Luận văn Thạc sĩ Quản lý kinh tế: Quản lý đào tạo nghề trên địa bàn huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:125

Thêm vào BST

Báo xấu

23
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Từ thực trạng quản lý đào tạo nghề trên địa bàn huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên, luận văn đề xuất các giải pháp tăng cường quản lý đào tạo nghề, nhằm góp phần cung cấp lực lượng lao động kỹ thuật với chất lượng ngày càng cao đáp ứng được yêu cầu của thị trường lao động trong giai đoạn đẩy mạnh CNH - HĐH và hội nhập quốc tế.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý kinh tế: Quản lý đào tạo nghề trên địa bàn huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH VŨ THỊ TUYẾT NHUNG QUẢN LÝ ĐÀO TẠO NGHỀ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN ĐẠI TỪ, TỈNH THÁI NGUYÊN LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ THÁI NGUYÊN - 2020
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH VŨ THỊ TUYẾT NHUNG QUẢN LÝ ĐÀO TẠO NGHỀ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN ĐẠI TỪ, TỈNH THÁI NGUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ Mã số: 8.34.04.10 LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG Người hướng dẫn khoa học: TS. Mai Việt Anh THÁI NGUYÊN - 2020
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan, Luận văn: “Quản lý đào tạo nghề trên địa bàn huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên” là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các nội dung nghiên cứu và kết quả trình bày trong luận văn là trung thực, rõ ràng. Những kết luận khoa học của luận văn chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Thái Nguyên, tháng năm 2020 Tác giả luận văn
ii LỜI CẢM ƠN Trong quá trình hành thực hiện đề tài: “Quản lý đào tạo nghề trên địa bàn huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên”. Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban Giám hiệu, Phòng Đào tạo, các phòng ban và các thầy cô giáo Trường ĐH Kinh tế và Quản trị Kinh doanh đã giảng dạy và tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu, làm luận văn. Tôi xin trân trọng cảm ơn TS. Mai Việt Anh - người đã trực tiếp hướng dẫn tôi nghiên cứu và hoàn thành luận văn này. Tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám đốc, các đồng chí cán bộ, giáo viên trong Trung tâm GDTX – GDNN huyện Đại Từ; Lãnh đạo phòng LĐ - TBXH huyện Đại Từ tỉnh Thái Nguyên đã tạo mọi điều kiện giúp đỡ cho tôi hoàn thành luận văn này. Tôi xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ tận tình và những ý kiến đóng góp của thầy, cô giáo, bạn bè, đồng nghiệp và gia đình trong quá trình làm luận văn. Xin chân thành cảm ơn! Thái Nguyên, tháng năm 2020 Tác giả
iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................... ii MỤC LỤC ................................................................................................................ iii DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT.................................................................................. vi DANH MỤC BẢNG BIỂU .................................................................................... vii DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ .......................................................................... viii MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1 1. Tính cấp thiết của đề tài ..........................................................................................1 2. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................................2 3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu ..............................................................................2 4. Ý nghĩa của luận văn ...............................................................................................3 5. Cấu trúc của luận văn ..............................................................................................4 Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ ĐÀO TẠO NGHỀ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN............................................................................6 1.1. Cơ sở lý luận về đào tạo nghề và quản lý đào tạo nghề .......................................6 1.1.1. Khái niệm cơ bản ..............................................................................................6 1.1.2. Nội dung của quản lý đào tạo nghề ...................................................................9 1.1.