Luận văn Thạc sĩ Quản lý kinh tế: Quản lý tài chính tại Lữ đoàn 229 - Bộ Tư lệnh Công binh

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:123

Thêm vào BST

Báo xấu

20
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trên cơ sở lý luận về quản lý tài chính tại đơn vị dự toán quân đội cấp 3, tác giả đánh giá thực tiễn và đề xuất giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý tài chính tại Lữ đoàn 229 – Bộ Tư lệnh Công. Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý kinh tế: Quản lý tài chính tại Lữ đoàn 229 - Bộ Tư lệnh Công binh

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------------------- NGUYỄN VĂN TUẤN QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI LỮ ĐOÀN 229 - BỘ TƢ LỆNH CÔNG BINH LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG ỨNG DỤNG Hà Nội - 2019
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------o0o--------- NGUYỄN VĂN TUẤN QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI LỮ ĐOÀN 229- BỘ TƢ LỆNH CÔNG BINH Chuyên ngành: Quản lý kinh tế Mã số: 60 34 04 10 LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG ỨNG DỤNG NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS NGUYỄN TRÖC LÊ Hà Nội - 2019
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn này là kết quả nghiên cứu của riêng tôi, chƣa đƣợc công bố trong bất cứ một công trình nghiên cứu nào của ngƣời khác. Việc sử dụng kết quả, trích dẫn tài liệu của ngƣời khác đảm bảo theo đúng các quy định. Các nội dung trích dẫn và tham khảo các tài liệu, sách báo, thông tin đƣợc đăng tải trên các tác phẩm, tạp chí và trang web theo danh mục tài liệu tham khảo của luận văn. Ngƣời cam đoan Nguyễn Văn Tuấn
LỜI CẢM ƠN Luận văn đƣợc hoàn thành với sự giúp đỡ nhiệt tình của Nhà trƣờng, của tập thể lãnh đạo và các thầy cô Khoa sau đại học, Khoa quản trị kinh doanh trƣờng Đại học Quốc gia Hà nội, đặc biệt là công lao hƣớng dẫn tận tình, chu đáo của giáo viên hƣớng dẫn: PGS, TS. Nguyễn Trúc Lê. Em xin đƣợc gửi tới các thầy, cô lời cảm ơn trân trọng nhất. Xin trân trọng cảm ơn sự giúp đỡ nhiệt tình và những tƣ liệu quý báu đƣợc cung cấp từ các nhà quản lý, các anh, chị chuyên viên tài chính Lữ đoạn 229- Bộ Tƣ lệnh Công Binh. Xin chân thành cảm ơn gia đình, bạn bè, đồng nghiệp đã luôn động viên, ủng hộ và chia sẻ những khó khăn để tác giả hoàn thành tốt luận văn.
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................. i LỜI CẢM ƠN ................................................................................................... ii MỤC LỤC ........................................................................................................ iii DANH MỤC VIẾT TẮT ................................................................................... i DANH MỤC BẢNG ......................................................................................... ii DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ ...................................................................... ii PHẦN MỞ ĐẦU ............................................................................................... 1 CHƢƠNG 1:TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI ĐƠN VỊ DỰ TOÁN CẤP 3 ........... 4 THUỘC BỘ QUỐC PHÕNG ........................................................................... 4 1.1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI .............................................................................................................. 4 1.2. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI ĐƠN VỊ DỰ TOÁN CẤP 3 THUỘC BỘ QUỐC PHÕNG ................................................. 