Luận văn Thạc sĩ Quản lý xây dựng: Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý chi phí các dự án đầu tư xây dựng tại Công ty Cổ phần Địa ốc Đà Lạt

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:103

Thêm vào BST

Báo xấu

52
lượt xem 19
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của đề tài là nghiên cứu phân tích, đánh giá thực trạng công tác quản lý chi phí đầu tư xây dựng công trình và đề xuất giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý chi phí các dự án đầu tư xây dựng tại Công ty CP Địa ốc Đà Lạt.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý xây dựng: Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý chi phí các dự án đầu tư xây dựng tại Công ty Cổ phần Địa ốc Đà Lạt

LỜI CAM ĐOAN Tác giả xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của bản thân tác giả. Các kết quả nghiên cứu và các kết luận trong luận văn là trung thực, không sao chép từ bất kỳ một nguồn nào và dưới bất kỳ hình thức nào.Việc tham khảo các nguồn tài liệu đã được thực hiện trích dẫn và ghi nguồn tài liệu tham khảo đúng quy định. Tác giả luận văn Bùi Quốc Chính i
LỜI CẢM ƠN Với sự nỗ lực của bản thân cùng với sự giúp đỡ tận tình của thầy cô, đồng nghiệp, bạn bè và gia đình đã giúp tác giả hoàn thành luận văn. Tác giả xin chân thành bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến PGS.TS. Nguyễn Trọng Hoan, người đã tận tình hướng dẫn và vạch ra những định hướng khoa học, chỉ bảo và đóng góp các ý kiến quý báu trong suốt quá trình thực hiện luận văn. Xin cảm ơn Nhà trường, các thầy cô giáo trong Trường Đại học Thủy lợi, Phòng Đào tạo Đại học và sau Đại học, Tập thể lớp cao học 25QLXD13-NT, các đồng nghiệp trong cơ quan, Công ty CP Địa ốc Đà Lạt đã tạo điều kiện thuận lợi cho tác giả trong thời gian hoàn thành luận văn. Trong quá trình thực hiện luận văn, do thời gian và kiến thức còn hạn chế nên chắc chắn không thể tránh khỏi những sai sót. Vì vậy, tác giả rất mong nhận được sự chỉ bảo, đóng góp ý kiến của thầy cô, đồng nghiệp để giúp tác giả hoàn thiện về mặt kiến thức trong học tập và nghiên cứu. Xin trân trọng cảm ơn! Tác giả luận văn Bùi Quốc Chính ii
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................................i LỜI CẢM ƠN ................................................................................................................. ii DANH MỤC BẢNG BIỂU .......................................................................................... vii DANH MỤC HÌNH VẼ, SƠ ĐỒ ................................................................................ viii DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VIẾT TẮT .....................................................................ix PHẦN MỞ ĐẦU .............................................................................................................1 1. Tính cấp thiết của Đề tài .............................................................................................. 1 2. Mục đích nghiên cứu đề tài ......................................................................................... 2 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ...............................................................................2 3.1. Đối tượng nghiên cứu ............................................................................................... 2 3.2. Phạm vi nghiên cứu ..................................................................................................2 4. Cách tiếp cận và phương pháp nghiên cứu ..................................................................2 4.1. Cách tiếp cận ............................................................................................................2 4.2. Phương pháp nghiên cứu .......................................................................................... 2 5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn .....................................................................................3 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ DỰ ÁN ĐẦU TƯ VÀ QUẢN LÝ CHI PHÍ DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CÔNG TRÌNH ..........................................................................4 1.1. Tổng quan về dự án đầu tư xây dựng công trình ......................................................4 1.1.1. Dự án đầu tư xây dựng .......................................................................................... 4 1.1.1.1. Phân loại dự án đầu tư ........................................................................................ 4 1.1.1.2. Các giai đoạn của dự án đầu tư xây dựng........................................................... 5 1.1.2. Nội dung quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình .............................................6 1.1.2.1. Quản lý dự án đầu tư .......................................................................................... 6 1.1.2.2. Nguyên tắc quản lý dự án đầu tư ........................................................................6 1.1.2.3. Nội dung quản lý dự án đầu tư xây dựng ........................................................... 8 1.1.2.4. Các hình thức quản lý dự án đầu tư xây dựng ....................................................9 1.1.2.5. Vai trò quản lý dự án đầu tư xây dựng ............................................................. 10 1.2. Tổng quan về quản lý chi phí đầu tư xây dựng ...................................................... 11 1.2.1. Chi phí đầu tư xây dựng ...................................................................................... 11 iii
1.2.2. Nguyên tắc quản lý chi phí đầu tư xây dựng....................................................... 11 1.2.3. Nội dung quản lý chi phí đầu tư xây dựng .......................................................... 12 1.2.3.1. Quản lý tổng mức đầu tư .................................................................................. 13 1.2.3.2. Quản lý dự toán xây dựng công trình ............................................................... 14 1.2.3.3. Quản lý định mức ............................................................................................. 14 1.2.3.4. Quản lý giá xây dựng công trình ...................................................................... 14 1.2.3.5. Quản lý chỉ số giá xây dựng ............................................................................. 15 1.2.3.6. Quản lý đấu thầu xây dựng .............................................................................. 15 1.2.3.7. Quản lý hợp đồng ............................................................................................. 15 1.2.3.8. Quản lý quyết toán ........................................................................................... 18 1.3. Thực trạng quản lý chi phí đầu tư xây dựng các công trình xây dựng ở nước ta... 20 1.3.1. Thực trạng đầu tư công trình xây dựng ở nước ta ............................................... 20 1.3.2. Tình hình quản lý chi phí đầu tư xây dựng các công trình xây dựng ở nước ta . 20 1.3.3. Đặc điểm của các dự án đầu tư xây dựng có ảnh hưởng đến công tác quản lý chi phí dự án đầu tư xây dựng. ............................................................................................ 23 CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHI PHÍ ĐẦU TƯ VÀ QUẢN LÝ CHI PHÍ ĐẦU TƯ ........................................................................................................................ 27 2.1. Chi phí đầu tư và quản lý chi phí đầu tư ................................................................ 27 2.1.1. Nội dung quản lý chi phí đầu tư xây dựng .......................................................... 27 2.1.2. Chi phí đầu tư và vai trò của chi phí đầu tư dự án .............................................. 29 2.1.3. Thành phần và phương pháp xác định chi phí đầu tư ......................................... 30 2.1.3.1. Tổng mức đầu tư .............................................................................................. 30 2.1.3.2. Dự toán xây dựng công trình ............................................................................ 43 2.1.4. Thẩm định và phê duyệt chi phí đầu tư ............................................................... 51 2.1.4.1. Thẩm định và phê duyệt tổng mức đầu tư ........................................................ 51 2.1.4.2. Thẩm định và phê duyệt dự toán xây dựng công trình..................................... 53 2.1.5. Điều chỉnh chi phí đầu tư .................................................................................... 54 2.1.5.1. Điều chỉnh tổng mức đầu tư ............................................................................. 54 2.1.5.2. Điều chỉnh dự toán công trình .......................................................................... 55 2.2. Các nhân tố ảnh hưởng đến chi phí đầu tư xây dựng ............................................. 56 2.2.1. Nhân tố chủ quan................................................................................................. 56 iv
2.2.1.1. Nhân tố thuộc về chất lượng hồ sơ khảo sát..................................................... 56 2.2.1.2. Nhân tố thuộc về hồ sơ thiết kế cơ sở .............................................................. 56 2.2.1.3. Nhân tố thuộc về chất lượng của hệ thống định mức, đơn giá ......................... 57 2.2.1.4. Nhân tố thuộc về lựa chọn phương pháp xác định tổng mức đầu tư ................57 2.2.1.5. Nhân tố thuộc về trình độ năng lực tổ chức, cá nhân lập tổng mức đầu tư, dự toán xây dựng công trình ............................................................................................... 58 2.2.1.6. Nhân tố thuộc về chất lượng công tác thẩm định, phê duyệt tổng mức đầu tư, dự toán xây dựng công trình .......................................................................................... 59 2.2.1.7. Nhân tố thuộc về trang thiết bị phục vụ công tác lập tổng mức đầu tư, dự toán xây dựng công trình .......................................................................................................59 2.2.2. Nhân tố khách quan ............................................................................................. 59 2.2.2.1. Chính sách Nhà nước: ...................................................................................... 59 2.2.2.2. Văn bản pháp luật: ............................................................................................ 59 2.2.2.3. Nguồn vốn: .......................................................................................................59 2.2.2.4. Kinh tế: .............................................................................................................60 2.3. Căn cứ lập và quản lý chi phí đầu tư xây dựng công trình .....................................60 2.3.1. Hệ thống các văn bản pháp quy...........................................................................60 2.3.2. Hệ thống các tiêu chuẩn quy chuẩn, định mức....................................................60 2.3.3. Thiết kế các cơ sở của dự án, thông tin kinh tế xã hội ........................................61 2.3.3.1. Thiết kế cơ sở của dự án ...................................................................................61 2.3.3.2. Thông tin kinh tế - xã hội .................................................................................61 KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 .............................................................................................. 63 CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ CHI PHÍ CÁC DỰ ÁN TẠI CÔNG TY CP ĐỊA ỐC ĐÀ LẠT ...................................................................64 3.1. Giới thiệu về Công ty CP Địa ốc Đà Lạt ................................................................ 64 3.1.1. Quá trình hình thành phát triển ............................................................................64 3.1.2. Cơ cấu tổ chức quản lý và chức năng nhiệm vụ ..................................................65 3.1.2.1. Cơ cấu tổ chức Công ty ....................................................................................65 3.1.2.2. Chức năng nhiệm vụ của Phòng Kế hoạch - Đầu tư Công ty .......................... 66 3.2. Thực trạng công tác quản lý chi phí đầu tư các dự án đầu tư xây dựng tại Công ty CP Địa ốc Đà Lạt ...........................................................................................................67 v
3.2.1. Một số dự án tiêu biểu do Công ty CP Địa ốc Đà Lạt thực hiện trong thời gian gần đây .......................................................................................................................... 67 3.2. 2. Thực trạng công tác quản lý chi phí giai đoạn thực hiện dự án tại Công ty ...... 69 3.2.2.1. Công tác quản lý chi phí trong công tác giải phóng mặt bằng ......................... 69 3.2.2.2. Công tác quản lý chi phí trong công tác thiết kế .............................................. 71 3.2.2.3. Công tác quản lý chi phí trong công tác đấu thầu ............................................ 72 3.2.2.4. Công tác quản lý chi phí trong quá trình thi công ............................................ 73 3.2.2.5. Trang thiết bị, công nghệ.................................................................................. 74 3.2.2.6 . Chất lượng đội ngũ cán bộ của Phòng Kế hoạch - Đầu tư ......................... 74 3.2.2.7. Công tác kiểm soát chi phí trong công tác thanh toán ..................................... 75 3.2.3. Đánh giá chung về công tác quản lý chi phí giai đoạn thực hiện dự án tại Công ty cổ phần Địa ốc Đà Lạt ............................................................................................... 