Luận văn Thạc sĩ Quản lý kinh tế: Xây dựng chiến lược phát triển kinh tế xã hội huyện Lâm Thao giai đoạn 2015 - 2020

Chia sẻ: Phạm Gia Hưng | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:97

Thêm vào BST

Báo xấu

58
lượt xem 17
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của đề tài là dựa trên cơ sở phân tích thực trạng điều kiện kinh tế xã hội huyện Lâm Thao kết hợp với lý luận luận văn đưa ra một số định hướng chiến lược và từ đó đề xuất các giải pháp nhằm đẩy mạnh phát triển kinh tế xã hội của huyện trong giai đoạn 2015-2020. Mời các bạn cùng tham khảo.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý kinh tế: Xây dựng chiến lược phát triển kinh tế xã hội huyện Lâm Thao giai đoạn 2015 - 2020

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH –––––––––––––––––––––– NGUYỄN HỮU CHÍ XÂY DỰNG CHIẾN LƢỢC PHÁT TRIỂN KINH TẾ XÃ HỘI HUYỆN LÂM THAO GIAI ĐOẠN 2015 - 2020 LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƢỚNG ỨNG DỤNG CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ THÁI NGUYÊN - 2016 Số hoá bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH ------------------------------ NGUYỄN HỮU CHÍ XÂY DỰNG CHIẾN LƢỢC PHÁT TRIỂN KINH TẾ XÃ HỘI HUYỆN LÂM THAO GIAI ĐOẠN 2015 - 2020 Chuyên ngành: Quản lý Kinh tế Mã số: 60.34.04.10 LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƢỚNG ỨNG DỤNG Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. Phạm Văn Hạnh THÁI NGUYÊN - 2016 Số hoá bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan rằng, số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn “Xây dựng chiến lƣợc phát triển kinh tế xã hội huyện Lâm Thao giai đoạn 2015 - 2020” là trung thực, là kết quả nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả trong luận văn này là hoàn toàn trung thực và chƣa từng đƣợc sử dụng để bảo vệ một học vị khoa học nào khác. Tôi xin cam đoan rằng: mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này đã đƣợc cảm ơn và mọi thông tin trong luận văn đã đƣợc chỉ rõ nguồn gốc. Ngày 30 tháng 3 năm 2016 Tác giả Nguyễn Hữu Chí Số hoá bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
ii LỜI CẢM ƠN Trong quá trình thực hiện đề tài: “Xây dựng chiến lƣợc phát triển kinh tế xã hội huyện Lâm Thao giai đoạn 2015 - 2020”, tôi đã nhận đƣợc sự hƣớng dẫn, giúp đỡ, động viên của nhiều cá nhân và tập thể. Tôi xin đƣợc bày tỏ sự cảm ơn sâu sắc nhất tới tất cả các cá nhân và tập thể đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong học tập và nghiên cứu. Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban Giám hiệu Nhà trƣờng , Phòng Quản lý Đào tạo Sau Đại học, các khoa, phòng của Trƣờng Đa ̣i ho ̣c Kinh tế và Quản trị Kinh doanh - Đại học Thái Nguyên đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi về mọi mặt trong quá trình học tập và hoàn thành luận văn này. Tôi xin trân trọng cảm ơn sự giúp đỡ tận tình của giảng viên hƣớng dẫn TS. Phạm Văn Hạnh. Tôi xin cảm ơn sự động viên, giúp đỡ của bạn bè và gia đình đã giúp tôi thực hiện luận văn này. Trân trọng ! Ngày 30 tháng 3 năm 2016 Tác giả Nguyễn Hữu Chí Số hoá bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................. i LỜI CẢM ƠN ................................................................................................... ii MỤC LỤC ........................................................................................................ iii DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT .......................................................................... vii DANH MỤC CÁC BẢNG............................................................................. viii DANH MỤC CÁC HÌNH ................................................................................ ix MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................ 1 2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài ..................................................................... 2 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu ................................................................. 2 4. Ý nghĩa khoa học và đóng góp của đề tài nghiên cứu .................................. 2 5. Bố cục của luận văn ...................................................................................... 3 Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ XÂY DỰNG CHIẾN LƢỢC PHÁT TRIỂN KINH TẾ XÃ HỘI ĐỊA PHƢƠNG .......... 4 1.1. Khái niệm chiến lƣợc phát triển kinh tế xã hội địa phƣơng ....................... 4 1.1.1. Khái niệm về chiến lƣợc ......................................................................... 4 1.1.2. Vai trò của chiến lƣợc ............................................................................. 6 1.1.3. Phân loại chiến lƣợc trong nền kinh tế quốc dân .................................... 8 1.1.4. Phạm vi khu vực trong hoạch định chiến lƣợc ....................................... 9 1.2. Quy trình hoạch định chiến lƣợc phát triển kinh tế xã hội địa phƣơng ... 10 1.3. Nội dung hoạch định chiến lƣợc phát triển kinh tế xã hội địa phƣơng.... 11 1.3.1. Phân tích cơ hội và nguy cơ của địa phƣơng ........................................ 11 1.3.2. Phân tích lợi thế và bất lợi của địa phƣơng........................................... 12 1.3.3. Xác định quan điểm, mục tiêu phát triển của lãnh đạo địa phƣơng ...... 12 1.3.4. Hình thành các phƣơng án chiến lƣợc .................................................. 13 1.3.5. Xác định các nhiệm vụ chiến lƣợc ........................................................ 14 Số hoá bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
iv 1.4. Các nhân tố ảnh hƣởng đến việc hoạch định chiến lƣợc của địa phƣơng...... 15 1.4.1. Các yếu tố thuộc môi trƣờng quốc tế .................................................... 15 1.4.2. Các yếu tố thuộc môi trƣờng kinh tế quốc dân ..................................... 15 1.4.3. Các yếu tố thuộc về địa phƣơng ............................................................ 16 1.5. Kinh nghiệm thực tiễn trong việc xây dựng chiến lƣợc phát triển kinh tế xã hội của các địa phƣơng trong nƣớc ........................................................ 17 1.5.1. Kinh nghiệm xây dựng định hƣớng chiến lƣợc phát triển kinh tế của huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang ..................................................................... 17 1.5.2. Kinh nghiệm xây dựng và lựa chọn định hƣớng chiến lƣợc phát triển kinh tế xã hội của huyện Bình Xuyên, tỉnh Vĩnh Phúc .......................... 19 Chƣơng 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU............................................. 21 2.1. Câu hỏi nghiên cứu .................................................................................. 21 2.2. Phƣơng pháp nghiên cứu .......................................................................... 21 2.2.1.Phƣơng pháp tiếp cận ............................................................................. 21 2.2.2. Phƣơng pháp thu thập thông tin ............................................................ 21 2.2.3. Phƣơng pháp phân tích thông tin .......................................................... 22 2.2.4. Mẫu nghiên cứu ..................................................................................... 22 2.3. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu ................................................................... 22 2.3.1. Quy mô và tốc độ tăng trƣởng GDP của huyện .................................... 23 2.3.2. Quy mô dân số và nguồn nhân lực ........................................................ 23 2.3.3. Vị trí địa lý ............................................................................................ 23 2.3.4. Diện tích đất và tài nguyên ................................................................... 23 2.3.5. Cơ sở hạ tầng ......................................................................................... 24 2.4. Quy trình thu thập ý kiến chuyên gia đánh giá lợi thế, bất lợi, cơ hội và nguy cơ của huyện Lâm Thao .................................................................... 24 Chƣơng 3: XÂY DỰNG CÁC ĐỊNH HƢỚNG CHIẾN LƢỢC PHÁT TRIỂN KINH TẾ XÃ HỘI HUYỆN LÂM THAO GIAI ĐOẠN 2015 - 2020 ............................................................................... 26 Số hoá bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
v 3.1. Khái quát chung về huyện Lâm Thao ...................................................... 26 3.1.1. Thông tin chung .................................................................................... 26 3.1.2. Đặc điểm, địa lý, kinh tế, xã hội huyện Lâm Thao ............................... 26 3.2. Tình hình phát triển kinh tế xã hội của huyện trong thời gian qua .......... 31 3.2.1. Tình hình phát triển kinh tế ................................................................... 31 3.2.2. Tình hình phát triển xã hội .................................................................... 36 3.2.3. Nhận xét chung ..................................................................................... 38 3.3. Xây dựng các định hƣớng chiến lƣợc phát triển kinh tế xã hội huyện giai đoạn 2015 - 2020 ...................................................................................... 49 3.3.1. Phân tích cơ hội và thách thức đối với sự phát triển của huyện ........... 49 3.3.2. Phân tích tiềm năng, lợi thế và bất lợi của huyện trong mối quan hệ với các địa phƣơng trong khu vực................................................................... 53 3.3.3. Phân tích quan điểm, thái độ, mục tiêu của lãnh đạo huyện đối với vấn đề phát triển kinh tế xã hội của huyện ...................................................... 55 3.3.4. Hình thành các phƣơng án chiến lƣợc cho huyện giai đoạn 2015 - 2020 ... 58 3.3.5. Phân tích và lựa chọn phƣơng án tối ƣu cho huyện Lâm Thao giai đoạn 2015 - 2020 ............................................................................................. 62 Chƣơng 4: CÁC GIẢI PHÁP CHIẾN LƢỢC NHẰM PHÁT TRIỂN KINH TẾ XÃ HỘI HUYỆN LÂM THAO GIAI ĐOẠN 2015 - 2020 ...... 64 4.1. Phƣơng hƣớng mục tiêu của huyện trong giai đoạn 2015 - 2020 ............ 64 4.1.1. Mục tiêu phát triển kinh tế- xã hội đến năm 2020 ................................ 64 4.1.2. Một số định hƣớng chiến lƣợc phát triển kinh tế xã hội huyện Lâm Thao giai đoạn 2015- 2020 ............................................................................. 66 4.2. Một số giải pháp phát triển kinh tế xã hội huyện Lâm Thao giai đoạn 2015 - 2020...................................................................................................... 67 4.2.1.Giải pháp về huy động vốn đầu tƣ ......................................................... 67 4.2.2. Giải pháp về đào tạo và phát triển nguồn nhân lực............................... 73 4.2.3. Giải pháp quản lý nhà nƣớc và cải cách hành chính ............................. 73 Số hoá bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