14 1.2.1. Tài chính đơn vị dự toán cấp 3 thuộc BQP ........................................... 14 1.2.2. Quản lý tài chính tại đơn vị dự toán cấp 3 thuộc BQP ......................... 18 CHƢƠNG 2:PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............................................. 44 2.1. PHƢƠNG PHÁP THU THẬP DỮ LIỆU ................................................ 44 2.1.1. Phƣơng pháp thu thập dữ liệu thứ cấp .................................................. 44 2.1.2. Phƣơng pháp thu thập dữ liệu sơ cấp .................................................... 45 2.2. PHƢƠNG PHÁP PHÂN TÍCH, XỬ LÝ DỮ LIỆU ................................ 45 2.2.1. Phƣơng pháp thống kê mô tả ................................................................ 45 2.2.2. Phƣơng pháp so sánh............................................................................. 46 2.2.3. Phƣơng pháp biểu mẫu, sơ đồ ............................................................... 47 2.2.4. Phƣơng pháp phân tích SWOT ............................................................. 48 2.2.5. Phƣơng pháp phân tích tổng hợp .......................................................... 48
CHƢƠNG 3:THỰC TRẠNG QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI LỮ ĐOÀN 229 - BỘ TƢ LỆNH CÔNG BINH GIAI ĐOẠN 2016 ĐẾN 2018 ........................ 49 3.1. KHÁI QUÁT VỀ LỮ ĐOÀN 229 - BỘ TƢ LỆNH CÔNG BINH..... 49 3.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của Lữ đoàn 229 .................... 49 3.1.2. Chức năng, nhiệm vụ của Lữ đoàn 229 ........................................ 51 3.1.3. Tổ chức bộ máy biên chế và bộ máy quản lý tài chính tại Lữ đoàn 229 ................................................................................................................. 52 3.2. PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI LỮ ĐOÀN 229- BỘ TƢ LỆNH CÔNG BINH GIAI ĐOẠN 2015 ĐẾN 2018 54 3.2.1. Thực trạng lập kế hoạch tài chính tại Lữ đoàn 229 ...................... 55 3.2.2. Thực trạng tổ chức, thực hiện kế hoạch tài chính tại Lữ đoàn 229 ................................................................................................................. 56 3.2.3. Thực trạng công tác thanh tra, kiểm tra, kiểm toán tại Lữ đoàn 229 ................................................................................................................. 69 3.3. ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI LỮ ĐOÀN 229 – BỘ TƢ LỆNH CÔNG BINH GIAI ĐOẠN 2016- 2018 ...................... 71 3.3.1. Đánh giá trên các tiêu chí .............................................................. 71 3.3.2. Đánh giá trên một số chỉ tiêu ........................................................ 73 3.3.3. Đánh giá chung về quản lý tài chính tại lữ đoàn 229 ................... 79 CHƢƠNG 4:ĐỊNH HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI LỮ ĐOÀN 229 - BỘ TƢ LỆNH CÔNG BINH ................ 84 4.1. ĐỊNH HƢỚNG HOÀN THIỆN QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI LỮ ĐOÀN 229 TRONG THỜI GIAN TỚI ...................................................... 84 4.1.1. Phƣơng hƣớng lãnh đạo công tác tài chính quân đội đến năm 2020 và những năm tiếp theo ........................................................................... 84 4.1.2. Mục tiêu, nhiệm vụ của Lữ đoàn 229 trong thời gian tới ............. 87 4.2. GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI LỮ ĐOÀN 229............................................................................................. 87 4.2.1. Tập trung nâng cao chất lƣợng lập kế hoạch tài chính ................. 87
