Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Đổi mới phương pháp giảng dạy bài Ancol thông qua hoạt động trải nghiệm “Pha chế nước sát khuẩn tay” theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: DOCX | Số trang:46

Thêm vào BST

Báo xấu

14
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Sáng kiến kinh nghiệm "Đổi mới phương pháp giảng dạy bài Ancol thông qua hoạt động trải nghiệm “Pha chế nước sát khuẩn tay” theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh" được thực hiện với mục tiêu đáp ứng được mục tiêu đổi mới căn bản toàn diện của giáo dục, phù hợp với xu thế của định hướng phát triển năng lực cho học sinh trước sự chuyển biến không ngừng của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Đổi mới phương pháp giảng dạy bài Ancol thông qua hoạt động trải nghiệm “Pha chế nước sát khuẩn tay” theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập – Tự do – Hạnh phúc ĐƠN YÊU CẦU CÔNG NHẬN SÁNG KIẾN Tên sáng kiến: Đổi mới phương pháp giảng dạy bài Ancol thông qua hoạt động trải nghiệm “Pha chế nước sát khuẩn tay”theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh Đồng tác giả: 1.Đoàn Thị Kim Dung - Hiệu trưởng 2.Nguyễn Thị Thu Hiền - Giáo viên 3.Đinh Khắc Xuân - Giáo viên 4. Ngô Thị Thúy Hằng - Giáo viên Đơn vị công tác: Trường THPT Nguyễn Huệ Ninh Bình, tháng 10 năm 2021 1
CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập – Tự do – Hạnh phúc ĐƠN YÊU CẦU CÔNG NHẬN SÁNG KIẾN Kính gửi:Hội đồng sáng kiến tỉnh Ninh Bình Chúng tôi ghi tên dưới đây: Tỷ lệ Ngày Chức Trình độ (%) đóng TT Họ và tên tháng Nơi công tác vụ chuyên góp năm sinh môn vào việc tạo ra sáng kiến Trường Đoàn Thị Kim THPT Hiệu 1 Dung 21/07/1979 Thạc sỹ 50 Nguyễn Huệ trưởng Trường Nguyễn Thị Thu Giáo 2 01/03/1985 THPT Cử nhân 30 Hiền viên Nguyễn Huệ Trường Giáo 3 Đinh Khắc Xuân 10/02/1985 THPT Thạc sỹ 10 viên Nguyễn Huệ Trường Ngô Thị Thúy Giáo 4 04/07/1967 THPT Cử nhân 10 Hằng viên Nguyễn Huệ - Là đồng tác giả đề nghị công nhận sáng kiến: Đổi mới phương pháp giảng dạy bài “Ancol” thông qua Hoạt động trải nghiệm “Pha chế nước sát khuẩn tay” theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh. 2
- Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến: Đồng tác giả - Lĩnh vực áp dụng: Giáo dục - Vấn đề giải quyết:Đổi mới phương pháp giảng dạy. - Thời gian thực hiện: Năm học 2020 - 2021 II. NỘI DUNG SÁNG KIẾN Theo tinh thần Nghị quyết 29-NQ/TW: Đổi mới căn bản và toàn diện Giáo dục và đào tạo, Thực hiện sự chỉ đạo của ngành tất cả các nhà trường đã thay đổi chuyển từ dạy học truyền thụ kiến thức sang phát triển phẩm chất, năng lực của học sinh. Các nhà trường được chủ động xây dựng kế hoạch, chương trình giáo dục nhà trường. Các giờ học không còn bó hẹp trong khuôn khổ 4 bức tường của lớp học mà học sinh tự chiếm lĩnh kiến thức thông qua các hoạt động ngoại khóa, trải nghiệm sáng tạo. Hóa học là một môn khoa học thực nghiệm và lý thuyết vì vậy