Luận văn Thạc sĩ Quản lý kinh tế: Quản lý tín dụng bán lẻ tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn chi nhánh tỉnh Thái Nguyên

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:104

Thêm vào BST

Báo xấu

15
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trên cơ sở đánh giá thực trạng đề xuất một số giải nhằm tăng cường quản lý hoạt động tín dụng bán lẻ tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chi nhánh tỉnh Thái Nguyên. Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý kinh tế: Quản lý tín dụng bán lẻ tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn chi nhánh tỉnh Thái Nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH TRẦN QUANG TRUNG QUẢN LÝ TÍN DỤNG BÁN LẺ TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN CHI NHÁNH TỈNH THÁI NGUYÊN LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ Thái Nguyên, năm 2019 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH TRẦN QUANG TRUNG QUẢN LÝ TÍN DỤNG BÁN LẺ TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN CHI NHÁNH TỈNH THÁI NGUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ Mã số: 8.34.04.10 LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. TRẦN ĐÌNH TUẤN Thái Nguyên, năm 2019 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan: Bản luận văn “Quản lý tín dụng bán lẻ tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chi nhánh tỉnh Thái Nguyên” là công trình nghiên cứu nghiêm túc của cá nhân tôi, được thực hiện trên cơ sở nghiên cứu lý thuyết và tình hình thực tiễn tại địa điểm nghiên cứu dưới sự hướng dẫn khoa học của Thầy giáo - PGS.TS. Trần Đình Tuấn. Các tài liệu, số liệu và những kết quả tính toán trong luận văn này là hoàn toàn trung thực. Các số liệu, tài liệu trích dẫn trong luận văn đã được chỉ rõ nguồn gốc tham khảo. Một lần nữa tôi xin được khẳng định về sự trung thực của lời cam đoan trên. Nếu sai tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm. Thái Nguyên, tháng 9 năm 2019 Học viên Trần Quang Trung Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
ii LỜI CẢM ƠN Lời đầu tiên tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới Quý thầy cô giáo, Phòng Đào tạo - Trường Đại học Kinh tế & QTKD - Đại học Thái Nguyên đã nhiệt tình giúp đỡ, hỗ trợ cho tôi trong suốt quá trình học tập cũng như thời gian làm luận văn tốt nghiệp Tiếp theo, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành nhất đến người hướng dẫn khoa học – PGS.TS. Trần Đình Tuấn, Trưởng khoa Kế toán - Trường Đại học Kinh tế và Quản trị kinh doanh Thái Nguyên. Thầy đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thiện luận văn. Đồng thời tôi cũng xin được gửi lời cảm ơn đến lãnh đạo cơ quan và các đồng nghiệp đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi cả về thời gian và cung cấp tài liệu, số liệu liên quan đến việc thực hiện luận văn này. Cuối cùng, tôi xin cảm ơn gia đình, bạn bè đã luôn tin tưởng, ủng hộ, giúp đỡ và tạo điều kiện cho tôi học tập và hoàn thành bản luận văn thạc sĩ. Tôi xin chân thành cảm ơn! Thái Nguyên, tháng 9 năm 2019 Học viên Trần Quang Trung Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ............................................................................................. i LỜI CẢM ƠN .................................................................................................. ii MỤC LỤC ....................................................................................................... iii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT .............................................................. vii DANH MỤC BẢNG BIỂU .......................................................................... viii DANH MỤC BIỂU ĐỒ, HÌNH VẼ .............................................................. ix MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu......................................................................... 1 2. Mục tiêu nghiên cứu .................................................................................................. 2 2.1. Mục tiêu chung ........................................................................................ 2 2.2. Mục tiêu cụ thể ........................................................................................ 