4.2.2. Tăng cƣờng sự lãnh đạo, chỉ đạo và trách nhiệm của các cấp uỷ Đảng, vai trò chính uỷ, chỉ huy Lữ đoàn và nâng cao năng lực đội ngũ nhân lực thực thi quản lý tài chính của đơn vị để tổ chức thực hiện tốt kế hoạch tài chính. ............................................................................................... 91 4.2.3. Tăng cƣờng công tác thanh tra, kiểm tra tài chính tại Lữ đoàn để nâng cao tính hiệu lực và hiệu quả trong quản lý tài chính .......................... 100 4.2.4. Phát huy hơn nữa tính tự chủ trong quản lý tài chính, nâng cao vai trò quản lý tài chính tại đơn vị hƣớng đến phát triển bền vững .................... 102 4.2.5. Một số biện pháp khác ........................................................................ 103 4.3. MỘT SỐ KIẾN NGHỊ ĐỐI VỚI NHÀ NƢỚC, BỘ QUỐC PHÕNG, BỘ TƢ LỆNH CÔNG BINH .................................................................... 105 KẾT LUẬN .................................................................................................. 107 TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 108 PHỤ LỤC KẾT QUẢ PHỎNG VẤN ........................................................ 111
DANH MỤC VIẾT TẮT STT Ký hiệu Nguyên nghĩa 1 BQP Bộ Quốc phòng 2 DTNS Dự toán ngân sách 3 KBNN Kho bạc nhà nƣớc 4 NSNN Ngân sách nhà nƣớc 5 NSQP Ngân sách quốc phòng 6 SSCĐ Sẵn sàng chiến đấu 7 TDTT Thể dục thể thao i
DANH MỤC BẢNG 1 Bảng 3.1 Kết quả phân bổ kinh phí tại Lữ đoàn giai đoạn 2016 đến 2018 66 2 Bảng 3.2 Tỷ lệ % DTNS đơn vị lập/DTNS đƣợc duyệt của Lữ đoàn 229 giai đoạn 2016 đến 2018 74 3 Bảng 3.3 Kết quả phân bổ DTNS thực tế so với DTNS đƣợc duyệt 77 DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ Sơ đồ 3.1 Sơ đồ tổ chức biên chế của Lữ đoàn 229 53 Biều đồ 3.1 Cơ cấu nguồn thu của Lữ đoàn 229 các năm 2016 đến 2018 57 ii
PHẦNMỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Ra đời cùng với sự hình thành và phát triển của Quân độinhân dân Việt Nam, ngành Tài chính Quân độiđóng một vai trò quan trọng trong thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, luôn nêu cao tinh thần tự lực, tự cƣờng, khắc phục mọi khó khăn, thƣờng xuyên bám sát nhiệm vụ chính trị, đƣờng lối, chính sách của Đảng, pháp luật Nhà nƣớc, nhiệm vụ của Quân đội nhân dân Việt Nam qua từng thời kỳ cách mạng. Thực tiễn đã chứng minh rằng, sức mạnh của quân đội đƣợc cấu thành nên bởi nhiều nhân tố; trong đó, công tác tài chính quân đội là một nhân tố không thể thiếu nhằm đảm bảo nhu cầu Ngân sách cho nhiệm vụ quân sự, quốc phòng và xây dựng quân đội theo hƣớng thiện chiến, chính quy và hiện đại; đáp ứng kịp thời những nhiệm vụ thƣờng xuyên và đột xuất, góp phần cùng toàn quân hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ đƣợc giao, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam Xã hội Chủ nghĩa. Trong điều kiện kinh tế nƣớc ta còn nhiều khó khăn, ngân sách dành cho quốc phòng còn hạn hẹp, công tác quản lý tài chính quân đội đã và đang là vấn đề cấp bách mang tính cơ bản, lâu dài. Để thực hiện nhiệm vụ xây dựng Quân đội, bảo vệ Tổ quốc thời kỳ mới, nhu cầu tài chính đảm bảo cho quốc phòng tăng mạnh song khả năng đáp ứng của Ngân sáchcó hạn. Bên cạnh đó, những năm qua Quốc hội và Chính phủ thực hiện đổi mới cơ chế quản lý tài chính cho phù hợp với quy định pháp luật về tài chính – ngân sách cũng nhƣ đặc thù quốc phòng nên nhiều quy định mới đƣợc triển khai. Do đó, hoàn thiện công tác quản lý tài chính quân đội có ý nghĩa quan trọng góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực tại các đơn vị. Lữ đoàn 229 là đơn vị chủ lực thuộc Binh chủng Công binh cũng cần đảm bảo tốt công tác quản lý tài chính tại đơn vị. Trong suốt chặng đƣờng 1