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý đào tạo nghề các trường đào tạo nghề ...15 1.2. Cở sở thực tiễn về quản lý đào tạo nghề ............................................................19 1.2.1. Kinh nghiệm của một số địa phương trong nước............................................19 1.2.2. Bài học rút ra cho huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên.......................................25 Chương 2 :PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ......................................................27 2.1. Câu hỏi nghiên cứu ............................................................................................27 2.2. Phương pháp nghiên cứu....................................................................................27 2.2.1. Phương pháp thu thập thông tin ......................................................................27 2.2.2. Phương pháp tổng hợp và phân tích thông tin ................................................29 2.3. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu .............................................................................30 2.3.1.Chỉ tiêu đánh giá phát triển đào tạo nghề.........................................................30
iv 2.3.2.Chỉ tiêu đánh giá quản lý đào tạo nghề ............................................................31 Chương 3: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ ĐÀO TẠO NGHỀ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN ĐẠI TỪ, TỈNH THÁI NGUYÊN ...........................................................33 3.1. Khái quát địa bàn huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên ..........................................33 3.1.1. Điều kiện tự nhiên ...........................................................................................33 3.1.2. Điều kiện kinh tế xã hội ..................................................................................35 3.1.3. Cơ sở hạ tầng ...................................................................................................38 3.1.4. Hệ thống các trường đào tạo nghề trên địa bàn huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên ...................................................................................................................................39 3.2. Thực trạng phát triển đào tạo nghề trên địa bàn huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên ...................................................................................................................................42 3.2.1. Thực trạng phát triển về quy mô và cơ cấu đào tạo nghề ...............................42 3.2.2. Thực trạng phát triển ngành, nghề đào tạo ......................................................48 3.2.3. Thực trạng đa dạng hóa phương thức đào tạo nghề ........................................50 3.3. Thực trạng công tác quản lý đào tạo nghề trên địa bàn huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên ......................................................................................................................52 3.3.1. Lập kế hoạch đào tạo nghề ..............................................................................52 3.3.2. Tổ chức đào tạo nghề trên địa bàn huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên .............56 3.3.3. Kiểm tra, giám sát công tác đào tạo nghề .......................................................60 3.3.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý đào tạo nghề trên địa bàn huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên .......................................................................................................64 3.4. Đánh giá kết quả đạt được, mặt hạn chế trong công tác quản lý đào tạo nghề trên địa bàn huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên ..................................................................83 3.4.1. Kết quả đạt được .............................................................................................83 3.4.2. Những hạn chế ................................................................................................85 3.4.3. Nguyên nhân của hạn chế ...............................................................................87 Chương 4: GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ ĐÀO TẠO NGHỀ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN ĐẠI TỪ, TỈNH THÁI NGUYÊN .........................................89 4.1. Quan điểm, phương hướng và mục tiêu về quản lý đào tạo nghề trên địa bàn huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên ..............................................................................89
