Luận văn Thạc sĩ Quản lý giáo dục: Quản lý ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học ở các trường trung học phổ thông huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:153

Thêm vào BST

Báo xấu

33
lượt xem 16
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn "Quản lý ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học ở các trường trung học phổ thông huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận" được hoàn thành với mục tiêu nhằm làm rõ cơ sở lý luận ứng dụng CNTT trong dạy học và quản lý ứng dụng CNTT trong dạy học, đề tài khảo sát thực trạng quản lý ứng dụng CNTT trong dạy học ở các trường THPT huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận. Từ đó đề xuất một số biện pháp quản lý ứng dụng CNTT trong dạy học ở các trường THPT huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận, góp phần nâng cao chất lượng dạy học ở các nhà trường THPT hiện nay.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý giáo dục: Quản lý ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học ở các trường trung học phổ thông huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận

UỶ BAN NHÂN DÂN TỈNH BÌNH DƯƠNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT TRƯƠNG THANH TRÀO QUẢN LÝ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG DẠY HỌC TẠI CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HUYỆN NINH PHƯỚC, TỈNH NINH THUẬN CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ GIÁO DỤC MÃ SỐ: 8 14 01 14 LUẬN VĂN THẠC SĨ BÌNH DƯƠNG – 2022
UỶ BAN NHÂN DÂN TỈNH BÌNH DƯƠNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT TRƯƠNG THANH TRÀO QUẢN LÝ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG DẠY HỌC TẠI CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HUYỆN NINH PHƯỚC, TỈNH NINH THUẬN LUẬN VĂN THẠC SĨ CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ GIÁO DỤC MÃ SỐ: 8 14 01 14 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC TS. TRẦN VĂN TRUNG BÌNH DƯƠNG – 2022 ii
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan nội dung luận văn là sự tìm hiểu và nghiên cứu của bản thân trong suốt quá trình học tập và công tác. Mọi kết quả nghiên cứu cũng như ý tưởng của các tác giả khác nếu có đều được trích dẫn nguồn gốc đúng quy định. Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về đề tài mình. Tác giả luận văn Trương Thanh Trào iii
LỜI CẢM ƠN Tôi xin được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến TS. Trần Văn Trung, người luôn tận tình chỉ bảo, hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình nghiên cứu để tôi hoàn thành luận văn này. Tôi xin gửi lời cảm ơn đến quý thầy giáo, cô giáo là giảng viên lớp Cao học Quản lý giáo dục, khóa 8, trường ĐH Thủ Dầu Một đã tận tình giảng dạy trong quá trình học tập. Cảm ơn Ban Giám hiệu và Viện Đào tạo Sau đại học trường ĐH Thủ Dầu Một đã tạo mọi điều kiện thuận lợi cho chúng tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu. Tác giả cũng xin cảm ơn sự giúp đỡ và ủng hộ của Ban Giám hiệu, đội ngũ tổ trưởng, tổ phó chuyên môn và giáo viên ở các trường THPT An Phước, THPT Nguyễn Huệ, THPT Phạm Văn Đồng và cán bộ lãnh đạo sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Ninh Thuận. Dù đã cố gắng trong quá trình thực hiện đề tài, song chắc chắn luận văn không tránh khỏi những hạn chế, thiếu sót. Chúng tôi rất mong nhận được những ý kiến đóng góp quý báu từ quý thầy, cô giáo và sự chia sẻ của các bạn đọc để luận văn này được hoàn thiện hơn. Xin chân thành cảm ơn! Tác giả luận văn Trương Thanh Trào iv
MỤC LỤC MỤC LỤC ......................................................................................................................v TÓM TẮT ....................................................................................................................xv MỞ ĐẦU .........................................................................................................................1 1. Lý do chọn thực hiện đề tài ...................................................................................1 2. Mục đích nghiên cứu .............................................................................................2 3. Giả thuyết khoa học ...............................................................................................2 4. Tổng quan tình hình nghiên cứu ............................................................................3 4.1. Nghiên cứu ở nước ngoài ..............................................................................3 4.2. Nghiên cứu ở Việt Nam ................................................................................5 5. Khách thể nghiên cứu và đối tượng nghiên cứu ....................................................8 5.1. Khách thể nghiên cứu....................................................................................8 5.2. Đối tượng nghiên cứu....................................................................................8 6. Giới hạn nghiên cứu ..............................................................................................8 6.1. Về nội dung ...................................................................................................8 6.2. Về đối tượng khảo sát ...................................................................................8 6.3. Về địa bàn nghiên cứu...................................................................................8 6.4. Về thời gian nghiên cứu ................................................................................9 6. Nhiệm vụ nghiên cứu ............................................................................................9 8. Phương pháp nghiên cứu .......................................................................................9 8.1. Phương pháp luận ..........................................................................................9 8.2. Phương pháp nghiên cứu cụ thể ..................................................................10 9. Cấu trúc của luận văn ..........................................................................................12 Chương 1 ......................................................................................................................14 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG DẠY HỌC Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG ..........................14 1.1. Một số khái niệm của đề tài..............................................................................14 1.1.1. Khái niệm “Ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động dạy học ở trường trung học phổ thông” ...........................................................................14 1.1.2. Khái niệm “Quản lý ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học ở trường trung học phổ thông” ..............................................................................16 v
1.2. Lý luận về ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học ở trường trung học phổ thông..................................................................................................................20 1.2.1. Vị trí, vai trò của hoạt động ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học ở trường trung học phổ thông ......................................................................20 1.2.2. Đặc điểm hoạt động ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học ở trường trung học phổ thông ................................................................................21 1.2.3. Nội dung ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học ở trường trung học phổ thông .....................................................................................................24 1.2.4. Phương pháp ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học ở trường trung học phổ thông ...........................................................................................27 1.2.5. Hình thức ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học ở trường trung học phổ thông .....................................................................................................28 1.2.6. Kiểm tra, đánh giá kết quả ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động dạy học ở trường trung học phổ thông. .....................................................29 1.3. Lý luận về quản lý ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học ở trường trung học phổ thông .................................................................................................30 1.3.1. Tầm quan trọng của quản lý hoạt động ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học ở trường trung học phổ thông .....................................................30 1.3.2. Nội dung quản lý hoạt động ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học ở trường trung học phổ thông (theo tiếp cận chức năng) ............................31 1.3.3. Quản lý các điều kiện hoạt động ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học ở trường trung học phổ thông ...............................................................37 1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học ở trường trung học phổ thông......................................................38 1.4.1. Những yếu tố chủ quan ............................................................................38 1.4.2. Những yếu tố khách quan ........................................................................40 Tiểu kết chương 1 ........................................................................................................42 Chương 2 ......................................................................................................................43 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG DẠY HỌC TẠI CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HUYỆN NINH PHƯỚC, TỈNH NINH THUẬN.....................................................................................43 vi
2.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội và tình hình giáo dục ở huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận. .....................................................................43 2.1.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên, kinh tế-xã hội. ......................................43 2.1.2. Khái quát về giáo dục trung học phổ thông ở huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận. ........................................................................................................44 2.2. Tổ chức khảo sát thực trạng quản lý ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học các trường trung học phổ thông huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận .................................................................................................................................47 2.2.1. Mục đích khảo sát ....................................................................................47 2.2.2. Đối tượng khảo sát ...................................................................................47 2.2.3. Nội dung khảo sát.....................................................................................49 2.2.4. Phương pháp và công cụ khảo sát ............................................................49 2.2.5. Địa bàn nghiên cứu và mẫu khảo sát thực trạng ......................................49 2.2.6. Thời gian khảo sát ....................................................................................49 2.2.7. Xây dựng thang đo ...................................................................................49 2.3. Thực trạng hoạt động ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học ở các trường trung học phổ thông huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận .........................50 2.3.1. Thực trạng nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên về ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học ở trường trung học phổ thông .............................50 2.3.2. Thực trạng thực hiện nội dung ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy của giáo viên ở trường trung học phổ thông .....................................52 2.3.3. Thực trạng phương pháp ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động dạy học ở trường trung học phổ thông ......................................................54 2.3.4. Thực trạng hình thức ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động dạy học ở trường trung học phổ thông ...............................................................55 2.3.5. Kiếm tra, đánh giá kết quả ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động dạy học ở trường trung học phổ thông ......................................................56 2.4. Thực trạng quản lý ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học ở các trường trung học phổ thông huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận hiện nay...........57 2.4.1. Thực trạng về tầm quan trọng của công tác quản lý ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học ở trường trung học phổ thông .............................57 vii
2.4.2. Thực trạng xây dựng kế hoạch ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học ở trường trung học phổ thông. ..............................................................58 2.4.3. Thực trạng tổ chức thực hiện kế hoạch ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học ở trường trung học phổ thông. ....................................................60 2.4.4. Thực trạng chỉ đạo hoạt động ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học ở trường trung học phổ thông. .....................................................................62 2.4.5. Thực trạng kiểm tra, đánh giá kết quả hoạt động ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học ở trường trung học phổ thông. .....................................63 2.4.6. Thực trạng quản lý các điều kiện hoạt động ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học ở trường trung học phổ thông ................................................65 2.5. Thực trạng những yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học tại các trường trung học phổ thông huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận ..........................................................................................67 2.5.1. Thực trạng về những yếu tố khách quan ..................................................68 2.5.2. Thực trạng về những yếu tố chủ quan ......................................................68 2.6. Đánh giá chung về thực trạng quản lý hoạt động ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động dạy học tại các trường trung học phổ thông huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận ..........................................................................................68 