2 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu: ........................................................................... 2 3.1. Đối tượng nghiên cứu .............................................................................. 2 3.2. Phạm vi nghiên cứu ................................................................................. 2 4. Ý nghĩa khoa học của Luận văn ............................................................................... 3 5. Kết cấu của luận văn .................................................................................................. 3 Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ TÍN DỤNG BÁN LẺ TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI ....................... 4 1.1. Cơ sở lý luận về quản lý tín dụng bán lẻ tại ngân hàng thương mại .................. 4 1.1.1. Một số khái niệm cơ bản ...................................................................... 4 1.1.2. Đặc điểm và vai trò của quản lý tín dụng bán lẻ .................................. 6 1.1.3. Nội dung quản lý tín dụng bán lẻ của ngân hàng thương mại .............. 7 1.1.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý tín dụng bán lẻ của ngân hàng thương mại .................................................................................................... 12 1.2. Cơ sở thực tiễn về quản lý tín dụng bán lẻ tại ngân hàng thương mại............. 15 1.2.1. Kinh nghiệm quản lý tín dụng bán lẻ của một số ngân hàng trong nước…….. .................................................................................................... 15 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
iv 1.2.2. Bài học kinh nghiệm quản lý tín dụng bán lẻ tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chi nhánh tỉnh Thái Nguyên ....................... 17 Chương 2 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI ............................... 19 2.1. Các câu hỏi nghiên cứu ........................................................................................ 19 2.2. Phương pháp nghiên cứu ..................................................................................... 19 2.2.1. Phương pháp thu thập thông tin .......................................................... 19 2.2.2. Phương pháp tổng hợp thông tin ........................................................ 21 2.2.3. Phương pháp phân tích thông tin ........................................................ 21 2.3. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu ............................................................................... 22 2.3.1. Các chỉ tiêu về quy mô tín dụng bán lẻ .............................................. 22 2.3.2. Chỉ tiêu đánh giá sự tăng trưởng thu nhập từ tín dụng bán lẻ ............ 23 2.3.3. Các chỉ tiêu đánh giá cơ cấu tín dụng bán lẻ hợp lý theo khách hàng 24 2.3.4. Các chỉ tiêu đánh giá chính sách khách hàng ..................................... 24 2.3.5. Các chỉ tiêu đánh giá chất lượng tín dụng bán lẻ ............................... 25 2.3.6. Chỉ tiêu đánh giá kiểm soát rủi ro trong tín dụng bán lẻ .................... 25 Chương 3 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ TÍN DỤNG BÁN LẺ TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN, CHI NHÁNH TỈNH THÁI NGUYÊN ................................................................................. 26 3.1 Tổng quan về Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (Agribank), chi nhánh tỉnh Thái Nguyên .............................................................................................. 26 3.1.1. Giới thiệu một số về Ngân hàng Agribank và Agribank chi nhánh tỉnh Thái Nguyên ................................................................................................. 26 3.1.2. Tình hình hoạt động kinh doanh của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chi nhánh tỉnh Thái Nguyên ................................................ 29 3.2. Thực trạng quản lý tín dụng bán lẻ tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, chi nhánh tỉnh Thái Nguyên..................................................................... 40 3.2.1. Quản lý quy trình cấp tín dụng bán lẻ tại Agribank chi nhánh tỉnh Thái Nguyên….. .................................................................................................... 40 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
v 3.2.2. Quản lý về thu nhập từ hoạt động tín dụng bán lẻ.............................. 44 3.2.3. Quản lý về thu nhập khách hàng vay tín dụng bán lẻ ......................... 45 3.2.4. Quản lý về rủi ro tín dụng bán lẻ ........................................................ 45 3.2.5. Quản lý về chính sách tín dụng bán lẻ ................................................ 46 3.2.6. Quản lý lĩnh vực cấp tín dụng, cơ cấu tín dụng bán lẻ ....................... 50 3.3. Một số chỉ tiêu đánh giá hiệu quả hoạt động tín dụng bán lẻ của Agribank chi nhánh tỉnh Thái Nguyên .............................................................................................. 51 3.3.1. Quy mô tín dụng bán lẻ ...................................................................... 51 3.3.2. Thị phần tín dụng bán lẻ ..................................................................... 53 3.3.3. Cơ cấu nợ tín dụng bán lẻ ................................................................... 55 3.4. Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý tín dụng bán lẻ của Agribank chi nhánh tỉnh Thái Nguyên .............................................................................................. 56 3.4.1. Nhân tố khách quan ............................................................................ 56 3.4.2. Nhân tố chủ quan ................................................................................ 60 3.5. Phân tích mô hình SWOT đối với quản lý tín dụng tại Agribank chi nhánh tỉnh Thái Nguyên.......................................................................................................... 65 3.6. Đánh giá chung về hoạt động quản lý tín dụng bán lẻ tại Agribank chi nhánh tỉnh Thái Nguyên.......................................................................................................... 68 3.6.1. Những kết quả đạt được...................................................................... 68 3.6.2. Một số hạn chế, tồn tại và nguyên nhân ........................................... 69 Chương 4 GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ TÍN DỤNG BÁN LẺ TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN CHI NHÁNH TỈNH THÁI NGUYÊN ........................................................ 73 4.1. Định hướng và mục tiêu quản lý tín dụng bán lẻ tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chi nhánh tỉnh Thái Nguyên ............................................... 73 4.1.1. Định hướng kinh doanh của Agribank chi nhánh tỉnh Thái Nguyên trong giai đoạn tới ......................................................................................... 73 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
vi 4.1.2. Yêu cầu hoàn thiện quản lý hoạt động tín dụng bán lẻ tại Agribank chi nhánh tỉnh Thái Nguyên ............................................................................... 73 4.1.3. Mục tiêu phát triển tín dụng bán lẻ đến năm 2025 ............................. 74 4.2. Giải pháp phát triển tín dụng bán lẻ tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chi nhánh tỉnh Thái Nguyên...................................................................... 75 4.2.1. Giải pháp về hoàn thiện bộ máy tổ chức ............................................ 75 4.2.2. Giải pháp về quản lý và phát triển khách hàng tín dụng bán lẻ........ 76 4.2.3. Giải pháp về phát triển các sản phẩm tín dụng bán lẻ ...................... 77 4.2.4. Giải pháp về quảng cáo, tiếp thị ......................................................... 78 4.2.5. Giải pháp về quản lý nợ xấu, rủi ro tín dụng bán lẻ ........................... 80 4.2.6. Một số giải pháp khác ......................................................................... 81 4.3. Một số kiến nghị ................................................................................................... 82 4.3.1 Kiến nghị đối với Chính phủ ............................................................... 82 4.3.2. Kiến nghị đối với Ngân hàng Nhà nước ........................................... 83 4.3.3. Kiến nghị đối với ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam… ................................................................................................... 84 KẾT LUẬN .................................................................................................... 85 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 87 PHỤ LỤC ....................................................................................................... 89 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