v 4.1.1. Quan điểm, phương hướng..............................................................................89 4.1.2. Mục tiêu quản lý đào tạo nghề đến năm 2020 ................................................90 4.2. Giải pháp tăng cường quản lý đào tạo nghề trên địa bàn huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên ......................................................................................................................91 4.2.1. Giải pháp tăng cường công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức về đào tạo nghề cho lao động .....................................................................................................91 4.2.2. Giải pháp tổ chức thực hiện đào tạo nghề .......................................................92 4.2.3. Giải pháp đổi mới kiểm tra, đánh giá hoạt động đào tạo nghề tại Trung tâm .................................................................................................................................101 4.3. Kiến nghị ..........................................................................................................101 4.3.1. Đối với Nhà nước ..........................................................................................102 4.3.2. Đối với tỉnh Thái Nguyên .............................................................................102 KẾT LUẬN ............................................................................................................104 TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................................106 PHỤ LỤC 1 ............................................................................................................107 PHỤ LỤC 2 ............................................................................................................110
vi DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT Từ viết tắt Nghĩa CBQL Cán bộ quản lý CĐN Cao đẳng nghề CSGDNN Cơ sở giáo dục nghề nghiệp CSVC Cơ sở vật chất GDTX - Giáo dục thường xuyên – Giáo dục nghề nghiệp GDNN GV Giảng viên, giáo viên HSSV Học sinh, sinh viên KT-XH Kinh tế - Xã hội LĐ Lao động LĐNT Lao động nông thôn SCN Sơ cấp nghề TCN Trung cấp nghề TB Trung bình
vii DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 3.1: Một số chỉ tiêu kinh tế huyện Đại Từ giai đoạn 2016 - 2018...................36 Bảng 3.2. Tình hình dân số, lao động huyện Đại Từ giai đoạn 2016 – 2018 ...........38 Bảng 3.3. Quy mô đào tạo nghề tại Trung tâm giai đoạn 2016 – 2018 ....................42 Bảng 3.4: Số lượt lao động tham gia học nghề tại huyện Đại Từ giai đoạn 2016 - 2018 .................................................................................................................45 Bảng 3.5. Ngành nghề đào tạo trên địa bàn huyện Đại Từ .......................................49 Bảng 3.6. Tổng hợp chỉ tiêu tuyển sinh theo kế hoạch giai đoạn 2016 – 2018 ........53 Bảng 3.7. Trích Kế hoạch hoạt động năm học 2018 – 2019 .....................................54 Bảng 3.8. Kết quả khảo sát công tác xây dựng kế hoạch đào tạo nghề ....................55 Bảng 3.9. Kết quả khảo sát công tác lãnh đạo đào tạo nghề .....................................56 Bảng 3.10. Kết quả khảo sát công tác tổ chức đào tạo nghề .....................................59 Bảng 3.11. Kết quả khảo sát công tác kiểm tra, đánh giá đào tạo nghề....................63 Bảng 3.12. Tình hình cơ sở vật chất của Trung tâm năm 2018 ................................71 Bảng 3.13. Đầu tư cho dạy nghề giai đoạn 2016 – 2018 ..........................................72 Bảng 3.14. Chất lượng giáo viên và cán bộ quản lý dạy nghề năm 2018 .................74 Bảng 3.15: Phân loại mẫu thống kê ...........................................................................77 Bảng 3.16. Kết quả đánh giá chương trình học.........................................................78 Bảng 3.17. Kết quả đánh giá đội ngũ giáo viên ........................................................79 Bảng 3.18. Kết quả đánh giá giáo trình, tài liệu học tập ...........................................80 Bảng 3.19. Kết quả đánh giá cơ sở vật chất ..............................................................81 Bảng 3.20. Kết quả đánh giá chất lượng chung mà HSSV nhận được .....................82 Bảng 3.21. Kết quả ý kiến nâng cao chất lượng đào tạo ...........................................83 DANH MỤC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ Sơ đồ 3.1. Tổ chức quản lý ĐTN của huyện Đại Từ ................................................39 Biểu đồ 3.1. Quy mô tuyển sinh theo trình độ đào tạo .............................................43 Biểu đồ 3.2. Cơ cấu đào tạo nghề theo trình độ năm 2018 .......................................44
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Đất nước ta đang trong quá trình chuyển đổi mô hình tăng trưởng kinh tế theo hướng kết hợp có hiệu quả phát triển chiều rộng với chiều sâu, đòi hỏi cơ cấu lao động hợp lý và không ngừng nâng cao chất lượng nguồn nhân lực... Điều đó đặt ra phải làm tốt hơn nữa công tác đào tạo, trong đó đào tạo nghề cho lao động đóng một vai trò quan trọng để có thể chuyển dịch một bộ phận lao động từ nông thôn sang khu vực công nghiệp, dịch vụ và phục vụ tốt hơn quá trình xây dựng đất nước. Đào tạo nghề trên địa bàn huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên, những năm qua đã đạt được những kết quả tích cực, mạng lưới các trường đào tạo nghề ngày càng được củng cố và phát triển qua đó góp phần nâng cao quy mô đào tạo nghề của địa phương, đặc biệt là đào tạo nguồn nhân lực có trình độ cao, chất lượng nguồn nhân lực của tỉnh từng bước được nâng lên. Các trường đào tạo nghề trên địa bàn đã đóng góp quan trọng trong việc đào tạo nguồn nhân lực ở các cấp trình độ đáp ứng yêu cầu phát triển KT-XH của địa phương. Tuy nhiên, công tác quản lý đào tạo nghề trên địa bàn huyện bộc lộ nhiều bất cập như kế hoạch đào tạo xây dựng chưa sát với thực tế; hoạt động tổ chức đào tạo hạn chế về cơ cấu tuyển sinh giáo dục nghề nghiệp chủ yếu vẫn là trình độ sơ cấp và dưới 3 tháng (chiếm 88%), trình độ trung cấp, cao đẳng chỉ chiếm khoảng 12%, mạng lưới cơ sở giáo dục nghề nghiệp còn nhiều bất cập, chưa phân bố hợp lý giữa các vùng, miền, chưa quy hoạch tới từng ngành, nghề, cấp trình độ đào tạo, việc xây dựng và phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục nghề nghiệp chưa được quan tâm đúng mức, cơ sở vật chất, thiết bị của nhiều cơ sở giáo dục nghề nghiệp chưa đáp ứng được yêu cầu, chương trình, giáo trình đào tạo nghề còn nhiều nội dung mang tính hình thức, chưa được thường xuyên cập nhật, bổ sung cho phù hợp với yêu cầu của thị trường lao động; công tác kiểm tra, giám sát đào tạo nghề còn mang tính hình thức do đó chất lượng, hiệu quả đào tạo của nhiều cơ sở giáo dục nghề nghiệp còn thấp, chưa gắn bó hữu cơ với nhu cầu nhân lực của từng ngành, từng địa phương; mối quan hệ giữa cơ sở giáo dục nghề nghiệp và doanh nghiệp còn lỏng lẻo; học sinh, sinh viên tốt nghiệp còn yếu về ngoại ngữ và các kỹ năng mềm. Do đó vấn đề đặt ra
2 là cần tăng cường quản lý, theo dõi và kiểm tra giám sát chất lượng đào tạo nghề và bố trí việc cho lao động sau đào tạo để đáp ứng nhu cầu của xã hội. Trước yêu cầu đổi mới và nâng cao chất lượng đào tạo nghề nhằm đào tạo nguồn nhân lực có trình độ đáp ứng yêu cầu phát triển KT-XH của tỉnh, đặc biệt là góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh và tăng trưởng kinh tế của huyện. Trước yêu cầu thực tiễn đó, tác giả đã chọn đề tài “Quản lý đào tạo nghề trên địa bàn huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên” làm luận văn thạc sỹ, đề tài có ý nghĩa lớn về lý luận và thực tiễn. 2. Mục tiêu nghiên cứu 2.1. Mục tiêu chung Từ thực trạng quản lý đào tạo nghề trên địa bàn huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên, luận văn đề xuất các giải pháp tăng cường quản lý đào tạo nghề, nhằm góp phần cung cấp lực lượng lao động kỹ thuật với chất lượng ngày càng cao đáp ứng được yêu cầu của thị trường lao động trong giai đoạn đẩy mạnh CNH - HĐH và hội nhập quốc tế. 2.2. Mục tiêu cụ thể - Hệ thống hóa các vấn đề lý luận và thực tiễn về quản lý đào tạo nghề. - Phân tích thực trạng quản lý đào tạo nghề trên địa bàn huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên, chỉ ra những kết quả đạt được, những hạn chế, nguyên nhân. - Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến công tác quản lý đào tạo nghề trên địa bàn huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên, - Đề xuất các giải pháp, kiến nghị nhằm tăng cường quản lý đào tạo nghề trên địa bàn huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên. 3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng là công tác quản lý đào tạo nghề trên địa bàn huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên 3.2. Phạm vi nghiên cứu Phạm vi về thời gian: Luận văn nghiên cứu số liệu thứ cấp trong 3 năm 2016 -2018. Số liệu sơ cấp thu thập trong tháng 4 năm 2019. Phạm vi về không gian: Luận văn nghiên cứu trên địa bàn huyện Đại Từ, tỉnh
3 Thái Nguyên. Ngoài nghiên cứu quản lý đào tạo nghề của UBND huyện, luận văn chú trọng nghiên cứu quản lý ĐTN tại các cơ sở giáo dục, tập trung cơ sở duy nhất trên địa bàn huyện là Trung tâm GDNN – GDTX huyện Đại Từ. Về nội dung: Nghiên cứu thực trạng công tác quản lý đào tạo nghề trên địa bàn huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên từ năm 2016-2018, phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý đào tạo nghề trên địa bàn huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên; đánh giá công tác quản lý đào tạo nghề trên địa bàn huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên từ đó đưa ra giải pháp tăng cường quản lý đào tạo nghề và định hướng đến năm 2020. 4. Ý nghĩa của luận văn Luận văn là công trình khoa học có ý nghĩa lý luận và thực tiễn thiết thực, là tài liệu giúp huyện Đại Từ xây dựng kế hoạch hoàn thiện công tác quản lý đào tạo nghề trong giai đoạn tới có cơ sở khoa học. Luận văn nghiên cứu khá toàn diện và có hệ thống, những giải pháp chủ yếu nhằm hoàn thiện công tác quản lý đào tạo nghề trên địa bàn huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên, có ý nghĩa thiết thực cho huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên và đối với các địa phương khác có điều kiện tương tự. Luận văn là công trình nghiên cứu có độ tin cậy, đảm bảo tính khoa học, có thể được sử dụng làm tài liệu tham khảo cho các nghiên cứu liên quan. 5. Tổng quan các công trình nghiên cứu Ở Việt Nam, những năm qua đã có nhiều công trình nghiên cứu về đào tạo nghề và quản lý đào tạo nghề như: Nghiên cứu của Lê Hồng Hà (2019) với đề tài “Giải pháp phát triển đào tạo nghề trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh”. Nghiên cứu đánh giá về mức độ đáp ứng của các trường dạy nghề trong việc đào tạo nguồn nhân lực so với yêu cầu phát triển kinh tế xã hội trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh, dựa vào định hướng phát triển dạy nghề của cả nước và của tỉnh, luận văn đưa ra một số giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao chất lượng các cơ sở đào tạo nghề của các trường dạy nghề trên địa bàn tỉnh đáp ứng nhu cầu phát triển KT-XH trên địa bàn tỉnh trong những năm tới, đó là: (i) Tăng cường công tác tuyên truyền, tư vấn tuyển sinh và định hướng nghề nghiệp; (ii) Nâng cao chất
4 lượng hoạt động giáo dục nghề nghiệp thông qua đội ngũ cán bộ quản lý và nhà giáo, chương trình đào tạo, công tác tự kiểm định chất lượng dạy nghề, công tác điều tra nhu cầu người học và người sử dụng lao động; (iii) Chuẩn hóa cơ sở vật chất, thiết bị đào tạo; (iv) tăng cường gắn kết giữa các trường dạy nghề và các DN. Nghiên cứu của Nguyễn Hữu Văn với đề tài: “Vận dụng mô hình CIPO vào quản lý đào tạo nghề ở các cơ sở giáo dục nghề nghiệp theo hướng đáp ứng nhu cầu xã hội”. Nâng cao chất lượng và hiệu quả đào tạo nghề trong các cơ sở giáo dục nghề nghiệp là điều hết sức cần thiết. Hiện nay, các cơ sở giáo dục cần vận dụng các quan điểm, mô hình quản lý hiện đại nhằm đổi mới quản lý đào tạo nghề theo quy luật cung - cầu của thị trường lao động. Nghiên cứu trình bày cách tiếp cận quản lý đào tạo nghề theo mô hình quản lý CIPO (Context-Input-Process-Output/Outcome) của UNESCO. Đây là cách quản lý chất lượng những yếu tố thành phần gồm: Yếu tố đầu vào (Input); Yếu tố quá trình (Process); Yếu tố đầu ra (Output/Outcome) và được xem xét trong hệ thống giáo dục nghề nghiệp với yếu tố hoàn cảnh (Context) cụ thể. Nghiên cứu của Trần Văn Hùng với đề tài: “Nghiên cứu các giải pháp phát triển đào tạo nghề tại chỗ cho lao động nông thôn tỉnh Thanh Hoá”. Nghiên cứu này đã hệ thống hoá một số lý luận cơ bản về nguồn nhân lực, ĐTN nói chung và ĐTN tại chỗ cho LĐNT nói riêng từ đó giúp các nhà hoạch định chính sách vận dụng trong thực tiễn nhằm đưa ra những giải pháp phù hợp để thúc đẩy sự phát triển của ĐTN cho LĐNT tỉnh Thanh Hoá. Ngoài ra có một số công trình nghiên cứu, bài báo, đề tài nghiên cứu khác được nêu trong tài liệu tham khảo của luận văn. Những nghiên cứu có cách tiếp cận khác về đào tạo nghề và phát triển đào tạo nghề, tuy nhiên chưa có nghiên cứu sâu về công tác quản lý đào tạo nghề tại huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên. Do đó đề tài “Quản lý đào tạo nghề trên địa bàn huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên” là một đề tài mới, chưa được nghiên cứu có hệ thống ở huyện. 6. Cấu trúc của luận văn Ngoài lời mở đầu và kết luận, luận văn bao gồm 4 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý đào tạo nghề trên địa bàn huyện. Chương 2: Phương pháp nghiên cứu.
5 Chương 3: Thực trạng quản lý đào tạo nghề trên địa bàn huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên. Chương 4: Giải pháp nâng cao quản lý đào tạo nghề trên địa bàn huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên.
6 Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ ĐÀO TẠO NGHỀ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN 1.1. Cơ sở lý luận về đào tạo nghề và quản lý đào tạo nghề 1.1.1. Khái niệm cơ bản 1.1.1.1. Khái niệm về đào tạo nghề Đào tạo: là quá trình hoạt động có mục đích, có tổ chức nhằm mục đích truyền đạt các kiến thức, kỹ năng, kỹ xảo trong lý thuyết và thực hành, đồng thời tạo ra năng lực để thực hiện thành công một hoạt động nghề nghiệp cần thiết. Kết quả của quá trình đào tạo là người học đạt được trình độ chuyên môn, nghề nghiệp theo quy định và được cấp bằng tương ứng. Đào tạo được thực hiện bởi các loại hình tổ chức chuyên ngành nhằm thay đổi hành vi và thái độ làm việc của người học, tạo cho người học khả năng đáp ứng được tiêu chuẩn và hiệu quả của công việc chuyên môn. (Trần Xuân Cầu, 2013) Đào tạo nghề: hiện nay, có nhiều định nghĩa về đào tạo nghề (còn được gọi là dạy nghề): Tổ chức LĐ quốc tế (ILO - International Labour Organization) có định nghĩa “Đào tạo nghề là cung cấp cho người học những kỹ năng cần thiết để thực hiện tất cả các công việc liên quan đến nghề nghiệp họ được giao”. Theo Luật Đào tạo nghề năm 2006 thì: “Đào tạo nghề là hoạt động dạy và học nhằm trang bị kiến thức, kỹ năng và thái độ nghề nghiệp cần thiết cho người học để có thể tìm được việc làm hoặc tự tạo việc làm sau khi hoàn thành khóa học”. Mục tiêu đào tạo nghề là đào tạo nhân lực kỹ thuật trực tiếp trong sản xuất, dịch vụ có năng lực thực hành nghề tương ứng với trình độ đào tạo, có đạo đức, lương tâm nghề nghiệp, ý thức kỷ luật, tác phong công nghiệp, có sức khoẻ nhằm tạo điều kiện cho người học nghề sau khi tốt nghiệp có khả năng đi tìm việc làm, tự tạo việc làm hoặc học lên trình độ cao hơn, đáp ứng được yêu cầu của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Đào tạo nghề bao gồm hai quá trình có quan hệ hữu cơ với nhau, đó là: - Hoạt động đào tạo nghề: Là quá trình giảng viên truyền thụ những kiến thức về lý thuyết và thực hành để các học viên có được một trình độ, kỹ năng, kỹ xảo, sự khéo léo, thành thục nhất định về nghề nghiệp.
7 - Hoạt động học nghề: là quá trình tiếp thu những kiến thức về lý thuyết và thực hành của người LĐ để đạt được một trình độ nghề nghiệp nhất định (Phạm Văn Kha, 1999). 1.1.1.2. Phân loại các hình thức đào tạo nghề a. Căn cứ vào nghề đào tạo với người học - Đào tạo mới: đây là hình thức đào tạo nghề áp dụng cho những người chưa có chuyên môn, chưa có nghề (đào tạo mới để đáp ứng yêu cầu tăng thêm LĐ có nghề cho xã hội). - Đào tạo lại: là quá trình đào tạo đối với những người đã có nghề, có chuyên môn nhưng do yêu cầu mới của sản xuất và tiến bộ kỹ thuật, dẫn đến việc thay đổi cơ cấu ngành nghề, trình độ chuyên môn. Đào tạo lại thường được hiểu là quá trình nhằm tạo cho người LĐ có cơ hội để học tập một lĩnh vực chuyên môn mới để thay đổi nghề. - Đào tạo nâng cao trình độ lành nghề : là quá trình bồi dưỡng nâng cao kiến thức và kinh nghiệm