Luận văn Thạc sĩ Tài chính Ngân hàng: Phân tích tài chính Công ty Cổ phần Cấp nước Quảng Bình

Chia sẻ: Mucong999 Mucong999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:136

Thêm vào BST

Báo xấu

46
lượt xem 10
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn đi sâu phân tích tình hình tài chính nhằm nâng cao hiệu quả quản lý tài chính doanh nghiệp. Đề xuất các giải pháp, kiến nghị cụ thể nhằm hoàn thiện công tác phân tích tài chính trong quản lý điều hành và nâng cao hiệu quả hoạt động của Công ty.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Tài chính Ngân hàng: Phân tích tài chính Công ty Cổ phần Cấp nước Quảng Bình

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA LÊ THỊ THU HÀ PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH CÔNG TY CỔ PHẦN CẤP NƯỚC QUẢNG BÌNH LUẬN VĂN THẠC SỸ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2016
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA LÊ THỊ THU HÀ PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH CÔNG TY CỔ PHẦN CẤP NƯỚC QUẢNG BÌNH LUẬN VĂN THẠC SỸ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng Mã số: 60 34 02 01 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC TS. NGUYỄN HOÀNG QUY THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2016
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Luận văn “Phân tích tài chính Công ty Cổ phần Cấp nước Quảng Bình” là kết quả quá trình nghiên cứu nghiêm túc của tôi cùng với sự hướng dẫn khoa học của Tiến sĩ Nguyễn Hoàng Quy. Các thông tin được sử dụng trong Luận văn là trung thực và có nguồn gốc rõ ràng. Kết quả của Luận văn chưa từng được công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Học viên Lê Thị Thu Hà
MỤC LỤC TRANG PHỤ BÌA LỜI CAM ĐOAN MỤC LỤC DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT DANH MỤC CÁC BẢNG DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ MỞ ĐẦU .....................................................................................................................1 Chương 1: CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 5 1.1. Tổng quan về phân tích tài chính doanh nghiệp ..............................................5 1.1.1. Khái quát về tài chính doanh nghiệp ........................................................5 1.1.2. Khái niệm phân tích tài chính doanh nghiệp ............................................8 1.1.3. Sự cần thiết phân tích tài chính doanh nghiệp ..........................................9 1.1.4. Thông tin sử dụng trong phân tích tài chính doanh nghiệp ....................11 1.1.5. Tổ chức phân tích tài chính doanh nghiệp..............................................14 1.1.6. Phương pháp phân tích tài chính doanh nghiệp .....................................16 1.1.7. Các nhân tố ảnh hưởng đến phân tích tài chính doanh nghiệp ...............20 1.2. Nội dung phân tích tài chính doanh nghiệp ...................................................22 1.2.1. Phân tích khả năng huy động vốn...........................................................23 1.2.2. Phân tích tình hình sử dụng vốn .............................................................25 1.2.3. Phân tích khái quát Báo cáo kết quả kinh doanh ....................................27 1.2.4. Phân tích khả năng thanh toán ................................................................28 1.2.5. Phân tích hiệu quả hoạt động..................................................................29 1.2.6. Phân tích khả năng quản lý nợ................................................................32 1.2.7. Phân tích khả năng sinh lời.....................................................................33 1.3. Công tác phân tích tài chính ở một số doanh nghiệp cùng ngành và bài học kinh nghiệm ..........................................................................................................35 1.3.1. Công tác phân tích tài chính ở một số doanh nghiệp cùng ngành ..........33
1.3.2. Bài học kinh nghiệm ...............................................................................33 TÓM TẮT CHƯƠNG 1 ............................................................................................38 Chương 2: THỰC TRẠNG PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN CẤP NƯỚC QUẢNG BÌNH GIAI ĐOẠN 2013-2015.......39 2.1. Giới thiệu Công ty Cổ phần Cấp nước Quảng Bình ......................................39 2.1.1. Khái quát địa bàn hoạt động ...................................................................39 2.1.2. Lịch sử hình thành và phát triển .............................................................40 2.1.3. Chức năng, nhiệm vụ, sản phẩm ............................................................42 2.1.4. Cơ cấu tổ chức ........................................................................................44 2.2. Thực trạng phân tích tài chính doanh nghiệp tại Công ty Cổ phần Cấp nước Quảng Bình giai đoạn 2013 - 2015 .......................................................................49 2.2.1. Thực trạng tổ chức công tác phân tích tài chính tại Công ty Cổ phần Cấp nước Quảng Bình ..............................................................................................49 2.2.2. Phân tích tài chính tại Công ty Cổ phần Cấp nước Quảng Bình ............50 2.3. Đánh giá thực trạng phân tích tài chính doanh nghiệp tại Công ty Cổ phần Cấp nước Quảng Bình giai đoạn 2013 - 2015 ......................................................69 2.3.1. Kết quả đạt được .....................................................................................69 2.3.2. Hạn chế và nguyên nhân.........................................................................71 TÓM TẮT CHƯƠNG 2 ............................................................................................77 Chương 3: PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN CẤP NƯỚC QUẢNG BÌNH..........................78 3.1. Phương hướng hoạt động của Công ty trong thời gian tới ............................78 3.2. Giải pháp hoàn thiện quản lý tài chính tại Công ty Cổ phần Cấp nước Quảng Bình .......................................................................................................................79 3.2.1. Hoàn thiện tổ chức phân tích tài chính doanh nghiệp ............................80 3.2.2. Nâng cao khả năng huy động và sử dụng vốn ........................................80 3.2.3. Nâng cao hiệu quả hoạt động .................................................................88 3.2.4. Xây dựng hệ thống kiểm soát quản lý .................................................102 3.2.5. Nâng cao trình độ, ý thức trách nhiệm của người lao động .................104
3.3. Kiến nghị......................................................................................................105 3.3.1. Đối với Nhà nước .................................................................................105 3.3.2.Đối với cơ quan ban ngành địa phương ................................................107 TÓM TẮT CHƯƠNG 3 ..........................................................................................108 KẾT LUẬN .............................................................................................................108 TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................................110 PHỤ LỤC ................................................................................................................111
