Luận văn Thạc sĩ Quản trị kinh doanh: Dự báo sự phát triển của doanh nghiệp ngành công nghiệp ở Việt Nam giai đoạn 2020-2025

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:108

Thêm vào BST

Báo xấu

65
lượt xem 14
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu đề tài là dự báo sự phát triển của doanh nghiệp ngành công nghiệp giai đoạn 2020- 2025 dựa trên một số chỉ tiêu cơ bản. Từ đó, đề xuất giải pháp thúc đẩy sự phát triển của doanh nghiệp ngành công nghiệp trong giai đoạn tới.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản trị kinh doanh: Dự báo sự phát triển của doanh nghiệp ngành công nghiệp ở Việt Nam giai đoạn 2020-2025

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG --------o0o------- LUẬN VĂN THẠC SĨ DỰ BÁO SỰ PHÁT TRIỂN CỦA DOANH NGHIỆP NGÀNH CÔNG NGHIỆP Ở VIỆT NAM GIAI ĐOẠN 2020-2025 Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh LÊ THỊ ÁNH Hà Nội - 2020
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG --------o0o------- LUẬN VĂN THẠC SĨ DỰ BÁO SỰ PHÁT TRIỂN CỦA DOANH NGHIỆP NGÀNH CÔNG NGHIỆP Ở VIỆT NAM GIAI ĐOẠN 2020-2025 Ngành: Quản trị kinh doanh Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh Mã số: 8340101 Họ và tên học viên: Lê Thị Ánh Người hướng dẫn: TS. Nguyễn Lệ Hằng Hà Nội - 2020
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, là kết quả hoạt động nghiêm túc, tìm tòi trong quá trình nghiên cứu của tôi. Các nội dung nêu trong luận văn là trung thực, mọi trích dẫn đều được chỉ rõ nguồn gốc. Những kết quả nghiên cứu của luận văn không trùng với bất kỳ công trình nào khác. Tác giả luận văn Lê Thị Ánh
ii LỜI CẢM ƠN Tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu, Phòng Đào tạo và các thầy cô giáo Khoa Sau Đại Học - Trường Đại học Ngoại Thương đã tạo điều kiện cho tôi học tập và nghiên cứu. Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc nhất tới TS. Nguyễn Lệ Hằng - người hướng dẫn khoa học đã tận tình giúp đỡ và định hướng để tôi hoàn thành Luận văn. Tôi xin chân thành cảm ơn đồng nghiệp, bạn bè và gia đình đã luôn kịp thời động viên, chia sẻ và tạo điều kiện tốt nhất trong suốt thời gian học tập và nghiên cứu. Hà Nội, ngày tháng năm 2020 Tác giả luận văn Lê Thị Ánh
iii DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT Từ viết tắt Nghĩa đầy đủ tiếng việt CNH-HĐH Công nghiệp hóa- Hiện đại hóa DN Doanh nghiệp DNCN Doanh nghiệp công nghiệp TSCĐ&ĐTDH Tài sản cố định và đầu tư dài hạn
iv DANH MỤC BẢNG BIỂU DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1. Số lượng doanh nghiệp ngành công nghiệp giai đoạn 2011-2019 ......40 Bảng 2.2: Lao động từ 15 tuổi trở lên trong doanh nghiệp công nghiệp đã qua đào tạo phân theo ngành kinh tế giai đoạn 2011-2018 ........................................46 Bảng 2.3: Tỷ lệ lao động từ 15 tuổi trở lên trong doanh nghiệp công nghiệp đã qua đào tạo theo trình độ chuyên môn kỹ thuật giai đoạn 2011-2018 ...............46 Bảng 2.4: Tỷ lệ vốn chủ sở hữu của DNCN giai đoạn 2011-2018 .......................49 Bảng 2.5: Chỉ số quay vòng vốn của doanh nghiệp công nghiệp ........................54 giai đoạn 2011-2018 .................................................................................................54 Bảng 2.6: Tỷ suất lợi nhuận trên vốn của doanh nghiệp công nghiệp giai đoạn 2011-2018..................................................................................................................55 Bảng 2.7: Tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu của DNCN giai đoạn 2011-2018 ..56 Bảng 3.1: Số lượng doanh nghiệp và tốc độ tăng qua các năm ..........................63 Bảng 3.2: Số lượng doanh nghiệp công nghiệp giai đoạn 2020-2025 (PP 1) ......64 Bảng 3.3: Số lượng doanh nghiệp công nghiệp giai đoạn 2020-2025 (PP 2) ......65 Bảng 3.4: Số lượng doanh nghiệp công nghiệp giai đoạn 2020-2025 (PP 3) ......66 Bảng 3.5: Số lượng doanh nghiệp công nghiệp giai đoạn 2020-2025 (PP 4) ......67 Bảng 3.6: Số lượng lao động trong các doanh nghiệp công nghiệp ....................67 giai đoạn 2011-2018 .................................................................................................67 Bảng 3.7: Số lượng lao động trong khu vực doanh nghiệp công nghiệp giai đoạn 2020-2025 (PP 1) ............................................................................................68 Bảng 3.8: Số lượng lao động trong khu vực DNCN giai đoạn 2020-2025 (PP 2) ...................................................................................................................................69 Bảng 3.9: Số lượng lao động trong khu vực DNCN giai đoạn 2020-2025 (PP 3) 70 Bảng 3.11: Nguồn vốn trong khu vực DN công nghiệp giai đoạn 2011-2018 ....71 Bảng 3.12: Nguồn vốn trong khu vực doanh nghiệp công nghiệp giai đoạn 2020-2025 (PP 1) ......................................................................................................72
v Bảng 3.13: Nguồn vốn trong khu vực doanh nghiệp công nghiệp giai đoạn 2020-2025 (PP 2) ......................................................................................................73 Bảng 3.14: Nguồn vốn trong khu vực doanh nghiệp công nghiệp giai đoạn 2020-2025 (PP 3) ......................................................................................................73 Bảng 3.15: Nguồn vốn trong khu vực doanh nghiệp công nghiệp giai đoạn 2020-2025 (PP 4) ......................................................................................................74 Bảng 3.16: TSCĐ&ĐTDH trong khu vực doanh nghiệp công nghiệp giai đoạn 2020-2025 (PP 1) ......................................................................................................75 Bảng 3.17: TSCĐ & ĐTDH của doanh nghiệp công nghiệp giai đoạn 2020-2025 (PP 2) ........................................................................................................................75 Bảng 3.18: TSCĐ & ĐTDH của doanh nghiệp công nghiệp giai đoạn 2020- 2025 (PP 3) ..............................................................................................................76 Bảng 3.19: TSCĐ&ĐTDH của doanh nghiệp công nghiệp giai đoạn 2020- 2025 (PP 4)...............................................................................................................76 Bảng 3.20: Doanh thu thuần của doanh nghiệp công nghiệp giai đoạn 2020- 2025 (PP 1) ...............................................................................................................77 Bảng 3.21: Doanh thu thuần của doanh nghiệp công nghiệp giai đoạn 2020- 2025 (PP 2) ...............................................................................................................78 Bảng 3.22: Doanh thu thuần của doanh nghiệp công nghiệp giai đoạn 2020- 2025 (PP 3) ...............................................................................................................78 Bảng 3.23: Doanh thu thuần trong khu vực doanh nghiệp giai đoạn 2020-2025 (PP 4) ........................................................................................................................79 Bảng 3.24: Lợi nhuận của doanh nghiệp công nghiệp giai đoạn 2020-2025 (PP 1) . 80 Bảng 3.25: Lợi nhuận của doanh nghiệp công nghiệp .........................................80 giai đoạn 2020-2025 (PP 2) .....................................................................................80 Bảng 3.26: Lợi nhuận của doanh nghiệp công nghiệp giai đoạn 2020-2025 (PP 3) . 81 Bảng 3.27: Lợi nhuận của doanh nghiệp công nghiệp giai đoạn 2020-2025) ....81 Bảng 3.28: Tổng hợp sai lệch kết quả dự báo so với giá trị thực tế điều tra của 4 phương pháp .........................................................................................................83
vi DANH MỤC BIỂU Biểu đồ 2.1: Số lượng doanh nghiệp tại thời điểm 31/12 hàng năm ...................41 Biều đồ 2.2: Số lượng và tốc độ phát triển số lượng doanh nghiệp công nghiệp thời điểm 31/12 hàng năm ......................................................................................41 Biểu đồ 2.3: Số lượng doanh nghiệp ngành công nghiệp tại thời điểm 31/12/2019.................................................................................................................42 Biều đồ 2.4: Lao động trong doanh nghiệp ngành công nghiệp tại thời điểm 31/12 hàng năm ........................................................................................................43 Biểu đồ 2.5: Số lượng lao động và tốc độ phát triển của lao động ngành công nghiệp tại thời điểm 31/12 hàng năm ....................................................................44 Biểu đồ 2.6: Cơ cấu lao động làm việc trong ngành công nghiệp tại thời điểm 31/12 hàng năm ........................................................................................................45 Biểu đồ 2.7: Quy mô và tốc độ phát triển nguồn vốn sản xuất kinh doanh trong doanh nghiệp công nghiệp giai đoạn 2011-2018 ...................................................47 Biều đồ 2.8: Cơ cấu vốn sản xuất kinh doanh bình quân năm 2018 của doanh nghiệp công nghiệp phân theo ngành kinh tế .......................................................48 Biều đồ 2.9: Quy mô và tốc độ phát triển doanh thu thuần của doanh nghiệp công nghiệp giai đoạn 2011-2018 ...........................................................................50 Biểu đồ 2.10: Quy mô và tốc độ phát triển lợi nhuận trước thuế của doanh nghiệp công nghiệp giai đoạn 2011-1018...............................................................51 Biểu đồ 2.11: Lao động và thu nhập của người lao động ngành công nghiệp năm 2018 phân theo ngành kinh tế ........................................................................53
vii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................... ii DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT.................................................................................. iii DANH MỤC BẢNG BIỂU ..................................................................................... iv TÓM TẮT LUẬN VĂN ............................................................................................x LỜI NÓI ĐẦU ...........................................................................................................1 CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ NGÀNH CÔNG NGHỆP VÀ DỰ BÁO SỰ PHÁT TRIỂN CỦA DOANH NGHIỆP NGÀNH CÔNG NGHIỆP ....................5 1.1. Khái quát về ngành công nghiệp ...................................................................5 1.1.1. Khái niệm ngành công nghiệp ..................................................................5 1.1.2. Vai trò của ngành công nghiệp trong nền kinh tế ...................................5 1.2. Khái quát về doanh nghiệp ngành công nghiệp ...........................................7 1.2.1. Khái niệm doanh nghiệp ...........................................................................7 1.2.2. Khái niệm doanh nghiệp ngành công nghiệp .........................................8 1.2.3. Đặc điểm của doanh nghiệp công nghiệp ................................................9 1.2.4. Đánh giá sự phát triển của doanh nghiệp công nghiệp ........................11 1.3. Khái quát về dự báo kinh tế - xã hội ...........................................................16 1.3.1. Khái niệm về dự báo kinh tế - xã hội......................................................16 1.3.2. Các phương pháp dự báo ........................................................................20 1.3.3. Tiêu chuẩn lựa chọn phương pháp dự báo ...........................................23 1.4. Ý nghĩa của dự báo và dự báo sự phát triển của doanh nghiệp ngành công nghiệp ...........................................................................................................25 1.4.1. Ý nghĩa của dự báo..................................................................................25 1.4.2. Ý nghĩa của dự báo sự phát triển của các doanh nghiệp ngành công nghiệp ................................................................................................................30 Kết luận Chương 1 ..................................................................................................33 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG SỰ PHÁT TRIỂN CỦA DOANH NGHIỆP NGÀNH CÔNG NGHIỆP Ở VIỆT NAM GIAI ĐOẠN 2011-2019 ...................34 2.1. Đặc điểm của ngành công nghiệp ở Việt Nam ...........................................34
viii 2.1.1 Thành tựu của ngành công nghiệp ở Việt Nam .....................................34 2.1.2. Những tồn tại và hạn chế ........................................................................37 2.2. Tăng trưởng doanh nghiệp công nghiệp giai đoạn 2011-2019..................39 2.2.1. Số lượng doanh nghiệp công nghiệp ở Việt Nam giai đoạn 2011-2019 ............................................................................................................................39 2.2.2. Lao động trong doanh nghiệp ngành công nghiệp ở Việt Nam giai đoạn 2011-2019 .................................................................................................43 2.2.3. Quy mô nguồn vốn và tài sản của doanh nghiệp ngành công nghiệp ở Việt Nam giai đoạn 2011-2019..........................................................................47 2.2.4. Doanh thu thuần của doanh nghiệp công nghiệp giai đoạn 2011-2019 ............................................................................................................................50 2.2.5. Lợi nhuận và tỷ lệ doanh nghiệp kinh doanh có lãi ..............................51 2.3. Hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp ngành công nghiệp ở Việt Nam giai đoạn 2011-2019 ............................................................52 2.3.1. Hiệu quả sử dụng lao động .....................................................................52 2.3.2. Hiệu quả sử dụng vốn .............................................................................54 2.3.3. Năng lực sinh lợi của doanh nghiệp ......................................................55 2.4. Đánh giá chung về sự phát triển của các doanh nghiệp công nghiệp ở Việt Nam giai đoạn 2011-2019 ............................................................................57 2.4.1. Những mặt đạt được................................................................................57 2.4.2. Những vấn đề còn tồn tại ........................................................................58 2.4.3. Nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế .............................................59 Kết luận chương 2 ...................................................................................................61 CHƯƠNG 3: DỰ BÁO SỰ PHÁT TRIỂN CỦA CÁC DOANH NGHIỆP NGÀNH CÔNG NGHIỆP GIAI ĐOẠN 2020-2025 .............................................62 3.1. Lựa chọn các chỉ tiêu dự báo .......................................................................62 3.2. Mô hình và kết quả dự báo ..........................................................................62 3.2.1. Chỉ tiêu số lượng doanh nghiệp .............................................................62 3.2.2. Chỉ tiêu số lượng lao động trong các doanh nghiệp công nghiệp ........67 3.2.3. Chỉ tiêu nguồn vốn trong các doanh nghiệp công nghiệp ....................71
ix 3.2.4. Tài sản cố định và đầu tư dài hạn ..........................................................74 3.2.5. Doanh thu thuần của doanh nghiệp công nghiệp .................................77 3.2.6. Lợi nhuận của doanh nghiệp công nghiệp ............................................79 3.3. Nhận xét đánh giá kết quả dự báo ..............................................................82 3.4. Giải pháp thúc đẩy sự phát triển của các doanh nghiệp ngành công nghiệp ở Việt Nam ...............................................................................................83 3.4.1. Đề xuất đối với các cơ quan Nhà nước ..................................................84 3.4.2. Đối với Doanh nghiệp .............................................................................88 3.4.3. Đối với các tổ chức, hiệp hội doanh nghiệp ...........................................90 Kết luận chương 3 ...................................................................................................91 KẾT LUẬN ..............................................................................................................92 TÀI LIỆU THAM KHẢO
x TÓM TẮT LUẬN VĂN Trong quá trình thực hiện luận văn, với đề tài “Dự báo sự phát triển của doanh nghiệp ngành công nghiệp ở Việt Nam giai đoạn 2020-2025”, thông qua việc tìm hiểu, nghiên cứu, tham khảo các tài liệu cơ sở lý luận về ngành công nghiệp và dự báo sự phát triển của doanh nghiệp ngành công nghiệp và thực trạng sự phát triển của doanh nghiệp ngành công nghiệp ở Việt Nam giai đoạn 2011-2019, tác giả nhận thấy, hiện nay các doanh nghiệp chưa coi trọng công tác dự báo nên thực trạng hoạt động dự báo trong các doanh nghiệp ngành công nghiệp chưa có gì, công tác dự báo vẫn ở cấp vĩ mô, nhưng những báo cáo mới chỉ dừng lại ở việc phân tích đơn giản một số chỉ tiêu cơ bản liên quan đến doanh nghiệp, mà chưa đưa ra được các dự báo cho tương lai. Qua việc phân tích thực trạng sự phát triển của doanh nghiệp công nghiệp ở Việt Nam giai đoạn 2011-2019, số lượng và quy mô các doanh nghiệp công nghiệp ngày càng tăng nhanh tạo nhiều việc làm cho người lao động. Doanh thu và lợi nhuận tăng theo thời gian đóng góp đáng kể vào ngân sách chung của cả nước. Hơn nữa trình độ người lao động cũng như kỹ năng của cán bộ quản lý trong doanh nghiệp công nghiệp đã được cải thiện với tỷ lệ ngày càng cao của trình độ đại học và giảm dần trình độ cao đẳng, trung cấp, không qua đào tạo. Cơ cấu nội ngành công nghiệp đang chuyển dịch theo hướng tích cực, tỷ trọng các doanh nghiệp công nghiệp chế biến, chế tạo đã tăng nhanh so với các doanh nghiệp công nghiệp truyền thống khác. Tuy nhiên, các doanh nghiệp công nghiệp vẫn còn khó khăn trong việc tiếp cận và huy động vốn từ các tổ chức tín dụng, mức độ đầu tư theo chiều sâu, đổi mới công nghệ, thiết bị trong các doanh nghiệp công nghiệp nhìn chung chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển theo hướng CNH-HĐH. Trình độ người lao động trong doanh nghiệp công nghiệp tuy được nâng cao nhưng vẫn chưa đạt ở mức cao. Hiệu quả sử dụng vốn và năng lực sinh lợi chưa được cải thiện rõ rêt. Dựa trên những phân tích về thực trạng sự phát triển của doanh nghiệp công nghiệp giai đoạn 2011-2019 tác giả đã dự báo và đưa ra kết quả dự báo cho 6 chỉ
xi tiêu của doanh nghiệp công nghiệp ở Việt Nam giai đoạn 2020-2025: Số lượng doanh nghiệp, số lượng lao động, nguồn vốn, tài sản cố định và đầu tư dài hạn, doanh thu thuần, lợi nhuận trước thuế. Từ kết quả dự báo, tác giả đã đề xuất những giải pháp thúc đẩy sự phát triển của các doanh nghiệp ngành công nghiệp ở Việt Nam trong tương lai.
1 LỜI NÓI ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Dự báo đã hình thành từ đầu những năm 60 của thế kỉ 20. Khoa học dự báo với tư cách một ngành khoa học độc lập có phương pháp luận riêng. Dự báo là một trong những công cụ quan trọng trong hoạch định chiến lược phát triển của một hệ thống tổ chức. Bước đầu tiên trong hoạch định là dự báo hay là ước lượng nhu cầu tương lai cho sản phẩm hoặc dịch vụ và các nguồn lực cần thiết để sản xuất sản phẩm hoặc dịch vụ đó. Ngoài ra phân tích và dự báo các chỉ tiêu cơ bản của nền kinh tế là một trong những nhiệm vụ quan trọng để theo dõi sát sao tình hình kinh tế, hiểu rõ cơ chế hoạt động và những mối quan hệ trong nền kinh tế, từ đó dự báo được những khả năng phát triển và đề xuất những chính sách kinh tế có hiệu quả phục vụ công tác điều hành của doanh nghiệp nói riêng và chính sách phát triển kinh tế xã hội của Nhà nước và Chính phủ nói chung. Ngành công nghiệp Việt Nam đã được Đảng và Nhà nước chú trọng phát triển ngay từ khi thống nhất đất nước. Trong nhiều giai đoạn phát triển của nền kinh tế Đảng và Nhà nước đã ưu tiên cho phát triển theo định hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, điều này đòi hỏi các doanh nghiệp ngành công nghiệp cần được ưu tiên phát triển để theo kịp nhu cầu của nền kinh tế. Hơn nữa, Việt Nam đang trên đường hội nhập vào nền kinh tế thị trường, một môi trường mang tính cạnh tranh mạnh mẽ, đem lại nhiều cơ hội, song cũng không ít thách thức cho các doanh nghiệp. Điều này đòi hỏi các doanh nghiệp phải không ngừng đổi mới mình cũng như mở rộng hoạt động sản xuất kinh doanh trên tất cả các lĩnh vực. Do đó, các doanh nghiệp phải luôn hoàn thiện và nâng cao cơ chế quản lý kinh tế, đặc biệt công tác dự báo kinh tế và tìm kiếm đáp ứng nhu cầu khách hàng một cách tốt nhất để đảm bảo thị phần, thực hiện chiến lược phát triển phù hợp với thị trường. Tuy nhiên, hiện nay các doanh nghiệp chưa coi trọng công tác dự báo nên thực trạng hoạt động dự báo trong các doanh nghiệp ngành công nghiệp chưa có gì, công tác dự báo vẫn ở cấp vĩ mô, nhưng những báo cáo mới chỉ dừng lại ở việc
2 phân tích đơn giản một số chỉ tiêu cơ bản liên quan đến doanh nghiệp, mà chưa đưa ra được các dự báo cho tương lai. Do vậy, việc tìm ra một mô hình dự báo thích hợp, áp dụng cho công tác dự báo kinh tế là rất cần thiết và cấp bách. Một trong các cơ sở khoa học để hoạch định chiến lược phát triển các doanh nghiệp thuộc lĩnh vực công nghiệp là khoa học dự báo. Vì vậy, đề tài “Dự báo sự phát triển của doanh nghiệp ngành công nghiệp ở Việt Nam giai đoạn 2020-2025” có ý nghĩa khoa học và thực tiễn, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới. 2. Tình hình nghiên cứu Đã có rất nhiều công trình nghiên cứu về dự báo và phân tích dữ liệu và nghiên cứu về sự phát triển của doanh nghiệp như: - PGS.TS. Nguyễn Trọng Hoài (2009), Dự báo và phân tích dữ liệu trong kinh tế và tài chính, NXBThống kê, Hà Nội. Giáo trình đã đưa ra những tổng quan về dự báo và phân tích dữ liệu, lựa chọn mô hình dự báo, các phương pháp dự báo. Và Các phương pháp này có thể vận dụng tức thời cho công tác dự báo các biến quan trọng trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp như doanh số và chi phí hoạt động, các chỉ báo kinh tế chủ yếu của nền kinh tế như GDP, lãi suất, chỉ số giá chứng khoán, giá vàng, giá dầu, tỷ giá hối đoái và nhiều chỉ số quan trọng khác. - Nguyễn Trọng Hoài, Phùng Thanh Bình, Nguyễn Khánh Duy (2009), Dự báo và phân tích dữ liệu trong kinh tế và tài chính, Trường đại học kinh tế TP Hồ Chí Minh, Nhà xuất bản thống kê. Tài liệu làm rõ về dự báo kinh doanh và phân tích dữ liệu. - Dự báo và phân tích dữ liệu (trong kinh tế và tài chính), NXB Thống kê. Tài liệu cung cấp khái quát về các phương pháp dự báo và quy trình phân tích dữ liệu. - Lê Xuân Bá, Trần Kim Hào, Nguyễn Hữu Thắng (2006), Các doanh nghiệp nhỏ và vừa của Việt Nam trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội. Tác phẩm phân tích, làm rõ đặc điểm, vai trò của doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Việt nam.
3 - Bộ Kế hoạch và Đầu tư (2018, 2019), Sách trắng - Doanh nghiệp Việt Nam. Với nội dung gồm những thông tin cơ bản đánh giá mức độ phát triển doanh nghiệp cả nước và các địa phương giai đoạn 2016-2019. - Phạm Văn Hồng (2007), Phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Việt Nam trong quá trình hội nhập quốc tế, Luận án tiến sỹ kinh tế, Đại học Kinh tế quốc dân, Hà Nội. Tác phẩm phân tích, làm rõ đặc điểm, vai trò của doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Việt nam. - Tổng cục Thống kê (2017), Thực trạng doanh nghiệp 3 năm 2013-2015. Ấn phẩm đã đưa ra những tổng quan về sự phát triển của doanh nghiệp Việt Nam giai đoạn 2013-2015. Hiện nay chưa có công trình nào nghiên cứu về dự báo sự phát triển của doanh nghiệp ngành công nghiệp, vấn đề cấp thiết đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. 3. Mục tiêu nghiên cứu Dự báo sự phát triển của doanh nghiệp ngành công nghiệp giai đoạn 2020- 2025 dựa trên một số chỉ tiêu cơ bản. Từ đó, đề xuất giải pháp thúc đẩy sự phát triển của doanh nghiệp ngành công nghiệp trong giai đoạn tới. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: Sự phát triển của doanh nghiệp ngành công nghiệp. - Phạm vi nghiên cứu: Nghiên cứu thực trạng sự phát triển doanh nghiệp ngành công nghiệp ở Việt Nam giai đoạn 2011 -2019. Dự báo sự phát triển của các doanh nghiệp ngành công nghiệp ở Việt Nam giai đoạn 2020-2025, từ đó đưa ra giải pháp nâng cao hiệu quả và vai trò của doanh nghiệp ngành công nghiệp trong nền kinh tế. 5. Phương pháp nghiên cứu Để thực hiện đề tài, luận văn sử dụng tổng hợp các phương pháp nghiên cứu sau: - Phương pháp hệ thống cấu trúc; - Phân tích thống kê và dự báo.
