Luận văn Thạc sĩ Quản lý kinh tế: Tăng cường quản lý thuế nhà thầu nước ngoài tại Cục Thuế tỉnh Thái Nguyên

Chia sẻ: Phạm Gia Hưng | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:115

Thêm vào BST

Báo xấu

29
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài đánh giá thực trạng, phân tích những vấn đề còn hạn chế, tìm hiểu nguyên nhân của công tác quản lý thuế nhà thầu nước ngoài tại Cục Thuế tỉnh Thái Nguyên trong những năm gần đây. Đề xuất một số giải pháp nhằm quản lý có hiệu quả hơn đối với thuế nhà thầu nước ngoài, tăng nguồn thu cho ngân sách nhà nước và đạt được mục tiêu của công tác quản lý thuế.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý kinh tế: Tăng cường quản lý thuế nhà thầu nước ngoài tại Cục Thuế tỉnh Thái Nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH –––––––––––––––––––––––––––––––––– ĐỖ ĐỨC TRUNG TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ THUẾ NHÀ THẦU NƯỚC NGOÀI TẠI CỤC THUẾ TỈNH THÁI NGUYÊN LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ THÁI NGUYÊN - 2018
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH –––––––––––––––––––––––––––––––––– ĐỖ ĐỨC TRUNG TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ THUẾ NHÀ THẦU NƯỚC NGOÀI TẠI CỤC THUẾ TỈNH THÁI NGUYÊN Ngành: Quản lý kinh tế Mã ngành: 8.34.04.10 LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG Người hướng dẫn khoa học: PGS. TS. Lưu Ngọc Trịnh THÁI NGUYÊN - 2018
i LỜI CAM ĐOAN Tác giả xin cam đoan rằng số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn là hoàn toàn trung thực chưa hề được sử dụng và công bố trong bất kỳ một công trình khoa học nào. Các thông tin, tài liệu trình bày trong luận văn đã được ghi rõ nguồn gốc. Tác giả luận văn Đỗ Đức Trung
ii LỜI CẢM ƠN Sau thời gian học tập, nghiên cứu đến nay học viên đã hoàn thành luận văn thạc sĩ kinh tế với đề tài: “Tăng cường quản lý thuế nhà thầu nước ngoài tại Cục Thuế tỉnh Thái Nguyên”. Trong quá trình học tập, nghiên cứu viết luận văn, được sự giúp đỡ của Trường Đại học Kinh tế và Quản trị kinh doanh, các thầy giáo, cô giáo, các tổ chức, đồng nghiệp trong và ngoài tỉnh đã tạo điều kiện về vật chất, thời gian và cung cấp tài liệu giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn. Tôi xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ quý báu của các thầy, cô giáo, các tổ chức, đồng nghiệp và người hướng dẫn khoa học PGS. TS. Lưu Ngọc Trịnh đã hết lòng hướng dẫn và giúp đõ tôi rất nhiều trong nghiên cứu khoa học và thực hiện hoàn thành luận văn này. Tác giả xin trân trọng cảm ơn! Tác giả luận văn Đỗ Đức Trung
iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................. i LỜI CẢM ƠN ................................................................................................... ii MỤC LỤC ........................................................................................................ iii DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ........................................................................... vi DANH MỤC CÁC BẢNG.............................................................................. vii DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ ........................................................................ viii MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết của việc nghiên cứu đề tài ...................................................... 1 2. Tình hình nghiên cứu .................................................................................... 3 3. Mục tiêu nghiên cứu ...................................................................................... 4 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ................................................................. 5 5. Những đóng góp mới của luận văn ............................................................... 5 6. Kết cấu của luận văn ..................................................................................... 