trang bị, bổ sung, nâng cấp và khai thác sử dụng có hiệu quả cơ sở vật chất phục vụ hoạt động học tập trên lớp và tự học .................................. 93 3.3.3.2. Đảm bảo tài liệu, phƣơng tiện kỹ thuật dạy học, phục vụ tự học..... 94 3.3.4. Quản lý việc kiểm tra, đánh giá kết quả hoạt động tự học ..................... 95 3.3.4.1. Chỉ đạo giảng viên kiểm tra, đánh giá kết quả tự học ...................... 95 3.3.4.2. Cán bộ quản lý lớp kiểm tra, đánh giá ............................................. 96 3.3.4.3 Cải tiến kết quả tự học của SV sau kiểm tra, đánh giá ...................... 97 3.3.5. Quản lý việc xác định nội dung tự học của SV ...................................... 98 3.3.5.1. Giảng viên giao nhiệm vụ tự học cho SV ........................................ 98 3.3.5.2. Nâng cao vai trò của giảng viên chủ nhiệm lớp trong quản lý nội dung tự học của SV ..................................................................................... 100 3.3.6. Quản lý việc bồi dƣỡng kỹ năng tự học cho sinh viên ......................... 101 3.3.6.1. Tổ chức, chỉ đạo giảng viên giảng dạy cần tăng cƣờng hƣớng dẫn kỹ năng tự học cho sinh viên ............................................................................ 101 3.3.6.2. Tổ chức, chỉ đạo giảng viên áp dụng phƣơng pháp dạy học tích cực nhằm bồi dƣỡng kỹ năng tự học cho sinh viên ........................................... 102 3.4 Mối quan hệ giữa các biện pháp .................................................................. 103 vii
3.5 Kết quả khảo nghiệm tính cần thiết và khả thi của các biện pháp ............... 104 3.5.4.1 Tính cần thiết của biện pháp ........................................................... 105 3.5.4.2 Tính khả thi của biện pháp .............................................................. 105 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ .................................................................. 109 I. KẾT LUẬN ................................................................................................. 109 II. KHUYẾN NGHỊ ........................................................................................ 110 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................... 113 PHỤ LỤC …...…………………...…………………………………………...118 viii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT Các từ, cụm từ viết tắt Các từ, cụm từ viết đầy đủ BETU Trƣờng Đại học Kinh tế - Kỹ thuật Bình Dƣơng BGH Ban Giám hiệu CBQL Cán bộ quản lý CSVC Cơ sở vật chất CTQL Công tác quản lý CVHT Cố vấn học tập ĐH Đại học GD&ĐT Giáo dục và Đào tạo GDĐH Giáo dục đại học GV Giảng viên HCTC Học chế tín chỉ KNTH Kỹ năng tự học KHTH Kế hoạch tự học KTĐG Kiểm tra đánh giá NDTH Nội dung tự học NV Nhân viên QLHĐHT Quản lý hoạt động học tập QLHĐTH Quản lý hoạt động tự học TB Trung bình TBC Trung bình cộng SV Sinh viên ix
DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1. Bảng thống kê số lƣợng cán bộ quản lý, nhân viên, giảng viên của Trƣờng đại học Kinh tế - Kỹ thuật Bình Dƣơng ………………………………..43 Bảng 2.2 Thống kê diện tích phòng học, thực hành, phòng làm việc, nhà thi đấu sân thể thao, thƣ viện…………………………………………………………....43 Bảng 2.3: Bảng thống kê số lƣợng khảo sát………………………………...…..45 Bảng 2.4: Đặc điểm của cán bộ quản lý, nhân viên và giảng viên đƣợc khảo sát………………………………………………………………………………..46 Bảng 2.5 Đặc điểm của sinh viên đƣợc khảo sát………………………………..47 Bảng 2.6: Quy ƣớc mức đánh giá, phân tích số liệu…………………………….49 Bảng 2.7: Tầm quan trọng của HĐTH đối với SV…………………………...…50 Bảng 2.8: Mục tiêu của hoạt động tự học của sinh viên……………………..….52 Bảng 2.9 Động cơ tự học của sinh viên…………………………………………53 Bảng 2.10: Nội dung hoạt động tự học của sinh viên………………………..….55 Bảng 2.11: Hình thức tổ chức hoạt động tự học của sinh viên……….………....56 Bảng 2.12: Kỹ năng tự học của sinh viên………………………..……………...57 Bảng 2.13: Cơ sở vật chất phục vụ hoạt động tự học của sinh viên…………….60 Bảng 2.14: Kiểm tra, đánh giá kết quả hoạt động tự học………………...……..64 Bảng 2.15: Kết quả khảo sát CBQL, NV và GV về Thực trạng Kế hoạch hóa hoạt động tự học của sinh viên Trƣờng Đại học Kinh tế - Kỹ thuật Bình Dƣơng…....67 Bảng 2.16: Kết quả khảo sát CBQL, NV và GV về thực trạng tổ chức hoạt động tự học của sinh viên Trƣờng Đại học Kinh tế - Kỹ thuật Bình Dƣơng………....71 Bảng 2.17 Kết quả khảo sát CBQL, NV và GV về thực trạng chỉ đạo hoạt động tự học của sinh viên Trƣờng Đại học Kinh tế - Kỹ thuật Bình Dƣơng………….74 Bảng 2.18 Kết quả khảo sát CBQL, NV và GV về thực trạng chỉ đạo hoạt động tự học của sinh viên Trƣờng Đại học Kinh tế - Kỹ thuật Bình Dƣơng………….77 Bảng 2.19 Mức độ các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý hoạt động tự học của sinh viên Trƣờng Đại học Kinh tế - Kỹ thuật Bình Dƣơng…………………………..80 Bảng 3.1: Quy ƣớc mức đánh giá, phân tích số liệu………………………...…107 x
DANH MỤC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 3.1 Kết quả đánh giá mức độ cần thiết của các biện pháp về quản lý hoạt động tự học của SV Trƣờng đại học Kinh tế - Kỹ thuật Bình Dƣơng…………108 Biểu đồ 3.2: Kết quả đánh giá mức độ khả thi của các biện pháp về quản lý hoạt động tự học của SV Trƣờng đại học Kinh tế - Kỹ thuật Bình Dƣơng…………109 Biểu đồ 3.3 Tổng hợp kết quả đánh giá mức độ cần thiết và mức độ khả thi của các biện pháp về quản lý hoạt động tự học của sinh viên Trƣờng đại học Kinh tế - Kỹ thuật Bình Dƣơng………………………………………………………….110 xi
TÓM TẮT LUẬN VĂN Hoạt động tự học của sinh viên có vai trò rất lớn, giúp sinh viên trau dồi kiến thức, kỹ năng, kỹ xảo, hoàn thiện nhân cách ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trƣờng. Để nâng cao công tác quản lý hoạt động tự học của sinh viên trong đào tạo theo học chế tín chỉ, lãnh đạo các khoa phải tăng cƣờng, giám sát chặt chẽ các hoạt động về lập kế hoạch, chỉ đạo, lãnh đạo và kiểm tra hoạt động tự học của sinh viên để đạt đƣợc mục đích cuối cùng là đào tạo ra những sinh viên có kiến thức, kỹ năng, mức tự chủ và tự chịu trách nhiệm đáp ứng nhu cầu xã hội, nâng cao uy tín, chất lƣợng đào tạo của nhà trƣờng trong xã hội. Đề tài làm rõ cơ sở lý luận và đã đánh giá đúng thực trạng quản lý hoạt động tự học của sinh viên; tổng quan đƣợc các kết quả nghiên cứu; khái quát đƣợc các khái niệm cơ bản của đề tài nhƣ: quản lý, quản lý hoạt động tự học, tự học của sinh viên, hoạt động tự học của sinh viên. Từ việc nghiên cứu lý luận và thực tiễn công tác quản lý hoạt động tự học của sinh viên Trƣờng Đại học Kinh tế - Kỹ thuật Bình Dƣơng, tác giả đề xuất 6 biện pháp nhằm nâng cao công tác quản lý hoạt động tự học của sinh viên Trƣờng Đại học Kinh tế - Kỹ thuật Bình Dƣơng nhƣ sau: Biện pháp 1: Nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của