Luận văn Thạc sĩ Quản trị kinh doanh: Vận dụng triết lý đạo Phật trong việc xây dựng văn hóa doanh nghiệp của tập đoàn Hoa Sen

Chia sẻ: Tomjerry001 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:99

Thêm vào BST

Báo xấu

61
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của đề tài là nhận diện, đánh giá thực trạng của Văn hoá doanh nghiệp Hoa Sen hiện nay, đề xuất một số giải pháp phát triển Văn hoá doanh nghiệp của tâp đoàn Hoa Sen để hoàn thành mục tiêu trở thành doanh nghiệp hàng đầu Việt Nam và ASEAN về lĩnh vực vật liệu xây dựng.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản trị kinh doanh: Vận dụng triết lý đạo Phật trong việc xây dựng văn hóa doanh nghiệp của tập đoàn Hoa Sen

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------o0o--------- LƢƠNG VINH QUANG VẬN DỤNG TRIẾT LÝ ĐẠO PHẬT TRONG VIỆC XÂY DỰNG VĂN HÓA DOANH NGHIỆP CỦA TẬP ĐOÀN HOA SEN LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH Hà Nội - 2016
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------o0o--------- LƢƠNG VINH QUANG VẬN DỤNG TRIẾT LÝ ĐẠO PHẬT TRONG VIỆC XÂY DỰNG VĂN HÓA DOANH NGHIỆP CỦA TẬP ĐOÀN HOA SEN Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh Mã số: 60 34 01 02 LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC:PGS, TS. ĐỖ MINH CƢƠNG XÁC NHẬN CỦA XÁC NHẬN CỦA CHỦ TỊCH HĐ CÁN BỘ HƯỚNG DẪN CHẤM LUẬN VĂN PGS.TS Đỗ Minh Cương PGS.TS Hoàng Văn Hải Hà Nội - 2016
CAM KẾT Tôi xin cam đoan luận văn này là do chính tôi nghiên cứu và thực hiện. Các thông tin và số liệu sử dụng trong Luận văn được trích dẫn đủ nguồn tài liệu, kết quả phân tích trong Luận văn là trung thực. Luận văn không trùng với bất kỳ đề tài nghiên cứu khoa học nào. Ngày 5 tháng 11 năm 2016 Tác giả Lƣơng Vinh Quang
LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành Luận văn thạc sĩ này, tác giả xin được bày tỏ lòng biết ơn chân thành và sâu sắc nhất tới PGS,TS. Đỗ Minh Cương – Người thầy đã luôn tận tình hướng dẫn, chỉ bảo và tạo mọi điều kiện thuận lợi để tác giả hoàn thành luận văn một cách tốt nhất. Tác giả xin trân trọng cảm ơn Quý thầy cô đã giảng dạy trong quá trình học thạc sĩ, Quý thầy cô trong Hội đồng bảo vệ đề cương, Quý thầy cô Khoa Quản trị kinh doanh và Phòng Đào tạo, Quý thầy cô trong Hội đồng chấm luận văn đã truyền đạt các kiến thức bổ ích, đồng thời có những góp ý quý báu về những thiếu sót, hạn chế của Luận văn, giúp tác giả nhận ra những vấn đề cần khắc phục để Luận văn được hoàn thiện hơn. Tác giả xin trân trọng cảm ơn các lãnh đạo, nhân viên Tập đoàn Hoa Sen đã cung cấp các thông tin giá trị, đóng góp một phần quan trọng để tác giả hoàn thành Luận văn. Xin được trân trọng cảm ơn những người thân trong gia đình, bạn bè đã tạo mọi điều kiện tốt nhất để tác giả có thể chuyên tâm vào việc nghiên cứu nội dung của Luận văn. Tác giả Lƣơng Vinh Quang
MỤC LỤC PHẦN MỞ ĐẦU .................................................................................1 CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TRIẾT LÝ ĐẠO PHẬT VỚI VIỆC XÂY DỰNG VHDN ..................................................................................5 1.1 Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài LV ...................... 5 1.2 Các định nghĩa ........................................................................................ 7 1.2.1 Văn hóa............................................................................................... 7 1.2.2 Văn hóa doanh nghiệp ........................................................................ 8 1.3 Các cấp độ văn hóa doanh nghiệp .......................................................... 9 1.3.1 Cấu trúc hữu hình của doanh nghiệp ................................................ 10 1.3.2 Những giá trị được công bố.............................................................. 11 1.3.3 Các giả định nền tảng hay quan niệm ẩn .......................................... 13 1.4 Vai trò của nhà lãnh đạo – sáng lập DN ............................................... 14 1.5 Văn hóa doanh nghiệp theo tinh thần triết lý đạo phật ......................... 16 1.5.1 Quan niệm của Phật giáo về thế giới quan ....................................... 16 1.5.2 Quan niệm của Phật giáo về nhân sinh quan.................................... 17 1.6 Một số nội dung chủ yếu để phát triển văn hóa doanh nghiệp ............. 20 1.6.1 Phát triển đội ngũ cán bộ quản trị .................................................... 20 1.6.2 Hoàn thiện cơ cấu tổ chức ................................................................ 23 1.6.3 Hoàn thiện các hệ thống chuẩn mực, các nội quy, quy định ............ 24 1.6.4 Phát triển các yếu tố hữu hình của văn hóa doanh nghiệp ............... 27 CHƢƠNG 2: THIẾT KẾ VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 32
2.1 Phương pháp nghiên cứu ...................................................................... 32 2.2 Tổ chức quá trình nghiên cứu: .............................................................. 33 2.2.1 Xác định vấn đề, đối tượng và mục đích nghiên cứu. ...................... 34 2.2.2 Xác định số lượng mẫu nghiên cứu .................................................. 34 2.2.3 Xây dựng thang đo và thiết kế bảng hỏi........................................... 35 2.3 Phương pháp xử lý dữ liệu .................................................................... 36 2.4 Kết luận về kết quả nghiên cứu ............................................................ 36 CHƢƠNG 3: THỰC TRẠNG VHDN CỦA TĐ HOA SEN DƢỚI GÓC ĐỘ TRIẾT LÝ ĐẠO PHẬT............................................................... 37 3.1 Tổng quan tập đoàn Hoa Sen ................................................................ 37 3.1.1 Lịch sử hình thành và phát triển ....................................................... 37 3.1.2 Mô hình hoạt động và cơ cấu tổ chức .............................................. 40 3.1.3 Tình hình kinh doanh ....................................................................... 40 3.2 Văn hóa doanh nghiệp tại Tập Đoàn Hoa Sen...................................... 42 3.2.1 Các sản phẩm hữu hình VHDN của tập đoàn Hoa Sen.................... 42 3.2.2 Những giá trị được tuyên bố của tập đoàn Hoa Sen ........................ 45 3.2.3 Các ngầm định nền tảng và quan niệm chung.................................. 47 3.3 Khảo sát về cảm nhận, đánh giá của nhân viên về VHDN tại Tập đoàn Hoa Sen ........................................................................................................... 48 3.3.1 Đánh giá chung về vai trò thực tế của văn hóa doanh nghiệp đối với công tác của đơn vị và bản thân ....................................................................... 50 3.3.2 Đánh giá về cấu trúc hữu hình của VHDN Tập đoàn Hoa Sen ....... 51 3.3.3 Đánh giá về các giá trị được tuyên bố của tập đoàn Hoa Sen .......... 52 3.3.4 Đánh giá về các ngầm định nền tảng và quan niệm chung .............. 54
3.3.5 Đánh giá về công tác xây dựng và quản trị VHDN của Tập đoàn hiện nay .......................................................................................................... 55 3.3.6 Đánh giá về vai trò của Phật tử Lê Phước Vũ – người sáng lập TĐ Hoa Sen .......................................................................................................... 57 3.4 Đánh giá chung về VHDN tại Tập đoàn Hoa Sen ................................ 58 3.4.1 Những thành tựu đã đạt được. .......................................................... 58 3.4.2 Một số tồn tại và nguyên nhân. ........................................................ 60 CHƢƠNG 4: CÁC ĐỀ XUẤT VÀ KIẾN NGHỊ NHẰM THÚC ĐẨY VẬN DỤNG TRIẾT LÝ ĐẠO PHẬT VÀO XÂY DỰNG VHDN TẠI TẬP ĐOÀN HOA SEN ......................................................................... 64 4.1 Quan điểm, định hướng phát triển Văn hóa doanh nghiệp của Tập đoàn Hoa Sen trong giai đoạn từ nay đến năm 2025 ............................................... 64 4.1.1 Bối cảnh, điều kiện và môi trường kinh doanh của Tập đoàn Hoa Sen giai đoạn từ nay đến năm 2025. ................................................................ 64 4.1.2 Quan điểm, định hướng chiến lược kinh doanh và phát triển văn hoá doanh nghiệp. ................................................................................................... 65 4.2 Một số giải pháp nhằm phát triển VHDN tại Tập đoàn Hoa Sen trong giai đoạn tới. .................................................................................................... 66 4.2.1 Hoàn thiện thể chế, cơ chế quản trị và chiến lược của Tập đoàn trong giai đoạn tới. ........................................................................................... 66 4.2.2 Hoàn thiện hệ thống văn bản và đẩy mạnh việc tuyên truyền, giáo dục về văn hoá doanh nghiệp. .......................................................................... 67 4.2.3 Nêu cao vai trò và trách nhiệm xây dựng và phát huy VHDN của các cấp lãnh đạo đơn vị và cá nhân người đứng đầu sáng lập tập đoàn ông Lê Phước Vũ. ......................................................................................................... 67
4.2.4 Tăng cường đào tạo, phát triển nguồn nhân lực trên cơ sở các giá trị và quy chuẩn của văn hoá doanh nghiệp. ........................................................ 68 4.2.5 Tăng cường thực hành, phát huy triết lý đạo Phật vào hoạt động kinh doanh .......................................................................................................... 69 4.2.6 Cải tiến/Đổi mới, hoàn thiện công tác quản trị VHDN của Tập đoàn phù hợp với các thách thức và yêu cầu của giai đoạn mới. ............................. 69 KẾT LUẬN ................................................................................71 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 74 PHỤ LỤC 1 ................................................................................1 PHỤ LỤC 2 ................................................................................8
DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 3-1: Đánh giá chung về vai trò thực tế của VHDN tại tập đoàn Hoa Sen .......50 Bảng 3-2: Đánh giá về cấu trúc hữu hình của VHDN tại Tập đoàn Hoa Sen ..........51 Bảng 3-3: Đánh giá về các giá trị được tuyên bố của tập đoàn Hoa Sen ..................52 Bảng 3-4: Đánh giá về các ngầm định nền tảng và quan niệm chung ......................54 Bảng 3-5: Đánh giá về việc áp dụng, thực thi và quản trị VHDN vào thực tế hoạt động của tập đoàn Hoa Sen .......................................................................................55 Bảng 3-6: Đánh giá về vai trò của Phật tử Lê Phước Vũ – người sáng lập tập đoàn ... ...................................................................................................................................57 i
DANH MỤC HÌNH Hình 1-1: Ba cấp độ của văn hóa ..............................................................................10 Hình 2-1: Sơ đồ phương pháp nghiên cứu ................................................................33 Hình 3-1: Sơ đồ hoạt động và cơ cấu tổ chức ...........................................................40 Hình 3-2: Biểu đồ doanh thu, lợi nhuận Tập đoàn Hoa Sen từ 2007 – 2014............41 Hình 3-3: Biểu đồ phát triển chi nhánh .....................................................................42 Hình 3-4: Trụ sở chính tập đoàn Hoa Sen tại Bình Dương.......................................43 Hình 3-5: Vai trò thực tế của VHDN tại Tập đoàn Hoa Sen ...................................50 Hình 3-6: Các giá trị văn hoá hữu hình của Tập đoàn Hoa Sen ...............................52 Hình 3-7: Các giá trị được tuyên bố của Tập đoàn Hoa Sen ....................................53 Hình 3-8: Các giá trị nền tảng và quan niệm chung của Tập đoàn Hoa Sen ............55 Hình 3-9: Đánh giá việc áp dụng, thực thi, quản trị VHDN của Tập đoàn Hoa Sen ……………………………………………………………………………………...56 Hình 3-10 : Vai trò Phật tử Lê Phước Vũ với VHDN tại Tập đoàn Hoa Sen ...........57 ii
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VIẾT TẮT TĐ: Tập đoàn DN: Doanh nghiệp VHDN: Văn hóa doanh nghiệp QTKD: Quản trị kinh doanh iii
PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài. Tập đoàn Hoa Sen thành lập ngày 8/8/2001, trải qua 14 năm hình thành và phát triển vượt bậc, đã đưa Tập đoàn trở thành một trong những công ty hàng đầu trong khu vực về lĩnh vực sản xuất kim loại mạ màu của Việt Nam. Văn hóa Tập đoàn Hoa Sen luôn gắn liền với người sáng lập và lãnh đạo DN- Phật tử Lê Phước Vũ – lấy triết lý đạo Phật làm nền tảng tinh thần cho việc xây dựng văn hóa Tập đoàn. Đây cũng là nét đặc sắc, sau đó trở thành bản sắc của VHDN của Hoa Sen. Văn hóa này ảnh hưởng xuyên suốt đến quá trình hình thành và phát triển của doanh nghiệp, dựa trên nền tảng của các giá trị cốt lõi “Trung thực - cộng đồng – phát triển”. Trong quá trình phát triển, Tập đoàn Hoa Sen luôn lấy con người và sự trung thực làm nền tảng và kim chỉ nam cho mọi hoạt động và điều đó trở thành tiêu chí tiên quyết, chuẩn mực hành vi cho các thành viên khi gia nhập đại gia đình Tập đoàn Hoa Sen, đồng thời là cầu nối các thành viên xích lại gần nhau hơn, tin tưởng nhau cùng nhìn về một hướng. Chính những điều đó đã định hướng con người của Tập đoàn theo các giá trị, chuẩn mực “vừa hồng vừa chuyên”, “ có tâm có tài”. Từ đó tạo dựng một nền văn hóa doanh nghiệp với 10 chữ “ T” ấn tượng : “ trung thực - trung thành – tận tâm – trí tuệ - thân thiện ”. Là một Tập đoàn có tốc độ phát triển nhanh vào loại nhất Việt Nam hiện nay trong lĩnh vực sản xuất – kinh doanh sắt thép, trải qua 14 năm hình thành và phát triển, VHDN đã từng bước hình thành theo tư tưởng, triết lý, phong cách và lối sống của người sáng lập - lãnh đạo. Đây là một nét bản sắc, là một nguồn lực phát triển mạnh của Tập đoàn Hoa sen mà tôi thấy cần nghiên cứu, khảo sát. Vì vậy, được sự đồng ý của giáo viên hướng dẫn, tôi đã quyết định chọn đề tài “Vận dụng triết lý đạo Phật trong việc xây dựng văn hóa doanh nghiệp của tập đoàn Hoa Sen” làm đề tài luận văn thạc sỹ QTKD của mình. 1
2. Mục tiêu, câu hỏi và nhiệm vụ nghiên cứu. 2.1. Mục tiêu nghiên cứu Nhận diện, đánh giá thực trạng của Văn hoá doanh nghiệp Hoa Sen hiện nay, đề xuất một số giải pháp phát triển Văn hoá doanh nghiệp của tâp đoàn Hoa Sen để hoàn thành mục tiêu trở thành doanh nghiệp hàng đầu Việt Nam và ASEAN về lĩnh vực vật liệu xây dựng. 2.2. Câu hỏi nghiên cứu (1) Tập đoàn Hoa Sen đã vận dụng triết lý đạo Phật vào xây dựng VHDN tại tập đoàn Hoa Sen như thế nào? (2) Thực trạng văn hóa doanh nghiệp tại Tập đoàn Hoa Sen như thế nào? (3) Cần làm gì để hoàn thiện và phát triển VHDN của Tập đoàn Hoa Sen trong thời gian tới ? 2.3. Nhiệm vụ nghiên cứu Hệ thống hóa các vấn đề lý luận và thực tiễn liên quan đến văn hóa DN, vai trò của nó đối với hoạt động sản xuất kinh doanh cũng như sự tồn tại và phát triển bền vững của doanh nghiệp. Nghiên cứu, tìm hiểu, phân tích và đánh giá thực trạng trong việc vận dụng triết lý đạo Phật làm nền tảng trong quá trình xây dựng văn hóa doanh nghiệp của tập đoàn Hoa Sen trong thời gian qua. Đề xuất các quan điểm, giải pháp nhằm hoàn thiện văn hóa tập đoàn Hoa Sen trong định hướng phát triển của tập đoàn trong thời gian tới. 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu: Văn hóa DN của Tập đoàn Hoa Sen trong việc áp dụng triết lý đạo Phật để đạt được kết quả kinh doanh tốt. 2
3.2. Phạm vi nghiên cứu: Về mặt nội dung: nghiên cứu các vấn đề chủ yếu, có tính khả thi và hiệu quả trong việc hình thành văn hóa tập đoàn Hoa Sen dựa trên nền tảng triết lý đạo Phật. Về mặt không gian: nghiên cứu các nội dung trên tại Văn phòng đại diện Tập đoàn Hoa Sen – 183 Nguyễn Văn Trỗi, Quận Phú Nhuận, Thành Phố Hồ Chí Minh và một số chi nhánh trực thuộc tâp đoàn Hoa Sen. Về mặt thời gian: Nghiên cứu VHDN và hoạt động của Tập đoàn giai đoạn từ năm 2001 đến năm 2015; các giải pháp được đề xuất trong luận văn có ý nghĩa từ nay đến năm 2025. 4. Đóng góp của luận văn Luận văn có một số đóng góp về mặt lý luận, giúp ích cho việc nghiên cứu về VHDN của Tập đoàn Hoa Sen : -Luận văn tổng hợp về lý luận về VHDN của một số nhà nghiên cứu, xây dựng nên khung lý thuyết về VHDN, dùng nó làm cơ sở lý luận và công cụ nghiên cứu khi xem xét, đánh giá về VHDN của Tập đoàn Hoa Sen. -Luận văn đã tập trung, đi sâu vào việc tìm hiểu bản sắc văn hoá Tập đoàn Hoa Sen. Vai trò lãnh đạo của người sáng lập Tập đoàn dựa trên “Tư tưởng, lối sống của Phật tử Lê Phước Vũ”, Ông cũng đưa những tư tưởng triết lý Phật giáo vào VHDN như một bản sắc riêng. -TĐ Hoa Sen đã xây dựng được VHDN mạnh, đã áp dụng có hiệu quả trong quản trị doanh nghiệp của mình, tạo ra sự thành công vượt bậc trong hoạt động sản xuất kinh doanh và sự phát triển bền vững của TĐ. Đây là một vấn đề mới, hấp dẫn mà Luận văn đã cố gắng nghiên cứu, lý giải. -Hoa Sen là một trong số ít doanh nghiệp lựa chọn triết lý kinh doanh theo tư tưởng của đạo Phật. Cách làm của TĐ cũng rất khác biệt: chọn hình thức bán lẻ để tối ưu hóa quy trình khép kín từ sản xuất đến phân phối trực tiếp. Và Tập đoàn Hoa Sen đã thành công. Vấn đề mà Luận văn đã cố gắng lý 3
giải là vai trò của VHDN trong quá trình đầu tư - kinh doanh với tính cách là một nguồn lực phát triển, một nền tảng tinh thần để quản trị DN kinh doanh có hiệu quả và phát triển bền vững. Luận văn cũng đã cố gắng có một số đóng góp về mặt thực tiễn, trước hết cho công tác quản trị VHDN của Tập đoàn Hoa Sen: -Phân tích, đánh giá về thực trạng của VHDN của Tập đoàn hiện nay, đánh giá cả mặt mạnh và hạn chế của nó trong quá trình phát triển vươn lên trở thành doanh nghiệp đầu ngành về vật liệu xây dựng tại Việt Nam và ASEAN. -Đề xuất các quan điểm, giải pháp với Lãnh đạo TĐ về quản trị VHDN với mục tiêu tiếp tục hoàn thiện và phát triển nó trong giai đoạn chủ động và đẩy mạnh hội nhập quốc tế. Với sự cố gắng nghiên cứu khách quan, có hệ thống và có sức thuyết phục, Luận văn có khả năng giúp ích cho công tác quản trị VHDN nói riêng, quản trị doanh nghiệp nói chung của Tập đoàn. 5. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, mục lục, phụ lục và danh mục tài liệu tham khảo, bố cục nội dung luận văn gồm 4 chương: -Chương 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu và cơ sở lý luận về triết lý đạo Phật với việc xây dựng VHDN . -Chương 2 : Thiết kế và phương pháp nghiên cứu. -Chương 3: Thực trạng VHDN của Tập đoàn Hoa Sen dưới góc độ triết lý đạo Phật. -Chương 4: Các đề xuất và kiến nghị nhằm thúc đẩy vận dụng triết lý đao Phật vào xây dựng VHDN tại tâp đoàn Hoa Sen. 4
CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TRIẾT LÝ ĐẠO PHẬT VỚI VIỆC XÂY DỰNG VHDN 1.1 Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài LV PGS.TS Dương Thị Liễu (2006) trong cuốn sách “Bài giảng Văn hoá kinh doanh” NXB, Trường đại học Kinh tế quốc dân. Nội dung của bài giảng này là phân chia văn hóa kinh doanh thành ba tầng nghiên cứu là văn hoá, văn hoá kinh doanh, và văn hoá doanh nghiệp. Từ đó, người đọc dễ dàng nhận biết được văn hóa doanh nghiệp rõ hơn. PGS.TS. Nguyễn Mạnh Quân - "Đạo đức kinh doanh và văn hoá công ty" – NXB, Đại học Kinh tế Quốc dân, (2011). Đây cũng là giáo trình của Trường Đại học Kinh tế Quốc dân. Công trình trình bày rõ khái niệm, bản chất, các dạng VHDN. Ngoài ra công trình cũng đề cập đến vấn đề vận dụng VHDN trong quản lý - tạo lập bản sắc văn hoá công ty. Luận văn đã tham khảo công trình này khi xây dựng phần cơ sở lý luận. PGS.TS. Đỗ Minh Cương "Văn hoá kinh doanh và triết lý kinh doanh" – NXB.Chính trị quốc gia, (2001). Đây là công trình đầu tiên ở nước ta trình bày một cách hệ thống về các vấn đề văn hoá kinh doanh, VHDN, triết lý kinh doanh...từ phương diện cơ sở lý luận và thực tiễn trên thế giới và tại Việt Nam. Công trình là một tài liệu tham khảo tốt, cung cấp những kiến thức hữu ích đối với quá trình nghiên cứu luận văn này. PGS.TS Đỗ Minh Cương, Nhân cách doanh nhân văn hóa doanh nhân NXB.CTQG, 2010. Nghiên cứu một số vấn đề về vai trò người lãnh đạo đối với VHDN tại công ty. Nghiên cứu các định nghĩa về doanh nhân, nhân cách doanh nhân và văn hóa doanh nhân. Edgar H.Schein, Văn hóa doanh nghiệp và sự lãnh đạo, NXB Thời Đại, 2010 .Tìm hiểu các định nghĩa về văn hóa doanh nghiệp và mô hình văn hóa doanh nghiệp theo ba cấp. Mô hình lý luận này được nhiều nhà nghiên cứu của Việt Nam và thế giới sử dụng như một công cụ cơ bản trong nghiên cứu và tư vấn xây dựng 5
văn hóa doanh nghiệp. Luận văn cũng sử dụng mô hình này trong nghiên cứu về VHDN của Tập đoàn Hoa Sen. Lloyd Field, Kinh doanh và Đức Phật, NXB Tôn Giáo, 2012. Phân tích tứ diệu đế giữa bối cảnh hoạt động của hệ thống kinh tế. Chỉ cho chúng ta thấy con đường áp dụng thông điệp hạnh phúc của Đức Phật cho cộng đồng kinh doanh và giúp chúng ta cách làm việc để có được sự nghiệp, gia đình và cuộc sống hạnh phúc hơn . Cuốn sách này là một tham khảo bổ ích cho Luận văn. Phạm Hữu Dung, Cõi Tà Ba – Thế giới quan Phật giáo (Nguồn gốc và triết lý) NXB Văn hóa thông tin, 2011. Nghiên cứu cấu trúc của Phật giáo để tìm cách giải thích quan niệm của Phật giáo về thế giới quan. Tuy có nhiều quan niệm đã lỗi thời, đạo Phật cũng phát triển để thích ứng với đời sống và những quan niệm chính của đạo Phật như cách thuyết, nhân quả, nhân duyên v.v... vẫn phù hợp với vũ trụ quan hiện đại. Nguyễn Mạnh Quân, Giáo trình đạo đức kinh doanh và văn hóa công ty NXB Lao động – Xã hội, 2004. Phân tích các triết lý đạo đức trong kinh doanh và trách nhiệm xã hội của công ty đối với xã hội và phương thức vận dụng trong quản lý để tạo lập văn hóa doanh nghiệp tại công ty. Nội dung cuốn sách này trùng với cuốn sách trên của cùng tác giả đã được tổng quan ở phần trên. Thích Nhất Hạnh, Trái tim của Bụt, NXB Tôn Giáo, 2005. Tìm hiểu một số quan điểm của đạo Phật về Thế giới quan, nhân sinh quan. Về luận văn thạc sỹ, đã có một số nghiên cứu đề cập đến văn hoá doanh nghiệp được bảo vệ thành công tại Trường Đại học Kinh tế - ĐHQG Hà Nội có liên quan ít nhiều đến lĩnh vực nghiên cứu của Luận văn này. Ví dụ: -Đồng Thị Thanh Thủy - "Văn hoá doanh nghiệp của Tập đoàn Trung Nguyên" (2014) -Quách Thị Ngoc Hà - "Văn hoá doanh nghiệp của Viettel trong giai đoạn hội nhập Quốc Tế" , (2015) 6
-Trần Thi Huyền – “ Duy trì và phát triển văn hóa doanh nghiệp Viettel để phát triển bền vững và hội nhập Quốc tế”, 2013 -Vũ Duy Thanh – “ Phát triển văn hóa doanh nghiệp tại công ty Điện lực Vĩnh Phúc”, (2014) Về VHDN của TĐ Hoa Sen trên những website www.hoasengroup.vn, “Triết lý kinh doanh của ông chủ Tập đoàn Hoa Sen”(www.vnexpress.net)... Mặc dù các công trình và tư liệu trên đây có liên quan ít nhiều đến lĩnh vực nghiiên cứu và nội dung của Luận văn, song cho đến nay, chưa có bất kỳ công trình nào được công bố trùng với đề tài của Luận văn này. 1.2 Các định nghĩa 1.2.1 Văn hóa Quan niệm về văn hoá trên đây tương đối phù hợp với định nghĩa văn hoá do nguyên Tổng giám đốc UNESCO Fderico Mayord đưa ra, nhân dịp phát động “ Thập kỷ thế giới phát triển văn hoá” (1988- 1997). Ông viết “Văn hoá là tổng thể sống động các hoạt động sáng tạo (của các cá nhân và cộng đồng) trong quá khứ và trong hiện tại. Qua các thế kỷ hoạt động sáng tạo ấy đã hình thành nên một hệ thống các giá trị, các truyền thống và các thị hiếu - những yếu tố xác định đặc tính riêng của mỗi dân tộc.” "Nhật ký trong tù" năm 1943, Bác Hồ đã khẳng định "Văn hóa là sự tổng hợp của mọi phương thức sinh hoạt, cùng với biểu hiện của nó mà loài người đã sinh ra nhằm thích ứng những nhu cầu đời sống và đòi hỏi của sự sinh tồn" (Hồ Chí Minh, toàn tập, NXB chính trị quốc gia, Hà Nội, 2000, tập 3). Trong cuốn “Tìm về bản sắc văn hóa Việt Nam” , PGS.TSKH Trần Ngọc Thêm cho rằng:” Văn hóa là một hệ thống hữu cơ các giá trị vật chất và tinh thần do con người sáng tạo và tích lũy qua quá trình hoạt động thực tiễn, trong sự tương tác giữa con người với môi trường tự nhiên và xã hội của mình”.( Nhà xuất bản TP HCM, 1996). 7
Như vậy, bản chất văn hóa chứa đựng cái bản chất và năng lực của con người, trong đó những giá trị vật chất và tinh thần được sử dụng làm nền tảng định hướng cho lối sống, đạo lý, tâm hồn và hành động của mỗi dân tộc và các thành viên để vươn tới cái đúng, cái tốt, cái đẹp trong mối quan hệ giữa người với người, giữa người với tự nhiên và môi trường xã hội. 1.2.2 Văn hóa doanh nghiệp Dưới đây là một số quan điểm về văn hóa doanh nghiệp: Văn hóa doanh nghiệp là tập hợp các giá trị, chuẩn mực và niềm tin căn bản được tích lũy trong quá trình doanh nghiệp tương tác với môi trường bên ngoài và hòa nhập trong môi trường bên trong, giá trị và chuẩn mực này đã được xác lập qua thời gian, được truyền đạt cho những thành viên mới như một cách thức đúng để tiếp cận, tư duy và định hướng giải quyết những vấn đề họ gặp phải ( Edgar H.Schein, 2004). Một định nghĩa khác của tổ chức lao động quốc tế (ILO):“Văn hoá doanh nghiệp là sự trộn lẫn đặc biệt các giá trị, các tiêu chuẩn, thói quen và truyền thống, những thái độ ứng xử và lễ nghi mà toàn bộ chúng là duy nhất đối với một tổ chức đã biết”. Văn hoá kinh doanh là việc sử dụng các nhân tố văn hoá vào trong hoạt động kinh doanh của chủ thể, là cái văn hoá mà các chủ thể tạo ra trong quá trình kinh doanh, hình thành nên những kiểu kinh doanh ổn định và đặc thù của nó.( Đỗ Minh Cương, 2001). Văn hóa doanh nghiệp là Văn hóa kinh doanh của một doanh nghiệp. Theo PGS.TS. Dương Thị Liễu: "VHDN là một hệ thống các giá trị, các chuẩn mực, các quan niệm và hành vi của doanh nghiệp, chi phối hoạt động của mọi thành viên trong doanh nghiệp và tạo nên bản sắc kinh doanh riêng của doanh nghiệp". (NXB kinh tế Quốc Dân, 2006). Theo PGS.TS. Nguyễn Mạnh Quân: "Văn hoá công ty là một hệ thống các ý nghĩa, giá trị, niềm tin chủ đạo, (cách) nhận thức và phương pháp tư duy được mọi 8
thành viên của một tổ chức cùng đồng thuận và có ảnh hưởng ở phạm vi rộng đến cách thức hành động của từng thành viên" (NXB Lao Động – Xã Hội, 2004). Định nghĩa này thể hiện hai đặc điểm của văn hoá doanh nghiệp : thứ nhất là VHDN liên quan đến nhận thức, thứ hai là VHDN có tính thực chứng. Từ những quan niệm về VHDN trên chúng ta thấy VHDN bao gồm các yếu tố, thủ pháp, nguyên tắc, hệ thống quan niệm, biểu tượng, giá trị hành vi của một cộng đồng doanh nghiệp có chức năng tổ chức, thống nhất mọi thành viên của doanh nghiệp hướng tới mục tiêu chung vì sự phát triển của doanh nghiệp. Với ý nghĩa đó, chúng tôi xin hệ thống lại và chọn ra một quan niệm về VHDN như sau của PGS.TS Đỗ Minh Cương (2013): -“Là toàn bộ những nhân tố và sản phẩm văn hoá (vật thể và phi vật thể) được doanh nghiệp chọn lọc, tạo ra, biểu hiện trong hoạt động kinh doanh và đời sống của nó” (Bài giảng tại Trường Đại học Kinh Tế - ĐH QG HN). -“VHDN không chỉ là các giá trị tinh thần/ sản phẩm phi vật thể mà còn có các giá trị vật chất/ SP vật thể của nó” (Bài giảng tại Trường Đại học Kinh Tế - ĐH QG HN). -“VHDN không chỉ nảy sinh trong hoạt động sản xuất, kinh doanh mà còn trong cả các sinh hoạt văn nghệ, thể thao, vui chơi, giải trí của nó”(Bài giảng tại Trường Đại học - ĐH QG HN). 1.3 Các cấp độ văn hóa doanh nghiệp Theo quan điểm của Edgar H.schein, giáo sư về quản trị tại Học viện Công nghệ Masachuset (MIT), cấu trúc của VHDN bao gồm 3 lớp: 9