lịch sử phát triển, Lữ đoàn luôn luôn chủ động, nỗ lực vƣợt qua khó khăn, hoàn thành tốt nhiệm vụ.Những năm qua, Lữ đoàn cũng đã hƣởng ứng phong trào thi đua “Đơn vị quản lý tài chính tốt” và đã đạt đƣợc những kết quả nhất định. Song bên cạnh đó, công tác quản lý tài chính tại Lữ đoàn 229 vẫn còn những mặt hạn chế, gây ảnh hƣởng bất lợi đến việc thực thi các nhiệm vụ chính trị đƣợc giao. Cụ thể, giai đoạn 2016 đến 2018, công tác quản lý tài chính tại Lữ đoàn còn một số hạn chế nhất định đó là: (1) chất lƣợng lập kế hoạch tài chính còn chƣa cao; (2)khâu tổ chức triển khai kế hoạch tài chính ở một số nội dung liên quan XDCB, chi chế độ, chính sách cho chiến sĩ, hoạt động rà phá bom mìn, … còn chƣa đúng chế độ, tiêu chuẩn, định mức, chậm tiến độ; (3) công tác thanh tra, kiểm tra tài chính còn chƣa nghiêm làm giảm tính hiệu lực. Do đó, đơn vị chƣa nâng cao đƣợc tính hiệu quả trong việc sử dụng nguồn lực để thực thi các nhiệm vụ chính trị đƣợc giao. Xuất phát từ nhữnglý luận và thực tiễn trên, tôi đã chọn đề tài: “Quản lý tài chính tại Lữ đoàn 229 - Bộ Tư lệnh Công binh” làm đề tàiluận văn thạc sĩ chuyên ngành Quản lý kinh tế. 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 2.1. Mục đích nghiên cứu: Trên cơ sở lý luận về quản lý tài chính tại đơn vị dự toán quân đội cấp 3, tác giả đánh giá thực tiễn và đề xuất giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý tài chính tại Lữ đoàn 229 – Bộ Tƣ lệnh Công binh. 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu: Để đạt mục đích nghiên cứu, đề tài thực hiện nhiệm vụ sau: - Hệ thống hóa cơ sở lý luận về quản lý tài chính đơn vị dự toán cấp 3 thuộc Bộ Quốc phòng. - Phân tích, đánh giá thực trạng quản lý tài chính tại Lữ đoàn 229 – Bộ tƣ lệnh Công binh giai đoạn 2015 đến 2018. 2
- Đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý tài chính tại Lữ đoàn 229 – Bộ tƣ lệnh Công binh trong thời gian tới. 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu: Quản lý tài chính tại đơn vị dự toán quân đội cấp 3. 3.2. Phạm vi nghiên cứu: Luận văn nghiên cứu quản lý tài chính tại Lữ đoàn 229- Bộ tƣ lệnh Công gồm các nội dung: a) lập kế hoạch tài chính; b) tổ chức thực hiện kế hoạch tài chính; c) thanh tra, kiểm tra tài chính của đơn vị.Số liệu nghiên cứu từ năm 2015 đến 2018. 4. Kết cấu luận văn: Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, luận văn “Quản lý tài chính tại Lữ đoàn 229 – Bộ tƣ lệnh Công binh” đƣợc chia thành 4 chƣơng: Chƣơng 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu và cơ sở lý luận về quản lý tài chính tại đơn vị dự toán cấp 3 thuộc Bộ quốc phòng Chƣơng 2. Phƣơng pháp nghiên cứu Chƣơng 3: Thực trạng quản lý tài chính tại Lữ đoàn 229 – Bộ tƣ lệnh Công binh giai đoạn 2016 đến 2018 Chƣơng 4: Định hƣớng và giải pháp hoàn thiện công tác quản lý tài chính tại Lữ đoàn 229 – Bộ tƣ lệnh Công binh. 3
CHƢƠNG 1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI ĐƠN VỊ DỰ TOÁN CẤP 3 THUỘC BỘ QUỐC PHÕNG 1.1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI Trong suốt chặng đƣờng lịch sử chiến đấu giành độc lập, xây dựng và phát triển kinh tế đất nƣớc, công tác quản lý tài chính nói chung và công tác tài chính quân đội nói riêng luôn là vấn đề thu hút đƣợc sự quan tâm của các nhà khoa học, các cấp quản lý. Điều này đƣợc khẳng định qua số lƣợng các công trình nghiên cứu có liên quan đến vấn đề trên, đặc biệt trong những năm gần đây. Tiêu biểu có thể kể tên các nghiên cứu sau: Nguyễn Huy Tranh, (2011), về“Quản lý Nhà nước về tài chính hoạt động có thu tại đơn vị dự toán quân đội”, luận án Tiến sĩ kinh tế, Đại học Kinh tế quốc dân. Tác giả đứng trên