hoạt động tự học của sinh viên cho cán bộ quản lý, nhân viên, giảng viên và sinh viên Nhà trƣờng. Biện pháp 2: Cải tiến chất lƣợng xây dựng kế hoạch tự học của SV lồng ghép với kế hoạch đào tạo chung của nhà trƣờng. Biện pháp 3: Quản lý tăng cƣờng các điều kiện phục vụ hoạt động tự học. Biện pháp 4: Quản lý việc kiểm tra, đánh giá kết quả hoạt động tự học. Biện pháp 5: Quản lý việc xác định nội dung tự học của sinh viên. Biện pháp 6: Quản lý việc bồi dƣỡng kỹ năng tự học cho sinh viên. Kết quả khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp khá cao. Nhƣ vậy, 6 biện pháp này có thể áp dụng tại Trƣờng Đại học Kinh tế - Kỹ thuật Bình Dƣơng để nâng cao chất lƣợng đào tạo Nhà trƣờng. xii
PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Thế kỷ XXI – thế kỷ phát triển mạnh mẽ của khoa học công nghệ, của cuộc cách mạng công nghệ 4.0, hội tụ nhiều công nghệ làm thay đổi cuộc sống con ngƣời. Trong xu thế đó, đòi hỏi mỗi quốc gia phải tự thay đổi về kinh tế- xã hội - giáo dục để hòa nhập, để trao đổi tri thức khoa học để cùng phát triển mà giáo dục luôn là lĩnh vực đi đầu. Từ đó, Đảng và Nhà nƣớc ta đã xác định: “Phát triển giáo dục là quốc sách hàng đầu”, “Phát triển hệ thống giáo dục mở, xây dựng xã hội học tập nhằm tạo cơ hội để mọi ngƣời đƣợc tiếp cận giáo dục, đƣợc học tập ở mọi trình độ, mọi hình thức, học tập suốt đời” (Điều 4 Luật giáo dục, 2019) và chủ trƣơng “đổi mới giáo dục toàn diện”, trong đó chú trọng “đổi mới phƣơng pháp, nội dung đào tạo”; đặc biệt chú trọng đến “hƣớng dẫn cho ngƣời học phƣơng pháp tự học, tự nghiên cứu, để ngƣời học có thể học tập suốt đời”. Điều này ghi trong Điều 7 Luật Giáo dục (2019): “Phƣơng pháp giáo dục phải khoa học, phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, tƣ duy sáng tạo của ngƣời học; bồi dƣỡng cho ngƣời học năng lực tự học và hợp tác, khả năng thực hành, lòng say mê học tập và ý chí vƣơn lên”. Tự học là vấn đề cấp thiết đối với giáo dục và đào tạo nƣớc ta, tự học có vai trò lớn trong việc quyết định chất lƣợng của quá trình dạy và học trong nhà trƣờng. Ngƣời thầy có giỏi đến mấy, nhƣng ngƣời học không tập trung học, không học tập, rèn luyện, tự học thì kết quả cũng không thể tốt. Hoạt động tự học giúp ngƣời học gia tăng thêm kiến thức, kỹ năng, mức độ tự chủ và chịu trách nhiệm, là sự chuyển hóa quá trình giáo dục thành quá trình tự giáo dục bằng nỗ lực của bản thân. ngƣời học tự nỗ lực phát hiện những kiến thức bằng phƣơng pháp tƣ duy của chính họ, tự kiểm tra, đánh giá để hiểu đƣợc bản thân chính ngƣời học từ đó hình thành kiến thức, kỹ năng, phát triển nhân cách ngƣời học. Năm 2007, Bộ GD&ĐT ban hành Quyết định số 43/2007/QĐ-BGDĐT về “Quy chế đào tạo đại học và cao đẳng hệ chính quy theo học chế tín chỉ”, đây là dấu mốc quan trọng, tạo sự thay đổi lớn về phong cách, thói quen dạy - học của cả thầy và trò ở giáo dục đại học; năm 2021, “Quy chế Đào tạo trình độ Đại học” 1
đƣợc ban hành mới là Thông tƣ số 08/2021/TT-BGDĐT của Bộ GD&ĐT, qua đó khẳng định hơn nữa vai trò của việc dạy - học ở giáo dục ĐH. Hình thức đào tạo theo HCTC thì sinh viên (SV) phải “tự học tự nghiên cứu, thời gian học trên lớp sẽ giảm nên việc tự học của SV có vai trò quan trọng”. Quản lý hoạt động tự học (QLHĐTH) của SV sẽ góp phần “nâng cao chất lƣợng đào tạo, thƣơng hiệu, niềm tin của xã hội về chất lƣợng của GDĐH”. Trƣờng Đại học Kinh tế - Kỹ thuật Bình Dƣơng (BETU) là trƣờng tƣ thục, đào tạo theo hƣớng ứng dụng, phƣơng thức đào tạo theo tín chỉ, bằng cách thay đổi phƣơng pháp quản lý đã mang lại kết quả khả quan nhƣ nhiều SV đã có thay đổi về thành tích học tập tốt, đã biết nghiên cứu khoa học và có nhiều công trình nghiên cứu khoa học ứng dụng trong thực tế cuộc sống. Bên cạnh đó, trong quá trình tổ chức, QLHĐTH của SV còn tồn tại một số khó khăn, hạn chế, chƣa đƣợc quan tâm đúng mức xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Chính vì vậy, tác giả đã chọn đề tài “Quản lý hoạt động tự học của sinh viên Trường Đại học Kinh Tế - Kỹ Thuật Bình Dương” để nghiên cứu nhằm làm rõ thực trạng và đƣa ra biện pháp giải quyết nhằm góp phần quản lý hoạt động tự học của SV đạt hiệu quả tốt hơn. 2. Mục tiêu nghiên cứu Trên cơ sở hệ thống hóa lí luận về QLHĐTH, đề tài phân tích, đánh giá thực trạng công tác QLHĐTH của SV BETU. Từ đó, đề xuất các biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác QLHĐTH của SV BETU. 3. Tổng quan nghiên cứu của đề tài 3.1. Nghiên cứu ở nước ngoài N.D.Lêvitôv (1970), “Tự học là hoạt động tích cực của cá nhân với các thành phần tâm lý của sự lĩnh hội, đó là thái độ tích cực của con ngƣời trong tự học, các quá trình tƣ duy, các quá trình ghi nhớ…các quá trình tâm lý đó liên quan mật thiết với nhau để hoạt động tự học đạt kết quả” N.A Rubakin (1973) cho rằng: “Tự học là quá trình lĩnh hội tri thức, kinh nghiệm xã hội lịch sử trong thực tiễn hoạt động cá nhân bằng cách thiết lập các mối quan hệ cải tiến kinh nghiệm ban đầu, đối chiếu với các mô hình phản ánh 2
hoàn cảnh thực tại, biến tri thức của loài ngƣời thành vốn tri thức, kinh nghiệm, kỹ năng, kỹ xảo của bản thân chủ thể”. Raja Roy Singh (1994) trong tác phẩm “Nền giáo dục cho thế kỷ XXI, những triển vọng của Châu Á Thái Bình Dƣơng” đã đƣa ra quan điểm “Sự học tập do ngƣời học chủ đạo”, trong quá trình học tập ngƣời học là chủ thể, ngƣời học phải tự học, tự khám phá tri thức cho mình và “ Vị trí của ngƣời học ở trung tâm hay ngoại biên là nét đặc trƣng phân biệt hệ thống giáo dục này với hệ thống giáo dục khác.”, nhà trƣờng có hệ thống giáo dục lấy ngƣời học làm trung tâm, coi trọng việc giáo dục tính tự học của NH, khẳng định giá trị của hệ thống giáo dục. Tsunesaburo Makiguchi (1930) cho rằng: “Mục đích của giáo dục không phải là truyền đạt tri thức. Nhiệm vụ của nó là hƣớng dẫn quá trình học tập và đặt trách nhiệm học tập vào trong tay mỗi học sinh”. Theo quan điểm của Tsunesaburo Makiguchi thì nhiệm vụ của giáo dục không đơn giản chỉ đƣa cho ngƣời học tri thức mà phải hƣớng dẫn cho ngƣời học cách để ngƣời học tự học tập, tự khám phá, tự trau dồi kiến thức, biến những tri thức thành của chính bản thân ngƣời học. (Sách: Giáo dục vì cuộc sống sáng tạo, 1994) Khổng Tử - Nhà tƣ tƣởng và nhà sƣ phạm nổi tiếng của Trung Quốc khi đề cập đến việc học tập xác định: “Học tƣ kết hợp”, “Học nhi bất tự tắc võng, tự nhi bất học tác đãi”. Khổng Tử muốn dạy cho ngƣời học khi học phải động não, suy nghĩ, học mà ko động não thì không nắm đƣợc vấn đề. Khổng Tử chỉ rõ PPTH thì khi học tập ngƣời học phải tập trung suy nghĩ, tự học tập. (Sách: Luận ngữ Thánh kinh của ngƣời Trung Hoa, 1995). J.A.Cômenxky (1658) cho rằng “Giáo dục có mục đích đánh thức năng lực nhạy cảm, phán đoán đúng đắn, phát triển nhân cách…, hãy tìm ra phƣơng pháp cho giáo viên dạy ít hơn, học sinh học nhiều hơn”. Nhƣ vậy, ngƣời dạy phải có PPGD khơi dậy năng lực của ngƣời học, tạo cho ngƣời học tình yêu trong học tập, để học tự học, tự khám phá tri thức từ đó hình thành nhân cách của ngƣời học (Phạm Khắc Chƣơng; Sách: Cômenxky ông tổ của nền sƣ phạm cận đại, 1997). 3
