Luận văn Thạc sĩ: Quản lý hồ sơ rủi ro trong thủ tục hải quan đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu thương mại tại Cục Hải quan tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:104

Thêm vào BST

Báo xấu

34
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài này hướng tới mục tiêu nhằm làm rõ thực trạng vi phạm pháp luật hải quan và công tác quản lý HSRR trong thủ tục hải quan đối với hàng hóa XK-NKTM tại CHQ tỉnh BR-VT; phân tích nguyên nhân, điều kiện làm nảy sinh rủi ro và cách thức tổ chức phát hiện, kiểm soát đối với rủi ro và đối tượng rủi ro. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ: Quản lý hồ sơ rủi ro trong thủ tục hải quan đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu thương mại tại Cục Hải quan tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KỸ THUẬT CÔNG NGHỆ TP. HCM --------------------------- NGUYỄN THANH SANG QUẢN LÝ HỒ SƠ RỦI RO TRONG THỦ TỤC HẢI QUAN ĐỐI VỚI HÀNG HÓA XUẤT KHẨU, NHẬP KHẨU THƯƠNG MẠI TẠI CỤC HẢI QUAN TỈNH BÀ RỊA – VŨNG TÀU LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành : QUẢN TRỊ KINH DOANH Mã số: 60340102 TP. HỒ CHÍ MINH, tháng 01 năm 2013
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KỸ THUẬT CÔNG NGHỆ TP. HCM --------------------------- NGUYỄN THANH SANG QUẢN LÝ HỒ SƠ RỦI RO TRONG THỦ TỤC HẢI QUAN ĐỐI VỚI HÀNG HÓA XUẤT KHẨU, NHẬP KHẨU THƯƠNG MẠI TẠI CỤC HẢI QUAN TỈNH BÀ RỊA – VŨNG TÀU LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành : QUẢN TRỊ KINH DOANH Mã số: 60340102 HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN HẢI QUANG
CÔNG TRÌNH ĐƯỢC HOÀN THÀNH TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KỸ THUẬT CÔNG NGHỆ TP. HCM Cán bộ hướng dẫn khoa học : TS. Nguyễn Hải Quang Luận văn Thạc sĩ được bảo vệ tại Trường Đại học Kỹ thuật Công nghệ TP. HCM ngày 04 tháng 01 năm 2013 Thành phần Hội đồng đánh giá Luận văn Thạc sĩ gồm: (Ghi rõ họ, tên, học hàm, học vị của Hội đồng chấm bảo vệ Luận văn Thạc sĩ) 1. PGS. TS. Nguyễn Phú Tụ Chủ tịch 2. TS. Nguyễn Ngọc Dương Phản biện 1 3. TS. Nguyễn Văn Trãi Phản biện 2 4. TS. Đinh Bá Hùng Anh Ủy viên 5. TS. Mai Thanh Loan Ủy viên, Thư ký Xác nhận của Chủ tịch Hội đồng đánh giá Luận văn sau khi Luận văn đã được sửa chữa (nếu có). Chủ tịch Hội đồng đánh giá luận văn
TRƯỜNG ĐH KỸ THUẬT CÔNG NGHỆ TP. HCM CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM PHÒNG QLKH - ĐTSĐH Độc lập - Tự do - Hạnh phúc TP. HCM, ngày 01 tháng 06 năm 2012 NHIỆM VỤ LUẬN VĂN THẠC SĨ Họ tên học viên: Nguyễn Thanh Sang. Giới tính: Nam. Ngày, tháng, năm sinh: 03/04/1972 Nơi sinh: Đồng Tháp. Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh. MSHV: 1184011162. I- TÊN ĐỀ TÀI: Quản lý hồ sơ rủi ro trong thủ tục hải quan đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu thương mại tại Cục Hải quan tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu. II- NHIỆM VỤ VÀ NỘI DUNG: Nhiệm vụ: Đưa ra các giải pháp nâng cao quản lý hồ sơ rủi ro trong thủ tục hải quan đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu thương mại tại Cục Hải quan tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu. Nội dung: Nghiên cứu, phân tích, làm rõ những vấn đề lý luận về công tác quản lý hồ sơ rủi ro trong thủ tục hải quan đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu thương mại; phân tích thực trạng quản lý hồ sơ rủi ro trong thủ tục hải quan đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu thương mại tại Cục Hải quan tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu; dự báo những thay đổi về môi trường pháp lý, tình hình phát triển kinh tế - xã hội và đặc điểm rủi ro qua đó kiến nghị giải pháp nâng cao quản lý hồ sơ rủi ro trong thủ tục hải quan đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu thương mại. III- Ngày giao nhiệm vụ: 01-06-2012. IV- Ngày hoàn thành nhiệm vụ: 15/12/2012 V- Cán bộ hướng dẫn: TS. Nguyễn Hải Quang. CÁN BỘ HƯỚNG DẪN KHOA QUẢN LÝ CHUYÊN NGÀNH (Họ tên và chữ ký) (Họ tên và chữ ký)
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong Luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Tôi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện Luận văn này đã được cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong Luận văn đã được chỉ rõ nguồn gốc. Học viên thực hiện Luận văn (Ký và ghi rõ họ tên) Nguyễn Thanh Sang
ii LỜI CẢM ƠN Luận văn này được thực hiện tại Trường Đại học Kỹ thuật Công nghệ Tp. Hồ Chí Minh. Trong quá trình hoàn thành luận văn này, tôi đã nhận được rất nhiều sự động viên, giúp đỡ của nhiều cá nhân và tập thể. Trước hết, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến Tiến sĩ Nguyễn Hải Quang, người đã hướng dẫn tôi thực hiện luận văn này ngay từ lúc định hình các nghiên cứu ban đầu cho đến lúc hoàn chỉnh luận văn. Xin gửi lời cám ơn chân thành tới Ban Giám hiệu, Phòng Đào tạo sau đại học, Quý thầy, cô giáo Trường Đại học Kỹ thuật công nghệ Tp. Hồ Chí Minh đã tạo điều kiện cho tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu. Xin cám ơn Cục Hải quan tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, Ban quản lý Rủi ro - Tổng cục hải quan, Viện nghiên cứu Hải quan đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong quá trình quan sát, phân tích thực trạng cũng như nghiên cứu lý luận về hoạt động quản lý rủi ro. Cuối cùng tôi xin gửi lời cám ơn đến gia đình, bạn bè, đồng nghiệp, những người đã luôn đồng hành cùng tôi trong quá trình học tập và thực hiện đề tài nghiên cứu của mình. Nguyễn Thanh Sang
iii TÓM TẮT Luận văn tập trung nghiên cứu những vấn đề lý luận và thực tiễn về quản lý hồ sơ rủi ro thông qua việc phân tích những vấn đề chung về quản lý rủi ro, rủi ro trong lĩnh vực quản lý nhà nước về hải quan, hồ sơ rủi ro để từ đó hệ thống và hình thành lý luận về quản lý hồ sơ rủi ro trong thủ tục hải quan đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu thương mại. Luận văn cũng nghiên cứu đặc điểm và các quy định về quản lý hồ sơ rủi ro của hải quan Việt Nam để làm căn cứ thực tiễn cho đề tài. Luận văn đã phân tích thực trạng quản lý hồ sơ rủi ro của Cục Hải quan tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu để thấy được quy trình, các nguồn lực và năng lực chính. Từ đó rút ra những điểm mạnh cần phát huy, điểm yếu cần cải thiện trong hoạt động quản lý hồ sơ rủi ro của Cục Hải quan tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu. Luận văn cũng tiến hành phân tích và dự báo các yếu tố bên ngoài ảnh hưởng đến hoạt động quản lý hồ sơ rủi ro của Cục Hải quan tỉnh Bà Rịa –Vũng Tàu để rút ra những cơ hội cần tận dụng và những nguy cơ, thách thức cần né tránh. Trên cơ sở điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức, luận văn đã phân tích SWOT để hình thành và xây dựng các giải pháp để nâng cao công tác quản lý hồ sơ rủi ro trong thủ tục hải quan đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu thương mại.
iv ABSTRACT This tractate focus on studying theorical and practical matters related to Risk Management, risks on the field of state management on customs; then systemizing and setting up reason for management of risk profile on customs procedure of imported and exported goods for trading. The tractate’s author has analyzed actual situation of risk profile management at Ba Ria – Vung Tau Customs Departement in order to point out strong points that need to be developed as well as weak points that need to be bettermented. Other factors that effect risk profile management at Ba Ria – Vung Tau Customs Departement are also analyzed and predicted in this tractate. Based on strong points and weak points, opportunities and threats, the tractate has analyzed SWOT in order to set up and to form solutions for developing management of risk profile on customs procedure of imported and exported goods for trading.
v MỤC LỤC Lời cam đoan............................................................................................................ i Lời cảm ơn .............................................................................................................. ii Tóm tắt ................................................................................................................... iii Abstract .................................................................................................................. iv Mục lục ................................................................................................................... v Danh mục các từ viết tắt ....................................................................................... viii Danh mục các bảng ................................................................................................ ix Danh mục các hình .................................................................................................. x Lời mở đầu .............................................................................................................. 1 CHƯƠNG 1 LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HỒ SƠ RỦI RO TRONG THỦ TỤC HẢI QUAN HÀNG HÓA XK-NKTM ............................................................................ 5 1.1. Rủi ro trong thủ tục hải quan đối với hàng hóa XK-NKTM .......................... 5 1.1.1. Khái niệm về rủi ro ................................................................................ 5 1.1.2. Đặc điểm của rủi ro trong hoạt động nghiệp vụ hải quan ........................ 7 1.1.3. Phân loại rủi ro trong hoạt động nghiệp vụ hải quan............................. 13 1.2. Quản lý HSRR trong thủ tục hải quan hàng hóa XK-NKTM ....................... 18 1.2.1. Khái niệm và vai trò của quản lý HSRR trong quy trình QLRR ........... 18 1.2.2. Quá trình phát triển lý luận về quản lý HSRR của Hải quan Việt Nam . 19 1.3. Xây dựng HSRR trong thủ tục hải quan đối với hàng hóa XK-NKTM ........ 20 1.3.1. Nguyên tắc xây dựng ........................................................................... 21 1.3.2. Cơ sở pháp lý của việc xây dựng hồ sở QLRR ..................................... 22 1.3.3. Xây dựng danh mục rủi ro .................................................................... 23 1.3.4. Tổ chức công tác quản lý HSRR theo Danh mục rủi ro ........................ 24 1.4. Tóm tắt chương I ........................................................................................ 33 CHƯƠNG 2 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HỒ SƠ RỦI RO TRONG THỦ TỤC HẢI QUAN HÀNG HÓA XK-NKTM TẠI CỤC HẢI QUAN TỈNH BR–VT .............. 35 2.1. Giới thiệu chung về CHQ tỉnh BR-VT ........................................................ 35 2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển ........................................................ 37
vi 2.1.2. Chức năng, nhiệm vụ và mối quan hệ công tác..................................... 37 2.1.3. Cơ cấu tổ chức, quản lý ........................................................................ 40 2.1.4. Tình hình chấp hành pháp luật của các đối tượng có hoạt động XK-NK TM tại tỉnh BR-VT ........................................................................................ 41 2.2. Tình hình quản lý HSRR tại CHQ tỉnh BR-VT ........................................... 42 2.2.1. Thu thập thông tin phục vụ công tác quản lý HSRR ............................. 42 2.2.2. Tình hình tổ chức quản lý HSRR......................................................... 46 2.3. Phân tích điểm mạnh, điểm yếu trong công tác quản lý HSRR thủ tục hải quan đối với hàng hóa XK-NKTM tại CHQ tỉnh BR-VT ................................... 58 2.3.1. Điểm mạnh .......................................................................................... 58 2.3.2. Điểm yếu ............................................................................................. 60 2.4. Tóm tắt chương II ....................................................................................... 62 CHƯƠNG 3 GIẢI PHÁP NÂNG CAO HOẠT ĐỘNG QUẢN LÝ HỒ SƠ RỦI RO TRONG THỦ TỤC HẢI QUAN ĐỐI VỚI HÀNG HÓA XK-NKTM TẠI CỤC HẢI QUAN TỈNH BR–VT.................................................................................... 64 3.1. Phân tích những yếu tố bên ngoài ảnh hưởng đến quản lý HSRR trong thủ tục hải quan đối với hàng hóa XK-NKTM tại CHQ tỉnh BR-VT ....................... 64 3.1.1. Chính sách kinh tế vĩ mô ...................................................................... 64 3.1.2. Đặc điểm của Tỉnh BR-VT .................................................................. 65 3.1.3. Chính sách thuế và cơ chế điều hành XNK........................................... 67 3.1.4. Môi trường pháp luật hải quan ............................................................. 68 3.1.5. Nhận dạng những cơ hội và nguy cơ liên quan đến quản lý HSRR hàng hóa XK-NKTM ............................................................................................. 70 3.2. Phân tích SWOT để đưa ra các giải pháp .................................................... 74 3.3. Nội dung các giải pháp nâng cao hoạt động quản lý HSRR hàng hóa XK- NKTM ............................................................................................................... 76 3.3.1. Hoàn thiện lý luận nghiệp vụ về công tác quản lý HSRR ..................... 76 3.3.2. Tăng cường công tác thu thập, xử lý thông tin nghiệp vụ hải quan ....... 77
vii 3.3.3.Hoàn thiện tổ chức bộ máy và cơ chế hoạt động nhằm nâng cao quản lý HSRR trong các hoạt động nghiệp vụ hải quan .............................................. 78 3.3.4. Tăng cường năng lực đánh giá sự tuân thủ của doanh nghiệp ............... 79 3.3.5.Tăng cường sự phối hợp từ các đơn vị trong và ngoài ngành và hợp tác quốc tế nhằm nâng cao hiệu quả quản lý HSRR ............................................. 81 3.3.6. Tăng cường hiệu quả lãnh đạo, chỉ đạo và kiểm tra hoạt động quản lý HSRR ............................................................................................................ 83 3.3.7. Đảm bảo đáp ứng các điều kiện cơ sở hạ tầng, vật chất, tài chính, phục vụ công tác quản lý HSRR của ngành Hải quan ............................................. 84 3.3.8. Nâng cao nhận thức, trình độ về công tác quản lý HSRR ..................... 85 3.4. Kiến nghị với CHQ tỉnh BR-VT và TCHQ ................................................. 86 3.5. Tóm tắt chương III ...................................................................................... 86 Kết luận ................................................................................................................. 88 Tài liệu tham khảo ................................................................................................. 89
viii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT BR-VT Bà Rịa – Vũng Tàu CCHQ Chi cục Hải quan. CHQ Cục Hải quan HQ Hải quan HSRR Hồ sơ rủi ro NC Nhập cảnh NK Nhập khẩu PTVT Phương tiện vận tải QC Quá cảnh QLRR Quản lý rủi ro TCHQ Tổng cục Hải quan WCO Tổ chức hải quan thế giới WTO Tổ chức thương mại thế giới XC Xuất cảnh XK Xuất khẩu XK-NKTM Xuất khẩu, nhập khẩu thương mại XNC Xuất nhập cảnh XNK Xuât nhập khẩu
ix DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 1.1: Xác định mức độ rủi ro theo tần suất và hậu quả ...................... 27 Bảng 2.1: Tình hình vi phạm thủ tục hải quan 2008-2012 ......................... 49 Bảng 2.2: Tình hình cập nhật tiêu chí QLRR ............................................ 53 Bảng 2.3: Số liệu rủi ro qua các năm ........................................................ 54 Bảng 2.4: Tình hình phân luồng dựa theo QLRR ...................................... 55 Bảng 3.1: Ma trận SWOT ......................................................................... 75
x DANH MỤC CÁC HÌNH Hình 1.1. Sơ đồ quy trình thủ tục hải quan ............................................ 14 Hình 2.1. Trụ sở CHQ tỉnh BR-VT ....................................................... 35 Hình 2.2. Sơ đồ cơ cấu tổ chức CHQ Tỉnh BR – VT ............................. 40 Hình 3.1: Quy hoạch phát triển cảng tổng hợp–Container trên sông Thị Vải .................................................................................................. 66
1 LỜI MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Một đặc điểm chung của Hải quan các nước trên thế giới hiện nay là phải xử lý khối lượng các giao dịch xuất nhập khẩu (XNK) hàng hóa, hành khách và phương tiện vận tải (PTVT) xuất nhập cảnh (XNC) ngày càng gia tăng trong khi nguồn lực lại hạn chế. Thách thức đặt ra đối với cơ quan Hải quan là vừa phải tạo thuận lợi cho hành khách và hàng hóa hợp pháp vừa phải đảm bảo kiểm soát, phát hiện các trường hợp gian lận và vi phạm pháp luật hải quan. Trước yêu cầu hội nhập quốc tế và việc triển khai thực hiện Luật Hải quan, cơ quan hải quan phải tăng cường hơn nữa năng lực kiểm tra, kiểm soát thông qua việc xây dựng, phát triển phương pháp quản lý hải quan hiện đại – phương pháp quản lý dựa trên kỹ thuật quản lý rủi ro (QLRR). Do đó, Ngành Hải quan cần tổ chức tốt công tác quản lý hồ sơ rủi ro (HSRR) làm nền tảng cho hoạt động nghiệp vụ hải quan nói chung, cho QLRR trong thủ tục hải quan đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu thương mại (XK-NKTM) nói riêng. Hiện nay, Cục Hải quan (CHQ) tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu (BR-VT) đã và đang áp dụng quản lý HSRR trong thủ tục hải quan đối với hàng hóa XK-NKTM. Tuy nhiên, kết quả đạt được chưa như mong muốn như: - Không đủ nhân lực để triển khai các chương trình, kế hoạch công tác quản lý HSRR, cả về số lượng và chất lượng. - Chưa thực hiện tốt một số nhiệm vụ quan trọng như thu thập thông tin, cập nhật thông tin doanh nghiệp, theo dõi đánh giá sự tuân thủ của doanh nghiệp. - Công tác thu thập thông tin về doanh nghiệp, phân tích rủi ro, áp dụng các tiêu chí đánh giá mức độ rủi ro tại các Chi cục Hải quan (CCHQ) chưa được quan tâm đúng mức. - Chưa phát hiện được nhiều vi phạm đối với các trường hợp được xác định có rủi ro cao.
2 Do vậy, nâng cao quản lý HSRR trong thủ tục hải quan đối với hàng hóa XK-NKTM là yêu cầu cấp thiết, có tính thời sự, phù hợp với thực tiễn tại CHQ tỉnh BR-VT. 2. Mục tiêu và nội dung nghiên cứu của đề tài Trên cơ sở nghiên cứu và phân tích những vấn đề lý luận về rủi ro và thực tiễn quản lý HSRR trong thủ tục hải quan đối với hàng hóa XK-NKTM tại CHQ tỉnh BR-VT; phân tích điểm mạnh, điểm yếu trong công tác quản lý HSRR tại CHQ tỉnh BR-VT cũng như nhận dạng những cơ hội và thách thức đối với CHQ tỉnh BR-VT trong tương lai để đưa ra các giải pháp nâng cao quản lý HSRR trong thủ tục hải quan đối với hàng hóa XK-NKTM tại CHQ tỉnh BR-VT và có thể áp dụng cho cả ngành Hải quan; góp phần quan trọng trong việc nâng cao chất lượng đánh giá và kiểm soát rủi ro trong thủ tục hải quan đối với hàng hóa XK-NKTM. Để đạt được mục tiêu trên, đề tài cần phải thực hiện các nội dung sau: - Nghiên cứu, phân tích, làm rõ những vấn đề lý luận về công tác quản lý HSRR trong thủ tục hải quan đối với hàng hóa XK-NKTM tại CHQ tỉnh BR-VT. - Làm rõ thực trạng vi phạm pháp luật hải quan và công tác quản lý HSRR trong thủ tục hải quan đối với hàng hóa XK-NKTM tại CHQ tỉnh BR-VT; phân tích nguyên nhân, điều kiện làm nảy sinh rủi ro và cách thức tổ chức phát hiện, kiểm soát đối với rủi ro và đối tượng rủi ro. - Dự báo những thay đổi về môi trường, tình hình và đặc điểm rủi ro; qua đó kiến nghị giải pháp nâng cao quản lý HSRR trong thủ tục hải quan đối với hàng hóa XK-NKTM. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu: Luận văn lấy công tác quản lý HSRR trong thủ tục hải quan đối với hàng hóa XK-NKTM của CHQ tỉnh BR-VT, các quy định của ngành Hải quan về việc áp dụng QLRR làm đối tượng nghiên cứu.
3 Phạm vi nghiên cứu: - Về lĩnh vực: Công tác quản lý HSRR trong thủ tục hải quan đối với hàng hóa XK-NKTM. - Về không gian: CHQ tỉnh BR-VT. - Về thời gian: Từ năm 2008 tới tháng 6 năm 2012. 4. Phương pháp nghiên cứu Phương pháp luận: Luận văn sử dụng phương pháp luận duy vật biện chứng để luận cứ cho các nội dung nghiên cứu. Phương pháp nghiên cứu: Luận văn sử dung phương pháp nghiên cứu định tính làm chủ đạo và kết hợp sử dụng phương pháp nghiên cứu định lượng thông qua phân tích đánh giá khảo sát thực tiễn. Dữ liệu phân tích bao gồm dữ liệu thứ cấp và dữ liệu sơ cấp. Nguồn dữ liệu thứ cấp được thu thập các tài liệu, báo cáo khoa học về công tác xây dựng và quản lý HSRR nói chung và tại CHQ Tỉnh BR-VT nói riêng. Nguồn dữ liệu sơ cấp được thu thập từ việc quan sát, hội thảo, lấy ý kiến chuyên gia. Dữ liệu sau khi thu thập sẽ được phân tích thông qua các phương pháp như thống kê, mô tả; phân tích lịch sử, so sánh, hệ thống, tổng hợp… 5. Những đóng góp của luận văn Luận văn có giá trị ứng dụng trong thực tiễn áp dụng quản lý HSRR trong thủ tục hải quan đối với hàng hóa XK-NKTM tại CHQ tỉnh BR-VT và có thể áp dụng cho cả ngành Hải quan; góp phần quan trọng trong việc nâng cao chất lượng đánh giá và kiểm soát rủi ro trong thủ tục hải quan đối với hàng hóa XK-NKTM. Với ý nghĩa lý luận và thực tiễn như nêu trên, đề tài có thể được dùng làm tài liệu tham khảo khi học tập, nghiên cứu về hoạt động nghiệp vụ hải quan.
4 Công chức thực thi có thể tham khảo kết quả nghiên cứu của luận văn để vận dụng vào thực tiễn hoạt động kiểm tra, kiểm soát hải quan. 6. Kết cấu luận văn Ngoài lời mở đầu, kết luận, phụ lục và danh mục tài liệu tham khảo, luận văn được chia làm 3 Chương: Chương 1: Lý luận về quản lý HSRR trong thủ tục hải quan đối với hàng hóa XK-NKTM. Chương 2: Thực trạng quản lý HSRR trong thủ tục hải quan đối với hàng hóa XK-NKTM tại CHQ tỉnh BR-VT. Chương 3: Giải pháp nâng cao hoạt động quản lý HSRR trong thủ tục hải quan đối với hàng hóa XK-NKTM tại CHQ tỉnh BR-VT.
5 CHƯƠNG 1 LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HỒ SƠ RỦI RO TRONG THỦ TỤC HẢI QUAN HÀNG HÓA XK-NKTM 1.1. Rủi ro trong thủ tục hải quan đối với hàng hóa XK-NKTM 1.1.1. Khái niệm về rủi ro Rủi ro là một hiện tượng khá phổ biến, có thể xảy ra trong mọi lĩnh vực nên tuỳ thuộc vào góc độ nghiên cứu và đặc trưng riêng của từng ngành mà các nhà khoa học đã đưa ra nhiều định nghĩa khác nhau về rủi ro. Cho đến nay, vẫn chưa có một định nghĩa thống nhất về rủi ro; tuy nhiên, tựu trung lại ta có thể chia các định nghĩa khác nhau về rủi ro thành hai nhóm chủ yếu, phản ánh hai quan điểm, hai góc độ tiếp cận khác nhau đó là quan điểm truyền thống và quan điểm hiện đại. 1.1.1.1. Quan điểm truyền thống Theo quan điểm truyền thống có nhiều khái niệm về rủi ro. Dưới đây là một vài khái niệm. “Rủi ro là điều không lành, không tốt, bất ngờ xảy đến” (Từ điển Tiếng Việt 1995) “Rủi ro là sự không may” (GS.Nguyên Lân, Từ điển Từ và ngữ Việt Nam 1998) “Rủi ro là khả năng gặp nguy hiểm hoặc bị đau đớn, thiệt hại” (Từ điển Oxford – English for Advanced Learners) “Rủi ro là sự không chắc chắn có liên quan đến một tổn thất, mất mát có thể xảy ra” (Risk ís the uncertainly concerning o possible los, Dorfman 2002) Khi nghiên cứu rủi ro trong kinh doanh tác giả Đoàn Thị Hồng Vân cho rằng rủi ro trong kinh doanh là sự tổn thất về tài sản các nguồn lực, sự sụt giảm về lợi nhuận hay những yếu tố xảy ra ngoài ý muốn tác động xấu đến hoạt động sản xuất kinh doanh và quá trình tồn tại, phát triển của doanh nghiệp.
6 1.1.1.2. Quan điểm hiện đại Khi xã hội ngày càng phát triển, các ngành và lĩnh vực hoạt động ngày càng trở nên đa dạng và phong phú hơn thì các loại rủi ro đồng hành cũng xuất hiện nhiều hơn, phức tạp hơn và gây nên hậu quả nghiêm trọng hơn những loại rủi ro đã từng có trong quá khứ. Chính vì vậy, con người cũng bắt đầu quan tâm hơn, tập trung hơn vào quá trình nghiên cứu rủi ro để tìm các biện pháp phòng ngừa và ngăn chặn. Trong quá trình này nhận thức của con người về rủi ro cũng có sự thay đổi và phát triển nhất định. Các nhà nghiên cứu hiện nay đã nhìn nhận, xem xét rủi ro dưới một góc độ rộng hơn, khái quát hơn và khách quan hơn. Các định nghĩa tiêu biểu về rủi ro như : “Rủi ro là sự biến động tiềm ẩn ở những kết quả” (theo William &Michael Smith, 1995, Risk Management and Insurance) “Rủi ro là các biến cố không thể đoán trước được” (Doherty, Corporate Risk Management). “Rủi ro là thuật ngữ dùng để chỉ khả năng xảy ra biến cố bất thường với hậu quả thiệt hại hoặc mang lại kết quả không như dự tính” (theo công ty liên doanh bảo hiểm Việt Úc - QBE, 1999, tài liệu hướng dẫn đại lý, cộng tác viên khai thác bảo hiểm). Xem xét ba định nghĩa thuộc quan điểm hiện đại nói trên, ta có một điểm chung là rủi ro luôn xuất hiện khi kết quả nó mang lại không thể đoán trước một cách chính xác. Những định nghĩa này khác với các định nghĩa theo quan điểm truyền thống ở chỗ không cho rằng rủi ro chỉ thuần tuý là những khả năng có thể xảy thiệt hại mà kết quả do nó mang lại được nhấn mạnh là không thể dự đoán trước nhưng khả năng có thể là kết quả tốt hoặc kết quả xấu. Nói một cách khác, các định nghĩa theo quan điểm hiện đại đã xem xét rủi ro ở một phạm vi rộng hơn, bao trùm hơn so với quan điểm truyền thống, bao gồm cả nội hàm và ngoại diện của nó. Nội hàm của rủi ro bao gồm tổng hợp các yếu tố, các mối liên hệ có tính chất tương đối ổn định, các quy luật về tần suất và hậu quả của rủi ro. Việc nghiên cứu