zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Tài Liệu Phổ Thông

» Sáng kiến kinh nghiệm

Sáng kiến kinh nghiệm THCS: Phát huy năng lực tự chủ và tự học trong dạy và học môn Lịch sử lớp 9 thông qua việc khai thác tích cực kênh hình

Chia sẻ: Tabicani09 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:25

Báo xấu

36
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu, nhiệm vụ mà đề tài này hướng đến chính là năng lực tự chủ và tự học, khơi dậy khả năng tư duy, sáng tạo của học sinh, thông qua các kênh hình về các bản đồ, sơ đồ, về các nhân vật lịch sử cũng như về các sự kiện lịch sử của Việt Nam và thế giới trong sách giáo khoa Lịch sử 9, học sinh được khắc sâu và ghi nhớ những nội dung của bài học.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm THCS: Phát huy năng lực tự chủ và tự học trong dạy và học môn Lịch sử lớp 9 thông qua việc khai thác tích cực kênh hình

UBND HUYỆN GIA LÂM TRƯỜNG THCS LỆ CHI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM PHÁT HUY NĂNG LỰC TỰ CHỦ VÀ TỰ HỌC TRONG DẠY VÀ HỌC MÔN LỊCH SỬ LỚP 9 THÔNG QUA VIỆC KHAI THÁC TÍCH CỰC KÊNH HÌNH Lĩnh vực: Môn Lịch sử Cấp học: Trung học Cơ sở Tác giả: Lê Thị Thu Đơn vị công tác: Trường THCS Lệ chi Chức vụ: Giáo viên NĂM HỌC 2019-2020
Phát huy năng lực tự chủ và tự học trong dạy và học môn Lịch sử lớp 9 thông qua việc khai thác tích cực kênh hình MỤC LỤC IV. Giới hạn phạm vi nghiên cứu 4 V. Phương pháp nghiên cứu 5 PHẦN B: NỘI DUNG 6 I. Cơ sở lý luận 6 II. Thực trạng 6 III. Các giải pháp, biện pháp 7 1. Mục tiêu của giải pháp, biện pháp 7 2. Nội dung và cách thực hiện 8 3. Ứng dụng cụ thể 9 Giáo án minh họa 11 4. Kết quả 21 PHẦN C: KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 22 I. KẾT LUẬN 22 II. KHUYẾN NGHỊ 22 TÀI LIỆU THAM KHẢO 24 1/24
Phát huy năng lực tự chủ và tự học trong dạy và học môn Lịch sử lớp 9 thông qua việc khai thác tích cực kênh hình DANH MỤC VIẾT TẮT 1. Học sinh: Hs 2. Giáo viên: GV 3. Mục tiêu: MT 4. Công nghệ thông tin: CNTT 2/24
Phát huy năng lực tự chủ và tự học trong dạy và học môn Lịch sử lớp 9 thông qua việc khai thác tích cực kênh hình A. ĐẶT VẤN ĐỀ I. Lý do chọn đề tài Trong thời gian qua, vấn đề đổi mới phương pháp dạy học đã được đề cập và thu hút sự quan tâm của nhiều nhà nghiên cứu, quản lý giáo dục, giáo viên trực tiếp giảng dạy. Nhìn chung đều khẳng định, đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát huy tính tích cực của học sinh là rất quan trọng trong việc nâng cao chất lượng giáo dục nhằm chuẩn bị tốt nhất cho chương trình giáo dục phổ thông tổng thể. Với quan điểm đó, trong những năm qua đã dấy lên một cuộc vận động đổi mới phương pháp dạy học trong hệ thống giáo dục nói chung và các trường phổ thông nói riêng. Đồng thời nhiều đợt tập huấn, hội thảo đổi mới phương pháp dạy học đã được tổ chức ở những cấp độ khác nhau, nhằm nâng cao năng lực sư phạm cho giáo viên. Từ đó đã có nhiều phương pháp mới đã được giáo viên ứng dụng trong việc dạy học và đã dấy lên một phong trào thi đua dạy học, trao đổi kinh nghiệm chuyên môn trong đội ngũ giáo viên ở các trường học. Những hoạt động trên đã góp phần tích cực nâng cao chất lượng giáo dục trong thời gian qua. Với tình hình chung, đổi mới phương pháp giảng dạy của bộ môn Lịch sử cũng đã được sự quan tâm đúng mức. Nhiều phương pháp mới theo hướng phát huy những phẩm chất, năng lực, tính tích cực của học sinh đã được sử dụng, đặc biệt là ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học. Cũng phải thấy rằng, việc nâng cao chất lượng dạy học bộ môn Lịch sử là sự kết hợp hài hoà, nhuần nhuyễn của cả hệ thống phương pháp, mỗi phương pháp đều có vai trò nhất định riêng. Trong đó phương pháp khai thác kênh hình trong sách giáo khoa Lịch sử phục vụ cho giảng dạy, góp phần tích cực đổi mới phương pháp dạy học hiện nay, bởi lẽ: Kênh hình trong sách giáo khoa không những minh hoạ, làm cơ sở cho việc tạo biểu tượng lịch sử mà còn là một nguồn cung cấp kiến thức cho học sinh, vì một số bài viết trong sách giáo khoa còn có nhiều nội dung để bỏ ngỏ, yêu cầu học sinh thông qua làm việc với tranh ảnh, lược đồ, sơ đồ... để tìm tòi, khám phá những kiến thức mới, cần thiết liên quan đến nội dung bài học. Ngoài ra việc khai thác tốt kênh hình sẽ tạo nên một không gian sinh động trong giờ học, giúp học sinh chủ động tiếp thu kiến thức và học sinh sẽ nhớ kĩ, hiểu sâu hơn những kiến thức đã học. Bên cạnh đó, còn góp phần phát triển kĩ năng quan sát, phân tích, nhận xét, đánh giá và tư duy ngôn ngữ cho học sinh... Tuy nhiên, làm thế nào để phát huy năng lực tự chủ và tự học trong giờ học lịch sử, thì kĩ năng khai thác kênh hình của giáo viên đóng vai trò quyết định. Vì vậy, nắm được những kĩ năng cơ bản để khai thác kênh hình sách giáo khoa phục vụ cho việc giảng dạy là sự cần thiết về chuyên môn của giáo viên nói chung và giáo viên Lịch sử nói riêng hiện nay. Để góp phần vào việc đổi mới phương pháp dạy học nói chung, dạy học Lịch sử nói riêng, bản thân tôi xin mạnh dạn trình bày một số vấn đề về việc: 3/24
Phát huy năng lực tự chủ và tự học trong dạy và học môn Lịch sử lớp 9 thông qua việc khai thác tích cực kênh hình Phát huy năng lực tự chủ và tự học trong dạy và học môn Lịch sử lớp 9 thông qua việc khai thác tích cực kênh hình. Với việc nghiên cứu đề tài này, tôi mong muốn sẽ góp phần giúp giáo viên tiến hành một giờ dạy học hiệu quả tốt hơn, học sinh tích cực chủ động trong việc tiếp thu lĩnh hội kiến thức của bài học. Đây cũng là lí do tôi chọn đề tài này. II. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài Mục tiêu, nhiệm vụ mà đề tài này hướng đến chính là năng lực tự chủ và tự học, khơi dậy khả năng tư duy, sáng tạo của học sinh, thông qua các kênh hình về các bản đồ, sơ đồ, về các nhân vật lịch sử cũng như về các sự kiện lịch sử của Việt Nam và thế giới trong sách giáo khoa Lịch sử 9, học sinh được khắc sâu và ghi nhớ những nội dung của bài học. Từ đó các em có những hiểu biết nhất định về lịch sử của nhân loại, lịch sử của thế giới, thêm yêu quý và tự hào về những trang sử hào hùng của dân tộc, tôn thờ và ngưỡng mộ những danh nhân thế giới nói chung và danh nhân Việt Nam nói riêng. Và trên hết là nhằm nâng cao chất lượng môn học. III. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của đề tài này là tất cả học sinh lớp 9 trong những năm học vừa qua. Bên cạnh có thể áp dụng phương pháp khai thác kênh hình trong dạy học cho một số môn học khác như Văn học, Địa lý, Sinh học, GDCD… IV. Giới hạn phạm vi nghiên cứu. Đề tài xoay quanh việc nghiên cứu giảng dạy và học tập với việc: Nâng cao năng lực tự chủ và tự học qua việc khai thác, phân tích nội dung và ý nghĩa của kênh hình trong sách giáo khoa và cả những kênh hình sưu tầm bên ngoài có liên quan vào bài học Lịch sử một cách phù hợp để tăng tính hấp dẫn trong giờ học Lịch sử, góp phần phát huy năng lực tự học và tự chủ, tính tích cực của học sinh trong dạy học Lịch sử 9 và bậc trung học cơ sở. Kết hợp việc sử dụng bản đồ, lược đồ và các hình ảnh minh họa để phân tích về một nhân vật lịch sử, một trận đánh hay một sự kiện lịch sử mà giáo viên đang trình bày, gây được hứng thú, suy ngẫm cho học sinh, hướng các em đến với nội dung của bài học. Học sinh yêu thích bộ môn, hứng thú và tích cực học tập hơn, như vậy sẽ cho kết quả cao hơn. Biện pháp tuy có thể nói không mới lắm, nhưng với sự chủ động hướng dẫn của giáo viên và sự tích cực của học sinh đã đem đến một kết quả khả quan hơn trong quá trình học phát huy được năng lực tự chủ và tự học. Dạy học nói chung và dạy học Lịch sử nói riêng yêu cầu người giáo viên phải biết sử dụng linh hoạt các phương pháp trong tiết dạy thì mới giúp cho học sinh khắc sâu kiến thức một cách chủ động. Tuy nhiên không phải lúc nào cũng yêu cầu học sinh phải phân tích kỹ tất cả các kênh hình trong sách giáo khoa Lịch sử. Nếu học sinh chưa hiểu bài, chưa trình bày được lược đồ, chưa phân tích được sự kiện sẽ làm mất thời gian. Do đó yêu cầu người giáo viên phải có nghệ thuật sư phạm khi dạy học lịch sử. Biết đọc bản đồ, biết tường thuật trận 4/24
