Sáng kiến kinh nghiệm: Đổi mới phương pháp dạy học Lịch sử 12 thông qua việc kết hợp Văn học để gây hứng thú cho học sinh

Trường THPT Nguyễn Đình Chiểu<br /> <br /> SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐỒNG NAI<br /> Đơn vị: Trường THPT Nguyễn Đình Chiểu<br /> <br /> MỤC LỤC<br /> <br /> Mã số: ................................<br /> (Do HĐKH Sở GD&ĐT ghi)<br /> Mục lục .........................................................................................................1<br /> I. Lý do chọn đề tài ......................................................................................2<br /> II. Cơ sở thực hiện đề tài .............................................................................3<br /> 1. Cơ sở lý luận .............................................................................................3<br /> <br /> SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM<br /> <br /> 2. Cơ sở thực tiễn ..........................................................................................5<br /> <br /> ĐỔI MỚI PHƢƠNG PHÁP DẠY HỌC<br /> III. Tổ chức thực hiện đề tài ........................................................................6<br /> <br /> LỊCH SỬ 12 THÔNG QUA VIỆC KẾT HỢP VĂN<br /> HỌC ĐỂ GÂY HỨNG THÚ CHO HỌC SINH<br /> <br /> 1. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................6<br /> 2. Phần nội dung ...........................................................................................7<br /> 3. Kết luận .................................................................................................... 12<br /> IV. Những thành công và lƣu ý cần khắc phục ........................................ 13<br /> 1. Thành công ............................................................................................. 13<br /> Người thực hiện: Phan Thị Mùi<br /> 2. Những bài áp dụng .................................................................................. 13<br /> Lĩnh vực nghiên cứu:<br /> 3.Lưu ý cần khắc phục - Quản lý giáo dục<br /> ................................................................................ 13<br /> <br /> <br /> - Phương pháp dạy học bộ môn: Lịch sử<br /> <br /> V. Đề xuất kiến nghị .................................................................................. 14<br /> Lời cảm ơn .................................................................................................. 14<br /> - Lĩnh vực khác: ...................................................... <br /> Có đính kèm:<br />  Mô hình<br />  Phần mềm<br /> <br />  Phim ảnh<br /> <br />  Hiện vật khác<br /> <br /> Năm học: 2011 - 2012<br /> <br /> SKKN<br /> <br /> GV: Phan Thị Mùi<br /> <br /> 1<br /> <br /> Trường THPT Nguyễn Đình Chiểu<br /> <br /> SỞ GD & ĐT ĐỒNG NAI<br /> TRƢỜNG THPT<br /> NGUYỄN ĐÌNH CHIỂU<br /> <br /> CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM<br /> Độc lập - Tự do - Hạnh phúc<br /> <br /> PHIẾU NHẬN XÉT, ĐÁNH GIÁ SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM<br /> Năm học 2011 - 2012<br /> Tên sáng kiến kinh nghiệm:<br /> ĐỔI MỚI PHƢƠNG PHÁP DẠY HỌC LỊCH SỬ THÔNG QUA<br /> VIỆC KẾT HỢP VĂN HỌC ĐỂ GÂY HỨNG THÚ CHO HỌC SINH.<br /> Họ và tên tác giả: Phan Thị Mùi<br /> Đơn vị: Trường THPT Nguyễn Đình Chiểu - Long Thành - Tỉnh Đồng Nai<br /> Lĩnh vực:<br /> Quản lý giáo dục: <br /> Phương pháp dạy học bộ môn:<br /> <br /> Phương pháp giáo dục: <br /> Lĩnh vực khác:<br /> <br /> 1. Tính mới<br /> - Có giải pháp hoàn toàn mới <br /> - Có giải pháp cải tiến, đổi mới từ giải pháp đã có<br /> <br /> 2. Hiệu quả<br /> - Hoàn toàn mới và đã triển khai áp dụng trong toàn ngành có hiệu quả cao<br /> <br /> - Có tính cải tiến hoặc đổi mới từ những giải pháp đã có và đã triển khai áp dụng<br /> trong toàn ngành có hiệu quả cao <br /> - Hoàn toàn mới và đã triển khai áp dụng tại đơn vị có hiệu quả cao <br /> - Có tính cải tiến và đổi mới từ những giải pháp đã có và đã triển khai áp dụng<br /> tại đơn vị có hiệu quả cao <br /> 3. Khả năng áp dụng<br /> - Cung cấp được các luận cứ khoa học cho việc hoạch định đường lối, chính<br /> sách:<br /> Tốt <br /> Khá <br /> Đạt <br /> - Đưa ra các giải pháp khuyến nghị có khả năng ứng dụng thực tiễn, dễ thực hiện<br /> và dễ đi vào cuộc sống:<br /> Tốt <br /> Khá <br /> Đạt <br /> - Đã được áp dụng trong thực tế đạt hiệu quả hoặc có khả năng áp dụng đạt<br /> hiệu quả cao trong phạm vi rộng:<br /> Tốt <br /> Khá <br /> Đạt <br /> XÁC NHẬN CỦA TỔ CHUYÊN MÔN<br /> (Ký tên và ghi rõ họ tên)<br /> SKKN<br /> <br /> THỦ TRƢỞNG ĐƠN VỊ<br /> (Ký tên, ghi rõ họ tên và đóng dấu)<br /> GV: Phan Thị Mùi<br /> <br /> 2<br /> <br /> Trường THPT Nguyễn Đình Chiểu<br /> <br /> SƠ LƢỢC LÝ LỊCH KHOA HỌC<br /> I. THÔNG TIN CHUNG VỀ CÁ NHÂN<br /> 1. Họ và tên: Phan Thị Mùi<br /> 2. Ngày tháng năm sinh: 09 – 01 – 1980<br /> 3. Nam, nữ: Nữ<br /> 4. Địa chỉ: Tổ 19 – Khu Văn Hải – TT Long Thành – Đồng Nai<br /> 5. Điện thoại: (CQ)/ 0613844537 – 0613 845107.(NR); ĐTDĐ: 0983477480<br /> 6. Fax:<br /> <br /> E-mail: phanhaimui2009@gmail.com<br /> <br /> 7. Chức vụ: giáo viên<br /> 8. Đơn vị công tác: Trường THPT Nguyễn Đình Chiểu<br /> II. TRÌNH ĐỘ ĐÀO TẠO<br /> - Học vị (hoặc trình độ chuyên môn, nghiệp vụ) cao nhất: Đại Học<br /> - Năm nhận bằng: 2003<br /> - Chuyên ngành đào tạo: Lịch Sử<br /> III. KINH NGHIỆM KHOA HỌC<br /> - Lĩnh vực chuyên môn có kinh nghiệm: Giảng dạy bộ môn Lịch sử.<br /> - Số năm có kinh nghiệm: 07 năm<br /> - Các sáng kiến kinh nghiệm đã có trong 5 năm gần đây:<br /> 1. Thiết kế sơ đồ tiến trình phát triển của cách mạng Tư sản Pháp 1789.<br /> Năm học 2006 – 2007.<br /> 2. Khai thác nội dung truyền thống yêu nước để giáo dục học sinh trong<br /> dạy học lịch sử ở trường phổ thông. Năm học 2008 -2009<br /> 3. Tầm quan trọng của bài tập nhận thức trong dạy học lịch sử . Năm học<br /> 2009 – 2010.<br /> 4. Đổi mới phương pháp dạy học lịch sử thông qua việc rèn luyện học sinh<br /> làm bài tập. Năm học 2010 – 2011.<br /> 5. Đổi mới phương pháp dạy học lịch sử thông qua việc kết hợp văn học<br /> trong dạy học lịch sử lớp 12. Năm học 2011 – 2012.<br /> Người thực hiện<br /> <br /> SKKN<br /> <br /> GV: Phan Thị Mùi<br /> <br /> 3<br /> <br /> Trường THPT Nguyễn Đình Chiểu<br /> <br /> Phan Thị Mùi<br /> <br /> Tên sáng kiến kinh nghiệm:<br /> ĐỔI MỚI PHƢƠNG PHÁP DẠY HỌC LỊCH SỬ LỚP 12 THÔNG QUA VIỆC<br /> KẾT HỢP VĂN HỌC ĐỂ GÂY HỨNG THÚ CHO HỌC SINH.<br /> I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI:<br /> Nhiều năm qua trên thực tế việc đổi mới dạy và học luôn được diễn ra thường<br /> xuyên. Nhưng hiệu quả đến đâu chưa ai khẳng định được, nhưng những bất cập đi<br /> kèm là điều có thực. Những yếu kém của ngành giáo dục, đặc biệt trong những năm<br /> gần đây bộc lộ khá rõ trong dạy học nói chung và dạy học lịch sử nói riêng. Biểu<br /> hiện nỗi bật của việc giảm sút chất lượng bộ môn là tình trạng coi thường, nhớ nhầm<br /> sự kiện, không hiểu lịch sử, không vận dụng bài học kinh nghiệm quá khứ vào rèn<br /> luyện đạo đức, phẩm chất, quan điểm tư tưởng, thi cử chất lượng rất thấp.<br /> Nghị quyết 40/2000QH10 đã khẳng định mục tiêu đổi mới chương trình giáo<br /> dục phổ thông là “xây dựng nội dung chương trình và phương pháp giáo dục nhằm<br /> nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện thế hệ trẻ. Đáp ứng yêu cầu phát triển nguồn<br /> nhân lực phục vụ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, phù hợp với thực tế và<br /> truyền thống Việt Nam”<br /> Thực tế hiện nay các em coi nhẹ bộ môn lịch sử. kiến thức môn lịch sử của các<br /> em rất hời hợt, không chính xác, thiếu hệ thống. Nguyên nhân đưa tới tình trạng này<br /> có nhiều: quan niệm không đúng về vị trí, chức năng, nhiệm vụ bộ môn Lịch sử<br /> trong đào tạo thế hệ trẻ, cho là môn phụ, tác động mặt tiêu cực của cơ chế thị trường,<br /> những thiếu sót trong công tác đào tạo bồi dưỡng giáo viên … Một trong nhiều<br /> nguyên nhân đó ít nhiều thuộc trách nhiệm của người dạy.<br /> Qua giảng dạy giáo viên cần cho các em học sinh thấy được vị trí, tác dụng của<br /> bô môn Lịch sử là một môn khoa học. Cần phải có sự học tập và nghiên cứu nghiêm<br /> túc mới nắm vững được kiến thức. Giáo viên cần có cách giảng dạy tốt để khơi dậy<br /> hứng thú, phát huy tính tích cực học tập của học sinh. Trong khi đó đối tượng học<br /> tập của lịch sử là những sự kiện đã diễn ra trong quá khứ. Đối tượng nhận thức<br /> không có trước mắt, hơn nữa chúng ta không thể tái diễn lại các sự kiện. Vì vậy việc<br /> nhận thức lịch sử bao giờ cũng khó khăn, học sinh dễ nhàm chán, không hứng thú<br /> môn học.<br /> Là giáo viên dạy môn lịch sử tôi rất trăn trở về điều này, làm thế nào để các em<br /> hứng thú hơn trong môn học lịch sử. Vì vậy để nâng cao chất lượng dạy học trong<br /> trường phổ thông, nhằm khắc phục những hạn chế, tăng cường tính thực tiễn, kĩ<br /> năng thực hành, năng lực tự học, phát huy sự chủ động và yêu thích môn học lịch sử,<br /> theo tôi cần có phương pháp dạy học phù hợp để học sinh thấy được học lịch sử có<br /> tác dụng thiết thực. Thầy phải cố gắng đầu tư thời gian và trí tuệ, làm cho môn học<br /> SKKN<br /> <br /> GV: Phan Thị Mùi<br /> <br /> 4<br /> <br /> Trường THPT Nguyễn Đình Chiểu<br /> <br /> có sức thu hút (ít nhất là trong các giờ lên lớp) làm cho học sinh ý thức được tầm<br /> quan trọng của môn học mà không thể không học, điều này quả không dễ dàng chút<br /> nào nhưng tôi biết không ít thầy cô đã làm được và làm rất tốt. Để góp phần vào đổi<br /> mới phương pháp dạy và học cho phù hợp với tình hình hiện nay, từ thực tiễn giảng<br /> dạy tôi biên soạn đề tài này nhằm góp một ý kiến nhỏ bàn về vấn đề “ đổi mới<br /> phương pháp dạy học lịch sử thông qua việc kết hợp văn học để gây hứng thú cho<br /> học sinh.<br /> II. CƠ SỞ THỰC HIỆN ĐỀ TÀI.<br /> 1. Cơ sở lý luận:<br /> 1.1. Tính hệ thống trong cấu tạo Chương trình các môn học nói chung và các bộ<br /> môn Khoa Học Xã Hội (KHXH) nói riêng trong trường học:<br /> Chúng ta đều biết, các môn học trong nhà trường Phổ thông là một hệ thống hoàn<br /> chỉnh nhằm trang bị cho học sinh kiến thức thuộc tất cả các môn, các lĩnh vực ở mức<br /> độ, tính chất “phổ thông”, giúp các em có một hành trang cơ bản làm tiền đề cho các<br /> cấp học cao hơn. Các môn học đó không chỉ liên quan chặt chẽ với nhau mà còn tạo<br /> nên một hệ thống hoàn chỉnh, khoa học. Cũng như các bộ môn Khoa Học Tự Nhiên<br /> (KHTN), các môn học thuộc KHXH như Văn học, Lịch sử, Địa lý … có vai trò hết<br /> sức to lớn trong việc hình thành và giáo dục nhân cách, đạo đức đối với học sinh nên<br /> lại càng liên quan và hệ thống hơn.<br /> Các nhà nghiên cứu lý luận dạy học cho rằng: trong một tiết học, bài học, giáo<br /> viên có thể lược bỏ bớt những nội dung kiến thức không phải là trọng tâm trong sách<br /> giáo khoa và có thể cung cấp thêm cho học sinh một số kiến thức mở rộng nằm ngoài<br /> sách giáo khoa môn học mình đang dạy. Những kiến thức đó thuộc nhiều kênh thông<br /> tin khác nhau: có thể là trên sách báo, truyền hình, ngoài xã hội hoặc ở sách giáo<br /> khoa các môn học khác. Tuy nhiên, việc cung cấp kiến thức đó phải sát với bài học,<br /> phải đảm bảo tính phù hợp, vừa sức nhằm làm bật nổi trọng tâm bài học và gây được<br /> hứng thú cho học sinh trong việc tiếp nhận kiến thức. Việc làm này càng có tác dụng<br /> đối với những bài học, tiết học được xem là “khô khan” như nhiều tiết, bài Lịch sử vì<br /> chúng có quá nhiều số liệu mà học sinh cho là khó nhớ. Tất nhiên, việc cung cấp kiến<br /> thức “bên ngoài” bao nhiêu, như thế nào để đạt hiệu quả cao lại là chuyện khác.<br /> Theo tôi, thực ra cơ sở này vừa mang tính lý luận, vừa mang tính thực tiễn. Suy<br /> cho cùng, đối tượng nghiên cứu của Văn học cũng như Sử học đều là Con Người.<br /> Văn học ngợi ca vẻ đẹp của non sông, đất nước, ca ngợi những con người mang<br /> những phẩm chất tốt đẹp, cao quý cũng như đả kích, lên án cái xấu của họ thì Lịch sử<br /> cũng ghi nhận công lao, đóng góp của những con người ấy (Nhân vật Lịch sử) và<br /> phán xét nghiêm minh đối với những người có tội với dân, với nước. Không phải<br /> ngẫu nhiên mà trong chương trình Văn học lại có phân môn Văn học sử và trong<br /> Chương trình Lịch sử lại có phần Lịch sử Văn học.<br /> Khi chúng ta, tức là những giáo viên giảng dạy Lịch sử, giảng dạy đến sự kiện,<br /> biến cố lịch sử nào, nhân vật lịch sử nào thì dù muốn hay không, chúng ta cũng<br /> SKKN<br /> <br /> GV: Phan Thị Mùi<br /> <br /> 5<br /> <br />