Luận văn Thạc sĩ Quản lý kinh tế: Cơ cấu lại kinh tế nông nghiệp huyện Cao Lãnh, tỉnh Đồng Tháp

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:143

Thêm vào BST

Báo xấu

7
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn "Cơ cấu lại kinh tế nông nghiệp huyện Cao Lãnh, tỉnh Đồng Tháp" được hoàn thành với mục tiêu nhằm hệ thống hóa những vấn đề về lý luận về cơ cấu lại kinh tế nông nghiệp, luận văn phân tích đánh giá đúng thực trạng tình hình phát triển kinh tế nông nghiệp huyện Cao Lãnh từ đó đề xuất giải pháp nhằm đẩy mạnh quá trình cơ cấu lại kinh tế nông nghiệp huyện Cao Lãnh tỉnh Đồng Tháp trong thời gian tới.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý kinh tế: Cơ cấu lại kinh tế nông nghiệp huyện Cao Lãnh, tỉnh Đồng Tháp

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ LÊ QUANG CƯỜNG CƠ CẤU LẠI KINH TẾ NÔNG NGHIỆP HUYỆN CAO LÃNH TỈNH ĐỒNG THÁP NGÀNH QUẢN LÝ KINH TẾ - 2121425 Tp. Hồ Chí Minh, tháng 5 năm 2023
ii
iii
iv
v
vi
vii
viii
ix
x
xi
xii
TÓM TẮT Trong những năm qua, với những thuận lợi về mặt địa lý và yếu tố con người cho việc phát triển sản xuất các sản phẩm chủ lực, huyện Cao Lãnh tỉnh Đồng Tháp đã đóng vai trò là khu vực tập trung về sản xuất lúa gạo, nuôi trồng và chế biến thủy, đóng góp vào xuất khẩu nông - thủy sản của Tỉnh. Tuy nhiên, kết quả đạt được chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế và yêu cầu đặt ra. Hiện nay sản xuất nông nghiệp của huyện Cao Lãnh còn gặp rất nhiều khó khăn, quy mô sản xuất nhỏ, lẻ, chưa có nhiều vùng sản xuất tập trung theo hướng sản xuất hàng hóa; năng suất lao động thấp; sản phẩm nông nghiệp chủ yếu dưới dạng nguyên liệu thô, ít có sản phẩm được chế biến sâu; chất lượng, khả năng cạnh tranh của nhiều sản phẩm nông nghiệp thấp chưa gắn kết sản xuất với thị trường. Các tổ chức kinh tế hợp tác, các mô hình liên kết trong tổ chức sản phẩm nông nghiệp chưa phát triển so với yêu cầu và còn kém hiệu quả; Liên kết nông dân và doanh nghiệp còn yếu, kém bền vững; Liên kết giữa nông nghiệp và công nghiệp, dịch vụ còn rất hạn chế cả về tổ chức không gian và chuỗi ngành hàng; Tổ chức kinh tế hợp tác của nông dân còn yếu chưa đủ sức làm cầu nối liên kết giữa nông dân với doanh nghiệp, do vậy tính chủ thể của nông dân trong sản xuất còn hạn chế. Điều này cho thấy, ngành nông nghiệp huyện Cao Lãnh muốn phát triển cần phải đẩy nhanh quá trình cơ cấu lại kinh tế nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững, trong đó đòi hỏi phải có sự đột phá trên tất cả các lĩnh vực, đặc biệt là phát triển nông nghiệp nông thôn bền vững, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của dân cư nông thôn; đào tạo nông dân có trình độ sản xuất cao, có nhận thức chính trị đúng đán, đóng vai trò làm chủ nông thôn mới, tăng thu nhập cho người dân, phát triển kinh tế nông nghiệp nông thôn. Xuất phát từ tình hình thực tế của huyện Cao Lãnh và nhận thấy được tầm quan trọng của việc cơ cấu lại kinh tế nông nghiệp, tôi chọn đề tài Cơ cấu lại kinh tế nông nghiệp huyện Cao Lãnh, tỉnh Đồng Tháp nhằm đưa ra các giải xiii
pháp cơ bản và kiến nghị nhằm góp phần bổ sung hoàn thiện các chính sách. Mục tiêu của cơ cấu lại kinh tế nông nghiệp huyện Cao Lãnh nhằm nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững dựa trên đổi mới quan hệ sản xuất; đẩy mạnh liên kết giữa sản xuất và thị trường, ứng dụng KHCN; chuyên môn hóa nông dân, tạo việc làm ổn định, chuyển dịch lao động ra khỏi khu vực nông nghiệp; nâng cao thu nhập, đời sống của dân cư nông thôn; bảo vệ môi trường sinh thái và xây dựng nông thôn mới. xiv
ABSTRACT In the past years, with advantages in terms of geography and human factors for the development of production of key products, Cao Lanh district, Dong Thap province has played the role of a concentrated area for rice production. , aquaculture and seafood processing, contributing to the export of agricultural - aquatic products of the province. However, the results achieved are not commensurate with the potential, advantages and requirements set forth. Currently, agricultural production in Cao Lanh district is still facing many difficulties. The production scale is small and odd, there are not many concentrated production areas in the direction of commodity production; low labor productivity; agricultural products are mainly in the form of raw materials, few products are deeply processed; The quality and competitiveness of many agricultural products are low, and production has not yet been linked to the market. The cooperative economic organizations and linkage models in agricultural production organizations have not yet developed, so they are suitable for the requirements and are still ineffective; The link between farmers and businesses is still weak and sustainable; The link between agriculture and industry and services is still very limited in terms of spatial organization and industry chain; The economic cooperation organization of farmers is still weak and not strong enough to act as a bridge between farmers and businesses, how can the subjectivity of farmers in production be limited. This shows that the agricultural sector of Cao Lanh district, in order to develop, needs to accelerate the process of restructuring the agricultural economy in the direction of increasing added value and sustainable development, which requires a breakthrough. in all fields, especially sustainable agricultural and rural development, improving the material and spiritual life of the rural population; training farmers with high production levels, having the right political awareness, playing the role of mastering the new countryside, increasing people's incomes, and developing the agricultural and rural economy. xv
Stemming from the actual situation of Cao Lanh district and realizing the importance of agricultural economic restructuring, I chose the topic Restructuring agricultural economy in Cao Lanh district, Dong Thap province in order to provide basic solutions and recommendations to supplement and perfect the policies. The objective of agricultural economic restructuring in Cao Lanh district is to increase added value and develop sustainably based on innovation of production relations; promoting linkage between production and market, applying science and technology; to specialize farmers, create stable jobs, shift labor out of the agricultural sector; raising incomes and living standards of the rural population; environmental protection and new rural construction. xvi
MỤC LỤC LÝ LỊCH KHOA HỌC ......................................................................ii LỜI CAM ĐOAN................................................................................v LỜI CẢM ƠN .....................................................................................vi TÓM TẮT............................................................................................vii ABSTRACT.........................................................................................ix MỤC LỤC ..........................................................................................xi DANH SÁCH CÁC CHỮ VIẾT TẮT ..............................................xv DANH SÁCH CÁC BIỂU .................................................................xvii DANH SÁCH CÁC BẢNG ................................................................xviii MỞ ĐẦU .............................................................................................1 1. Lý do chọn đề tài ............................................................................1 2. Các công trình nghiên cứu có liên quan........................................2 2.1. Các Đề án Tái cơ cấu nông nghiệp của tỉnh Đồng Tháp...........2 2.2. Công tác ban hành các chính sách phục vụ tái cơ cấu nông nghiệp ..............................................................................................................6 3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu..................................................10 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu..................................................10 5. Phương pháp nghiên cứu................................................................11 6. Đóng góp luận văn .........................................................................11 7. Kết cấu của Luận văn.....................................................................12 CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CƠ CẤU LẠI KINH TẾ NÔNG NGHIỆ P 1. Tổng quan về nông nghiệp và kinh tế nông nghiệp................................13 xvii
1.1. Khái niệm cơ cấu lại kinh tế nông nghiệp............................................13 1.2. Vai trò, nội dung cơ cấu lại kinh tế nông nghiệp.................................14 1.3. Những nội dung chủ yếu cơ cấu kinh tế nông nghiệp.........................15 1.3.1. Sự cần thiết khách quan của cơ cấu kinh tế nông nghiệp................15 1.3.2. Cơ cấu không gian sản xuất nông nghiệp..........................................15 1.3.3. Cơ cấu chuỗi ngành hàng nông sản...................................................17 1.4. Các nhân tố ảnh hưởng cơ cấu kinh tế nông nghiệp...........................18 1.4.1. Điều kiện môi trường tự nhiên...........................................................18 1.4.2. Tác động của thị trường.....................................................................19 1.4.3. Nhân tố tến bộ khoa học kỹ thuật vào ngành nông nghiệp..............20 1.4.4. Nhân tố cơ chế, chính sách.................................................................21 1.4.5. Tác động trong xây dựng nông thôn mới .........................................26 1.5. Các tiêu chí đánh giá cơ cấu lại kinh tế nông nghiệp..........................29 1.5.1. Gia tăng số lượng các cơ sở sản xuất nông nghiệp...........................29 1.5.2. Chuyển dịch cơ cấu sản xuất nông nghiệp hợp lý............................29 1.5.3. Gia tăng các yếu tố nguồn lực............................................................30 1.5.4. Mở rộng liên kết kinh tế.....................................................................30 