Luận văn Thạc sĩ Quản lý kinh tế: Quản lý du lịch cộng đồng trên địa bàn thị xã Sa Pa, tỉnh Lào Cai

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:110

Thêm vào BST

Báo xấu

17
lượt xem 9
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn "Quản lý du lịch cộng đồng trên địa bàn thị xã Sa Pa, tỉnh Lào Cai" nhằm đề xuất giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý đối với hoạt động DLCĐ trên địa bàn thị xã Sa Pa, tỉnh Lào Cai góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của thị xã Sa Pa nói riêng và của tỉnh Lào Cai nói chung.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý kinh tế: Quản lý du lịch cộng đồng trên địa bàn thị xã Sa Pa, tỉnh Lào Cai

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA THÀO A SINH QUẢN LÝ DU LỊCH CỘNG ĐỒNG TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ SA PA, TỈNH LÀO CAI LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ HÀ NỘI - NĂM 2023
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA THÀO A SINH QUẢN LÝ DU LỊCH CỘNG ĐỒNG TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ SA PA, TỈNH LÀO CAI LUẬN VĂN THẠC SĨ Ngành: Quản lý kinh tế Mã số: 8 31 01 10 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. PHẠM THU THỦY HÀ NỘI - NĂM 2023
Lời cam đoan Tôi cam đoan toàn bộ công trình này là kết quả của sự tìm hiểu và nghiên cứu của riêng bản thân tôi cùng với sự hướng dẫn tậm tình của tiến sĩ Phạm Thu Thủy. Từ vấn đề nghiên cứu cho đến kết quả nghiên cứu trong đề tài là trung thực do chính tác giả nghiên cứu xây dựng và thực hiện. Mọi thông tin tài liệu, bảng biểu, nhận xét của tác giả, cơ quan tổ chức khác được sử dụng trong luận văn đều có trích dẫn và ghi rõ nguồn trong danh mục tài liệu tham khảo. Nếu phát hiện có bất kỳ sự gian dối nào tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về những nội dung tôi đã trình bày trong luận văn của mình. Học viện hành chính Quốc gia không liên quan đến những vi phạm do tôi gây ra từ khi chọn tên đề tài đến khi hoàn thành luận văn (nếu có). Hà Nội, ngày l0 tháng 12 năm 2023 Tác giả Thào A Sinh
Lời cảm ơn Trong quá trình thực hiện đề tài: “Quản lý du lịch cộng đồng trên địa bàn thị xã Sa Pa, tỉnh Lào Cai”, tôi đã gặp phải vô vàn khó khăn, nhờ có sự giúp đỡ của phòng Văn hóa – Thông tin thị xã Sa Pa, Sở Du lịch tỉnh Lào Cai và chính quyền địa phương thị xã Sa Pa đã cung cấp tài liệu và giải đáp những vướng mắc trong quá trình nghiên cứu đề tài. Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến tiến sĩ Phạm Thu Thủy – người đã tận tình chu đáo hướng dẫn, chỉ bảo tôi trong suốt quá trình thực hiện và hoàn thiện luận văn. Đồng thời, tôi cũng xin gửi lời cảm ơn đến các thầy cô bộ môn Khoa Quản lý kinh tế, Ban quản lý Đào tạo sau Đại học Học viện hành chính quốc gia đã giúp đỡ, tạo điều kiện cho tôi trong quá trình viết luận văn thạc sĩ. Mặc dù đã rất cố gắng trình bày luận văn một cách chỉnh chu và đầy đủ, nhưng vẫn không thể tránh khỏi những thiếu sót. Rất mong nhận được nhiều đóng góp quý báu đến từ các quý thầy cô và bạn đọc để luận văn được hoàn thiện hơn nữa không chỉ có ý nghĩa về lý luận mà còn có ý nghĩa thực tế, có khả năng áp dụng trong thực tiễn. Xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, ngày 10 tháng 12 năm 2023 Tác giả Thào A Sinh
Mục lục Lời cam đoan.................................................................................................... Lời cảm ơn ....................................................................................................... Mục lục............................................................................................................. Danh mục các các chữ viết tắt ......................................................................... Danh mục các bảng .......................................................................................... MỞ ĐẦU........................................................................................................ 1 1. Tính cấp thiết của đề tài ............................................................................. 1 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn .................................. 3 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn .......................................................... 6 3.1. Mục đích .............................................................................................. 6 3.2. Nhiệm vụ .............................................................................................. 6 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn ........................................ 6 4.1. Đối tượng nghiên cứu .......................................................................... 6 4.2. Phạm vi nghiên cứu ............................................................................. 