6 Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ THUẾ NHÀ THẦU NƯỚC NGOÀI .......................................................................... 7 1.1. Giới thiệu chung về nhà thầu nước ngoài, thuế nhà thầu nước ngoài ....... 7 1.1.1. Khái niệm chung về nhà thầu nước ngoài, thuế nhà thầu nước ngoài .... 7 1.1.2. Vai trò của nhà thầu nước ngoài, thuế nhà thầu nước ngoài................... 8 1.1.3. Đặc điểm của thuế nhà thầu nước ngoài ................................................. 9 Ngành kinh doanh .......................................................................................... 19 1.2. Quản lý thuế nhà thầu nước ngoài ........................................................... 20 1.2.1. Khái niệm về quản lý thuế .................................................................... 20 1.2.2. Mục tiêu và nguyên tắc của quản lý thuế .............................................. 21 1.2.3. Nội dung của quản lý thuế .................................................................... 22 1.2.4. Quản lý thuế theo chức năng ................................................................. 26 1.2.5. Những nhân tố ảnh hưởng đến quản lý thuế nhà thầu nước ngoài ....... 32
iv 1.3. Cơ sở thực tiễn ......................................................................................... 36 1.3.1. Một số chủ trương, chính sách của Đảng về công tác thuế và các văn bản về thuế NTNN tại Việt Nam .............................................................. 36 1.3.2. Thuế nhà thầu của một số tỉnh trong cả nước ....................................... 38 1.3.3. Một số bài học kinh nghiệm cho tỉnh Thái Nguyên ............................. 40 Chương 2: CÁC PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ................................... 43 2.1. Câu hỏi nghiên cứu .................................................................................. 43 2.2. Phương pháp nghiên cứu .......................................................................... 43 2.2.1. Phương pháp thu thập thông tin ............................................................ 43 2.2.2. Phương pháp xử lý thông tin ................................................................. 44 2.2.3. Phương pháp phân tích thông tin .......................................................... 45 2.3. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu ................................................................... 47 Chương 3: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ THUẾ NHÀ THẦU NƯỚC NGOÀI TẠI CỤC THUẾ TỈNH THÁI NGUYÊN .................................... 49 3.1. Khái quát về tỉnh Thái Nguyên và Cục thuế tỉnh Thái nguyên ............... 49 3.1.1. Đặc điểm kinh tế xã hội tỉnh Thái Nguyên ........................................... 49 3.1.2. Cơ cấu bộ máy Cục thuế tỉnh Thái Nguyên .......................................... 50 3.1.3. Kết quả thu NSNN từ năm 2013 đến năm 2017 ................................... 53 3.2. Thực trạng công tác quản lý thuế nhà thầu nước ngoài tại Cục Thuế tỉnh Thái Nguyên ............................................................................................. 55 3.2.1. Kết quả thu thuế NTNN tại Cục Thuế tỉnh Thái Nguyên ..................... 55 3.2.2. Tuyên truyền, hỗ trợ người nộp thuế .................................................... 62 3.2.3. Kê khai và kế toán thuế ......................................................................... 64 3.2.4. Quản lý nợ và cưỡng chế nợ thuế ......................................................... 67 3.2.5. Thanh tra kiểm tra thuế ......................................................................... 69 3.2.6. Quản lý thông tin về người nộp thuế .................................................... 71 3.3. Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý thuế nhà thầu nước ngoài tại Cục Thuế tỉnh Thái Nguyên ............................................................. 72