quan điểm Nhà nƣớc là chủ thể quản lý tài chính tại các đơn vị dự toán quân đội. Trên cƣơng vị các cơ quan quản lý nhà nƣớc đƣợc phân cấp, cụ thể là Bộ Quốc phòng và cơ quan chức năng ngành là Cục Tài chính- Bộ Quốc phòng. Các đơn vị quân đội với chức năng, nhiệm vụ khác nhau thực hiện các hoạt động trong các lĩnh vực khác nhau, song tác giả đi sâu nghiên cứu quản lý tài chính đối với hoạt động có thu. Trên cƣơng vị Nhà nƣớc là cơ quan chủ quản cao nhất thực hiện quản lý tài chính tại các đơn vị dự toán quân đội gồm 5 nội dung: (1) Định hƣớng quản lý tài chính hoạt động có thu của đơn vị dự toán quân đội; (2) hoàn thiện chính sách, chế độ quản lý tài chính hoạt động có thu thông qua việc ban hành văn bản pháp luật ; (3) hƣớng dẫn lập và quyết định các kế hoạch tài chính hoạt động có thu; (4) chỉ đạo thực hiện kế hoạch tài chính hoạt động có thu; 4
(5) kiểm tra tài chính và kiểm toán hoạt động có thu. Luận án đư a ra quan điể m chủ đa ̣o quản lý Nhà nư ớc về quản lý tài chính hoạt đ ộng có thu đó là các h oạt động có thu không đư ơ ̣c ảnh hưởng đế n nhi ệm vu ̣ chính và không làm giảm khả năng sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu của đơn vị dự toán ; ngƣợc lại cho phép đáp ứng nhu cầu hội nhập và xu hư ớng tƣ̀ng bước áp du ̣ng quản lý chi tiêu công hi ện đa ̣i vào các đơn vi ̣dƣ̣ toán . Theo đó, các đơn vị sự nghiệp có thu sẽ duy trì quy mô và phạm vi hoạt động có thu trên cơ sở tận dụng năng lực về lao động, tài sản dôi dƣ để tạo nguồn thu, hoàn trả nộp NSNN, ngân sách Quốc phòng đủ các khoản chi phí có nguồn gốc từ ngân sách. Về phƣơng pháp nghiên cứu: Tác giả sử dụng dữ liệu sơ cấp thông qua điều tra, phỏng vấn kết hợp với dữ liệu thứ cấp có đƣợc thông qua báo cáo quyết toán ngân sách và tổng kết công tác tài chính các năm của các đơn vị dự toán có quan hệ trực tiếp với Cục tài chính – BQP với vai trò là đơn vị dự toán cấp 1. Tác giả sử dụng kết hợp các phƣơng pháp thống kê mô tả, phƣơng pháp phân tích hồi quy tuyến tính, phƣơng pháp nghiên cứu tình huống (phân tích số liệu hoạt động có thu của một số đơn vị tiêu biểu có nhiều hoạt động có thu nhƣ quyết; đi sâu phân tích số liệu hoạt động có thu thông qua báo cáo một số đơn vị: Tổng cục Kỹ thuật, Bệnh viện Trung ƣơng quân đội 108, …). Về kết quả nghiên cứu: Tác giả đã đƣa ra 5 nhóm giải để hoàn thiện quản lý Nhà nƣớc tƣơng ứng các nội dung đƣợc đề cập, phân tích ở phần thực trạng. Ngoài ra, tác giả đƣa giải pháp để áp dụng thử nghiệm nội dung quản lý tài chính mới cho một số loại hình nhƣ liên kết giáo dục và đào tạo, dịch vụ y tế khám chữa bệnh và dịch vụ nghiên cứu khoa học. Các giải pháp là toàn diện và có tính áp dụng thực tế cao. Nghiên cứu quản lý tài chính tại một đơn vị dự toán cụ thể thuộc BQP có nghiên cứu của tác giả Phạm Công Nguyên, (2017),với đề tài“Quản lý tài 5
chính tại Trung tâm Thí nghiệm Lưu mẫu- BQP” luận văn Thạc sỹ, Đại học Quốc gia Hà Nội. Trong nghiên cứu này, tác giả đứng trên quan điểm chủ thể quản lý tài chính tài chính tại một đơn vị dự toán cụ thể thuộc BQP và tác giả đánh giá công tác quản lý tài chính trên tất cả các hoạt động của đơn vị. Theo phân cấp quản lý, chủ thể quản lý tài chính đơn vị dự toán quân đội tập trung vào 3 điểm chính sau: (1) Công tác lập kế hoạch tài chính; (2) Công tác tổ chức thực hiện kế hoạch tài chính; (3) Công tác thanh tra, kiểm tra thực hiện kế hoạch tài chính tài đơn vị. Về phƣơng pháp nghiên cứu, tác giả thu thập thông tin từ số liệu thứ cấp, sau đó sử dụng phƣơng pháp thống kê so sánh và phân tích tổng hợp để xử lý và phân tích thông tin. Về kết quả nghiên cứu, tác giả đã đề xuất 5 giải pháp hoàn thiện công