6 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn ................... 7 5.1. Phương pháp luận ................................................................................ 7 5.2. Phương pháp nghiên cứu ..................................................................... 7 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn .................................................. 8 6.1. Về lý luận ............................................................................................. 8 6.2. Về thực tiễn .......................................................................................... 8 7. Kết cấu của luận văn .................................................................................. 8 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ QUẢN LÝ DU LỊCH CỘNG ĐỒNG9 1.1. Tổng quan về du lịch và du lịch cộng đồng ............................................ 9 1.1.1. Khái niệm du lịch .............................................................................. 9 1.1.2. Khái niệm du lịch cộng đồng .......................................................... 10 1.1.3. Đặc điểm du lịch cộng đồng ........................................................... 11
1.1.4. Vai trò của du lịch cộng đồng ......................................................... 12 1.1.5. Các loại hình du lịch cộng đồng ..................................................... 13 1.2. Quản lý du lịch cộng đồng .................................................................... 14 1.2.1. Khái niệm quản lý du lịch cộng đồng ............................................. 14 1.2.2. Sự cần thiết phải quản lý du lịch cộng đồng ................................... 15 1.2.3. Vai trò quản lý du lịch cộng đồng .................................................. 15 1.2.4. Công cụ quản lý du lịch cộng đồng ................................................ 17 1.2.5. Phương pháp quản lý du lịch cộng đồng ........................................ 19 1.2.6. Mục tiêu quản lý du lịch cộng đồng ............................................... 21 1.2.7. Nội dung quản lý du lịch cộng đồng ............................................... 21 1.2.7.1. Xây dựng và tổ chức thực hiện chiến lược, quy hoạch phát triển du lịch cộng đồng................................................................................... 21 1.2.7.2. Xây dựng và tổ chức thực hiện các chính sách, pháp luật về du lịch cộng đồng........................................................................................ 22 1.2.7.3. Tổ chức bộ máy quản lý nhà nước về du lịch cộng đồng ......... 23 1.2.7.4. Công tác tuyên truyền, phổ biến và nâng cao ý thức của người dân về du lịch cộng đồng ....................................................................... 23 1.2.7.5. Công tác đào tạo, bồi dưỡng và phát triển nguồn nhân lực ...... 24 1.2.7.6. Tổ chức điều tra, đánh giá và quản lý tài nguyên DLCĐ ......... 24 1.2.7.7. Xúc tiến du lịch cộng đồng ....................................................... 25 1.2.7.8. Kiểm tra, thanh tra, giám sát và xử lý vi phạm pháp luật về du lịch cộng đồng........................................................................................ 25 1.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý du lịch cộng đồng ........................ 26 1.3.1. Các nhân tố chủ quan ...................................................................... 26 1.3.2. Các nhân tố khách quan .................................................................. 27 1.4. Kinh nghiệm quản lý du lịch cộng đồng ở một số địa phương và bài học kinh nghiệm cho thị xã Sa Pa, tỉnh Lào Cai................................................. 28
1.4.1. Kinh nghiệm quản lý du lịch cộng đồng ở một số địa phương ...... 28 1.4.2. Một số bài học kinh nghiệm cho thị xã Sa Pa trong hoạt động quản lý về du lịch cộng đồng ............................................................................. 32 Tiểu kết chương 1 ........................................................................................ 33 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ DU LỊCH CỘNG ĐỒNG TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ SA PA, TỈNH LÀO CAI ................................................. 34 2.1. Khái quát về Sa Pa và tiềm năng du lịch cộng đồng trên thị xã Sa Pa có ảnh hưởng đến quản lý du lịch cộng đồng ................................................... 34 2.1.1. Vị trí địa lý, điều kiện về tự nhiên .................................................. 34 2.1.2. Đặc điểm về kinh tế - xã hội ........................................................... 36 2.1.3. Lợi thế phát triển du lịch cộng đồng của Sa Pa .............................. 39 2.2. Thực trạng quản lý du lịch cộng đồng trên địa bàn thị xã Sa Pa .......... 