Phân tích và chứng minh chất thép trong tập thơ Nhật kí trong tù

Đề bài: Phân tích và chứng minh chất thép trong tập thơ Nhật kí trong tù<br /> Bài làm<br /> Nhà thơ Hoàng Trung Thông khi nhận xét về thơ ca của Hồ Chí Minh từng khẳng định:<br /> "Vần thơ của Bác vần thơ thép<br /> Mà vẫn mênh mông bát ngát tình".<br /> Thật vậy, thơ của Người từ trước đến nay luôn khắc họa bức chân dung tinh thần tự họa  <br /> của người chiến sĩ cộng sản vừa phi thường, cao cả, lại vừa rất đỗi bình thường, giản dị.  <br /> Chất thép phi thường là yếu tố  không thể  thiếu trong thơ  của Bác. Đặc biệt tập thơ <br /> "Nhật kí trong tù" đã kết tinh đầy đủ  chất thép vững vàng của người chiến sĩ anh hùng  <br /> ấy.<br /> Chất thép là hình  ảnh  ẩn dụ  để  chỉ  tinh thần chiến đấu kiên cường của người chiến sĩ <br /> cộng sản. Sự xuất hiện của "chất thép" bắt nguồn từ thực tế đời sống chiến đấu chống  <br /> thực dân Pháp của dân tộc ta. Trong hoàn cảnh chiến đấu nhiều khó khăn, thơ ca phải đặt  <br /> nhiệm vụ dân tộc và thời đại lên hàng đầu, cái tôi hòa vào với cái ta anh hùng. Bác cũng  <br /> từng cho rằng: "Nay  ở  trong thơ  nên có thép/ Nhà thơ  cũng phải biết xung phong". Bởi <br /> vậy, thơ ca có xu hướng ca ngợi vẻ đẹp tinh thần của người chiến sĩ: ý chí nghị lực vượt <br /> lên mọi khó khăn thử thách; phong thái ung dung, lạc quan hướng về tương lai. Đó chính  <br /> là chất thép trong phẩm chất kiên định theo đuổi lí tưởng cách mạng của người chiến sĩ.<br /> Trước tiên, nói "Nhật kí trong tù" là tập thơ hàm chứa đầy đủ chất thép là bởi những bài  <br /> thơ đều được sáng tác trong hoàn cảnh Bác bị tù đày.Tháng 8 ­ 1942, khi sang Trung Quốc  <br /> tranh thủ sự viện trợ quốc tế thì Bác bị chính quyền Tưởng Giới Thạch bắt giam vô cớ. <br /> Trong suốt mười ba tháng  ở  tù, tuy bị  đày  ải vô cùng cực khổ  nhưng Hồ  Chí Minh vẫn  <br /> làm thơ. Tập "Nhật kí trong tù" ra đời trong hoàn cảnh đặc biệt đó. Những bài thơ  thể <br /> hiện ý chí cứng cỏi, sắt đá của Người được sáng tác trong khi bị đày đọa vô cùng đau đớn  <br /> về cả thể xác lẫn tinh thần.<br /> Biểu hiện của chất thép được thể  hiện qua cả  nội dung và nghệ  thuật của từng bài thơ <br /> trong tập "Nhật kí trong tù".Về  nội dung, chất thép được biểu hiện rất đa dạng. Trong <br /> thơ  Bác có rất nhiều bài thơ  thể  hiện ý chí vượt lên trên hoàn cảnh khắc nghiệt, qua đó  <br /> phác họa bức chân dung tinh thần kiên cường của Người. Với bài thơ "Bốn tháng rồi", dù:<br />  "Bốn tháng cơm không no<br /> Bốn tháng đêm thiếu ngủ<br /> Bốn tháng áo không thay<br /> Bốn tháng không giặt giũ"<br /> nhưng ở Bác, ta vẫn thấy được tinh thần không hề nao núng trước hoàn cảnh ngặt nghèo:<br /> "Kiên trì và nhẫn nại<br /> Không chịu lùi một phân".<br /> Bởi thế, trong "Tự khuyên mình", Người luôn tự căn dặn bản thân rằng nhờ có đắng cay <br /> thì con người mới có thể mạnh mẽ đối đầu với tất cả:<br /> "Nghĩ mình trong bước gian truân<br /> Tai ương rèn luyện tinh thần thêm hăng".<br /> Bên cạnh đó, những vần thơ  mang nặng chất thép của Người còn toát lên từ  phong thái <br /> ung dung, lạc quan. Dù bị tù đày nhưng Bác vẫn say sưa ngắm cảnh thiên nhiên:<br /> "Người ngắm trăng soi ngoài cửa sổ<br /> Trăng nhòm khe cửa ngắm nhà thơ".<br /> Tâm hồn lãng mạn, bay bổng của Người đã vượt ra khỏi song sắt nhà lao, tìm đến với  <br /> người bạn tri âm là vầng trăng tròn vành vạnh. Không còn là người tù bị đày đọa đau khổ, <br /> Bác trở thành thi nhân đồng điệu với vầng trăng tri kỉ, không nói mà như  đang chất chứa <br /> đến vạn lời. Không chỉ trong nhà lao mà ngay cả trên đường chuyển ngục với xiềng xích <br /> gông cùm, tâm hồn Người vẫn lạc quan, ung dung tự tại. Trong bài thơ  "Chiều tối", Bác <br /> đã hướng tầm mắt của mình lên trời cao để cảm nhận bức tranh thiên nhiên với:<br /> "Chim mỏi về rừng tìm chốn ngủ<br /> Chòm mây trôi nhẹ giữa tầng không".<br /> Đặc biệt, hình ảnh "lò than hồng" xuất hiện trong hai câu thơ cuối:<br /> "Cô em xóm núi xay ngô tối<br /> Xay hết lò than đã rực hồng"<br /> trở  thành nhãn tự  của cả  bài thơ. Đó không đơn thuần là hình ảnh diễn tả  bước chuyển  <br /> mình của thời gian mà còn là biểu tượng của ánh sáng và hơi  ấm, xua tan cái lạnh lẽo,  <br /> tăm tối của núi rừng. Dường như trong bất cứ hoàn cảnh nào, tâm hồn nhà cách mạng Hồ <br /> Chí Minh vẫn luôn hướng về phía ánh sáng, phía sự sống.<br /> Chất thép trong "Nhật kí trong tù" còn ẩn sau những vần thơ đả  kích, châm biếm sâu cay  <br /> kẻ  thù. Trong "Lai Tân", Hồ  Chí Minh đã vẽ  một bức tranh về  hiện trạng bộ  máy chính <br /> quyền Tưởng Giới Thạch:<br /> "Ban trưởng nhà lao chuyên đánh bạc<br /> Giải người, cảnh trưởng kiếm ăn quanh<br /> Chong đèn, huyện trưởng làm công việc,<br /> Trời đất Lai Tân vẫn thái bình".<br /> Tất cả  các nhân vật được nhắc đến trong bài thơ  đều không làm đúng chức trách của <br /> mình. Ban trưởng là người có chức vụ quản lí phạm nhân nhưng lại đánh bạc công khai, <br /> cảnh trưởng kiếm ăn nhờ việc đút lót, còn huyện trưởng chong đèn phải chăng là để  làm <br /> việc hay là để hút thuốc phiện? Bộ máy nhà tù nhũng nhiễu và thối nát kia là đại diện cho  <br /> cả một xã hội. Lúc này, thái độ châm biếm của Bác bộc lộ một cách gián tiếp qua câu thơ <br /> cuối. Sự  "thái bình" kia chỉ  là ngụy trang cho một xã hội bên trong đã mục ruỗng. Qua  <br /> những vần thơ  trên, người đọc nhận thấy Hồ  Chí Minh có cái nhìn vô cùng sắc sảo đối <br /> với các hiện tượng xã hội. Dám mỉa mai, dám vạch trần bộ  mặt thật của bộ  máy chính  <br /> quyền Tưởng Giới Thạch, đó chính là chất thép sáng ngời toát lên từ những vần thơ hàm  <br /> súc của Bác.<br /> Về nghệ thuật thể hiện, giọng điệu là cách thức chuyển tải chất thép cho những vần thơ <br /> của Bác một cách trực tiếp. Khi nói về ý chí, nghị lực vượt qua khó khăn, Bác thường sử <br /> dụng giọng điệu mang tính chất ca ngợi, cổ vũ và có khi là hóm hỉnh, hài hước. Khi muốn  <br /> vạch trần bộ mặt xảo trá của kẻ thù, Người lại sử dụng giọng điệu mỉa mai, châm biếm. <br /> Giọng điệu có vai trò vô cùng to lớn góp phần làm nên những bài thơ  đậm chất sắc sảo <br /> của một bản lĩnh kiên cường.<br /> "Nhật kí trong tù" đã khắc họa tinh thần kiên cường, chất thép sáng ngời trong phong cách <br /> Hồ Chí Minh. Đó cũng là vẻ đẹp tâm hồn, tư thế của một người: "Thân thể  ở  trong lao, <br /> tinh thần ở ngoài lao".<br />