vii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT Agribank: Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn BQ : Bình quân CN : Chi nhánh HQKT : Hiệu quả kinh tế HTX : Hợp tác xã NĐ : Nghị định NHNN : Ngân hàng Nhà nước QĐ : Quyết định TDBL : Tín dụng bán lẻ TNHH : Trách nhiệm hữu hạn Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
viii DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 3.1. Kết quả huy động vốn của Agribank chi nhánh tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2016 – 2018.............................................................................................. 30 Bảng 3.2. Kết quả của hoạt động tín dụng tại Agribank chi nhánh tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2016 – 2018........................................................................ 32 Bảng 3.3. Quy mô tín dụng bán lẻ của Agribank chi nhánh tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2016 - 2018 .............................................................................................. 44 Bảng 3.4. Trích lập dự phòng rủi ro tín dụng bán lẻ của Agribank chi nhánh tỉnh Thái Nguyên theo tài sản đảm bảo giai đoạn 2016 – 2018........................... 46 Bảng 3.5. Các sản phẩm tín dụng bán lẻ của Agribank chi nhánh tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2016 - 2018 ........................................................................ 49 Bảng 3.6. Dư nợ tín dụng bán lẻ của Agribank chi nhánh tỉnh Thái Nguyên theo tài sản đảm bảo giai đoạn 2016 – 2018........................................................... 51 Bảng 3.7. Quy mô tín dụng bán lẻ của Agribank chi nhánh tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2016 - 2018 .............................................................................................. 51 Bảng 3.8. Thị phần tín dụng bán lẻ của Agribank chi nhánh tỉnh Thái Nguyên so với toàn hệ thống Agribank giai đoạn 2016 – 2018 ...................................... 53 Bảng 3.9. Thị phần tín dụng của Agribank chi nhánh tỉnh Thái Nguyên so với toàn tỉnh giai đoạn 2016 – 2018............................................................................... 53 Bảng 3.10. Cơ cấu tín dụng bán lẻ của Agribank chi nhánh tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2016-2018 ................................................................................................ 55 Bảng 3.11: Ý kiến đánh giá của khách hàng về ảnh hưởng của môi trường kinh tế - xã hội đến quản lý tín dụng bán lẻ tại Agribank CN tỉnh Thái Nguyên.... 56 Bảng 3.12: Ý kiến đánh giá của khách hàng về tác động của đối thủ cạnh tranh đến quản lý tín dụng bán lẻ tại Agribank CN tỉnh Thái Nguyên ................. 59 Bảng 3.13: Ý kiến đánh giá của khách hàng về tác động của chiến lược kinh doanh và chính sách tín dụng bán lẻ đến quản lý tín dụng bán lẻ tại Agribank CN tỉnh Thái Nguyên ...................................................................... 61 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
ix Bảng 3.14: Ý kiến đánh giá của khách hàng đối với thái độ phục vụ của cán bộ tín dụng bán lẻ tại Agribank CN tỉnh Thái Nguyên ............................................ 63 Bảng 3.15: Ý kiến đánh giá của khách hàng đối với trình độ khoa học và công nghệ của Agribank CN tỉnh Thái Nguyên...................................................... 64 DANH MỤC BIỂU ĐỒ, HÌNH VẼ Hình 3.1. Sơ đồ bộ máy tổ chức của Agribank chi nhánh tỉnh Thái Nguyên ........ 28 Biểu đồ 3.2. Thị phần khách hàng của các ngân hàng theo sản phẩm trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên ............................................................................................ 54 Biểu đồ 3.3. Cơ cấu tín dụng bán lẻ của Agribank chi nhánh tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2016 – 2018 ........................................................................................... 55 Biểu đồ 3.4. Mức độ hài lòng của khách hàng .......................................................... 58 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu Tín dụng bán lẻ là hình thức cung cấp tín dụng của ngân hàng cho các khách hàng là cá nhân, hộ gia đình và hộ kinh doanh. Tín dụng bán lẻ có vai trò quan trọng và là một phần không thể thiếu trong hoạt động tín dụng của các ngân hàng. Nó thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và việc làm, phân bổ hiệu quả các nguồn lực tài chính. Đồng thời là công cụ điều tiết kinh tế xã hội của nhà nước. Thông qua lãi suất, tín dụng ngân hàng nói chung và tín dụng bán lẻ nói riêng góp phần lưu thông tiền tệ, ổn định giá trị đồng tiền. Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (Agribank) là một trong những ngân hàng hàng đầu Việt Nam. Trong thời gian qua hoạt động tín dụng bán lẻ được ngân hàng rất chú tâm. Đặc biệt là tại chi nhánh tỉnh Thái Nguyên trong mấy năm gần đây đã không ngừng đẩy mạnh tín dụng bán lẻ. Hoạt động tín dụng bán lẻ tại ngân hàng đã giúp truyền tải vốn từ người thừa vốn sang người thiếu vốn, cụ thể là các cá nhân, hộ gia đình và doanh nghiệp vừa nhỏ. Ngân hàng đã đáp ứng kịp thời nhu cầu về số lượng và chất lượng vốn cho khách hàng giúp cho khách hàng kịp thời tận dụng được những cơ hội kinh doanh, nâng cao chất lượng cuộc sống. Đồng thời, hiệu quả sử dụng vốn của các hộ kinh doanh trên địa bàn tỉnh Thái Nguyễn đã được cải thiện rõ rệt. Với quy trình chặt chẽ, nhanh gọn, tạo điều kiện thuận lợi cho các khác hàng nên trong thời gian qua hoạt động tín dụng bán lẻ tại Agribank chi nhánh tỉnh Thái Nguyên đã đạt nhiều thành tích đáng kể. Tuy nhiên, bên cạnh những mặt đã đạt được thì hoạt động tín dụng này vẫn còn một số tồn tại nhất định như việc phát triển số lượng tín dụng chưa được coi trọng, công tác thẩm định vay và kiểm soát sử dụng vốn vay còn hạn chế, chưa chú trọng đến khả năng cạnh tranh tín dụng với các ngân hàng khác trong địa bàn,… Trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt hiện nay, để Ngân hàng Agribank chi nhánh Thái Nguyên có thể tồn tại và phát triển lớn mạnh, cạnh tranh được với các ngân hàng khác tại địa bàn tỉnh hiện nay thì cần tăng cường quản lý tín dụng nói chung và tín Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
2 dụng bán lẻ nói riêng với mục tiêu tăng quy mô, chất lượng, tạo ra một nền khách hàng ổn định cho Ngân hàng. Xuất phát từ những vấn đề trên, tác giả chọn đề tài “Quản lý tín dụng bán lẻ tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chi nhánh tỉnh Thái Nguyên” làm luận văn tốt nghiệp của mình với kỳ vọng đóng góp một số ý kiến nhằm củng cố, phát triển và mở rộng hoạt động tín dụng bán lẻ của Ngân hàng. 2. Mục tiêu nghiên cứu 2.1. Mục tiêu chung Trên cơ sở đánh giá thực trạng đề xuất một số giải nhằm tăng cường quản lý hoạt động tín dụng bán lẻ tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chi nhánh tỉnh Thái Nguyên. 2.2. Mục tiêu cụ thể - Hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý tín dụng bán lẻ tại các ngân hàng thương mại. - Đánh giá thực trạng quản lý tín dụng bán lẻ tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chi nhánh tỉnh Thái Nguyên; Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý tín dụng bán lẻ của ngân hàng; Chỉ ra các kết quả đạt được, các hạn chế còn tồn tại và nguyên nhân của hạn chế trong quản lý tín dụng bán lẻ. - Đề xuất một số giải pháp nhằm tăng cường quản lý tín dụng bán lẻ tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chi nhánh tỉnh Thái Nguyên. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu: 3.1. Đối tượng nghiên cứu Thực trạng quản lý tín dụng bán lẻ tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, chi nhánh tỉnh Thái Nguyên. 3.2. Phạm vi nghiên cứu - Phạm vi không gian: tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, chi nhánh tỉnh Thái Nguyên. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