46 2.2.1. Hiện trạng du lịch cộng đồng tại Sa Pa, tỉnh Lào Cai .................... 46 2.2.2. Thực trạng quản lý du lịch cộng đồng ............................................ 47 2.2.2.1. Xây dựng và tổ chức thực hiện chiến lược, quy hoạch, kế hoạch và chính sách phát triển du lịch cộng đồng tại Sa Pa, Lào Cai ............. 47 2.2.2.2. Xây dựng, ban hành và tổ chức thực hiện các chính sách, pháp luật liên quan đến hoạt động du lịch cộng đồng ở Sa Pa, Lào Cai ........ 50 2.2.2.3. Công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật và nâng cao ý thức của người dân về du lịch cộng đồng............................................................. 51 2.2.2.4. Tổ chức hoạt động đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực đáp ứng cho nhu cầu phát triển của du lịch cộng đồng ....................................... 53 2.2.2.5. Quản lý tài nguyên du lịch cộng đồng tại các điểm du lịch cộng đồng và hoạt động kinh doanh du lịch cộng đồng ở Sa Pa, Lào Cai ..... 54 2.2.2.6. Xúc tiến du lịch cộng đồng ....................................................... 55 2.2.2.7. Tổ chức bộ máy quản lý du lịch cộng đồng ............................. 58
2.2.2.8. Kiểm tra, thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và xử lý vi phạm liên quan đến du lịch cộng đồng ở Sa Pa, Lào Cai ................................ 59 2.3. Đánh giá thực trạng quản lý du lịch cộng đồng tại thị xã Sa Pa ........... 63 2.3.1. Kết quả đạt được ............................................................................. 63 2.3.2. Tồn tại ............................................................................................. 64 2.3.3. Nguyên nhân ................................................................................... 67 2.3.3.1. Chủ quan ................................................................................... 67 2.3.3.2. Khách quan ............................................................................... 68 Tiểu kết chương 2 ........................................................................................ 69 CHƯƠNG 3: ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ DU LỊCH CỘNG ĐỒNG TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ SA PA, TỈNH LÀO CAI .. 70 3.1. Định hướng quản lý đối với du lịch cộng đồng của thị xã Sa Pa, tỉnh Lào Cai ................................................................................................................... 70 3.1.1. Quan điểm, định hướng phát triển du lịch cộng đồng .................... 70 3.1.1.1. Quan điểm phát triển du lịch cộng đồng tại Sa Pa ................... 70 3.1.1.2. Định hướng phát triển du lịch cộng đồng trên địa bàn thị xã ... 70 3.1.2. Định hướng quản lý đối với du lịch cộng đồng .............................. 71 3.2. Giải pháp hoàn thiện quản lý du lịch cộng đồng trên địa bàn thị xã Sa Pa, tỉnh Lào Cai .................................................................................................. 72 3.2.1. Hoàn thiện bộ máy quản lý nhà nước về du lịch cộng đồng tại địa phương ...................................................................................................... 72 3.2.2. Tích cực xúc tiến quảng bá, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến các chính sách, pháp luật về du lịch cộng đồng ................................ 73 3.2.3. Đa dạng hóa các sản phẩm du lịch cộng đồng của địa phương ...... 75 3.2.4. Tăng cường bảo vệ môi trường, giữ gìn văn hóa và cảnh quan thiên nhiên .......................................................................................................... 75 3.2.5. Đẩy mạnh hoạt động đào tạo, bồi dưỡng nhân lực ......................... 76
3.2.6. Đẩy mạnh huy động nguồn vốn, hoàn thiện cơ sở hạ tầng kỹ thuật phát triển du lịch cộng đồng ..................................................................... 77 3.2.7. Ban hành và tổ chức thực hiện các chính sách, pháp luật về du lịch cộng đồng .................................................................................................. 79 3.2.8. Nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra, thanh tra hoạt động quản lý du lịch cộng đồng ........................................................................................... 80 3.3. Một số kiến nghị để phát triển và quản lý hiệu quả du lịch cộng đồng tại địa phương.................................................................................................... 81 Tiểu kết chương 3 ........................................................................................ 82 KẾT LUẬN .................................................................................................. 83 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................... PHỤ LỤC .........................................................................................................
Danh mục các các chữ viết tắt Viết tắt Viết đầy đủ DLCĐ Du lịch cộng đồng ASEAN Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á QLNN Quản lý nhà nước UBND Ủy ban nhân dân GRDP Tốc độ tăng trưởng sản phẩm CĐĐP Cộng đồng địa phương CĐDC Cộng đồng dân cư
Danh mục các bảng Sơ đồ 2.1: Sơ đồ vị trí tổng thể toàn Khu du lịch quốc gia Sa Pa Hình 2.1: Tỉ lệ các dân tộc tại Sa Pa Hình 2.2: Tốc độ tăng trưởng GRDP giai đoạn 2019 – 2022 Hình 2.3: Cơ cấu kinh tế 2022 Bảng 2.1. Các văn bản về phát triển du lịch cộng đồng tại Sa Pa Bảng 2.2. Một số hoạt động thu hút khách du lịch của thị xã Sa Pa 2022
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Trong những năm qua, với sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế mạnh mẽ, tỷ trọng ngành du lịch dịch vụ của Việt Nam ngày càng chiếm phần lớn và đóng góp một vai trò vô cùng to lớn trong sự phát triển của đất nước. Cùng với đó, tỷ trọng du lịch của các tỉnh, các huyện, thị xã cũng đang chiếm phần lớn, được nhà nước quan tâm đầu tư và đẩy mạnh phát triển. Sa Pa cũng không ngoại lệ, với tiềm năng phong phú và đặc sắc của mình, Sa Pa ngày càng khẳng định được vị thế, vai trò của mình, đặc biệt là khi Sa Pa trở thành Khu du lịch quốc gia. Theo quy luật, thế giới luôn phát triển không ngừng, nhu cầu con người ngày càng cao đòi hỏi phải có nhiều loại hình, kiểu mẫu khác nhau mới đáp ứng đầy đủ được. Do đó, du lịch cũng phải vận động và phát triển không ngừng theo quy luật chung, vô hình phát triển thêm ngày càng nhiều loại hình du lịch khác nhau như du lịch văn hóa, du lịch khám phá, du lịch cộng đồng (DLCĐ), du lịch mạo hiểm,... Trong số đó, loại hình DLCĐ ngày càng thu hút được khách du lịch cả nội địa và quốc tế bởi sự đặc sắc trong phong tục, tập quán, văn hóa và con người bản địa. Thực chất DLCĐ là loại có quy mô nhỏ nhưng lại có đóng góp lớn về mặt kinh tế - xã hội, tạo điều kiện cho người dân tham gia làm chủ, góp phần tăng thu nhập nâng cao chất lượng cuộc sống địa phương và góp phần bảo vệ môi trường sinh thái, bảo tồn và phát triển bền vững những giá trị văn hóa của cộng đồng dân cư (CĐDC) địa phương. Đồng thời, giúp cho du khách có cơ hội tiếp cận và trải nghiệm các nền văn hóa mới, khám phá vẻ đẹp con người, thiên nhiên hoang sơ nhằm thỏa mãn nhu cầu khám phá những điều mới lạ và là nơi nghỉ dưỡng đầy lý thú. Chính vì thế lẽ đó mà vấn đề quản lý và phát triển DLCĐ theo đúng định hướng lại càng trở nên cần thiết và hết sức quan trọng.
2 Quản lý đối với DLCĐ là sự điều tiết của nhà nước lên DLCĐ để sử dụng có hiệu quả các tiềm năng, nguồn lực nhằm phát triển DLCĐ theo hướng bền vững, giữ nguyên được các giá trị về văn hóa và tự nhiên sẵn có. Nhận thức được tầm quan trọng đó, Đảng và Nhà nước đã có những chủ trương, chính sách chỉ đạo hợp lý nhằm khai thác và phát triển hiệu quả, đồng thời chỉ đạo chính quyền các cấp, chính quyền địa phương nâng cao vai trò quản lý của mình trong việc phát triển DLCĐ góp phần thúc đẩy du lịch phát triển, đưa ngành du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn. Với bề dày lịch sử hình thành và phát triển lâu đời (gần 120 năm), Thị xã Sa Pa được quy hoạch là một trong những trọng điểm du lịch của tỉnh Lào Cai nói riêng và của cả nước nói chung khi có một nền văn hóa phong phú, độc đáo, đặc điểm thời tiết đặc trưng mà ít nơi có được. Đó chính là những điều kiện cần để phát triển loại hình DLCĐ. Trong quá trình xây dựng và phát triển, hoạt động DLCĐ ở thị xã Sa Pa đạt được nhiều thành quả to lớn. Tuy nhiên, bên cạnh những thành quả và lợi thế đó, Sa Pa đang bộc lộ nhiều vấn đề ảnh hưởng tới sự phát triển mạnh mẽ của DLCĐ tại địa phương, có thể kể đến như các chính sách phát triển chưa đồng bộ; cơ sở hạ tầng chưa hoàn thiện; nhận thức về du lịch cộng đồng của người chưa rõ ràng; các điểm DLCĐ xây dựng tràn lan, tự phát; khó khăn trong việc bảo tồn, giữ gìn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống; lôi kéo khách du lịch; phát triển bền vững; thiếu hụt nguồn nhân lực; vấn đề ô nhiễm, suy giảm tài nguyên du lịch,.... Do vậy, việc nghiên cứu một cách có hệ thống, khách quan và đưa ra những giải pháp quản lý thích hợp nhằm thúc đẩy sự phát triển DLCĐ, đồng thời góp phần thúc đẩy nhanh quá trình phát triển kinh tế - xã hội là yêu cầu và nhiệm vụ cấp thiết. Xuất phát từ những vấn đề thực tiễn đó, tác giả chọn đề tài: "Quản lý du lịch cộng đồng trên địa bàn thị xã Sa Pa, tỉnh Lào Cai" để nghiên cứu là cần thiết, có ý nghĩa cả về lý luận và thực tiễn.
3 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Vấn đề về quản lý và phát triển DLCĐ đã được nhiều tác giả quan tâm tìm hiểu và nghiên cứu một cách khoa học, cụ thể có một số đề tài nghiên cứu nổi bật như sau: Năm 2003, Tiến sĩ Võ Quế đã thực hiện nghiên cứu đề tài cấp bộ: Nghiên cứu xây dựng mô hình phát triển du lịch cộng đồng tại Chùa Hương – Hà Tây. Nói chung đề tài đã đề cập đến nhiều vấn đề về du lịch cộng đồng như khái niệm, bản chất, đặc tính, phát triển DLCĐ,... nhìn vào thực tế hiện trạng kinh tế - xã hội, điều kiện và tiềm năng du lịch, vai trò của CĐDC tại chùa Hương, đề tài đã xây dựng mô hình mẫu về phát triển DLCĐ với các giải pháp khả quan để thực hiện mô hình phát triển du lịch dựa vào cộng đồng tại chùa Hương. Năm 2011, Nguyễn Thị Hường đã chọn: Du lịch cộng đồng miền núi phía Bắc Việt Nam (nghiên cứu trường hợp bản Sả Séng, Tả Phìn, Sa Pa, Lào Cai và bản Lác, Chiềng Châu, Mai Châu, Hòa Bình) làm đề tài nghiên cứu Luận văn thạc sĩ Dân tộc học. Tác giả cho chúng ta thấy được giá trị văn hóa của các dân tộc trong việc khai thác du lịch, đồng thời chỉ ra được các tác động của DLCĐ đối với hoạt động kinh tế, văn hóa - xã hội và môi trường tại một số địa phương ở miền núi phía Bắc Việt Nam (bản Sả Séng và bản Lác), đồng thời phân tích rõ phản ứng và sự thích ứng của người dân địa phương đối với loại hình du lịch này. Trong số các bài báo trên Tạp chí Du lịch, có đề cập đến vấn đề quản lý đối với du lịch Việt Nam, cụ thể là bài: Quản lý nhà nước đối với du lịch cộng đồng. Qua đó thấy được thực trạng công tác quản lý đối với DLCĐ ở Việt Nam, đồng thời nhắc nhở cần phải quan tâm kịp thời, tạo điều kiện tốt nhất để hoạt động này đạt hiệu quả cao hơn nữa. Trong đó có một số giải pháp quan trọng được nêu lên: Nâng cao nhận thức cộng đồng, Bảo vệ và khai thác nguồn tài nguyên du lịch hợp lý, Giải pháp về vốn, xây dựng cơ chế chính sách, đào tạo
