Luận văn Thạc sĩ Quản lý kinh tế: Nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên tại trường Đại học Kinh tế và Quản trị Kinh doanh - Đại học Thái Nguyên

Chia sẻ: Phạm Gia Hưng | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:139

Thêm vào BST

Báo xấu

32
lượt xem 11
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đềtài nghiên cứu nhằm đưa ra được một số giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ Giảng viên của trường Đại học Kinh tế và Quản trị Kinh doanh, từ đó nâng cao chất lượng đào tạo của Nhà trường, đóng góp vào sự nghiệp phát triển giáo dục cũng như nhằm thực hiện thành công mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội của Đất nước và của vùng.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý kinh tế: Nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên tại trường Đại học Kinh tế và Quản trị Kinh doanh - Đại học Thái Nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH NGUYỄN HẢI QUÂN NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ & QUẢN TRỊ KINH DOANH - ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG Chuyên ngành: QUẢN LÝ KINH TẾ THÁI NGUYÊN - 2017
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH NGUYỄN HẢI QUÂN NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ & QUẢN TRỊ KINH DOANH - ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN Chuyên ngành: Quản lý kinh tế Mã số: 60.34.04.10 LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG Người hướng dẫn khoa học: TS. NGUYỄN QUANG HỢP THÁI NGUYÊN - 2017
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan rằng đây là công trình nghiên cứu của tác giả. Số liệu và kết quả nghiên cứu là trung thực và chưa từng được sử dụng trong bất cứ luận văn, luận án nào. Tôi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn đều đã được cám ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn đều được chỉ rõ nguồn gốc. Thái Nguyên, ngày 20 tháng 4 năm 2017 Học viên thực hiện Nguyễn Hải Quân
ii LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành luận văn này, trước tiên tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu Trường Đại học Kinh tế và Quản trị Kinh doanh Thái Nguyên, các thầy cô giáo, đặc biệt là các thầy cô giáo trong Khoa Quản lý - Luật Kinh tế, những người đã trang bị cho tôi những kiến thức cơ bản và những định hướng đúng đắn trong học tập và tu dưỡng đạo đức, tạo tiền đề tốt để tôi học tập và nghiên cứu. Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới TS. Nguyễn Quang Hợp- Người thầy đã dành nhiều thời gian và tâm huyết, tận tình hướng dẫn chỉ bảo cho tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và thực hiện đề tài. Tôi xin chân thành cảm ơn các Phòng, Khoa, Trung tâm trường Đại học Kinh tế & QTKD đã cung cấp những thông tin cần thiết và giúp đỡ tôi trong quá trình nghiên cứu và thực hiện đề tài. Cuối cùng, tôi xin chân thành cảm ơn gia đình, người thân và bạn bè đã quan tâm giúp đỡ, động viên và tạo điều kiện cho tôi trong học tập, tiến hành nghiên cứu và hoàn thành đề tài này. Xin chân thành cảm ơn! Thái Nguyên, ngày 20 tháng 4 năm 2017 Học viên thực hiện Nguyễn Hải Quân
iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................. i LỜI CẢM ƠN ................................................................................................... ii MỤC LỤC ........................................................................................................ iii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ............................................................. vii DANH MỤC CÁC BẢNG............................................................................. viii DANH MỤC CÁC HÌNH, SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ ................................................. x MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................ 1 2. Mục tiêu nghiên cứu...................................................................................... 3 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ................................................................. 3 4. Tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài.................................................. 4 5. Ý nghĩa khoa học của luận văn ..................................................................... 6 6. Bố cục luận văn ............................................................................................. 