Nuôi dưỡng gia súc nhai lại - Chương 9

Chia sẻ: Nguyen Vuong | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

Thêm vào BST

Báo xấu

87
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nuôi dưỡng gia súc nhai lại - Chương 9. Chăn nuôi Cừu

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Nuôi dưỡng gia súc nhai lại - Chương 9

Ch−¬ng 9 Ch¨n nu«i Cõu Cã rÊt nhiÒu hÖ thèng ch¨n nu«i cõu kh¸c nhau cho nªn rÊt khã cã ®−îc nh÷ng b×nh luËn chung. ë ®©y chóng t«i cè g¾ng ph©n lo¹i c¸c hÖ thèng nµy thµnh c¸c lo¹i h×nh kh¸c nhau. Ta cã thÓ th¶o luËn c¸c vÊn ®Ò dinh d−ìng cña cõu con riªng vµ cõu c¸i riªng tuy nhiªn chóng kh«ng thËt sù t¸ch rêi nhau v× nu«i d−ìng cõu c¸i bÞ ¶nh h−ëng bëi sè l−îng vµ chÕ ®é dinh d−ìng cña cõu con. Nu«i bé cõu con Nu«i bé cõu con th−êng chØ ¸p dông ®èi víi nh÷ng con cõu bÞ chÕt mÑ hoÆc sè l−îng cõu con sinh ra qu¸ ®«ng so víi kh¶ n¨ng nu«i con cña con mÑ. NÕu s÷a cõu ®−îc v¾t ®Ó b¸n hoÆc chÕ biÕn th× v× lý do kinh tÕ mµ ng−êi ta nu«i bé cõu. Nguyªn t¾c c¬ b¶n cña nu«i bé cõu ®· ®−îc th¶o luËn ë ch−¬ng 1. Cõu con cã thÓ ®−îc huÊn luyÖn ®Ó bó b×nh hoÆc m¸ng. Cµng t¸ch mÑ sím cµng dÔ tËp cho cõu nu«i bé. §iÒu cÇn thiÕt lµ ph¶i cho bó s÷a ®Çu. ThËm chÝ ta còng cã thÓ sö dông s÷a ®Çu cña bß cho bó còng ®−îc. NÕu ch¼ng may cõu c¸i bÞ chÕt trong khi hoÆc sau khi ®Î cã thÓ cho cõu con bó con c¸i míi sinh kh¸c ®Ó ®¶m b¶o cõu con nhËn ®−îc s−· ®Çu. Khèi l−îng s÷a ®Çu cÇn thiÕt lµ vµo kho¶ng 50mg/ kg thÓ träng hoÆc kho¶ng 200 ml ®Õn 300 ml cho mét cõu con. S÷a thay thÕ cña cõu con th−êng cã tû lÖ mì s÷a cao h¬n cña bª. Tû lÖ mì s÷a cõu th−êng tõ 7% ®Õn 8% vµ còng ®Æc h¬n cã nghÜa lµ tû lÖ n−íc trong s÷a Ýt h¬n s÷a dïng bß. Tû lÖ vËt chÊt kh« trong s÷a thay thÕ vµo kho¶ng 20% vµ 80% n−íc lµ ®−îc. S÷a thay thÕ cã thÓ cho cõu con ¨n tù do b»ng m¸y pha chÕ tù ®éng cã hÖ thèng h©m nãng, hoÆc cã thÓ cho bó s÷a l¹nh ®Ó ng¨n kh«ng cho c−ï con bó qu¸ nhiÒu mét lóc. HÖ thèng tèt nhÊt vµ còng tèn lao ®éng nhÊt