làm việc để người LĐ có thể đảm nhận được những công việc phức tạp hơn. Bồi dưỡng có thể coi là quá trình cập nhật hoá kiến thức còn thiếu, đã lạc hậu, bổ túc nghề, đào tạo thêm hoặc củng cố các kỹ năng nghề nghiệp theo từng chuyên môn và thường được xác nhận bằng một chứng chỉ hay nâng lên bậc cao hơn. (Bùi Tôn Hiến, 2010) b. Căn cứ vào thời gian đào tạo nghề - Đào tạo nghề dưới 3 tháng: được thực hiện từ 01 đến dưới 03 tháng. Theo các chuyên gia, thời gian tối thiểu để có thể truyền đạt kiến thức và kỹ năng nghề đơn giản cũng phải cần tối thiểu 1 tháng. Kết thúc khóa học, người học được cấp chứng chỉ nghề. - Đào tạo nghề trình độ SCN: được thực hiện từ 03 tháng đến dưới 01 năm. Đào tạo nghề trình độ sơ cấp nhằm trang bị cho người học nghề năng lực thực hành một nghề đơn giản hoặc năng lực thực hành một số công việc của một nghề. Kết thúc khóa học nghề, người học được cấp chứng chỉ sơ cấp nghề. - Đào tạo nghề trình độ TCN: được thực hiện từ 01 đến 02 năm học tuỳ theo nghề đào tạo đối với người có bằng tốt nghiệp THPT; từ ba đến bốn năm học tuỳ theo
8 nghề đào tạo đối với người có bằng tốt nghiệp THCS. Đào tạo nghề trình độ trung cấp nhằm trang bị cho người học nghề kiến thức chuyên môn và năng lực thực hành các công việc của một nghề; có khả năng làm việc độc lập và ứng dụng kỹ thuật, công nghệ vào công việc. Kết thúc khóa học nghề, người học được cấp bằng tốt nghiệp TCN. - Đào tạo nghề trình độ CĐN: được thực hiện từ 02 đến 03 năm học tuỳ theo nghề đào tạo đối với người có bằng tốt nghiệp THPT; từ một đến hai năm học tuỳ theo nghề đào tạo đối với người có bằng tốt nghiệp TCN cùng ngành nghề đào tạo. Đào tạo nghề trình độ CĐN nhằm trang bị cho người học nghề kiến thức chuyên môn và năng lực thực hành các công việc của một nghề, có khả năng làm việc độc lập và tổ chức làm việc theo nhóm; có khả năng sáng tạo, ứng dụng kỹ thuật, công nghệ vào công việc; giải quyết được các tình huống phức tạp trong thực tế. Kết thúc khóa học nghề, người học được cấp bằng tốt nghiệp CĐN (Bùi Tôn Hiến, 2010). 1.1.1.3. Hệ thống tổ chức đào tạo nghề a. Trường Cao đẳng nghề Nhiệm vụ chủ yếu của trường CĐN là tổ chức đào tạo nhân lực kỹ thuật trực tiếp trong sản xuất, dịch vụ ở các trình độ CĐN, TCN và SCN nhằm trang bị cho người học năng lực thực hành nghề tương xứng với trình độ đào tạo, có sức khoẻ, đạo đức lương tâm nghề nghiệp, ý thức kỷ luật, tác phong công nghiệp, tạo điều kiện cho họ có khả năng tìm việc làm, tự tạo việc làm hoặc tiếp tục học lên trình độ cao hơn, đáp ứng yêu cầu thị trường LĐ. b. Trường Trung cấp nghề Nhiệm vụ chủ yếu của trường TCN là tổ chức đào tạo nhân lực kỹ thuật trực tiếp trong sản xuất, dịch vụ ở trình độ TCN, sơ cấp nghề nhằm trang bị cho người học năng lực thực hành nghề tương xứng với trình độ đào tạo, có sức khoẻ, đạo đức nghề nghiệp, ý thức tổ chức kỷ luật, tác phong công nghiệp, tạo điều kiện cho họ có khả năng tìm việc làm, tự tạo việc làm hoặc tiếp tục học lên trình độ cao hơn, đáp ứng yêu cầu thị trường lao động. c. Trung tâm đào tạo nghề Nhiệm vụ chủ yếu của trung tâm đào tạo nghề là tổ chức đào tạo nhân lực kỹ thuật trực tiếp trong sản xuất, dịch vụ ở trình độ sơ cấp nghề nhằm trang bị cho người