Garry Hess & Steven Friedland (1993) thì “trong học đại học, ngƣời học có động cơ học tập đúng đắn, tự giác học tập khám phá tri thức khoa học, sẵn sàng tham gia vào nhiều các phƣơng thức đào tạo” (Sách: Phƣơng pháp dạy và học Đại học, 1999). Năm 1872, Học chế tín chỉ ra đời tại trƣờng Đại học Harvard, Hoa Kỳ. Đầu thế kỷ XX đã đƣợc áp dụng ở Canada và một số nƣớc khác trên thế giới. “Vào năm 1999, 29 bộ trƣởng đặc trách giáo dục Đại học ở các nƣớc trong Liên minh châu Âu đã ký Tuyên ngôn Boglona nhằm hình thành Không gian Giáo dục Đại học Châu Âu thống nhất vào năm 2010, một trong các nội dung quan trọng của Tuyên ngôn đó là triển khai áp dụng học chế tín chỉ trong toàn hệ thống giáo dục Đại học”. Đào tạo theo HCTC có những ƣu điểm nhƣ: “có hiệu quả cao trong đào tạo, có tính mềm dẻo và thích ứng cao, đạt hiệu quả cao về mặt quản lý và giảm giá thành đào tạo” (Lê Quang Sơn, 2010). Đặc biệt là đào tạo theo HCTC ngƣời học phải chủ động trong học tập, thời gian ngƣời học học tập trên lớp ít, ngƣời học phải tự học để trau dồi các kiến thức. Đào tạo theo HCTC ra đời thay đổi cách dạy, cách học của hệ thống GDĐH của thế giới. Khi quản lý đào tạo theo HCTC đƣợc nghiên cứu đầy đủ và phổ biến ở các nƣớc phát triển thì đối với các nƣớc đang phát triển tác giả C.Janmes quann (Nghị quyết số 29-NQ/TW, 2013) ĐH quốc gia Washington với tài liệu “The Academic Credit sytem”; tác giả Hefeman James, với tài liệu “The Creadibility of the Credit Hour: The History, Use and shortcomings of the Credít Sytem” (Nguyễn Thị Kim Nhung, Luận án tiến sĩ, 2017), 2 tác giả cho rằng khi áp dụng đào tạo theo HCTC vào các nƣớc đang phát triển cần quan tâm đến các yếu tố nhƣ:“chƣơng trình, nội dung, phƣơng pháp dạy và học, đội ngũ giảng dạy, kiểm tra- đánh giá, các điều kiện phục vụ cho dạy học … để phát huy tốt nhất khả năng học tập- tự học của ngƣời học trong đào tạo theo HCTC.” Trong một nghiên cứu của công ty phân tích dữ liệu và nghiên cứu thị trƣờng dựa trên Internet quốc tế, có trụ sở tại Anh – YouGov (YouGov, 2020), “a global study to interrogate and explore the future of learning” các chủ đề chính của nghiên cứu là phát triển cá nhân và khát vọng nghề nghiệp, sức mạnh 4
của giáo dục, tự giáo dục, học trực tuyến và kỳ vọng đối với giáo dục trong tƣơng lai. Nghiên cứu chỉ ra việc tự giáo dục, tự học trong thời kỳ phát triển công nghệ 4.0. Mỗi tác giả có một cách nói khác nhau nhƣng nội dung chính muốn giáo dục ngƣời học tự học, tự nghiên cứu, tự khám phá tri thức khoa học, có bản lĩnh trong học tập để thành công. 3.2. Nghiên cứu trong nước Tác giả Nguyễn Cảnh Toàn (2001) với cuốn sách “Quá trình dạy - tự học” đã luận giải vấn đề "thầy dạy, trò tự học" với các nội dung: “quy trình dạy -tự học, hệ phƣơng pháp dạy - học tích cực lấy ngƣời học làm trung tâm, cần phải hƣớng dẫn cho ngƣời khác tự học thông qua tài liệu hƣớng dẫn tự học”. ngƣời học biến quá trình đƣợc đào tạo thành quá trình tự đào tạo, tự học tập để thành công. Tác giả Vũ Quốc Chung và Lê Hải Yến (2003), sách “Để tự học đạt đƣợc hiệu quả” tác giả luận giải về PPTH để “có đƣợc hiệu quả, đọc để học – tự học, đánh giá và vận dụng đánh giá trong tự học, cách tận dụng mọi ngoại lực để tự học có hiệu quả”. Qua cuốn sách chúng ta học đƣợc: để đạt đƣợc hiệu quả cao trong học tập thì phải xác định đƣợc phƣơng pháp, có kỹ năng trong học tập đúng đắn. Tác giả Nguyễn Hiến Lê (2007) cuốn sách “Tự học, một nhu cầu thời đại” đã nghiên cứu sâu về vấn đề tự học với các nội dung: “thế nào là tự học, các điều kiện để tự học, những cách tự học”. Ngƣời học tự học, tự học để chiếm lĩnh tri thức để trở thành ngƣời có ích cho xã hội, đáp ứng nhu cầu thay đổi của thời đại. Tác giả Hoàng Anh và Đỗ Thị Châu (2008), sách “Tự học của sinh viên” đã nghiên cứu về “hoạt động học tập, khái quát chung về hoạt động học tập – tự học của SV, các yếu tố ảnh hƣởng tới hoạt động học tập – tự học của SV”. Qua cuốn sách chúng ta hiểu kỹ hơn về hoạt động học tập – tự học của sinh viên dƣới góc độ tâm lý, nắm đƣợc các yếu tố ảnh hƣởng hoạt động tự học của SV,…làm cơ sở định hƣớng đúng đắn cho hoạt động tự học của sinh viên. 5
Luận văn của tác giả Văn Thị Nhƣ Ý (2010) đề tài “Biện pháp quản lý hoạt động tự học của sinh viên trƣờng Đại học An ninh nhân dân”, nội dung luận văn của tác giả nghiên cứu: “Công tác quản lý hoạt động tự học của SV của Hiệu Trƣởng trƣờng Đại học An ninh nhân dân”, tác giả Văn Thị Nhƣ Ý trọng tâm nghiên cứu về CTQL của Hiệu trƣởng về HĐTH của SV đang nội trú tại trƣờng, đề tài nêu đƣợc thực trạng CTQL và đề xuất các biện pháp quản lý để quản lý tốt hơn đối với trƣờng đặc thù là trƣờng an ninh, của nhà nƣớc. Tác giả Nguyễn Duy Cần (2018), sách “Tôi tự học” đã viết về quan điểm, kinh nghiệm của tác giả về “tự học, tự học để có kiến thức, tự đƣa ra phƣơng pháp học tập phù hợp với bản thân, tự rèn luyện để có một bộ óc sáng suốt, biết suy nghĩ và phán đoán theo tinh thần khoa học”. Qua cuốn sách chúng ta rút đƣợc ra những bài học về tự học, làm việc gì cũng phải tự động não suy nghĩ, nhận thức chắc, luôn tự học để có đƣợc thành công. Luận án của tác giả Nguyễn Đức Giang (2021) “Phát triển năng lực tự học cho sinh viên đại học sư phạm theo tiếp cận dạy học tích cực”, “đề tài đi sâu nghiên cứu các biện pháp phát triển năng lực tự học theo tiếp cận dạy học tích cực trong phƣơng pháp và hình thức tổ chức dạy học”, tác giả Nguyễn Đức Giang đã nghiên cứu “cơ sở lý luận, thực trạng của phát triển năng lực tự học cho sinh viên các trƣờng ĐH sƣ phạm theo tiếp cận dạy học; thực trạng của phát triển năng lực tự học cho SV trƣờng ĐH sƣ phạm; đề xuất các biện pháp phát triển năng lực tự học cho SV ĐH sƣ phạm theo tiếp cận dạy học tích cực”. Thông tƣ số 17 năm 2021 của Bộ giáo dục và Đào tạo ban hành “Quy định về chuẩn Chƣơng trình đào tạo; xây dựng, thẩm định và ban hành chƣơng trình đào tạo các trình độ của giáo dục đại học”. Mục đích ban hành chuẩn chƣơng trình đào tạo để làm căn cứ cho các “cơ sở giáo dục xây dựng, thẩm định, ban hành, thực hiện, đánh giá và cải tiến chƣơng trình đào tạo; xây dựng các quy định về tuyển sinh, tổ chức và quản lý đào tạo”, “thực hiện giải trình về chất lƣợng chƣơng trình đào tạo”; chƣơng trình đào tạo, đề cƣơng chi tiết trong các cơ sở giáo dục xây dựng theo chuẩn về đào tạo theo học chế tín chỉ, thời gian tự học của sinh viên đƣợc quy định rõ trong đề cƣơng chi tiết môn học. 6