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Diễn giải CN Cấp nước CP Cổ phần CSH Chủ sở hữu HTK Hàng tồn kho KD Kinh doanh LN Lợi nhuận LNST Lợi nhuận sau thuế MTV Một thành viên QĐ Quyết định SXKD Sản xuất kinh doanh TNDN Thu nhập doanh nghiệp TNHH Trách nhiệm hữu hạn TP Thành phố TS Tài sản TSCĐ Tài sản cố định TSDH Tài sản dài hạn TSLĐ Tài sản lưu động TSNH Tài sản ngắn hạn UBND Ủy ban nhân dân VCSH Vốn chủ sở hữu XN Xí nghiệp
DANH MỤC CÁC BẢNG Cơ cấu lao động Công ty Cổ phần Cấp nước Quảng Bình giai đoạn Bảng 2.1 47 2013 – 2015 Bảng 2.2 Quy mô vốn giai đoạn 2013-2015 50 Bảng 2.3 Quy mô tài sản giai đoạn 2013-2015 53 Bảng 2.4 Khả năng thanh toán giai đoạn 2013-2015 61 Bảng 2.5 Hiệu quả hoạt động giai đoạn 2013-2015 63 Bảng 2.6 Khả năng quản lý nợ giai đoạn 2013-2015 65 Bảng 2.7 Khả năng sinh lợi giai đoạn 2013-2015 67 Bảng 3.1 Tỷ lệ phần trăm trên doanh thu 84
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ Biểu đồ 2.1 Quy mô vốn giai đoạn 2013-2015 51 Biểu đồ 2.2 Quy mô tài sản giai đoạn 2013-2015 53 Biểu đồ 2.3 Kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh giai đoạn 2013-2015 61 Sơ đồ 2.1 Quy trình công nghệ sản xuất nước sạch 43 Sơ đồ 2.2 Cơ cấu tổ chức Công ty CP Cấp nước Quảng Bình 45
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài luận văn Trong môi trường cạnh tranh gay gắt trên nhiều lĩnh vực khác nhau của nền kinh tế thị trường hiện nay, các doanh nghiệp muốn đứng vững và phát triển được thì phải bảo đảm một tình hình tài chính vững chắc và ổn định. Muốn vậy phải dựa trên cơ sở phân tích đánh giá tình hình tài chính của doanh nghiệp. Phân tích tài chính là một công cụ quản trị khoa học của nhà quản lý, được tiến hành thông qua việc nghiên cứu khám phá hoạt động tài chính đã được biểu hiện bằng con số. Cụ thể hơn, phân tích tình hình tài chính là quá trình xem xét, kiểm tra, đối chiếu và so sánh số liệu về tài chính hiện hành với quá khứ mà nếu không phân tích thì các con số đó chưa có ý nghĩa lớn đối với những người quan tâm đến tình hình tài chính của doanh nghiệp. Nhiệm vụ của phân tích tình hình tài chính của doanh nghiệp là sử dụng các công cụ, phương pháp và kỹ thuật để làm các con số nói lên thực chất của tình hình tài chính của doanh nghiệp. Các quyết định của người quan tâm sẽ chính xác hơn nếu như họ nắm bắt được cơ chế hoạt động tài chính thông qua việc sử dụng thông tin của phân tích tài chính, đặc biệt là đối với công tác quản lý doanh nghiệp. Thường xuyên tiến hành phân tích tình hình tài chính sẽ giúp nhà quản trị thấy rõ được thực trạng hoạt động, kết quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp mình, xác định được những thuận lợi và khó khăn cũng như đánh giá được mức độ ảnh hưởng của các nhân tố, đánh giá tiềm năng của doanh nghiệp cũng như những rủi ro và triển vọng trong tương lai, từ đó đưa ra những quyết định chính xác, những giải pháp hữu hiệu và kịp thời nhằm nâng cao chất lượng quản lý tài chính và hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Tại Việt Nam, kể từ khi chuyển sang kinh tế thị trường với sự xuất hiện ngày càng nhiều loại hình công ty cổ phần, phân tích báo cáo tài chính bắt đầu được quan tâm nhiều hơn. Tuy nhiên, do đa phần doanh nghiệp Việt Nam có quy mô vừa và nhỏ, khiến không đủ nguồn lực tài chính lẫn nhân lực để thực hiện phân tích báo cáo tài chính. Kể cả các doanh nghiệp có tiến hành phân tích báo cáo tài chính hiện cũng rất sơ sài, chủ yếu do bộ phận kế toán thực hiện, mà không có một bộ phận 1