4 và phát triển nguồn nhân lực, ap dụng Bộ Công cụ quản lý và giám sát du lịch cộng đồng với chu trình 8 bước. Năm 2014, Phạm Thị Hường đã thực hiện nghiên cứu Luận án Tiến sĩ Việt Nam học với đề tài: Phát triển du lịch cộng đồng tại huyện Ba Vì, thành phố Hà Nội từ tiếp cận sinh kế bền vững. Luận án đã đưa ra một khung sinh kế trong phát triển DLCĐ ở Ba Vì gồm 5 nguồn lực bao gồm con người, tài nguyên, kinh tế, xã hội và thể chế. Luận án làm rõ được các đặc điểm cơ bản của Ba Vì dựa vào lịch sử hình thành, văn hóa và định hướng phát triển du lịch bền vững đồng thời phân tích được hiện trạng phát triển du lịch cộng đồng ở Ba Vì theo 5 nguồn lực, qua đó thấy được tầm quan trọng của các nguồn lực này nhằm đề xuất được một số gợi ý chính sách phù hợp, góp phần phát triển du lịch cộng đồng ở địa bàn nghiên cứu. Năm 2017, Lê Thành Diễn đã thực hiện nghiên cứu Luận văn thạc sĩ Quản lý kinh tế với đề tài: Phát triển du lịch cộng đồng huyện KonPlông, tỉnh Kon Tum. Luận văn tập trung nghiên cứu các điều kiện để phát triển DLCĐ ở huyện KonPlông, phân tích thực trạng phát triển DLCĐ của địa phương theo các nguyên tắc phát triển DLCĐ, đồng thời đánh giá các mặt đạt được, các mặt hạn chế và nguyên nhân của hạn chế. Qua đó đưa ra một số giải pháp nâng cao hiệu quả phát triển DLCĐ như giải pháp về quản lý; phát triển cơ sở vật chất, hạ tầng kỹ thuật; xúc tiến, quảng bá du lịch cộng đồng; chú trọng đào tạo lao động du lịch; liên kết, hợp tác và hỗ trợ với cộng đồng địa phương (CĐĐP). Bài “Du lịch cộng đồng và sinh kế bền vững” của Báo Nhân Dân (số 4/2022) đã thống kê một số số liệu cụ thể về du lịch cộng đồng, chỉ ra nhiều cơ hội và thách thức trong quá trình phát triển du lịch cộng đồng gắn với đồng bào dân tộc, cùng với đó là cần phải có một cơ chế quản lý chặt chẽ hơn. Năm 2021, Lã Thị Bích Quang đã thực hiện nghiên cứu Luận án tiến sĩ Quản lý kinh tế với chủ đề: Phát triển du lịch cộng đồng bền vững từ góc nhìn
5 lý thuyết các bên liên quan: nghiên cứu điển hình ở khu vực Tây Bắc Việt Nam. Luận án xác định rõ vai trò các bên liên quan và các hoạt động chính được thực hiện nhằm hướng tới phát triển DLCĐ bền vững. Luận án chỉ ra rằng, phát triển DLCĐ bền vững cần có sự tham gia hiệu quả và phối hợp của các bên liên quan là chính quyền địa phương, doanh nghiệp, CĐĐP và các tổ chức phi Chính phủ. Nghiên cứu làm rõ các vấn đề còn tồn tại gây ảnh hưởng đến sự phát triển bền vững DLCĐ. Bài báo về du lịch cộng đồng trên Cổng thông tin du lịch Lào Cai với tựa đề Bài học từ du lịch cộng đồng ở Lào Cai.Với một số bài học của những người đi đầu trong việc phát triển DLCĐ của địa phương, đã đưa mô hình du lịch này phát triển thành công thêm ở nhiều thôn bản khác, tạo công ăn việc làm cho người dân, gia tăng thu nhập hàng tháng, góp phần xóa đói giảm nghèo. Bài viết đánh giá cao sự tham gia hưởng ứng tích cực của nhân dân, của cộng đồng và phải được đảm bảo lợi ích thì mới phát triển bền vững. Đồng thời phải tăng cường phối hợp, tương trợ qua lại giữa chính quyền, cộng đồng dân cư và các công ty lữ hành, công ty kinh doanh, doanh nghiệp trên địa bàn. Vai trò của chính quyền ở đây là ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch, ngành Lao động, Thương binh và Xã hội phối hợp với các cấp, các ngành khác tham gia đào tạo, định hướng cho người dân làm du lịch cộng đồng. Đồng thời phải có chính sách hỗ trợ, ưu tiên người dân làm DLCĐ thông qua các chương trình, dự án, kế hoạch được thực hiện tại địa phương. Luận văn thạc sĩ của Đào Xuân Tâm (2021), “Quản lý nhà nước về du lịch cộng đồng ở tỉnh Bình Định” đã khái quát toàn bộ cơ sở lý luận về du lịch cộng đồng, tập trung phân tích thực trạng quản lý nhà nước về du lịch cộng đồng ở tỉnh Bình Định với các nội dung cơ bản: Xây dựng kế hoạch, chính sách; tổ chức thực hiện chính sách; quản lý tài nguyên du lịch; xúc tiến du lịch; nâng cao ý thức người dân; thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm. Luận văn đánh
6 giá những thành tựu đã đạt được trong thời gian qua, những hạn chế và nguyên nhân hạn chế trong hoạt động quản lý nhà nước về du lịch cộng đồng ở tỉnh Bình Định. Đồng thời đưa ra phương hướng quản lý và một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về phát triển du lịch cộng động của địa phương này. Ngoài các công trình nghiên cứu trên, còn có rất nhiều các tác giả khác nghiên cứu về đề tài DLCĐ. Tuy nhiên, vấn đề “Quản lý DLCĐ trên địa bàn thị xã Sa Pa, tỉnh Lào Cai” nói chung chưa có nghiên cứu nào thực hiện. 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn 3.1. Mục đích Đề xuất giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý đối với hoạt động DLCĐ trên địa bàn thị xã Sa Pa, tỉnh Lào Cai góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của thị xã Sa Pa nói riêng và của tỉnh Lào Cai nói chung. 3.2. Nhiệm vụ - Nghiên cứu làm rõ những cơ sở lý luận về DLCĐ. - Nghiên cứu những tiềm năng phát triển DLCĐ tại Sa Pa. - Phân tích, đánh giá thực trạng của hoạt động quản lý DLCĐ tại thị xã Sa Pa, tỉnh Lào Cai. - Đề xuất giải pháp hoàn thiện hoạt động quản lý DLCĐ tại thị xã Sa Pa, tỉnh Lào Cai trong thời gian tới. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn 4.1. Đối tượng nghiên cứu Công tác quản lý DLCĐ trên địa bàn thị xã Sa Pa, tỉnh Lào Cai. 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Về không gian: Thị xã Sa Pa, tỉnh Lào Cai. - Về thời gian: Nghiên cứu quản lý DLCĐ trên địa bàn thị xã Sa Pa giai đoạn 2019-2022.
7 - Về nội dung: Nghiên cứu hoạt động quản lý DLCĐ tại thị xã Sa Pa trên góc độ quản lý nhà nước, đồng thời đánh giá và đề xuất giải pháp nhằm hoàn thiện hoạt động quản lý du lịch cộng đồng của địa phương này. 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn 5.1. Phương pháp luận - Quan điểm duy vật biện chứng và duy vật lịch sử: khi nghiên hoạt động phát triển và quản lý du lịch cộng đồng, cần phải xem xét, nghiên cứu trong quá khứ, hiện tại và dự báo sự phát triển trong tương lai. - Quan điểm hệ thống và phương pháp tiếp cận hệ thống: khi nghiên cứu du lịch cộng đồng phải đặt nó trong một hệ thống lãnh thổ nhất định, nghiên cứu sự vận động, phát triển, quản lý của từng yếu tố, nguồn lực trong hệ thống lãnh thổ. - Quan điểm kế thừa: khi nghiên cứu, lập và thực hiện các quy hoạch, kế hoạch phát triển du lịch cộng đồng, muốn đạt được hiệu quả cao, tiết kiệm chi phí, thời gian, các nhà nghiên cứu, quản lý và cơ quan nên kế thừa các công trình nghiên cứu, dự án quy hoạch DLCĐ đã được thực hiện trước đó đạt hiệu quả cao để học hỏi những kinh nghiệm tốt và hạn chế được những thiếu sót. 5.2. Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp thu thập số liệu, thống kê: Đòi hỏi người nghiên cứu phải tìm tòi, nghiên cứu và thu thập một cách khách quan, chính xác các tài liệu, số liệu phù hợp để đưa vào trình bày trong luận văn. Có thể là những thông tin đó có sẵn hoặc phải đi trao đổi, gặp gỡ, phỏng vấn mới có được. - Phương pháp phân tích, tổng hợp: xử lý các tài liệu đã thu thập được như giáo trình, báo, tạp chí, báo cáo của cơ quan quản lý và chính quyền địa phương, các đề tài liên quan đến đề tài nghiên cứu. Qua đó, chọn lọc và xử lý để rút ra những nội dung phù hợp cho nghiên cứu đề tài.
8 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn 6.1. Về lý luận Đề tài hệ thống hóa về những lý luận cơ bản trong công tác quản lý về DLCĐ, tạo được khung lý thuyết vững chắc về DLCĐ và quản lý DLCĐ. 6.2. Về thực tiễn - Các kết luận và giải pháp đề xuất là cơ sở, căn cứ khoa học để các nhà quản lý, cơ quan hoạch định chính sách hoàn thiện công tác QLNN về DLCĐ tại thị xã Sa Pa trong những năm tiếp theo. - Làm tài liệu cho các nhà nghiên cứu về đề tài liên quan đến DLCĐ. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài lời mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, nội dung chính của luận văn gồm có 3 chương: Chương 1: Cơ sở khoa học về quản lý du lịch cộng đồng Chương 2: Thực trạng quản lý du lịch cộng đồng trên địa bàn thị xã Sa Pa, tỉnh Lào Cai Chương 3: Định hướng và giải pháp hoàn thiện quản lý du lịch cộng đồng trên địa bàn thị xã Sa Pa, tỉnh Lào Cai
9 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ QUẢN LÝ DU LỊCH CỘNG ĐỒNG 1.1. Tổng quan về du lịch và du lịch cộng đồng 1.1.1. Khái niệm du lịch Hiện nay, du lịch ngày càng phát triển và chiếm tỉ trọng cao trong cơ cấu ngành kinh tế, không chỉ tại các nước phát triển, các nước lớn mà ngay tại Việt Nam, du lịch cũng đang ngày càng được quan tâm, chú trọng đầu tư phát triển. Du lịch được đánh giá là một ngành kinh tế lớn và phát triển vượt bậc trên thế giới, được Bộ chính trị ban hành Nghị quyết về phát triển du lịch thành ngành kinh tế mũi. Ngày nay, từ ngữ du lịch đã trở nên phổ biến ở mọi nơi, tùy theo từng góc nhìn, từng khía cạnh mà có nhiều quan điểm, khái niệm khác nhau về du lịch. Về kinh tế: Du lịch là một ngành kinh tế phục vụ cho nhu cầu tham quan, giải trí, nghỉ ngơi, đồng thời có thể kết hợp với nhiều hoạt động khác như thể thao, hội nghị, chữa bệnh, nghiên cứu khoa học. Nhu cầu khách hàng: Du lịch là một sản phẩm vô cùng quan trọng và không thể thiếu của con người đến khi đạt đến một quá trình phát triển nhất định. Khi kinh tế - xã hội phát triển, thu nhập gia tăng, thời gian rảnh rỗi nhiều, phương tiện giao thông thuận tiện và công nghệ thông tin tiên tiến, làm phát sinh mong muốn đi nghỉ ngơi, tham quan du lịch của con người. Sản phẩm du lịch: Sản phẩm chủ đạo của du lịch là các chương trình du lịch, các lễ hội đặc trưng gắn với cảnh quan thiên nhiên, di tích văn hoá, di tích lịch sử cùng với hệ thống cơ sở vật chất – kỹ thuật đi kèm như cơ sở lưu trú, nghỉ ngơi, ăn uống, vận chuyển. Còn theo Luật du lịch Việt Nam năm 2017 thì : “Du lịch là các hoạt động có liên quan đến chuyến đi của con người ngoài nơi cư trú thường xuyên trong thời gian không quá 01 năm liên tục nhằm đáp ứng nhu cầu tham quan, nghỉ