Luận văn Thạc sĩ Quản lý kinh tế: Một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý dự án tại Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:115

Thêm vào BST

Báo xấu

43
lượt xem 16
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trên cơ sở phân tích đánh giá hiện trạng công tác quản lý dự án tại Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai, đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý dự án tại Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng huyện Bát Xát theo hướng chuyên nghiệp, hiện đại, bền vững.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý kinh tế: Một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý dự án tại Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH NGUYỄN TUẤN NGỌC MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ DỰ ÁN TẠI BAN QUẢN LÝ DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG HUYỆN BÁT XÁT, TỈNH LÀO CAI LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ THÁI NGUYÊN - 2019
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH NGUYỄN TUẤN NGỌC MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ DỰ ÁN TẠI BAN QUẢN LÝ DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG HUYỆN BÁT XÁT, TỈNH LÀO CAI Ngành: Quản lý Kinh tế Mã ngành: 8.34.04.10 LUẬN VĂN THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. NGUYỄN DUY LỢI THÁI NGUYÊN - 2019
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn “Một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý dự án tại Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai” là công trình nghiên cứu của cá nhân tôi. Đề tài hoàn toàn trung thực và chưa được sử dụng để bảo vệ một học vị nào. Các thông tin sử dụng trong đề tài đã được chỉ rõ nguồn gốc, các tài liệu tham khảo được trích dẫn đầy đủ, mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này đã được cảm ơn. Tác giả đề tài Nguyễn Tuấn Ngọc
ii LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành bản đề tài này ngoài sự cố gắng, nỗ lực của bản thân, tôi luôn nhận được sự giúp đỡ tận tình của nhiều cá nhân và tập thể. Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến PGS.TS. Nguyễn Duy Lợi người đã tận tình chỉ bảo, hướng dẫn giúp đỡ tôi thực hiện và hoàn thành đề tài này. Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban Giám hiệu, Phòng Quản lý Đào tạo Sau đại học cũng như các khoa chuyên môn, phòng ban của Trường Đại học Kinh tế và Quản trị Kinh doanh đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu. Tôi xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ nhiệt tình của Lãnh đạo, cán bộ, Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong việc thu thập số liệu thứ cấp, sơ cấp và các thông tin hữu ích phục vụ nghiên cứu. Xin cảm ơn gia đình, bạn bè và đồng nghiệp đã giúp đỡ, động viên tôi trong suốt quá trình thực hiện đề tài tốt nghiệp. Lào Cai, ngày ……tháng 6 năm 2019 Tác giả Nguyễn Tuấn Ngọc
iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ............................................................................................. i LỜI CẢM ƠN .................................................................................................. ii MỤC LỤC ....................................................................................................... iii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ........................................................... vi DANH MỤC CÁC BẢNG ............................................................................ vii DANH MỤC CÁC HÌNH ............................................................................ viii MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................ 1 2. Mục tiêu nghiên cứu ...................................................................................... 3 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ................................................................. 3 4. Ý nghĩa của luận văn ..................................................................................... 4 5. Kết cấu của luận văn ..................................................................................... 4 Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG..................................................................................... 5 1.1. Cơ sở lý luận về quản lý dự án đầu tư xây dựng ....................................... 5 1.1.1. Dự án đầu tư xây dựng ............................................................................ 5 1.1.2. Quản lý dự án đầu tư xây dựng ............................................................... 7 1.2. Cơ sở thực tiễn về quản lý dự án đầu tư xây dựng .................................. 24 1.2.1. Kinh nghiệm của một số đơn vị về công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng ................................................................................................................. 24 1.2.2. Bài học kinh nghiệm đối với Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai ...................................................................................... 26 Chương 2 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .............................................. 28 2.1. Câu hỏi nghiên cứu .................................................................................. 28 2.2. Phương pháp nghiên cứu .......................................................................... 28 2.2.1. Phương pháp thu thập thông tin ............................................................ 28 2.2.2. Phương pháp xử lý thông tin ................................................................. 30
iv 2.2.3. Phương pháp phân tích tổng hợp .......................................................... 31 2.3. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu ................................................................... 32 Chương 3 THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG TẠI BAN QUẢN LÝ DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG HUYỆN BÁT XÁT HUYỆN BÁT XÁT, TỈNH LÀO CAI ................................................ 36 3.1. Khái quát chung về Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai ..................................................................................................... 36 3.1.1. Giới thiệu chung .................................................................................... 36 3.1.2. Chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Ban quản lý ............................... 36 3.1.3. Cơ cấu tổ chức....................................................................................... 38 3.1.4. Đặc điểm nguồn nhân lực phục vụ công tác quản lý ............................ 44 3.1.5. Các dự án do Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng huyện Bát Xát làm chủ đầu tư ........................................................................................................ 46 3.2. Thực trạng công tác quản lý dự án tại Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai ............................................................................ 50 3.2.1. Công tác xin chủ trương đầu tư và chuẩn bị đầu tư .............................. 50 3.2.2. Công tác quản lý đấu thầu ..................................................................... 60 3.2.3. Công tác quản lý chất lượng, tiến độ thi công, khối lượng xây dựng công trình ................................................................................................................. 63 3.2.4. Công tác quản lý chi phí đầu tư xây dựng ............................................ 71 3.2.5. Công tác quản lý an toàn lao động, môi trường xây dựng và các nội dung quản lý khác .................................................................................................... 74 3.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý dự án tại Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai................................................ 77 3.3.1. Các yếu tố khách quan .......................................................................... 77 3.3.2. Các yếu tố chủ quan .............................................................................. 79 3.4. Đánh giá chung về công tác quản lý dự án đầu tư tại Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai................................................ 81
v 3.4.1. Kết quả đạt được ................................................................................... 81 3.4.2. Một số hạn chế ...................................................................................... 82 3.4.3. Nguyên nhân của những hạn chế .......................................................... 84 Chương 4 MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ DỰ ÁN TẠI BAN QUẢN LÝ DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG HUYỆN BÁT XÁT, TỈNH LÀO CAI .................................................................................. 88 4.1. Mục tiêu, phương hướng hoàn thiện công tác quản lý dự án tại Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai trong giai đoạn 2020 - 2025 ................................................................................................................. 88 4.1.1. Mục tiêu................................................................................................. 88 4.1.2. Phương hướng ....................................................................................... 88 4.2. Một số giải pháp hoàn thiện công tác quản lý dự án tại Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai................................................ 89 4.2.1. Nâng cao năng lực quản lý dự án .......................................................... 