Luận văn Thạc sĩ Tài chính ngân hàng: Năng lực cạnh tranh của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:119

Thêm vào BST

Báo xấu

31
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài đã phân tích và đánh giá được thực trạng về năng lực cạnh tranh của Agribank, phân tích được nguyên nhân của những hạn chế trong năng lực cạnh tranh của Agribank; tìm kiếm và đề xuất được giải pháp nhằm cải thiện và nâng cao hơn nữa năng lực cạnh tranh của Agribank trong tương lai trên cơ sở phát huy những thế mạnh và khắc phục những trở ngại của chính ngân hàng.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Tài chính ngân hàng: Năng lực cạnh tranh của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH ----------o0o--------- ĐẶNG THỊ CẨM LOAN NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: Tài chính ngân hàng Mã chuyên ngành: 60 34 02 01 GVHD: PGS.TS LÊ THỊ TUYẾT HOA TP .HỒ CHÍ MINH NĂM 2017
i LỜI CẢM ƠN Được sự phân công của Trường Đại học Ngân hàng Thành Phố Hồ Chí Minh, và sự đồng ý của giảng viên hướng dẫn PGS.TS Lê Thị Tuyết Hoa tôi đã thực hiện đề tài “Năng lực cạnh tranh của Ngân hàng Nông Nghiệp và Phát triển Nông Thôn Việt Nam” Để hoàn thành luận văn này, tôi xin chân thành cảm ơn các thầy cô đã tận tình hướng dẫn, giảng dạy trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu tại Trường Đại học Ngân hàng Thành Phố Hồ Chí Minh. Xin chân thành cảm ơn giảng viên hướng dẫn PGS.TS Lê Thị Tuyết Hoa đã tận tình, chu đáo hướng dẫn tôi thực hiện đề tài này. Mặc dù đã có nhiều cố gắng thực hiện đề tài một cách hoàn chỉnh nhất. Song do buổi đầu làm quen với công tác nghiên cứu khoa học, hạn chế về kiến thức nên không thể tránh khỏi những thiếu sót nhất định mà bản thân chưa thấy được. Tôi rất mong nhận được sự góp ý của quý Thầy, Cô giáo để đề tài được hoàn chỉnh hơn. Tôi xin chân thành cảm ơn! TP.HCM, ngày tháng năm Học viên Đặng Thị cẩm Loan
ii LỜI CAM ĐOAN Luận văn này chưa từng được trình nộp để lấy học vị thạc sĩ tại bất cứ một trường đại học nào. Luận văn này là công trình nghiên cứu riêng của tác giả, kết quả nghiên cứu là trung thực, trong đó không có các nội dung đã được công bố trước đây hoặc các nội dung do người khác thực hiện ngoại trừ các trích dẫn được dẫn nguồn đầy đủ trong luận văn. Người cam đoan Học viên Đặng Thị Cẩm Loan
iii TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ Để kinh doanh có hiệu quả và giữ vững vị thế như hiện nay trong môi trường cạnh tranh gay gắt với các ngân hàng trong nước và với các ngân hàng nước ngoài, để có thể tồn tại và phát triển thì Ngân hàng Nông Nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam cần xây dựng chiến lược cạnh tranh hiệu quả, đồng thời cũng đòi hỏi phải không ngừng nâng cao năng lực cạnh tranh của mình.Vậy nên, Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông Thôn cần tận dụng triệt để các thế mạnh và khắc phục những điểm yếu của mình để đảm bảo ngân hàng phát triển một cách vững chắc. Mục đích nghiên cứu đề tài là phân tích và đánh giá được thực trạng năng lực cạnh tranh của Ngân hàng Nông Nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam, phân tích được nguyên nhân của những hạn chế trong năng lực cạnh tranh của của ngân hàng từ đó đề xuất được giải pháp nhằm cải thiện và nâng cao hơn nữa năng lực cạnh tranh của ngân hàng. Đề tài sử dụng phương pháp tổng hợp, thống kê, đối chiếu so sánh để nghiên cứu năng lực cạnh tranh của Ngân hàng Nông Nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam. Ngoài ra đề tài còn sử dụng phương pháp suy diễn và khảo sát để phân tích đánh giá nhằm đưa ra giải pháp hữu hiệu nhất. Nội dung chính: Đề tài gồm 4 chương Chương 1: Giới thiệu tổng quan về đề tài. Chương 2: Những lý luận cơ bản về năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại. Chương 3: Thực trạng năng lực cạnh tranh của Ngân hàng Nông Nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam. Chương 4: Một số giải pháp và kiến nghị nhằm năng lực cạnh tranh Ngân hàng Nông Nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam. Đề tài đã hệ thống hóa các vấn đề cơ bản của về năng cạnh tranh của ngân hàng, các tiêu chí đánh giá năng lực cạnh tranh, các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh. Thông qua việc phân tích và đánh giá năng lực cạnh tranh của Ngân hàng Nông Nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam tác giả nêu được một số vấn đề còn tồn tại và nguyên nhân từ đó đưa ra một số giải pháp nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của ngân hàng.
iv MỤC LỤC LỜI CẢM ƠN LỜI CAM ĐOAN TÓM TẮT LUẬN VĂN MỤC LỤC DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT DANH MỤC BẢNG BIỂU CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU TỔNG QUAN ..............................................................1 1.1 Tính cấp thiết của đề tài: .....................................................................................1 1.2 Mục tiêu nghiên cứu............................................................................................2 1.3 Câu hỏi nghiên cứu: ............................................................................................2 1.4 Đối tượng nghiên cứu: ........................................................................................2 1.5 Phương pháp nghiên cứu:....................................................................................2 1.5.1 Phương pháp nghiên cứu: ............................................................................2 1.5.2 Thu thập dữ liệu: ..........................................................................................3 1.6 Tổng quan về các nghiên cứu: ............................................................................4 1.6.1 Các nghiên cứu nước ngoài: ........................................................................4 1.6.2 Các nghiên cứu trong nước: .........................................................................6 1.6.3 Những điểm đã thống nhất và những điểm cần nghiên cứu tiếp: ..............10 1.6.4 Tính mới và tính thực tiễn của đề tài: ........................................................12 1.7 Kết cấu của đề tài: .............................................................................................12 CHƯƠNG 2: LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI: .........................................................................................13 2.1 Năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại:..............................................13 2.1.1 Khái niệm:..................................................................................................13 2.1.1.1 Khái niệm ngân hàng thương mại: .......................................................13 2.1.1.2 Khái niệm về năng lực cạnh tranh: .......................................................13 2.1.1.3 Khái niệm về năng lực cạnh tranh của Ngân hàng thương mại: ..........15 2.1.2 Đặc điểm cạnh tranh trong lĩnh vực ngân hàng: ........................................16 2.2 Tiêu chí đánh giá năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại: .................17 2.2.1 Nhóm chỉ tiêu về năng lực tài chính: .........................................................17 2.2.1.1 Quy mô vốn tự có: ................................................................................18
v 2.2.1.2 Khả năng sinh lời của ngân hàng: ........................................................19 2.2.1.3 Mức độ phòng ngừa rủi ro: ...................................................................19 2.2.1.4 Tốc độ tăng trưởng của nguồn vốn:......................................................20 2.2.2 Nhóm chỉ tiêu về năng lực hoạt động của ngân hàng: ...............................20 2.2.2.1 Tốc độ tăng trưởng doanh thu và sự đa dạng các sản phẩm dịch vụ:...20 2.2.2.2 Thị phần và tốc độ tăng trưởng thị phần sản phẩm dịch vụ: ................21 2.2.2.3 Chất lượng phục vụ và giá cả: ..............................................................22 2.2.3 Nhóm chỉ tiêu năng lực quản trị điều hành: ..............................................23 2.2.4 Nhóm chỉ tiêu năng lực công nghệ: ...........................................................23 2.2.5 Nhóm chỉ tiêu năng lực nguồn nhân lực: ...................................................24 2.2.6 Nhóm chỉ tiêu năng lực hệ thống kênh phân phối: ....................................25 2.3 Các yêu tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại: ...25 2.3.1 Môi trường kinh doanh: .............................................................................26 2.3.2 Môi trường chính trị: .................................................................................26 2.3.3 Trình độ phát triển của thị trường tài chính và thị trường các sản phẩm thay thế: ..........................................................................................................................26 2.3.4 Nhu cầu sử dụng dịch vụ ngân hàng:.........................................................27 2.3.5 Trình độ phát triển của khoa học kỹ thuật: ................................................27 2.3.6 Các nhân tố thuộc về hoạt động của ngân hàng thương mại: ....................27 2.4 Sự cần thiết nâng cao năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mai Việt Nam: ....................................................................................................................... 29 2.5 Kinh nghiệm nâng cao năng lực cạnh tranh của một số ngân hàng thương mại ..........................................................................................................................32 2.5.1 Kinh nghiệm nâng cao năng lực cạnh tranh của một số ngân hàng trên thế giới: .........................................................................................................................32 2.5.1.1 Kinh nghiệm Ngân hàng Trung Quốc: .................................................32 2.5.1.2 Kinh nghiệm của hệ thống ngân hàng Nhật Bản: .................................34 2.5.1.3 Kinh nghiệm tập đoàn CitiGroup: ........................................................35 2.5.1.4 Kinh nghiệm từ ngân hàng Hàn Quốc: .................................................37 2.5.2 Kinh nghiệm từ ngân hàng thương mại Việt Nam: ...................................38 2.5.2.1 Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam: ...................38 2.5.2.1 Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Viêt Nam: ..........................................39
vi 2.5.3 Bài học kinh nghiệm rút ra cho Agribank: ................................................40 CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG VỀ NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM:............44 3.1 Giới thiệu tổng quan về ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam: ........................................................................................................................44 3.1.1 Các giai đoạn phát triển: ............................................................................44 3.1.1.1 Giai đoạn 1988-1990: ...........................................................................44 3.1.1.2 Giai đoạn 1990-2008: ...........................................................................44 3.1.1.3 Giai đoạn 2009 đến nay: .......................................................................44 3.1.2 Bộ máy tổ chức: .........................................................................................45 3.2 Phân tích thực trạng năng lực cạnh tranh của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông Thôn Việt Nam: ....................................................................................47 3.2.1 Nhóm chỉ tiêu về năng lực tài chính của ngân hàng: .................................47 3.2.1.1 Quy mô vốn tự có: ................................................................................47 3.2.1.2 Khả năng sinh lời của ngân hàng: ........................................................48 3.2.1.3 Mức độ an toàn vốn: .............................................................................49 3.2.1.4 Tốc độ tăng trưởng của nguồn vốn:......................................................50 3.2.2 Nhóm chỉ tiêu về năng lực hoạt động: .......................................................53 3.2.2.1 Tốc độ tăng trưởng doanh thu và sự đa dạng các sản phẩm dịch vụ:...53 3.2.2.2 Thị phần và tốc độ tăng trưởng thị phần: .............................................57 3.2.2.3 Chất lượng phục vụ và giá cả: ..............................................................59 3.2.3 Năng lực quản trị điều hành:......................................................................60 3.2.4 Năng lực công nghệ: ..................................................................................61 3.2.5 Năng lực nguồn nhân lực: ..........................................................................62 3.2.6 Năng lực hệ thống kênh phân phối: ...........................................................63 3.3 Đánh giá thực trạng năng lực cạnh tranh cảu Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông Thôn Việt Nam: ............................................................................64 3.3.1 Đánh giá năng lực cạnh tranh dưa trên phiếu khảo sát ý kiến của các chuyên gia: ..........................................................................................................................64 3.3.1.1 Mô tả phiếu khảo sát: ...........................................................................64 3.3.1.2 Kết quả khảo sát: ..................................................................................64
vii 3.3.2 Đánh giá lợi thế cạnh tranh của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam dựa trên kết quả phân tích kê thống: ..............................................66 3.4.3 Những mặt còn hạn chế: ............................................................................67 3.4.4 Nguyên nhân của những hạn chế: ..............................................................69 CHƯƠNG 4 MỘT SỐ GIẢI PHÁP VÀ KIẾN NGHỊ NHẰM NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM:....................................................................................72 4.1 Định hướng phát triển của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam từ nay đến năm 2020: .............................................................................72 4.1.1 Mục tiêu chiến lược 2020: .........................................................................72 4.1.2 Mục tiêu cụ thể đến năm 2020:..................................................................74 4.2 Một số giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam:..............................................................................75 4.2.1 Nhóm giải pháp về năng lực tài chính: ......................................................75 4.2.1.1 Giải Pháp về tăng qui mô vốn tự có: ....................................................76 4.2.1.2 Giải pháp về nâng cao khả năng sinh lời:.............................................76 4.2.1.3 Giải pháp an toàn vốn: ..........................................................................79 4.2.2 Nhóm chỉ tiêu năng lực hoạt động:............................................................79 4.2.3 Nhóm giải pháp chỉ tiêu năng lực điều hành: ............................................81 4.2.4 Giải pháp chỉ tiêu năng lực công nghệ: .....................................................82 4.2.5 Giải pháp chỉ tiêu năng lực nguồn nhân lực: .............................................83 4.2.6 Giải pháp chỉ tiêu năng lực kênh phân phối: .............................................85 4.3 Kiến nghị: ..........................................................................................................86 4.3.1 Đối với Nhà nước: .....................................................................................86 4.3.2 Đối với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam: ..................................................86 KẾT LUẬN: .......................................................................................................87 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
viii DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT Agribank Ngân hàng Nông nghiệp & Phát triển Nông Thôn Việt Nam BIDV Ngân hàng Đầu tư & Phát triển Việt Nam CNTT Công nghệ thông tin CTCP Công ty cổ phần Eximbank Ngân hàng thương mại cổ phần thương mại Xuất nhập khẩu Việt Nam NLCT Năng lực cạnh tranh NHNo VN Ngân hàng Nông nghiệp Việt Nam NHNN Ngân hàng Nhà nước NHTM Ngân hàng thương mại SPDV Sản phẩm dịch vụ TCTD Tổ chức tính dụng TSBĐ Tài sản bảo đảm TTQT Thanh toán quốc tế TNHH Trách nhiệm hữu hạn VAMC Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng Việt Nam Vietinbank Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam Vietcombank Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại Thương Việt Nam Sacombank Ngân hàng thương mại cổ phần Sài gòn thương tín Viêt Nam XLRR Xử lý rủi ro XNK Xuất nhập khẩu WTO Tổ chức thương mại quốc tế
ix DANH MỤC BẢNG BIỂU BẢNG Bảng 3.1: So sánh vốn tự có của Agribank với một số NHTM Trang 47 Bảng 3.2 : So sánh tình hình biến động ROA, ROE của Agribank với Trang 49 một số MHTM Bảng 3.3: Tình hình hoạt động CAR của Agribank với Agribank với Trang 50 một số MHTM Bảng 3.4 : Tình hình biến động nợ xấu của Agribank với một số Trang 50 MHTM Bảng 3.5: Tốc độ tăng trưởng và cơ cấu nguồn vốn huy động của Trang 51 Agribank Bảng 3.6: Vốn huy động của Agribank với một số MHTM Trang 52 Bảng 3. 7: Tình hình doanh thu của Agribank Trang 54 Bảng 3.8 : Biến động lợi nhuận sau thuế của Agribank Trang 54 Bảng 3.9: So sánh doanh thu của Agribank với một số NHTM Trang 54 Bảng 3.10: Thị phần huy động vốn của Agribank Trang 57 Bảng 3.11: Biến động thị phần vốn huy động của Agribank với một số Trang 58 NHTM Bảng 3.12: Thị phần cho vay của Agribank Trang 58 Bảng 3.13: Biến động thị phần cho vay của Agribank so với các Trang 59 NHTM Bảng 3.14: Trình độ lao động của Agribank Trang 63 Bảng 4.1: Mục tiêu tài chính của Agribank đến năm 2020 Trang 74 Bảng 4.2: Mục tiêu thị phần của Agribank đến năm 2020 Trang 74 BIỂU Biểu đồ 3.1: Mô hình 5 lực lượng cạnh tranh của Michael Trang 32 Biểu đồ 3.2: Mô hình cơ cấu tổ chức của Agribank Trang 46 Biểu đồ 3.3 : So sánh doanh thu của Agribank với một số NHTM Trang 55 Biểu đồ 3.4: So sánh thị phần vốn huy động của Agribank với một sô Trang 58 NHTM Biểu đồ 3.5: So sánh thị phần cho vay của Agribank với một số NHTM Trang 59
1 CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU TỔNG QUAN 1.1 Tính cấp thiết của đề tài Hiện nay hội nhập kinh tế quốc tế đang là xu hướng tất yếu. Đối với ngành tài chính ngân hàng, hội nhập kinh tế quốc tế tạo động lực thúc đẩy công cuộc đổi mới và cải cách hệ thống ngân hàng Việt Nam; mở rộng cơ hội trao đổi hợp tác quốc tế giữa các ngân hàng thương mại trong hoạt động kinh doanh tiền tệ. Qua đó các ngân hàng Việt Nam có điều kiện tranh thủ về vốn, công nghệ, kinh nghiệm quản lý và phát huy lợi thế so sánh để theo kịp yêu cầu cạnh tranh quốc tế và mở rộng thị trường ra nước ngoài. Tuy nhiên, các ngân hàng Việt Nam cũng gặp phải thách thức to lớn trong cạnh tranh với các ngân hàng trong nước và với ngân hàng nước ngoài. Với xu thế hiện nay đã chỉ ra rằng các ngân hàng không có khả năng cạnh tranh sẽ được thay thế bằng các ngân hàng có năng lực tốt hơn. Do đó, để tồn tại và phát triển trong điều kiện như vậy, các ngân hàng Việt Nam phải không ngừng nâng cao năng lực cạnh tranh của mình, từ đó mới có cơ hội mở rộng thị phần, thu hút khách hàng và gia tăng hiệu quả hoạt động kinh doanh. Vì mỗi ngân hàng có đặc điểm, ưu thế riêng nên để có thể xây dựng được một chiến lược cạnh tranh hiệu quả thì các ngân hàng phải phân tích và đánh giá một cách toàn diện năng lực cạnh tranh của ngân hàng mình. Là một trong những ngân hàng thương mại đầu tiên của Việt Nam và là ngân hàng 100% vốn sở hữu của nhà nước, ra đời từ năm 1988, cho đến nay Ngân hàng Nông Nghiệp và Phát Triển Nông Thôn Việt Nam (Agribank) đã tạo dựng được uy tín nhất định. Tuy nhiên, vì nhiều lý do đặc thù và nhu cầu phát triển nên thời gian gần đây, Agribank mới chuyển hướng mạnh sang nhóm khách hàng là doanh nghiệp, và dĩ nhiên áp lực cạnh tranh của một thành viên mới trên thị trường cũng theo đó tăng lên. Vì vậy, nếu Agribank không đánh giá lại toàn diện về cơ cấu hoạt động, không xem xét toàn diện năng lực cạnh tranh thì Agribank có thể sẽ dễ dàng mất đi vị thế hiện hữu. Vì vậy, để tiếp tục phát huy lợi thế của ngân hàng, giữ vững vị thế hàng đầu cần có những giải pháp để nâng cao năng lực cạnh tranh toàn diện của Agribank . Liên quan đến vấn đề này, trong thực tế chưa có nghiên cứu nào về năng lực cạnh tranh tại Agribank- một Ngân hàng 100% vốn Nhà nước trong giai đoạn hiện nay. Nhận thức được tầm quan trọng của cạnh tranh là vấn đề không thể tránh khỏi
2 và nhận thấy Agribank phải có những giải pháp thiết thực để nâng cao năng lực cạnh tranh thì mới có thể tồn tại và phát triển trong xu thế hội nhập quốc tế về ngân hàng ngày nay, tác giả quyết định chọn đề tài: ''Năng lực cạnh tranh của Ngân hàng Nông Nghiệp và Phát Triển Nông Thôn Việt Nam” làm đề tài nghiên cứu. 1.2 Mục tiêu nghiên cứu  Mục tiêu tổng quát: Mục tiêu chính của nghiên cứu này là tìm ra các giải pháp nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của Agribank.  Mục tiêu cụ thể - Phân tích và đánh giá được thực trạng về năng lực cạnh tranh của Agribank. - Phân tích được nguyên nhân của những hạn chế trong năng lực cạnh tranh của Agribank - Tìm kiếm và đề xuất được giải pháp nhằm cải thiện và nâng cao hơn nữa năng lực cạnh tranh của Agribank trong tương lai trên cơ sở phát huy những thế mạnh và khắc phục những trở ngại của chính ngân hàng. 1.3 Câu hỏi nghiên cứu - Thực trạng năng lực cạnh tranh của Agribank hiện nay như thế nào? - Nguyên nhân của những hạn chế về năng lực cạnh tranh của Agribank là gì? - Giải pháp gì để nâng cao năng lực cạnh tranh của Agirbank trong thời gian tới? 1.4 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu  Đối tượng nghiên cứu: Nghiên cứu năng lực cạnh tranh của Agribank.  Phạm vi nghiên cứu -Không gian: Phạm vi nghiên cứu của đề tài chỉ giới hạn tại Agribank. -Thời gian: Số liệu thu thập thứ cấp từ năm 2012 đến năm 2016, sơ cấp từ tháng 7 đến tháng 9 năm 2017. 1.5 Phương pháp nghiên cứu 1.5.1 Phương pháp nghiên cứu Nghiên cứu đã sử dụng các hệ thống các phương pháp: - Phương pháp tổng hợp: nhằm tổng hợp một cách hệ thống các lý luận cơ bản liên quan đến đề tài nghiên cứu; tổng hợp các kết quả nghiên cứu làm cơ sở đề ra định hướng nghiên cứu của luận văn.
3 - Phương pháp thống kê được sử dụng thông qua thu thập dữ liệu có sẵn, tiến hành lập bảng biểu, vẽ đồ thị, biểu đồ để dễ dàng so sánh và đánh giá nội dung cần tập trung nghiên cứu. - Phương pháp phân tích so sánh đối chiếu để làm rõ hơn vấn đề cần phân tích, để lập luận và giải thích đặc điểm so sánh đối chiếu từng chỉ tiêu qua các thời kỳ trong quá trình phân tích số liệu nghiên cứu. - Ngoài ra nghiên cứu còn sử dụng phương pháp khảo sát với đối tượng là các chuyên gia hiện đang làm việc tại các chi nhánh của Agribank. Tác giả lập 50 phiếu khảo sát được gửi trực tiếp và gửi bằng email với 03 câu hỏi (xem phụ lục 1), nhằm mục đích tham khảo các ý kiến của các chuyên gia về NLCT của Agribank. 1.5.2 Thu thập dữ liệu  Dữ liệu thứ cấp Nguồn thông tin nội bộ của Agribank từ: Ban kế hoạch nguồn vốn, Ban tổ chức tiền tệ, Ban tín dụng… Nguồn dữ liệu thu thập từ bên ngoài gồm công trình nghiên cứu khoa học, tạp chí chuyên ngành, Tổng Cục Thống Kê, các bài báo. Thông tin về Agribank được lấy từ trang web chính thức của ngân hàng. Những bài viết về Agribank trên internet từ những trang web có uy tín cao.  Dữ liệu sơ cấp Thông tin số liệu thu thập thông qua việc điều tra khảo sát ý kiến của chuyên gia là các Giám đốc, Phó giám đốc đang làm việc tại các chi nhánh của Agribank. Tác giả thiết kế bảng câu hỏi phỏng vấn tham khảo ý kiến chuyên gia, dựa vào bảng câu hỏi phỏng vấn dành cho chuyên gia để tiến hành để thu thập các dữ liệu. Các câu hỏi dựa trên cơ sở các phương án đã chọn và ý kiến nhận định. Mô tả thiết kế bảng câu hỏi khảo sát: tác giả xây dựng phiếu khảo sát ý kiến chuyên gia bao gồm: + Nội dung: Gồm 3 câu hỏi nhằm khảo sát ý kiến về các tiêu chí đánh giá năng lực cạnh tranh của Agribank + Thời gian: Từ tháng 7/2017 đến tháng 9/2017 + Đối tượng: 50 chuyên gia là Giám đốc hoặc Phó giám đốc hiện đang làm việc tại các chi nhánh của Agribank. Mẫu khảo sát được gửi đến email của từng đối tượng khảo sát.
4 1.6 Tổng quan về các nghiên cứu Cho đến nay, trong phạm vi quốc gia và quốc tế, có nhiều nghiên cứu về năng lực cạnh tranh và đã thu được những kết quả thành công nhất định. Qua tìm hiểu cho thấy một vài nghiên cứu sau đây gần với đề tài nhất: 1.6.1 Các nghiên cứu nước ngoài Trong vài thập kỷ qua, trên thế giới đã có nhiều công trình, sách giáo khoa, tài liệu nghiên cứu về năng lực cạnh tranh của các tổ chức tài chính được thực hiện bởi chính phủ, các nhà kinh tế, các học giả và những người có quan tâm đến lĩnh vực này. Dưới đây, là một số công trình nghiên cứu về tính cạnh tranh trên thị trường ngân hàng thực hiện ở các nước đã và đang phát triển.  Barbara Casu, Philip Molyneux(2000), giảng viên khoa kế toán của Trường đại học xứ Wales đã tiến hành nghiên cứu so sánh kết quả hoạt động của hệ thống ngân hàng Châu Âu. Các tác giả đã dùng phương pháp phân tích phát triển dữ liệu phi tham số (Non-parametric Data Development Analysis) kết hợp với cách tiếp cận hồi qui Tobit để phân tích tính cạnh tranh của hệ thống ngân hàng Châu Âu trong bối cảnh thị trường Châu Âu thống nhất trong giai đoạn 1993-1997. Kết quả phân tích cho thấy kể từ khi có thị trường Châu Âu thống nhất, đã có một sự cải thiện ít ỏi về mức hiệu quả của hệ thống ngân hàng. Ngoài ra, do có sự khác biệt giữa các thị trường ngân hàng ở các quốc gia ở Châu Âu, các yếu tố xác định hiệu quả của ngân hàng cũng phụ thuộc vào những đặc điểm riêng của từng quốc gia.  Allen N.Berger và Loretta J.Mester (2001) đã nghiên cứu về sự thay đổi hiệu quả của hệ thống ngân hàng của Mỹ do sự thay đổi về các yếu tố kỹ thuật, cạnh tranh và qui định của Nhà nước. Đề tài nghiên cứu đã cho thấy trong giai đoạn 1991-1997, hiệu quả về mặt chi phí giảm sút trong khi hiệu quả về mặt lợi nhuận được cải thiện một cách đáng kể, đặc biệt là các ngân hàng tham gia vào quá trình sáp nhập. Nghiên cứu đã cho thấy có sự gia tăng lợi nhuận bằng cách gia tăng các dịch vụ cao cấp. Tuy nhiên, theo khuyến cáo của công trình nghiên cứu, việc loại bỏ doanh thu trong quá trình nghiên cứu có thể dẫn đến những kết quả sai.  Mohammad Bakhtiar Nasrabadi (2010) đã nghiên cứu xây dựng mô hình hệ thống để đo lường khả năng cạnh tranh của các NHTM Iran dựa trên 27 chỉ số đánh giá toàn diện NLCT. Nghiên cứu này vừa sử dụng phương pháp phân tích nhân tố
5 tìm kiếm (EFA - Exploratory Factor Analysis), vừa sử dụng phương pháp phân tích nhân tố thực chứng (CFA-Confirmatory Factor Analysis) và kỹ thuật TOSIS để phân tích đánh giá xếp hạng NLCT của các ngân hàng Iran. Tuy nhiên, những biến số được sử dụng trong mô hình hồi quy xem xét ảnh hưởng của các nhân tố đến năng lực cạnh tranh của các ngân hàng trong các nghiên cứu này lại chủ yếu tập trung ở một số chỉ tiêu như quy mô vốn, tổng dư nợ, tổng tài sản,...và kết quả của nghiên cứu cho rằng năng lực tài chính là nhân tố chính tác động đến năng lực cạnh tranh của các NHTM Iran  Nghiên cứu của Acoagye-Debrah (2007) về tình hình cạnh tranh, tăng trưởng và hiệu quả của ngành ngân hàng tại Ghana đã phân tích các yếu tố cạnh trạnh về thị phần cho vay và huy động vốn và mức độ tập trung thị trường của các ngân hàng thông qua mô hình 5 áp lực cạnh tranh của Porter. Tác giả đánh giá kết quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng tại Ghana dựa trên tiêu chí CAMEL. Kết quả nghiên cứu cho thấy tốc độ gia tăng quy mô tài sản có tác động tới kết quả kinh doanh của ngân hàng. Tuy nhiên hạn chế của nghiên cứu này mới chỉ đánh giá năng lực cạnh tranh và kết quả kinh doanh của NHTM tại Ghana dựa trên tiêu chí mà chưa đánh giá trên các nguồn lực khác của ngân hàng tạo nên năng lực cạnh tranh của NHTM. Nhiều nghiên cứu khác được tiến hành ở nhiều nước trên thế giới tập trung vào lĩnh vực năng suất, và từ năng suất có thể phân tích về tính cạnh tranh thông qua các chỉ tiêu năng suất. Các nghiên cứu này hầu hết đều vận dụng mô hình kinh tế lượng, hàm sản xuất để đo lường các nhân tố tác động đến năng suất của công ty hay của ngành. Từ kết quả nghiên cứu mối quan hệ giữa năng suất với các yếu tố đầu vào có tác động đến năng suất, đã đi đến lập luận về tác động của nó đến hiệu quả và cạnh tranh ở mức độ doanh nghiệp và mức độ ngành. 1.6.2 Các nghiên cứu trong nước Những năm gần đây, do nhu cầu quản trị hệ thống ngân hàng phát triển mạnh và chuyển sang cạnh tranh ở Việt Nam đã xuất hiện nhiều công trình nghiên cứu về thị trường tài chính, tín dụng, quản trị ngân hàng hiện đại. Tuy nhiên các công trình nghiên cứu chuyên sâu về năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại chưa có nhiều.
6  Nguyễn Thị Quy (2005) “Năng lực cạnh tranh của các ngân hàng thương mại trong xu thế hội nhập” đã đề cập đến nhiều khía cạnh lý thuyết và thực tiễn về năng lực cạnh tranh và đánh giá năng lực cạnh tranh của hệ thống ngân hàng thương mại Việt Nam. Tác giả đã đưa ra định nghĩa về năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại: “Năng lực cạnh tranh của một ngân hàng là khả năng ngân hàng đó tạo ra, duy trì và phát triển những lợi thế nhằm duy trì và mở rộng thị phần; đạt được mức lợi nhuận cao hơn mức trung bình của ngành và liên tục tăng đồng thời đảm bảo sự hoạt động an toàn và lành mạnh có khả năng chống đỡ và vượt qua những biến động bất lợi của môi trường kinh doanh”. Tác giả cũng đưa ra 6 tiêu chí để đánh giá năng lực cạnh tranh nội tại của các ngân hàng thương mại như: Tiềm lực tài chính; Năng lực công nghệ; Nguồn nhân lực; Năng lực quản lý và cơ cấu tổ chức; Hệ thống kênh phân phối và mức độ đa dạng hóa các dịch vụ cung cấp; Mức độ cạnh tranh và khả năng hợp tác giữa các ngân hàng trong nước. Nghiên cứu cũng phân tích một số kinh nghiệm cải cách hệ thống ngân hàng thương mại nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh ở một số nước trên thế giới như Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc từ đó rút ra bài học kinh nghiệm cho Việt Nam. Nghiên cứu cũng cho thấy năng lực cạnh tranh của các ngân hàng thương mại Việt Nam hiện nay còn rất yếu ở các mặt: - Các ngân hàng Việt Nam có quy mô vốn nhỏ, thiếu các chính sách và quy trình kiểm soát rủi ro tín dụng, tỷ lệ nợ khó đòi cao. - Đội ngũ nhân lực hiện tại hạn chế về trình độ, tri thức, tác phong và những bất cập trong chính sách nhân sự làm giảm sút khả năng thu hút và giữ chân các nhân tài của các ngân hàng Việt Nam. - Hiệu quả khai thác công nghệ ngân hàng hiện đại chưa cao. - Năng lực quản lý thấp . Các phân tích trong đề tài cũng chỉ rõ, hiện nay các ngân hàng thương mại Việt Nam đang có lợi thế hơn so với các ngân hàng nước ngoài về mạng lưới chi nhánh ở thị trường trong nước, về thị phần trong nước, về sự thông hiểu môi trường kinh doanh, tập quán tiêu dùng trong nước. Tuy nhiên những lợi thế này không phải là những lợi thế cao cấp và có được nhờ một phần dựa vào chính sách bảo hộ của Nhà Nước thông qua những công cụ hạn chế hoạt động của các ngân hàng nước ngoài. Chính vì vậy, những lợi thế này về mặt dài hạn, sẽ rất dễ bị mất đi và do đó
7 sẽ làm yếu đi năng lực cạnh tranh của các ngân hàng Việt Nam tại thị trường trong nước. Đề tài đã đưa ra hai nhóm giải pháp nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của các ngân hàng thương mại Việt Nam gồm: Nhóm giải pháp nâng cao năng lực nội tại của các ngân hàng thương mại Việt Nam; Nhóm giải pháp góp phần tạo lập môi trường kinh doanh thuận lợi hỗ trợ các ngân hàng thương mại Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh  Lê Đình Hạc (2005) “Giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của các ngân hàng thương mại Việt Nam trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế” Tác giả đã hệ thống hóa được một số vấn đề mang tính lý luận về cạnh tranh, hội nhập, hoạt động ngân hàng liên quan đến cạnh tranh, năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại trong nền kinh tế. Đặc biệt tác giả đã đưa ra các tiêu chí đánh giá năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại theo ba nhóm như sau: - Đánh giá năng lực cạnh tranh thông qua các phương thức cạnh tranh bao gồm: Tính đa dạng danh mục dịch vụ tài chính, chất lượng dịch vụ, giá dịch vụ, khả năng tạo cơ hội tiếp cận thu hút khách hàng. - Đánh giá thông qua các yếu tố tiềm năng bao gồm: Chất lượng nguồn nhân lực, trình độ công nghệ, tiềm lực tài chính, chiến lược kinh doanh, khả năng sinh lời, độ an toàn, uy tín của ngân hàng thương mại trên thị trường tài chính, thị phần. - Môi trường cạnh tranh tức tiềm năng từ bên ngoài. - Ngoài ra tác giả cũng phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại như môi trường vĩ mô và các nhân tố thị trường. Tác giả đã dùng phương pháp phân tích cạnh tranh theo mô hình SWOT. - Đề tài phân tích năng lực cạnh tranh của các ngân hàng thương mại Việt Nam và rút ra những điểm mạnh, điểm yếu của chúng. Ngoài ra tác giả luận án đã xem xét năng lực cạnh tranh của các ngân hàng gắn với quá trình hình thành và phát triển môi trường cạnh tranh. - Đề tài đã đề xuất một số giải pháp góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của các ngân hàng thương mại Việt Nam. Các giải pháp được chia làm hai nhóm: Giải pháp đối với các ngân hàng thương mại Việt Nam; Giải pháp đối với các cơ quan Nhà nước, trong đó nhóm 1 được chia làm 4 nhóm giải pháp chính: Thiết lập
8 chiến lược cạnh tranh; Nâng cao các yếu tố tiềm năng cho cạnh tranh; Tăng cường các phương thức cạnh tranh; Một số giải pháp đơn lẻ khác.  Phan Hồng Quang (2007) “Nâng cao năng lực cạnh tranh của Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam“. Đề tài đã nêu lên được những vấn đề cơ bản về năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại. Tác giả đã đưa ra khái niệm về năng lực cạnh tranh như sau: Năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp chính là năng lực của doanh nghiệp trong việc tìm kiếm lợi nhuận và nâng cao mức sống bằng cách liên tục tạo ra và vận dụng những lợi thế so sánh trong việc cung cấp sản phẩm dịch vụ khi so sánh với các đối thủ cạnh tranh khác. Theo tác giả có 3 yếu tố tác động đến cạnh tranh của doanh nghiệp là: môi trường vĩ mô; môi trường ngành; môi trường nội bộ. Đặc biệt trong luận án đã chọn 4 nhóm chỉ tiêu để phản ánh năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực ngân hàng như sau: Nhóm chỉ tiêu phản ánh hiệu quả kinh doanh; Nhóm chỉ tiêu phản ánh chất lượng dịch vụ; Nhóm chỉ tiêu phản ánh tính đổi mới trong hoạt động kinh doanh; Nhóm chỉ tiêu phản ánh mức độ thoả mãn của khách hàng. Ngoài ra đề tài đưa ra 7 yếu tố cơ bản kiến tạo sức cạnh tranh cũng như hoạt động kinh doanh của NHTM trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế hiện nay gồm: Vốn và tài chính, nguồn nhân lực; Cấu trúc tổ chức; Quản trị kinh doanh và hệ thống kiểm soát; Công nghệ cung ứng dịch vụ; Uy tín; Marketing. Tác giả đã phân tích thực trạng năng lực cạnh tranh của Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam qua 7 yếu tố cơ bản và 4 nhóm chỉ tiêu và rút ra những tồn tại và nguyên nhân hạn chế năng lực cạnh tranh của Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam. Đề tài đề xuất hệ thống các giải pháp và các kiến nghị với Nhà nước, Ngân hàng Nhà nước và các cơ quan ban ngành nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế. Ngoài nhóm giải pháp hoạch định chiến lược cạnh tranh, tác giả luận án đưa ra các giải pháp cụ thể gồm cải thiện các nguồn lực, nâng cao khả năng thể hiện cạnh tranh trên thương trường, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực; lành mạnh hóa tài chính và tăng vốn tự có, tăng cường năng lực quản trị điều hành, hoàn thiện tổ chức mạng lưới để phân bổ nguồn lực hợp lý, đẩy mạnh áp dụng các công cụ quản lý rủi ro,
9 nâng cao chất lượng công nghệ ngân hàng; nâng cao chất lượng, hiệu quả huy động vốn, đầu tư tín dụng, cung ứng dịch vụ, marketing.  Trịnh Quốc Trung (2004)“Các giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh và hội nhập của các ngân hàng thương mại Việt Nam”. Tác giả đã phân tích những vấn đề chung về cạnh tranh, hội nhập và kinh doanh ngân hàng qua đó khái quát các đặc tính của kinh tế thị trường hiện đại và tính tất yếu khách quan của cạnh tranh cũng như hội nhập. Tác giả đã đi sâu nghiên cứu tác động của cạnh tranh và độc quyền đến sự phát triển của nền kinh tế cũng như vai trò của Nhà nước trong quá trình kiểm soát cạnh tranh và độc quyền. Đề tài đã làm rõ thực trạng cạnh tranh và hội nhập trong nền kinh tế Việt Nam hiện nay nói chung và trong hệ thống các NHTM nói riêng, phân tích các áp lực cạnh tranh và hội nhập đối với NHTM Việt Nam trong quá trình thực hiện Hiệp định thương mại Việt Nam - Hoa Kỳ cũng như chuẩn bị cho việc gia nhập WTO. Đề tài đã đưa ra hệ thống các giải pháp nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh và hội nhập của các NHTM Việt Nam bao gồm :(1)Định hướng xây dựng hệ thống NHTM Việt Nam trong điều kiện hội nhập với thế giới và lộ trình thực hiện các định hướng này ;(2)Các giải pháp vĩ mô như xây dựng và hoàn thiện hành lang pháp lý cho hoạt động cạnh tranh và hội nhập, áp dụng các chuẩn mực quốc tế vào việc giám sát hoạt động kinh doanh của các NHTM cũng như vai trò của NHNN trong việc giúp các NHTM nâng cao năng lực cạnh tranh và hội nhập; (3)Hệ thống các giải pháp chính cho các NHTM thực hiện như xác định hệ thống mạng lưới chi nhánh, qui mô hoạt động phù hợp và các biện pháp nhằm nâng cao năng lực quản trị điều hành của các NHTM trên các lĩnh vực.  Đỗ Thị Tố Quyên (2014) “Đầu tư nâng cao năng lực cạnh tranh của Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại Thương Việt Nam trên thị trường Việt Nam”. Theo tác giả thì có nhiều giải pháp đề cập đến năng lực cạnh tranh cho Vietcombank như là xây dựng chiến lược kinh doanh, tăng cường tiềm lực tài chính, hiện đại hóa công nghệ, đa dạng hóa sản phẩm và nâng cao chất lượng phục vụ khách hàng, đẩy mạnh hoạt động quảng bá sản phẩm, xây dựng thương hiệu,…Song, để tiến hành được các giải pháp đó thì cần phải đầu tư. Tuy nhiên để đầu tư nâng cao năng lực cạnh tranh thì cần phải xây dựng chiên lược như thế nào, huy động vốn từ đâu và phân bổ vốn như thế nào?. Trên cơ sở phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh
10 cũng như các tiêu chí đánh giá năng lực cạnh tranh của Vietcombank, tác giả đề ra một số giải pháp cũng như kiến nghị để đầu tư nâng cao năng lực cạnh tranh của Vietcombank.  Hoàng Nguyên Khai (2016) “Nâng cao năng lực cạnh tranh của Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại Thương Việt Nam trên thị trường Việt Nam”. Theo tác giả 5 tiêu chí đánh giá năng lực cạnh của ngân hàng bao gồm: chỉ tiêu năng lực tài chính; chỉ tiêu năng lực sản phẩm dịch vụ, chỉ tiêu trình độ công nghệ ngân hàng; chỉ tiêu nguồn nhân lực và năng lực quản trị điều hành; chỉ tiêu về thị phần và tốc độ tăng trưởng thị phần. Tác giả sử dụng mô hình định lượng kiểm định và phân tích 6 nhân tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của Vietcombank và rút ra những tồn tại và nguyên nhân dẫn đến những hạn chế, từ đó đề ra giải pháp nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của Vietcombank. Ngoài ra cũng có một số bài báo và tạp chí đề cập đến năng lực cạnh tranh và nâng cao năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại Việt Nam. Hầu hết các bài này đều phân tích một số mặt nào đó của môi trường cạnh tranh ngân hàng, yêu cầu nâng cao năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại Việt Nam trong hội nhập quốc tế, sức cạnh tranh của một số ngân hàng cụ thể…. 1.6.3 Những điểm đã thống nhất và những điểm cần nghiên cứu tiếp  Những điểm đã thống nhất : Nhìn chung, các công trình nghiên cứu trong nước và quốc tế về năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại đã đi đến thống nhất ở một số điểm sau: - Cạnh tranh ngân hàng là một môi trường cạnh tranh đặc biệt giữa các đơn vị kinh doanh tiền tệ với mức độ khác biệt về sản phẩm thấp, tốc độ sao chép nhanh, mức độ rủi ro cao, chịu sự điều tiết rất lớn của chính sách tài chính, tiền tệ của chính phủ. - Cạnh tranh giữa các ngân hàng thương mại rất gay gắt, nhất là trong điều kiện toàn cầu hóa, hội nhập. Chính vì thế, NHTM nào cũng phải chú trọng nâng cao năng lực cạnh tranh. - Để cạnh tranh thắng lợi, các NHTM cần phải nâng cao năng lực toàn diện phù hợp với môi trường cạnh tranh. Dù các tác giả khác nhau đưa ra các khái niệm và tiêu chí đo lường năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại là khác nhau, nhưng có điểm chung là đều coi trọng năng lực tài chính, chất lượng nguồn nhân