vi 4.2.4. Giải pháp về khoa học công nghệ ......................................................... 75 4.2.5. Giải pháp đối với từng ngành ................................................................ 75 4.3. Các bƣớc nhằm triển khai các giải pháp chiến lƣợc cho huyện giai đoạn 2015 - 2020 ............................................................................................. 78 KẾT LUẬN .................................................................................................... 80 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 81 BẢNG HỎI ĐIÊU TRA ................................................................................ 83 Số hoá bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
vii DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT CN - TTCN Công nghiê ̣p - Tiể u thủ công nghiê ̣p CN&XD Công nghiệp và xây dựng CP Cổ phầ n Giá SS Giá so sánh Giá TT Giá thực tế GTSX Giá trị sản xuất GTTT Giá trị tăng thêm HĐND Hô ̣i đồ ng nhân dân HTX Hơ ̣p tác xã NL-TS Nông, lâm, thủy sản NN Nhà nƣớc NSNN Ngân sách nhà nƣớc NSTW Ngân sách trung ƣơng NTM Nông thôn mới TC-KH Tài chính kế hoạch UBND Ủy ban nhân dân Số hoá bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
viii DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1: Ma trận cơ hội – nguy cơ / lợi thế - bất lợi..................................... 13 Bảng 2.1: Đánh giá lợi thế và bất lợi .............................................................. 24 Bảng 2.2: Đánh giá các cơ hội và nguy cơ...................................................... 25 Bảng 3.1: Một số chỉ tiêu tăng trƣởng kinh tế và chuyển dịch cơ cấu kinh tế của huyện Lâm Thao ................................................................... 56 Bảng 3.2: Một số chỉ tiêu về phát triển xã hội của huyện Lâm Thao ............. 57 Số hoá bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
ix DANH MỤC CÁC HÌNH Hình 1.1: Mô hình hoạch định chiến lƣợc phát triển kinh tế xã hội địa phƣơng ..... 11 Hình 3.1: Mô hình ma trận phân tích SWOT .................................................. 61 Số hoá bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Lâm Thao là một huyện đồng bằng của tỉnh Phú Thọ. Trung tâm huyện nằm ở thị trấn Lâm Thao, cách thành phố Việt Trì khoảng 10 km về phía Tây. Đây là huyện trọng điểm sản xuất lƣơng thực của tỉnh Phú Thọ, có ruộng đồng bằng phẳng, đất đai màu mỡ, mạng lƣới giao thông đƣờng bộ, đƣờng sắt, đƣờng thuỷ nối các tỉnh Tây Bắc với Thủ đô Hà Nội, nằm trong tam giác công nghiệp của tỉnh Phú Thọ (Việt Trì – Bãi Bằng – Lâm Thao) nên đã đem lại cho huyện những tiềm năng và lợi thế để phát triển. Mục tiêu của lãnh đạo huyện đó là muốn phát triển Lâm Thao trở thành huyện phát triển mạnh toàn diện dẫn đầu trong toàn tỉnh về các chỉ tiêu phát triển kinh tế xã hội, đƣa huyện trở thành một trong các huyện công nghiệp vệ tinh của thành phố Việt Trì, Phú Thọ. Với nhiều lợi thế và tiềm năng trong phát triển, tuy vậy, trong thời gian qua, sự phát triển của huyện chƣa tƣơng xứng với tiềm năng và thế mạnh của huyện có đƣợc. Việc chƣa khai thác đƣợc tiềm năng của huyện có nhiều nguyên nhân trong đó nguyên nhân chủ yếu là do huyện thiếu một định hƣớng chiến lƣợc phát triển kinh tế xã hội hoàn chỉnh nhằm tạo hành lang cho các tổ chức, cá nhân trong địa bàn huyện hƣớng tới. Trong từng giai đoạn, huyện cũng đã xây dựng các kế hoạch phát triển kinh tế xã hội. Tuy nhiên, những kế hoạch này đƣợc xây dựng dựa trên phƣơng pháp kế hoạch hóa trƣớc đây mà chƣa căn cứ vào tiềm năng, thế mạnh, cơ hội, nguy cơ của huyện. Trong thời kỳ hội nhập nhƣ hiện nay, cần thiết phải có một định hƣớng chiến lƣợc vừa tận dụng, khai thác đƣợc cơ hội, vừa chống đỡ đƣợc các nguy cơ, vừa tận dụng đƣợc lợi thế và hạn chế bất lợi của các địa phƣơng. Xuất phát từ yêu cầu đó, là một cán bộ đang công tác tại cơ quan huyện, tôi chọn đề tài:“Xây dựng chiến lƣợc phát Số hoá bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
2 triển kinh tế xã hội huyện Lâm Thao giai đoạn 2015-2020” làm đề tài luận văn tốt nghiệp của mình nhằm giúp huyện có một định hƣớng phát triển rõ ràng và đạt đƣợc mục tiêu đề ra. 2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài a. Mục tiêu chung Dựa trên cơ sở phân tích thực trạng điều kiện kinh tế xã hội huyện Lâm Thao kết hợp với lý luận luận văn đƣa ra một số định hƣớng chiến lƣợc và từ đó đề xuất các giải pháp nhằm đẩy mạnh phát triển kinh tế xã hội của huyện trong giai đoạn 2015-2020. b. Mục tiêu cụ thể - Hệ thống hóa cơ sở lý luận về chiến lƣợc quy hoạch và phát triển vùng; - Đánh giá thực trạng điều kiện kinh tế xã hội của huyện Lâm Thao; - Xây dựng một số định hƣớng chiến lƣợc và đề xuất một số giải pháp nhằm đẩy mạnh phát triển kinh tế xã hội huyện trong giai đoạn 2015-2020. 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu a. Đối tượng nghiên cứu Các định hƣớng chiến lƣợc phát triển kinh tế xã hội của huyện Lâm Thao giai đoạn 2015-2020. b. Phạm vi nghiên cứu - Phạm vi nội dung: Xây dựng các định hƣớng chiến lƣợc phát triển cho huyện Lâm Thao giai đoạn 2015 - 2020. - Phạm vi không gian: Nghiên cứu trên địa bàn huyện trong mối tƣơng quan với các vùng lân cận. - Phạm vi thời gian: Đề tài sử dụng số liệu thứ cấp chủ yếu từ 2010-2014 và số liệu điều tra tiến hành trong quá trình làm đề tài. 4. Ý nghĩa khoa học và đóng góp của đề tài nghiên cứu Luận văn đƣợc hoàn thành góp phần tổng hợp cơ sở lý luận về chiến lƣợc phát triển kinh tế xã hội theo vùng và thông qua việc nghiên cứu các bài Số hoá bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
3 học kinh nghiệm của các địa phƣơng khác về định hƣớng phát triển, luận văn đƣa ra các định hƣớng chiến lƣợc và từ đó đề xuất các giải pháp cho lãnh đạo huyện trong phát triển kinh tế xã hội của huyện giai đoạn 2015 - 2020. 5. Bố cục của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, luận văn đƣợc kết cấu thành 4 chƣơng Chƣơng 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về xây dựng chiến lƣợc phát triển kinh tế xã hội các địa phƣơng Chƣơng 2: Phƣơng pháp nghiên cứu Chƣơng 3: Xây dựng các định hƣớng chiến lƣợc phát triển kinh tế xã hội huyện Lâm Thao giai đoạn 2015 - 2020 Chƣơng 4: Các giải pháp nhằm triển khai các định hƣớng chiến lƣợc phát triển kinh tế xã hội huyện Lâm Thao giai đoạn 2015 - 2020 Số hoá bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
4 Chƣơng 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ XÂY DỰNG CHIẾN LƢỢC PHÁT TRIỂN KINH TẾ XÃ HỘI ĐỊA PHƢƠNG 1.1. Khái niệm chiến lƣợc phát triển kinh tế xã hội địa phƣơng 1.1.1. Khái niệm về chiến lược Thuâ ̣t ngƣ̃ chiế n lược (có nguồn gốc từ tiếng Hy Lạp là strategeia) là mô ̣t thuâ ̣t ngƣ̃ qu ân sƣ̣ đƣơ ̣c dùng để chỉ nghê ̣ thuâ ̣t hay khoa ho ̣c làm tƣớng . Trong quân đô ̣i , chiế n lƣơ ̣c đƣơ ̣c xem là kế hoa ̣ch dàn trâ ̣n và phân bố lƣ̣c lƣơ ̣ng với mu ̣c tiêu đánh thắ ng kẻ thù . Carl von Clausewitz (1780 – 1831) – nhà binh pháp thế kỷ 19 đã mô tả chiế n lƣơ ̣c là lâ ̣p kế hoa ̣ch chiế n tranh và hoạch định các chiến lƣợc tác chiến . Ngƣời Hy La ̣p cũng đã biế t rằ ng chiế n lƣơ ̣c không chỉ là nhƣ̃ng cuô ̣c chiế n đơn thuầ n . Tƣớng giỏi cầ n biế t xác đinh ̣ đúng nguồ n l ực cần thiết , quyế t đinh ̣ đúng khi nào cầ n đánh , khi nào không cầ n đánh và duy trì tố t mố i quan hê ̣ giƣ̃a quân đô ̣i với nhân dân , các chính trị gia và các nhà ngoa ̣i giao . Nhƣ vâ ̣y, khái niệm chiến lƣợc của ngƣời Hy Lạp bao gồ m cả viê ̣c lâ ̣p kế hoa ̣ch và ra quyế t đinh ̣ hay hành đô ̣ng. Trên thực tế có rất nhiều quan điểm khác nhau về chiến lƣợc. Tuỳ theo mục đích nghiên cứu khác nhau và vào từng thời kỳ phát triển khác nhau mà các nhà kinh tế có những quan niệm khác nhau về chiến lƣợc. Tƣ̀ điể n Oxford Dictionary viế t chiế n lược là nghê ̣ thuật điề u khiển công cụ chiế n tranh nhằ m áp đặt thời điểm và những điều kiện chiến đấu mà người ta gọi là thế thượng phong. Cũng có học giả cho rằng chiế n lư ợc là một thể thống nhất giữa tư tưởng (khởi đầ u), hành động (cầ u nố i) và kế hoạch (điểm chót). Chiế n lƣơ ̣c ngày nay đƣơ ̣c sƣ̉ du ̣ng rô ̣ng raĩ trong nhiề u liñ h vƣ̣c và phạm vi khác nhau , tƣ̀ quản lý quố c gia cho đế n quản lý tổ chƣ́c . Sƣ̉ gia Số hoá bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
5 Edward Mead Earle (1894 - 1954) mô tả chiế n lược là nghê ̣ thuật kiểm soát và dùng nguồn lực của một quốc gia hoặc một liên minh các quốc gia nhằm mục đích đảm bảo và gia tăng hiệu quả cho quyền lợi thiết yếu của mình. Bruce Henderson (1915 – 1992), chiế n lƣơ ̣c gia đồ ng thời là nhà sáng lâ ̣p tâ ̣p đoàn tƣ vấ n Boston đã kế t nố i khái niê ̣m chiế n lƣơ ̣c với lơ ̣i thế ca ̣nh tranh. Theo ông, lơ ̣i thế ca ̣nh tranh là viê ̣c đă ̣t mô ̣t công ty vào vi ̣ thế tố t hơn đố i thủ để ta ̣o ra giá tri ̣về kinh tế cho khách hàng . Chiế n lược là sự tìm kiế m thận trọng một kế hoạch hành động để phát triển và kế t hợp lợi thế cạnh của tổ chức. Hai đố i thủ ca ̣nh tranh chỉ có thể c ùng tồn tại nếu họ tạo ra sự khác biê ̣t. Đồng tình với quan điểm này , Michael Porter cũng cho rằ ng chiế n lược cạnh tranh liên quan đến sự khác biệt . Đó là viê ̣c lựa chọn cẩn thận một chuỗi hoạt động khác biê ̣t để tạo ra một tập hợp giá trị độc đáo. Mă ̣c dù đƣơ ̣c đề câ ̣p tƣ̀ rấ t lâu nhƣng chỉ sau chiế n tranh thế giới lầ n thƣ́ hai, chiế n lƣơ ̣c mới đƣơ ̣c các ho ̣c giả thƣ̀a nhâ ̣n là mô ̣t trong các yế u tố cơ bản nhất quyết định đến sự thành công của tổ chức do những thay đổi của môi trƣờng bên trong lẫn bên ngoài của tổ chƣ́c. Theo Fred R. David, chiến lược là những phương tiện đạt tới những mục tiêu dài hạn [11, tr.70]. Theo Hofer và Schendel, chiến lược thể hiện những đặc trưng của sự phù hợp giữa nhiệm vụ của tổ chức với môi trường thực hiện xung quanh nó. Chiến lƣợc đƣợc coi là công cụ chính để đƣơng đầu với những thay đổi của môi trƣờng bên ngoài và bên trong [12, tr70]. Đứng trên góc độ vùng, khu vực, hoặc địa phƣơng, chiến lƣợc đƣợc hiểu là chƣơng trình hành động của địa phƣơng nhằm đạt đƣợc mục tiêu đề ra trong một giai đoạn nhất định. Đặc trưng cơ bản của một chiến lược của vùng là:  Chiế n lƣơ ̣c thƣờng mang tính dài hạn và thƣờng thì chỉ các nhà quản lý cấp cao mới có đủ khả năng và tầm nhìn cần thiết để hiểu biết đƣợc những Số hoá bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
6 ảnh hƣởng rộng lớn của quyết định chiến lƣợc và có đủ thẩm quyền phân bố nguồ n lƣ̣c cầ n thiế t cho phát triển kinh tế xã hội địa phƣơng.  Chiế n lƣơ ̣c định hƣớng khung khổ nhằm đạt đƣợc mục tiêu mà cộng đồng địa phƣơng, một vùng hoặc một ngành đƣa ra . Chiế n lƣơ ̣c là kế hoa ̣ ch dài hạn (ít nhất là từ 3 – 5 năm) và tác đô ̣ng của chiế n lƣơ ̣c đố i với đ ịa phƣơng còn kéo dài hơn nhiề u.  Các vấn đề chiến lƣợc thƣờng định hƣớng tƣơng lai vì đƣợc xây dƣ̣ng dƣ̣a trên nhƣ̃ng dƣ̣ đoán của nhƣ̃ng nhà quản lý hơn là nhƣ̃ng gì ho ̣ biế t . Điề u quan tro ̣ng là các dự báo càng chặt chẽ và chuẩn xác bao nhiêu càng giúp cho cộng đồng địa phƣơng hoặc vùng đạt đƣợc mục tiêu càng nhanh. 1.1.2. Vai trò của chiến lược Mô ̣t chiế n lƣơ ̣c tố t đƣơ ̣c thƣ̣c hiê ̣n hiê ̣u quả sẽ giúp các nhà quản lý và nhân viên mo ̣i cấ p xác đinh ̣ mu ̣c tiêu , nhâ ̣n biế t phƣơng hƣớng hành đô ̣ng , góp phần vào sự thành công của một địa phƣơng hoặc một khu vực . Trái lại, nếu địa phƣơng hay khu vực thiếu định hƣớng chiến lƣợc hoặc chiến lƣợc không rõ ràng sẽ gặp khó khăn trong sử dụng nguồn lực nhằm phát triển kinh tế của địa phƣơng.  Chiế n lược làm rõ phương hướng hành động Chiế n lƣơ ̣c tâ ̣p trung vào phƣơng hƣớng hành đô ̣ng nhằ m đa ̣t đƣơ ̣c mu ̣c tiêu của đ ịa phƣơng hoặc cộng đồng, làm rõ và cụ thể hó a mu ̣c tiêu . Ví dụ, đối với một địa phƣơng, khu vực hoặc một cộng đồng, chiến lƣợc nhằm mục tiêu phát triển cho địa phƣơng, khu vực hoặc cộng đồng đó. Chiến lƣợc chỉ ra những định hƣớng phát triển nhằm đƣa vùng hoặc khu vực đạt đƣợc những mục tiêu mà lãnh đạo và cộng đồng đƣa ra.  Chiế n lược tạo căn cứ cho lập kế hoạch tác nghiê ̣p Nế u chiế n lƣơ ̣c đƣơ ̣c xây dƣ̣ng chuẩ n xác và đƣơ ̣c các nhà quản lý hiể u đúng thì nó sẽ là căn cƣ́ để lâ ̣p kế hoa ̣ch tác nghiê ̣p trong phát tri ển kinh tế xã Số hoá bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
7 hội của địa phƣơng. Nế u sƣ̣ thố ng nhấ t này tồ n ta ̣i và đƣơ ̣c vâ ̣n du ̣ng , nguồ n lƣ̣c của địa phƣơng sẽ đƣơ ̣c phân bố hơ ̣p lý và hiê ̣u quả hơn . Chiế n lƣơ ̣c cũng xác định những lĩnh vực hoạt động , phạm vi của hành đồng mà cộng đồng hoặc lãnh đạo địa phƣơng cần thực hiện. Nhƣ̃ng liñ h vƣ̣c này càng đƣơ ̣c xác đinh ̣ rõ bao nhiêu thì nguồ n lƣ̣c sẽ đƣơ ̣c sƣ̉ du ̣ng hiê ̣u quả hơn bấ y nhiêu .Ví dụ, nế u mô ̣t đ ịa phƣơng muốn tăng đẩy mạnh phát triển kinh tế để cải thiện đời sống ngƣời dân trong khu vực cần phải có một định hƣớng nhằm sử dụng hiệu quả các nguồn lực của địa phƣơng trong việc thực hiện các mục tiêu đã đƣa ra.  Chiế n lược làm tăng hiê ̣u quả sử dụng nguồn lực của địa phương Khái niệm hiệu hiệu quả là đạt đƣợc mục tiêu của mình với nguồ n lƣ̣c nhấ t đinh ̣ hoặc tối ƣu hơn , điề u này có nghiã là để đảm bảo tính hiê ̣u quả , nguồ n lƣ̣c không chỉ cầ n đƣơ ̣c sƣ̉ du ̣ng mô ̣t cách hiê ̣u quả mà còn phải đƣơ ̣c sƣ̉ du ̣ng theo cách đảm bảo tố i đa hóa viê ̣c đa ̣t đƣơ ̣c mu ̣c tiêu của cộng đồng . Quá trình quản lý chiến lƣợc bao gồm việc phân tích thực trạng , xây dƣ̣ng các chiế n lƣơ ̣c phù hơ ̣p, thƣ̣c hiê ̣n các chiế n lƣơ ̣c đó và đánh giá , điề u chỉnh hoă ̣c thay đổ i chiế n lƣơ ̣c khi cầ n thiế t. Mỗi nguồ n lƣ̣c của địa phƣơng sẽ đƣơ ̣c sƣ̉ dụng một cách cụ thể tại những thời điểm cụ thể nhƣ thế nào . Chiế n lƣơ ̣c sẽ đảm bảo các nguồ n lƣ̣c đƣơ ̣c sƣ̉ du ̣ng cu ̣ thể nhƣ thế nào . Nế u điề u này đa ̣t đƣơ ̣c thì tổ chƣ́c sẽ có đƣợc hiệu lực.  Chiế n lược tạo ra sự biế n đổ i về chấ t cho địa phương Chính chiến lƣợc với thời gian khá dài sẽ giúp cho khu vực, địa phƣơng đi tƣ̀ biế n đổ i về lƣơ ̣ng đế n chỗ biế n đổ i về chấ t . Đây chiń h là quy luâ ̣t phát triể n biê ̣n chƣ́ng, các biến đổi về lƣợng tích đủ đến ngƣỡng sẽ tạo ra các biến đổ i về chấ t . Để có mô ̣t nƣớc Nhâ ̣t , mô ̣t nƣớc Trung Quố c , mô ̣t nƣớc Singapore hay mô ̣t nƣớc nhƣ Hàn Quố c với các thành tƣ̣u phát triể n vƣơ ̣t bâ ̣c , họ đều phải trải qua một quá trình phát triển liên tục từ 25 đến 30 năm.  Sự hài lòng của người dân Số hoá bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
8 Chiế n lƣơ ̣c sẽ góp phầ n củng cố hiệu lực quản lý của lãnh đạo tại cộng đồng, địa phƣơng bằ ng cách ta ̣o ra sƣ̣ hài lòng của ngƣời dân trong khu vực. Trong nhƣ̃ng khu vực nơi mà chiến lƣợc đã đƣợc thống nhất phù hợp với mong muốn của ngƣời dân , ngƣời dân sẽ hài lòng hơn và dễ dàng ủng hộ . Nế u mo ̣i quyế t đinh ̣ đề u thố ng nhấ t từ lãnh đạo đến từng ngƣời dân sẽ dễ dàng thƣ̣c hiê ̣n mu ̣c tiêu chung của cộng đồng. 1.1.3. Phân loại chiến lược trong nền kinh tế quốc dân Chiến lƣợc trong nền kinh tế quốc dân thƣờng bao gồm các loại nhƣ sau:  Chiến lược phát triển kinh tế-xã hội Đây là những định hƣớng phát triển kinh tế-xã hội phải đạt đƣợc trong khoảng thời gian nhất định của một quốc gia hoặc của một địa phƣơng và những giải pháp, chính sách nhằm đạt đƣợc các mục tiêu đặt ra một cách có hiệu quả và cao nhất. Các chiến lƣợc này đƣợc xây dựng ở các cấp chính quyền từ xã, phƣờng cho tới các cấp cao hơn. Chiến lƣợc dƣới mọi hình thức đều đƣợc thực hiện theo chiều ngang và chiều dọc. Hầu hết các cơ quan có vai trò hoạch định chiến lƣợc đều có mối quan hệ kép, bao gồm mối quan hệ theo chiều dọc với bộ ngành trung ƣơng và mối quan hệ theo chiều ngang với đơn vị hành pháp phù hợp. Về nguyên tắc, chiến lƣợc phát triển kinh tế xã hội cấp dƣới cụ thể hóa các định hƣớng phát triển lớn của kế hoạch cấp trên vào điều kiện cụ thể của địa phƣơng mình.  Chiến lược phát triển ngành/lĩnh vực Đây là các chiến lƣợc đƣợc các ngành xây dựng theo định hƣớng của Chiến lƣợc và Kế hoạch cấp quốc gia để phát triển ngành/ lĩnh vực.. là định hƣớng phát triển từng ngành/ lĩnh vực trong từng thời kỳ (hàng năm và 5 năm). Chiến lƣợc phát triển ngành/lĩnh vực là một bộ phận của chiến lƣợc phát triển kinh tế-xã hội, phải nằm trong chiến lƣợc tổng thể phát triển kinh tế Số hoá bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
9 - xã hội của cả nƣớc và chiến lƣợc PTKT-XH địa phƣơng. Chiến lƣợc phát triển ngành/lĩnh vực bao gồm 3 cấp: 1. bộ/ngành (trung ƣơng); 2.sở/ngành (cấp tỉnh); và 3. phòng ban (cấp dƣới tỉnh). Trong nội dung của chiến lƣợc ngành sẽ cụ thể hoá thành các chƣơng trình, dự án phát triển; định hình các yếu tố tác động, các cơ chế, chính sách để thực hiện mục tiêu của ngành; khai thác những tiềm năng và ƣu thế của từng ngành diễn ra trên từng vùng và từng địa phƣơng, phục vụ mục tiêu phát triển của ngành và địa phƣơng. Phạm vi chiến lƣợc ngành bao gồm các ngành nhƣ Nông lâm ngƣ nghiệp, Công nghiệp-Xây dựng, Dịch vụ; các lĩnh vực xã hội (Y tế, Giáo dục, Lao động, Văn hoá...); An ninh - Quốc phòng... trong đó đƣợc chia theo các phân ngành cụ thể (theo hệ thống phân ngành kinh tế quốc dân). 1.1.4. Phạm vi khu vực trong hoạch định chiến lược Thông thƣờng chiến lƣợc phát triển kinh tế xã hội đƣợc hoạch định cho vùng hoặc khu vực. Vùng đƣợc sử dụng trong nhiều góc độ nhƣ chính trị, kinh tế và cộng đồng. Thông thƣờng một vùng là một khu vực mở của một lãnh thổ lớn hơn đƣợc tạo ra với nhiều mục đích khác nhau. Đối với vùng nhằm mục đích phát triển, Cook và đồng nghiệp cho rằng một vùng đƣợc hiểu là một vùng lãnh thổ nhỏ hơn so trong một quốc gia sở hữu quyền lực hành chính, văn hóa, chính trị, kinh tế phân biệt nó với quốc gia và các khu vực khác. Nó là một lãnh thổ chƣa đƣợc coi mức độ của nhà nƣớc nhƣng chủ yếu là trên cấp thành phố. Đôi khi một khu vực cũng có thể là một lãnh thổ của một thực thể siêu quốc gia. Một số học giả cho rằng khái niệm vùng có thể đƣợc dùng đối với khu vực có phân chia theo địa giới hành chính hoặc theo khoảng cách. Việc xác định các khu vực phụ thuộc vào các tiêu chí lựa chọn. Nói chung, có thể dựa trên cơ sở của một cuộc khảo sát về địa lý khu vực, vùng đồng nhất và chức năng để xác định vùng. Vùng đồng nhất có cấu trúc đồng Số hoá bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn