BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br />
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI<br />
----------------------------------------<br />
<br />
ĐỖ MẠNH HÙNG<br />
<br />
PHÂN TÍCH CƠ CẤU NGÀNH KINH TẾ VÀ ĐỀ XUẤT<br />
MỘT SỐ GIẢI PHÁP CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU THEO<br />
ĐỊNH HƯỚNG CHIẾN LƯỢC PHÁT TRIỂN KINH TẾ XÃ HỘI TỈNH QUẢNG NINH ĐẾN NĂM 2020<br />
Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh<br />
<br />
LUẬN VĂN THẠC SĨ<br />
QUẢN TRỊ KINH DOANH<br />
<br />
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:<br />
<br />
TS. PHẠM CẢNH HUY<br />
<br />
QUẢNG NINH - 2013<br />
<br />
LỜI CAM ĐOAN<br />
Tôi xin cam đoan bản luận văn là công trình nghiên cứu khoa học<br />
độc lập của riêng tôi. Các số liệu và kết quả nêu trong luận văn là trung<br />
thực và có nguồn gốc rõ ràng. Quảng Ninh, ngày 26 tháng 8 năm 2013<br />
<br />
Tác giả<br />
<br />
Đỗ Mạnh Hùng<br />
<br />
ii<br />
<br />
MỤC LỤC<br />
LỜI CAM ĐOAN........................................................................................................................ ii<br />
MỤC LỤC...................................................................................................................................iii<br />
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT................................................................................................... vi<br />
DANH MỤC CÁC BẢNG.......................................................................................................vii<br />
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ ................................................................................................viii<br />
MỞ ĐẦU....................................................................................................................................... 1<br />
1. SỰ CẦN THIẾT CỦA ĐỀ TÀI ........................................................................................... 1<br />
2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU ................................................................................................ 2<br />
3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ....................................................................................... 3<br />
4. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU, PHẠM VI NGHIÊN CỨU:.............................................. 3<br />
5. KẾT CẤU CỦA LUẬN VĂN: ............................................................................................ 3<br />
CHƯƠNG 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ CƠ CẤU KINH TẾ VÀ CHUYỂN<br />
DỊCH CƠ CẤU KINH TẾ NGÀNH ....................................................................................... 4<br />
1.1. CƠ CẤU KINH TẾ VÀ CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU NGÀNH ...................................... 4<br />
1.1.1. Cơ cấu kinh tế ............................................................................................................. 4<br />
1.1.1.1. Khái niệm cơ cấu kinh tế .................................................................................... 4<br />
1.1.1.2. Những đặc trưng chủ yếu của cơ cấu kinh tế.................................................... 4<br />
1.1.1.3. Phân loại cơ cấu kinh tế ..................................................................................... 5<br />
1.1.2. Chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế ............................................................................ 8<br />
1.1.2.1. Khái niệm chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế.................................................... 8<br />
1.1.2.2. Những yếu tố ảnh hưởng đến chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế .................... 9<br />
1.1.2.3. Những chỉ tiêu phản ánh chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế ......................... 12<br />
1.2.2.4. Xu hướng chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngành .................................................. 14<br />
1.1.2.5. Điều chỉnh cơ cấu ngành kinh tế...................................................................... 17<br />
1.2. MỘT SỐ MÔ HÌNH CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU NGÀNH KINH TẾ ........................ 20<br />
1.2.1. Mô hình Rostow ....................................................................................................... 20<br />
1.2.2. Quy luật tăng năng suất lao động của A.Fisher...................................................... 22<br />
1.3. KINH NGHIỆM TRONG NƯỚC VÀ QUỐC TẾ VỀ CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU<br />
NGÀNH KINH TẾ ................................................................................................................. 23<br />
1.3.1. Kinh nghiệm chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế ở Nghệ An................................. 23<br />
1.3.2. Kinh ngiệm của Nhật Bản........................................................................................ 24<br />
1.3.3. Kinh nghiệm của Hàn Quốc .................................................................................... 26<br />