tác quản lý tài chính tại Trung tâm Thí nghiệm Lƣu mẫu. Luận văn là tài liệu tham khảo có giá trị cao thể hiện: (1) Tác giả đã góp phần làm rõ khái niệm, nội dung và tiêu chí đánh giá hiệu quả quản lý hoạt động tài chính tại đơn vị quân đội; (2) hệ thống giải pháp là tài liệu tham khảo cho Trung tâm Thí nghiệm Lƣu mẫu nói riêng và cho các đơn vị dự toán Quân đội nói chung cũng nhƣ cơ quan quản lý Nhà nƣớc nhằm nâng cao hiệu quả quản lý tài chính quân đội. Mở rộng phạm vi nghiên cứu quản lý tài chính cho các đơn vị có nghiên cứu của tác giả Mai Thị Hoa, (2017),với đề tài“Quản lý tài chính đối với các đơn vị sự nghiệp thuộc Tổng cục Biển và Hải đảo Việt Nam”, luận văn Thạc sỹ, Đại học Quốc gia Hà nội. Tác giả đã làm rõ một số khái niệm: đơn vị sự nghiệp, quản lý tài chính, quản lý tài chính tại đơn vị sự nghiệp. Tác giả nghiên cứu vấn đề quản lý tài chính tại các đơn vị sự nghiệp dƣới góc độ quản lý tài chính công do nguồn tài chính cho các đơn vị sự nghiệp chủ yếu từ NSNN cấp. Theo đó, quản lý tài chính tại đơn vị sự nghiệp gồm 4 nội dung chính: (1) Lập dự toán thu, chi Ngân sách; (2) Tổ chức chấp hành dự toán 6
thu- chi Ngân sách; (3) Quyết toán thu, chi Ngân sách; (4) Công tác thanh tra, kiểm tra, kiểm toán. Trên đây là các công trình nghiên cứu có nhiều điểm tƣơng đồng với vấn đề nghiên cứu đƣợc tác giả lựa chọn - nghiên cứu quản lý tài chính tại đơn vị dự toán thuộc Bộ Quốc Phòng. Ngoài ra, nghiên cứu về chi NSNN cho lĩnh vực Quốc phòng có nghiên cứu của tác giả Trần Đình Thăng, (2011), về “Hoàn thiện quản lý chi NSNN đối với lĩnh vực Quốc phòng ở Việt Nam”, luận án Tiến sĩ kinh tế, Đại học Kinh tế Quốc dân. Về lý luận, tác giả đi sâu làm rõ một nội dung cụ thể của quản lý tài chính quân đội đó là quản lý nội dung chi, cụ thể: cơ sở pháp lý của công tác quản lý chi; tổ chƣ́c bộ máy quản lý chi ngân sách cho lĩnh vực quốc phòng từ trung ƣơng đến địa phƣơng ; cơ cấ u chi ngân sách cho liñ h vƣ̣c quố c phòng ở các cấ p , các đơn vị và địa bàn ; mố i quan h ệ giƣ̃a các cấ p , các ngành có liên quan đến mục đích sử dụng của các khoản chi đó . Về thực tế, tác giả đã đánh giá thực trạng và đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm hoàn thiện công tác quản lý chi ngân sách cho liñ h vƣ̣c quố c phòng. Phạm vi nghiên cứu của luận án đã đề cập đế n nội dung chi ngân sách cho quốc phòng nói chung, không đề cập đế n đơn vi ̣cu ̣ thể nào. Thông qua các nghiên cứu trên cho phép tác giả rút ra đƣợc một số đặc điểm cơ bản sau về quản lý tài chính đơn vị dự toán quân đội: (1) Tài chính đơn vị dự toán quân đội vừa mang đặc điểm chung của tài chính vừa có những đặc trƣng riêng của quân đội. Tài chính đơn vị dự toán quân đội là tổng thể các quan hệ kinh tế - tài chính trong các lĩnh vực hoạt động khác nhau của Quân đội. Do vậy việc quản lý tài chính đơn vị dựn toán quân đội vừa phải tuân thủ các nguyên tắc chung của quản lý tài chính, vừa phải thích ứng với những đặc thù của Quân đội; (2) Xuất phát từ mục tiêu của tài chính đơn vị dự toán quân đội là đảm bảo nhu cầu tài chính cho việc xây dựng quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bƣớc hiện đại, đủ sức hoàn thành thắng 7
lợi mọi nhiệm vụ quân sự và quốc phòng; quốc phòng kết hợp với kinh tế, kinh tế kết hợp với quốc phòng. Do đó, đánh giá hiệu quả quản lý tài chính tại các đơn vị dự toán quân đội phải lấy việc hoàn thành mục tiêu làm căn cứ. (3) Nguồn tài chính chủ yếu của các đơn vị dự toán quân đội là NSNN, NSQP. Do đó, quản lý tài chính tại các đơn vị quân đội chủ yếu là quản lý NSNN, NSQP cấp cho đơn vị và nó cũng gắn liền với chu trình ngân sách nói chung. Khách thể quản lý trong các nghiên cứu là tài chính quân đội song ở phạm vi nghiên cứu là các đơn vị dự toán quân đội cụ thể thì chủ thể quản lý đƣợc phân cấp thẩm quyền quản lý tài chính là khác nhau. Do đó, nội dung quản lý tài chính tại các đơn vị dự toán quân đội khác nhau có điểm khác biệt nhất định. Cũng về nội dung quản lý tài chính, quản lý NSNN nhƣng ở một phạm vi rộng hơn có thể kể đến một số nghiên cứu tiêu biểu sau: Nguyễn Quốc Anh, (2015), về “Quản lý ngân sách nhà nước tại huyện Đức Thọ, Tình Hà Tĩnh”, luận văn Thạc sỹ, Đại học Quốc gia Hà Nội. Tác giả đã làm rõ một số lý luận và thực tế về quản lý ngân sách Nhà nƣớc đối với cấp huyện. Cơ sở thực tiến là kinh nghiệm quản lý ngân sách tại một số địa phƣơng. Luận văn đánh giá đƣợc thực trạng quản lý ngân sách nhà nƣớc trên địa bản huyện Đức Thọ trên các công tác lập dự toán, chấp hành dự toán, quyết toán, thanh tra, kiểm tra NSNN. Trên cơ sở đó, tác giả đƣa ra quan điểm và các giải pháp hoàn thiện công tác quản lý NSNN cấp huyện. Hệ thống giải pháp cụ thể nhƣ nâng cao chất lƣợng công tác lập dự toán, nâng cao chất lƣợng chấp hành dự toán, tổ chức tốt công tác quyết toán và tăng cƣờng công tác thanht ra, kiểm tra hoạt động quản lý ngân sách huyện. Nghiên cứu cung cấp cơ sở lý luận cơ bản nhất về quản lý NSNN ở cấp Huyện trên địa bàn cụ thể đó là huyện Đức Thọ. Nội dung quản lý NSNN (gồm quản lý thu NSNN và quản lý chi NSNN) đƣợc thể hiện ở tất cả các 8
khâu của chu trình ngân sách: Lập dự toán ngân sách, chấp hành dự toán ngân sách, quyết toán ngân sách và hoạt động thanh tra, kiểm tra quản lý NSNN. Đi sâu nghiên cứu nội dung chi NSNN có nghiên cứu của Nguyễn Thanh Nhàn, (2018), về “Quản lý chi ngân sách quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội”, luận văn Thạc sỹ, Đại học Quốc gia Hà Nội. Tác giả đã chỉ ra những hạn chế trong công tác quản lý chi ngân sách của Quận. Luận văn đề xuất định hƣớng, mục tiêu và hệ thống giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý chi ngân sách quận Bắc Từ Liêm năm 2017 và các năm tiếp theo. Tập trung vào các vấn đề: i) Thực hiện đổi mới công tác quản lý chi NSNN Quận; ii)Thực hiện tốt công tác lập, quyết định và phân bổ dự toán NS; iii) Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí; iv) phòng, chống tham nhũng và thực hiện công khai tài chính, NSNN; v) Tăng cƣờng vai trò của KBNN; vi) Tăng cƣờng công tác thanh tra, kiểm tra; vii) hoàn thiện tổ chức và cán bộ quản lý chi ngân sách; viii) Phát triển hệ thống thông tin, phƣơng tiện quản lý ngân sách. Nhƣ vậy, đối với nghiên cứu này, tác giả Nguyễn Thanh Nhàn đi sâu nghiên cứu một nội dung cụ thể của quản lý NSNN đó là quản lý chi NSNN tại địa bàn cụ thể là quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội. Quản lý chi NSNN đƣợc tác giả Nguyễn Thanh Nhàn đi theo các bƣớc của chu trình ngân sách nhà nƣớc nói chung. Nghiên cứu chuyên sâu đối với nội dung chi NSNN có nghiên cứu của Nguyễn Công Nghiệp, (2009) về"Nâng cao hiệu quả quản lý vốn đầu tư từ NSNN ở Việt Nam", Đề tài khoa học cấp Nhà nƣớc, Bộ Tài chính, Hà Nội. Tác giả khẳng định để nâng cao hiệu quả quản lý vốn đầu tƣ từ NSNN ở Việt Nam thi cần phải chú ý đến những vấn đề sau, đó là: phải đảm bảo quy hoạch đầu tƣ, nhằm xác định lĩnh vực cần đầu tƣ, nhu cầu vốn đầu tƣ; Thực hiện nghiêm các bƣớc trong quản lý dự án đầu tƣ: Lập dự án; Thẩm định dự án; Giám sát dự án; Nghiệm thu dự án hoàn thành; Thực hiện tốt khâu giám sát 9
đầu tƣ. Trong nghiên cứu, tác giả Nguyễn Công Nghiệp nghiên cứu chi tiết cho một nội dung chi NSNN cho đầu tƣ nói chung ở Việt Nam. Viện nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương, (2005), về “Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả đầu tư từ ngân sách nhà nước”, đề tài cấp Bộ. Đề tài cũng đã đi sâu vào các giải pháp để nâng cao hiệu quả đầu tƣ từ ngân sách nhà nƣớc và chia thành bốn nhóm chính: nhóm giải pháp tài chính; nhóm giải pháp về con ngƣời; nhóm giải pháp về cơ chế, chính sách quản lý đầu tƣ từ ngân sách nhà nƣớc; nhóm giải pháp khác. Tuy nhiên, trong nghiên cứu này đã đƣa ra các giải pháp rất chung cho toàn bộ hoạt động quản lý dự án đầu tƣ từ vốn ngân sách nhà nƣớc và nâng cao hiệu quả của nó, chƣa thể hiện đƣợc những giải pháp nào sẽ đƣợc áp dụng tập trung cho từng địa phƣơng riêng biệt. Đi sâu đánh giá một khâu của chu trình ngân sách có nghiên cứu nghiên cứu của tác giả Nguyễn Văn Bình, (2010), về “Nâng cao hiệu quả, hiệu lực thanh tra tài chính dự án đầu tư xây dựng sử dụng vốn Nhà nước ở Việt Nam”, Luận án tiến sĩ kinh tế, Học viện Tài chính. Luận án đi sâu nghiên cứu về thanh tra tài chính dự án đầu tƣ xây dựng sử dụng vốn nhà nƣớc. Luận án trình bày những vấn đề liên quan đến lí luận và thực tiến trong hoạt động thanh tra tài chính dự án đầu tƣ xây dựng sử dụng vốn nhà nƣớc của các cơ quan thanh tra nhà nƣớc thƣờng xuyên có hoạt động thanh tra về đầu tƣ xây dựng nhƣ: Thanh tra Chính phủ, thanh tra Bộ Tài chính, thanh tra Bộ Xây dựng, thanh tra Bộ Kế hoạch và đầu tƣ... đối với dự án đầu tƣ xây dựng sử dụng vốn Nhà nƣớc. Qua đó, tác giả luận án kiến nghị những giải pháp nâng cao hiệu quả, hiệu lực của thanh tra tài chính dự án đầu tƣ góp phần nâng cao hiệu quả đầu tƣ vốn của nhà nƣớc, phòng chống tham nhũng, thất thoát, lãng phí vốn đầu tƣ trong những năm sắp tới. 10
Nhƣ vậy, thông qua các nghiên cứu về quản lý tài chính - NSNN cho thấy một số nội dung cơ bản nhất sau: (1) quản lý tài chính là quản lý hoạt động thu, chi tài chính; (2) Gắn với đặc thù riêng của khách thể quản lý là NSNN đó là quản lý thu, chi NSNN trong chu trình ngân sách đƣợc thực hiện ở các khâu: lập dự toán ngân sách, chấp hành dự toán ngân sách, quyết toán ngân sách và hoạt động thanh tra, kiểm tra đối với NSNN. Theo các bài báo khoa học trên các tạp chí chuyên ngành có: Bài báo “Nâng cao hơn nữa chất lượng công tác tài chính, góp phần thực hiện tốt nhiệm vụ quân sự, quốc phòng năm”, của Đại tƣớng Phùng Quang Thanh - Uỷ viên Bộ Chính trị - Bộ trƣởng BQP, Tạp chí Tài chính quân đội, số 1(69) tháng 1/2008. Một trong các nội dung quan trọng đƣợc đề cập đó là: Việc quản lý sử dụng nguồn thu, quản lý hiện vật, đất đai, công sản vẫn chƣa đƣợc quan tâm đúng mức, một số đơn vị quản lý các hoạt động làm kinh tế, hoạt động liên doanh liên kết còn lỏng lẻo, gây thất thoát, lãng phí ngân sách, tài sản của nhà nƣớc, quân đội. Bài báo “Nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác tài chính Quân đội, đáp ứng nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc” của Trung tƣớng Phạm Quang Vinh, Cục trƣởng Cục Tài chính, BQP đăng trên tạp chí Quốc phòng toàn dân, số 3, (2016). Trung tƣớng nhấn mạnh vai trò nòng cốt của ngành tài chính quân đội trong việc thực hiện tốt chức năng tham mƣu, quản lý về chuyên ngành và bảo đảm kịp thời tài chính cho toàn quân thực hiện thắng lợi mọi nhiệm vụ đƣợc giao. Cụ thể về các nội dung: Tăng cƣờng sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chỉ huy các cấp đối với công tác tài chính; nâng cao năng lực nghiên cứu, dự báo, thực hiện tốt chức năng tham mƣu cho lãnh đạo, chỉ huy, nhất là cấp chiến lƣợc về công tác tài chính quân đội; tập trung xây dựng đơn vị quản lý tài chính tốt, xây dựng ngành Tài chính Quân đội vững mạnh toàn diện; đẩy mạnh nghiên cứu xây dựng, hoàn thiện cơ chế, 11