1.5.5. Nâng cao trình độ thâm canh trong nông nghiệp.............................31 1.5.6. Nâng cao kết quả sản xuất nông nghiệp............................................31 1.6. Một số kinh nghiệm quốc tế về cơ cấu lại kinh tế nông nghiệp (trong và ngoài nước)..............................................................................................32 1.6.1. Kinh nghiệm của nước Thái Lan.......................................................32 1.6.2. Kinh nghiệm của nước Nhật Bản.......................................................34 1.6.3. Kinh nghiệm về cơ cấu lại kinh tế nông nghiệp huyện Châu Thành tỉnh Tiền Giang............................................................................................37 1.6.4. Kinh nghiệm về cơ cấu lại kinh tế nông nghiệp huyện Bến Lức tỉnh Long An............................................................................................................40 CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG CƠ CẤU LẠI KINH TẾ NÔNG NGHIỆP Ở HUYỆN CAO LÃNH TỈNH ĐỒNG THÁP 2016 – 2020 xviii
1. Khái quát chung về kinh tế - xã hội Cao Lãnh tỉnh Đồng Tháp...........45 1.1 Khái quát điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội huyện Cao Lãnh.........45 1.1.1. Về vị trí địa lý và điều kiện tự nhiên..................................................45 1.1.2. Khái quát về tình hình kinh tế nông nghiệp trên địa bàn huyện Cao Lãnh.................................................................................................................. 46 1.2 Về văn hóa - xã hội và môi trường.........................................................50 1.3. Quá trình triển khai thực hiện..............................................................53 2. Thực trạng Cơ cấu lại kinh tế nông nghiệp huyện Cao Lãnh...............54 2.1 Tốc độ tăng trưởng kinh tế....................................................................54 2.2. Cơ cấu lại sản phẩm...............................................................................56 2.3. Cơ cấu lại trong các lĩnh vực.................................................................70 2.4. Cơ cấu nông nghiệp gắn với xây dựng nông thôn mới........................76 3. Đánh giá thực trạng..................................................................................77 3.1. Những thành quả đạt được...................................................................77 3.2. Khó khăn, vướng mắc............................................................................78 3.3. Những vấn đề tồn tại và nguyên nhân..................................................79 3.4. Nguyên nhân vấn đề tồn tại...................................................................84 CHƯƠNG III: NHỮNG GIẢI PHÁP NHẰM ĐẨY MẠNH QUÁ TRÌNH CƠ CẤU LẠI KINH TẾ NÔNG NGHIỆP HUYỆN CAO LÃNH TỈNH ĐỒNG THÁP 1. Cơ sở đề xuất giải pháp............................................................................86 1.1. Bối cảnh kinh tế - xã hội và một số dự báo..........................................86 1.1.1. Dự báo về kinh tế................................................................................86 1.1.2. Dự báo về xã hội ................................................................................87 1.1.3. Dự báo về môi trường.........................................................................87 1.2. Cơ sở pháp lý.........................................................................................87 xix
1.3. Định hướng cụ thể cơ cấu lại kinh tế nông nghiệp trong thời gian tới.............................................................................................................................90 1.4. Quan điểm về cơ cấu lại kinh tế nông nghiệp huyện Cao Lãnh.........94 2. Các giải pháp nhằm đẩy mạnh cơ cấu lại kinh tế nông nghiệp huyện Cao Lãnh.................................................................................................................. 95 2.1. Tiếp tục phát huy các bài học thành công nhờ công tác tuyên truyền..................................................................................................................... ..95 2.2. Đổi mới thể chế.......................................................................................95 2.3. Phát triển kinh tế tập thể (Hợp tác xã).................................................96 2.4. Tăng cường áp dụng khoa học công nghệ............................................97 2.5. Phát triển thị trường..............................................................................98 2.6. Thúc đẩy phát triển nông thôn tạo điều kiện phát triển nông nghiệp....................................................................................................................99 2.7. Đào tạo và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực...............................100 KẾT LUẬN.................................................................................................102 TÀI LIỆU THAM KHẢO..........................................................................104 xx