1.3.4. Những bài học kinh nghiệm có thể vận dụng cho Quảng Ninh............................ 27<br />
TÓM TẮT CHƯƠNG 1 ......................................................................................................... 29<br />
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CƠ CẤU NGÀNH KINH TẾ Ở QUẢNG NINH......... 30<br />
2.1. TỔNG QUAN VỀ ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN, TÌNH HÌNH KINH TẾ - XÃ HỘI TỈNH<br />
QUẢNG NINH ....................................................................................................................... 30<br />
2.1.1. Điều kiện tự nhiên .................................................................................................... 30<br />
2.1.2. Về tình hình phát triển kinh tế ................................................................................. 32<br />
iii<br />
<br />
2.1.2.1. Tăng trưởng kinh tế.......................................................................................... 32<br />
2.1.2.2. Về đầu tư phát triển.......................................................................................... 33<br />
2.1.2.3. Về thu chi ngân sách nhà nước ....................................................................... 34<br />
2.1.3. Về phát triển văn hóa – xã hội ................................................................................. 35<br />
2.1.3.1 Về văn hóa - xã hội............................................................................................. 35<br />
2.1.3.2 Về y tế.................................................................................................................. 35<br />
2.1.3.3. Về giáo dục, đào tạo nguồn nhân lực và giải quyết việc làm......................... 36<br />
2.2. THỰC TRẠNG CƠ CẤU NGÀNH KINH TẾ CỦA QUẢNG NINH GIAI ĐOẠN<br />
2006 - 2012 .............................................................................................................................. 37<br />
2.2.1. Mục tiêu tăng trưởng và chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế tỉnh Quảng Ninh giai<br />
đoạn 2006 - 2015 ................................................................................................................ 37<br />
2.2.2. Thực trạng tăng trưởng và chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế tỉnh Quảng Ninh<br />
giai đoạn 2006 - 2012 ......................................................................................................... 38<br />
2.2.2.1. Tăng trưởng kinh tế........................................................................................... 38<br />
2.2.2.2. Chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế................................................................... 43<br />
2.2.3. Chuyển dịch cơ cấu theo thành phần kinh tế.......................................................... 45<br />
2.2.4. Cơ cấu vốn đầu tư phân theo ngành, lĩnh vực kinh tế............................................ 46<br />
2.2.4.1. Đầu tư từ nguồn ngân sách nhà nước ............................................................. 46<br />
2.2.4.2. Huy động vốn đầu tư từ toàn xã hội................................................................. 49<br />
2.2.5. Thực trạng cơ cấu lao động theo các ngành kinh tế............................................... 51<br />
2.3. NHỮNG NHÂN TỐ CHỦ YẾU TÁC ĐỘNG ĐẾN CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU<br />
NGÀNH KINH TẾ CỦA QUẢNG NINH GIAI ĐOẠN 2006 - 2012 ................................ 55<br />
2.3.1. Tài nguyên thiên nhiên............................................................................................. 55<br />
2.3.2. Dân số và chất lượng nguồn nhân lực..................................................................... 56<br />
2.3.3. Công tác quản lý vốn và thu hút vốn đầu tư phát triển .......................................... 57<br />
2.3.4. Khả năng điều hành, quản lý của chính quyền địa phương................................... 59<br />
2.3.5. Khả năng liên kết Vùng trong chuyển dịch cơ cấu kinh tế của tỉnh...................... 60<br />
2.4. ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU NGÀNH KINH TẾ CỦA<br />
QUẢNG NINH GIAI ĐOẠN 2006 - 2012............................................................................ 62<br />
2.4.1. Những thành tựu đạt được ....................................................................................... 62<br />
2.4.2. Những hạn chế, yếu kém, khó khăn, thách thức và nguyên nhân......................... 65<br />
2.4.2.1. Hạn chế, yếu kém .............................................................................................. 65<br />
2.4.2.2. Những nguyên nhân chủ yếu ............................................................................ 67<br />
TÓM TẮT CHƯƠNG 2 ......................................................................................................... 72<br />
CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU NGÀNH KINH TẾ<br />
THEO ĐỊNH HƯỚNG CHIẾN LƯỢC PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI CỦA<br />
QUẢNG NINH ĐẾN NĂM 2020 ........................................................................................... 73<br />
3.1. QUAN ĐIỂM, MỤC TIÊU VÀ PHƯƠNG HƯỚNG CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU<br />
NGÀNH KINH TẾ TỈNH QUẢNG NINH ĐẾN NĂM 2020............................................. 73<br />
3.1.1. Quan điểm và mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội ................................................. 73<br />
3.1.1.1. Quan điểm phát triển ........................................................................................ 73<br />
3.1.1.2. Mục tiêu phát triển............................................................................................ 74<br />
iv<br />
<br />
3.1.2. Phương hướng chuyển dịch cơ cấu kinh tế của tỉnh Quảng Ninh......................... 78<br />
3.2. MỘT SỐ GIẢI PHÁP CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU NGÀNH KINH TẾ THEO ĐỊNH HƯỚNG<br />
CHIẾN LƯỢC CỦA TỈNH ĐẾN NĂM 2020............................................................................................ 80<br />
<br />
3.2.1. Cơ cấu lại sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản theo hướng sản xuất hàng<br />
hóa tập trung và đảm bảo an ninh lương thực của tỉnh. ................................................... 80<br />
3.2.1.1. Trồng trọt........................................................................................................... 80<br />
3.2.1.2. Chăn nuôi .......................................................................................................... 80<br />
3.2.1.3. Lâm nghiệp ........................................................................................................ 81<br />
3.2.1.4. Thủy sản............................................................................................................. 82<br />
3.2.1.5. Chương trình nông thôn mới............................................................................ 83<br />
3.2.2. Cơ cấu lại sản xuất Công nghiệp theo hướng sản xuất sản phẩm công nghiệp<br />
công nghệ sạch, thân thiện với môi trường. ...................................................................... 83<br />
3.2.2.1. Duy trì phát triển của các ngành công nghiệp chủ lực truyền thống gắn với<br />
việc tăng cường các biện pháp quản lý đảm bảo tiết kiệm tài nguyên và bảo vệ môi<br />
trường.............................................................................................................................. 84<br />
3.2.2.2. Đẩy mạnh phát triển công nghiệp chế biến, chế tạo ...................................... 85<br />
3.3.3. Cơ cấu lại các ngành dịch vụ theo hướng khai thác tối đa những tiềm năng, lợi thế<br />
riêng có của tỉnh.................................................................................................................. 87<br />
3.3.3.1. Phát triển du lịch............................................................................................... 88<br />
3.3.3.2. Phát triển thương mại....................................................................................... 92<br />
3.3.3.3. Dịch vụ tài chính ............................................................................................... 93<br />
3.3.4. Nâng cao dân trí và chất lượng nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu của chuyển dịch<br />
cơ cấu ngành kinh tế. .......................................................................................................... 94<br />
3.3.5. Tăng cường công tác quản lý, điều chỉnh cơ cấu vốn đầu tư hợp lý, tạo động lực,<br />
khuyến khích, thu hút đầu tư phát triển............................................................................. 95<br />
3.3.5.1. Nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về đầu tư kết cấu hạ tầng đảm<br />
bảo thực hiện các mục tiêu theo định hướng của Tỉnh ................................................ 95<br />
3.3.5.2. Điều chỉnh cơ cấu nguồn vốn chi đầu tư phát triển theo hướng tập trung,<br />
hiệu quả và triển khai các biện pháp huy động nguồn lực xã hội............................... 96<br />
3.3.6 . Tăng cường các biện pháp hợp tác liên kết vùng, quốc gia và quốc tế nhằm tạo<br />
động lực chuyển dịch nhanh cơ cấu ngành kinh tế........................................................... 97<br />
3.3.6.1. Hợp tác với các tỉnh trong Vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ và Vùng Đồng<br />
bằng sông Hồng.............................................................................................................. 97<br />
3.3.6.2. Hợp tác quốc tế ................................................................................................. 99<br />
3.2. MỘT SỐ KIẾN NGHỊ.........................................................................................................................101<br />
<br />
3.3.1. Kiến nghị với Tỉnh Quảng Ninh............................................................................101<br />
3.3.2. Kiến nghị với Trung ương .....................................................................................102<br />
TÓM TẮT CHƯƠNG 3 .............................................................................................................................104<br />
<br />
KẾT LUẬN..................................................................................................................................... 105<br />
TÀI LIỆU THAM KHẢO<br />
<br />
v<br />
<br />