chuyên trách đảm nhiệm và phần lớn cũng chỉ mang tính chất báo cáo đánh giá tình hình hoạt động sản xuất của doanh nghiệp trong kỳ chứ chưa thực sự vì mục đích đánh giá kiểm soát bởi các nhà quản lý. Bên cạnh đó, việc phân tích báo cáo tài chính của các doanh nghiệp Việt Nam còn đối mặt với nhiều thách thức tiềm ẩn khác, có thể gây ra tác động làm sai lệch kết quả phân tích, ảnh hưởng đến việc ra quyết định quản lý tài chính doanh nghiệp. Trong quá trình làm việc và nghiên cứu tại Công ty Cổ phần Cấp nước Quảng Bình, tôi nhận thức được tầm quan trọng của việc phân tích tài chính đối với sự phát triển của doanh nghiệp. Song cũng như phần lớn các doanh nghiệp Việt Nam, công tác phân tích tài chính tại Công ty còn nhiều hạn chế và cần hoàn thiện. Với mong muốn tìm kiếm các giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý tài chính của Công ty, góp phần đưa Công ty ngày một phát triển, tôi đã chọn đề tài “Phân tích tài chính Công ty Cổ phần Cấp nước Quảng Bình” cho Luận văn thạc sỹ của mình. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Phân tích tài chính doanh nghiệp là cơ sở quan trọng giúp các nhà quản trị và nhà đầu tư ra quyết định chính xác. Việc phân tích tài chính doanh nghiệp sẽ cho thấy thực trạng hoạt động tài chính, hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Từ đó đánh giá được những rủi ro cũng như triển vọng phát triển trong tương lai của doanh nghiệp. Chính vì vậy phân tích tài chính doanh nghiệp luôn là vấn đề được chú trọng và quan tâm. Trong thời gian quan đã có nhiều công trình nghiên cứu, các đề tài luận văn, luận án đề cập đến phân tích tài chính doanh nghiệp, cụ thể như: - Luận văn thạc sỹ “Phân tích báo cáo tài chính tại Công ty Cổ phần Kinh đô” - tác giả Bạch Thu Hiền. - Luận văn thạc sỹ “Phân tích tình hình tài chính tại Công ty Cổ phần Vinaconex 25” - tác giả Bùi Văn Lâm. - Luận văn thạc sỹ “Phân tích tình hình tài chính tại Công ty Cổ phần Rượu bia Đà Lạt” - tác giả Trương Thanh Sơn... 2
Sau khi tham khảo các công trình trên, tác giả nhận thấy chúng đã hệ thống hóa được các vấn đề chung nhất về phân tích tài chính và thực trạng phân tích tài chính tại các doanh nghiệp. Đánh giá được những kết quả đạt được cũng như hạn chế và nguyên nhân, từ đó đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý tài chính của doanh nghiệp. Tuy nhiên cho đến nay chưa có đề tài nào nghiên cứu về phân tích tài chính tại Công ty Cổ phần Cấp nước Quảng Bình. Để có cái nhìn chuyên sâu hơn về tình hình tài chính cũng như hoạt động kinh doanh của Công ty, tác giả chọn nghiên cứu về công tác phân tích tài chính Công ty Cổ phần Cấp nước Quảng Bình giai đoạn 2013-2015. Vì vậy những nghiên cứu trong công trình này không giống với các đề tài trước đó. 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn 3.1. Mục đích Luận văn đi sâu phân tích tình hình tài chính nhằm nâng cao hiệu quả quản lý tài chính doanh nghiệp. 3.2. Nhiệm vụ - Hệ thống hóa cơ sở lý luận khoa học về phân tích tài chính doanh nghiệp. - Tiến hành nghiên cứu, phân tích thực trạng tài chính tại Công ty Cổ phần Cấp nước Quảng Bình giai đoạn 2013 - 2015. - Đề xuất các giải pháp, kiến nghị cụ thể nhằm hoàn thiện công tác phân tích tài chính trong quản lý điều hành và nâng cao hiệu quả hoạt động của Công ty. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn 4.1. Đối tượng nghiên cứu: tình hình tài chính của Công ty Cổ phần Cấp nước Quảng Bình. 4.2. Phạm vi nghiên cứu Phân tích tài chính qua các báo cáo tài chính Công ty Cổ phần Cấp nước Quảng Bình từ 2013 - 2015. 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn 5.1. Phương pháp luận Phương pháp luận của luận văn là lý luận chủ nghĩa duy vật biện chứng của 3
Mác – Lênin kết hợp với những lý thuyết về quản trị hiện đại, kế thừa có chọn lọc các công trình nghiên cứu khoa học có nội dung gần gũi với đề tài; sử dụng các số liệu và tài liệu đã được công bố trong và ngoài nước có liên quan đến nội dung nghiên cứu. 5.2. Phương pháp nghiên cứu Trong quá trình nghiên cứu hoàn thành luận văn tác giả đã sử dụng tổng hợp nhiều phương pháp như: thu thập và xử lý thông tin, phân tích - tổng hợp, so sánh, khoa học thống kê, khảo sát thực tế để đáp ứng vấn đề cần nghiên cứu. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn - Luận văn đã góp phần hệ thống hóa cơ sở lý luận của phân tích tài chính doanh nghiệp, từ khái niệm, vai trò, phương pháp đến nội dung phân tích. - Trên cơ sở nghiên cứu thực trạng phân tích tài chính tại Công ty Cổ phần Cấp nước Quảng Bình, luận văn đã phản ánh rõ tình hình tài chính cũng như hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh của Công ty. - Xuất phát từ những kết quả đạt được cũng như hạn chế và nguyên nhân, tác giả đã đề xuất các giải pháp, kiến nghị nhằm hoàn thiện hoạt động phân tích tài chính trong quản lý điều hành và nâng cao hiệu quả hoạt động tại Công ty Cổ phần Cấp nước Quảng Bình trong thời gian tới. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, luận văn được kết cấu gồm 3 chương như sau: Chương 1: Cơ sở khoa học về phân tích tài chính doanh nghiệp Chương 2: Thực trạng phân tích tài chính tại Công ty Cổ phần Cấp nước Quảng Bình giai đoạn 2013 - 2015 Chương 3: Phương hướng và giải pháp hoàn thiện quản lý tài chính tại Công ty Cổ phần Cấp nước Quảng Bình 4
Chương 1: CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 1.1. Tổng quan về phân tích tài chính doanh nghiệp 1.1.1. Khái quát về tài chính doanh nghiệp 1.1.1.1. Khái niệm tài chính doanh nghiệp Hoạt động tài chính là một trong những nội dung cơ bản thuộc hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp nhằm giải quyết các mối quan hệ kinh tế phát sinh trong quá trình sản xuất kinh doanh được biểu hiện dưới hình thái tiền tệ. Tài chính doanh nghiệp là những quan hệ kinh tế biểu hiện dưới hình thức giá trị gắn trực tiếp với việc tổ chức, huy động, phân phối, sử dụng và quản lý vốn trong quá trình kinh doanh của doanh nghiệp, biểu hiện của nó là luồng tiền đi vào hoặc đi ra khỏi chu kỳ kinh doanh của doanh nghiệp. Nói cách khác, ”Tài chính doanh nghiệp được hiểu là những quan hệ giá trị giữa doanh nghiệp và các chủ thể trong nền kinh tế”(1). Hoạt động tài chính của doanh nghiệp rất phức tạp, phong phú và đa dạng. Trong đó các quan hệ tài chính doanh nghiệp chủ yếu bao gồm:  Quan hệ giữa doanh nghiệp với Nhà nước: Đây là mối quan hệ phát sinh khi doanh nghiệp thực hiện nghĩa vụ thuế đối với Nhà nước, khi Nhà nước góp vốn vào doanh nghiệp.  Quan hệ giữa doanh nghiệp với thị trường tài chính: Quan hệ này được thể hiện thông qua việc doanh nghiệp tìm kiếm các nguồn tài trợ. Trên thị trường tài chính, doanh nghiệp có thể vay ngắn hạn để đáp ứng nhu cầu vốn ngắn hạn, có thể phát hành cổ phiếu và trái phiếu để đáp ứng nhu cầu vốn dài hạn. Ngược lại, doanh nghiệp phải trả lãi vay và vốn vay, trả lãi cổ phần cho các nhà tài trợ. Doanh nghiệp cũng có thể gửi tiền vào ngân hàng, đầu tư chứng khoán bằng số tiền tạm thời chưa sử dụng. (1) [4, tr.11] 5
 Quan hệ giữa doanh nghiệp với các thị trường khác: Trong nền kinh tế, doanh nghiệp có quan hệ chặt chẽ với nhiều doanh nghiệp khác trên thị trường hàng hoá, dịch vụ, thị trường sức lao động. Đây là những thị trường mà tại đó doanh nghiệp tiến hành mua sắm máy móc thiết bị, nhà xưởng, tìm kiếm lao động... Điều quan trọng là thông qua thị trường, doanh nghiệp có thể xác định nhu cầu hàng hoá và dịch vụ cần thiết cung ứng. Trên cơ sở đó, doanh nghiệp hoạch định ngân sách đầu tư, kế hoạch sản xuất, tiếp thị thoả mãn nhu cầu của thị trường.  Quan hệ trong nội bộ doanh nghiệp: Đây là quan hệ giữa các bộ phận sản xuất kinh doanh, giữa cổ đông và người quản lý, giữa cổ đông và chủ nợ, giữa quyền sở hữu vốn và quyền sử dụng vốn. Các mối quan hệ này được thể hiện thông qua hàng loạt các chính sách của doanh nghiệp như: chính sách phân phối thu nhập, chính sách đầu tư, chính sách về cơ cấu vốn và chi phí vốn... Các quan hệ tài chính doanh nghiệp được thể hiện trong cả quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Để tiến hành sản xuất kinh doanh, nhà quản trị phải xử lý các quan hệ tài chính đó thông qua phương thức giải quyết ba vấn đề quan trọng bao gồm quyết định đầu tư, quyết định nguồn vốn, quyết định phân phối lợi nhuận. 1.1.1.2. Vai trò tài chính doanh nghiệp Ba vấn đề trên không phải là tất cả mọi vấn đề về tài chính doanh nghiệp, nhưng là ba vấn đề cơ bản, quan trọng nhất nhằm đạt mục tiêu đề ra là tối đa hóa giá trị cho chủ sở hữu doanh nghiệp. Nghiên cứu tài chính doanh nghiệp thực chất là nghiên cứu cách thức giải quyết chúng. Chính vì vậy, tài chính doanh nghiệp luôn giữ một vị trí trọng yếu trong hoạt động quản lý của doanh nghiệp, nó quyết định tính độc lập, sự thành bại của doanh nghiệp trong quá trình kinh doanh. Đặc biệt trong xu thế hội nhập khu vực và quốc tế, trong điều kiện cạnh tranh đang diễn ra khốc liệt trên phạm vi thế giới, vai trò của tài chính doanh nghiệp càng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết, cụ thể:  Tài chính doanh nghiệp là công cụ khai thác, thu hút các nguồn tài chính nhằm đảm bảo nhu cầu vốn cho đầu tư kinh doanh 6
Để thực hiện mọi quá trình sản xuất kinh doanh, trước hết các doanh nghiệp phải có một yếu tố tiền đề - đó là vốn kinh doanh. Trong cơ chế quản lý hành chính bao cấp trước đây, vốn của các doanh nghiệp nghiệp nhà nước được nhà nước tài trợ hầu hết. Vì thế vai trò khai thác, thu hút vốn không được đạt ra như một nhu cầu cấp bách, có tính sống còn với doanh nghiệp. Chuyển sang nền kinh tế thị trường đa thành phần, mức độ cạnh tranh ngày càng khốc liệt, vấn đề huy động vốn một cách tối ưu đã trở thành vấn đề cấp thiết đối với tất cả các doanh nghiệp trong nền kinh tế. Thông qua các quyết định tài chính doanh nghiệp hợp lý, các doanh nghiệp có đầy đủ điều kiện và khả năng để chủ động khai thác thu hút các nguồn vốn trên thị trường nhằm phục vụ cho các mục tiêu kinh doanh và phát triển của mình.  Tài chính doanh nghiệp có vai trò trong việc sử dụng vốn một cách tiết kiệm và hiệu quả Cũng như đảm bảo vốn, việc tổ chức sử dụng vốn một cách tiết kiệm và có hiệu quả được coi là điều kiện tồn tại và phát triển của doanh nghiệp. Trong nền kinh tế thị trường, mọi hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp đều được phản ánh bằng các chỉ tiêu giá trị, chỉ tiêu tài chính, bằng các số liệu của kế toán và bảng tổng kết tài sản. Với đặc điểm này, người cán bộ tài chính có khả năng phân tích, giám sát các hoạt động kinh doanh để một mặt phải bảo toàn được vốn, mặt khác phải sử dụng các biện pháp tăng nhanh vòng quay vốn, nâng cao khả năng sinh lời của vốn kinh doanh.  Tài chính doanh nghiệp có vai trò đòn bẩy kích thích và điều tiết sản xuất kinh doanh Khác với nền kinh tế tập trung, trong nền kinh tế thị trường các quan hệ tài chính doanh nghiệp được mở ra trên một phạm vi rộng lớn. Đó là những quan hệ với hệ thống ngân hàng thương mại, với các tổ chức tài chính trung gian khác, các thành viên góp vốn đầu tư liên doanh và những quan hệ tài chính trong nội bộ doanh nghiệp... Những quan hệ tài chính trên đây chỉ có thể được diễn ra khi cả hai 7
bên cùng có lợi và trong khuôn khổ của pháp luật. Dựa vào khả năng này, nhà quản lý có thể sử dụng các công cụ tài chính như đầu tư, xác định lãi suất, tiền lương, tiền thưởng để kích thích tăng năng suất lao động, kích thích tiêu dùng, kích thích thu hút vốn nhằm thúc đẩy sự tăng trưởng trong hoạt động kinh doanh.  Tài chính doanh nghiệp là công cụ quan trọng để kiểm tra các hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp Tình hình tài chính doanh nghiệp là tấm gương phản ánh trung thực nhất mọi hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Thông qua các chỉ tiêu tài chính như: hệ số nợ, hiệu suất và hiệu quả sử dụng vốn, cơ cấu các thành phần vốn...có thể dễ dàng nhận biết chính xác thực trạng tốt, xấu trong các khâu của quá trình sản xuất kinh doanh. Tài chính doanh nghiệp là hoạt động có mối liên hệ chặt chẽ với mọi hoạt động khác của doanh nghiệp. Quản lý tài chính tốt có thể khắc phục được những khiếm khuyết trong các lĩnh vực khác. Bởi vậy, vai trò của tài chính doanh nghiệp đối với sự phát triển bền vững của doanh nghiệp luôn được đề cao. 1.1.2. Khái niệm phân tích tài chính doanh nghiệp Để nắm được tình hình tài chính của doanh nghiệp mình cũng như tình hình tài chính của các đối tượng quan tâm thì việc phân tích tài chính là rất quan trọng. Phân tích tài chính doanh nghiệp là một khâu cơ bản trong tài chính doanh nghiệp, có quan hệ chặt chẽ với các hoạt động khác của doanh nghiệp. “Phân tích tài chính doanh nghiệp là sử dụng một tập hợp các khái niệm, phương pháp và các công cụ cho phép xử lý các thông tin kế toán và các thông tin khác về quản lý nhằm đánh giá tình hình tài chính của một doanh nghiệp, đánh giá rủi ro, mức độ và chất lượng hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp”(2). Quy trình thực hiện phân tích tài chính ngày càng được áp dụng rộng rãi trong mọi đơn vị kinh tế được tự chủ nhất định về tài chính. Phân tích hoạt động tài chính doanh nghiệp mà trọng tâm là phân tích các báo cáo tài chính và các chỉ tiêu đặc trưng tài chính giúp người sử dụng từ nhiều góc độ khác nhau, vừa đánh giá (2) [4, tr.29] 8
toàn diện, tổng hợp khái quát, vừa xem xét một cách chi tiết hoạt động tài chính doanh nghiệp, để nhận biết, phán đoán, dự báo, đưa ra quyết định tài chính, quyết định tài trợ và đầu tư phù hợp. Sự phát triển ngày càng mạnh mẽ của các doanh nghiệp, ngân hàng và thị trường vốn đã tạo ra nhiều cơ hội để phân tích tài chính chứng tỏ thực sự là có ích và vô cùng cần thiết. 1.1.3. Sự cần thiết phân tích tài chính doanh nghiệp Hoạt động tài chính có mối quan hệ trực tiếp với hoạt động sản xuất kinh doanh. Do đó tất cả các hoạt động sản xuất kinh doanh đều có ảnh hưởng đến tài chính của doanh nghiệp. Ngược lại, tình hình tài chính tốt hay xấu đều có tác động thúc đẩy hoặc kìm hãm đối với quá trình sản xuất kinh doanh. Chính vì vậy, phân tích tình hình tài chính có ý nghĩa rất quan trọng. Thông qua việc phân tích tình hình tài chính, chúng ta có thể sử dụng các thông tin nhằm đánh giá tiềm năng, hiệu quả kinh doanh cũng như rủi ro trong tương lai và triển vọng của doanh nghiệp, từ đó đưa ra các quyết định hợp lý. Bởi vậy, việc phân tích tình hình tài chính của doanh nghiệp là mối quan tâm của nhiều nhóm đối tượng khác nhau như nhà quản trị, các nhà đầu tư, người cho vay… Các đối tượng này lại có những nhu cầu thông tin khác nhau. Vì vậy, phân tích hoạt động tài chính đối với mỗi đối tượng sẽ có vai trò khác nhau đáp ứng các mục tiêu riêng biệt và tập trung vào các khía cạnh khác nhau trong bức tranh tài chính của một doanh nghiệp, cụ thể như sau:  Đối với nhà quản lý Là người trực tiếp quản lý và điều hành doanh nghiệp với mối quan tâm hàng đầu là tìm kiếm lợi nhuận trên cơ sở tạo công ăn việc làm, nâng cao chất lượng sản phẩm, cung cấp nhiều sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ với chi phí thấp, đóng góp cho phúc lợi xã hội… Phân tích tài chính doanh nghiệp sẽ cung cấp đầy đủ thông tin cho phép nhà quản lý đánh giá toàn diện các mặt hoạt động của doanh nghiệp, phát hiện các điểm mạnh, điểm yếu, tìm ra nguyên nhân khách quan và chủ quan, giúp cho nhà quản lý lựa chọn và đưa ra được những quyết định phù hợp với thực trạng sản xuất kinh 9