4 6. Nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài - Nghiên cứu cơ sở lý luận dự báo trong hoạch định phát triển. - Thực trạng sự phát triển của các doanh nghiệp ngành công nghiệp giai đoạn 2011-2019 - Dự báo sự phát triển của các doanh nghiệp ngành công nghiệp giai đoạn 2020-2025; 7. Bố cục của đề tài Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, nội dung chính của luận văn gồm 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về ngành công nghiệp và dự báo sự phát triển của doanh nghiệp ngành công nghiệp. Chương 2: Đánh giá thực trạng sự phát triển của doanh nghiệp ngành công nghiệp ở Việt Nam giai đoạn 2011-2019. Chương 3: Dự báo sự phát triển của doanh nghiệp ngành công nghiệp ở Việt Nam giai đoạn 2020-2025
5 CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ NGÀNH CÔNG NGHỆP VÀ DỰ BÁO SỰ PHÁT TRIỂN CỦA DOANH NGHIỆP NGÀNH CÔNG NGHIỆP 1.1. Khái quát về ngành công nghiệp 1.1.1. Khái niệm ngành công nghiệp Theo voer.edu.vn- lý luận chung về công nghiệp “Công nghiệp là ngành kinh tế thuộc lĩnh vực sản xuất vật chất, một bộ phận cấu thành nền sản xuất vật chất của xã hội”. Công nghiệp bao gồm ba loại hoạt động chủ yếu: - Khai thác tài nguyên thiên nhiên tạo ra nguồn nguyên liệu nguyên thuỷ. - Sản xuất và chế biến sản phẩm của công nghiệp khai thác và của nông nghiệp thành nhiều loại sản phẩm nhằm thoả mãn các nhu cầu khác nhau của xã hội. - Khôi phục giá trị sử dụng của sản phẩm được tiêu dùng trong quá trình sản xuất và sinh hoạt. Từ khái niệm trên ta thấy: công nghiệp là một bộ phận của nền kinh tế, là lĩnh vực sản xuất hàng hóa vật chất mà sản phẩm được “chế tạo, chế biến” cho nhu cầu tiêu dung hoặc phục vụ hoạt động kinh doanh tiếp theo. Đây là hoạt động kinh tế, sản xuất quy mô lớn, được sự hỗ trợ thúc đẩy mạnh mẽ của các tiến bộ công nghệ, khoa học và kỹ thuật. 1.1.2. Vai trò của ngành công nghiệp trong nền kinh tế Công nghiệp là một trong những ngành sản xuất vất chất có vị trí quan trọng trong nền kinh tế quốc dân, vị trí đó xuất phát từ các lí do chủ yếu sau: - Công nghiệp tăng trưởng làm gia tăng thu nhập quốc gia - Công nghiệp là ngành khai thác tài nguyên và tiếp tục chế biến các loại khoáng sản động thực vật thành các sản phẩm trung gian để sản xuất ra sản phẩm cuối cùng nhằm thoả mãn nhu cầu vật chất và tinh thần của con người. - Sự phát triển của công nghiệp là một yếu tố có tính quyết định để thực hiện quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Vậy vai trò chủ đạo của công nghiệp trong quá trình phát triển nền kinh tế lên nền sản xuất lớn là một tất yếu khách quan. Tính tất yếu khách quan đó xuất phát từ bản chất những đặc điểm vốn
6 có của công nghiệp. Công nghiệp có vai trò chủ đạo trong quá trình phát triển nền kinh tế Việt Nam theo định hướng xã hội chủ nghĩa bởi trong quá trình phát triển nền kinh tế, công nghiệp là ngành có khả năng tạo ra động lực là định hướng sự phát triển các ngành kinh tế khác lên nền sản xuất lớn. - Công nghiệp là ngành được sự hỗ trợ mạnh mẽ của phát triển khoa học công nghệ, ứng dụng các thành tựu khoa học công nghệ đó vào sản xuất. Nhờ động lưc đó sản xuất công nghiệp phát triển nhanh hơn các ngành kinh tế khác. - Thực tế ta đã thấy ngành công nghiệp là một ngành kinh tế sản xuất vật chất rất quan trọng trong cơ cấu ngành của nền kinh tế quốc dân. Do đặc thù của sản xuất công nghiệp, là ngành duy nhất tạo ra sản phẩm làm chức năng là tư liệu lao động trong các ngành kinh tế từ đó mà công nghiệp có vai trò quyết định trong việc cung cấp các yếu tố đầu vào, xây dựng cơ sở vật chất cho toàn bộ các ngành kinh tế quốc dân, ngoài ra công nghiệp còn có vai trò quan trọng góp phần vào việc giải quyết các nhiệm vụ có tính chiến lược của nền kinh tế như tạo việc làm cho lực lượng lao động, xoá bỏ cách biệt giữa thành thị và nông thôn, giữa miền xuôi với miền núi. Đặc trưng của sản xuất công nghiệp Nếu xét trên góc độ tổng hợp các mối quan hệ của con người trong hoạt động sản xuất thì quá trình sản xuất là sự tổng hợp của hai mặt: mặt kĩ thuật của sản xuất và mặt kinh tế xã hội của sản xuất. Trong lĩnh vực sản xuất vật chất của xã hội, do sự phân công lao động xã hội nền kinh tế chia thành nhiều ngành kinh tế như nông nghiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp, công nghiệp, xây dựng. Song xét trên phương diện tính chất tương tự của công nghệ sản xuất, có thể coi dó là tổng thể của hai ngành cơ bản: nông nghiệp và công nghiệp còn các ngành khác có thể là các dạng đặc thù của hai ngành : Từ ý nghĩa đó, cần xem xét các đặc trưng của sản xuất công nghiệp khác với sản xuất nông nghiệp trên cả hai mặt: mặt kĩ thuật của sản xuất và mặt kinh tế xã hội của sản xuất. - Các đặc trưng về mặt kĩ thuật sản xuất của công nghiệp được thể hiện ở các khía cạnh chủ yếu sau.
7 Đặc trưng về công nghệ sản xuất, trong công nghiệp chủ yếu là quá trình tác động trực tiếp bằng phương pháp cơ lý hoá của con người, làm thay đổi các đối tượng lao động thành những sản phẩm thích ứng với nhu cầu của con người. Trong khi đó sản xuất nông nghiệp lại bằng phương pháp sinh học là chủ yếu do đó nghiên cứu đặc trưng về công nghệ sản xuất có ý nghĩa rất quan trọng trong việc tổ chức sản xuất và ứng dụng khoa học công nghệ thích ứng với mỗi ngành, trong công nghiệp hiện nay, phương pháp sinh học cũng được ứng dụng rộng rãi đặc biệt là công nghiệp thực phẩm. Đặc trưng và sự biến đổi của các đối tượng lao động sau mỗi chu kì sản xuất của quá trình sản xuất công nghiệp sau: Các đối tượng lao động của quá trình sản xuất công nghiệp sau mỗi chu kì sản xuất được thay đổi hoàn toàn về chất từ công dụng cụ thể này chuyển sang các sản phẩm có công dụng cụ thể hoàn toàn khác, nghiên cứu đặc trưng này của sản xuất công nghiệp có ý nghĩa thực tiễn rất thiết thực trong việc khai thác và sử dụng nguyên liệu. Vậy sản xuất công nghiệp là hoạt động sản xuất duy nhất tạo ra những sản phẩm thực hiện chức năng là các tư liệu lao động trong các ngành kinh tế. Đặc trưng này cho thấy vị trí chủ đạo của công nghiệp trong nền kinh tế quốc dân là một tất yếu khách quan, xuất phát từ bản chất của quá trình sản xuất đó. - Đặc trưng kinh tế xã hội của sản xuất Trong quá trình phát triển, công nghiệp luôn luôn là ngành có điều kiện phát triển về kỹ thuật, lực lượng sản xuất phát triển nhanh ở trình độ cao, nhờ đó mà quan hệ sản xuất có tính tiên tiến hơn. Nghiên cứu các đặc trưng về mặt kinh tế, xã hội của sản xuất công nghiệp có ý nghĩa thiết thực trong tổ chức sản xuất, trong việc phát huy vai trò chủ đạo của công nghiệp đối với các ngành kinh tế quốc dân của mỗi quốc gia. 1.2. Khái quát về doanh nghiệp ngành công nghiệp 1.2.1. Khái niệm doanh nghiệp Ngày nay, doanh nghiệp đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế đất nước. Doanh nghiệp tạo ra mọi loại của cải đáp ứng nhu cầu đa dạng của xã hội, tạo ra