lµ cho bó b»ng b×nh, v× ng−êi cho bó cã thÓ biÕt râ c¶ qu¸ tr×nh bó vµ theo dâi ®−îc nh÷ng g× x¶y ra khi cõu bó. Trong kho¶ng tuÇn ®Çu tiªn cã thÓ cho bó 3 lÇn mét ngµy. §èi víi cõu qu¸ bÐ giai ®o¹n nµy cã thÓ kÐo dµi h¬n mét tuÇn, sau ®ã cã thÓ gi¶m xuèng cßn 2 lÇn mét ngµy. Tõ 2 tuÇn trë ®i ph¶i cã s½n thøc ¨n th« tËp ¨n ®Ó khuyÕn khÝch cõu con tËp ¨n, kÝch thÝch d¹ cá ph¸t triÓn nhanh vµ cõu con cã thÓ tù ¨n b»ng thøc ¨n th« ®Ó sèng. Thøc ¨n tËp ¨n cã thÓ lµ khÈu phÇn vç bÐo, nh−ng nªn bæ sung thªm c¸c thøc ngon miÖng nh− mét Ýt bét ng« rang hoÆc cá ®ãng viªn. §iÒu quan träng lµ m¸ng tËp ¨n ph¶i ®−îc thiÕt kÕ ®Ó cõu kh«ng thÓ cho ch©n vµo ®−îc hoÆc lµm bÈn (h×nh 26). NÕu cõu cho ch©n vµo m¸ng tËp ¨n th× l−îng ¨n vµo sÏ gi¶m nhiÒu vµ cõu sÏ dÔ m¾c c¸c bÖnh truyÒn nhiÔm h¬n. Nu«i d−ìng cõu con cai s÷a sím Nh− ®· th¶o luËn t¹i ch−¬ng 1, cõu con cã thÓ cai s÷a hoÆc dõng dïng s÷a thay thÕ tõ lóc 4-5 tuÇn tuæi vµ cho ¨n thøc ¨n th«. Tr−íc khi cai s÷a ph¶i cho cõu ¨n chÕ ®é tËp ¨n. Tiªu chuÈn tèt nhÊt ®¶m b¶o cã thÓ cai s÷a sím thµnh c«ng cho cõu lµ khèi l−îng thøc ¨n tËp ¨n mµ cõu cã thÓ ¨n vµo tr−íc khi cai s÷a, khèi l−îng nµy vµo 51
kho¶ng 200gr/ ngµy. §èi víi cõu chØ tiªu nµy Ýt khi ®o ®¹c ®−îc, nªn tèt h¬n lµ chän tuæi cai s÷a, cõu con kh«ng nªn cai s÷a d−íi 4 tuÇn tuæi. Bëi v× nu«i d−ìng cõu cai s÷a sím rÊt dÔ nªn nã thÝch hîp víi mét sè hÖ thèng ch¨n nu«i cõu. Gi¸ thµnh cña s÷a thay thÕ th−êng lµ cao h¬n gi¸ thøc ¨n th«, cho nªn cai s÷a sím cho cõu cµng sím cµng tèt. Cõu ®· ®−îc tËp ¨n ngò cèc kh«ng nªn cho cõu con ra ngoµi tiÕp sóc víi cá hoÆc cho tËp ¨n thøc ¨n xanh, bëi v× cõu khi ¨n quen thøc ¨n ngò cèc sÏ lín rÊt nhanh cã thÓ ®¹t khèi l−îng giÕt thÞt vµo kho¶ng 2 ®Õn 3 th¸ng sau khi cai s÷a. Cõu cai s÷a sím kh«ng thÓ chØ sèng b»ng cá, nªn ph¶i cÇn cho ¨n thøc ¨n tinh. Th−êng th× tr−íc khi b¸n ta nªn nu«i b»ng thøc ¨n tinh v× khi b¸n cõu sÏ bÐo h¬n nhiÒu. H×nh 26: Cõu con cai s÷a sím sö dông m¸ng ¨n ®−îc thiÕt kÕ chèng nhiÔm bÈn do ph©n. ¶nh Viªn Nghiªn cøu Rowett. ë nh÷ng hÖ thèng gièng chuyªn canh, cai s÷a sím cÇn ®Ó kh¾c phôc hiÖn t−îng chËm ®éng dôc l¹i sau ®Î, kh¾c phôc hiÖn t−îng suy dinh d−ìng hoÆc ®iÓm thÓ tr¹ng thÊp cña cõu c¸i khi phèi gièng. ThÓ tr¹ng cña cõu c¸i khi phèi gièng rÊt quan träng ®Ó cã tû lÖ thô thai cao. Kh«ng cã c¬ së nµo ®Ó cai s÷a cõu con sím lóc míi sinh hoÆc tr−øoc 40 ngµy v× cõu c¸i rÊt khã cã thai tr−íc 4 – 6 tuÇn sau khi ®Î. T¹i vïng ®åi nói hoÆc vïng cao n¬i mµ chÕ ®é dinh d−ìng cho cõu c¸i kh«ng ®ñ, cã thÓ cai s÷a cho mét con trong cÆp sinh ®«i t¹i thêi ®iÓm 4 tuÇn tuæi. Ph−¬ng ph¸p nµy cã thÓ cho phÐp n«ng d©n vïng cao tÝnh to¸n n©ng cao n¨ng suÊt cõu c¸i vµ ®¶m b¶o vÉn cã ®ñ cõu sè l−îng cõu vç bÐo trong ®µn ®Ó b¸n. 52
T¹i c¸c vïng cao cã thÓ cai s÷a sím cho mét cõu con ®Î sinh ®«i, ®ång thêi còng cã thÓ cai mét cõu con trong nh÷ng løa ®Î sinh ba ë nh÷ng ®µn nu«i ë vïng thÊp. §èi víi nh÷ng con cõu sinh tr¸i mïa, vÝ dô nh÷ng con sinh vµo ®Çu mïa §«ng khi cõu c¸i chØ ®−îc nu«i trong nhµ, cai s÷a sím sÏ lµ ph−¬ng ph¸p rÎ h¬n vµ dÔ h¬n ®Ó nu«i t¸ch ®µn. Cõu c¸i cã thÓ nu«i tiÕp b»ng khÈu phÇn cã c¸c lo¹i thøc ¨n th« t−¬ng ®èi rÎ tiÒn cho ®Õn mïa xu©n, cßn cõu con cã thÓ nu«i vç bÐo nhanh chãng b»ng c¸c khÈu phÇn ngò cèc. Vç bÐo cõu cai s÷a sím t−¬ng ®èi ®¬n gi¶n, mÆc dï vËy ®Ó cã thÓ thµnh c«ng cÇn ph¶i cã mét sè c¸c yÕu tè qu¶n lý nhÊt ®Þnh. KhÈu phÇn ¨n do ViÖn Rowett lËp ra ®Ó nu«i d−ìng cõu cai s÷a sím bao gåm lóa m¹ch, lóa mú hoÆc ng« nguyªn h¹t, vµ protein viªn (80% bét c¸ vµ 20% kho¸ng), kho¸ng vi l−îng vµ vitamin (h×nh 27) ThuËn lîi h¬n nÕu nh− cõu c¸i còng ®−îc nu«i b»ng khÈu phÇn nµy. Nã t¹o ®iÒu kiÖn cho cõu con lµm quen víi thøc ¨n vµ n©ng cao ®−îc l−îng thøc ¨n ¨n vµo cµng sím cµng tèt. §èi víi c¶ cõu c¸i vµ cõu con tû lÖ thøc ¨n protein viªn chÊt l−îng cao trong khÈu phÇn ¨n nªn vµo kho¶ng 10% vµ kÝch cì thøc ¨n viªn ph¶i cïng cì víi h¹t ngò cèc ®Ó ®¶m b¶o trén ®−îc ®ång ®Òu. VÊn ®Ò kinh tÕ quan träng nhÊt ®èi víi hÖ thèng nu«i trong nhµ lµ bÖnh cÇu trïng (coccidiosis) ph¶i ®−îc khèng chÕ. ChÊt ®én chuång kh« hoÆc sµn b»ng l−íi thÐp cã thÓ gióp h¹n chÕ c¸c t¸c nh©n g©y bÖnh nµy. Sái bµng quang th−êng liªn quan ®Õn l−îng Ma nhª ¨n vµo. Th−êng th× l−îng Ma nhª trong khÈu phÇn cho cõu c¸i cã g©y nguy hiÓm cho cõu con. Mét vÊn ®Ò n÷a thØnh tho¶ng x¶y lµ sù lo¹n d−ìng c¬ hoÆc thiÕu vitamin E, Selen. ë mét sè vïng vÊn ®Ò nµy cÇn ®−îc gi¶i quyÕt b»ng c¸ch tiªm Selen hoÆc bæ sung vitamin E. H×nh 27: Cõu con cai s÷a sím ®−îc vç bÐo b»ng khÈu phÇn dùa trªn lóa m¹ch. ¶nh ViÖn Nghiªn cøu Rowett 53
Tiªu tèn thøc ¨n vµo kho¶ng 3 kg thøc ¨n cho 1 kg t¨ng träng cã thÓ ®¹t ®−îc dÔ dµng ®èi víi cõu cai s÷a sím. Vç bÐo cõu sím H×nh thøc vç bÐo cõu ®¬n gi¶n nhÊt lµ lóc t¸ch cõu ra khái cõu mÑ khi cã thÓ giÕt thÞt ®ù¬c, nh−ng phÇn lín cõu con ë c¸c vïng cao ®−îc nu«i ®Ó dù tr÷. Cã rÊt nhiÒu c¸ch vç bÐo cõu. Ph¶i nhí r»ng cõu mang ®i vç bÐo khi nã ®· cã d¹ cá ph¸t triÓn ®Ó nã cã thÓ sèng b»ng c¸c khÈu phÇn thøc ¨n th«. §èi víi hÖ thèng vç bÐo cõu sím tõ khÈu phÇn cá xanh, phô phÈm n«ng nghiÖp, rau, cñ kh«ng cÇn ph¶i cho ¨n bæ sung thøc ¨n tinh. VÊn dÒ lµ ë chç cõu th−êng hay ®−îc ®−a vµo nu«i trªn nh÷ng khu vùc míi thu ho¹ch mµ kh«ng cã thêi gian lµm quen. Cã thÓ lµ nh÷ng h¹t ngò cèc tuèt tõ m¸y gÆt ®Ëp liªn hîp vÉn cßn r¬i v·i nhiÒu, hoÆc cã khu vùc bÞ bá l¹i kh«ng thu ho¹ch do bÞ m−a. V× bÊt cø lý do g×, ngò cèc hoÆc c¸c thøc ¨n giÇu n¨ng l−îng bÊt ngê ®−îc cho ¨n tù do sÏ rÊt nguy hiÓm vµ mang l¹i nhiÒu hiÓm ho¹ mÆc dï ®ã lµ ngò cèc c¶ h¹t. Nh− vËy rÊt cÇn thiÕt ®Ó cõu tiÕp xóc víi nh÷ng vïng nh− vËy dÇn dÇn trong mét kho¶ng thêi gian h¹n chÕ mçi ngµy. NÕu nh− cõu cÇn cho ¨n bæ sung, th× ngò cèc nguyªn lµ thøc ¨n rÎ nhÊt vµ cã thÓ cho ¨n ®−îc, trong nhiÒu tr−êng hîp cã thÓ cho ¨n trùc tiÕp trªn sµn chuång, chç cao r¸o. Sö dông nh÷ng ngò cèc lo¹i hai lµ kinh tÕ nhÊt. Nãi chung nªn cho ¨n thøc ¨n th« cïng lóc víi ngò cèc ®Ó ®¶m b¶o cung cÊp ®ñ protein cho cõu. Vç bÐo cõu muén Cã rÊt nhiÒu hÖ thèng kh¸c nhau vµ chØ cã thÓ th¶o luËn nh÷ng ®iÓm chung nhÊt. Cõu vç bÐo muén th−êng ®−îc ®em b¸n lóc 9-12 th¸ng tuæi nh»m thu ®−îc gi¸ t−¬ng ®èi cao h¬n so víi thÞt cõu b¸n vµo ®Çu n¨m, tõ th¸ng Mét ®Õn th¸ng T− ë Anh. §iÒu nµy cã nghÜa lµ cõu ph¶i tr¶i qua mét gia ®o¹n nu«i cÇm chõng hay nu«i víi chÕ ®é dinh d−ìng thÊp. Giai ®o¹n nµy th−êng kh«ng cã thøc ¨n bæ sung vµ cá xanh hiÕm, chÊt l−îng kh«ng cao. Kh¸c víi cõu vç bÐo sím, cÇn cã thøc ¨n bæ sung trong giai ®o¹n vç bÐo, mÆc dï t¹i mét sè n¬i c¸nh ®ång cñ c¶i ®−êng cã thÓ sö dông ®Ó ch¨n th¶ vµ ®−îc coi nh− lµ thøc ¨n duy nhÊt. Nh÷ng con cõu tr¶i qua giai ®o¹n nu«i cÇm chõng cã nhu cÇu cao vÒ protein vµ sÏ ®¸p øng cao víi mét l−îng nhá thøc ¨n bæ sung cã c¸c protein ®−îc b¶o vÖ nh− bét c¸ vµ sÏ cã t¨ng träng cao. Bét c¸ nªn ®−îc cho ¨n d−íi d¹ng ®Ëm ®Æc, bæ sung cho thøc ¨n th« chÊt l−îng cao. Cã mét sè lo¹i thøc ¨n bæ sung dÔ kiÕm vµ rÎ h¬n lóa ®¹i m¹ch, m¹ch, ng« vµ ngay c¶ lóa mú c¶ h¹t. Cã thÓ chÊp nhËn ngò cèc lo¹i hai. Sö dông h¹t ngò cèc nguyªn vµ t¸c dông cña nã vÒ tiªu ho¸ thøc ¨n th« ®· ®−îc th¶o luËn tai ch−¬ng B¶y. NÕu muèn sö dông mét c¸ch kinh tÕ cã thÓ dïng b· bia hoÆc b· cñ c¶i ®−êng. Nh− ®· nãi ë trªn khi dïng c¸c lo¹i thøc ¨n nµy ph¶i trén víi thøc ¨n ®Ëm ®Æc cã tû lÖ protein cao. 54
Vç bÐo cõu th©m canh ë ®©y nh÷ng cõu c¸i ®Î trªn mét løa mét n¨m. Cõu c¸i ®Î ba løa/ hai n¨m lµ rÊt b×nh th−êng. VÊn ®Ò dinh d−ìng cho cõu c¸i ph¶i ®−îc qu¶n lý tèt nh»m cã ®−îc hÖ thèng nu«i d−ìng tèt ®Ó cã sè con cã chöa nhiÒu h¬n. Khi phèi gièng, kÓ c¶ phèi nh©n t¹o hay phèi tù nhiªn, cõu c¸i ph¶i ë thÓ tr¹ng tèt. Trong khi mäi ng−êi ®Òu thõa nhËn vÊn ®Ò nµy lµ môc tiªu cÇn ®¹t nh−ng kh«ng dÔ ®¹t ®−îc ®iÒu ®ã. NÕu cõu ®Î víi kho¶ng c¸ch løa kho¶ng c¸ch gi÷a hai løa ®Î lµ 8 th¸ng th× chóng cã kho¶ng c¸ch 3 th¸ng gi÷a lóc ®Î vµ phèi. Mét sè cõu c¸i, do ph¶i phèi l¹i nªn kho¶ng c¸ch nµy chØ cßn ch−a ®Õn hai th¸ng. KÕt qu¶ cho thÊy cai s÷a sím lµ rÊt cÇn thiÕt ngay c¶ khi cõu c¸i ®ang cho s÷a tèt. Trong rÊt nhiÒu tr−êng hîp cõu c¸i kh«ng thÓ cã thai khi ®ang cho con bó. Gi¶m l−îng thøc ¨n ¨n vµo ®Ó gi¶m l−îng s÷a tiÕt ra cã thÓ ¶nh h−ëng ®Õn cõu c¸i v× nã ph¶i sö dông mì dù tr÷ trong c¬ thÓ cho tiÕt s÷a dÉn ®Õn thÓ tr¹ng kÐm khi phèi gièng. §¬n gi¶n h¬n lµ gi¶m l−îng protein trong thøc ¨n ®Ó gi¶m n¨ng suÊt s÷a, ngay c¶ khi cõu ¨n nhiÒu. Kho¶ng mét th¸ng sau khi phèi ta nªn cho cõu c¸i ¨n khÈu phÇn duy tr×, b»ng c¸ch cho ch¨n th¶ mËt ®é cao hoÆc cho ¨n khÈu phÇn nhiÒu x¬. Cá kh«, r¬m ñ U rª hoÆc cá ñ chua cã thÓ lµm thøc ¨n chÝnh nÕu nu«i trong nhµ. Cã thÓ chän r¬m kh« chÊt l−îng cao kh«ng qua xö lý, nÕu cõu c¸i ®−îc cho phÐp bá l¹i kho¶ng 50% thøc ¨n th« cho ¨n. Chóng sÏ lùa chän phÇn nhiÒu l¸ h¬n (h×nh 28). Vµi tuÇn tr−íc khi ®Î, tuú thuéc vµo sù cã s½n vµ chÊt l−îng cña thøc ¨n th«, cõu c¸i cã thÓ ®−îc cho ¨n bæ sung b»ng thøc ¨n tinh. ViÖc cho ¨n thªm thøc ¨n bæ sung cã hµm l−îng protein cao vµi tuÇn tr−íc khi ®Î vµ 3 ®Õn 4 tuÇn sau khi ®Î sÏ gióp ®¶m b¶o cho bÇu vó ph¸t triÓn hoµn thiÖn ®Ó cã ®−îc n¨ng suÊt s÷a cao ë ®Çu løa s÷a, ®Æc biÖt nÕu protein lµ nguån protein ®−îc b¶o vÖ khái sù ph©n gi¶i cña vi sinh vËt trong d¹ cá. §èi víi cõu ®Î tr¸i mïa, dinh d−ìng lu«n thõa. VÝ dô cõu th−êng qu¸ bÐo tr−íc khi ®Î vµo cuèi mïa hÌ vµ dÉn ®Õn bÖnh ngé ®éc thai nghÐn hoÆc Acetonnaemia. §èi víi ®éng vËt cã vó, vµ c¶ ng−êi, ¨n qu¸ nhiÒu hoÆc qu¸ Ýt ®Òu kh«ng tèt. H×nh 28: Cõu lùa chän phÇn l¸ cña r¬m vµ bá l¹i phÇn th©n kh«ng ¨n. PhÝa bªn tr¸i cña h×nh lµ r¬m lóc míi cho ¨n vµ phÝa bªn ph¶i lµ phÇn th©n cõu bá l¹i sau khi cho ¨n 1 giê. ¶nh: ViÖn Nghiªn cøu Rowett. 55
Cõu nu«i ë vïng ®Êt thÊp §èi víi nh÷ng ®µn cõu nu«i ë vïng ®Êt thÊp ta nªn ®Ò cËp ®Õn nh÷ng ®µn ®Î sím, trong th¸ng 1 vµ 2, vµ c¸c ®µn ®Î muén, v× c¸c vÊn ®Ò dinh d−ìng h¬i kh¸c nhau. Nh÷ng cõu c¸i ®Î sím th−êng ®−îc ch¨n th¶ trªn nh÷ng thöa ruéng ®· thu ho¹ch hoÆc ®ång cá cho ®Õn ngµy gÇn sinh. Chóng ph¶i ®−îc cho ¨n bæ sung thøc ¨n tinh trong c¶ giai ®o¹n chöa cuèi vµ trong thêi gian nu«i con ®Ó ®¶m b¶o n¨ng suÊt s÷a cao, cõu con chãng lín vµ cã cõu vç bÐo lÊy thÞt sím khi gi¸ thÞt cõu cao vµo cuèi mïa xu©n vµ ®Çu mïa hÌ. Nu«i d−ìng cõu c¸i ®Î sím còng gièng nh− bß s÷a. CÇn ph¶i cho ¨n nhiÒu nh÷ng thøc ¨n tinh bét dÔ tiªu ho¸ nh− thøc ¨n viªn, vµ th−êng ta kh«ng tÝnh ®−îc møc tiªu thô c¸c thøc ¨n th« (cá kh«, thøc ¨n ñ chua, r¬m ñ v.v) nªn l−îng thøc ¨n tinh th−êng qu¸ cao nªn møc tiªu thô vµ tiªu ho¸ thøc ¨n th« th−êng bÞ gi¶m nhiÒu, cõu c¸i n»m ngay ë rang giíi cña ngé ®éc a xÝt (acidosis). Cõu c¸i cã thÓ bá ¨n, vµ sÏ bÞ ngé ®éc m¸u khi mang thai hoÆc m¾c héi chøng xeton huyÕt hay Acetonaemia khi nu«i con. Cõu c¸i tèt nhÊt lµ ®−îc nu«i b»ng thøc ¨n th« xanh chÊt l−îng cao vµ chØ cho ¨n mét Ýt thøc ¨n tinh. 56
Thµnh phÇn thøc ¨n tinh cho cõu còng quan trong nh− cho bß s÷a. B· cñ c¶i ®−êng dïng lµm thøc ¨n bæ sung tèt h¬n thøc ¨n ngò cèc viªn; h¹t nguyªn tèt h¬n thøc ¨n tinh viªn. Protein bæ sung cã thÓ trén víi h¹t ngò cèc nguyªn hoÆc b· cñ c¶i ®−êng d¹ng viªn (h×nh 29). ë ®©y còng vËy protein ®−îc b¶o vÖ nh− bét c¸ lµ tèt h¬n. Sè l−îng thøc ¨n bæ sung phô thuéc vµo chÊt l−îng thøc ¨n th«. Soi cõu c¸i ®Ó chuÈn ®o¸n cã thai vµ x¸c ®Þnh con nµo mang thai kÐp ®Ó cã c¬ së lËp kÕ ho¹ch dinh d−ìng dÔ h¬n. Cõu c¸i cã thÓ nhãm l¹i theo tr¹ng th¸i mang thai vµ sè l−îng thai. CÇn nhÊn m¹nh lµ t¸ch nh÷ng con cõu c¸i cã thÓ tr¹ng kÐm h¬n, ngay c¶ khi chóng chØ mang thai ®¬n vµo nhãm mang 2 thai hoÆc nhiÒu h¬n. Soi cõu kh«ng cã nghÜa lµ lo¹i bá phÇn ®iÒu chØnh cña ng−êi ch¨n nu«i mµ chØ nh»m môc ®Ých cã ®−îc møc dinh d−ìng thÝch hîp nhÊt cho tõng con. Cõu c¸i ®Î muén ë vïng thÊp cÇn ®−îc cho tù do ¨n thøc ¨n th« chÊt l−îng cao; Cá kh«, thøc ¨n ñ chua, hoÆc cñ qu¶, nh÷ng thøc ¨n nµy th−êng ph¶i ®ñ trong thêi gian chöa v× cõu sÏ ®Î khi cá ®ang ph¸t triÓn. R¬m lóa m¹ch cã thÓ cho ¨n víi ®é bá l¹i 25% lµ chÊp nhËn ®−îc. §iÒu nµy cã nghÜa lµ cõu sÏ chän phÇn l¸ ngon nhÊt cña cäng r¬m vµ bá l¹i phÇn lín th©n cøng kh«ng tiªu ho¸ ®−îc. NÕu r¬m ®−îc xö lý b»ng am«ni¸c, phÇn tõ chèi sÏ Ýt h¬n. Nªn bæ sung thøc ¨n tinh vµi tuÇn tr−íc khi cõu ®Î, tuú thuéc vµo chÊt l−îng thøc ¨n th« trong thêi gian chöa. ChÊt dinh d−ìng th−êng thiÕu lµ protein. Mét Ýt thøc ¨n bæ sung cã chøa l−îng protein ®−îc b¶o vÖ cao, nh− bét c¸, thÝch hîp h¬n nh÷ng lo¹i nguyªn liÖu cã chøa nhiÒu protein h¬n nh−ng chÊt l−îng thÊp. Protein bæ sung sÏ gióp ®¶m b¶o ®ñ chÊt cho bÇu vó ph¸t triÓn vµ cõu cã thÓ sö dông h÷u Ých l−îng mì dù tr÷ trong c¬ thÓ ®Ó s¶n xuÊt s÷a cho ®Õn khi cá ®−îc ®¸p øng ®ñ ®Ó duy tr× n¨ng suÊt s÷a vµ óinh tr−ëng cña cõu con. H×nh 29: C¸c thøc ¨n bæ sung nh− b· cñ c¶i ®−êng vµ c¸c thøc ¨n cã tû lÖ protein cao cã thÓ trén víi h¹t ngò cèc nguyªn h¹t lµm thøc ¨n cho cõu. ¶nh ViÖn Nghiªn cøu Rowett Nu«i cõu nu«i trªn ®åi 57
VÊn ®Ò ®èi víi cõu nu«i trªn ®åi lµ c¸c lo¹i thøc ¨n th« ë ®©y nghÌo dinh d−ìng nªn cÇn ph¶i bæ sung c¸c lo¹i protein ph©n gi¶i cã hiÖu qu¶ trong d¹ cá ®Ó l−îng thøc ¨n ¨n vµo ®¹t tèi ®a vµ tiªu ho¸ c¸c thøc ¨n th« cã s½n ®¹t tèi ®a. Còng cÇn thiÕt ph¶i cung cÊp mét Ýt n¨ng l−îng ®Ó tr¸nh sót c©n vµ b¶o ®¶m søc khoÎ cho cõu. ¨n qu¸ thiÕu cã ¶nh h−ëng tiªu cùc ®Õn c¶ khèi l−îng vµ tû lÖ nu«i sèng cña cõu míi sinh. Bæ sung c¸c lo¹i protein ph©n gi¶i cã hiÖu qu¶ trong d¹ cá nh− U rª g©y ra mét sè khã kh¨n v× kh«ng cã hiÖu qu¶ l©u dµi, v× vËy ph¶i cho ¨n vµi lÇn trong mét ngµy. Lý t−ëng nhÊt lµ thøc ¨n bæ sung ph¶i bao gåm métýit thøc ¨n cung cÊp n¨ng l−îng vµ sè l−îng t−¬ng ®èi lín c¸c protein ph©n gi¶i cã hiÖu qu¶ trong d¹ cá. ThÝ dô ta cã thÓ cung cÊp c¸c khèi dinh d−ìng bao gåm U rª, kho¸ng vµ rØ mËt hoÆc h¹t ngò cèc nguyªn. Thøc ¨n bæ sung protein trong thêi gian cõu ®Î ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn cña bÇu vó vµ n¨ng suÊt s÷a ban ®Çu. Rau vµ protein ®éng vËt bæ sung còng cã thÓ trén trong b¸nh thøc ¨n vµ khèi liÕm. 58