2.6.1. Ưu điểm ....................................................................................................68 2.6.2. Hạn chế .....................................................................................................69 2.6.3. Nguyên nhân của những hạn chế .............................................................70 Tiểu kết chương 2 ........................................................................................................72 Chương 3 ......................................................................................................................73 BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG DẠY HỌC TẠI CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HUYỆN NINH PHƯỚC, TỈNH NINH THUẬN ..........................................................................73 3.1. Cơ sở đề xuất biện pháp ...................................................................................73 3.1.1. Cơ sở pháp lí ............................................................................................73 3.1.2. Cơ sở lý luận ............................................................................................73 3.1.3. Cơ sở thực tiễn .........................................................................................74 3.2. Nguyên tắc đề xuất biện pháp ..........................................................................74 viii
3.2.1. Nguyên tắc đảm bảo tính kề thừa .............................................................74 3.2.2. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn ..........................................................74 3.2.3. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả ...........................................................75 3.2.4. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi .............................................................75 3.2.5. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống ...........................................................75 3.3. Hệ thống các biện pháp quản lý hoạt động ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học ở các trường trung học phổ thông huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận .......................................................................................................................76 3.3.1. Biện pháp 1: Nâng cao nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên về ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động dạy học đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay ........................................................................................76 3.3.2. Biện pháp 2: Xây dựng kế hoạch ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học trong nhà trường ...................................................................................77 3.3.3. Biện pháp 3: Tăng cường tổ chức thực hiện kế hoạch ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học ..............................................................................79 3.3.4. Biện pháp 4: Chỉ đạo triển khai ứng dụng công nghệ thông tin vào đổi mới phương pháp dạy học ..................................................................................83 3.3.5. Biên Pháp 5: Kiểm tra, đánh giá hoạt động ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học .................................................................................................86 3.3.6. Biện pháp 6: Huy động các nguồn lực, đầu tư hiện đại hoá cơ sở hạ tầng đảm bảo điều kiện hoạt động ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học ......................................................................................................................87 3.4. Mối quan hệ giữa các biện pháp quản lý hoạt động ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học ở các trường trung học phổ thông huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận .......................................................................................................89 3.5. Khảo sát tính cần thiết và khả thi của các biện pháp........................................91 3.5.1. Mục đích khảo sát ....................................................................................91 3.5.2. Nội dung khảo sát.....................................................................................91 3.5.3. Công cụ khảo sát ......................................................................................91 3.5.4. Mẫu khảo sát ............................................................................................92 3.5.5. Quy ước thang đo .....................................................................................93 ix
3.5.6. Kết quả khảo sát tính cần thiết và mức độ khả thi của các biện pháp......94 Tiểu kết chương 3 ......................................................................................................103 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ...........................................................................104 1. Kết luận ..................................................................................................................104 2. Khuyến nghị ...........................................................................................................105 2.1. Đối với Sở Giáo dục và Đào tạo.....................................................................105 2.2. Đối với Hiệu trưởng trường trung học phổ thông ..........................................105 2.3. Đối với giáo viên ............................................................................................106 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................107 PHỤ LỤC ...................................................................................................................111 x
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT TT Chữ viết tắt Chữ viết đầy đủ 1 CBQL Cán bộ quản lí 2 CNTT Công nghệ thông tin 3 CSVC Cơ sở vật chất 4 DH Dạy học 5 GDĐT Giáo dục và đào tạo 6 GV Giáo viên 7 GVBM Giáo viên bộ môn 8 GVCN Giáo viên chủ nhiệm 9 HĐ Hoạt động 10 HS Học sinh 11 HT Hiệu trưởng 12 KH Kế hoạch 13 PHT Phó hiệu trưởng 14 PPDH Phương pháp dạy học 15 QL Quản lý 16 THPT Trung học phổ thông xi
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU Bảng 2. 1. Quy mô học sinh năm học 2021-2022 .....................................................44 Bảng 2. 2. Cơ cấu đội ngũ CBQL .............................................................................44 Bảng 2. 3. Trình độ chính trị, chuyên môn nghiệp vụ của CBQL ............................44 Bảng 2. 4. Trình độ chuyên môn, nghiệp vụ của đội ngũ GV dạy lớp .....................45 Bảng 2. 5. Cơ sở vật chất phục vụ ứng dụng CNTT .................................................45 Bảng 2. 6. Kết quả chất lượng giáo dục 2021-2022..................................................46 Bảng 2. 7. Thống kê số lượng đối tượng khảo sát ....................................................47 Bảng 2. 8. Đặc điểm đối tượng khảo sát ...................................................................47 Bảng 2. 9. Quy ước thang đo ....................................................................................50 Bảng 2. 10. Đánh giá nhận thức của CBQL, GV về vai trò của ứng dụng CNTT trong dạy học .............................................................................................................51 Bảng 2. 11. Đánh giá mức độ thực hiện các nội dung ứng dụng CNTT trong DH .............................................................................................................................52 Bảng 2. 12. Đánh giá mức độ thực hiện các phương pháp ứng dụng CNTT trong dạy học. ............................................................................................................54 Bảng 2. 13. Đánh giá mức độ thực hiện các hình thức ứng dụng CNTT trong dạy học ......................................................................................................................55 Bảng 2. 14. Đánh giá mức độ thực hiện ứng dụng CNTT trong dạy học .................56 Bảng 2. 15. Đánh giá về tầm quan trọng của công tác QL ứng dụng CNTT trong dạy học .............................................................................................................57 Bảng 2. 16. Đánh giá về công tác tổ chức thực hiện KH ứng dụng CNTT trong dạy học ......................................................................................................................58 Bảng 2. 17. Đánh giá về công tác tổ chức thực hiện kế hoạch ứng dụng CNTT trong hoạt động dạy học ............................................................................................60 Bảng 2. 18. Đánh giá nhận thức về công tác lãnh đạo, chỉ đạo việc ứng dụng CNTT trong hoạt động dạy học ................................................................................62 Bảng 2. 19. Đánh giá về công tác kiểm tra, đánh giá việc ứng dụng CNTT trong hoạt động dạy học .....................................................................................................63 Bảng 2. 20. Thực trạng quản lý các điều kiện của công tác QL ứng dụng CNTT trong dạy học .............................................................................................................65 xii
Bảng 2. 21. Đánh giá những yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động ứng dụng CNTT trong dạy học .................................................................................................67 Bảng 3. 1. Mô tả đặc điểm mẫu khảo nghiệm...........................................................92 Bảng 3. 2. Quy ước thang đo kết quả khảo nghiệm ..................................................93 Bảng 3. 3. Kết quả đánh giá tính cần thiết và khả thi của biện pháp 1 .....................94 Bảng 3. 4. Kết quả đánh giá tính cần thiết và khả thi của biện pháp 2 .....................95 Bảng 3. 5. Kết quả đánh giá tính cần thiết và khả thi của biện pháp 3 .....................96 Bảng 3. 6. Kết quả đánh giá tính cần thiết và khả thi của biện pháp 4 .....................97 Bảng 3. 7. Kết quả đánh giá tính cần thiết và khả thi của biện pháp 5 .....................99 Bảng 3. 8. Kết quả đánh giá tính cần thiết và khả thi của biện pháp 6 ...................100 Bảng 3. 9. Sự tương quan giữa tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp ....101 xiii
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ Sơ đồ 1.1. Mô hình TPACK (Kiến thức về nội dung, phương pháp và công nghệ) ..... 21 Biểu đồ 2.1. Kết quả đánh giá về sự cần thiết của hoạt động ứng dụng CNTT trong dạy học ở trường THPT …………………………………………………… 52 Sơ đồ 3.1. Sơ đồ mối quan hệ giữa các biện pháp quản lý ..........................................89 xiv
TÓM TẮT Ứng dụng CNTT trong dạy học có vai trò rất lớn trong việc nâng cao chất lượng giáo dục trong nhà trường nhằm đáp ứng được xu thế thời đại. Trong thực tế, có rất nhiều yếu tố ảnh hưởng đến ứng dụng CNTT trong dạy học ở các nhà trường. Các yếu tố quan trọng quyết định sự thành công việc ứng dụng CNTT trong dạy học gồm: yếu tố con người, yếu tố về CSVC, trang thiết bị, yếu tố về hạ tầng công nghệ, yếu tố về chủ trương, chính sách, ... Trong đó yếu tố con người giữ vai trò chủ đạo. Luận văn tập trung nghiên cứu những vấn đề lý luận về ứng dụng CNTT trong dạy học và quản lý ứng dụng CNTT trong dạy học ở các trường THPT huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận; đánh giá và phân tích thực trạng ứng dụng CNTT và quản lý ứng dụng CNTT trong dạy học từ đó đề xuất hệ thống các biện pháp quản lý ứng dụng CNTT trong dạy học các trường THPT huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận. Qua nghiên cứu và phân tích thực trạng, tác giả đã đề xuất các nhóm biện pháp sau: - Nâng cao nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên về ứng dụng CNTT trong hoạt động dạy học đáp ứng yêu cầu đổi mới GD hiện nay - Xây dựng kế hoạch ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học trong nhà trường - Tăng cường tổ chức các hoạt động ứng dụng CNTT trong dạy học - Chỉ đạo triển khai ứng dụng CNTT vào đổi mới PPDH - Kiểm tra, đánh giá hoạt động ứng dụng CNTT trong dạy học - Huy động các nguồn lực, đầu tư hiện đại hoá cơ sở hạ tầng đảm bảo điều kiện hoạt động ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Luận văn kiểm chứng tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp để khẳng định hệ thống biện pháp đưa ra phù hợp và hiệu quả. Tuy nhiên, tùy thuộc vào tình hình và điều kiện thực tế của từng trường, hiệu trưởng có thể lựa chọn và sử dụng các biện pháp trên một cách thích hợp, phù hợp với công tác quản lý tại đơn vị. xv
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn thực hiện đề tài Chúng ta đang sống trong thời đại cách mạng công nghiệp lần thứ tư, với sự phát triển mạnh mẽ của CNTT và trí tuệ nhân tạo, sự phát triển của CNTT đã và đang tác động mạnh mẽ đến mọi lĩnh vực của đời sống xã hội, từ kinh tế, xã hội, quốc phòng..., đến GDĐT. Đối với giáo dục và đào tạo, CNTT có vai trò đặc biệt quan trọng, là công cụ đắc lực hỗ trợ đổi mới phương pháp giảng dạy, học tập và hỗ trợ đổi mới quản lý, góp phần nâng cao hiệu quả và chất lượng giáo dục. Vai trò to lớn của CNTT đối với ngành GDĐT đã được Đảng ta xác định từ đầu thế kỷ XX bằng Chỉ thị số 58-CT/TW ngày 17 tháng 10 năm 2000 về “Đẩy mạnh ứng dụng CNTT trong công tác GDĐT ở các cấp học, bậc học, ngành học. Phát triển các hình thức đào tạo từ xa phục vụ cho nhu cầu học tập của toàn xã hội” (Ban Chấp hành TW, 2000). Đặc biệt tập trung phát triển mạng máy tính phục vụ cho GDĐT, kết nối internet tới tất cả các cơ sở GDĐT”. Bộ GDĐT ban hành Chỉ thị số 55/2008/CT-2008 ngày 30 tháng 9 năm 2008 về “Tăng cường giảng dạy, đào tạo và ứng dụng công nghệ thông tin trong ngành giáo dục giai đoạn 2008-2012” (Bộ GDĐT, 2008). Quyết định số 698/QĐ-TTg, ngày 01 tháng 6 năm 2009 của Thủ tướng Chính phủ về “Phê duyệt kế hoạch tổng thể phát triển nguồn nhân lực công nghệ thông tin đến năm 2015 và định hướng đến năm 2020” (Thủ Tướng Chính Phủ, 2008). Hàng năm, Bộ GDĐT đều ban hành văn bản chỉ đạo hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ ứng dụng CNTT. Sự bùng phát của dịch bệnh Covid-19 đã đặt ra việc ứng dụng CNTT trong quản lý và dạy học là nhiệm vụ bắt buộc của các cơ sở giáo dục, hầu hết các cơ sở giáo dục trong toàn quốc đều thực hiện dạy-học trực tuyến qua mạng internet trên các nền tảng ứng dụng bổ trợ. Ứng dụng CNTT trong ngành GDĐT đã trở thành xu thế tất yếu trong quản lý và trong các hoạt động dạy và học. Mặc dù vậy, hiện nay tại các cơ sở giáo dục vẫn tồn tại những bất cập trong công tác quản lý ứng dụng CNTT trong dạy học, Bộ GDĐT chưa có quy định bắt buộc số hóa trong việc quản lý hồ sơ, tuy nhiên nhiều cơ sở giáo dục đã số hóa nhiều hồ sơ quản lý như dữ liệu học sinh, sổ điểm, sổ học bạ, lịch báo giảng, ... trong khi các đơn vị khác vẫn chưa thực hiện. 1
Cùng với các cơ sở giáo dục trên cả nước, nhiều năm qua các trường THPT của huyện Ninh Phước đã có nhiều nỗ lực trong việc ứng dụng CNTT trong dạy học, những cố gắng ấy đã tạo ra những chuyển biến đáng kể trong phong trào thi đua dạy tốt học tốt của các trường trong huyện. Tuy nhiên, phong trào ứng dụng CNTT trong hoạt động dạy học ở các trường THPT huyện Ninh Phước vẫn còn hạn chế so với tốc độ phát triển của công nghệ số. Ngoài ra, việc đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị, đường truyền ở các trường còn thiếu và chưa đồng bộ, việc ứng dụng CNTT vào dạy học của giáo viên ở các trường chưa đồng đều và chỉ dừng lại ở phong trào bề nổi của hình thức mà chưa đi vào chiều sâu chất lượng. Khi thực hiện nghiên cứu thực tế, tôi nhận thấy có nhiều đề tài nghiên cứu về ứng dụng CNTT trong dạy và học ở các bộ môn như là: đề tài ứng dụng CNTT trong đổi mới phương pháp giảng dạy các bộ môn Công nghệ, Vật Lý, Sinh học, Tiếng Anh, Toán, Lịch sử….. Tuy nhiên đến nay còn ít đề tài nghiên cứu về quản lý ứng dụng CNTT trong hoạt động dạy học ở các trường THPT. Tại huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận hiện nay chưa có một công trình nghiên cứu khoa học nào bàn về vấn đề này. Với những lý do trên, chúng tôi đã chọn đề tài: “Quản lý ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học ở các trường trung học phổ thông huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận” làm đề tài nghiên cứu cho luận văn tốt thạc sĩ chuyên ngành Quản lý giáo dục. 2. Mục đích nghiên cứu Làm rõ cơ sở lý luận ứng dụng CNTT trong dạy học và quản lý ứng dụng CNTT trong dạy học, đề tài khảo sát thực trạng quản lý ứng dụng CNTT trong dạy học ở các trường THPT huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận. Từ đó đề xuất một số biện pháp quản lý ứng dụng CNTT trong dạy học ở các trường THPT huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận, góp phần nâng cao chất lượng dạy học ở các nhà trường THPT hiện nay. 3. Giả thuyết khoa học Ứng dụng CNTT vào công tác quản lý đang là xu thế của giáo dục hiện đại nhằm tạo sự chuyển biến về nâng cao chất lượng giáo dục. Trong công tác quản lý, nếu thật sự coi trọng giáo dục nhận thức, trách nhiệm cho các chủ thể quản lý; xác định rõ kế hoạch thực hiện với lộ trình thích hợp, kết hợp với tổ chức bồi dưỡng nâng cao trình độ sử dụng CNTT cho đội ngũ CBQL, giáo viên; hiện đại hoá phương tiện kỹ thuật hiện đại, tạo môi trường thuận lợi cho việc ứng dụng CNTT vào các hoạt động quản lý thì các 2
hoạt động ứng dụng CNTT trong dạy học sẽ được quản lý chặt chẽ, khoa học; góp phần trực tiếp nâng cao chất lượng giáo dục bậc THPT hiên nay. 4. Tổng quan tình hình nghiên cứu 4.1. Nghiên cứu ở nước ngoài Những quốc gia có nền giáo dục phát triển trên thế giới đều chú trọng đến ứng dụng CNTT như: Australia, Canada, Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore, Hoa Kỳ ... Để có được những thành quả về ứng dụng CNTT như ngày nay những quốc gia này đã có một quá trình nghiên cứu và phát triển lâu dài, với nhiều dự án, chương trình quốc gia về tin học cũng như ứng dụng CNTT vào lĩnh vực giáo dục. Họ xác định đây là vấn đề cốt lõi của cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật, là chìa khoá để xây dựng thành công công nghiệp hoá và hiện đại hoá đất nước, là tiền đề cơ bản đề đưa đất nước bước vào thực hiện cuộc cách mạng lần thứ tư. Tác giả Dr Penni Tearle với nghiên cứu The implementation of ICT in UK secondary schools (tạm dịch: Việc triển khai CNTT trong các trường trung học ở Vương quốc Anh), xuất phát từ thực tiễn thực hiện ứng dụng CNTT trong các trường trung học Vương quốc Anh, công trình đã đưa ra những khó khăn, thách thức phải đối mặt khi triển khai thực hiện ICT trong trường trung học. Nghiên cứu đã mở ra một loạt các vấn đề, trong đó đặc biệt liên quan đến quản lý ứng dụng CNTT và ảnh hưởng của nó tới văn hóa toàn bộ trường học. Những phát hiện chính: (1) Cần thiết phải có một chiến lược CNTT với tầm nhìn toàn trường; (2) Hiệu trưởng trong trường học phải thấy được tầm quan trọng, sự cần thiết của ứng dụng CNTT và phải thực hiện đưa CNTT vào giảng dạy trong trường học; (3) Xác định các nhu cầu của giáo viên và hỗ trợ đào tạo giáo viên về trình độ CNTT; (4) Vai trò cơ sở vật chất và hỗ trợ cơ sở vật chất trong quá trình thực hiện ứng dụng CNTT; (5) Sự đổi mới trong công tác quản lý của người đứng đầu nhà trường trong việc đẩy mạnh ứng dụng CNTT trong dạy học nhằm nâng cao chất lượng giáo dục (Dr Penni Tearle, 2004). Các tác giả Sara Hennessy, Brown Onguko, David Harrison, Enos Kiforo Ang'ondi, Susan Namalefe, Azra Naseem, Leonard Wamakote với công trình nghiên cứu Developing the Use of Information and Communication Technology to Enhance Teaching and Learning in East African Schools (Tạm dịch: Phát triển sử dụng thông tin và công nghệ truyền thông tăng cường dạy và học trong trường học ở Đông Phi). Tài 3
liệu nêu ra vai trò của CNTT trong việc nâng cao chất lượng học tập và giảng dạy; các chính sách quốc gia về sử dụng CNTT để hỗ trợ giảng dạy và học tập ở các trường tiểu học và THCS; chính sách sử dụng CNTT trong việc hỗ trợ học tập học và đào tạo giáo viên ở Đông Phi; chính sách quốc gia về đầu tư tài chính và biện pháp can thiệp khi kiểm tra các vấn đề phát sinh liên quan đến việc tiếp cận các loại hình sử dụng CNTT trong trường học. Các tác giả đã đưa ra các yếu tố thuận lợi và khó khăn trong việc phát triển ứng dụng CNTT và quản lý ứng dụng CNTT trong nhà trường với bối cảnh hiện nay. Các vấn đề mới nổi lên bao gồm: sự nhận thức, phương pháp và kỹ năng cũng như kỹ thuật chuyên môn, cơ sở hạ tầng công nghệ, tiềm năng của công nghệ; các yếu tố ảnh hưởng đến giáo viên sử dụng CNTT trong lớp học… và một số gợi ý cho nghiên cứu trong tương lai và các sáng kiến phát triển ứng dụng CNTT trong trường học phổ thông (Sara Hennessy, Brown Onguko, David Harrison, Enos Kiforo Ang'ondi, Susan Namalefe, Azra Naseem, Leonard Wamakote, 2010). Nghiên cứu vấn đề ảnh hưởng của CNTT trong các trường học, tác giả Mojgan Afshari, Đại học Malaya đã có bài viết Factors Affecting the Transformational Leadership Role of Principals in Implementing ICT in Schools (Tạm dịch: Các yếu tố ảnh hưởng đến sự thay đổi vai trò lãnh đạo của hiệu trưởng trong việc thực hiện CNTT trong các trường học). Bài viết này dựa trên phản hồi của các hiệu trưởng ở Iran và đưa ra kết quả nghiên cứu như sau: trình độ sử dụng CNTT của hiệu trưởng trường trung học gián tiếp ảnh hưởng đến vai trò lãnh đạo của hiệu trưởng trong thực hiện CNTT trong các trường học; cần đào tạo, cung cấp kiến thức kỹ năng cho cán bộ quản lý từ đó tạo sự uy tín cũng như truyền cảm hứng để tạo động lực khuyến khích các cá nhân trong trường học tham gia ứng dụng CNTT trong lĩnh vực của họ (Mojgan Afshari, 2012). Tác giả Doug Johnson, trong bài viết Power Up! / Technology Skills Every Teacher Needs (Tạm dịch: Tăng sức mạnh! Kỹ năng công nghệ mà mỗi giáo viên cần) đã nghiên cứu về sử dụng CNTT trong giảng dạy của giáo viên. Tác giả đã khẳng định: “thay vì bắt đầu bằng kỹ năng công nghệ và áp dụng chúng vào giáo dục, cách tiếp cận tốt hơn sẽ bắt đầu với những phương pháp giảng dạy giỏi và xem xét kỹ thuật có thể củng cố các thực tiễn đó như thế nào”. Tác giả đưa ra nhiệm vụ cụ thể để sử dụng hiệu quả CNTT trong giảng dạy của giáo viên trong lập kế hoạch và chuẩn bị bài dạy, trong xây dựng môi trường công nghệ lớp học, các chỉ dẫn giáo viên sử dụng các thiết bị 4
CNTT; trách nhiệm chuyên môn đối với giáo viên trong sử các công cụ trực tuyến hợp tác để giao tiếp và làm việc với đồng nghiệp (Doug Johnson, 2013). Vấn đề phát triển mô hình quản lý cho các trường học đã được Yan Piaw Chua và Pei Pei Chua (2017) nghiên cứu khá toàn diện với bài viết: Developing a Grounded Model for Educational Technology Leadership Practices (Tạm dịch: Phát triển một mô hình nền tảng cho các thực tiễn lãnh đạo công nghệ giáo dục). Nghiên cứu đã đưa ra một mô hình cơ bản cho hoạt động lãnh đạo công nghệ trong trường học. Các tác giả nêu rõ: “Các chiến lược hiệu quả bao gồm việc phát triển một sứ mệnh và tầm nhìn quan trọng về mạng lưới, cung cấp đào tạo về thông tin truyền thông qua máy tính, tăng cường học tập suốt đời, xây dựng mối quan hệ gần gũi và tích cực giữa người sử dụng và thúc đẩy việc sử dụng tối đa nền tảng e-learning. Để cải thiện thực hành lãnh đạo công nghệ, trường học phải tạo cơ sở hạ tầng thuận lợi cho việc dạy và học điện tử, kích thích sự hợp tác điện tử giữa người sử dụng và bên ngoài, khen thưởng các sáng kiến tự học trực tuyến - việc làm việc và con đường để tạo mạng lưới giữa người sử dụng” (Yan Piaw Chua, Pei Pei Chua, 2017). Từ vấn đề trên, có thể khẳng định: nhiều nước trên thế giới đã ứng dụng CNTT vào giảng dạy ở hầu hết các cơ sở giáo dục theo nhiều hình thức tổ chức và quản lý khác nhau. Các tác giả đưa ra những kinh nghiệm quản lý ứng dụng CNTT trong dạy học tại các trường phổ thông, các nghiên cứu chỉ ra thuận lợi, tiềm năng và những khó khăn thách thức tại mỗi nhà trường và đưa ra các gợi ý về tầm nhìn chiến lược cho các nhà quản lý và định hướng những nghiên cứu cho tương lai. 4.2. Nghiên cứu ở Việt Nam Ở Việt Nam, nhiều nghiên cứu liên quan đến ứng dụng CNTT trong dạy học và quản lý hoạt động ứng dụng công nghệ thông tin đều khẳng định vai trò quan trọng của CNTT, một số nghiên cứu điển hình như: Trong cuốn sách Ứng dụng CNTT trong dạy học của nhóm tác giả Lê Công Triêm và Nguyễn Đức Vũ đã đề cập những vấn đề cơ bản nhất của việc ứng dụng CNTT trong dạy học. Đó là những vấn đề liên quan đến máy tính, soạn thảo văn bản, thiết kế bài giảng, sử dụng internet trong dạy học và biên tập, chỉnh sửa âm thanh và phim dùng trong dạy học (Lê Công Triêm, Nguyễn Đức Vũ, 2007). 5