việc sử dụng thí nghiệm trong giảng dạy là một phần không thể thiếu trong dạy và học môn Hóa học. Qua những thí nghiệm Hoá học làm sáng tỏ mối liên hệ phát sinh giữa các sự vật, giải thích được bản chất của các hiện tượng Hoá học từ đó học sinh có được những kiến thức, kỹ năng tổng hợp và vận dụng vào thực tế đời sống. Thông qua thí nghiệm, học sinh nắm kiến thức một cách hứng thú, vững chắc và sâu sắc hơn. Chính vì vậy chúng tôi lựa chọn hoạt động trải nghiệm “Pha chế nước sát khuẩn tay” để thực hiện giảng dạy nội dung kiến thức bài “Ancol” trong sách giáo khoa Hóa 11 (Phụ lục 1) Đây là một minh chứng cho việc “ Học phải đi đôi với hành”; Gắn kiến thức học trong sách vở với thực tiễn cuộc sống, với tình hình xã hội hiện tại. Ancol (Rượu) là hợp chất hữu cơ được giảng dạy trong chương trình Hóa học THCS và THPT (Phụ lục 1), Một trong những tính chất và ứng dụng quan trọng của chúng là sát khuẩn; Trong khi đó tình hình dịch bệnh COVID- 19 diễn biến vô cùng phức tạp ảnh hưởng sức khỏe con người, kinh tế của toàn xã hội. Bộ y tế khuyến cáo nguyên tắc 5K để phòng tránh dịch bệnh, trong đó có 1K là khử khuẩn. Với mong muốn đổi mới phương pháp dạy học theo đúng tinh thần chỉ đạo 3
của ngành Giáo dục đồng thời cũng muốn đóng góp một phần nhỏ bé của mình cùng với xã hội đẩy lùi dịch bệnh chúng tôi đã chọn Sáng kiến:Đổi mới phương pháp giảng dạy bài “Ancol” thông qua Hoạt động trải nghiệm “Pha chế nước sát khuẩn tay” theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh. 1. Giải pháp cũ thường làm: Khi giảng dạy bài Ancol: - Giáo viên truyền thụ kiến thức tuần tự trong sách giáo khoa để học sinh hiểu được nội dung kiến thức phần ancol trong sách giáo khoa như: + Định nghĩa, phân loại, đồng phân,danh pháp, cấu trúc phân tử của ancol, phenol; + Tính chất vật lý, liên kết hidro liên phân tử; + Ảnh hưởng qua lại giữa các nhóm nguyên tử trong phân tử; + Tính chất hóa học, phương pháp điều chế của ancol, phenol ( Phụ lục 1) Học sinh tiếp nhận một cách thụ động qua ghi chép, sau các buổi học lí thuyết là có các buổi thực hành kiểm chứng lại phần kiến thức được học, học sinh nắm được: + Tính chất vật lý, ứng dụng của ancol + Tiến hành một số thí nghiệm nghiên cứu nghiên cứu tính chất của các dẫn xuất này như glixerol phản ứng với Cu(OH)2. *Ưu điểm: - Giáo viên truyền tải được đầy đủ các kiến thức theo yêu cầu cho học sinh. - Học sinh chăm chú ghi chép, chú ý lắng nghe. * Nhược điểm: - Người học có phần “thụ động”, ít phản biện. - Người học khó có điều kiện tìm tòi bởi kiến thức đã được có sẵn trong sách. - Giáo viên chưa sử dụng được nhiều phương pháp dạy học tích cực, các phương pháp dạy học thường được sử dụng trong tiết học thực hành là: phương pháp vấn đáp, phương pháp thuyết trình, phương pháp dạy học nhóm... - Chưa quan tâm đầy đủ tới khả năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn và quá trình học 4
- Không phát huy được tính chủ động, sáng tạo của học sinh; Chưa phát triển hết các phẩm chất, năng lực của học sinh; Gây nhàm chán cho học sinh. 2.Giải pháp mới Khi giảng dạy bài Ancol chúng tôi không giảng dạy như trước đã từng làm mà thay vào đó chúng tôi tổ chức hoạt động trải nghiệm”Pha chế nước sát khuẩn tay”; Phương pháp dạy học này học sinh cần phải thực hiện một nhiệm vụ học tập gắn liền với thực tiễn và có sự kết hợp giữa lý thuyết và thực hành. Nhiệm vụ học tập này đòi hỏi người học có tính tự lực cao khi phải đảm nhiệm mọi công đoạn gồm lập kế hoạch, thực hiện dự án và đánh giá kết quả của dự án. Phương pháp này được dạy theo hình thức chia nhóm, áp dụng phương pháp dạy học dự án, kỹ thuật “ tia chớp”, kỹ thuật “ công não”….bao gồm: Bước 1:Các thày cô giáo thảo luận, thống nhất nội dung của hoạt động trải nghiệm, phân công nhiệm vụ cụ thể cho học sinh các lớp mình giảng dạy. Trước tình hình dịch bệnh Covid 19 diễn biến phức tạp, học sinh cũng cảm nhận rất rõ những tác động của đại dịch với chính cuộc sống và học tập của các em cũng như toàn xã hội nên rất trách nhiệm và hứng thú học tập. Bước 2: Học sinh tích luỹ kiến thứcvề thành phần của nước sát khuẩn gồm những hợp chất nào, công thức; tính chất làm sao, hàm lượng bao nhiêu, có những ứng dụng gì( Thành phần nước sát khuẩn tay có trong phụ lục 2)…..từ việc tự nghiên cứu tìm hiểu học sinh tự chiếm lĩnh kiến thức một cách chủ động. Bước 3: Sau khi đã có tất cả kiến thức trên giáo viên hướng dẫn học sinh cách pha chế: Thao tác làm thí nghiệm, các quy tắc khi thực hành..., học sinh tiến hành pha chế nước rửa tay sát khuẩn. - Khi pha chế tiến hành theo nhóm, chuyên môn hóa cao và theo dây chuyền để đạt hiệu quả cao nhất: + Nhóm chuẩn bị dụng cụ, lấy cồn, lấy glixerol, lấy H2O2, lấy nước cất, hòa trộn ; + Đóng chai ; + Nhỏ tinh dầu ; + Dán nhãn mác và hoàn thiện sản phẩm ; + Chuyển sản phẩm đã hoàn thiện về phòng bảo quản ; 5
( Phụ lục 4) Bước 4: Đánh giá về kiến thức, kỹ năng, sản phẩm thu được và khả năng giải quyết các tình huống trong học tập của học sinh. Khi dạy học bằng hình thức này,học sinh chủ động, tích cực chiếm lĩnh kiến thức, hứng khởi trong quá trình học tập, khơi gợi niềm đam mê, yêu thích môn học và nghiên cứu khoa học. Tự tay mình làm ra sản phẩm có ích chung tay cùng cộng đồng góp phần đẩy lùi dịch bệnh.Giúp học sinh hình thành những năng lực phẩm chất cần có của chương trình giáo dục phổ thông mớibiết sống yêu thương; sống tự chủ và sống có trách nhiệmđó là yếu tố quan trọng để mỗi học sinh trở thành công dân hòa nhập vào môi trường toàn cầu hóa trong cuộc cách mạng 4.0. Đáp ứng được mục tiêu đổi mới căn bản toàn diện của giáo dục, phù hợp với xu thế của định hướng phát triển năng lực cho học sinh trước sự chuyển biến không ngừng của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư. 3. Điều kiện và khả năng áp dụng sáng kiến a. Khả năng áp dụng sáng kiến Sau khi áp dụng giải pháp trên trong quá trình dạy học bộ môn Hóa học tại trường THPT Nguyễn Huệ. Chúng tôi nhận thấy khả năng áp dụng của giải pháp trên đối với tất cả các trường THPT và THCS trong toàn tỉnh là hoàn toàn khả thi luôn mang lại hiệu quả cao trong việc hình thành và phát triển năng lực cho học sinh, sáng kiến hoàn toàn có thể nhân rộng và áp dụng với các bộ môn khoa học tự nhiên khác chắc chắn sẽ mang lại hiệu quả cao; có thể áp dụng tổ chức các hoạt động trải nghiệm khác mà cũng có những liên hê thực tế với kiến thức cần truyền đạt cho học sinh hoặc có thể sử dụng các hình thức dạy học khác như trò chơi, đóng vai…. b.Điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến Trang thiết bị dạy học Các trường có phòng thực hành bộ môn Hóa học, có đủ hóa chất – dụng cụ theo chương trình Hóa học THPT cơ bản và thường xuyên tiến hành thí nghiệm, hướng dẫn học sinh làm thí nghiệm (tại trường, tại nhà) Đối với giáo viên 6
Giáo viên trực tiếp đứng lớp giảng dạy phải là những người nắm vững về kiến thức chuyên môn, có kỹ năng sư phạm, khéo léo trong cách ứng xử, sử dụng thành thạo công nghệ thông tin để ứng dụng vào việc giảng dạy, biết cách định hướng học sinh theo đúng mục tiêu giáo dục đã đề ra. Đối với học sinh Học sinh phải dần xây dựng các phẩm chất và khả năng thích nghi với phương pháp dạy học mớinhư xác định được mục tiêu của việc học, tạo tính tự giác học tập, có trách nhiệm với việc học của mình và việc học chung của cả lớp, tự giác học tập ở bất kì hoàn cảnh hay điều kiện nào, vận dụng linh hoạt và sáng tạo kiến thức các môn học vào thực tiễn cuộc sống... 4.Hiệu quả đạt được a.Hiệu quả xã hội - Sáng kiến đạt được mục tiêu đổi mới phương pháp giảng dạy nhằm phát triển phẩm chất, năng lực cho học sinh, học đi đôi với hành –Vận dụng kiến thức môn học vào giải quyết vấn đề cấp bách trong thực tế đời sống… - Học sinh được tham gia vào hoạt động trải nghiệm không chỉ vận dụng kiến thức bài học vào thực tế đời sống, rèn luyện kỹ năng, phát triển năng lực mà còn có ý thức trong công tác phòng chống dịch bệnh; đóng góp sức trẻ, niềm đam mê đối với lao động, việc làm có ý nghĩa cho các em. Đối với hiện tại việc làm nhỏ bé của các em đã góp phần chung tay cùng cả nước chống dịch, khơi dậy tình đoàn kết, tình yêu quê hương đất nước, nhưng về lâu dài sẽ giáo dục các em nhạy bén, linh hoạt vận dụng kiến thức các môn học trong định hướng nghề nghiệp, tương lai sau này. - Trong quá trình áp dụng sáng kiến này tại nhà trường thu được kết quả tốt, tạo được sự tin tưởng chuyên môn của nhà trường, các trường THCS và THPT trên toàn tỉnh và nhận được đánh giá cao từ phía lãnh đạo Sở GD ĐT Ninh Bình. Đóng góp không nhỏ vào nâng cao chất lượng giảng dạy của nhà trường. - Sản phẩm do các em học sinh pha chế không chỉ để sử dụng cho công tác phòng chống dịch trong nhà trường mà còn mang tặng các đơn vị, các trường học đóng trên địa bàn Thành phố Tam Điệp, các huyện thị của tỉnh Ninh Bình. Từ đó tăng thêm tình 7
gắn kết thêm tình hữu nghị, niềm tin vào đội ngũ giáo viên và học sinh nhà trường.(Phụ lục 5) b. Hiệu quả kinh tế + Sáng kiến có giá trị hiệu quả kinh tế rất cao: Tính đến thời điểm hiện tại thầy và trò nhà trường đã pha chế được 2000 chai nước rửa tay (Phụ lục 6) (Tính trên tổng số 2000 chai nước rửa tay) - Số tiền mua nguyên liệu ban đầu: STT Tên nguyên vật liệu Số lượng Giá thành 1 Cồn thực phẩm 1000 lit 30.000.000 2 Nước cất 2 lần 60 lit 3.160.000 3 Glyxerol 18 lit 2.440.000 4 H2O2 3% 34 lit 818.0000 5 Chai đựng 2000 lọ 20.000.000 6 Tem nhãn 2000 2.120.000 58.538.000 Tổng (Năm mươi tám triệu năm trăm ba tám nghìn đồng chẵn) - Số tiền dùng để mua 1200 chai nước sát khuẩn tương ứng trên thị trường là: 2000 x 60.000/ 1 chai = 120.000.000 VNĐ (Một trăm hai mươi triệu đồng chẵn) + Số tiền tiết kiệm được là: 61.462.000 VNĐ ( Sáu mươi mốttriệu bốn trăm sáu hai nghìn đồng chẵn). - Như vậy với số lượng2000 chai nước diệt khuẩn học sinh trường THPT Nguyễn Huệ sẽ tiết kiệm được số tiền: 61.462.000 VNĐ ( Sáu mươi mốttriệu bốn trăm sáu hai nghìn đồng chẵn). 8
- Nếu áp dụng trên địa bàn tỉnh Ninh Bình với 02 thành phố và 06 huyện thì số tiền làm lợi dự kiến là rất lớn. Danh sách những người đã tham gia áp dụng sáng kiến lần đầu: TT Họ và tên Ngày tháng Nơi công Chức Trình Nội dung công năm sinh tác vụ độ việc hỗ trợ chuyên môn 1 Đoàn Thị 21/7/1979 Trường Chỉ đạo và Kim Dung THPT HT Thạc đóng góp ý Nguyễn Sỹ kiến cho cho Huệ các hoạt động 2 Vũ Thị Loan Trường Chỉ đạo và 18/09/1967 THPT PHT Cử đóng góp ý Nguyễn nhân kiến cho các Huệ hoạt động 3 Nguyễn Thị 01/03/1985 Trường Giáo Trực tiếp giao Thu Hiền THPT viên Cử nhiệm vụ và Nguyễn nhân hướng dẫn học Huệ sinh 4 Đỗ Thị Lâm 10/03/1981 Trường Trực tiếp giao Thanh THPT TTCM Thạc sỹ nhiệm vụ và Nguyễn hướng dẫn học Huệ sinh 5 Nguyễn Thị Trường Giáo Trực tiếp giao Ngọc Lan 06/03/1979 THPT viên Thạc sỹ nhiệm vụ và Nguyễn hướng dẫn học Huệ sinh 6 Nguyễn Trường Giáo Trực tiếp giao Công 10/02/1980 THPT viên Cử nhiệm vụ và Trường Nguyễn nhân hướng dẫn học Huệ sinh 9
7 Phạm Thị Trường Giáo Cử Trực tiếp giao Nga 01/09/1986 THPT viên nhân nhiệm vụ và Nguyễn hướng dẫn học Huệ sinh 8 Ngô Thị Thu 04/07/1096 Trường Giáo Trực tiếp giao Hằng 7 THPT viên Cử nhiệm vụ và Nguyễn nhân hướng dẫn học Huệ sinh 9 Đinh Khăc 10/02/1985 Trường Giáo Khâu tem mác, Xuân THPT viên Thạc sỹ mẫu mã, khâu Nguyễn tặng quà cho Huệ đơn vị. 10 Mai Thị Trường Nhân Bảo quản, phân Bình THPT viên y phối nước rửa Nguyễn tế tay sát khuẩn. Huệ Chúng tôi xin cam đoan mọi thông tin nêu trong đơn là trung thực, đúng sự thật và hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật. XÁC NHẬN CỦA LÃNH ĐẠO Tam Điệp, ngày 10 tháng 11 năm 2021 ĐƠN VỊ CƠ SỞ NGƯỜI NỘP ĐƠN Đoàn Thị Kim Dung Nguyễn Thị Thu Hiền Đinh Khắc Xuân 10
Ngô Thị Thúy Hằng PHỤ LỤC I Nội dung kiến thức phần ancol trong sách giáo khoa hóa học lớp 9: 11
12
13
14
15
Nội dung kiến thức phần ancol trong sách giáo khoa hóa học lớp 11: 16
17
18
19
20