75 3.2.3.1. Những kết quả đạt được ................................................................................... 75 3.2.3.2. Những tồn tại và nguyên nhân ......................................................................... 76 3.3. Một số giải pháp hoàn thiện công tác quản lý chi phí giai đoạn thực hiện dự án tại Công ty .......................................................................................................................... 77 3.3.1. Định hướng đầu tư xây dựng các công trình tại Công ty .................................... 78 3.3.2. Các nguyên tắc đề xuất giải pháp ........................................................................ 78 3.3.3. Một số giải pháp đề xuất hoàn thiện công tác quản lý chi phí dự án đầu tư xây dựng tại Công ty CP Địa ốc Đà Lạt .............................................................................. 79 3.3.3.1. Tăng cường quản lý chi phí giai đoạn khảo sát công trình .............................. 79 3.3.3.2. Hoàn thiện công tác quản lý chi phí giai đoạn thiết kế, lập dự toán ................ 82 3.3.3.3. Hoàn thiện công tác quản lý chi phí giai đoạn lựa chọn nhà thầu xây dựng ... 83 3.3.3.4. Hoàn thiện công tác quản lý thanh, quyết toán ............................................... 85 3.4.3.5. Nâng cao năng lực quản lý tại công ty ............................................................. 86 KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 .............................................................................................. 90 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ....................................................................................... 91 1. Kết luận ..................................................................................................................... 91 2. Kiến nghị ................................................................................................................... 92 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................... 93 vi
DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 3.1 Tổng mức đầu tư của Dự án Cụm chung cư – khu dân cư Yersin ................70 Bảng 3.2. Tổng hợp trang thiết bị của Phòng ................................................................ 74 Bảng 3.3. Số lượng cán bộ, công nhân viên phòng Kế hoạch - Đầu tư ........................ 74 vii
DANH MỤC HÌNH VẼ, SƠ ĐỒ Hình 1.1. Chu trình quản lý dự án ................................................................................... 8 Hình 2.1. Các thành phần chi phí thuộc tổng mức đầu tư ............................................. 31 Hình 2.2. Các thành phần chi phí thuộc dự toán đầu tư xây dựng ................................ 43 Hình 3.1. Trụ sở Công ty CP Địa ốc Đà Lạt ................................................................. 65 Hình 3.2. Sơ đồ tổ chức Công ty CP Địa ốc Đà Lạt ..................................................... 65 Hình 3.3. Phối cảnh cụm chung cư Yersin .................................................................... 67 Hình 3.4. Dự án Cụm chung cư Yersin sau khi đưa vào sử dụng ................................. 67 Hình 3.5. Dự án nhà ở xã hội khu chung cư Ngô Quyền .............................................. 69 Hình 3.6. Quy trình thực trạng quản lý thiết kế bản vẽ thi công – dự toán................... 72 Hình 3.7. Quy trình thực trạng về quản lý đấu thầu tại Công ty ................................... 73 Hình 3.8. Quy trình quản lý khảo sát tại Công ty ......................................................... 81 Hình 3.9. Quy trình quản lý thiết kế bản vẽ thi công - dự toán tại Công ty .................. 82 Hình 3.10. Quy trình quản lý đấu thầu tại Công ty ....................................................... 84 Hình 3.11. Quy trình thanh toán cho nhà thầu .............................................................. 86 viii
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VIẾT TẮT Ký hiệu viết tắt Nghĩa đầy đủ CĐT Chủ đầu tư ĐTXD Đầu tư xây dựng HĐND Hội đồng nhân dân NSNN Ngân sách nhà nước TMĐT Tổng mức đầu tư TKCS Thiết kế cơ sở TKBVTC Thiết kế bản vẽ thi công QLDA Quản lý dự án UBND Ủy ban nhân dân ix
PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của Đề tài Ngày nay cùng với sự phát triển tiến bộ của khoa học kỹ thuật, công nghệ hiện đại, chất lượng cuộc sống của người dân ngày càng được nâng lên. Cùng với sự phát triển chung của cả nước trong giai đoạn công nghiệp hóa - hiện đại hóa như hiện nay đã góp phần phát triển về kinh tế - xã hội của đất nước. Khi nền kinh tế phát triển sẽ kéo theo nhu cầu đầu tư các công trình xây dựng cơ bản để phục vụ mục đích kinh tế, xã hội. Các công trình xây dựng đã góp phần làm thay đổi bộ mặt của đất nước, các công trình ngày càng hiện đại hơn và tinh tế hơn về thẩm mỹ và kiến trúc. Tuy nhiên hiện nay có một thực trạng đang diễn ra hằng ngày đó là các công trình xây dựng đã không thực hiện tốt công tác quản lý chi phí nên khi triển khai xây dựng các dự án đã gây ra nhiều lãng phí, chưa đạt hiệu quả cao. Nhằm đáp ứng được nhu cầu phát triển kinh tế bền vững, trong quá trình tiến hành xây dựng các công trình không những đảm bảo được chất lượng mà phải đạt được hiệu quả cao trong đầu tư. Việc hoạch định và thực hiện tốt công tác quản lý chi phí sẽ góp phần nâng cao chất lượng khi đầu tư xây dựng các công trình giảm tổng mức đầu tư cho dự án. Công tác quản lý chi phí trong các dự án xây dựng luôn được nhà nước và chủ đầu tư quan tâm. Bên cạnh những thành tựu đạt được, thực tế còn nhiều vấn đề tồn tại trong công tác quản lý chi phí đầu tư xây dựng các dự án. Trong bối cảnh nền kinh tế hiện nay và trước những thay đổi chính sách vĩ mô của nhà nước trong hoạt động đầu tư xây dựng, Công ty CP Địa ốc Đà Lạt cũng cần có những điều chỉnh về chiến lược sản xuất kinh doanh và công tác quản lý để phù hợp với tình hình. Quản lý chi phí trong các dự án đầu tư xây dựng trong môi trường ngày càng cạnh tranh và khó khăn là vấn đề mà Công ty quan tâm. Vì vậy việc tìm ra những giải pháp nhằm tăng cường công tác quản lý chi phí đầu tư xây dựng là rất quan trọng và cấp thiết. Với mong muốn áp dụng những kiến thức đã học tập, nghiên cứu góp phần giải quyết những vấn đề quan trọng, học viên lựa chọn đề tài luận văn "Giải pháp hoàn thiện 1
công tác quản lý chi phí các dự án đầu tư xây dựng tại Công ty Cổ phần Địa ốc Đà Lạt”. 2. Mục đích nghiên cứu đề tài Nghiên cứu phân tích, đánh giá thực trạng công tác quản lý chi phí đầu tư xây dựng công trình và đề xuất giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý chi phí các dự án đầu tư xây dựng tại Công ty CP Địa ốc Đà Lạt. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu Chi phí đầu tư xây dựng công trình tại các dự án do Công ty CP Địa ốc Đà Lạt Quản lý. 3.2. Phạm vi nghiên cứu Nghiên cứu hoàn thiện công tác quản lý chi phí đầu tư các dự án đầu tư xây dựng tại Công ty CP Địa ốc Đà Lạt giai đoạn 2015-2017 và định hướng của Công ty trong thời gian tới. 4. Cách tiếp cận và phương pháp nghiên cứu 4.1. Cách tiếp cận Luận văn sử dụng cách tiếp cận kế thừa các kết quả đã nghiên cứu; tiếp cận cơ sở lý luận, pháp lý và thực tiễn để phân tích, đánh giá thực trạng quản lý chi phí dự án và đề xuất giải pháp hoàn thiện công tác quản lý chi phí các dự án đầu tư xây dựng tại Công ty CP Địa ốc Đà Lạt; 4.2. Phương pháp nghiên cứu - Luận văn sẽ sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau đây: - Phương pháp khảo sát thống kê số liệu; - Phương pháp phân tích tổng hợp; - Phương pháp phân tích so sánh; 2
- Phương pháp kế thừa. 5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn 5.1. Ý nghĩa khoa học Đề tài dựa trên cơ sở lý luận và thực trạng để đề xuất các giải pháp có cơ sở khoa học nhằm hoàn thiện công tác quản lý chi phí các dự án đầu tư xây dựng tại Công ty CP Địa ốc Đà Lạt. 5.2. Ý nghĩa thực tiễn Kết quả nghiên cứu của đề tài sẽ là tài liệu tham khảo góp phần hoàn thiện công tác quản lý chi phí các dự án đầu tư xây dựng tại Công ty CP Địa ốc Đà Lạt. 6. Kết quả đạt được của luận văn - Nêu tổng quan và hệ thống hóa cơ sở lý luận về dự án đầu tư xây dựng và quản lý chi phí dự án đầu tư xây dựng. - Phân tích, đánh giá thực trạng công tác quản lý chi phí các dự án đầu tư xây dựng tại Công ty CP Địa ốc Đà Lạt. - Đề xuất một số giải pháp nhằm tăng cường công tác quản lý chi phí các dự án đầu tư xây dựng tại Công ty CP Địa ốc Đà Lạt. 7. Nội dung luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục. Kết cấu của luận văn bao gồm 3 chương như sau: Chương 1: Tổng quan về dự án đầu tư xây dựng và quản lý chi phí dự án đầu tư xây dựng Chương 2: Cơ sở lý luận về chi phí đầu tư và quản lý chi phí đầu tư Chương 3: Thực trạng và giải pháp hoàn thiện công tác quản lý chi phí đầu tư xây dựng các công trình tại Công ty CP Địa ốc Đà Lạt. 3