7 Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN ĐẠI HỌC VÀ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN ĐẠI HỌC ............................................................. 8 1.1. Cơ sở lý luận về chất lượng đội ngũ giảng viên đại học và nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên đại học .............................................................. 8 1.1.1. Tổng quan về giảng viên đại học và đội ngũ giảng viên đại học............ 8 1.1.2. Chất lượng đội ngũ giảng viên đại học ................................................. 12 1.1.3. Sự cần thiết phải nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên đại học ...... 14 1.1.4. Nội dung công tác nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên Đại học......... 15 1.1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến công tác nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên đại học ........................................................................................... 18 1.2. Cơ sở thực tiễn về nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên Đại học ...... 21 1.2.1. Kinh nghiệm nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên của một số trường Đại học................................................................................................. 21 1.2.2. Bài học kinh nghiệm cho trường Đại học Kinh tế & QTKD - Đại học Thái Nguyên ............................................................................................. 26
iv Chương 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............................................. 28 2.1. Câu hỏi nghiên cứu .................................................................................. 28 2.2. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................... 28 2.2.1. Phương pháp thu thập thông tin ............................................................ 28 2.2.2. Phương pháp xử lý thông tin ................................................................. 31 2.2.3. Phương pháp phân tích thông tin .......................................................... 31 2.3. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu ................................................................... 32 2.3.1. Chỉ tiêu định lượng ............................................................................... 32 2.3.2. Chỉ tiêu định tính ................................................................................... 32 Chương 3. THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN VÀ CÔNG TÁC NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ & QTKD - ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN .................................................................................................... 33 3.1. Giới thiệu về Trường Đại học Kinh tế & QTKD ..................................... 33 3.1.1. Lịch sử thành lập trường ĐH Kinh tế & QTKD ................................... 33 3.1.2. Sứ mạng, tầm nhìn và mục tiêu của trường .......................................... 33 3.1.3. Cơ cấu tổ chức của trường Đại học Kinh tế & QTKD ......................... 35 3.1.4. Quy mô đào tạo ..................................................................................... 36 3.1.5. Cơ sở vật chất của trường Đại học Kinh tế & QTKD .......................... 37 3.2. Thực trạng chất lượng đội ngũ giảng viên và các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng đội ngũ giảng viên tại trường Đại học Kinh tế & QTKD - Đại học Thái Nguyên ...................................................................................... 38 3.2.1 Thực trạng chất lượng đội ngũ giảng viên tại trường Đại học Kinh tế & QTKD - Đại học Thái Nguyên ................................................................ 38 3.2.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng đội ngũ giảng viên tại trường Đại học Kinh tế & QTKD - Đại học Thái Nguyên ......................................... 53
v 3.3. Thực trạng công tác nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên và các yếu tố ảnh hưởng đến nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên tại trường Đại học Kinh tế & QTKD - Đại học Thái Nguyên ......................................... 71 3.3.1. Thực trạng công tác nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên tại trường Đại học Kinh tế & QTKD - Đại học Thái Nguyên ............................. 71 3.3.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến công tác nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên tại Trường Đại học Kinh tế & QTKD - Đại học Thái Nguyên ..... 91 3.4. Đánh giá chất lượng đội ngũ giảng viên và công tác nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên tại trường Đại học Kinh tế & QTKD - Đại học Thái Nguyên .................................................................................................... 97 3.4.1. Kết quả đạt được ................................................................................... 97 3.4.2. Hạn chế và nguyên nhân ....................................................................... 99 Chương 4. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN TRƯỜNG ĐH KINH TẾ &QTKD - ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN ................................................................................... 102 4.1. Bối cảnh kinh tế - xã hội tác động đến chất lượng đội ngũ giảng viên và yêu cầu nâng cao chất lượng của đội ngũ giảng viên ................................ 102 4.2. Mục tiêu và định hướng nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên tại trường Đại học Kinh tế & QTKD - Đại học Thái Nguyên ........................... 103 4.2.1. Mục tiêu nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên .............................. 103 4.2.2. Đinh hướng nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên ......................... 103 4.3. Một số giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên tại trường Đại học Kinh tế & Quản trị Kinh doanh ....................................................... 104 4.3.1. Hoàn thiện công tác tuyển dụng đội ngũ giảng viên ........................... 104 4.3.2. Sử dụng hợp lý đội ngũ giảng viên hiện có ........................................ 107 4.3.3. Tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn và đạo đức nghề nghiệp ........................................................................................... 108 4.3.4. Hoàn thiện chế độ chính sách đãi ngộ, chăm lo cải thiện đời sống vật chất và tinh thần cho đội ngũ giảng viên................................................. 113
vi 4.4. Kiến nghị đối với các bên liên quan....................................................... 115 4.4.1. Kiến nghị với Đại học Thái Nguyên ................................................... 115 4.4.2. Kiến nghị với Bộ Giáo dục và Đào tạo ............................................... 115 4.4.3. Đối với đội ngũ giảng viên.................................................................. 116 KẾT LUẬN .................................................................................................. 117 TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 119 PHỤ LỤC ..................................................................................................... 122
vii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT CBQL : Cán bộ quản lý CBVC : Cán bộ viên chức CĐ : Cao đẳng CGCN : Chuyển giao công nghệ CVHT : Cố vấn học tập ĐH : Đại học ĐHKT&QTKD : Đại học Kinh tế và Quản trị Kinh doanh ĐNGV : Đội ngũ giảng viên GD&ĐT : Giáo dục và đào tạo GV : Giảng viên HTQT : Hợp tác quốc tế KT-XH : Kinh tế - Xã hội NCKH : Nghiên cứu khoa học NXB : Nhà xuất bản
viii DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 3.1: Số lượng đội ngũ giảng viên, sinh viên và tỷ lệ giữa sinh viên/giảng viên của trường ĐH Kinh tế & QTKD qua các năm ... 38 Bảng 3.2: Cơ cấu độ tuổi đội ngũ giảng viên trường ĐH Kinh tế & QTKD .. 39 Bảng 3.3: Cơ cấu về giới tính đội ngũ giảng viên trường ĐH Kinh tế & QTKD ............................................................................... 40 Bảng 3.4: Thống kê kết quả khám sức khỏe định kỳ năm học 2015-2016 ..... 42 Bảng 3.5: Thống kê số người tham gia các câu lạc bộ trong toàn trường ..... 43 Bảng 3.6: Cơ cấu trình độ chuyên môn của đội ngũ giảng viên trường ĐH Kinh tế & QTKD .......................................................... 45 Bảng 3.7: Bảng thống kê ý kiến phản hồi của sinh viên theo đơn vị ....... 47 Bảng 3.8: Kết quả đánh giá của toàn trường và kết quả phân theo khóa đào tạo ............................................................................... 48 Bảng 3.9: Kết quả đánh giá phân theo khoa, bộ môn ............................. 49 Bảng 3.10. Kết quả hoạt động NCKH cấp cơ sở của các giảng viên ......... 50 Bảng 3.11: Số lượng bài báo đăng trên các tạp chí chuyên ngành trong nước và quốc tế và tỷ lệ trên số lượng giảng viên .................. 51 Bảng 3.12: Tình hình biên soạn giáo trình, sách ..................................... 52 Bảng 3.13: Đặc điểm nhóm nghiên cứu ................................................. 54 Bảng 3.14: Kiểm định thang đo Công tác chuẩn bị giảng dạy, nội dung và phương pháp giảng dạy của giảng viên ............................. 55 Bảng 3.15: Kiểm định thang đo Học liệu phục vụ giảng dạy, thời gian giảng dạy của giảng viên ..................................................... 55 Bảng 3.16: Kiểm định thang đo Trách nhiệm và sự nhiệt tình của giảng viên đối với người học ........................................................ 56 Bảng 3.17: Kiểm định thang đo Giảng viên khuyến khích sáng tạo và tư duy độc lập của người học ................................................... 57
ix Bảng 3.18: Kiểm định thang đo Tác phong sư phạm và năng lực của giảng viên trong việc tư vấn, tổ chức lớp học ........................ 57 Bảng 3.19: Kiểm định thang đo Hoạt động kiểm tra đánh giá người học của giảng viên .................................................................... 58 Bảng 3.20: Kiểm định thang đo Chất lượng giảng viên ........................... 58 Bảng 3.21. Tổng hợp phân tích nhân tố ................................................. 60 Bảng 3.22. Tương quan hạng Person ..................................................... 63 Bảng 3.23. Phân tích hồi quy ................................................................ 64 Bảng 3.24. Kết quả khảo sát về yếu tố chủ quan .................................... 67 Bảng 3.25. Kết quả khảo sát về yếu tố khách quan ................................ 69 Bảng 3.26. Thống kê giảng viên được cử đi đào tạo, hoạt động chuyên môn nghiệp vụ trong và ngoài nước ..................................... 83 Bảng 3.27: Lương bình quân của giảng viên trường Đại học Kinh tế & QTKD ........................................................................... 84 Bảng 3.28: Thưởng cho giảng viên hướng dẫn sinh viên thực hiện đề tài NCKH đạt giải.................................................................... 86 Bảng 3.29: Bảng khen thưởng các hoạt động tập thể ............................... 86 Bảng 3.30: Bảng chi phúc lợi các ngày lễ, tết, ngày truyền thống............. 87 Bảng 3.31: Bảng mức chi hỗ trợ viết bài, báo đăng trên các tạp chí, viết sách in quốc tế .................................................................... 88 Bảng 3.32: Bảng Thưởng cho cán bộ, giảng viên khi hoàn thành luận án tiến sĩ ................................................................................. 89 Bảng 3.33: Bảng Hỗ trợ đối với cán bộ, giảng viên được phong hàm PGS, GS ............................................................................ 90 Bảng 3.34: Bảng mức thanh toán chế độ giảng dạy, giờ giảng vượt định mức ........................................................................... 91
x DANH MỤC CÁC HÌNH, SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ Biểu đồ 3.1: Kết quả thực hiện nâng cao trình độ ngoại ngữ năm 2016 .... 46 Biểu đồ 3.2: Phân phối phần dư .................................................................. 64 Biểu đồ 3.3: Kết quả tuyển dụng giảng viên tạo nguồn qua các năm ........ 79 Sơ đồ 3.1: Sơ đồ bộ máy tổ chức quản lý................................................ 35 Sơ đồ 3.2: Quy trình để tuyển chọn tạo nguồn giảng viên mới............... 72
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Trong quá trình thay đổi toàn cầu hiện nay, các quốc gia trên thế giới đều đang nỗ lực nâng cao năng lực nghiên cứu, sáng tạo tri thức trong các bối cảnh kinh tế xã hội và văn hoá khác nhau. Trên các phương tiện thông tin đại chúng hiện nay, các khái niệm ‘xã hội tri thức’, ‘kinh tế tri thức’ ngày càng được nhắc đến nhiều hơn. UNESCO đã định nghĩa một ‘xã hội tri thức’ là một xã hội được nuôi dưỡng bởi sự đa dạng và khả năng sáng tạo của nó. Trong một nền kinh tế tri thức, các sản phẩm,dịch vụ sẽ được tạo ra chủ yếu dựa vào tri thức, sáng tạo hơn là dựa vào các nguồn nguyên vật liệu và sức lao động như trước đây. Ngoài ra, quá trình nghiên cứu để sản sinh ra tri thức được xem là nền tảng của sự phát triển xã hội bền vững. Như vậy, GD&ĐT có vai trò là nền tảng, động lực thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội. Vai trò của GD&ĐT được thể hiện rõ trong quan điểm của Đảng ở các kì đại hội. - Nghị Quyết TW 3, khoá VII năm 1993 khẳng định: “Khoa học và công nghệ, giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu; đầu tư cho giáo dục là đầu tư cho phát triển”. - Nghị quyết TW 2, khoá VIII: “Phát triển giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu”. - Nghị Quyết TW 8, khoá XI: “Giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu, là sự nghiệp của Đảng, Nhà nước và của toàn dân. Đầu tư cho giáo dục là đầu tư cho phát triển, được ưu tiên đi trước trong các chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội”. - Nghị quyết số 29/NQ-TW của BCH Trung Ương ngày 4 tháng 11 năm 2013 về việc đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế đã chỉ rõ: "Phát triển giáo dục và đào tạo là
2 nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài. Chuyển mạnh quá trình giáo dục từ chủ yếu trang bị kiến thức sang phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất người học. Học đi đôi với hành; lý luận gắn với thực tiễn; giáo dục nhà trường kết hợp với giáo dục gia đình và giáo dục xã hội". Trong hệ thống các trường Đại học nói chung, trường Đại học thuộc khối ngành Kinh tế và Quản trị Kinh doanh nói riêng thì sự hình thành, tồn tại và phát triển của nó không thể tách rời với vai trò chất lượng của đội ngũ cán bộ giảng dạy. Có thể khẳng định rằng, chất lượng đội ngũ cán bộ giảng dạy trong các trường Đại học là yếu tố quyết định đối với sự phát triển giáo dục và đào tạo của mỗi trường cũng như toàn bộ hệ thống các trường Đại học. So với yêu cầu ngày càng cao, càng đa dạng và phong phú của sự nghiệp xây dựng xã hội mới, thì chất lượng và số lượng đội ngũ vẫn là vấn đề cần được quan tâm hàng đầu trong sự nghiệp giáo dục và đào tạo hiện nay. Trường Đại học Kinh tế và Quản trị Kinh doanh - Đại học Thái Nguyên có nhiệm vụ Đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao ở các trình độ Cử nhân, Thạc sĩ, Tiến sĩ về Kinh tế, Kinh doanh và Quản lý. Nghiên cứu khoa học, chuyển giao công nghệ cho các doanh nghiệp, các tổ chức kinh tế-xã hội, các cơ quan quản lý nhà nước về kinh tế ở trung du, miền núi Bắc bộ và cả nước. Vậy để thực hiện tốt nhiệm vụ này thì việc xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên, giỏi về kiến thức chuyên môn nghiệp vụ, gắn bó với nghề, với trường, trước biến động của cơ chế thị trường, có một vị trí quan trọng, nhằm đảm bảo cho sự phát triển bền vững ổn định và lâu dài của Nhà trường, cũng như để tồn tại và phát triển được trong môi trường cạnh tranh về chất lượng đào tạo ngày càng khốc liệt. Do đó, làm sao để nâng cao chất lượng và phát triển về số lượng đội ngũ giảng dạy trong trường Đại học Kinh tế và Quản trị kinh doanh là một vấn đề có ý nghĩa cấp thiết, nhằm đáp ứng đòi hỏi mới của sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo, đồng thời cạnh tranh được với các trường Đại học khác trong và ngoài tỉnh
3 trong thời đại hội nhập và phát triển.Xuất phát từ thực tiễn đó, tác giả lựa chọn đề tài: "Nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên tại trường Đại học Kinh tế & Quản trị Kinh doanh - Đại học Thái Nguyên" làm đề tài nghiên cứu của mình với mong muốn đóng góp phần công sức nhỏ bé của mình vào sự nghiệp phát triển chung của Nhà trường. 2. Mục tiêu nghiên cứu 2.1. Mục tiêu chung Đề tài nghiên cứu nhằm đưa ra được một số giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ Giảng viên của trường Đại học Kinh tế & Quản trị Kinh doanh, từ đó nâng cao chất lượng đào tạo của Nhà trường, đóng góp vào sự nghiệp phát triển giáo dục cũng như nhằm thực hiện thành công mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của Đất nước và của vùng. 2.2. Mục tiêu cụ thể - Góp phần hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn liên quan đến chất lượng đội ngũ giảng viên tại các trường đại học. - Phân tích và đánh giá thực trạng chất lượng và công tác nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên hiện tại trường Đại học Kinh tế & QTKD. - Đề xuất được một số giải pháp cơ bản pháp nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên tại trường Đại học Kinh tế & QTKD. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: Hiện trạng chất lượng và hoạt động nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên trường ĐH Kinh tế & QTKD -Phạm vi nghiên cứu: +Về nội dung: - Đề tài nghiên cứu hiện trạng chất lượng đội ngũ giảng viên của Trường Đại học Kinh tế & Quản trị Kinh doanh; - Nghiên cứu các hoạt động nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên tại trường.
4 + Về không gian: Nghiên cứu tại trường Đại học Kinh tế & Quản trị Kinh doanh - Đại học Thái Nguyên, Phường Tân Thịnh, Thành Phố Thái Nguyên. + Về thời gian: Số liệu sử dụng để phân tích từ năm 2014-2016; số liệu điều tra năm 2017 đối với đội ngũ giảng viên và người học về hiện trạng và công tác nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên của Nhà trường 4. Tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài Hiện nay, cũng đã có nhiều luận văn, luận án nghiên cứu về đội ngũ giảng viên và nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên, có thể kể đến: - Nguyễn Thị Thu Hằng (2013), Nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên trong các trường đại học khối ngành kinh tế và quản trị kinh doanh khu vực phía Bắc, Luận văn Thạc sĩ, Học viên Công nghệ Bưu chính Viễn thông. Ở luận văn này, tác giả đã đưa ra khá đầy đủ và chi tiết về cơ sở lý luận về giảng viên, nhiệm vụ và yêu cầu nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên. Tác giả đã đưa được khái niệm, nêu khái quát được các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng giảng viên. Tuy nhiên khi đi sâu về phân tích thực trạng tác giả mới chỉ đưa ra các nhân tố các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng giảng viên mà chưa phân tích, đánh giá được sự tác động của nó ảnh hưởng như thế nào đến chất lượng giảng viên. Do đó nên giải pháp tác giả đưa ra ở chương 3 còn mang tính chất khái quát và chưa có sức thuyết phục. Trong “Phát triển nguồn nhân lực giảng viên của trường Đại học Kinh tế quốc dân (ĐHKTQD) hướng tới mục tiêu trở thành đại học nghiên cứu” của Nguyễn Đức Hiển (2013) nói đến tiêu chuẩn/ đặc trưng của một trường đại học nghiên cứu đào tạo sau đại học chiếm tỷ trọng cao; hoạt động NCKH mang lại nguồn thu chủ yếu thông qua liên kết nghiên cứu bên ngoài, đội ngũ giảng viên có trình độ và tận tâm với giảng dạy và NCKH. Chiếu theo các tiêu chuẩn/ đặc trưng này thì ĐHKTQD vẫn chưa đáp ứng đầy đủ cả về chất lượng và số lượng, đặc biệt đội ngũ giảng viên ở thế hệ trẻ đang có xu hướng học tập nâng cao trình độ trong nước, dẫn đến yếu về ngoại ngữ và quan hệ với đối tác nước ngoài như hoạt động hợp tác quốc tế; số giảng viên chủ động tham gia NCKH
5 chưa nhiều, nhất là làm chủ biên các công trình khoa học; thay vào đó là giảng viên lâu năm; giảng viên trẻ chỉ là thành viên tham gia. Trong “Giảng viên - “chìa khóa” mở cánh cửa chất lượng đào tạo đại học, cao đẳng” của Nguyễn Danh Tuấn (2013) và trong “Đổi mới giáo dục đại học: Cần bắt đầu từ chất lượng giảng viên” của Ngô Quang Trường (2015) cho biết hiện nay Việt Nam có nhiều trường đại học, cao đẳng, tính bình quân mỗi tỉnh có 7 trường, trừ Hà Giang chưa có đại học nào. Đồng nghĩa với việc này là số lượng giảng viên tăng tương ứng, tuy nhiên việc tăng chất lượng giảng viên không thể ra lò nhanh như thành lập một trường đại học, dẫn đến ngoại trừ các trường đại học lâu đời có uy tín trước đây, còn lại đa số các trường đại học mới thành lập đều thiếu hụt đội ngũ giảng viên đủ chuẩn về học vị, năng lực giảng dạy, năng lực NCKH. Chính nguyên nhân này khiến cho uy tín, chất lượng đào tạo của một số trường bị suy giảm, ảnh hưởng đến tuyển sinh. Theo tác giả đội ngũ giảng viên chính là “máy cái’, là “chìa khóa’ để mở cánh cửa chất lượng đào tạo đại học, cao đẳng. Tương tự, theo “Xây dựng đội ngũ giảng viên trong trường đại học -Thực trạng và giải pháp” của Nguyễn Thị Thu Hương (2012) khi so sánh năm học 2007-2008 với năm học 2009-2010 thì tỷ lệ giảng viên có trình độ tiến sỹ trở lên giảm xuống từ 14,33% xuống 13,86%. Ngoài ra, tác giả so sánh tỷ lệ tiến sỹ/ sinh viên, tỷ lên sinh viên/ giảng viên với các nước thì ở Việt Nam đều ở mức thấp. Trong “Chất lượng đội ngũ giảng viên: Từ góc nhìn năng lực nghiên cứu khoa học” của Hoàng Văn Mạnh (2014) cho thấy việc đánh giá chất lượng giảng viên là một công việc khó, không dễ và có nhiều tiêu chí để đánh giá chất lượng giảng viên bao gồm học vị, năng lực giảng dạy, năng lực NCKH, ngoại ngữ, trong số đó bài viết nhấn mạnh đến năng lực NCKH và coi NCKH như là tiêu chí quan trọng nhất để đánh giá chất lượng giảng viên. Theo tác giả thực tế các tiêu chuẩn xếp hạng các trường đại học trên thế giới chủ yếu lấy NCKH làm tiêu chí hàng đầu để chấm điểm các trường đại học. Liên hệ đến Việt Nam thì năng lực NCKH của các trường đại học cũng như của các giảng viên đại học Việt
6 Nam còn khá yếu và thiếu so với các nước trong khu vực như Thái Lan, Singapore, Indonesia về việc công bố các bài tạp chí khoa học quốc tế và việc đăng ký bản quyền phát minh, sáng chế khoa học hàng năm. - Nguyễn Phương Ngân (2015), “Nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên tại trường Đại học Giao thông vận tải, luận văn thạc sỹ, Đại học Thương mại. Đề tài ngoài việc nghiên cứu các tài liệu về chất lượng đội ngũ giảng viên đã tập trung đánh giá chất lượng đội ngũ giảng viên dựa trên ý kiến đánh giá và số liệu thu thập được. Trên cơ sở đó, để nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên, đề tài đã nghiên cứu, đề xuất các giải pháp, thông qua phiếu thăm dò tính khả thi và tính cần thiết của các giải pháp được đề xuất. Bên cạnh các công trình nghiên cứu trên, còn có các bài viết trên các báo, tạp chí như: - Nguyễn Thị Thu Hương với bài viết “Xây dựng đội ngũ giảng viên trong trường đại học - Thực trạng và giải pháp ” đăng trên Tạp chí Khoa học - Đại học Quốc gia Hà Nội, Số28 tháng 3/2012. Bài báo đưa ra những thực trạng chung của đội ngũ giảng viên trong các trường đại học từ đó có những giải pháp phù hợp nhằm xây dựng đội ngũ giảng viên có chất lượng cao. Mặc dù có nhiều công trình nghiên cứu về nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên, tuy nhiên cho tới nay chưa có công trình nghiên cứu tại trường Đại học Kinh tế & QTKD. Như vậy đề tài “Nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên tại trường Đại học Kinh tế & Quản trị Kinh doanh” là độc lập và không trùng lặp với các công trình nghiên cứu trước. 5. Ý nghĩa khoa học của luận văn - Đánh giá một cách khoa học thực trạng của đội ngũ giảng viên tại trường Đại học Kinh tế và Quản trị Kinh doanh. - Trên cơ sở phân tích lý luận và thực tiễn, luận văn nêu lên một số phương hướng và giải pháp cơ bản nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên tại trường Kinh tế và Quản trị Kinh doanh.
7 - Kết quả nghiên cứu của đề tài có thể là nguồn tài liệu tham khảo hữu ích cho các nghiên cứu tiếp theo về chủ đề này cũng như là nguồn thông tin tham khảo cho các bộ phận chức năng trong việc hoạch định cơ chế, chính sách liên quan đến chất lượng đội ngũ giảng viên trong các trường đại học nói chung, các trường đại học kinh tế và quản trị kinh doanh nói riêng 6. Bố cục luận văn Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, và các danh mục, luận văn bao gồm 4 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về chất lượng đội ngũ giảng viên đại học và nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên đại học. Chương 2: Phương pháp nghiên cứu Chương 3: Thực trạng chất lượng đội ngũ giảng viên và công tác nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên tại trường Đại học Kinh tế & Quản trị Kinh doanh - Đại học Thái Nguyên Chương 4: Một số giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên trường Đại học Kinh tế & QTKD - Đại học Thái Nguyên.
8 Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN ĐẠI HỌC VÀ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN ĐẠI HỌC 1.1. Cơ sở lý luận về chất lượng đội ngũ giảng viên đại học và nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên đại học 1.1.1.Tổng quan về giảng viên đại học và đội ngũ giảng viên đại học 1.1.1.1. Khái niệm giảng viên Khái niệm về giảng viên có thể tiếp cận ở rất nhiều quan điểm khác nhau: - Theo quyết định số 202/TCCP-VC được ban hành ngày 08 tháng 06 năm 1994 của Ban tổ chức - cán bộ chính phủ về việc ban hành tiêu chuẩn nghiệp vụ các ngạch công chức ngành giáo dục và đào tạo: “Giảng viên là viên chức chuyên môn đảm nhiệm việc giảng dạy và đào tạo ở bậc đại học, cao đẳng thuộc một chuyên ngành đào tạo của trường đại học hoặc cao đẳng” - Tại Điều 61. Luật Giáo dục (1998) có nêu: “Nhà giáo là người làm nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục trong nhà trường hoặc các cơ sở giáo dục khác.” - Tại điều 70, Luật Giáo dục (2005) có nêu: “Nhà giáo giảng dạy ở cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông, giáo dục nghề nghiệp gọi là giáo viên; ở cơ sở giáo dục đại học gọi là giảng viên” - Tại khoản 1, điều 54, Luật Giáo dục đại học (2012) quy định: 1. Giảng viên trong cơ sở giáo dục đại học là người có nhân thân rõ ràng; có phẩm chất, đạo đức tốt; có sức khỏe theo yêu cầu nghề nghiệp; đạt trình độ về chuyên môn, nghiệp vụ quy định tại điểm e khoản 1 Điều 77 của Luật giáo dục. 2. Chức danh của giảng viên bao gồm trợ giảng, giảng viên, giảng viên chính, phó giáo sư, giáo sư. 3. Trình độ chuẩn của chức danh giảng viên giảng dạy trình độ đại học là thạc sĩ trở lên. Trường hợp đặc biệt ở một số ngành chuyên môn đặc thù do Bộ trưởng Bộ giáo dục và đào tạo quy định. Hiệu trưởng cơ sở giáo dục đại học ưu tiên tuyển dụng người có trình độ từ thạc sĩ trở lên làm giảng viên.