Phát huy năng lực tự chủ và tự học trong dạy và học môn Lịch sử lớp 9 thông qua việc khai thác tích cực kênh hình đánh, biết phân tích nội dung của kênh hình và phải biết hướng dẫn học sinh nắm được những nội dung của bài học thông qua kênh hình đó. Từ đó biết phân tích, nhận xét, đánh giá sự các kiện lịch sử. V. Phương pháp nghiên cứu Để tiến hành thực hiện đề tài này tôi sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau: + Phương pháp nghiên cứu tài liệu bổ trợ về “Phương pháp dạy học Lịch sử”. + Nghiên cứu các loại sách tham khảo, sách giáo khoa Lịch sử lớp 9; sách chuẩn kiến thức kỹ năng và các nguồn thông tin khác. + Sưu tầm thêm các bản đồ, lược đồ, các tranh ảnh liên quan đến nội dung của đề tài. + Phương pháp so sánh, đối chiếu. + Thao giảng, dự giờ, trao đổi ý kiến với các đồng nghiệp trong quá trình giảng dạy. + Áp dụng kinh nghiệm, phương pháp mới trên lớp học. + Đánh giá kết quả ban đầu và điều chỉnh bổ sung. + Kiểm tra, đánh giá kết quả học sinh. 5/24
Phát huy năng lực tự chủ và tự học trong dạy và học môn Lịch sử lớp 9 thông qua việc khai thác tích cực kênh hình B. NỘI DUNG I. Cơ sở lý luận Bộ môn Lịch sử với những đặc trưng riêng của nó có vai trò và tác động to lớn trong việc giáo dục thế hệ trẻ hiện nay. Tuy nhiên ngày nay việc học sinh không thích học cũng như tìm hiểu về lịch sử dân tộc ngày càng nhiều. Nhiều em cho rằng đây là một môn học thuộc lòng mất nhiều thời gian lại khô khan, nhàm chán. Thiếu hiểu biết lịch sử là điều vô cùng nguy hiểm khi văn hóa Việt Nam, con người Việt Nam hội nhập với văn hóa và con người của nhiều dân tộc trên thế giới. Vậy tại sao học sinh lại thiếu hiểu biết và không thích học Lịch sử? Cũng có nhiều nguyên nhân. Song không thể phủ nhận nguyên nhân xuất phát từ việc dạy và học Lịch sử của chúng ta từ trước đến nay còn nặng về cung cấp kiến thức gây ra tình trạng quá tải cho học sinh. Do đặc điểm của việc nhận thức Lịch sử là không trực tiếp quan sát sự kiện, nhân vật quá khứ nên việc tạo biểu tượng là một yêu cầu quan trọng trong dạy học bộ môn. Biểu tượng lịch sử là hình ảnh chân thực của quá khứ về hiện thực quá khứ được phản ánh trong tư duy học sinh với những nét chung nhất, điển hình nhất. Việc khai thác kênh hình trong sách giáo khoa là một biện pháp quan trọng để nâng cao chất lượng dạy học, tuy nhiên nó chưa được quan tâm một cách đầy đủ. Chúng ta mới chỉ quan tâm đến kênh chữ nhiều hơn mà không nhận thấy kênh hình không những là nguồn kiến thức quan trọng mà nó còn là phương tiện trực quan có giá trị giúp bài học lịch sử trở nên sinh động và hấp dẫn hơn. Trong các buổi bồi dưỡng thay sách giáo viên mới chỉ được giải thích về kênh chữ, nội dung, phương pháp mà chưa được bồi dưỡng cụ thể về kênh hình. Có nhiều kênh hình mới mà giáo viên chưa thật nắm rõ về xuất xứ cũng như nội dung của nó. Nhiều giáo viên còn ngại sử dụng kênh hình do sợ mất thời gian hoặc nếu có sử dụng thì chỉ mạng tính chất minh họa cho bài giảng nên chưa phát huy được hết hiệu quả của nó. Vậy với mong muốn góp phần nâng cao chất lượng dạy và học môn lịch sử, bằng thực tiễn giảng dạy và học hỏi kinh nghiệm từ đồng nghiệp cũng như tự nghiên cứu tài liệu, tôi xin mạnh dạn đưa ra một số ý kiến chủ quan về việc phát huy năng lực tự chủ và tự học thông qua sử dụng kênh hình trong dạy học Lịch sử lớp 9 ở bậc THCS. II. Thực trạng 1. Thuận lợi: Từ năm học 2019-2020, phòng Giáo dục huyện Gia Lâm đã tổ chức nhiều chuyên đề để tạo điều kiện cho giáo viên có cơ hội trao đổi phương pháp giảng dạy, học tập, rút kinh nghiệm lẫn nhau trong công tác chuyên môn giữa các giáo viên cùng bộ môn trong toàn huyện. 6/24
Phát huy năng lực tự chủ và tự học trong dạy và học môn Lịch sử lớp 9 thông qua việc khai thác tích cực kênh hình Đại đa số giáo viên đều tích cực tìm kiếm những thông tin bổ ích có liên quan đến nội dung bài dạy như tranh ảnh, tư liệu, phim tài liệu, truyện kể về lịch sử... Giáo viên đều cố gắng thay đổi phương pháp giảng dạy của mình theo hướng phát huy tính tích cực của học sinh thông qua các phương pháp dạy học như phương pháp trực quan, phương pháp nêu tình huống và giải quyết vấn đề, phương pháp vấn đáp thông qua sự trình bày sinh động giàu hình ảnh của giáo viên trong tường thuật, miêu tả, kể chuyện, hoặc nêu đặc điểm của nhân vật lịch sử.... Đa số học sinh đều tích cực hào hứng muốn được tự mình khám phá nội dung của bản đồ, lược đồ, muốn được nêu ý nghĩa hoặc phân tích nội dung các bức tranh nên đã đưa lại hiệu quả cao trong quá trình lĩnh hội kiến thức thông qua các kênh hình trong sách giáo khoa và những kênh hình mà giáo viên sưu tầm được. 2. Khó khăn: Ở trường Trung học cơ sở một số học sinh còn lười học và chưa có sự say mê môn học Lịch sử, cho nên việc ghi nhớ các sự kiện, hiện tượng, nhân vật lịch sử.... còn yếu. Nhiều em chưa độc lập suy nghĩ để trả lời một câu hỏi mà chỉ đọc nguyên si trong sách giáo khoa hay chỉ nêu được diễn biến sự việc mà không lí giải được vì sao nó lại diễn ra, như thế hay sự kiện đó nói lên điều gì. Bởi vậy, bản thân các em nên có một phương pháp học tích cực để chiếm lĩnh kiến thức từ bài giảng của giáo viên. Mặt khác, giáo viên giảng dạy bộ môn Lịch sử ở trường một phần nào đó chưa gây được sự hứng thú, tìm tòi và khám phá cho học sinh trong việc học bộ môn, cho nên nhiều học sinh chán ghét bộ môn và học chỉ để đối phó dẫn đến chất lượng kiểm tra một số em ở một số lớp còn thấp. Nhằm giảm bớt số lượng học sinh yếu kém, nâng cao chất lượng dạy và học của của bộ môn, bản thân tôi đã thấy được điều đó cố gắng đưa ra các phương pháp học tập tích cực mà cụ thể là: tích cực sưu tầm tranh ảnh tư liệu, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong soạn giảng và luôn tìm tòi những phương pháp để khai thác kênh hình một cách hiệu quả nhất. Để các em luôn phát huy được năng lực tự chủ và tự học của mình. III. Giải pháp, biện pháp 1. Mục tiêu của giải pháp, biện pháp: Nhiều năm qua, cá nhân tôi bức xúc trước vấn đề học sinh không hiểu gì về lịch sử nhân loại cũng như lịch sử dân tộc mình và đặc biệt những năm gần đây tình trạng học sinh thi vào các trường đại học tỉ lệ điểm thấp ở bộ môn Lịch sử là rất nhiều. Điều này không chỉ riêng tôi mà rất rất nhiều giáo viên nói chung và giáo viên bộ môn Lịch sử nói riêng, các cấp quản lí phải lưu tâm và suy nghĩ. Do đó tôi mạnh dạn đưa ra một vài kinh nghiệm của bản thân để góp phần nhỏ bé của mình vào sự nghiệp chung. Việc vận dụng các phương pháp, kỹ năng khai thác kênh hình vào giảng dạy Lịch sử, theo kinh nghiệm của bản thân tôi cùng nhiều đồng nghiệp khác đã được tham khảo ý kiến là một việc làm rất có hiệu quả nhằm gây hứng thú cho học sinh, nhất là trong giai đoạn hiện nay, khi 7/24
Phát huy năng lực tự chủ và tự học trong dạy và học môn Lịch sử lớp 9 thông qua việc khai thác tích cực kênh hình việc học Lịch sử, tìm hiểu Lịch sử, nhận thức Lịch sử đang có chiều hướng giảm sút, xuống cấp. Các kênh hình về bản đồ lịch sử, về nhân vật lịch sử với ưu thế của nó: rõ ràng, sinh động, dễ nhớ, dễ ấn tượng, dễ đi vào lòng người… sẽ là một thế mạnh trong việc hỗ trợ đắc lực cho việc truyền thụ kiến thức lịch sử thông qua đó góp phần giáo dục đạo đức, lòng biết ơn đối với truyền thống tổ tiên, với các lãnh tụ, các danh nhân cũng như những anh hùng liệt sĩ đã hi sinh, đã đóng góp xương máu của mình để làm rạng rỡ thêm lịch sử nước nhà cũng như lịch sử văn minh nhân loại. 2. Nội dung và cách thức thực hiện: Để đạt hiệu quả cao trong việc nâng cao năng lực tự học và tự chủ trong dạy và học môn sử 9 khi khai thác kênh hình trong sách giáo khoa trong các tiết học Lịch sử nhằm phục vụ cho hoạt động dạy và học, giáo viên nên yêu cầu học sinh quan sát và tìm hểu thông tin liên quan đến kênh hình của bài học mới ở nhà. Đồng thời phải có kế hoạch cụ thể công việc của thầy và trò trong quá trình làm việc trên lớp. Trước hết để khai thác tốt kênh hình trong SGK phục vụ cho việc giảng dạy bộ môn lịch sử, bằng những kinh nghiệm thực tế, tôi xin trình bày một số kĩ năng cơ bản sau: Trước tiên, tôi thống nhất các bước cụ thể và hướng dẫn học sinh khi khai thác nội dung kênh hình trong sách giáo khoa (bản đồ - lược đồ, tranh ảnh…): Giúp học sinh có thể chủ động chuẩn bị tìm hiểu nội dung trước ở nhà: ( *) Khai thác nội dung lược đồ (bản đồ): - Bước 1: Học sinh quan sát lược đồ (chú ý quan sát cả nội dung, ranh giới và các kí hiệu của lược đồ) - Bước 2: Giáo viên đặt câu hỏi nêu vấn đề và gợi ý học sinh tìm hiểu nội dung lược đồ . - Bước 3: Học sinh trình bày kết quả tìm hiểu nội dung lược đồ . - Bước 4: Giáo viên nhận xét, bổ sung, hoàn chỉnh nội dung lược đồ (gắn liền với nội dung bài học ). ( Thông thường trước khi tìm