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ DỰ ÁN ĐẦU TƯ VÀ QUẢN LÝ CHI PHÍ DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CÔNG TRÌNH 1.1. Tổng quan về dự án đầu tư xây dựng công trình 1.1.1. Dự án đầu tư xây dựng Dự án đầu tư xây dựng là tập hợp những đề xuất có liên quan đến việc sử dụng vốn để tiến hành hoạt động xây dựng để xây dựng mới, sửa chữa, cải tạo công trình xây dựng nhằm phát triển, duy trì, nâng cao chất lượng công trình hoặc sản phẩm, dịch vụ trong thời hạn và chi phí xác định. Ở giai đoạn chuẩn bị dự án đầu tư xây dựng, dự án được thể hiện thông qua Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi đầu tư xây dựng, Báo cáo nghiên cứu khả thi đầu tư xây dựng hoặc Báo cáo kinh tế - kỹ thuật đầu tư xây dựng [1]. Dự án đầu tư công là dự án đầu tư sử dụng toàn bộ hoặc một phần vốn đầu tư công [2]. 1.1.1.1. Phân loại dự án đầu tư Có nhiều cách để phân loại dự án đầu tư như theo nguồn vốn sử dụng; theo quy mô, tính chất, loại công trình xây dựng; … a.Theo nguồn vốn sử dụng Các dự án sử dụng nguồn vốn của Ngân sách Nhà nước (NSNN) như nguồn chi của NSNN cho đầu tư; vốn tín dụng đầu tư phát triển của Nhà nước hay nguồn vốn đầu tư từ doanh nghiệp Nhà nước; sử dụng nguồn vốn nhà nước ngoài ngân sách như nguồn vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA), nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài, nguồn tín dụng từ ngân hàng thương mại…; sử dụng vốn khác các dự án của các cá nhân, các tổ chức kinh tế xã hội đầu tư dưới nhiều hình thức. b. Theo quy mô, tính chất, loại công trình xây dựng Dự án đầu tư xây dựng (ĐTXD) được phân loại theo quy mô, tính chất, loại công trình xây dựng chính của dự án gồm dự án quan trọng quốc gia, dự án nhóm A, dự án nhóm B, và dự án nhóm C theo các tiêu chí quy định của pháp luật về đầu tư công. 4
Theo Luật Đầu tư công số 49/2014/QH13 [2] quy định phân loại dự án đầu tư công gồm hai phần là căn cứ vào tính chất dự án đầu tư công và căn cứ vào mức độ quan trọng và quy mô, dự án đầu tư công. Tính chất dự án đầu tư công được phân loại gồm dự án có cấu phần xây dựng và dự án không có cấu phần xây dựng. Dự án có cấu phần xây dựng là dự án đầu tư xây dựng mới, cải tạo, nâng cấp, mở rộng dự án đã đầu tư xây dựng bao gồm cả phần mua tài sản, mua trang thiết bị của dự án; dự án không có cấu phần xây dựng là dự án mua tài sản, nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất; mua, sửa chữa, nâng cấp trang thiết bị, máy móc và dự án khác không quy định theo dự án có cấu phần xây dựng. Mức độ quan trọng và quy mô, dự án đầu tư công được phân loại thành dự án quan trọng quốc gia, dự án nhóm A, dự án nhóm B, dự án nhóm C trọng điểm (được quy định ở từng địa phương) và dự án nhóm C. Các tiêu chí phân loại này được quy định chi tiết trong Luật Đầu tư công. 1.1.1.2. Các giai đoạn của dự án đầu tư xây dựng Vòng đời của một dự án đầu tư xây dựng có 03 giai đoạn gồm: Chuẩn bị dự án, thực hiện dự án và kết thúc xây dựng đưa công trình của dự án vào khai thác sử dụng. Căn cứ điều kiện cụ thể của dự án, người quyết định đầu tư quyết định việc thực hiện tuần tự hoặc kết hợp, xen kẽ các công việc trong giai đoạn thực hiện dự án và kết thúc xây dựng đưa công trình vào khai thác sử dụng. Theo Nghị định số 59/2015/NĐ-CP ngày 18/6/2015 [3] của Chính phủ về Quản lý dự án ĐTXD thì các công việc phải thực hiện trong từng giai đoạn đoạn như sau: a. Giai đoạn chuẩn bị dự án Giai đoạn chuẩn bị dự án gồm các công việc: Tổ chức lập, thẩm định, phê duyệt Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi (nếu có); lập, thẩm định, phê duyệt Báo cáo nghiên cứu khả thi hoặc Báo cáo kinh tế - kỹ thuật ĐTXD để xem xét, quyết định ĐTXD và thực hiện các công việc cần thiết khác liên quan đến chuẩn bị dự án b. Giai đoạn thực hiện dự án Giai đoạn thực hiện dự án gồm các công việc: Thực hiện việc giao đất hoặc thuê đất 5
(nếu có); chuẩn bị mặt bằng xây dựng, rà phá bom mìn (nếu có); khảo sát xây dựng; lập, thẩm định, phê duyệt thiết kế, dự toán xây dựng; cấp giấy phép xây dựng (đối với công trình theo quy định phải có giấy phép xây dựng); tổ chức lựa chọn nhà thầu và ký kết hợp đồng xây dựng; thi công xây dựng công trình; giám sát thi công xây dựng; tạm ứng, thanh toán khối lượng hoàn thành; nghiệm thu công trình xây dựng hoàn thành; bàn giao công trình hoàn thành đưa vào sử dụng; vận hành, chạy thử và thực hiện các công việc cần thiết khác. c. Giai đoạn kết thúc xây dựng đưa công trình vào khai thác sử dụng Giai đoạn kết thúc xây dựng đưa công trình vào khai thác sử dụng gồm các công việc: Kết thúc xây dựng (hoàn trả mặt bằng, di dời công trình tạm, …), quyết toán dự án đầu tư xây dựng, bảo hành công trình xây dựng. 1.1.2. Nội dung quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình 1.1.2.1. Quản lý dự án đầu tư Quản lý dự án thực chất là quá trình lập kế hoạch, điều phối thời gian, nguồn lực và giám sát quá trình phát triển của dự án nhằm đảm bảo cho dự án hoàn thành đúng thời hạn, trong phạm vi ngân sách được duyệt và đạt được các yêu cầu đã định về kỹ thuật và chất lượng sản phẩm dịch vụ bằng những phương pháp và điều kiện tốt nhất cho phép. Quản lý dự án là một quá trình hoạch định (Planning), tổ chức (Organnizing), lãnh đạo (Leading/Directing) và kiểm soát (Controlling) các công việc và nguồn lực để hoàn thành các mục tiêu đã định. 1.1.2.2. Nguyên tắc quản lý dự án đầu tư Luật Xây dựng Việt Nam số 50/2014/QH13 [1] và Nghị định số 59/2015/NĐ-CP [3] quy định rõ 04 nguyên tắc cơ bản của quản lý dự án đầu tư xây dựng. Thứ nhất, dự án đầu tư xây dựng được quản lý, thực hiện theo kế hoạch, chủ trương đầu tư và phải phù hợp với các quy hoạch ở địa phương (quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội, quy hoạch phát triển ngành, quy hoạch xây dựng), phù hợp với quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất tại địa phương nơi có dự án đầu tư xây dựng. Dự án 6
đầu tư xây dựng phải có phương án công nghệ và phương án thiết kế xây dựng phù hợp; bảo đảm chất lượng, an toàn trong xây dựng, vận hành, khai thác, sử dụng công trình, phòng, chống cháy, nổ và bảo vệ môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu; và phải đảm bảo cấp đủ vốn đúng tiến độ của dự án, hiệu quả tài chính, hiệu quả kinh tế - xã hội của dự án. Thứ hai, cần phải quy định rõ trách nhiệm, quyền hạn của cơ quan quản lý nhà nước, của người quyết định đầu tư, chủ đầu tư và các tổ chức, cá nhân có liên quan đến thực hiện các hoạt động đầu tư xây dựng của dự án. Thứ ba, chúng ta phải thực hiện quản lý dự án phù hợp với loại nguồn vốn sử dụng để đầu tư xây dựng, tránh quản lý chồng chéo giữa các nguồn vốn. Cần phân biệt cụ thể như đối với dự án đầu tư xây dựng sử dụng vốn Ngân sách Nhà nước (NSNN) cần được quản lý chặt chẽ, toàn diện, theo đúng quy trình để đảm bảo mục tiêu đầu tư, chất lượng, tiến độ thực hiện, tiết kiệm chi phí và đạt được hiệu quả dự án; dự án đầu tư sử dụng vốn nhà nước ngoài ngân sách, dự án đầu tư theo hình thức đối tác công tư PPP có cấu phần xây dựng được Nhà nước quản lý về chủ trương đầu tư, mục tiêu, quy mô đầu tư, chi phí thực hiện, các tác động của dự án đến cảnh quan, môi trường, an toàn cộng đồng, quốc phòng an ninh và hiệu quả của dự án. Chủ đầu tư chịu trách nhiệm quản lý thực hiện dự án theo quy định; dự án đầu tư sử dụng vốn khác được Nhà nước quản lý về mục tiêu, quy mô đầu tư và các tác động của dự án đến cảnh quan, môi trường, an toàn cộng đồng và quốc phòng, an ninh. Thứ tư, là quản lý hoạt động đầu tư cần phải đảm bảo những nguyên tắc trong hoạt động đầu tư xây dựng. Bảo đảm đầu tư xây dựng công trình theo quy hoạch, thiết kế, bảo vệ cảnh quan môi trường; phù hợp với điều kiện tự nhiên, xã hội, đặc điểm văn hóa của từng địa phương; bảo đảm ổn định cuộc sống của nhân dân. Sử dụng nguồn lực, tài nguyên tại khu vực có dự án phải bảo đảm đúng mục đích, đối tượng và trình tự đầu tư xây dựng. Hoạt động đầu tư cần phải tuân thủ tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, quy định của pháp luật về sử dụng vật liệu xây dựng; bảo đảm nhu cầu tiếp cận sử dụng công trình thuận lợi an toàn cho người ở các công trình công cộng, nhà cao tầng. Công trình cần bảo đảm chất lượng, tiến độ, an toàn công trình, tính mạng sức khỏe con người và tài sản; phòng chống cháy nổ; bảo vệ môi trường, bảo đảm xây dựng đồng bộ trong từng công trình và đồng bộ với các công trình hạ tầng kỹ thuật, hạ 7
tầng xã hội. Các tổ chức, cá nhân khi tham gia hoạt động xây dựng phải có đủ các điều kiện năng lực phù hợp với loại dự án; loại, cấp công trình xây dựng và công việc theo quy định. Đảm bảo công khai, minh bạch, tiết kiệm, hiệu quả; phòng, chống tham nhũng, lãng phí, thất thoát và tiêu cực khác trong hoạt động đầu tư xây dựng. Phân định rõ chức năng quản lý nhà nước trong hoạt động đầu tư xây dựng với chức năng quản lý của chủ đầu tư phù hợp với từng loại nguồn vốn sử dụng. 1.1.2.3. Nội dung quản lý dự án đầu tư xây dựng Chu trình quản lý dự án xoay quanh 3 nội dung chủ yếu là lập kế hoạch, phối hợp thực hiện mà chủ yếu là quản lý tiến độ thời gian, chi phí thực hiện và giám sát các công việc dự án nhằm đạt được các mục tiêu đã định. - Lập kế hoạch: là việc xây dựng mục tiêu, xác định những công việc được hoàn thành, nguồn lực cần thiết để thực hiện dự án và quá trình phát triển kế hoạch hành động theo một trình tự logic mà có thể biểu diễn dưới dạng sơ đồ hệ thống. - Điều phối thực hiện dự án: Đây là quá trình phân phối nguồn lực bao gồm tiền vốn, lao động, máy móc thiết bị và đặc biệt là điều phối và quản lý tiến độ thời gian. Nội dung này chi tiết hóa thời hạn thực hiện cho từng công việc và toàn bộ dự án. - Giám sát: Là quá trình theo dõi kiểm tra tiến trình dự án, phân tích tình hình hoàn thành, giải quyết những vấn đề liên quan và thực hiện báo cáo hiện trạng [4]. Chu trình quản lý dự án được thể hiện ở Hình 1.1 LẬP KẾ HOẠCH - Thiết lập mục tiêu - Điều tra nguồn lực - Xây dựng kế hoạch GIÁM SÁT ĐIỀU PHỐI THỰC HIỆN - Đo lường kết quả - Điều phối tiến độ thời gian - So sánh với mục tiêu - Phân phối các nguồn lực - Báo cáo - Phối hợp các nỗ lực - Giải quyết các vấn đề - Khuyến khích và động viên Hình 1.1. Chu trình quản lý dự án 8
Nội dung quản lý dự án ĐTXD gồm: Quản lý về phạm vi dự án; quản lý thời gian dự án; quản lý chi phí dự án; quản lý chất lượng dự án; quản lý nguồn nhân lực; quản lý trao đổi thông tin dự án; quản lý rủi ro; quản lý việc mua bán của dự án; quản lý việc giao nhận dự án. Trong đó có ba nội dung chủ yếu đặc biệt cần quan tâm xuyên suốt trong quá trình QLDA đầu tư XDCT đó là: Quản lý thời gian; quản lý chi phí và quản lý chất lượng. - Quản lý thời gian dự án: Quản lý thời gian dự án là quá trình quản lý mang tính hệ thống nhằm đảm bảo chắc chắn hoàn thành dự án theo đúng thời gian đề ra. Nó bao gồm các công việc như xác định hoạt động cụ thể, sắp xếp trình tự hoạt động, bố trí thời gian, khống chế thời gian và tiến độ dự án. - Quản lý chi phí dự án: Quản lý chi phí dự án là quản lý chi phí, giá thành dự án nhằm đảm bảo hoàn thành dự án mà không vượt tổng mức đầu tư. Nó bao gồm cả việc bố trí nguồn lực, dự tính giá thành và khống chế chi phí, cụ thể là quản lý tổng mức đầu tư (TMĐT), tổng dự toán (dự toán) công trình; quản lý định mức dự toán và đơn giá xây dựng; quản lý thanh toán chi phí ĐTXD. - Quản lý chất lượng dự án: Quản lý chất lượng dự án là quá trình quản lý có hệ thống việc thực hiện dự án nhằm đảm bảo đáp ứng được yêu cầu đề ra. Nó bao gồm việc quy hoạch chất lượng, khống chế chất lượng và đảm bảo chất lượng. 1.1.2.4. Các hình thức quản lý dự án đầu tư xây dựng Hiện nay, theo hướng dẫn của Luật xây dựng số 50/2014/QH13 [1] có tất cả 04 hình thức quản lý dự án. Căn cứ theo quy mô, tính chất, nguồn vốn sử dụng và điều kiện thực hiện dự án, người quyết định đầu tư quyết định áp dụng một trong các hình thức tổ chức quản lý dự án. Mỗi một hình thức đều có những ưu, nhược điểm riêng do đó người quyết định đầu tư cần áp dụng một cách phù hợp để quản lý dự án có hiệu quả. - Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng chuyên ngành, khu vực: Áp dụng đối với các dự án sử dụng vốn Ngân sách Nhà nước; dự án theo chuyên ngành sử dụng vốn Nhà nước ngoài Ngân sách của Tập đoàn kinh tế, Tổng công ty Nhà nước. - Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng một dự án: Áp dụng đối với các dự án sử dụng vốn Nhà nước quy mô Nhóm A có công trình cấp đặc biệt; có áp dụng công nghệ cao 9
được Bộ trưởng Bộ khoa học và Công nghệ xác nhận bằng văn bản; dự án về Quốc phòng, An ninh có yêu cầu bí mật Nhà nước. - Thuê Tư vấn quản lý dự án: Áp dụng đối với các dự án sử dụng nguồn vốn Nhà nước ngoài Ngân sách, vốn khác; dự án có tính chất đặc thù, đơn lẻ. - Chủ đầu tư trực tiếp quản lý dự án: Áp dụng đối với các dự án cải tạo, sửa chữa quy mô nhỏ; dự án có sự tham gia của cộng đồng. Luật Xây dựng 2014 đã bổ sung hình thức ban quản lý chuyên ngành, ban quản lý khu vực đối với các công trình đầu tư công để khắc phục tình trạng hình thành ban quản lý dự án trực tiếp quản lý từng dự án đơn lẻ, làm tăng số lượng ban quản lý dự án nhưng hạn chế về năng lực. 1.1.2.5. Vai trò quản lý dự án đầu tư xây dựng Quản lý dự án đòi hỏi sự điều phối nỗ lực cá nhân, tập thể; đòi hỏi sự hợp tác chặt chẽ, kết hợp hài hòa giữa các quan hệ với nhau. Tác dụng của quản lý dự án là rất lớn, tác dụng chủ yếu của nó là: - Liên kết tất cả các hoạt động, công việc của dự án. - Tăng cường sự hợp tác và chỉ rõ trách nhiệm của các thành viên tham gia dự án. - Tạo điều kiện cho việc liên hệ, gắn bó giữa nhóm quản lý dự án (QLDA) với khách hàng, chủ đầu tư (CĐT) và các nhà cung cấp đầu vào. - Tạo điều kiện cho sự đàm phán trực tiếp giữa các bên liên quan để giải quyết những bất đồng và phát hiện sớm những khó khăn, vướng mắc nảy sinh để có những giải pháp điều chỉnh kịp thời trước những rủi ro khó dự đoán được. - Tạo ra các sản phẩm, dịch vụ có chất lượng cao hơn. Tuy nhiên, quản lý dự án cũng có những mặt hạn chế nhất định. Những mâu thuẫn do cùng chia nhau một nguồn lực của đơn vị; quyền lực và trách nhiệm của các nhà quản lý dự án trong một số trường hợp không được thực hiện đầy đủ; phải giải quyết vấn đề hậu dự án. 10