89 4.2.2. Hoàn thiện công tác quản lý thời gian, tiến độ dự án ........................... 90 4.2.3. Hoàn thiện công tác đấu thầu ................................................................ 90 4.2.4. Hoàn thiện công tác quản lý chi phí dự án............................................ 92 4.2.5 Hoàn thiện công tác quản lý chất lượng dự án....................................... 93 KẾT LUẬN .................................................................................................... 96 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 98 PHỤ LỤC 01 ................................................................................................ 100 PHỤ LỤC 02 ................................................................................................ 102 PHỤ LỤC 03 ................................................................................................ 104
vi DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT BQL : Ban quản lý DAĐT : Dự án đầu tư GPMB : Giải phóng mặt bằng HĐND : Hội đồng nhân dân LĐTBXH : Lao động thương binh xã hội QLDA : Quản lý dự án SL : Số lượng TCVN : Tiêu chuẩn Việt Nam TNHH : Trách nhiệm hữu hạn TP : Thành phố UBND : Ủy ban nhân dân XDCB : Xây dựng cơ bản XDCT : Xây dựng công trình
vii DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 3.1. Quy mô nguồn nhân lực của Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng huyện Bát Xát........................................................................................ 44 Bảng 3.2. Một số dự án được thực hiện từ năm 2015 - 2019 do ban QLDA ĐTXD huyện Bát Xát quản lý .............................................................. 47 Bảng 3.3. Kết quả đánh giá khảo sát công tác xin chủ trương đầu tư tại Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng huyện Bát Xát .................................... 51 Bảng 3.4. Kết quả đánh giá khảo sát quy trình thực hiện lập dự án đầu tư tại Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng huyện Bát Xát ............................ 55 Bảng 3.5. Kết quả phê duyệt dự án tại Ban quản lý các dự án đầu tư và xây dựng huyện Bát Xát giai đoạn 2015 - 2019 .......................................... 56 Bảng 3.6. Kế hoạch vốn năm 2018 ................................................................. 57 Bảng 3.7. Kết quả đánh giá khảo sát xin phê duyệt dự án đầu tư tại Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng huyện Bát Xát ............................................. 59 Bảng 3.8. Kết quả lựa chọn nhà thầu năm 2018 ............................................. 62 Bảng 3.9. Kết quả đánh giá khảo sát công tác quản lý đấu thầu tại Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng huyện Bát Xát.................................................. 63 Bảng 3.10. Kết quả kiểm tra tiến độ thực hiện dự án năm 2015 - 2018 ......... 69
viii DANH MỤC CÁC HÌNH Hình 1.1. Các giai đoạn quản lý dự án đầu tư xây dựng ................................. 11 Hình 1.2. Hình thức chủ đầu tư trực tiếp quản lý dự án ................................. 11 Hình 1.3. Hình thức chủ nhiệm điều hành dự án ............................................ 12 Hình 1.4. Hình thức chìa khóa trao tay ........................................................... 13 Hình 3.1. Sơ đồ cơ cấu tổ chức của Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng huyện Bát Xát .................................................................................................. 38 Hình 3.2. Cơ cấu nguồn nhân lực của Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng huyện Bát Xát theo giới tính ................................................................. 45 Hình 3.3. Cơ cấu nguồn nhân lực của Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng huyện Bát Xát theo trình độ .................................................................. 45
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Bát Xát là huyện vùng cao biên giới của tỉnh Lào Cai có diện tích tự nhiên 105.662,38 ha; toàn huyện có 22 xã, 01 thị trấn (17 xã thuộc chương trình 135; 10 xã biên giới với chiều dài đường biên là 84,621 km), 225 thôn bản với nhiều thành phần dân tộc, trong đó 83% là đồng bào dân tộc thiểu số, dân số toàn huyện 80.360 người. Bát Xát là huyện có tiềm năng về lao động, đất đai, khí hậu để phát triển nông lâm nghiệp với các sản phẩm có chất lượng cao, tạo thành vùng hàng hóa như chuối, chè, rau an toàn, dược liệu, cá nước lạnh, có lợi thế phát triển công nghiệp, TTCN, có vị trí địa lý thuận lợi, cửa khẩu biên giới để phát triển thương mại, dịch vụ; lợi thế về bản sắc văn hóa các dân tộc, cảnh quan thiên nhiên để phát triển du lịch. Tình hình an ninh biên giới, trật tự an toàn xã hội được giữ vững; cư dân hai bên biên giới đoàn kết, hữu nghị, xây dựng đường biên giới hòa bình cùng phát triển. Trong những năm qua, được sự quan tâm của Chính phủ thông qua việc đầu tư các nguồn lực để thực hiện các chương trình, dự án; cùng với sự nỗ lực, đoàn kết phấn đấu của Đảng bộ, Chính quyền và nhân dân các dân tộc huyện Bát Xát, tình hình kinh tế - xã hội của huyện có bước phát triển mạnh mẽ, quốc phòng - an ninh bảo đảm, hệ thống chính trị vững mạnh. Tốc độ tăng trưởng kinh tế đạt 14,66%/năm; thu nhập bình quân đầu người đạt 31 triệu đồng, tăng 3,97 triệu đồng so với năm 2015; Tỷ trọng cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng tích cực tuy nhiên vẫn còn chậm, tỷ trọng nông - lâm nghiệp chiếm 20,10% (giảm 0,29% so với năm 2015), công nghiệp – TTCN chiếm 59,39% (tăng 0,59% so với năm 2015), thương mại - dịch vụ và du lịch chiếm 20,51% (tăng 2,65% so với năm 2015); Tỷ lệ giảm nghèo bình quân 7,04%/năm. Lĩnh vực xây dựng cơ bản là lĩnh vực hết sức quan trọng, được cả hệ thống chính trị của huyện quan tâm, tập trung chỉ đạo, các công trình, dự án được thực hiện đầu tư theo đúng trình tự, theo phân cấp quản lý, đến khi đưa
2 vào sử dụng đảm bảo chất lượng và phát huy hiệu quả nguồn vốn đầu tư. Trong giai đoạn 2015 - 2018, tổng vốn đầu tư xây dựng cơ bản là 2.267,65 tỷ đồng. Các công trình do huyện, xã làm chủ đầu tư là 1.115 công trình, Tiểu dự án, với tổng vốn đầu tư 538,59 tỷ đồng; Trong đó: Vốn đầu tư từ ngân sách là 431 tỷ đồng; Vốn dân góp là 48,59 tỷ đồng; Vốn vay WB là 59 tỷ đồng. Nhân dân đầu tư xây dựng nhà ở dân cư là: 407,86 tỷ đồng. Các dự án xây dựng cơ bản do tỉnh và các đơn vị ngoài huyện làm chủ đầu tư có tổng vốn đầu tư 1.321,2 tỷ đồng như: Dự án Kè sông biên giới; Khu công viên vui chơi giải trí; Đường tuần tra biên giới; Khu Tái định cư; Kè suối Quang Kim... Ban QLDA ĐTXD huyện Bát Xát là đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc UBND huyện Bát Xát, có chức năng giúp việc cho UBND huyện Bát Xát trong việc quản lý thực hiện các dự án sử dụng vốn ngân sách, vốn nhà nước ngoài ngân sách. Tiếp nhận và quản lý sử dụng vốn để đầu tư xây dựng theo quy định của pháp luật. Trực tiếp quản lý, thực hiện dự án từ khâu chuẩn bị đầu tư, giám sát quá trình triển khai thực hiện đến khi hoàn thành, bàn giao dự án đưa vào sử dụng, đảm bảo đúng mục đích đầu tư, trình tự, thủ tục đầu tư theo quy định của Nhà nước. Các công trình do Ban QLDA ĐTXD huyện Bát Xát triển khai thực hiện trong thời gian qua, sau khi hoàn thành đưa vào sử dụng đã phát huy hiệu quả, tăng cường cơ sở vật chất phục vụ kịp thời cho việc phát triển kinh tế xã hội, phù hợp với tâm tư, nguyện vọng của nhân dân trong huyện. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đã đạt được vẫn còn một số tồn tại, hạn chế, như năng lực nhân sự của Ban QLDA còn một số hạn chế, công tác đền bù giải phóng mặt bằng còn nhiều khó khăn, vướng mắc khiến cho tiến độ thực hiện một số dự án còn kéo dài, công tác thẩm tra, phê duyệt hồ sơ thiết kế, dự toán còn thiếu sót, công tác nghiệm thu, thanh quyết toán còn chậm so với thời gian quy định.... Trong khi đó, theo xu thế phát triển của đất nước, đặc biệt là khi Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đang bùng nổ trên
3 phạm vi toàn cầu, công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng cũng không thể nằm ngoài xu thế đó, đòi hỏi yêu cầu ngày càng cao hơn, mang tính chuyên nghiệp hơn. Xuất phát từ thực tế, vận dụng những kiến thức đã được học tôi xin chọn đề tài “Một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý dự án tại Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai” làm đề tài Luận văn thạc sĩ của mình. 2. Mục tiêu nghiên cứu 2.1. Mục tiêu chung Trên cơ sở phân tích đánh giá hiện trạng công tác quản lý dự án tại Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai, đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý dự án tại Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng huyện Bát Xát theo hướng chuyên nghiệp, hiện đại, bền vững. 2.2. Mục tiêu cụ thể - Hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý dự án đầu tư xây dựng. - Phân tích, đánh giá thực trạng công tác quản lý dự án tại Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai. - Đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý dự án tại Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai trong các năm tới (giai đoạn 2020 - 2025). 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu là công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng tại Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai. 3.2. Phạm vi nghiên cứu - Thời gian: Số liệu được sử dụng để đánh giá, phân tích về công tác quản lý dự án trong luận văn được thu thập số liệu sơ cấp và số liệu thứ cấp trong giai đoạn 2015 - 2019.
4 - Không gian: Luận văn tập trung nghiên cứu tại Ban QLDA ĐTXD huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai. - Nội dung: Luận văn tập trung nghiên cứu công tác quản lý dự án các công trình, dự án do Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng huyện Bát Xát được giao làm đại diện Chủ đầu tư trong giai đoạn từ năm 2015 đến 2019. 4. Ý nghĩa của luận văn 4.1. Ý nghĩa khoa học Luận văn đã hệ thống hóa những vấn đề lý luận chung về công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng, các nhân tố ảnh hưởng tới công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng. Do vậy, kết quả nghiên cứu sẽ có những đóng góp nhất định vào việc hoàn thiện khung lý thuyết về quản lý dự án. 4.2. Ý nghĩa thực tiễn Đề tài “Một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý dự án tại Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai” là một đề tài còn mới tại huyện Bát Xát, trước đây chưa có đề tài nghiên cứu về lĩnh vực quản lý dự án đầu tư xây dựng cho huyện Bát Xát. Các kết quả nghiên cứu giúp cho các huyện và các Sở, ban ngành của tỉnh có cơ sở trong việc hoạch định chính sách có liên quan đến công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng cho các huyện trong tỉnh Lào Cai. Ngoài ra, đề tài này có thể dùng làm tài liệu tham khảo cho các chủ đầu tư khác trên địa bàn huyện và các cá nhân có quan tâm. 5. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, luận văn được kết cấu gồm 4 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý dự án đầu tư xây dựng. Chương 2: Phương pháp nghiên cứu. Chương 3: Thực trạng công tác quản lý dự án tại Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai. Chương 4: Một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý dự án tại Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai.
5 Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG 1.1. Cơ sở lý luận về quản lý dự án đầu tư xây dựng 1.1.1. Dự án đầu tư xây dựng 1.1.1.1. Khái niệm dự án đầu tư xây dựng Theo định nghĩa tại Điều 3 của Luật Xây dựng số 50/2014/QH13 thì “Dự án đầu tư xây dựng là tập hợp các đề xuất có liên quan đến việc sử dụng vốn để tiến hành hoạt động xây dựng để xây dựng mới, sửa chữa, cải tạo công trình xây dựng nhằm phát triển, duy trì, nâng cao chất lượng công trình hoặc sản phẩm, dịch vụ trong thời hạn và chi phí xác định. Ở giai đoạn chuẩn bị dự án đầu tư xây dựng, dự án được thể hiện thông qua Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi đầu tư xây dựng, Báo cáo nghiên cứu khả thi đầu tư xây dựng hoặc Báo cáo kinh tế - kỹ thuật đầu tư xây dựng”. “Hoạt động xây dựng gồm lập quy hoạch xây dựng, lập dự án đầu tư xây dựng công trình, khảo sát xây dựng, thiết kế xây dựng, thi công xây dựng, giám sát xây dựng, quản lý dự án, lựa chọn nhà thầu, nghiệm thu, bàn giao đưa công trình vào khai thác sử dụng, bảo hành, bảo trì công trình xây dựng và hoạt động khác có liên quan đến xây dựng công trình.” 1.1.1.2. Yêu cầu đối với dự án đầu tư xây dựng Theo quy định tại Điều 51 của Luật Xây dựng số 50/2014/QH13: “Dự án đầu tư xây dựng không phân biệt các loại nguồn vốn sử dụng phải đáp ứng các yêu cầu sau: - Phù hợp với quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội, quy hoạch phát triển ngành, quy hoạch xây dựng, quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất tại địa phương nơi có dự án đầu tư xây dựng. - Có phương án công nghệ và phương án thiết kế xây dựng phù hợp. - Bảo đảm chất lượng, an toàn trong xây dựng, vận hành, khai thác, sử
6 dụng công trình, phòng, chống cháy, nổ và bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu. - Bảo đảm cấp đủ vốn đúng tiến độ của dự án, hiệu quả tài chính, hiệu quả kinh tế - xã hội của dự án. - Tuân thủ quy định khác của pháp luật có liên quan.” 1.1.1.3. Đặc trưng của dự án đầu tư xây dựng Theo Giáo trình “Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình” của TS. Đỗ Đình Đức, TS. Bùi Mạnh Hùng, Nhà xuất bản Xây dựng, 2013 thì: “- Một dự án được đặc trưng bởi những nhân tố sau: + Diễn ra trong một khoảng thời gian nhất định; + Nhıệm vụ đặc biệt chỉ thực hiện một lần; + Công cụ quản lý đặc biệt; + Các nguồn lực bị giới hạn; + Nhân sự dự án là tạm thời, đến từ nhiều nguồn; + Tập hợp các hoạt động tương đối độc lập; + Có liên quan đến nhiều lĩnh vực, nhiều ngành, nhiều đối tượng khác nhau. - Một dự án được coi là thành công nếu đạt được những điều cụ thể sau: + Hoàn thành đúng thời hạn quy định; + Chi phí nằm trong dự toán đã được xác định; + Quá trình thực hiện công việc hợp lý hoặc đạt được các yêu cầu kỹ thuật; + Chủ đầu tư (hoặc người sử dụng) thỏa mãn (chấp nhận); + Có rất ít thay đổi hoặc có sự nhất trí cho các thay đổi về phạm vi công việc; + Không gây ra sự kiện bất lợi lớn cho đơn vị chủ quản của nhóm thực hiện dự án.” 1.1.1.4. Phân loại dự án đầu tư xây dựng Tại Điều 5, Nghị định số 59/NĐ-CP ngày 18/9/2015 của Chính phủ về quản lý dự án đầu tư xây dựng đã phân loại dự án đầu tư xây dựng như sau:
7 “- Dự án đầu tư xây dựng được phân loại theo quy mô, tính chất, loại công trình chính của dự án gồm: Dự án quan trọng quốc gia, dự án nhóm A, dự án nhóm B và dự án nhóm C theo các tiêu chí quy định của pháp luật về đầu tư công và được quy định chi tiết tại Phụ lục I ban hành kèm theo Nghị định này. - Dự án đầu tư xây dựng công trình chỉ cần yêu cầu lập Báo cáo kinh tế - kỹ thuật đầu tư xây dựng gồm: + Công trình xây dựng sử dụng cho mục đích tôn giáo; + Công trình xây dựng mới, sửa chữa, cải tạo, nâng cấp có tổng mức đầu tư dưới 15 tỷ đồng (không bao gồm tiền sử dụng đất). - Dự án đầu tư xây dựng được phân loại theo loại nguồn vốn sử dụng gồm: Dự án sử dụng vốn ngân sách nhà nước, dự án sử dụng vốn nhà nước ngoài ngân sách và dự án sử dụng vốn khác.” 1.1.2. Quản lý dự án đầu tư xây dựng 1.1.2.1. Khái niệm quản lý dự án đầu tư xây dựng Theo Giáo trình “Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình” của TS. Đỗ Đình Đức, TS. Bùi Mạnh Hùng, Nhà xuất bản Xây dựng, 2013 thì “Quản lý dự án là sự vận dụng lý luận, phương pháp, quan điểm có tính hệ thống để tiến hành quản lý có hiệu quả toàn bộ công việc liên quan tới dự án dưới sự ràng buộc về nguồn lực có hạn. Để thực hiện mục tiêu dự án, các nhà đầu tư phải lên kế hoạch tổ chức, chỉ đạo, phối hợp, điều hành, khống chế và đánh giá toàn bộ quá trình từ lúc bắt đầu đến lúc kết thúc dự án.” Quản lý dự án đầu tư xây dựng là tác động quản lý của chủ thể quản lý thông qua quá trình lập kế hoạch, điều phối thời gian, nguồn lực và giám sát quá trình phát triển của dự án nhằm đảm bảo cho dự án hoàn thành đúng thời hạn, trong phạm vi ngân sách được duyệt và đạt các yêu cầu đã định về kỹ thuật, chất lượng sản phẩm dịch vụ, đảm bảo an toàn lao động, vệ sinh môi trường bằng những phương pháp và điều kiện tốt nhất cho phép.
8 Quản lý dự án đầu tư xây dựng là một bộ phận trong quản lý dự án đầu tư nói chung. Công việc của quản lý dự án đầu tư xây dựng bao gồm: - Định ra mục tiêu của dự án. - Xác định các phương tiện cần huy động cho dự án đầu tư xây dựng. - Đánh giá các rủi ro trong thi công, xây dựng có thể xảy ra, đề xuất các biện pháp theo dõi và hành động. - Động viên nhân lực tham gia và kết hợp các hoạt động của họ. - Theo dõi dự án đầu tư xây dựng, thông báo cho ban chỉ đạo dự án thông tin về tiến trình thực hiện dự án và tất cả những gì có thể dẫn tới sự thay đổi mục tiêu hoặc chương trình dự án. 1.1.2.2. Đặc trưng cơ bản của quản lý dự án đầu tư xây dựng Quản lý dự án đầu tư xây dựng bao gồm những đặc trưng cơ bản sau: - Chủ thể của quản lý dự án chính là người quản lý dự án - Khách thể của quản lý dự án liên quan đến phạm vi công việc của dự án. Những công việc này tạo thành quá trình vận động của hệ thống dự án. Quá trình vận động này được gọi là chu kỳ tồn tại của dự án. - Mục đích của quản lý dự án là để thực hiện mục tiêu của dự án, tức là sản phẩm cuối cùng phải đáp ứng được yêu cầu của khách hàng. Bản thân việc quản lý không phải là mục đích mà là cách thực hiện mục đích. - Chức năng của quản lý dự án có thể khái quát thành nhiệm vụ lên kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo, điều tiết, khống chế dự án. Nếu tách rời các chức năng này thì dự án không thể vận hành có hiệu quả, mục tiêu quản lý cũng không được thực hiện. Quá trình thực hiện mỗi dự án đều cần có tính sáng tạo, vì thế chúng ta thường coi việc quản lý dự án là quản lý sáng tạo. 1.1.2.3. Vai trò của quản lý dự án đầu tư xây dựng Vai trò của quản lý dự án đầu tư xây dựng thể hiện các mặt sau: - Bảo đảm sự liên kết tất cả các hoạt động, công việc của dự án một cách trình tự và có hợp lý.
9 - Tạo điều kiện thuận lợi cho việc liên hệ thường xuyên, gắn bó giữa nhóm quản lý dự án với khách hàng và các nhà cung cấp đầu tư vào cho dự án. - Tăng cường sự hợp tác giữa các thành viên và chỉ rõ trách nhiệm của các thành viên tham gia dự án. - Tạo điều kiện phát hiện sớm những khó khăn vướng mắc nảy sinh và điều chỉnh kịp thời trước những thay đổi hoặc điều kiện không dự đoán được. Tạo điều kiện cho việc đàm phán trực tiếp giữa các bên liên quan để giải quyết những bất đồng. - Đảm bảo tạo ra sản phẩm và dịch vụ có chất lượng cao hơn. 1.1.2.4. Các giai đoạn quản lý dự án đầu tư xây dựng Để quản lý dự án đầu tư xây dựng cần phải trải qua bốn giai đoạn: Giai đoạn thứ nhất: Xác định và tổ chức dự án Công việc trong giai đoạn này là xác định rõ ràng các mục tiêu của dự án và tổ chức nhân sự nguồn lực cho phù hợp xoay quanh những mục tiêu đó. Lực lượng thúc đẩy chịu trách nhiệm tổ chức công việc nên là nhà điều hành đã đề xuất và cấp phép cho dự án hoặc cá nhân được chỉ định làm người quản lý dự án. Mục đích chính của giai đoạn xác định và tổ chức dự án đó là xác định các mục tiêu của dự án một cách rõ ràng và kỹ lưỡng, tổ chức nhân sự sao cho phù hợp và sắp xếp tất cả các nguồn lực cần thiết để hoàn thành các mục tiêu dự án. Nhiệm vụ của nhà quản lý là sử dụng linh hoạt các kỹ năng quản lý để xác định mục tiêu của dự án, hướng cả dự án đi theo một mục tiêu chung nhất và tổ chức nhân sự sao cho phù hợp, trong đó phải có một nhóm nhỏ gồm những người có kinh nghiệm (nhóm nòng cốt) để điều phối các hoạt động của dự án giúp cho người đứng đầu quản lý dự án. Giai đoạn thứ hai: Quản lý lập kế hoạch Nói chung, bắt đầu từ mục tiêu và công việc sau cùng, cụ thể là xác định từng nhiệm vụ phải thực hiện, ước tính thời gian cần thiết để hoàn tất và xếp các
10 nhiệm vụ theo trình tự hợp lý. Cụ thể hơn, những người lập kế hoạch phải xác định trình tự và thời gian để hoàn tất những nhiệm vụ đã đề ra. Người lập kế hoạch các mục tiêu đã định thành những nhiệm vụ chính, phân biệt khung thời gian của dự án với thời hạn mà mỗi nhiệm vụ phải hoàn tất, sao cho mục tiêu tổng thể của dự án được thực hiện theo đúng lịch trình. Khi tất cả mọi nhiệm vụ đã được đưa vào một lịch trình tổng thể, nhà quản lý dự án có thể xác định liệu một số cá nhân có bị quá tải, trong khi những người khác còn nhàn rỗi hay không, và khoảng thời gian chung cần thiết cho dự án. Nếu kết quả là quãng thời gian đó nhiều hơn lượng thời gian đã định, nhà quản lý phải điều chỉnh lịch trình hoặc nguồn lực để phù hợp với yêu cầu thực tế của dự án. Sau đó, nhà quản lý và các thành viên trong nhóm sẽ phân tích các nhiệm vụ để xác định có phải tất cả những nhiệm vụ này đều cần thiết và liệu có thể sắp xếp lại một số nhiệm vụ để đẩy nhanh tiến độ và giảm chi phí hay không. Giai đoạn thứ ba: Quản lý thực hiện Để dự án luôn theo đúng lịch trình, ngân sách và các tiêu chuẩn chất lượng đã định, thì trong công tác quản lý thực hiện dự án, người quản lý phải vận dụng tất cả những kỹ năng quản lý truyền thống, cũng như cần kiểm tra và giám sát nghiêm ngặt. Nếu công tác quản lý kém, thì dự án sẽ có khả năng thất bại rất cao. Những công việc không được điều hành hợp lý sẽ gây lãng phí thời gian, tiền bạc và công sức của người tham gia. Nhà quản lý còn phải kiểm tra và giám sát chặt chẽ lịch trình, ngân sách và các tiêu chuẩn chất lượng tất cả các mục tiêu trong dự án.