hiểu bài học mới có bản đồ minh hoạ giáo viên yêu cầu học sinh tìm hiểu hoặc vẽ chuẩn bị trước.) (*) Khai thác nội dung tranh ảnh : - Bước 1: Học sinh quan sát tranh ảnh để xác định một cách khái quát nội dung tranh ảnh cần khai thác. - Bước 2: Giáo viên nêu câu hỏi, nêu vấn đề, tổ chức hướng dẫn học sinh tìm hiểu nội dung tranh ảnh . - Bước 3: Học sinh trình bày kết quả tìm hiểu nội dung tranh ảnh. - Bước 4: Giáo viên nhận xét, bổ sung, hoàn thiện nội dung khai thác tranh ảnh, cung cấp kiến thức cho học sinh . Các bước khai thác nội dung kênh hình trong SGK trên đây nếu được thực hiện đều đặn trong các tiết dạy sẽ phát huy rất hiệu quả năng lực tự chủ và tự 8/24
Phát huy năng lực tự chủ và tự học trong dạy và học môn Lịch sử lớp 9 thông qua việc khai thác tích cực kênh hình học cho học sinh. Làm thế nào để hệ thống kênh hình trong SGK Lịch sử 9 thể hiện được tối đa giá trị của nó? Tôi xin đi vào hai vấn đề cơ bản: Khai thác kênh hình vào lúc nào ? Khai thác kênh hình như thế nào ? 3. Ứng dụng cụ thể: 3.1. Khai thác kênh hình vào lúc nào? Việc khai thác kênh hình, gần như song hành với kênh chữ - khai thác kênh hình có thể đi trước mở đường, có thể đi sau kênh chữ để hoàn thiện nội dung kiến thức và kênh hình được khai thác khi kênh chữ đề cập tới. Tôi xin đưa ra các phương án, ở 28 kênh hình trong học kì một (từ bài 1 đến bài 17). Các kênh hình được khai thác vào đầu mục của bài (từ khai thác kênh hình, sẽ định hướng kiến thức cho học sinh khi khai thác kênh chữ ): Hình 2 (bài1) , Hình 12 (bài 6) Hình 3 (bài 2) Hình 14 (bài 7) Hình 5 (bài 4) Hình 17 (bài 9) Hình 9 (bài 5) Hình 21 (bài 10) Hình 10, hình 11 (bài 5) Hình 22, hình 23 (bài 11) Các kênh hình khai thác vào cuối mục (để hoàn thiện nội dung ): Hình 4 (bài 2), hình 6 (bài 4 ) Khai thác kênh hình khi kênh chữ đề cập tới (kênh hình cụ thể hoá nội dung kênh chữ ): Hình 1 ( bài 1) ; Hình 18, hình 19, hình 20 (bài 9); Hình 7, hình 8 (bài 4) ; Hình 24 hình 25 , hình 26 (bài 12), Hình 13 (bài 6 ) ; Hình 27 (bài 14) ; Hình 15 (bài7); Hình 28 (bài 16). Hình 16 (bài 8) ; Trên đây là những phương án bản thân đã thể nghiệm qua nhiều năm thực hiện phương pháp dạy học mới, ở chương trình Lịch sử lớp 9 - sự sắp xếp và bố trí nằy không phải là một quy định bắt buộc, mà nó hoàn toàn phụ thuộc vào sự chủ động về kiến thức, khả năng linh hoạt, sáng tạo của mỗi giáo viên. Tuy nhiên, dù khai thác kênh hình ở thời điểm nào chăng nữa, thì điều quan trọng nhất vẫn là: Khai thác theo hướng thể hiện phương pháp mới- nghĩa là: Giáo viên phải hướng dẫn học sinh định hướng được kiến thức, tập trung sự suy nghĩ của các em vào trọng tâm của vấn đề. 3.2. Khai thác kênh hình như thế nào ? Việc khai thác kênh hình vào lúc nào là hợp lý và đúng lúc trong bài giảng, là điều hết sức quan trọng. Nhưng bên cạnh xác định đúng thời điểm khai thác, giáo viên phải biết được mình sẽ khai thác nội dung gì? Khai thác như thế nào để kênh hình "Bật lên tiếng nói" của chính nó - Tức là nội dung kiến thức của kênh hình sẽ được thể hiện rõ qua lời giảng của giáo viên - lúc này, chính kênh hình là “nguồn cung cấp kiến thức”. Nếu giáo viên khai thác tốt, kênh hình 9/24
Phát huy năng lực tự chủ và tự học trong dạy và học môn Lịch sử lớp 9 thông qua việc khai thác tích cực kênh hình không chỉ có giá trị cung cấp kiến thức, mà kênh hình còn có giá trị rất lớn trong việc giáo dục đạo đức, tư tưởng, tình cảm cho các em học sinh. (*) Ví dụ: (Bài 5: III. Từ “ASEAN 6” Phát triển thành “ASEAN 10”) Hình 11. Hội nghị cấp cao ASEAN VI họp tại Hà Nội Ở phần 3.1 (khai thác kênh hình vào thời điểm nào?), chúng ta đưa ra phương án: Khai thác hình 11 ngay từ đầu mục III . Giáo viên cho học sinh quan sát hình 11 và hướng dẫn các em khai thác: Hỏi: Các em nhận biết gì từ hình 11?  Các em trả lời được ngay: Đây là hội nghị cấp cao ASEAN VI họp tại Hà Nội. Như thế chưa đủ, ta hướng học sinh khai thác vào trung tâm của bức ảnh: 9 nguyên thủ của 9 Quốc gia Đông Nam Á, với gương mặt rạng rỡ nụ cười, đang nắm chặt tay trong tay  9 nguyên thủ - 9 quốc gia đang kết thành một khối vững vàng tiến tới…đây chính là hội nghị cấp cao ASEAN VI họp tại Hà Nội, ngày 15,16/12/1998 -> một mốc lịch sử đặc biệt quan trọng trong quá trình phát triển của tổ chức ASEAN. => Từ việc khai thác một kênh hình cụ thể sẽ rèn cho học sinh năng lực tự học rất cao. Kích thích sự tìm tòi, lòng say mê đối với môn học, học sinh sẽ dễ dàng ghi nhớ được những kiến thức trọng tâm của bài mới. => Từ việc khai thác kênh hình tích cực giáo viên sẽ hướng dẫn học sinh kết hợp vơi nội dung của kênh chữ, để tiết dạy vừa hiệu quả, nhẹ nhàng phát huy được những năng lực và phẩm chất của học sinh. 10/24
Phát huy năng lực tự chủ và tự học trong dạy và học môn Lịch sử lớp 9 thông qua việc khai thác tích cực kênh hình GIÁO ÁN MINH HỌA Tiết 16: Chương I: VIỆT NAM TRONG NHỮNG NĂM 1919 - 1930 Bài 14 : VIỆT NAM SAU CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ NHẤT I. MỤC TIÊU: 1. Kiến thức: Giúp học sinh nắm được. - Nguyên nhân, mục đích, nội dung, đặc điểm của chương trình khai thác thuộc địa lần thứ hai của thực dân Pháp ở Việt Nam. - Những thủ đoạn của thực dân Pháp về chính trị, văn hoá, giáo dục phục vụ cho chương trình khai thác lần này. - Tình hình phân hóa xã hội Việt Nam sau chương trình khai thác thuộc địa lần thứ 2 của thực dân Pháp và thái độ chính trị, khả năng cách mạng của các giai cấp chiến tranh thế giới thứ nhất. 2. Kỹ năng: - Bước đầu làm quen với phương pháp tư duy, phân tích, suy luận và tổng hợp. - Rèn luyện kĩ quan sát bản đồ, hình ảnh, tập phân tích đánh giá và nhận xét hình ảnh, năng phân tích, đánh giá, khả năng thuyết trình, làm việc nhóm và khả năng tương tác kiến thức giữa học sinh với học sinh. 3. Thái độ: - Giáo dục cho Hs lòng căm thù đối với bọn thực dân Pháp áp bức, bóc lột nhân dân ta. Hs có sự đồng cảm với sự vất vả, cực nhọc của người lao động sống dưới chế độ Thực Dân phong kiến. 4. Phát triển năng lực, kĩ năng sống cơ bản - Định hướng phát triển một số năng lực của học sinh: Năng lực tự chủ và tự học, giao tiếp và hợp tác... - Kĩ năng tự nhận thức, kĩ năng suy nghĩ tích cực, kĩ năng tư duy sáng tạo. II. THIẾT BỊ DẠY HỌC. 1. Giáo viên: - Máy chiếu, bảng nhóm, bút chỉ… - Tranh ảnh: + Lược đồ về nguồn lợi của tư bản Pháp ở Việt Nam trong cuộc khai thác lần thứ hai. (Hình 27 sách giáo khoa trang 56) + Tranh ảnh người dân Việt Nam trồng cao su, khai thác than, giao thông vận tải và tài chính… + Tranh ảnh về đời sống các giai cấp, tầng lớp của xã hội Việt Nam sau chiến tranh thế giới thứ nhất. + Bảng biểu về cuộc khai thác lần thứ hai của thực dân Pháp… 2. Học sinh - Tìm hiểu trước bài, sgk, vở ghi - Học sinh sưu tầm tranh ảnh và tư liệu liên quan đến bài học. - Các nhóm chuẩn bị bài theo sự phân công của Giáo viên. III. PHƯƠNG PHÁP 11/24
Phát huy năng lực tự chủ và tự học trong dạy và học môn Lịch sử lớp 9 thông qua việc khai thác tích cực kênh hình - Đặt giải quyết vấn đề, đàm thoại gợi mở, thảo luận cặp, nhóm, khai thác kiến thức từ lược đồ, tranh ảnh lịch sử, thuyết trình, làm phóng viên… IV. HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC: 1/ Ổn định tổ chức: 1’ 2/ Kiểm tra bài cũ: (không kiểm tra) 3/ Bài mới: HOẠT ĐỘNG HOẠT ĐỘNG NỘI DUNG BÀI HỌC CỦA THẦY CỦA TRÒ Hoạt động 1: Khởi động (1’) Mục tiêu: Giúp Hs có tâm thế tiếp thu bài học mới GV dẫn dắt: GV: Hướng dẫn nhanh về bố cục của chương I. GV: Chiếu slide giao nhiệm vụ của từng nhóm ở nhà. Hoạt động 2: (18’) Tìm hiểu chương trình khai thác lần thứ 2 của thực dân Pháp. MT: Trình bày được nguyên nhân và các Hs: Lắng nghe I/ Chương trình khai thác lần thứ chính sách khai thác hai của thực dân Pháp: thuộc địa của Pháp tại Việt Nam sau Hs: Quan sát trên Thế Chiến I. hình chiếu để thực GV dẫn dắt: hiện. Ngay sau chiến tranh thế giới thứ nhất kết thúc (1918) Pháp thực hiện chương trình khai thác lần thứ hai ở Việt Nam. GV: Chiếu slide: Các thành phố của Pháp sau chiến tranh. 12/24
Phát huy năng lực tự chủ và tự học trong dạy và học môn Lịch sử lớp 9 thông qua việc khai thác tích cực kênh hình GV hỏi: Vậy nguyên nhân nào dẫn đến việc thực Hs: Lắng nghe câu 1. Nguyên nhân: dân Pháp tiến hành hỏi và trả lời cá khai thác thuộc địa nhân lần thứ hai? - Thực dân Pháp mặc dù thắng trận nhưng vẫn bị thiệt hại nặng nề sau chiến tranh. Hs: Lắng nghe GV chốt ý => -GV bổ sung: Tổn thất về người và của của Pháp (Năm 1920 số nợ quốc gia là 300 tỉ, là con nợ lớn của Mĩ riêng nợ Mĩ là 13 tỉ …) - Sau chiến tranh thế giới thứ nhất GV: Tích hợp với nước Pháp bị tàn phá nặng nề, kinh môn GDCD để giáo tế kiệt quệ. dục tinh thần hòa bình không gây chiến tranh. Hs: Phải giữ gìn GV: Dẫn dắt nền hòa bình chuyển ý không gây chiến => Dù thắng hay tranh. thua nhưng tất cả các nước tham gia chiến tranh đều chịu Hs: Trả lời cá tổn thất nặng nề về nhân mọi mặt. ? Như vậy thực dân Pháp tiến hành khai thác thuộc địa lần 2. Mục đích thứ hai tại Việt Nam - Vơ vét bóc lột để bù đắp thiệt hại. với mục đích gì ? ? Ai là người khởi xướng ra chương trình khai thác thuộc địa lần thứ hai? GVchiếu slide: 13/24
Phát huy năng lực tự chủ và tự học trong dạy và học môn Lịch sử lớp 9 thông qua việc khai thác tích cực kênh hình Hình ảnh nhân vật Hs: Quan sát hình An be Xa rô ảnh. GV: Tích hợp với môn địa lý. ?Tại sao Việt Nam được Anbe Xa rô chọn để đẩy mạnh chương trình khai thác ngay sau chiến tranh? Hs: Trả lời -Việt Nam là vùng đất tài nguyên phong phú khoáng sản, đất đai thích hợp trồng cây công nghiệp, dân đông, trình độ dân trí thấp. ?Thực dân Pháp đã Hs: Trả lời tiến hành khai thác thuộc địa trong 3. Nội dung những lĩnh vực nào Lược đồ kinh tế: về kinh tế? GV: Dựa trên sự chuẩn bị cô đã phân công ở nhà và dựa vào hình 27( Nguồn lợi của Tư bản Pháp ở Việt Nam trong Hs: Lắng nghe để cuộc khai thác lần thực hiện thứ 2) cho 2 nhóm. Cô giáo mời các nhóm lên trình bày về nội dung của Hình 27. Nguồn lợi của tư bản chương trình khai *Nhóm 1: Pháp ở Viêt Nam trong cuộc khai thác. + Nhóm trưởng thác lần thứ hai. lên bảng: (Giáo viên dùng bản đồ trống Việt GV: Tổ chức cho - Thuyết trình về Nam, để phóng to lược đồ hình 27, các nhóm tìm hiểu nông nghiệp, công hoặc chiếu trên máy.) nội dung của nghiệp và thương chương trình khai nghiệp (dựa vào 14/24
Phát huy năng lực tự chủ và tự học trong dạy và học môn Lịch sử lớp 9 thông qua việc khai thác tích cực kênh hình thác. tranh tư liệu đã chuẩn bị ở nhà). + Một thành viên trong nhóm 1: Lên bảng gắn các nội dung vào bản đồ nguồn lợi của tư bản Pháp ở Việt Nam (theo hình 27 sgk) * Nhóm 2: Nhận xét và đặt câu hỏi tương tác với nhóm 1: - Nhóm 1: Trả lời và các thành viên nhóm nhận xét. * Nhóm 2: - Nhóm phó lên bảng: Thuyết trình về giao thông vận tải, ngân hàng và thuế khóa (dựa vào tư liệu đã sưu tầm chuẩn bị lưu trong USB) * Các thành viên trong nhóm 2: Đặt câu hỏi tương - Nông nghiệp: Pháp đã tăng cường GV: Nhận xét và tác với nhóm 1. đầu tư vốn, chủ yếu vào đồn điền đánh giá phần trình cao su. bày và đặt câu hỏi Hs trả lời cá nhân - Công nghiệp: Pháp chú trọng tương tác giữa 2 khai thác mỏ (than), đầu tư vốn vào nhóm.. công nghiệp nhẹ. Để khắc sâu kiến - Thương nghiệp: Pháp độc thức. quyền, đánh thuế nặng hàng hóa GV hỏi: Em hãy các nước nhập vào Việt Nam. khái quát lại nội - Giao thông vận tải: Đầu tư phát dung của cuộc khai triển thêm, đường sắt xuyên Đông thác? Dương được nối liền nhiều đoạn, GV: Chốt kiến cầu, đường bộ. thức => - Tài chính: Ngân hàng Đông 15/24
Phát huy năng lực tự chủ và tự học trong dạy và học môn Lịch sử lớp 9 thông qua việc khai thác tích cực kênh hình Dương nắm quyền chỉ huy các ngành kinh tế Đông Dương. - Thuế khóa: Đánh nặng thuế GV hỏi: Các em thân, thuế điền và tăng các loại thuế vừa được tìm hiểu khác. nội dung của cuộc khai thác thuộc địa Hs: Trả lời lần 2. ? Vậy em có nhận xét gì về quy mô của chương trình khai thác thuộc địa lần thứ 2 so với => Quy mô rộng lớn, nền kinh tế chương trình khai nước ta bị phụ thuộc vào nền thác lần thứ nhất kinh tế của thực dân Pháp. của Pháp? GV: Chốt kiến thức => GV hỏi: Theo các em Pháp tập trung đầu tư vào công Hs: Trả lời nhanh nghiệp và giao thông vận tải có phải để phát triển kinh tế nước ta hay không? GV tích hợp với môn Ngữ văn ? Hãy kể tên tác phẩm văn học, Hs: Lắng nghe và những câu ca dao trả lời câu hỏi liên phản ánh số phận hệ người dân Việt Nam + Truyện ngắn trong những năm “Lão Hạc”của nhà thực dân Pháp đẩy văn Văn Nam Cao. mạnh tăng cường +Trong ca dao đã khai thác cao su ? từng viết: - Cao su xanh tốt lạ thường Mỗi cây bón một xác người công 16/24
Phát huy năng lực tự chủ và tự học trong dạy và học môn Lịch sử lớp 9 thông qua việc khai thác tích cực kênh hình GV: Chuyển ý sang nhân... mục II: Kinh tế Việt Nam có những chuyển biến nhất định ( ngoài ý muốn chủ quan của thực dân Pháp) những thay đổi về kinh tế II. Các chính sách chính trị . văn dẫn tới thay đổi về hóa, giáo dục. chính trị, văn hóa, xã hội… 1. Về chính trị: Pháp thực hiện Hoạt động 3: (10’) chính sách “chia để trị”, thâu tóm Tìm hiểu về các mọi quyền hành. chính sách chính trị, 2. Về văn hóa, giáo dục: văn hóa, giáo dục. + Thực hiện chính sách văn hóa nô MT: Biết được các Các nhóm lên dịch, ngu dân. nét chính về chính thuyết trình và đặt + Tuyên truyền chính sách khai trị, văn hóa , giáo câu hỏi tương tác. hóa. dục của Pháp GV: Tổ chức cho Hs thực hiện tìm hiểu kiến thức qua việc => Để phục vụ cho công cuộc khai thuyết trình của các thác, bóc lột và củng cố bộ máy nhóm. (Dựa trên các thống trị của thực dân Pháp ở hình ảnh mà các em thuộc địa. sư u tầm được) GV: Nhận xét hoạt động của các nhóm . GV: Chốt kiến thức trên bảng => GV hỏi: Em có nhận xét gì về những chính sách chính trị, văn hóa, xã hội? GV hỏi: Mục đích của những chính Hs trả lời: Rất sách về văn hoá, giáo thâm độc. dục? GV: Chuyển ý sang mục III Chương trình khai thác lần 2 của thực dân Pháp đã ảnh 17/24
Phát huy năng lực tự chủ và tự học trong dạy và học môn Lịch sử lớp 9 thông qua việc khai thác tích cực kênh hình hưởng đến xã hội Việt Nam như thế nào? bên cạnh những giai cấp cũ đã xuất hiện những giai cấp mới. Hoạt động 4: (10’) MT: Chỉ ra được III. Xã hội Việt Nam phân hoá. những chuyển biến về kinh tế, xã hội Việt Nam dưới tác động của cuộc khai thác thuộc địa lần II, bên cạnh những giai cấp cũ thì dưới tác động của chương trình khai thác thuộc địa lần hai đã xuất hiện những giai cấp mới. Khả năng của các giai cấp. GV hỏi: Trước khi Pháp tiến hành khai thác thuộc địa nước ta có những giai cấp nào? Hs: Trả lời (Chỉ có hai giai cấp là nông dân và địa chủ phong kiến sau khi thực dân Pháp tiến hành khai thác thuộc địa mới xuất hiện thêm những giai cấp mới..). GV: Chiếu hình Hs: Quan sát hình ảnh trên slide ảnh Gv hỏi: Em có nhận xét gì về bức tranh? Hs trả lời GV: Tổ chức cho Hs hoạt động nhóm: - Hs các nhóm thực Hình thức: Thảo hiện theo sự phân 18/24
Phát huy năng lực tự chủ và tự học trong dạy và học môn Lịch sử lớp 9 thông qua việc khai thác tích cực kênh hình luận nhóm 8. công. Thời gian thực Giai cấp, Thái độ chính trị, hiện: 5’ - HS trình bày kết tầng lớp khả năng cách mạng. Nội dung: ?Thái độ quả thảo luận. chính trị và khả năng cách mạng của - Đại diện các Địa chủ - Làm tay sai cho các giai cấp? nhóm nhận xét. phong Pháp , đàn áp bóc lột => Để phục vụ cho kiến nhân dân. công cuộc khai thác, + N1: Giai cấp địa - có tinh thần yêu bóc lột và củng cố bộ chủ nước, chống Pháp khi máy thống trị của + N2: Giai cấp tư có điều kiện. TDP ở thuộc địa. sản,tầng lớp tiểu tư GV cho HS nhận sản xét, bổ sung và cuối + N3: Giai cấp Tư sản - Làm tay sai cho cùng nông dân Pháp GV: Nhận xét đánh + N4: Giai cấp - Có tinh thần chống giá và cho điểm các công nhân Đế quốc chống phong nhóm. kiến, thái độ không GV chốt kiến thức Hs: Lắng nghe kiên định, dễ thỏa => (Nội dung được gắn hiệp. trên bảng) Vì họ đại diện cho Tiểu tư - Có tinh thần hăng GV hỏi: Vì sao giai phương thức sản sản hái cách mạng, chống cấp công nhân Việt xuất tiến tiến, lao Pháp, đặc biệt bộ Nam giữ vai trò lãnh động tập trung có phận trí thức, học sinh đạo cách mạng ? kỉ luật, kĩ thuật, họ sinh viên. Gv: Đặt câu hỏi so còn có những đặc sánh và liên hệ về điểm riêng: Bị áp Nông dân - Là lực lượng hăng hình ảnh người nông bức bóc lột nặng hái và đông đảo nhất dân và công nhân nề nhất, nên có của cách mạng. trong xã hội ngày tinh thần cách xưa và ngày nay ? mạng cao nhất... - Có tinh thần cách GV: Liên hệ vai trò Hs: Giới thiệu về Công mạng, nhanh chóng của CM của giai cấp hình ảnh tư liệu đã nhân vươn lên nắm quyền công nhân và nông sưu tầm ở nhà ... lãnh đạo cách mạng dân: nước ta. 4/ Củng cố: 4’ Gv: Cho học sinh chơi trò chơi để củng cố bài học theo sơ đồ tư duy cây 19/24

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.