v 3.4. Đánh giá thực trạng công tác quản lý thuế nhà thầu nước ngoài tại Cục Thuế tỉnh Thái Nguyên ............................................................................ 75 3.4.1. Hạn chế .................................................................................................. 75 3.4.2. Nguyên nhân hạn chế ............................................................................ 81 Chương 4: GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ THUẾ NHÀ THẦU NƯỚC NGOÀI TẠI CỤC THUẾ TỈNH THÁI NGUYÊN .......... 83 4.1. Quan điểm, mục tiêu, yêu cầu của công tác quản lý thuế nhà thầu nước ngoài tại Cục Thuế tỉnh Thái Nguyên .................................................... 83 4.1.1. Quan điểm ............................................................................................. 83 4.1.2. Mục tiêu, yêu cầu .................................................................................. 84 4.2. Giải pháp .................................................................................................. 84 4.2.1. Giải pháp về hệ thống, chính sách thuế của Nhà nước ......................... 84 4.2.2. Những giải pháp nhằm tăng cường công tác quản lý thuế NTNN tại Cục Thuế tỉnh Thái Nguyên ............................................................................ 86 4.3. Kiến nghị và đề xuất ................................................................................ 97 4.3.1. Kiến nghị đối với Nhà nước .................................................................. 97 4.3.2. Kiến nghị đối với Bộ Tài chính............................................................. 99 4.3.3. Kiến nghị đối với Tổng cục Thuế ....................................................... 100 KẾT LUẬN .................................................................................................. 102 TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 104
vi DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT BTC Bộ Tài chính CNTT Công nghệ thông tin DDI Đầu tư trong nước DN Doanh nghiệp DNNN Doanh nghiệp nhà nước DTA Hiệp định tránh đánh thuế hai lần FCT Thuế nhà thầu nước ngoài FCWT Thuế nhà thầu nước ngoài FDI Đầu tư trực tiếp nước ngoài GTGT Giá trị gia tăng NNT Người nộp thuế NSNN Ngân sách nhà nước NTNN Nhà thầu nước ngoài Hỗ trợ phát triển chính thức ODA (Official Development ssistance) TCT Tổng Cục thuế TNCN Thu nhập cá nhân TNDN Thu nhập doanh nghiệp UBND Uỷ ban nhân dân USD Đồng đô la Mỹ WTO Tổ chức thương mại thế giới
vii DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 1.1: Tỷ lệ % để tính thuế GTGT trên doanh thu ................................... 14 Bảng 1.2: Tỷ lệ % thuế TNDN tính trên doanh thu tính thuế ........................ 19 Bảng 1.3: Số thu thuế NTNN của một số tỉnh trong cả nước ........................ 39 Bảng 3.1: Kết quả thu thuế giai đoạn 2013 - 2017 ......................................... 54 Bảng 3.2: Kết quả thu từ DN FDI ................................................................... 54 Bảng 3.3: Kết quả thu thuế NTNN tỉnh Thái Nguyên .................................... 55 Bảng 3.4: Bảng phân tích số thu thuế NTNN theo thời gian .......................... 57 Bảng 3.5: Bảng thống kê chi tiết thuế NTNN theo từng sắc thuế .................. 58 Bảng 3.6: Số thu thuế NTNN thu được từ các loại hình dịch vụ .................... 60 Bảng 3.7: Thống kê DN quản lý và tình hình kê khai thuế NTNN ................ 65 Bảng 3.8: Thống kê tình hình nợ thuế NTNN ................................................ 68 Bảng 3.9: Số thuế NTNN truy thu qua thanh tra, kiểm tra ............................. 70
viii DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 3.1: Tổng số thu NSNN về thuế NTNN của tỉnh Thái Nguyên ........ 56 Biểu đồ 3.2: Cơ cấu số thu thuế NTNN theo từng sắc thuế trong 05 năm ..... 59 Biểu đồ 3.3: Cơ cấu số thu thuế NTNN theo từng loại hình HHDV trong 05 năm ............................................................................................. 60
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của việc nghiên cứu đề tài Với chủ trương tích cực và chủ động hội nhập kinh tế quốc tế, quan hệ quốc tế của Việt Nam với các nước trên thế giới ngày càng được mở rộng. Nguồn vốn FDI đầu tư vào Việt Nam là một nguồn lực quan trọng để thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế. Theo số liệu báo cáo của Tổng cục Thống kê thuộc Bộ Kế hoạch và Đầu tư, vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài thực hiện năm 2016 ước tính đạt 15,8 tỷ USD, tăng 9% so với năm 2015 và đạt mức giải ngân cao nhất từ trước đến nay. Với quy mô như vậy, việc thực hiện và quản lý các khoản thuế phát sinh trong quá trình đầu tư và quá trình sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp trên là hết sức cần thiết và đặc biệt là các khoản thuế đối với những đối tượng không hiện diện tại Việt Nam, trong đó thuế nhà thầu là một khoản thuế quan trọng cần phải xem xét theo nhiều chiều và tính toán kỹ lưỡng về đối tượng nộp thuế, trường hợp chịu thuế, cách xác định số thuế phải nộp đối với các loại hình dịch vụ vì tính chất phức tạp và mới mẻ của nó. Nếu như cuối năm 2012, Thái Nguyên đứng ở vị trí 44/63 tỉnh, thành phố thu hút FDI trong cả nước, thì đến nay đã vươn lên tốp đầu cả nước về lĩnh vực này. Tính riêng trong giai đoạn 2011-2016, Thái Nguyên có hàng trăm dự án đầu tư, trong đó có hơn 60 dự án FDI với tổng vốn đầu tư là trên 7 tỷ USD, đứng thứ 10/63 tỉnh, thành phố có vốn FDI trong cả nước. Số thuế nộp ngân sách nhà nước của các doanh nghiệp FDI chiếm khoảng 25% số thu ngân sách nhà nước của toàn tỉnh, trong đó thuế nhà thầu nước ngoài đóng góp phần lớn (chiếm khoảng 20%) vào tổng số nộp ngân sách hàng năm. Đây cũng chính là kết quả khi thực hiện thu hút thành công dự án tổ hợp công nghệ cao Samsung của tập đoàn Samsung tại tỉnh Thái Nguyên. Việt Nam ngày càng hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế khu vực và thế giới. Ngoài những tác động tích cực, hội nhập cũng làm xuất hiện
2 những thách thức, ảnh hưởng tiêu cực cho công tác quản lý thuế (như dàn xếp tránh thuế, chuyển giá,...), đòi hỏi công tác quản lý thuế phải được tiếp tục hoàn thiện về thẩm quyền, kỹ năng, biện pháp quản lý để phù hợp hơn với các chuẩn mực, thông lệ và cam kết quốc tế, góp phần tăng cường quản lý, giám sát thực thi công tác quản lý thuế nhằm đảm bảo lợi ích quốc gia về quyền thu thuế. Với mục tiêu hiện đại hóa ngành thuế trong giai đoạn 2015 - 2025, đơn giản hoá thủ tục hành chính phải tiếp tục cải cách thủ tục hành chính thuế, đi đôi với việc tạo cơ sở pháp lý để thực hiện hiện đại hoá công tác quản lý thuế như kê khai thuế điện tử, hải quan điện tử.... tạo điều kiện tốt nhất cho người nộp thuế để thực hiện đăng ký kê khai và nộp thuế đầy đủ, đúng quy định. Do đó, trong những năm tới, với chính sách tăng cường thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài và đầu tư trong nước vào tỉnh Thái Nguyên. Khi đó, số lượng các doanh nghiệp nước ngoài hoạt động ngày càng nhiều, các nhà thầu nước ngoài ngày càng tăng lên về cả số lượng và số thu thuế NTNN, hoạt động của các NTNN ngày càng đa dạng và phức tạp. Vì vậy, cơ quan thuế phải nâng cao hơn nữa chất lượng quản lý thuế nói chung và quản lý thuế NTNN nói riêng để đáp ứng được nhu cầu ngày càng cao của người nộp thuế và tạo điều kiện thuận lợi nhất cho người nộp thuế trong việc đăng ký, kê khai, nộp thuế và quyết toán thuế theo đúng quy định và đảm bảo thu đúng, thu đủ số tiền thuế vào NSNN. Công tác quản lý thuế nhà thầu nước ngoài tại Cục Thuế gặp nhiều khó khăn do bởi các hợp đồng nhà thầu có thời hạn khác nhau, nhà thầu nước ngoài thường không hiện diện tại Việt Nam, cách xác định thu nhập chịu thuế các hàng hóa, dịch vụ thường phức tạp, tại cơ quan thuế không có bộ phận chuyên trách theo dõi tổng thể từ khi ký kết hợp đồng cho đến khi kết thúc hợp đồng với nhà thầu nước ngoài. Xuất phát từ những lý do này, tác giả đã
3 chọn đề tài nghiên cứu “Tăng cường quản lý thuế nhà thầu nước ngoài tại Cục Thuế tỉnh Thái Nguyên”. 2. Tình hình nghiên cứu 2.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu trong nước Qua nghiên cứu, tìm hiểu các công trình nghiên cứu khoa học đã được công bố trong lĩnh vực thuế, có thể nêu một số công trình nghiên cứu khoa học điển hình như sau: - Phạm Quang Huy (2009), ‘Thuế nhà thầu ở Việt Nam trong bối cảnh hội nhập’, Luận văn thạc sĩ kinh tế, Đại học kinh tế TP Hồ Chí Minh. Đề tài đã nghiên cứu những vấn đề lý luận và thực tiễn thực hiện chính sách thuế nhà thầu tại Việt Nam trong bối cảnh hội nhập năm 2007-2008 khi Việt Nam gia nhập WTO. - Trần Hiệp Hưng (2011), ‘Hoàn thiện chính sách thuế nhà thầu nước ngoài tại Việt Nam’, Luận văn thạc sĩ kinh tế, Đại học kinh tế TP Hồ Chí Minh. Đề tài này đã nghiên cứu những vấn đề lý luận liên quan đến chính sách thuế nhà thầu tại Việt Nam và một số nước trên thế giới, phân tích thực trạng thực hiện chính sách thuế nhà thầu và đề xuất những giải pháp hoàn thiện chính sách thuế nhà thầu tại Việt Nam căn cứ vào những hạn chế, nguyên nhân tìm ra. - Vũ Văn Cương (2012), ‘Pháp luật quản lý thuế trong nền kinh tế thị trường ở Việt Nam - Những vấn đề lý luận và thực tiễn’, Luận án tiến sĩ kinh tế, Đại học Luật Hà Nội. Luận án đã trình bày những vấn đề lý luận về quản lý thuế và pháp luật quản lý thuế trong nền kinh tế thị trường, nghiên cứu thực trạng và giải pháp hoàn thiện pháp luật nhằm nâng cao hiệu quả quản lý thuế trong nền kinh tế thị trường tại Việt Nam. - Lê Hồng Quy (2013), ‘Giải pháp quản lý hiệu quả thuế nhà thầu nước ngoài trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc’, Luận văn thạc sĩ kinh tế, Đại học Kinh tế và Quản trị kinh doanh. Đề tài đã trình bày những vấn đề lý luận về quản lý thuế nhà thầu nước ngoài đồng thời phân tích thực trạng quản lý thuế nhà thầu nước ngoài trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc từ năm 2008 đến năm 2012 và đề xuất những
4 giải pháp nâng cao tính hiệu quả quản lý thuế nhà thầu nước ngoài trên địa bàn trong những năm tiếp theo. 2.2. Tình hình nghiên cứu ngoài nước Ở nhiều nước trên thế giới, đã có nhiều nghiên cứu về quản lý thuế, đặc biệt là thuế nhà thầu nước ngoài và nhìn chung đã cung cấp hệ thống cơ sở lý luận khá chuẩn mực về quản lý thuế nói chung, đặc biệt là thuế nhà thầu nói riêng… trong các điều kiện kinh tế khác nhau. Đối chiếu với đề tài của tác giả đang nghiên cứu thì không có sự trùng lặp. Mỗi một tác giả với tác phẩm của mình đều có phong cách riêng về nội dung, hình thức thể hiện cũng như định hướng đề tài hoàn toàn khác nhau tùy thuộc vào thời điểm nghiên cứu, đối tượng nghiên cứu, mục đích nghiên cứu... Đề tài của tác giả nghiên cứu nhằm phân tích thực trạng một cách toàn diện, sâu sắc, phát hiện ra các yếu tố tác động đến công tác quản lý thuế nhà thầu nước ngoài và đưa ra những định hướng, giải pháp tổng thể, thiết thực nhằm tăng cường công tác quản lý thuế hiệu quả nhất, mà Cục Thuế Thái Nguyên có thể áp dụng vào thực tiễn, góp phần nâng cao công tác quản lý thuế nhà thầu nước ngoài, tăng nguồn thu ngân sách nhà nước trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên. 3. Mục tiêu nghiên cứu 3.1. Mục tiêu tổng quát Đánh giá thực trạng, phân tích những vấn đề còn hạn chế, tìm hiểu nguyên nhân của công tác quản lý thuế nhà thầu nước ngoài tại Cục Thuế tỉnh Thái Nguyên trong những năm gần đây. Đề xuất một số giải pháp nhằm quản lý có hiệu quả hơn đối với thuế nhà thầu nước ngoài, tăng nguồn thu cho ngân sách nhà nước và đạt được mục tiêu của công tác quản lý thuế. 3.2. Mục tiêu cụ thể - Hệ thống hóa một số vấn đề lý luận cơ bản về công tác quản lý thuế nhà thầu nước ngoài.
5 - Đánh giá thực trạng của công tác quản lý thuế nhà thầu nước ngoài tại Cục Thuế tỉnh Thái Nguyên trong thời gian qua. Qua đó, chỉ ra những hạn chế, bất cập trong công tác quản lý thuế nhà thầu nước ngoài tại Cục Thuế tỉnh Thái Nguyên, làm rõ những nguyên nhân của những hạn chế đó. - Đề xuất các giải pháp nhằm tăng cường công tác quản lý thuế nhà thầu nước ngoài ở Cục thuế tỉnh Thái Nguyên nhằm đảm bảo nguyên tắc thu đúng, thu đủ, kịp thời vào NSNN. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu: Quản lý thu thuế nhà thầu nước ngoài. 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Phạm vi về mặt không gian: Nghiên cứu tại Cục Thuế tỉnh Thái Nguyên. - Phạm vi về mặt thời gian: Để phục vụ nghiên cứu đề tài, tác giả tiến hành thu thập số liệu từ năm 2013 đến năm 2017. - Phạm vi về Nội dung: Đề tài tập trung nghiên cứu, phân tích công tác quản lý thuế nhà thầu nước ngoài tại Cục Thuế tỉnh Thái Nguyên trong thời gian qua. Đề tài không nghiên cứu các sắc thuế nhà thầu quy định đối với cá nhân nước ngoài. 5. Những đóng góp mới của luận văn Luận văn là công trình nghiên cứu khoa học, có những đóng góp mới sau: Thứ nhất, Hệ thống hóa một số vấn đề lý luận cơ bản về quản lý thuế nhà thầu nước ngoài; nghiên cứu thực tiễn quản lý thuế nhà thầu nước ngoài của một số tỉnh trong nước và rút ra một số kinh nghiệm cụ thể cho tỉnh Thái Nguyên. Thứ hai, Đánh giá thực trạng quản lý thuế nhà thầu nước ngoài tại Cục Thuế tỉnh Thái Nguyên trong những năm gần đây, làm rõ những hạn chế, bất cập và chỉ ra những nguyên nhân của hạn chế đó. Thứ ba, Đưa ra những giải pháp cụ thể để giúp Cục thuế tỉnh Thái Nguyên quản lý tốt hơn thuế nhà thầu nước ngoài trên địa bàn, thu đúng, thu đủ, kịp thời, góp phần hoàn thành nhiệm vụ chung của thu NSNN.
6 6. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, luận văn được trình bày thành 04 chương, cụ thể như sau: Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý thuế nhà thầu nước ngoài Chương 2. Các phương pháp nghiên cứu Chương 3: Thực trạng quản lý thuế nhà thầu nước ngoài tại Cục Thuế tỉnh Thái Nguyên. Chương 4: Các giải pháp tăng cường quản lý thuế nhà thầu nước ngoài tại Cục Thuế tỉnh Thái Nguyên.
7 Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ THUẾ NHÀ THẦU NƯỚC NGOÀI 1.1. Giới thiệu chung về nhà thầu nước ngoài, thuế nhà thầu nước ngoài 1.1.1. Khái niệm chung về nhà thầu nước ngoài, thuế nhà thầu nước ngoài 1.1.1.1. Nhà thầu nước ngoài Theo Nghị định số 59/2015/NĐ-CP ngày 18/6/2015 của Chính Phủ: "Nhà thầu nước ngoài" là tổ chức, cá nhân nước ngoài có năng lực pháp luật dân sự; đối với cá nhân còn phải có năng lực hành vi dân sự để ký kết và thực hiện hợp đồng. Năng lực pháp luật dân sự và năng lực hành vi dân sự của nhà thầu nước ngoài được xác định theo pháp luật của nước mà nhà thầu có quốc tịch. Nhà thầu nước ngoài có thể là nhà thầu chính, tổng thầu, nhà thầu liên danh, nhà thầu phụ. Theo Thông tư số 103/2014/TT-BTC ngày 06/8/2014 của Bộ Tài Chính: “Tổ chức nước ngoài kinh doanh có cơ sở thường trú tại Việt Nam hoặc không có cơ sở thường trú tại Việt Nam; cá nhân nước ngoài kinh doanh là đối tượng cư trú tại Việt Nam hoặc không là đối tượng cư trú tại Việt Nam (sau đây gọi chung là Nhà thầu nước ngoài, Nhà thầu phụ nước ngoài)” Như vậy, nhà thầu nước ngoài ở đây là các tổ chức, cá nhân nước ngoài kinh doanh hoặc có thu nhập phát sinh tại một nước trên cơ sở hợp đồng hoặc thoả thuận bằng văn bảng giữa họ với tổ chức, cá nhân của nước đó mà không hình thành nên một pháp nhân tại nước có thu nhập phát sinh. Nhà thầu nước ngoài chỉ hoạt động theo các hợp đồng đã ký với bên ký hợp đồng của nước sở tại, sau khi kết thúc hợp đồng thì hoạt động của nhà thầu nước ngoài cũng chấm dứt. 1.1.1.2. Thuế nhà thầu nước ngoài Thuế NTNN theo tên gọi ở các nước trên thế giới là Foreign Contractor Tax (FCT), Foreign Contracter Witholding Tax (FCWT). Theo luật quản lý
8 thuế của Australia năm 2012, (Taxation Administration Amendment Regulations 2012) Thuế NTNN được định nghĩa là loại thuế đánh trên thu nhập (lãi vay, cổ tức, tiền bản quyền và các khoản thanh toán thuế) được quy định tại nguồn của người cư trú ngoài nước đó. Theo IRS của Hoa Kỳ, thuế nhà thầu là số tiền thuế mà một quốc gia tác động vào khoản thu nhập chi trả cho phía bên ngoài và đó là khoản mà một doanh nghiệp sẽ giữ lại khi có phát sinh việc thanh toán tiền cho một bên khác, và số tiền giữ lại này sẽ được nộp cho cơ quan thuế thông qua hoạt động mà nhà thầu chính hoặc nhà thầu phụ thực hiện kinh doanh. Như vậy, với tên gọi của mình, có thể thấy thuế nhà thầu nước ngoài thuộc loại thuế thu theo đối tượng, mà ở đây là các nhà thầu nước ngoài. 1.1.2. Vai trò của nhà thầu nước ngoài, thuế nhà thầu nước ngoài 1.1.2.1. Vai trò của nhà thầu nước ngoài Khả năng của các doanh nghiệp còn hạn chế, do vậy khi các NTNN trong quá trình đầu tư vào Việt Nam sẽ đem theo những dây truyền công nghệ mới, điều này sẽ cải thiện tình trạng công nghệ lạc hậu của các doanh nghiệp Việt Nam. Đặc biệt đối với việc xây dựng nhà máy, các công trình trọng điểm. Đây là bước đầu cải thiện và đổi mới hoàn toàn công nghệ trong nhiều ngành, nhiều lĩnh vực. Một vai trò không kém phần quan trọng của các NTNN sẽ góp phần nâng cao năng lực trình độ quản lý của các nhà quản lý Việt Nam. Với những nước đang phát triển như nước ta các NTNN sẽ là trường đào tạo các bộ quản lý tốt nhất bởi lẽ với yêu cầu ngày càng cao của công việc, của hội nhập kinh tế lực lượng cán bộ quản lý doanh nghiệp sẽ có môi trường để thực tập, cọ sát và học tập không ngừng nâng cao trình độ của mình. Góp phần đào tạo và nâng cao trình độ tay nghề cho mỗi lao động. Điều này sẽ gián tiếp làm tăng năng suất lao động, tạo việc làm và tạo ra nguồn nhân lực có chất lượng cao.
9 1.1.2.2. Vai trò của thuế nhà thầu nước ngoài Đối với nước đang phát triển như Việt Nam thuế NTNN đóng vai trò quan trọng là tạo nguồn thu cho NSNN, kích thích tăng trưởng kinh tế. Đáp ứng một lượng vốn lớn cho nền kinh tế. Mặt khác, nó giúp chúng ta hoà nhập vào các khu vực thế giới tạo tiền đề cho quá trình phát triển của nước ta. Thuế NTNN còn giữ vai trò là một công cụ hữu hiệu của nhà nước nhằm làm giảm bớt hoặc hạn chế việc trốn thuế hay tránh các khoản thuế phát sinh trong quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh. Trong quá trình hội nhập, xu hướng toàn cầu hóa hiện nay, các nước thực hiện hoạt động đầu tư ra nước ngoài dưới hình thức FDI, các công ty nước ngoài hoạt động sản xuất kinh doanh nhưng không hình thành pháp nhân đòi hỏi phải được đối xử bình đẳng về nhiều lĩnh vực, trong đó có thuế. Chính sách thuế đối với nhà thầu nước ngoài cũng dựa trên một mặt bằng chung như đối với các doanh nghiệp trong nước, xây dựng một sân chơi chung cho các doanh nghiệp hoạt động, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp hoạt động trên phạm vi toàn cầu. 1.1.3. Đặc điểm của thuế nhà thầu nước ngoài * Các loại thuế quy định đối với NTNN - Đối với tổ chức nước ngoài: + Thuế giá trị gia tăng (GTGT) + Thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) - Đối với cá nhân nước ngoài: + Thuế giá trị gia tăng + Thuế thu nhập cá nhân - Đối với các loại thuế, phí và lệ phí khác, Nhà thầu nước ngoài thực hiện theo các văn bản pháp luật về thuế, phí và lệ phí khác hiện hành.
10 Lãnh thổ Việt Nam Cung cấp hàng hóa dịch vụ * Về lĩnh vực hoạt động: Thuế nhà thầu chỉ xuất hiện chủ yếu ở một số loại hình hoạt động kinh doanh sau: - Thương mại: phân phối, cung cấp hàng hoá, nguyên liệu, vật tư, máy móc, thiết bị; phân phối, cung cấp hàng hoá, nguyên liệu, vật tư, máy móc, thiết bị gắn với dịch vụ tại Việt Nam. - Dịch vụ (bao gồm cả dịch vụ quản lý nhà hàng, khách sạn, casino; dịch vụ tài chính phát sinh), cho thuê máy móc thiết bị, bảo hiểm, thuê giàn khoan. - Cho thuê tàu bay, động cơ tàu bay, phụ tùng tàu bay, tàu biển. - Xây dựng, lắp đặt có bao thầu hoặc không bao thầu nguyên vật liệu, máy móc, thiết bị. - Hoạt động sản xuất, kinh doanh khác, vận chuyển (bao gồm vận chuyển đường biển, vận chuyển hàng không). - Chuyển nhượng chứng khoán, chứng chỉ tiền gửi, tái bảo hiểm ra nước ngoài, hoa hồng nhượng tái bảo hiểm. - Lãi tiền vay. - Thu nhập bản quyền. * Về thời gian hoạt động của nhà thầu nước ngoài: Hoạt động kinh doanh của thuế nhà thầu đánh vào dự án hay dịch vụ hợp đồng ký kết với doanh nghiệp hoặc cá nhân của nước sở tại thường hoạt động trong thời gian ngắn (dưới 1 năm hoặc vài tháng). Bên cạnh đó, cũng có những hợp đồng ký kết hoạt động kéo dài vài năm (hợp đồng trong lĩnh vực dầu khí, hợp đồng trong lĩnh vực xây dựng). * Về tỷ lệ % để tính thuế GTGT và thuế TNDN trên doanh thu tính thuế: