Sáng kiến kinh nghiệm: Kinh nghiệm bồi dưỡng năng lực tự học môn Vật lý cho học sinh khối 9

Kinh nghiệm bồi dưỡng năng lực tự học môn vật lý cho học sinh khối 9<br /> <br /> PHÒNG GD-ĐT KRÔNG ANA<br /> TRƢỜNG THCS LÊ VĂN TÁM<br /> <br /> SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM<br /> ĐỀ TÀI:<br /> <br /> KINH NGHIỆM BỒI DƢỠNG NĂNG LỰC TỰ HỌC MÔN<br /> VẬT LÝ CHO HỌC SINH KHỐI 9<br /> Họ và tên: ĐINH VĂN CHÍN<br /> Đơn vị công tác: Trƣờng THCS Lê Văn Tám<br /> Trình độ đào tạo: Đại học<br /> Môn đào tạo: Vật lý<br /> <br /> Krông Ana, tháng 03 năm 2015.<br /> Người viết: Đinh Văn Chín-Bộ môn lý-Trường THCS Lê Văn Tám- Krông Ana<br /> <br /> Trang 1<br /> <br /> Kinh nghiệm bồi dưỡng năng lực tự học môn vật lý cho học sinh khối 9<br /> <br /> I. MỞ ĐẦU<br /> 1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI:<br /> Trong xu thế xã hội ngày càng phát triển hiện nay, mỗi ngày có nhiều<br /> thông tin mới mà mỗi người đều phải tiếp nhận và xử lý. Bên cạnh đó việc<br /> lĩnh hội được những kiến thức, kỹ năng căn bản trong nền tảng kiến thức của<br /> nhân loại được đúc kết hàng ngàn năm qua là điều tất yếu mà học sinh cần<br /> phải nắm được để từ đó mở rộng thêm nền tảng kiến thức cho mình sau này đi<br /> vào thực tế cuộc sống, và đó là điều mong muốn đạt được của các nền giáo<br /> dục trên thế giới trong đó có Việt Nam. Qua thực tế giảng dạy nhiều năm ở<br /> trường THCS tôi nhận thấy rằng việc tiếp thu kiến thức của các em học sinh<br /> còn nhiều hạn chế, còn mang tính ép buộc trong việc học. Các em chưa có<br /> tính tự giác trong việc học đặc biệt là tính tự học nên kết quả đạt được không<br /> cao, nhiều em đến trường cho có chứ không nỗ lực để chiếm lĩnh kiến thức<br /> làm nền tảng cho những lớp học cao hơn mà việc tự học của học sinh là rất<br /> quan trọng quyết định đến kết quả học tập cũng như những kỹ năng quan<br /> trọng khác trong đời sống hàng ngày của các em. Từ thực tế đó tôi muốn viết<br /> ra những kinh nghiệm của mình trong việc bồi dưỡng năng lực tự học cho học<br /> sinh thông qua môn vật lý khối 9 mà tôi đã và đang giảng dạy tại trường<br /> THCS Lê Văn Tám-Huyện KrôngAna-Tỉnh Daklak trong nhiều năm qua.<br /> 2.MỤC TIÊU, NHIỆM VỤ CỦA ĐỀ TÀI<br /> - Bồi dưỡng năng lực tự học cho học sinh thông qua học môn vật lý 9<br /> tại nhà trường.<br /> - Làm cho học sinh nhận thấy được tự học là quan trọng và học sinh<br /> biết cách tự học hiệu quả áp dụng cho bản thân cũng như chia sẻ với bạn bè.<br /> - Nêu ra các bước ngắn gọn nhất và có những ví dụ minh họa thông qua<br /> một vài nội dung bài học ở môn vật lý 9 để từng bước nâng cao năng lực tự<br /> học cho học sinh.<br /> <br /> Người viết: Đinh Văn Chín-Bộ môn lý-Trường THCS Lê Văn Tám- Krông Ana<br /> <br /> Trang 2<br /> <br /> Kinh nghiệm bồi dưỡng năng lực tự học môn vật lý cho học sinh khối 9<br /> <br /> 3. ĐỐI TƢỢNG NGHIÊN CỨU<br /> - Bồi dưỡng năng lực tự học vật lý 9 cho học sinh<br /> - Nội dung một vài bài học trong chương trình SGK Vật lý THCS<br /> - Hình ảnh, hiện tượng liên quan đến kiến thức vật lý THCS<br /> 4. GIỚI HẠN PHẠM VI NGHIÊN CỨU<br /> Học sinh khối lớp 9 ở trường THCS Lê Văn Tám-Huyện KrôngAnaTỉnh DakLak.<br /> 5. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> Phương pháp phỏng vấn trực tiếp học sinh, làm phiếu trắc nghiệm, trao<br /> đổi thông tin giữa giáo viên và học sinh, phương pháp thống kê…<br /> II.NỘI DUNG<br /> 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN THỰC HIỆN ĐỀ TÀI<br /> a. Tự học là gì?<br /> - Theo GS-TSKH Thái Duy Tuyên: “Tự học là hoạt động độc lập chiếm lĩnh<br /> kiến thức, kĩ năng, kĩ xảo, là tự mình động não, suy nghĩ, sử dụng các năng<br /> lực trí tuệ (quan sát, so sánh, phân tích, tổng hợp…)cùng các phẩm chất động<br /> cơ, tình cảm để chiếm lĩnh tri thức một lĩnh vực hiểu biết nào đó hay những<br /> kinh nghiệm lịch sử, xã hội của nhân loại, biến nó thành sở hữu của chính bản<br /> thân người học”.<br /> - Đối với học sinh ở những độ tuổi khác nhau thì việc tự học cũng khác nhau,<br /> thông thường các em càng lớn tuổi thì khă năng tự học càng cao. Đối với học<br /> sinh lớp 9 thì việc tự học chưa thể phát triển mạnh như học sinh các lớp ở<br /> THPT nhưng đây cũng là tiền đề cho việc rèn tính tự học sau này khi các em<br /> học lên cao hơn.<br /> b. Những lợi ích của việc tự học :<br /> <br /> Người viết: Đinh Văn Chín-Bộ môn lý-Trường THCS Lê Văn Tám- Krông Ana<br /> <br /> Trang 3<br /> <br /> Kinh nghiệm bồi dưỡng năng lực tự học môn vật lý cho học sinh khối 9<br /> <br /> Học sinh tự hình thành được kỹ năng giải quyết vấn đề, biến những thứ<br /> đã học thành của riêng mình nên từ đó nhớ lâu đồng thời giúp kết nối thông<br /> tin tốt hơn giữa các nội dung kiến thức tương tự nhau.<br /> Học sinh nhận ra rằng mình cũng có khả năng học được môn học này<br /> thậm chí còn có thể học giỏi hơn nếu chịu khó dành nhiều thời gian hơn cho<br /> việc học.<br /> Tự học đối với học sinh lớp 9 chỉ đơn giản là các em tự có thể làm bài<br /> tập trong sách giáo khoa, của thầy cô giao một cách tự giác giúp việc ghi nhớ<br /> kiến thức tốt hơn. Ở mức độ cao hơn học sinh có thể tự mình tự tìm hiểu và<br /> học những kiến thức liên quan đến môn học ở những tài liệu tham khảo liên<br /> quan, các sách nâng cao… và từ đó cũng làm nền tảng cho các em biết cách<br /> tự học nhiều kỹ năng sống và những kiến thức xã hội rộng lớn phục vụ cho<br /> đời sống xã hội sau này.<br /> c. Hạn chế của tự học :<br /> - Nếu tự học không đúng cách sẽ mất rất nhiều thời gian cho việc lĩnh<br /> hội kiến thức cũng như theo kịp những nội dung học tập trên lớp<br /> 2. THỰC TRẠNG<br /> Để có sự nhìn nhận tổng thể về khả năng tự học của học sinh trong<br /> trường tôi có khảo sát 100 học sinh khối 9 vào đầu năm học 2013-2014 ở<br /> trường THCS Lê Văn Tám với kết quả ban đầu như sau:<br /> PHIẾU TRẮC NGHIỆM<br /> Câu hỏi<br /> <br /> Câu trả lời<br /> <br /> Câu<br /> <br /> Ở nhà lúc rãnh A. Chơi điện tử, xem phim…<br /> <br /> 1<br /> <br /> rỗi em thường B. Học và làm bài thầy cô giao<br /> làm gì?<br /> C. Ngủ<br /> <br /> Số hs<br /> <br /> Tỷ lệ<br /> <br /> chọn<br /> <br /> STT<br /> <br /> (%)<br /> <br /> 45<br /> <br /> 45<br /> <br /> 12<br /> <br /> 12<br /> <br /> 28<br /> <br /> 28<br /> <br /> Người viết: Đinh Văn Chín-Bộ môn lý-Trường THCS Lê Văn Tám- Krông Ana<br /> <br /> Trang 4<br /> <br /> Kinh nghiệm bồi dưỡng năng lực tự học môn vật lý cho học sinh khối 9<br /> <br /> D. Phụ giúp gia đình<br /> <br /> 15<br /> <br /> 15<br /> <br /> Câu<br /> <br /> Việc học ở nhà A. Ba mẹ nhắc học<br /> <br /> 25<br /> <br /> 25<br /> <br /> 2<br /> <br /> của em là do:<br /> <br /> B. Sợ bị điểm kém<br /> <br /> 35<br /> <br /> 35<br /> <br /> C. Muốn học giỏi hơn<br /> <br /> 10<br /> <br /> 10<br /> <br /> D. Không học ở nhà<br /> <br /> 30<br /> <br /> 30<br /> <br /> Câu<br /> <br /> Mỗi ngày em A. 1 tiếng<br /> <br /> 25<br /> <br /> 25<br /> <br /> 3<br /> <br /> giành bao nhiêu B. 2 tiếng<br /> thời gian cho<br /> C. 3 tiếng<br /> việc học?<br /> D. không học<br /> <br /> 37<br /> <br /> 37<br /> <br /> 8<br /> <br /> 8<br /> <br /> 30<br /> <br /> 30<br /> <br /> Câu<br /> <br /> Lý do em không A. Không biết làm<br /> <br /> 15<br /> <br /> 15<br /> <br /> 4<br /> <br /> học ở nhà là:<br /> <br /> B. Thích đi chơi hơn<br /> <br /> 6<br /> <br /> 6<br /> <br /> C. Không ai ép học<br /> <br /> 5<br /> <br /> 5<br /> <br /> D. Bạn hay rủ đi chơi<br /> <br /> 4<br /> <br /> 4<br /> <br /> Từ những kết quả ban đầu trên cùng với việc trao đổi, nắm bắt thông tin từ<br /> học sinh và giáo viên về hoàn cảnh gia đình của nhiều học sinh tôi thấy có<br /> những điểm thuận lợi và khó khăn sau:<br /> a. Thuận lợi – khó khăn:<br /> Thuận lợi: Ở một số học sinh có năng lực học tập khá thì việc tự học là điều<br /> dễ thực hiện và thậm chí các em cũng đã có ít nhiều kinh nghiệm trong việc tự<br /> học ở nhà, học hỏi qua bạn bè cũng như tự tham khảo những bài tập có liên<br /> quan đến bài học và chương trình.<br /> Khó khăn: Do đặc điểm lứa tuổi học sinh, ở độ tuổi này các em rất dễ bị thu<br /> hút bởi các tác động bên ngoài, các em có nhiều điều mới mẻ muốn khám<br /> phá, các em chưa nhận thức rõ vai trò của việc học nên đối với các em việc<br /> <br /> Người viết: Đinh Văn Chín-Bộ môn lý-Trường THCS Lê Văn Tám- Krông Ana<br /> <br /> Trang 5<br /> <br />