3 - Phạm vi thời gian: Nghiên cứu trong giai đoạn từ năm 2016 - 2018. - Phạm vi nội dung: Đề tài nghiên cứu công tác quản lý tín dụng bán lẻ tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, chi nhánh tỉnh Thái Nguyên. 4. Ý nghĩa khoa học của Luận văn Luận văn là công trình khoa học có ý nghĩa lý luận và thực tiễn thiết thực, cung cấp các luận chứng khoa học nhằm đưa ra các giải pháp nhằm tăng cường quản lý tín dụng bán lẻ tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, chi nhánh tỉnh Thái Nguyên. Với những kết quả nghiên cứu đó Luận văn có thể làm tài liệu tham khảo cho việc lãnh đạo, xây dựng chính sách góp phần tăng cường quản lý tín dụng bán lẻ tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, chi nhánh tỉnh Thái Nguyên và các ngân hàng có điều kiện tương tự. Ngoài ra, luận văn có thể dùng làm tài liệu tham khảo cho các cơ quan và cá nhân có quan tâm hoạt động trong lĩnh vực ngân hàng hoặc những người đang nghiên cứu, giảng dạy và học tập trong nhà trường ... 5. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu và kết luận, đề tài được kết cấu thành 4 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý tín dụng bán lẻ tại các ngân hàng thương mại Chương 2: Phương pháp nghiên cứu đề tài Chương 3: Thực trạng quản lý tín dụng bán lẻ tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chi nhánh tỉnh Thái Nguyên. Chương 4: Giải pháp tăng cường quản lý tín dụng bán lẻ tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chi nhánh tỉnh Thái Nguyên. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
4 Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ TÍN DỤNG BÁN LẺ TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1.1. Cơ sở lý luận về quản lý tín dụng bán lẻ tại ngân hàng thương mại 1.1.1. Một số khái niệm cơ bản 1.1.1.1. Khái niệm về ngân hàng thương mại Nghị định số 59/2009/NĐ-CP của Chính phủ về tổ chức và hoạt động của Ngân hàng thương mại quy định: “Ngân hàng thương mại là tổ chức tín dụng được thực hiện toàn bộ hoạt động ngân hàng và các hoạt động kinh doanh khác có liên quan vì mục tiêu lợi nhuận theo quy định của Luật Các tổ chức tín dụng và các quy định khác của pháp luật”. 1.1.1.2. Khái niệm về tín dụng Theo Luật các tổ chức tín dụng số 47/2010/QH12 ngày 16/6/2010, “Cấp tín dụng là việc thỏa thuận để tổ chức, cá nhân sử dụng một khoản tiền hoặc cam kết sử dụng một khoản tiền hoặc cam kết cho phép sử dụng một khoản tiền theo nguyên tắc có hoàn trả bằng nghiệp vụ cho vay, chiết khấu, cho thuê tài chính, bao thanh toán, bảo lãnh ngân hàng và các nghiệp vụ cấp tín dụng khác”. “Tín dụng ngân hàng là quan hệ chuyển nhượng quyền sử dụng vốn từ ngân hàng cho khách hàng trong một thời hạn nhất định với một khoản chi phí nhất định” (Nguyễn Minh Kiều, 2009). 1.1.1.3. Khái niệm về tín dụng bán lẻ Tín dụng bán lẻ là một bộ phận trong tín dụng ngân hàng và có vai trò quan trọng đối với tín dụng ngân hàng cũng như kết quả hoạt động của các ngân hàng thương mại. Theo thông tư Số: 41/2016/TT-NHNN ngày 30 tháng 12 năm 2016 của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam thì: “Danh mục cấp tín dụng bán lẻ là danh Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
5 mục các khoản cấp tín dụng cho khách hàng là cá nhân mà số dư cấp tín dụng (đã giải ngân và chưa giải ngân) của một khách hàng đảm bảo đồng thời: a) Không vượt quá 8 tỷ đồng Việt Nam; b) Không vượt quá 0,2% tổng số dư của toàn bộ danh mục cấp tín dụng bán lẻ (đã giải ngân và chưa giải ngân) của ngân hàng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài.” “Tín dụng bán lẻ là hình thức cấp tín dụng (bằng nghiệp vụ cho vay, chiết khấu, bảo lãnh và các nghiệp vụ khác) cho các khách hàng là cá nhân, hộ gia đình, hộ kinh doanh vay vốn nhằm đáp ứng nhu cầu vốn cho sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, đầu tư, đời sống (tiêu dùng),v.v..” (Trần Thị Tuyết Loan, 2013) Như vậy, tín dụng bán lẻ là tín dụng ngân hàng hướng tối đối tượng chủ yếu là khách hàng cá nhân. Ngoài ra, đối tượng của tín dụng bán lẻ còn bao gồm cả hộ gia đình và hộ kinh doanh. 1.1.1.4. Khái niệm quản lý tín dụng bán lẻ Trong bất cứ tổ chức, đơn vị nào và trong bất cứ hoạt động nào cũng cần phải quản lý. Quản lý chính là tác động của chủ thể đến các hoạt động diễn ra để đảm bảo các hoạt động một cách hiệu quả, đảm bảo đạt được những mục tiêu đề ra. Hoạt động tín dụng nói chung và tín dụng bán lẻ nói riêng là một phần quan trọng không thể thiếu đối với các ngân hàng thương mại. Trong khi đó hoạt động tín dụng lại luôn gắn liền với rủi ro ví dụ như nợ xấu, khách hàng mất khả năng thanh toán… Chính vì thế việc quản lý tín dụng nói chung và quản lý tín dụng bán lẻ nói riêng là nhiệm vụ bắt buộc đối với các ngân hàng thương mại. “Quản lý tín dụng có thể hiểu là quá trình tác động của ngân hàng thương mại đến hoạt động tín dụng nhằm đảm bảo cho hoạt động tín dụng đạt được mục tiêu đề ra với mức chi phí thấp nhất. Nói cách khác, để đảm bảo tính hiệu quả trong quá trình hoạt động, các ngân hàng phải có một chính sách quản lý” (Lê Văn Lương, 2015). Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
6 Từ khái niệm về quản lý tín dụng ở trên, có thể hiểu quản lý tín dụng bán lẻ là quá trình tác động của ngân hàng thương mại đến hoạt động tín dụng bán lẻ nhằm đảm bảo cho hoạt động này được diễn ra một cách hiệu quả, đạt được mục tiêu đề ra của ngân hàng. 1.1.2. Đặc điểm và vai trò của quản lý tín dụng bán lẻ 1.1.2.1. Đặc điểm của quản lý tín dụng bán lẻ Quản lý tín dụng bán lẻ có các đặc điểm sau: - Số lượng khách hàng của tín dụng bán lẻ thường khá lớn, bao gồm các khách hàng cá nhân, hộ gia đình và hộ kinh doanh. Do đó quản lý tín dụng bán lẻ cần quản lý một khối lượng lớn khách hàng bản lẻ bao gồm các đối tượng là cá nhân và hộ gia đình, hộ kinh doanh. - Giá trị khoản vay tín dụng bán lẻ của các khách hàng thường không quá lớn bởi vì khách hàng của tín dụng bán lẻ chủ yếu cần vay một lượng tiền nhất định để phục vụ các nhu cầu cá nhân, tiêu dùng, mua sắm hoặc đầu tư… Giá trị khoản vay của khách hàng tín dụng bán lẻ thường nhỏ hơn nhiều so với khách hàng tín dụng doanh nghiệp. Chính vì vậy quản lý tín dụng bán lẻ sẽ phải quản lý từng khoản vay nhỏ lẻ của các khách hàng. - Do số lượng khách hàng của tín dụng bán lẻ thường khá lớn, trong khi giá trị của các khoản vay lại không quá cao giúp cho rủi ro đối với quản lý tín dụng bán lẻ của ngân hàng được phân tán. - Chi phí để quản lý tín dụng bán lẻ của các ngân hàng thương mại là tương đối cao. Điều này là do ngân hàng phải quản lý một lượng khách hàng lớn, phát sinh nhiều giao dịch. 1.1.2.2. Vai trò của quản lý tín dụng bán lẻ Quản lý tín dụng bán lẻ có vai trò rất quan trọng đối với ngân hàng, các khách hàng và cả nền kinh tế. Trước tiên, tín dụng bán lẻ là bộ phận cấu thành nên tín dụng ngân hàng. Đây là hoạt động cơ bản của tất cả các ngân hàng thương mại. Vì đối Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
7 tượng của tín dụng bán lẻ rất đa dạng và phổ biến, vì vậy các ngân hàng đều tập trung vào những khách hàng này. Tín dụng bán lẻ giúp mang lại thu nhập ngân hàng thông qua lãi suất cho vay. Nhờ đó mà tăng cường hoạt động của ngân hàng. Ngoài ra thông qua quản lý tín dụng bán lẻ, ngân hàng còn có thể phát triển các hoạt động khác của mình, mở rộng thị phần hoạt động, được nhiều khách hàng biết đến. Tất cả những điều đó góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng. Thứ hai, quản lý tín dụng bán lẻ mang lại cho khách hàng những lợi ích đáng kể. Nhờ có hoạt động quản lý tín dụng bán lẻ của ngân hàng mà khách hàng có được khoản vốn vay kịp thời để đáp ứng các nhu cầu đầu tư, tiêu dùng … nhằm phục vụ các nhu cầu cá nhân và nhu cầu sản xuất kinh doanh. Tín dụng bán lẻ của ngân hàng là nguồn huy động vốn nhanh chóng, tiện ích cho người dân. Thứ ba, quản lý tín dụng bán lẻ không chỉ quan trọng đối với ngân hàng, khách hàng mà nó còn góp phần không nhỏ vào công cuộc xây dựng và phát triển kinh tế đất nước. Thông qua quản lý tín dụng bán lẻ giúp phân bổ các nguồn lực tài chính một cách hiệu quả. Ngân hàng hoạt động tốt hơn, người dân có vốn để đầu tư, sản xuất, kinh doanh… Điều đó góp phần ổn định và phát triển kinh tế - xã hội, giúp phân bổ vốn từ nguồn có vốn sang người cần vốn. Ngoài ra, quản lý tín dụng bán lẻ luôn đi đôi với yếu tố lãi suất, yếu tố này tham gia vào việc góp phần ổn định giá trị đồng tiền và lưu thông tiền tệ. 1.1.3. Nội dung quản lý tín dụng bán lẻ của ngân hàng thương mại Quản lý tín dụng bán lẻ của ngân hàng cần phải quản lý về các vấn đề sau: Quản lý về quy trình tín dụng bán lẻ, thu nhập từ hoạt động tín dụng bán lẻ, Quy mô tín dụng bán lẻ, thị phần tín dụng bán lẻ, cơ cấu nợ tín dụng bán lẻ, chính sách tín dụng bán lẻ, chất lượng tín dụng bán lẻ, khả năng kiểm soát rủi ro tín dụng bán lẻ. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
8 1.1.3.1. Quản lý về quy trình tín dụng bán lẻ “Quy trình tín dụng bán lẻ có thể được hiểu là các qui định, nguyên tắc của ngân hàng thương mại trong việc cấp tín dụng bán lẻ. Nó bao gồm các bước cụ thể theo một trình tự nhất định tính từ khi chuẩn bị hồ sơ đề nghị cấp tín dụng bán lẻ cho đến khi chấm dứt quan hệ tín dụng bán lẻ giữa ngân hàng với các khách hàng. Thông thường, quy trình tín dụng bán lẻ gồm có 6 bước, đó là: lập hồ sơ tín dụng bán lẻ; phân tích tín dụng bán lẻ; quyết định tín dụng bán lẻ; giải ngân; giám sát; thu nợ và thanh lý khi hợp đồng tín dụng bán lẻ kết thúc.” (Nguyễn Minh Kiều, 2009). Quy trình tín dụng bán lẻ quyết định chất lượng tín dụng bán lẻ bởi nếu một hợp đồng tín dụng bán lẻ không được thực hiện theo đúng quy trình nó sẽ không đảm bảo các yêu cầu, có thể dẫn đến rủi ro tín dụng,… Chính vì vậy việc thực hiện đúng quy trình là việc làm hết sức cần thiết. Để hoạt động tín dụng bán lẻ diễn ra chất lượng, hiệu quả thì quy trình tín dụng bán lẻ cần được các ngân hàng xây dựng hợp lý tùy theo điều kiện cụ thể của ngân hàng và đặc điểm của các khách hàng bán lẻ. Trong quá trình thực hiện cần phải thường xuyên kiểm tra giám sát chặt chẽ để đảm bảo mọi hợp đồng tín dụng bán lẻ đều được thực hiện theo đúng quy trình mà ngân hàng đã đề ra. Quản lý quy trình tín dụng bán lẻ sẽ giúp ngân hàng đảm bảo chất lượng của các hợp đồng tín dụng bán lẻ, phát hiện kịp thời những sai sót nếu có, có những phương hướng và thay đổi nhất định trong quy trình để đảm bảo vừa tiết kiệm thời gian của ngân hàng và khách hàng vừa mang lại lợi ích tối đa cho 2 bên mà vẫn đảm bảo được những quy định cần thiết. 1.1.3.2. Quản lý về thu nhập từ hoạt động tín dụng bán lẻ “Tín dụng bán lẻ là hoạt động mang lại nguồn thu lớn cho các ngân hàng thương mại. Các hoạt động của ngân hàng cũng đều hướng tới mang lại hiệu quả kinh doanh, tạo nguồn thu nhập tốt. Chính vì thế quản lý thu nhập từ hoạt động tín dụng bán lẻ là việc làm có ý nghĩa quan trọng và không thể thiếu trong mọi ngân hàng thương mại.” (Nguyễn Minh Kiều, 2009). Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
9 Hoạt động tín dụng bán lẻ luôn gắn liền với yếu tố lãi suất. Chính tiền lãi thu được từ khách hàng tín dụng bán lẻ tạo nên một nguồn thu cho ngân hàng. Tuy nhiên, để có được nguồn thu từ hoạt động tín dụng bán lẻ, ngân hàng cũng cần bỏ ra chi phí nhất định như chi phí quản lý khách hàng, chi phí thẩm định, chi phí thu hồi nợ… Quản lý thu nhập từ hoạt động tín dụng bán lẻ phải quản lý các vấn đề liên quan đến cả doanh thu và chi phí. Vì thu nhập bằng doanh thu và chi phí nên làm sao phải giải quyết hài hòa mối quan hệ giữa 2 yếu tố này để có thể mang về thu nhập lớn nhất có thể. Quản lý thu nhập của hoạt động tín dụng bán lẻ đi đôi với việc quản lý việc sử dụng các chi phí cho hoạt động này, làm sao có phương án tiết kiệm chi phí một cách tối đa. Đồng thời có kế hoạch để tạo ra doanh thu lớn nhất từ tín dụng bán lẻ. 1.1.3.3. Quản lý về thu nhập khách hàng vay tín dụng bán lẻ Khách hàng chính là nội dung cơ bản của quản lý tín dụng bán lẻ. Hoạt động tín dụng bán lẻ muốn được thực hiện và mang được thu nhập về cho ngân hàng thì khách hàng là yếu tốt không thể thiếu được. Khách hàng của tín dụng bán lẻ là cá nhân, hộ gia đình và hộ kinh doanh. Họ cần vay vốn để phục vụ các nhu cầu về mua sắm, đầu tư, kinh doanh… Quản lý tín dụng bán lẻ phải xác định rõ đối tượng khách hàng của ngân hàng là những ai, khả năng thanh toán của khách hàng. Khách hàng đông là một mục tiêu mà nhiều ngân hàng hướng tới. Nhưng điều quan trọng nhất phải là chất lượng khách hàng. Nếu khách hàng đông nhưng khả năng thanh toán thấp, dễ dẫn đến nợ xấu thì lại lo điều đáng lo ngại đối với các ngân hàng. Quản lý khách hàng phải từ khâu đầu tiên, từ khi thẩm định nhu cầu vay vốn tín dụng bán lẻ của khách hàng, xác định rõ nhu cầu vay vốn và khả năng trả nợ của khách hàng. Trong quá trình vay vốn, phải thường xuyên theo dõi tình hình khách hàng, kiểm tra tình trạng trả lãi của khách, tình hình sản xuất, kinh doanh của đối tượng hộ sản xuất, kinh doanh. Cần phải có phân Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn