Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số biện pháp rèn nề nếp, thói quen cho trẻ 3-4 tuổi

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:19

Thêm vào BST

Báo xấu

32
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu sáng kiến "Một số biện pháp rèn nề nếp, thói quen cho trẻ 3-4 tuổi" nhằm giúp trẻ có nề nếp, thói quen trong các hoạt động và hình thành những thói quen tốt cho trẻ cơ bản đầu tiên, góp phần tạo nguồn lực có chất lượng trong tương lai, không phải trẻ nào cũng có thói quen tốt để tạo được nề nếp, thói quen tốt cho trẻ ở trong cuộc sống tạo nền tảng nề nếp thói quen cho trẻ ở các cấp học tiếp theo và cho việc học tập suốt đời.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số biện pháp rèn nề nếp, thói quen cho trẻ 3-4 tuổi

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM TÊN SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM (Một số biện pháp rèn nề nếp, thói quen cho trẻ 3-4 tuổi) Lĩnh vực/ Môn: giáo dục Cấp học: Mầm Non Tên tác giả: Lê Thị Thanh Hương Đơn vị công tác: Trường mầm non Tản Hồng Chức vụ: Giáo viên Năm học 2020 - 2021 1
MỤC LỤC TT Nội dung Số trang I Đặt vấn đề 1 1 Lý do chọn đề tài 1 2 Mục đích nghiên cứu 1 3 Đối tượng và phạm vi thực hiện đề tài 2 4 Phạm vi kế hoạch nghiên cứu 2 II Giải quyết vấn đề 3 1 Cơ sở lý luận 3 2 Thực trạng của vấn đề nghiên cứu 3 a Thuận lợi 3 b Khó khăn 4 3 Số liệu điều tra trước khi thực hiện 4 4 Các biện pháp 4 * Biện pháp 1: Xây dựng kế hoạch nội dung dạy trẻ nề nếp 4 thói quen * Biện pháp 2: Chuẩn bị tâm lý cho trẻ khi mới đến trường 5 * Biện pháp 3: Tạo môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung 6 tâm. * Biện pháp 4: Cô giáo là tấm gương sáng 6 * Biện pháp 5: Tìm hiểu và phân nhóm đặc điểm tâm sinh 6 lý của trẻ để có biện pháp thích hợp * Biện pháp 6: Xây dựng những cuốn sách biết nói. 7 * Biện pháp 7: Rèn luyện nề nếp thói quen ở mọi lúc mọi 7 nơi trong các hoạt động hàng ngày * Biện pháp 8: Ứng dụng công nghệ thông tin * Biện pháp 9: Phối kết hợp với phụ huynh 11 5 Kết quả đạt được so sánh đối chứng 12 1
III Kết luận và khuyến nghị 12 1 Kết luận 12 2 Đề xuất và khuyến nghị 12 2
PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ Tên đề tài: “Một số biện pháp rèn nề nếp thói quen cho trẻ 3-4 tuổi” 1. Lý do chọn đề tài: Giáo dục mầm non là điểm khởi đầu của nền giáo dục quốc dân, là nền tảng đầu tiên trong quá trình giáo dục và đào tạo “ Con người tương lai – con người mới của thế kỷ XXI”. Để thực hiện nhiệm vụ này thì gia đình có vai trò rất quan trọng mà trước hết thì cha mẹ thực sự phải là người thầy đầu tiên và quan trọng nhất đối với con trẻ. Mỗi cô giáo là người mẹ thứ hai giúp trẻ bước đầu hình thành đức tính tốt, để sau này trẻ trở thành công dân có ích cho gia đình và xã hội. Vì vậy rèn luyện nề nếp, thói quen tốt cho trẻ là việc làm vô cùng quan trọng đối với các bậc làm cha, làm mẹ và đối với mỗi người giáo viên, đặc biệt là “giáo viên mầm non”. Như cha ông ta đã từng nói: “Uốn cây từ thuở còn non Dạy con từ thuở con còn thơ ngây” Câu ca dao đã thấm sâu vào trí óc tôi ngay từ thời còn là học sinh. Cho đến nay là giáo viên mầm non, tôi càng hiểu sâu sắc hơn về điều dăn dạy đó. Các cháu mầm non với đôi mắt trong veo đầy ngây thơ, tâm hồn như tờ giấy trắng, nếu khéo vẽ thì tròn, còn không khéo thì méo mó. Việc rèn luyện nề nếp, thói quen cho trẻ có ý nghĩa vô cùng quan trọng. Xác định được điều đó khiến tôi băn khoăn suy nghĩ cần phải đầu tư nhiều vào việc rèn luyện nề nếp, thói quen tốt cho trẻ ngay từ khi trẻ mới bước tới trường và coi đây là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của chương trình chăm sóc và giáo dục trẻ, tô điểm vào tâm hồn các cháu những điều tốt đẹp, để các cháu trở thành những bông hoa thơm ngát, là người có hành vi văn minh lịch sự. Với mục tiêu chung của giáo dục mầm non, tôi muốn đóng góp một phần nhỏ bé của mình vào việc giáo dục hình thành nhân cách ban đầu cho trẻ. Từ những lý do trên năm học 2019 – 2020 tôi đã lựa chọn đề tài “ Một số biện pháp rèn nề nếp, thói quen cho trẻ 3 – 4 tuổi” nhằm giúp cho giáo viên có thêm tài liệu tham khảo và nhằm giáo dục nhân cách ban đầu cho trẻ ngay từ khi bắt đầu bước vào trường Mầm non một cách hiệu quả. 3. Mục đích của sáng kiến kinh nghiệm Công tác chăm sóc, giáo dục cho trẻ mầm non là việc làm cần thiết nhằm giúp trẻ có nề nếp, thói quen trong các hoạt động và hình thành những thói quen tốt cho trẻ cơ bản đầu tiên, góp phần tạo nguồn lực có chất lượng trong tương lai, không phải trẻ nào cũng có thói quen tốt để tạo được nề nếp, thói quen tốt cho trẻ ở trong cuộc sống tạo nền tảng nề nếp thói quen cho trẻ ở các cấp học tiếp theo và cho việc học tập suốt đời. 4. Đối tượng nghiên cứu 3
Căn cứ vào yêu cầu của đề tài, tôi chọn đối tượng nghiên cứu là trẻ mẫu giáo 3 – 4 tuổi ở trường mầm non tôi đang công tác 5. Đối tượng khảo sát thực nghiệm Lớp mẫu giáo 3 – 4 tuổi C5 ở trường tôi 6. Các phương pháp nghiên cứu Trong đề tài này tôi đã chọn và sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau: Phương pháp khảo sát: Khảo sát kiểm tra thực tế trên trẻ, thu thập và xử lý thông tin. Phương pháp thực hành: Lên kế hoạch, đưa nội dung nghiên cứu vào chương trình giảng dạy thực tế của lớp mình từ đó rút ra kinh nghiệm. Phương pháp phân tích, tổng hợp: Phân tích kết quả đạt được, từ đó tổng hợp và kết luận về nội dung để tài. 7. Phạm vi kế hoạch nghiên cứu: Phạm vi thực hiện đề tài: Đề tài được thực hiện: Từ tháng 9 năm 2020 đến tháng 4 năm 2021 4
PHẦN II. NHỮNG BIỆN PHÁP ĐỔI MỚI ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 1. Cơ sở lý luận Giáo dục nề nếp tốt nhằm hình thành cho trẻ cơ sở ban đầu về nhân cách của con người. Vì thế, mỗi cô giáo chúng ta có trách nhiệm đào tạo thế hệ trẻ phát triển toàn diện về nhân cách, trí tuệ. Một đứa trẻ muốn lớn lên bình thường đều phải trải qua các giai đoạn phát triển theo từng thời kì của lứa tuổi. Trong đó thời kỳ 3 – 4 tuổi là thời kì quan trọng của trẻ, đánh dấu mốc phát triển ban đầu đòi hỏi được đáp ứng ngày càng cao theo thang bậc của nhận thức. Lúc này sự mâu thuẫn giữa nhu cầu và năng lực, trẻ muốn làm và bắt chước theo người lớn nhưng không làm được, nhu cầu được chơi với bạn bè cùng lứa tuổi và mở rộng phạm vi giao tiếp ở trẻ rất lớn, là nguyên nhân gây ra cho trẻ sự bướng bỉnh, không nghe lời và làm trái ý người lớn. Do đó cần phải rèn cho trẻ một số nề nếp, kỹ năng như: ăn, ngủ, nghỉ, học tập đúng giờ; những hành vi, cử chỉ tốt; giao tiếp mạnh dạn, biết nói cả câu, biết chào ông bà, chào bố mẹ và cô giáo… Biết điều chỉnh hành vi của mình như: không vứt rác bừa bãi, cất dép gọn gàng vào giá, khi chơi xong biết cất dọn đồ chơi đúng nơi quy định, giúp trẻ hoạt động có giờ giấc một cách khoa học. Rèn luyện nề nếp thói quen tốt cho trẻ là rèn luyện những kĩ năng ứng xử văn hoá thân thiện trong mọi tình huống, tạo thói quen tốt và các kĩ năng hoạt động theo nhóm, giao lưu hợp tác cùng bạn bè và cô giáo Một trong những mục tiêu quan trọng là giáo dục cho trẻ những thói quen vệ sinh sạch sẽ và hành vi văn minh, thói quen tự rèn luyện và bảo vệ sức khỏe, ý thức tự bảo vệ bản thân, bước đầu hình thành ý thức phòng ngừa một số tai nạn thương tích và bệnh dịch thường gặp. 2. Thực trạng của vấn đề nghiên cứu a. Thuận lợi - Được sự quan tâm của Ban giám hiệu nhà trường - Giáo viên đứng lớp đạt trình độ chuẩn và trên chuẩn, nhiệt tình yêu nghề mến trẻ. - Lớp rộng rãi thoáng mát - Bản thân tôi nắm chắc phương pháp dạy học, luôn trau dồi kiến thức qua sách báo, mạng internet, học hỏi kinh nghiệm của các đồng nghiệp trong và ngoài trường để nâng cao trình độ chuyên môn. - Luôn tham gia đầy đủ các buổi học tập, bồi dưỡng chuyên môn do PGD và nhà trường tổ chức, tích cực dự giờ đồng nghiệp để học tập, đúc rút kinh nghiệm cho bản thân. - Trẻ được học theo đúng độ tuổi và đến lớp đều đặn. b. Khó khăn - Các trẻ trong lớp có sự chênh lệch về mức độ tiếp thu, kĩ năng thực hiện trong các hoạt động khác nhau. 5
- Một số trẻ chưa đi học lớp nhà trẻ nên trẻ chưa có nề nếp, chưa mạnh dạn, chưa tự tin trong giao tiếp... - Trẻ trong giai đoạn khủng khoảng của tuổi lên ba. - Nhiều trẻ được bố mẹ cưng chiều, còn bướng bỉnh. 3. Số liệu điều tra trước khi thực hiện Ngay từ đầu năm học tôi đã bám sát vào mục tiêu giáo dục của độ tuổi và tiến hành khảo sát trên tổng số trẻ trong lớp là 26 trẻ. Kết quả như sau: ( Minh chứng ở Bảng 1: Bảng kết quả khảo sát thực tế đầu năm ) 4. Biện pháp Biện pháp 1: Xây dựng kế hoạch nội dung dạy trẻ nề nếp, thói quen Mục đích của việc “Rèn nề nếp, thói quen cho trẻ” là rèn các kỹ năng, kỹ xảo và tăng cường khả năng tự phục vụ, chào hỏi, có nề nếp trong giờ ăn, ngủ, đoàn kết nhường nhịn khi chơi với bạn, biết giữ gìn vệ sinh môi trường, vệ sinh cá nhân, giao tiếp với bạn, với mọi người hợp tác, đoàn kết, chia sẻ giúp trẻ phát triển toàn diện về Đức – Trí – Thể – Mỹ. Tôi đã dựa vào kế hoạch của nhà trường, tổ chuyên môn nội dung cần giáo dục và bám vào mục tiêu giáo dục của độ tuổi ở các hoạt động sao cho phù hợp không có sự lặp đi lặp lại nội dung giáo dục nề nếp, thói quen cho trẻ ở các tháng Thời Nội dung dự kiến để thực hiện giáo dục nề nếp thói quen cho trẻ gian - Lựa chọn nội dung để phân loại khả năng trên trẻ khảo sát đánh giá chất lượng trẻ đầu năm để nắm được một số nề nếp, kỹ năng như ăn, Tháng ngủ, nghỉ, học tập những hành vi cử chỉ tốt giao tiếp, chảo hỏi…. 9 + 10 - Giáo viên đưa trẻ vào nề nếp, làm quen với hoạt động hàng ngày như đến lớp biết khoanh tay chào cô, chào ông bà, bố mẹ, người lớn cất đồ dùng các nhân vào đúng tủ của mình, biết giữ vệ sinh sạch sẽ, hứng thú mạnh dạn tự tin khi tham gia hoạt động và trẻ cảm nhận thích đến lớp với cô và bạn. - Có nề nếp tốt trong giờ ăn, giờ ngủ + Giờ ăn: trước khi ăn hướng dẫn trẻ rửa tay, biết ngồi vào bàn, khi ăn Tháng không nói chuyện, cười đùa, cơm vãi biết nhặt vào đĩa ngồi ăn ngay 11 + 12 ngắn, ăn xong biết để bát, thìa đúng nơi quy đinh biết lau miệng, lau tay, đi vệ sinh (nếu trẻ có nhu cầu). + Giờ ngủ: trẻ biết lấy gối về chỗ ngủ không đùa nghịch, không khóc ngậm đồ ăn, nghịch đồ chơi nằm ngủ thẳng tay chân… - Biết đoàn kết với bạn không tranh giành đồ chơi với bạn. Khi trẻ tham gia các hoạt động không tranh giành đồ chơi mà biết cùng chia Tháng 1 sẻ chơi cùng bạn. 6
Tháng 2 - Trẻ nghỉ dịch covid 19 +3 Tháng 4 - Trẻ nghỉ dịch covid 19 ôn tập tại nhà qua zalo - Trẻ biết cách đeo khẩu trang đúng cách để phòng chống dịch bệnh - Trẻ ôn thao tác rửa tay bằng xà phòng và rửa tay khô Tháng 5 - Giữ gìn vệ sinh môi trường, vệ sinh cá nhân để có sức khỏe tốt. - Trẻ biết rửa tay, rửa mặt, đánh răng, đi vệ sinh đúng nơi quy định, giữ gìn quần áo, giày dép sạch sẽ. - Biết lấy và cất cất đồ dùng đúng nơi quy định. Tháng 6 - Khuyến khích trẻ khám phá những điều mới lạ xung quanh, tạo sự hứng thú mạnh dạn, tự tin khi tham gia khám phá Biện pháp 2: Chuẩn bị về tâm lý cho trẻ khi mới đến trường Đây là một biện pháp vô cùng quan trọng và cần phải thực hiện đầu tiên khi bắt tay vào thực hiện đề tài. Trẻ 3 - 4 tuổi vẫn còn non nớt cần sự quan tâm nhất của bố mẹ và người thân trong gia đình và cô giáo. Bởi đây là giai đoạn đang hình thành nhân cách ban đầu của trẻ. Trẻ mầm non thường có tâm lý sợ hãi, thấy mọi thứ đều lạ lẫm, không chấp nhận sự giúp đỡ của cô giáo. Nhưng khi đến trường Mầm non trẻ phải tạo cho mình những phản xạ, thói quen, nề nếp cùng các bạn ở lớp, đó cũng là yếu tố rất quan trọng trong việc trẻ thích nghi với môi trường tập thể. Vậy phải làm thế nào để cho trẻ nhanh chóng hòa nhập vào tập thể lớp ngay từ những ngày đầu, những ngày mà trẻ không muốn rời xa mẹ để đến với cô giáo, đến với các bạn. Vì vậy cô phải làm cho các con có thể cảm nhận được tình yêu thương mà cô dành cho mình. Trẻ cảm thấy an toàn khi ở bên cô, được cô quan tâm, yêu thương như mẹ yêu thương con. Mục tiêu chương trình giáo dục mầm non là chương trình giáo dục theo quan điểm “Lấy trẻ làm trung tâm”. Do vậy không thể thiếu được sự hứng thú của trẻ, nếu khi trẻ tham gia chơi tập một cách gò bó, mệt mỏi, không hứng thú thì đó là điều mà giáo viên cần chú ý về phương pháp dạy, về thủ thuật mà cô đưa ra với trẻ. Ngay từ chủ đề đầu tiên tôi xây dựng đó là chủ đề: “Bé vui đến trường” tạo cho trẻ cảm giác hứng thú khi đến trường. Căn cứ vào đặc điểm tâm sinh lý của trẻ 3 - 4 tuổi, trẻ thích những gì mới lạ, kích thích tính tò mò. Vì vậy tôi đã lựa chọn những bài thơ, câu chuyện ngắn có nội dung dễ hiểu hoặc các nhân vật gần gũi với trẻ, kể về các bạn đi học không khóc nhè… Kết quả: Sau khi thực hiện biện pháp trên, tôi đã thấy rõ sự khác biệt của trẻ. Trẻ tự tin hơn, hứng thú hơn, giao tiếp với bạn bè gần gũi với cô, yêu quý cô giáo và thích được đi học, nề nếp thói quen của trẻ tiến bộ rõ rệt. Biện pháp 3 Tạo môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm Đầu năm học tôi đã chú ý việc tạo môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm vì mỗi trẻ có sự khác biệt về hoàn cảnh, điều kiện sống, thể chất, sở thích, năng lực, 7
tình cảm mối quan hệ xã hội… khác nhau. Các hoạt động, tình huống trải nghiệm tôi xây dựng phù hợp với mức độ phát triển của trẻ và trẻ có thể làm được. Giáo viên xây dựng kế hoạch giáo dục dựa trên nhu cầu, hứng thú, khả năng và thế mạnh của từng trẻ, trên cơ sở những gì trẻ đã biết và có thể làm đặc biệt nội dung giáo dục rèn nề nếp, thói quen cho trẻ phù hợp với độ tuổi của trẻ. Biện pháp 4: Cô giáo là tấm gương sáng Ở trường cô giáo là người mẹ thứ hai đối với trẻ. Trẻ rất thích được cô yêu thương, gần gũi. Mọi hành động cử chỉ của cô trẻ rất lưu tâm và bắt chước theo.Vì vậy cô phải luôn luôn chuẩn mực trong mọi lĩnh vực như: cách giao tiếp với phụ huynh, giao tiếp với trẻ hay tác phong của cô, hành động cử chỉ của cô … Cô phải ân cần dịu dàng thương yêu trẻ, luôn tạo mối thân thiện giữa cô và trẻ, không nên dọa nạt trẻ. Cô là tấm gương cho trẻ thực hiện và noi theo. Ví dụ: Khi chúng ta dạy trẻ nói lời cám ơn hay xin lỗi bạn bè khi nhận được sự giúp đỡ của người khác hoặc khi người khác làm một điều gì đó cho mình. Nhưng trong mối quan hệ giữa các cô giáo và giữa cô với trẻ, người lớn không nói cám ơn thì trẻ sẽ không hình thành ý thức của việc nên cám ơn người khác. Khi thấy trên sân trường có lá cây hoặc vỏ kẹo, cô giáo đi qua và bảo trẻ: Con hãy nhặt bỏ vào thùng rác đi. Khi ấy trẻ sẽ nhặt vì bị sai khiến. Cũng tình huống trên: Cô nhặt lá cây và vỏ kẹo bỏ vào thùng rác và hỏi trẻ: Con biết tại sao cô bỏ lá cây và vỏ kẹo vào thùng rác không? Giải thích cho trẻ hiểu: Việc làm này nhằm giữ sân trường sạch đẹp cho các con học và chơi. Lần sau thấy rác trẻ sẽ tự động nhặt rác vì trẻ hiểu rằng: Nhặt rác làm sạch sân trường. Biện pháp 5: Tìm hiểu và phân nhóm đặc điểm tâm sinh lý của trẻ để có biện pháp thích hợp Qua việc khảo sát thực tế mọi hoạt động trong ngày của trẻ tôi đã nắm bắt được khả năng, đặc điểm tâm sinh lý của trẻ và lập ra chương trình kế hoạch rèn luyện bồi dưỡng theo sự phân nhóm và sắp xếp chỗ ngồi cho trẻ một cách hợp lý. Đó là: - Trẻ nhút nhát ngồi cạnh trẻ mạnh dạn, nhanh nhẹn nhằm kích thích tính tự giác tích cực hoạt động của trẻ. - Trẻ giỏi ngồi cạnh trẻ trung bình: mục đích để trẻ trung bình quan sát thấy trẻ giỏi tham gia hoạt động một cách sôi nổi thì trẻ trung bình cũng muốn tham gia để được cô và các bạn khen. - Trẻ hiếu động cá biệt hay nói chuyện đùa nghịch ngồi cạnh trẻ ngoan để làm giảm thói quen nói chuyện, hay nghịch ngầm trong lớp. - Trẻ ăn ít, ăn chậm ngồi gần cô để được cô quan tâm động viên nhiều hơn. - Trẻ khó ngủ cho nằm riêng để không làm ảnh hưởng đến các bạn khác. Biện pháp 6: Xây dựng những cuốn sách biết nói Đối với trẻ mầm non việc tiếp xúc với sách giúp cho trẻ nhận biết với thế giới xung quanh, đọc sách và kể chuyện cho trẻ nghe, ngoài mục đích phát triển tưởng tượng cho trẻ còn nhằm xây dựng ước mơ, tình cảm của trẻ đối với nhân vật, vẻ đẹp tình người, vẻ đẹp của thiên nhiên... 8
Căn cứ vào đặc điểm tâm sinh lý của trẻ 3 - 4 tuổi, lựa chọn những bài thơ, câu chuyện có nội dung dễ hiểu, những nhân vật gần gũi với trẻ trong các tài liệu chuyên ngành, hoặc phối kết hợp sưu tầm, chọn lọc những bài thơ, tranh ảnh đẹp trong sách, báo để có đủ tư liệu, học liệu giáo dục trẻ ở mọi lúc, mọi nơi. Sắp xếp góc sách có hệ thống phù hợp với trẻ. Để góc tranh truyện phong phú không chỉ sưu tầm xong là đủ mà tôi còn cắt rời ra dán và hệ thống thành từng bộ. Sau đó tôi đóng lại thành từng quyển có bìa cứng đẹp hấp dẫn trẻ. Cách bày biện trang trí ở góc sách cũng là một hình thức dạy trẻ, giáo dục cách xem truyện, giữ gìn sách truyện. Các quyển sách bày biện trên giá vừa tầm tay trẻ, luôn theo hình thức gợi mở, trẻ rất thích thú khi đựơc xem. Trẻ xem được nhiều sách tranh có các hành vi đẹp thì bản thân trẻ cũng thích được hành động như trong tranh truyện. Kết quả: Qua một thời gian sưu tầm: Thơ, truyện, tranh ảnh lớp tôi đã có một tủ sách tương đối phong phú về cả số lượng và chất lượng. Tất cả đều phù hợp với độ tuổi, tranh ảnh nghộ nghĩnh, gần gũi với trẻ, màu sắc tươi sáng. Biện pháp 7: Rèn luyện nề nếp thói quen ở mọi lúc, mọi nơi trong các hoạt động hằng ngày Việc xây dựng kế hoạch tháng - tuần - ngày (hoạt động học, hoạt động góc, hoạt động ngoài trời) theo chủ đề, kết hợp đan xen tích hợp với các nội dung học cần có sự vận động linh hoạt, sáng tạo các phương pháp dạy học tích hợp để tổ chức các hình thức học tập phong phú, hấp dẫn, hướng sự phát triển của trẻ tới “vùng phát triển gần nhất”. Vì vậy tôi đã sắp xếp một cách hợp lí và thực hiện một cách linh hoạt, sáng tạo giữa các hoạt động trong ngày. * Trong giờ đón và trả trẻ Nhận thấy trẻ chưa có thói quen chào hỏi, chưa tự giác chào hỏi người lớn, chào cô giáo hoặc có chào thì chào ào ào, chào cho xong... Nhận thấy sự cần thiết của vấn đề tôi đã áp dụng biện pháp dạy trẻ mà không mang tính gò bó, áp đặt, trẻ tiếp thu một cách tự nguyện thoải mái, bằng cách hằng ngày tôi thường đọc, kể cho trẻ nghe những câu chuyện có nhiều mẩu đối thoại, có lời chào hỏi rõ ràng trong các trường hợp cụ thể, xem tranh ảnh hoạt động của bé trong ngày. Qua giờ đón, trả trẻ tôi luôn tích cực trò chuyện với trẻ, nhắc nhở các con luôn phải biết lễ phép: Như biết khoanh tay chào cô, chào ông, bà (bố, mẹ) và các bạn... Chính những điều đó đã dần tạo cho trẻ một thói quen tốt. ( Minh chứng ở Hình ảnh 1: Cô đón trẻ vào lớp ) * Rèn luyện nề nếp thói quen tốt cho trẻ qua hoạt động học Mới đầu năm học, trẻ có thói quen nói tự do, ngồi học chưa ngay ngắn, thiếu tập trung trong các hoạt động. Để trẻ có thói quen chú ý, tham gia các hoạt động của lớp, ban đầu tôi cho trẻ làm quen với việc thực hiện các hiệu lệnh của cô. Ví dụ: Trong lúc điểm danh trẻ khi cô nói “Giờ điểm danh” thì trẻ nói: “Không nói chuyện”; hay cô vỗ tay một tiếng thì trẻ nói “trật tự”... Trong hoạt động thể dục 9
khi nghe hiệu lệnh của cô là trẻ có thói quen đi vòng tròn hay xếp hàng dọc hàng ngang… cũng như trong hoạt động tạo hình trẻ biết cách ngồi ngay ngắn, thẳng lưng, biết cất đồ dùng vào nơi quy định….. Ở lứa tuổi này kiến thức đòi hỏi trẻ phải tư duy, vì thế khi trẻ ngồi trong lớp mà hay nói chuyện tôi sẽ thường xuyên đưa ra những câu hỏi và gọi trẻ đó trả lời, hoặc nhắc lại câu trả lời để trẻ tập trung vào bài học. Thông qua những bài hát, bài thơ để rèn nề nếp cho trẻ như bài hát: Đi học về, vui đến trường… và một số bài thơ: Cô dạy, nghe lời cô giáo, phải là hai tay, cô dạy con, miệng xinh… Cùng với đó là biện pháp động viên, khen ngợi, phần thưởng… Một trong những kỹ năng mà giáo viên cần chú tâm là phát triển sự tự tin, lòng tự trọng của trẻ. Nghĩa là giúp trẻ cảm nhận được mình là ai, cả về cá nhân cũng như trong mối quan hệ với những người khác. Kỹ năng sống này giúp trẻ luôn cảm thấy tự tin trong mọi tình huống ở mọi nơi. VD: Trong giờ hoạt động học có một số trẻ rất nhút nhát không chịu tham gia hoạt động thậm trí khi giáo viên gọi trả lời trẻ cũng không dám đứng lên hoặc trong giờ hoạt động âm nhạc không dám đứng lên hát múa thì giáo viên lại càng cần phải quan tâm hơn, động viên khích lệ trẻ, giúp trẻ mạnh dạn tự tin hơn, chứ không được bỏ qua những trẻ đó mà chỉ quan tâm đến những trẻ nhanh nhẹn, mạnh dạn… Trong giờ xem tranh truyện trẻ hay tranh giành nhau thì cô lại gần, ân cần trò chuyện, phân tích cho trẻ biết những hành vi đúng sai. Trong giờ tạo hình cắt hoặc xé dán một số cháu ngồi không ngay ngắn, khi cắt hoặc xé sản phẩm xong các cháu thường có thói quen vứt rác xuống gầm bàn. Lúc đó cô đến lại gần nhẹ nhàng bảo: "Các con cùng xem gầm bàn có sạch không?”… Sau vài lần cô nhắc nhở, các cháu trở nên có nề nếp, làm xong biết bỏ vào thùng rác. * Thông qua hoạt động vui chơi Trong giờ chơi, hoạt động ở các góc, trẻ bao giờ cũng lấy đồ chơi nhiều hơn về mình, và chơi một mình. Cô đến trò chuyện cùng với trẻ như một người bạn và đưa ra một số câu hỏi để tạo tình huống giúp trẻ cần phải liên kết với bạn bè để tạo góc chơi theo sự mô phỏng của người lớn. Ví dụ: Con của bác bị làm sao vậy? Bác nhanh chóng đưa con đến gặp bác sĩ... Trong những ngày đầu đến lớp, trẻ chưa ý thức được việc giữ gìn đồ dùng, đồ chơi. Mỗi khi chơi trẻ quăng ném đồ chơi bừa bãi, khi cô yêu cầu cất dọn, trẻ không hiểu, không làm vì trẻ chưa hiểu được lời nói của cô. Những lúc như thế, giáo viên phải kiên trì ngồi xuống vừa nhặt vừa nói: “Hãy cùng cất đồ chơi với cô nào”. Sau đó tôi khuyến khích trẻ nhặt nhanh và để đồ chơi đúng nơi quy định. Vài lần như vậy trẻ sẽ ngăn nắp, gọn gàng, hoặc kết thúc buổi chơi tôi dùng hiệu lệnh bài hát hay bài thơ hết giờ chơi để giáo dục trẻ cất đồ dùng đồ chơi như bài “Giờ chơi” ( Minh chứng ở Hình ảnh 2: Trẻ cất đồ chơi đúng nơi quy định ) 10
Trong giờ hoạt động vui chơi, tôi luôn chú trọng hướng dẫn trẻ cách tổ chức các hoạt động trong nhóm nhỏ để trẻ biết phối hợp, chia sẻ, nhường nhịn giúp đỡ nhau, không tranh giành đồ chơi của nhau, xưng hô lịch sự khi nói chuyện với bạn của mình. * Thông qua hoạt động ngoài trời Muốn hình thành nề nếp thói quen tốt cho trẻ, ngoài việc làm cho trẻ hiểu được ý nghĩa của nó, còn cần phải cho trẻ được thực hành thường xuyên. VD: Khi cho trẻ tham gia hoạt động ngoài trời, quan sát cây thấy có lá vàng rơi, tôi thường nhắc nhở các con: "Chúng mình cùng nhặt những chiếc lá vàng bỏ vào thùng rác để bảo vệ môi trường nhé". Bên cạnh đó, cô cùng nhặt với trẻ để động viên các con có một ý thức, thói quen tốt: biết giữ gìn vệ sinh, bỏ rác đúng nơi quy định. ( Minh chứng ở Hình ảnh 3: Cô và trẻ nhặt rác bỏ vào thùng rác ) Thông qua hoạt động ngoài trời, tôi luôn giáo dục các con phải có ý thức giữ vệ sinh nơi công cộng, không khạc nhổ bậy... biết sử dụng nước sạch, yêu quý bảo vệ cảnh đẹp của thiên nhiên, không hái hoa ngắt lá, bẻ cành cây ở trường, lớp, bồn hoa, chăm tưới cây, dọn vệ sinh, khi nhìn thấy rác phải nhặt bỏ vào thùng... Có như vậy mới ăn sâu vào nếp sống của trẻ. Những hành động tuy rất nhỏ như vậy nhưng đã tạo được cho trẻ những thói quen cần thiết về những hành vi văn hoá ban đầu. * Rèn luyện trẻ qua hoạt động vệ sinh, ăn uống Đây là một nhiệm vụ đặt nên hàng đầu trong quá trình nuôi dạy trẻ trong trường mầm non mà các cô giáo cần phải chú trọng. Vì nếu trẻ có ý thức giữ gìn vệ sinh cá nhân tốt thì trẻ mới có một cơ thể khoẻ mạnh để có thể tham gia tích cực các hoạt động do cô tổ chức. Chính vì trẻ chưa có ý thức vệ sinh cá nhân sạch sẽ nên chúng thường có thói quen quệt ngang mũi, thói quen vứt rác bừa bãi, chưa biết tự rửa tay, lau mặt đúng cách…Vì vậy tôi đã đưa ra kế hoạch dạy trẻ bằng các hình thức, biện pháp sau: Sử dụng biện pháp làm mẫu, tạo môi trường lớp học mang tính giáo dục cao: Xung quanh lớp, dán những bức tranh, những hình ảnh có nội dung tuyên truyền. Ở mọi lúc, mọi nơi, bất kì thời điểm nào có thể tích hợp được, thường giới thiệu cho trẻ biết về nội dung từng bức tranh, hình ảnh đó và nhắc trẻ học tập, làm theo. Bên cạnh đó phân công các cháu theo dõi, quan sát bạn của mình xem có bạn nào làm sai không, đồng thời không thể thiếu lời khen động viên kịp thời trước những hành vi đẹp của trẻ. Bằng những lời ca, tiếng hát, thơ ca hò vè cũng là một hình thức giáo dục trẻ rất nhẹ nhàng và hiệu quả. Ví dụ như bài thơ “Rửa tay sạch”, “Tâm sự của cái mũi”, “ Đôi mắt của em”, “ Cái lưỡi”… VD: Trong giờ vệ sinh cá nhân chuẩn bị đến giờ ăn trưa, cô cho trẻ lần lượt xếp hàng đi rửa tay, lau mặt…Ban đầu cô hướng dẫn trẻ một cách tỉ mỉ hoặc có thể làm 11
giúp trẻ. Nhưng thời gian sau khi trẻ đã quen, cô cho trẻ tự làm và quan sát, nhắc nhở trẻ thực hiện cho đúng. ( Minh chứng ở Hình ảnh 4: Trẻ thực hiện thao tác rửa mặt ) Từ những hoạt động sinh hoạt hằng ngày, cô luôn quan sát nhắc nhở nhẹ nhàng giúp trẻ điều chỉnh hành vi của mình theo hướng tích cực, đồng thời giúp trẻ phát huy khả năng tự làm những việc tự phục vụ bản thân mình. Ngoài ra, trong thời gian ở trường, cô giáo cần dạy trẻ những kỹ năng lao động tự phục vụ, rèn tính tự lập như biết tự rửa tay sạch sẽ trước khi ăn. Cô luôn luôn quan sát nhắc nhở trẻ trước khi ăn phải mời cô giáo và các bạn, chỉ ăn uống tại bàn ăn, biết cách sử dụng những đồ dùng, vật dụng trong ăn uống một cách đúng đắn, ăn uống gọn gàng, không rơi vãi… * Chăm sóc giấc ngủ trưa cho trẻ Bên cạnh các hoạt động học tập và vệ sinh của trẻ thì chăm sóc giấc ngủ cho trẻ cũng là một vấn đề cần quan tâm. Hiểu được điều đó nên tôi thường xuyên hát ru để thể hiện tốt những bài hát ru của cả 3 miền. Những câu hát ru mang tính giáo dục hết sức phong phú, âm hưởng nhẹ nhàng, sâu lắng. Đó là tình yêu với quê hương, đất nước, sự kính trọng và biết ơn cha mẹ. Hát ru cũng là cách truyền đạt cho trẻ những bài học làm người đầu tiên, giúp trẻ trở thành người có ích cho xã hội, sống có đạo đức, biết ứng xử trong các mối quan hệ. Trước khi đến giờ ngủ, tôi cho các con tham gia cùng cô chuẩn bị giường ngủ: Trải chiếu, sạp, gối trước khi ngủ. Giáo viên nên giáo dục trẻ phải biết đi ngủ đúng giờ để đảm bảo sức khoẻ, nằm ngủ đúng tư thế, không cười đùa, nói chuyện trong giờ ngủ. Ví dụ: Khi trẻ đã nằm lên giường, cô cho trẻ đọc bài thơ “Giờ ngủ”. *Nêu gương tốt qua hoạt động hàng ngày Trong hoạt động hàng ngày của trẻ xuất hiện rất nhiều tình huống mà giáo viên phải cần có những hiểu biết về tâm sinh lý trẻ để có thể giải quyết một cách hiệu quả nhất, luôn tôn trọng trẻ và công bằng với trẻ, khen ngợi và phê bình đúng mực. Đặc biệt là đối với những trẻ cá biệt thì cô cần phải quan tâm nhiều hơn để nắm bắt được tâm sinh lý của trẻ từ đó có cách giáo dục cho phù hợp và đạt hiệu quả cao, cô phải luôn động viên khuyến khích kịp thời khi trẻ có biểu hiện ngoan hơn. Biện pháp 8: Ứng dụng công nghệ thông tin Trong giai đoạn hiện nay, việc ứng dụng và sử dụng công nghệ thông tin vào công tác giảng dạy là vô cùng quan trọng, sử dụng công nghệ thông tin giúp cho trẻ có tư duy trực tiếp để phát huy tính tích cực của trẻ, trẻ hứng thú bao nhiêu thì kết quả đạt được càng cao. Vì vậy tôi đã tìm tòi trên mạng internet những video gắn với nội dung dạy trẻ nề nếp, thói quen tốt cho trẻ xem nhằm truyền đạt nội dung cần truyền đạt đến trẻ giúp trẻ hiểu rõ ràng. Qua video mà trẻ được xem, trẻ không chỉ tiếp nhận nội dung giáo dục nề nếp thói quen đẩy đủ mà còn giúp trẻ tiếp cận được với cái mới mà công nghệ thông tin đem lại. Nó vừa tiện lợi lại tiết kiệm được nhiều thời gian hơn. Hơn nữa đây cũng 12
là con đường để truyền thụ những tri thức, hoàn thiện các kỹ năng, kỹ xảo và năng lực nhận thức, năng lực chơi của trẻ. Bên cạnh việc trình chiếu video về các hoạt động như kỹ năng chào hỏi, câu chuyện, kỹ năng rửa tay, nhặt đồ chơi khi chơi xong... trên internet để dạy trẻ và tổ chức cho trẻ kết hợp các hoạt động giáo dục trẻ, cô quay bằng điện thoại và mở qua máy tính trình chiếu cho trẻ xem, đây cũng là biện pháp giáo dục hữu hiệu, nó kích thích sự hứng thú của trẻ những. Như vậy không chỉ dừng lại ở việc ghi nhớ được mà từ đây đã khắc sâu được nề nếp và thói quen hàng ngày. Ví dụ: Cho trẻ xem đoạn phim “Thỏ Ngoan”. Tôi trò chuyện cùng trẻ: Thỏ Ngoan vòng tay để làm gì? (Chào cô). - Thỏ Ngoan chia gì cho bạn? (Chia đồ chơi) - Thấy bạn khóc Thỏ Ngoan làm gì? (Hỏi thăm bạn) - Chiều đi học về Thỏ Ngoan chào ai? (Chào ông, chào bà) - Con thấy bạn Thỏ Ngoan như thế nào? (Rất ngoan và lễ phép). - Nào cùng làm Thỏ Ngoan đi học, gặp cô giáo Thỏ làm gì? (Chào cô). Vòng tay chào cô nào? (Vòng tay chào cô: cháu chào cô ạ!) - Đi học về gặp ông (Vòng tay chào ông. Cháu chào ông ạ!) - Gặp bà (Vòng tay chào bà. Cháu chào bà ạ!) - Gặp bác hàng xóm (Cháu chào bác ạ!). Mỗi một tình huống, mỗi một câu chuyện tôi dựa vào nội dung để giáo dục trẻ cách ứng xử phù hợp. Qua việc thảo luận các tình huống như vậy trẻ luôn có ý thức ứng xử phù hợp với con người và môi trường xung quanh Biện pháp 8: Phối kết hợp giữa giáo viên với phụ huynh Tổ chức họp phụ huynh đầu năm: Xây dựng hình thức và nội dung gặp gỡ sao cho phong phú, tạo được ấn tượng buổi ban đầu, dành nhiều thời gian trao đổi tâm sự về đặc điểm, tâm lý lứa tuổi của các con, nói nhiều về việc học, việc chơi, sinh hoạt và những kiến thức mà trẻ lĩnh hội được thông qua các hoạt động hàng ngày. Vận động phụ huynh sưu tầm, góp những nguyên vật liệu làm đồ dùng, đồ chơi phục vụ cho việc chăm sóc giáo dục trẻ. Xây dựng tốt góc những điều cha mẹ cần biết tại lớp, thường xuyên thay đổi nội dung tuyên truyền để phụ huynh biết con em mình hôm nay hoạt động những gì, ăn những món ăn gì. Và phụ huynh hiểu đựơc tầm quan trọng của việc giúp trẻ có những hành vi văn hoá ngay từ tuổi còn rất nhỏ. Cô giáo cần phải kết hợp và tận dụng mọi đối tượng cùng giáo dục trẻ bằng cách động viên họ tham gia mọi phong trào của lớp, của trường đề ra. Trong đợt nghỉ dịch covid – 19 thì biện pháp phối hợp giữa giáo viên với phụ huynh là cần thiết 5. Kết quả đạt được so sánh đối chứng Sau khi lựa chọn đề tài, tôi đã đưa vào thực tiễn trên trẻ tại lớp mình trực tiếp giảng dạy, qua một năm học triển khai đề tài “Một số biện pháp rèn nề nếp, thói quen cho trẻ mẫu giáo 3 – 4 tuổi” tôi đã khảo sát lại 26/26 học sinh lớp 3-4 tuổi của lớp và đã thu được kết quả như sau: 13
( Minh chứng ở Bảng 2: Bảng kết quả đạt được qua quá trình theo dõi và đánh giá cuối năm) PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 1. Kết luận Muốn có được kết quả trong việc giáo dục rèn nề nếp thói quen cho trẻ, qua quá trình thực hiện tôi rút ra một số kinh nghiệm như sau: - Giáo viên phải nắm vững kiến thức và nội dung giáo dục trẻ mầm non - Thường xuyên nghiên cứu, vận dụng linh hoạt các phương pháp và hình thức lồng ghép giáo dục nề nếp thói quen cho trẻ thông qua các hoạt động. - Luôn trao đổi, học hỏi, rút kinh nghiệm của đồng nghiệp cũng như của những người đi trước. Không ngừng tự học hỏi, tự bồi dưỡng, tự rèn luyện mình về trình độ chuyên môn. - Giáo viên phải dựa vào tình hình của lớp để đề ra kế hoạch, nội dung hình thức và biện pháp cụ thể. - Thường xuyên bao quát trẻ trong các hoạt động để sửa sai, uốn nắn kịp thời, qua đó rèn luyện cho trẻ nề nếp thói quen. - Tuyên truyền vận động và phối hợp các bậc phụ huynh rèn cho trẻ có nề nếp, thói quen ngay ở nhà. Việc đưa giáo dục nề nếp thói quen vào trường mầm non là hết sức cần thiết và quan trọng, vì tuổi mầm non là giai đoạn rất quan trọng để phát triển ý thức cho trẻ. Giáo dục nề nếp thói quen cho trẻ ở trường mầm non giúp trẻ có kĩ năng sống và hành vi đúng đắn. Những nề nếp, thói quen trẻ học được ở giai đoạn này có ý nghĩa lớn và tạo tiền đề cho việc phát triển nhân cách cho trẻ sau này. 2. Đề xuất và khuyến nghị Để giáo dục lễ giáo cho trẻ ở trường mầm non đạt kết quả tốt nhất, tôi có một số khuyến nghị như sau: - Tổ chức nhiều hơn các hoạt động ngoại khóa, dã ngoại, tổ chức các trò chơi để trẻ tận hưởng cảm giác tự do giao lưu, chia sẻ, sự mạnh dạn, tự tin, chia sẻ, giúp đỡ cho trẻ - Tổ chức các hội thi nâng cao kĩ năng sống cho trẻ. Trên đây là bản sáng kiến kinh nghiệm của tôi. Tôi rất mong Ban giám hiệu nhà trường và Hội đồng khoa học của Phòng giáo dục góp ý bổ sung cho tôi để bản sáng kiến của tôi được hoàn thiện hơn. Qua bản sáng kiến kinh nghiệm này, tôi xin chân thành cảm ơn các cấp lãnh đạo, Ban giám hiệu nhà trường, các bậc phụ huynh cùng toàn thể các đồng nghiệp đã giúp đỡ tôi hoàn thành sáng kiến kinh nghiệm của mình. Tôi xin chân thành cảm ơn! Tản Hồng, ngày…….. tháng…….năm 2021 14
Bảng 1: Bảng kết quả khảo sát thực tế đầu năm STT Đạt Chưa đạt Nội dung khảo sát Số Tỷ lệ Số Tỷ lệ lượng % lượng % 1 Biết chào cô, chào ba mẹ, chào 12 46% 14 54% khách. 2 Có nề nếp sinh hoạt tốt trong giờ ăn, 12 46% 14 54% giờ ngủ 3 Biết giữ gìn đồ chơi và cất dọn đồ 11 42% 15 58% chơi đúng quy định. 4 Hồn nhiên, mạnh dạn giao lưu, hợp 11 42% 15 58% tác với bạn bè. 5 Biết giữ gìn vệ sinh không vứt rác 11 42% 15 58% 15
bừa bãi ra lớp. Bảng 2: Bảng kết quả đạt được qua quá trình theo dõi và đánh giá cuối năm. STT Đạt Chưa đạt Nội dung khảo sát Số Tỷ lệ Số Tỷ lệ lượng % lượng % 1 Biết chào cô, chào ba mẹ, chào 25 97% 1 3% khách. 2 Có nề nếp sinh hoạt tốt trong giờ 25 97% 1 3% ăn, giờ ngủ 3 Biết giữ gìn đồ chơi và cất dọn 24 94% 2 6% đồ chơi đúng quy định. 4 Hồn nhiên, mạnh dạn giao lưu, 25 97% 1 3% hợp tác với bạn bè 5 Biết giữ gìn vệ sinh không vứt 24 97% 2 6% rác bừa bãi ra lớp. 16
Hình ảnh 1: Cô đón trẻ vào lớp Hình ảnh 2: Trẻ cất đồ chơi đúng nơi quy định 17
Hình ảnh 3: Cô và trẻ nhặt rác bỏ vào thùng rác 18