doanh của doanh nghiệp nhằm duy trì và cải thiện tình hình tài chính công ty, nhờ đó có thể gia tăng sức mạnh của công ty trong việc thương lượng với ngân hàng và các nhà cung cấp vốn, hàng hoá và dịch vụ bên ngoài.  Đối với nhà đầu tư Các nhà đầu tư là những người giao vốn của mình cho doanh nghiệp quản lý sử dụng, được hưởng lợi và cũng chịu rủi ro từ kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Mối quan tâm của họ hướng vào các yếu tố như sự rủi ro, cơ cấu nguồn tài trợ, thời gian hoàn vốn, mức sinh lãi, chính sách phân phối cổ tức, khả năng thanh toán vốn… Các nhà đầu tư sẽ chỉ chấp thuận đầu tư vào một dự án nếu ít nhất có một điều kiện là giá trị hiện tại ròng của nó dương, đồng nghĩa với việc lượng tiền của dự án tạo ra lớn hơn lượng tiền cần thiết để trả nợ và cung cấp một mức lãi suất yêu cầu cho nhà đầu tư. Kết quả phân tích tài chính doanh nghiệp dựa vào việc nghiên cứu các báo cáo tài chính cũng như các nguồn khác sẽ cung cấp các thông tin cần thiết cho các nhà đầu tư, là một trong những căn cứ giúp họ ra quyết định bỏ vốn vào doanh nghiệp hay không.  Đối với người cho vay Mối quan tâm của những người cho doanh nghiệp vay vốn để đáp ứng nhu cầu vốn cho hoạt động sản xuất kinh doanh hướng chủ yếu vào khả năng vay và trả nợ của doanh nghiệp. Vì vậy phân tích tài chính doanh nghiệp đối với người cho vay là xác định khả năng hoàn trả nợ của khách hàng thông qua các số liệu về tiền mặt và các tài sản khác có thể chuyển đổi thành tiền nhanh trong mối tương quan với các khoản nợ của doanh nghiệp. Ngoài ra, thông tin về số lượng vốn của chủ sở hữu và khả năng sinh lời của doanh nghiệp cũng rất cần thiết vì đó chính là khoản bảo hiểm cho họ trong trường hợp doanh nghiệp gặp rủi ro. Trên các cơ sở đó người cho vay sẽ ra quyết định có đồng ý cho doanh nghiệp vay vốn hay không. Bên cạnh các nhà quản lý, nhà đầu tư và người cho vay còn có nhiều nhóm người khác quan tâm tới thông tin tài chính của doanh nghiệp như các cơ quan tài chính, thuế, thống kê, chủ quản, người lao động… Dù họ công tác ở các lĩnh vực 10
khác nhau nhưng đều có nhu cầu thông tin cơ bản về tình hình tài chính của doanh nghiệp do có liên quan đến quyền lợi và trách nhiệm, đến khách hàng hiện tại và tương lai của họ. Như vậy có thể nói phân tích tài chính doanh nghiệp là công cụ hữu ích giúp cho từng đối tượng lựa chọn và đưa ra được những quyết định phù hợp với mục đích mà họ quan tâm. Vì vậy rất cần thiết phải phân tích tài chính doanh nghiệp, trước hết và đặc biệt đối với các nhà quản lý doanh nghiệp. 1.1.4. Thông tin sử dụng trong phân tích tài chính doanh nghiệp Để tiến hành phân tích tình hình tài chính doanh nghiệp, các nhà phân tích phải thu thập, sử dụng mọi nguồn thông tin có khả năng lý giải và thuyết minh thực trạng sử dụng tình hình tài chính của doanh nghiệp, phục vụ cho quá trình dự đoán tài chính bao gồm: 1.1.4.1. Thông tin bên ngoài doanh nghiệp Phân tích tài chính không chỉ giới hạn ở việc nghiên cứu những báo biểu tài chính mà còn phải xem xét đầy đủ các thông tin bên ngoài có tác động đến tình hình tài chính của doanh nghiệp, như các thông tin chung về kinh tế, tiền tệ, thuế khoá; các thông tin về ngành kinh tế của doanh nghiệp; các thông tin về pháp lý, kinh tế đối với doanh nghiệp. Cụ thể như sau:  Các thông tin chung Thông tin chung là những thông tin về tình hình chính trị, môi trường pháp lý, kinh tế có liên quan đến cơ hội kinh tế, cơ hội đầu tư, cơ hội về kỹ thuật công nghệ... Tình hình chính trị, pháp lý ổn định sẽ tạo môi trường thuận lợi cho quá trình hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Môi trường chính trị bất ổn hay chế độ pháp lý thay đổi quá nhanh sẽ gây nhiều trở ngại cho doanh nghiệp. Sự suy thoái hay tăng trưởng của nền kinh tế có tác động mạnh mẽ đến kết quả kinh doanh. Khi cơ hội thuận lợi, các hoạt động của doanh nghiệp được mở rộng, lợi nhuận của công ty, giá trị của công ty cũng tăng lên, và ngược lại. 11