Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Đổi mới công tác chủ nhiệm hướng tới xây dựng lớp học hạnh phúc ở trường THPT Quỳnh Lưu 4

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:59

Thêm vào BST

Báo xấu

16
lượt xem 10
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu sáng kiến nhằm giúp học sinh Trường THPT Quỳnh Lưu 4 có môi trường học an toàn, thân thiện, hạnh phúc với những suy nghĩ, ước mơ, nguyện vọng của các em. Rèn luyện cho các em KN sống chủ động, tích cực, sáng tạo, KN mềm cần thiết và hữu ích cho cuộc sống như KN giao tiếp, KN lập kế hoạch, KN làm việc nhóm.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Đổi mới công tác chủ nhiệm hướng tới xây dựng lớp học hạnh phúc ở trường THPT Quỳnh Lưu 4

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN =====  ===== SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐỀ TÀI: ĐỔI MỚI CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM HƢỚNG TỚI XÂY DỰNG LỚP HỌC HẠNH PHÚC Ở TRƢỜNG THPT QUỲNH LƢU 4 Lĩnh vực: Chủ nhiệm Năm học: 2022-2023 1
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN Đơn vị: Trƣờng THPT Quỳnh Lƣu 4 =====  ===== SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐỀ TÀI: ĐỔI MỚI CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM HƢỚNG TỚI XÂY DỰNG LỚP HỌC HẠNH PHÚC Ở TRƢỜNG THPT QUỲNH LƢU 4 Lĩnh vực: Chủ nhiệm Nhóm tác giả: Nguyễn Thị Thỏa – Võ Thị Hoan Tổ bộ môn: Khoa học xã hội – Toán tin Điện Thoại: 0963783255 - 0383733307 Năm học: 2022-2023 2
PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Lý do chọn đề tài Giáo dục đào tạo luôn là quốc sách hàng đầu, đặc biệt trong chiến lược phát triển kinh tế-xã hội giai đoạn hiện nay được thông qua tại Đại hội XIII của Đảng. “GD&ĐT cần tập trung đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, phát triển con người”. Đáng chú ý đây là lần đầu tiên trong văn kiện, Đảng đồng thời đưa sứ mạng “phát triển con người” cùng với sứ mạng “nâng cao chất lượng nguồn nhân lực”. Để hoàn thành trách nhiệm này, vai trò của GVCN là vô cùng quan trọng. Thực hiện Nghị quyết số 29/NQ-TW ngày 4/11/2013 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đồng thời xuất phát từ những yêu cầu thực tiễn của giáo dục trong bối cảnh hiện nay, khích lệ thầy cô nâng cao tinh thần trách nhiệm, xây dựng môi trường giáo dục lành mạnh, thân thiện, tích cực hướng tới xây dựng “Trường học hạnh phúc”. Một trường học hạnh phúc là trường học tự xây dựng cho mình mục tiêu, sứ mệnh phù hợp với người dạy, người học và với điều kiện thực tiễn của mỗi nhà trường dựa vào ba tiêu chí cốt lõi mà Bộ GD&ĐT đã lựa chọn: An toàn, yêu thương và tôn trọng. Lớp học hạnh phúc là khi mỗi học sinh cảm nhận được sự ấm áp, yêu thương tỏa ra từ thầy cô, bạn bè. Hạnh phúc với thầy và trò đôi khi rất giản dị, một lời động viên, một lời phê bình tích cực thể hiện tình yêu thương. Hạnh phúc còn là khi nỗ lực, cố gắng được đền đáp. Nhớ lời Bác dạy: “dù khó khăn đến đâu cũng tiếp tục thi đua học tốt, dạy tốt”. Mặc dù còn nhiều khó khăn trong việc giảng dạy và giáo dục học sinh, nhưng chúng tôi tin rằng: “mỗi giáo viên đều có thể vượt qua được những khó khăn đó và hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao bằng chính sự tận tâm của mình”. Từ đó đúc kết kinh nghiệm cho bản thân và tìm ra những giải pháp để hướng tới mục tiêu chung của toàn ngành đã và đang thực hiện: “Xây dựng trường học hạnh phúc, lớp học hạnh phúc, học sinh tích cực” và nâng cao hiệu quả giáo dục. Chúng tôi rất tâm đắc với tựa đề “Thầy cô giáo hạnh phúc sẽ thay đổi thế giới” được mượn từ lời nói của Thiền sư Thích Nhất Hạnh trong một chủ đề pháp thoại dành cho những người làm giáo dục. Trong công tác của GVCN thì có rất nhiều băn khoăn trăn trở với nhiều nỗi niềm khác nhau, nhiều cung bậc cảm xúc, bản thân chúng tôi tự nhủ: Chúng tôi sẽ đến với các em bằng tình thương, sự tôn trọng, bằng cả tâm trí, sự sáng tạo thì các em sẽ hạnh phúc. “lớp học hạnh phúc là lớp học được xây dựng lên đến trái tim biết cho đi yêu thương và chúng ta cũng nhận lại được quả ngọt từ sự yêu thương đó.” 3
Băn khoăn, trăn trở, suy nghĩ song song với việc giảng dạy thật tốt, chúng tôi quyết định phải tìm mọi cách để đổi mới công tác chủ nhiệm sao cho hiệu quả, thiết thực và nhằm giáo dục kĩ năng sống cho các em một cách toàn diện nhất, góp phần nâng cao hiệu quả giáo dục toàn diện học sinh ở trường THPT Quỳnh Lưu 4. Chúng tôi đã lựa chọn đề tài “Đổi mới công tác chủ nhiệm hướng tới xây dựng lớp học hạnh phúc ở trường THPT Quỳnh Lưu 4” 2. Tính mới của đề tài. Đây là đề tài chưa chưa có đồng nghiệp nào đề cập đến một cách toàn diện về đổi mới công tác chủ nhiệm để hướng tới xây dựng lớp học hạnh phúc. Góp phần xây dựng biện pháp đổi mới công tác chủ nhiệm, xây dựng môi trường giáo dục mà ở đó HS được tham gia các HĐGD bình đẳng. Bám sát yêu cầu và mục tiêu cũng như đáp ứng nhu cầu thực tiễn đổi mới giáo dục toàn diện hiện nay theo Nghị quyết 29 – NQ/TW. Vận dụng thiết thực, hiệu quả tư tưởng tấm gương đạo đức của Hồ Chí Minh. Bám sát và vận dụng linh hoạt các phương pháp đổi mới của giáo dục hiện nay. Hình thành và phát triển cho học sinh phẩm chất và năng lực cốt lõi mà chương trình GDPT 2018 hướng tới như tự chủ và tự học, giao tiếp và hợp tác, giải quyết vấn đề và sáng tạo, yêu nước, nhân ái, chăm chỉ, trách nhiệm, trung thực, trách nhiệm. Đề tài được đúc rút từ kinh nghiệm thực tế trong những năm làm công tác chủ nhiệm. 3. Mục đích nghiên cứu Việc nghiên cứu đề tài này chúng tôi mong muốn được chia sẻ, trao đổi với đồng nghiệp về kinh nghiệm xây dựng lớp học hạnh phúc. Giúp học sinh Trường THPT Quỳnh Lưu 4 có môi trường học an toàn, thân thiện, hạnh phúc với những suy nghĩ, ước mơ, nguyện vọng của các em. Rèn luyện cho các em KN sống chủ động, tích cực, sáng tạo, KN mềm cần thiết và hữu ích cho cuộc sống như KN giao tiếp, KN lập kế hoạch, KN làm việc nhóm… Xây dựng được một tập thể lớp đoàn kết, biết chia sẽ và giúp đỡ lẫn nhau. Thắt chặt tình cảm giữa các thành viên trong tập thể lớp. Tìm kiếm, phát hiện và bồi dưỡng các năng khiếu cho HS 4. Đối tƣợng nghiên cứu Thực trạng cảm xúc hạnh phúc của HS khi đến trường, đến lớp. Các giải pháp để đổi mới công tác chủ nhiệm, hướng tới xây dựng lớp học hạnh phúc. 4
5. Phạm vi nghiên cứu Nghiên cứu, khảo sát thực tế, thực trạng, phân tích cảm xúc hạnh phúc của HS và công tác chủ nhiệm của GV. Lồng nghép các giải pháp để thay đổi công tác chủ nhiệm lớp trong các tiết sinh hoạt chủ nhiệm, hoặc giờ học ngoài giờ lên lớp, hướng nghiệp, trải nghiệm sáng tạo… hướng tới xây dựng lớp học hạnh phúc. 6. Phƣơng pháp nghiên cứu Với đề tài này, chúng tôi đã sử dụng các phương pháp nghiên cứu như sau: Phương pháp thu thập tài liệu: Chúng tôi thu thập những tài liệu nghiên cứu có liên quan công tác chủ nhiệm như các modunl 32, 34, 35, 5, internet.. các nội dung tập huấn về xây dựng lớp học hạnh phúc. Phương pháp quan sát-tìm hiểu: Quan sát và ghi chép lại những vấn đề của HS chủ nhiệm về học tập, định hướng nghề nghiệp, thay đổi tâm sinh lí, nguyện vọng của bản thân, gia đình. Phương pháp khảo sát: Tiến hành phát phiếu khảo sát lấy ý kiến từ học sinh tại định hướng nghề nghiệp, nguyện vọng của bản thân các em. Phương pháp thực nghiệm: Áp dụng lồng ghép các phương pháp, hình thức, nội dung vào các tiết sinh hoạt chủ nhiệm hoặc giờ học ngoài giờ lên lớp, hướng nghiệp, TNST… PHẦN II. NỘI DUNG 1. Cơ sở lí luận 1.1. Vị trí, vai trò của ngƣời GVCN GVCN lớp có vai trò hết sức quan trọng trong một lớp học, là người quyết định mọi sự phát triển và tiến bộ của lớp, là người chịu ảnh hưởng nhiều nhất về mọi hoạt động của học sinh trong lớp chủ nhiệm. GVCN lớp là nhà giáo được giao trách nhiệm tổ chức, quản lý, giáo dục một lớp học sinh ngoài những giờ lên lớp của các GVBM trong trường THPT. GVCN là người chủ chốt của nhà trường làm công tác giáo dục đạo đức, lối sống cho HS lớp mình chủ nhiệm. GVCN là cầu nối giữa lớp với các GVBM, BGH, tổ chuyên môn, các tổ chức đoàn thể trong nhà trường (Công đoàn, Đoàn thanh niên, Nữ công…) và Hội cha mẹ HS. GVCN lớp là người đại diện quyền lợi, nguyện vọng chính đáng của tập thể HS, là cầu nối giữa gia đình, nhà trường và xã hội. 1.2. Nhiệm vụ, chức năng và quyền hạn của ngƣời GVCN trong trƣờng THPT 5
1.2.1. Nhiệm vụ Thực hiện nhiệm vụ tổ chức các hoạt động dạy học, giáo dục theo kế hoạch giáo dục của nhà trường và kế hoạch giáo dục của tổ chuyên môn, quản lý học sinh trong các hoạt động giáo dục do nhà trường tổ chức, tham gia các hoạt động chuyên môn, chịu trách nhiệm về chất lượng, hiệu quả giáo dục. Trau dồi đạo đức, nêu cao tinh thần trách nhiệm, giữ gìn phẩm chất, danh dự, uy tín của nhà giáo, gương mẫu trước học sinh, thương yêu, đối xử công bằng và tôn trọng nhân cách của học sinh, bảo vệ các quyền và lợi ích chính đáng của HS. Học tập, rèn luyện để nâng cao sức khỏe, trình độ chính trị, chuyên môn, nghiệp vụ, đổi mới phương pháp dạy học, giáo dục. Tham gia tập huấn, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ. Tham gia công tác phổ cập giáo dục trung học cơ sở ở địa phương. Thực hiện nghĩa vụ công dân, các quy định của pháp luật và của ngành Giáo dục, các quyết định của hiệu trưởng Phối hợp với Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, gia đình HS và các tổ chức xã hội liên quan để tổ chức hoạt động giáo dục. Thực hiện các nhiệm vụ khác theo quy định của pháp luật. 1.2.2.Chức năng và quyền hạn Được tự chủ thực hiện nhiệm vụ chuyên môn với sự phân công, hỗ trợ của tổ chuyên môn và nhà trường. Được hưởng lương, chế độ phụ cấp, chính sách ưu đãi (nếu có) theo quy định, được thay đổi chức danh nghề nghiệp, được hưởng các quyền lợi về vật chất, tinh thần theo quy định. Được tạo điều kiện học tập, bồi dưỡng nâng cao trình độ chính trị, chuyên môn, nghiệp vụ, được hưởng nguyên lương, phụ cấp theo lương và các chế độ chính sách khác theo quy định khi được cấp có thẩm quyền cử đi học tập, bồi dưỡng. Được hợp đồng thỉnh giảng, nghiên cứu khoa học tại các trường, cơ sở giáo dục khác hoặc cơ sở nghiên cứu khoa học với điều kiện bảo đảm hoàn thành nhiệm vụ nơi mình công tác và được sự đồng ý của hiệu trưởng bằng văn bản. Được tôn trọng, bảo vệ nhân phẩm, danh dự và thân thể. Được nghỉ hè và các ngày nghỉ khác theo quy định của pháp luật. Các quyền khác theo quy định của pháp luật. 1.3. Yêu cầu đối với công tác chủ nhiệm trong công tác giáo dục địa phƣơng trong giai đoạn hiện nay 6
Về đạo đức nghề nghiệp. GVCN cần quán triệt đường lối, chính sách, mục tiêu, nguyên lý giáo dục. Thu thập và xử lý thông tin đa dạng về lớp chủ nhiệm. GVCN phải biết lập kế hoạch năm học và các kế hoạch giáo dục ngắn hạn… Xây dựng tập thể HS lớp chủ nhiệm. Tổ chức các hoạt động giáo dục và các hình thức giao lưu đa dạng. Phát hiện kịp thời và ngăn ngừa những xung đột trong lớp. Đánh giá kết quả tu dưỡng, học tập và sự tiến bộ của HS về các mặt giáo dục. Phối hợp với các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường. Cập nhật hồ sơ công tác GVCN và hồ sơ HS. 1.4. Quan hệ giữa GVCN đối với BGH, đồng nghiệp, phụ huynh, cha mẹ học sinh và cộng đồng 1.4.1. Đối với nhà trƣờng Xây dựng kế hoạch và chỉ đạo triển khai thực hiện kế hoạch cho phù hợp với tình hình của lớp chủ nhiệm. Báo cáo kế hoạch hoạt động chủ nhiệm lớp theo định kỳ. Đề đạt nguyện vọng chính đáng của học sinh lớp chủ nhiệm với BGH và HĐGD nhà trường, đề xuất các phương án giải quyết với sự suy nghĩ thấu đáo, cẩn trọng. Phản ánh những ý kiến nguyện vọng của gia đình học sinh về sự đồng tình hay phản bác đối với những chủ trương, quy định của trường trong các mặt hoạt động giáo dục để cấp trên có sự xem xét, giải đáp hoặc sửa đổi cho phù hợp với thực tế. 1.4.2. Đối với đồng nghiệp Trong nhà trường các em được học tốt tất cả các môn theo qui định. Ngoài công tác chủ nhiệm, GVCN còn phải phụ trách các bộ môn chuyên môn vì thế việc phối hợp với giáo viên bộ môn là hết sức quan trọng và cần thiết. Phối hợp với các lực lượng khác để giáo dục học sinh. GVCN cần phản ánh nguyện vọng của học sinh, đề xuất yêu cầu và đề nghị các lực lượng này cùng phối hợp tác động tới học sinh, hỗ trợ các hoạt động của lớp khi cần thiết. 1.4.3. Đối với phụ huynh, cha mẹ học sinh và cộng đồng GVCN phải thường xuyên liên lạc, trao đổi với phụ huynh về tình hình học tập của các em trong nhà trường Vậy khi đặt mình vào vị trí của người phụ huynh, thì hãy suy nghĩ họ mong muốn điều gì ở người GVCN? Chính vì thế GVCN phải thật sự quan tâm phối hợp 7
chặt chẽ với phụ huynh để cùng nhau tìm ra phương pháp hiệu quả nhất nhằm hạn chế những tiêu cực làm sa sút về nhân cách đạo đức con người mà trong đó có con em chúng ta. 1.5. Thực trạng xây dựng lớp học hạnh phúc Ngày nay các bậc phụ huynh thường gặp khó khăn trong việc tìm kiếm môi trường học tập hoàn hảo cho con em, mọi người chạy theo các tiêu chí như: Cơ sở vật chất hiện đại, chương trình song ngữ quốc tế, đội ngũ giáo viên nhiều kinh nghiệm... mà quên mất rằng yếu tố đầu tiên để định nghĩa về sự hoàn hảo phải là môi trường ấy có đem đến hạnh phúc cho con em mình hay không. 2. Cơ sở thực tiễn 2.1.Thực trạng cảm xúc hạnh phúc của HS và công tác chủ nhiệm ở trƣờng THPT Quỳnh Lƣu 4 2.1.1. Thuận lợi Trong những năm gần đây, công tác chủ nhiệm lớp ở các trường THPT nói chung rất được chú trọng.Trường THPT Quỳnh Lưu 4 đã phân công, công tác GVCN đầu năm học, chú trọng đến những giáo viên trẻ, nhiệt huyết, giáo viên có năng lực và giàu kinh nghiệm làm công tác chủ nhiệm lớp nhằm góp phần nâng cao chất lượng giáo dục học sinh. BGH nhà trường đã kết hợp tốt với các bộ phận khác trong nhà trường nhằm chỉ đạo, kiểm tra, đôn đốc thường xuyên trong công tác chủ nhiệm lớp của giáo viên. Chúng tôi được sự quan tâm động viên của BGH nhà trường, tổ chuyên môn và bạn bè đồng nghiệp. Một số phụ huynh đã nhận thức được vai trò và tầm quan trọng của giáo dục, đặc biệt là giáo dục ở bậc THPT rất quan trọng cho tương lai sắp tới của con em. Phụ huynh đã có thái độ tích cực trong việc giáo dục con em mình và kết hợp với nhà trường để giáo dục một cách hiệu quả nhất. 2.1.2. Khó khăn Địa bàn của trường THPT Quỳnh Lưu 4 là một xã bán sơn địa, điều kiện của các gia đình hầu như còn khó khăn, kinh tế, trình độ dân trí hạn chế. Trong thực tế vẫn còn tình trạng một số GV nhận thức chưa đúng đắn, chưa phù hợp trong việc coi nhẹ công tác chủ nhiệm lớp, chưa tập trung rèn luyện, đổi mới phương pháp, kĩ năng trong công tác chủ nhiệm lớp. Không ít giáo viên hiện nay chỉ tập trung chủ yếu vào các tiết dạy văn hóa làm sao cho tốt, cho giỏi, còn việc giáo dục, rèn luyện học sinh thì chưa quan tâm nhiều. Chưa thực sự quan tâm đến cảm xúc hạnh phúc của HS khi đến trường, đến lớp như thế nào. Một số phụ huynh học sinh vì lí do điều kiện kinh tế còn khó khăn, đi làm ăn xa hoặc gia đình không hạnh phúc. Một số phụ huynh việc nhận thức quan tâm đến con cái còn hạn chế, nên việc học của con em ở nhà cũng như ở trường, việc giáo 8
dục con cái của họ là “trăm sự nhờ thầy”. Từ đó ảnh hưởng rất lớn đến việc giáo dục HS ở trường, làm cho việc giáo dục ở trường khó khăn hơn, kém hiệu quả hơn. Các em sẽ sống trong cảm xúc ít được gia đình quan tâm, vì thế các em cảm thấy chưa thực sự hạnh phúc khi đến trường, đến lớp. Đó chính là những thuận lợi và khó khăn mà chúng tôi gặp khi làm công tác chủ nhiệm lớp. Từ những thực tế đã nêu trên, bản thân chúng tôi là những GVCN chúng tôi đã không ngừng đổi mới công tác chủ nhiệm, học hỏi xây dựng môi trường lớp học hạnh phúc cho HS. Điều đó đặt ra cho chúng tôi nhiều suy nghĩ, phải dùng những biện pháp nào để đổi mới công tác chủ nhiệm, hướng tới xây dựng“ lớp học hạnh phúc” ở trường THPT Quỳnh Lưu 4. Kết quả khảo sát mức độ hạnh phúc của HS ở trường THPT Quỳnh Lưu 4 Chúng tôi đã khảo sát HS của chúng tôi chủ nhiệm là 12A5 và 10B4 với số lượng 94 HS các tiêu chí trước khi thực hiện đề tài: TT Mức độ Đầu năm (%) 1 Chưa bao giờ hạnh phúc 4,6 2 Ít khi hạnh phúc 34,1 3 Thỉnh thoảng hạnh phúc 30,9 4 Luôn hạnh phúc 17,2 5 Rất hạnh phúc 13,2 Kết quả trên cho ta thấy, tỉ lệ chưa bao giờ hạnh phúc, ít khi hạnh phúc, thỉnh thoảng hạnh phúc còn cao, tỉ lệ luôn hạnh phúc, rất hạnh phúc còn khá thấp. 2.1.3 Nguyên nhân Điều kiện kinh tế, hoàn cảnh gia đình HS còn nhiều khó khăn Nhận thức của phụ huynh còn hạn chế Nhiều gia đình lo làm kinh tế nên ít quan tâm hoặc quan tâm không đúng cách đến HS Nhiều học sinh sa vào cuộc sống ảo trên mạng xã hội xa rời thực tế. 2.2.Những vấn đề chung của đổi mới công tác chủ nhiệm hƣớng tới xây dựng lớp học hạnh phúc ở trƣờng THPT Quỳnh Lƣu 4 2.2.1.Khái niệm lớp học hạnh phúc “ Hạnh phúc” là một khái niệm có nguồn gốc từ tiếng Hy Lạp cổ (Etuxia) biểu hiện trình độ tư duy của con người, tưởng đã rất quen thuộc, dễ hiểu, được dùng một cách phổ thông, thể hiện ở ngôn ngữ của các dân tộc khác nhau trên toàn cầu. “người hạnh phúc nhất là người đem đến hạnh phúc cho nhiều người nhất" 9
“Lớp học hạnh phúc” là nơi các em cảm thấy an toàn, yêu thương và tôn trọng là nơi khiến cả cô và trò đều có cảm giác "muốn đến". Khi đến sẽ có hứng thú, niềm vui, sự mong chờ và những rung cảm. “Lớp học hạnh phúc” không áp đặt phát triển theo khuôn mẫu, mà đóng vai trò định hướng để HS được làm những gì mình yêu thích và say mê, các em được khơi gợi niềm yêu thích để tiếp tục tự tìm hiểu. Các môn học được biến hóa thành bài học thú vị qua những trò chơi, trải nghiệm. 2.2.2. Các yếu tố tạo nên lớp học hạnh phúc Giáo dục phải xuất phát từ tình yêu thương, quan tâm sâu sắc đến mỗi một con người, là nơi nâng niu, chắp cánh những ước mơ, khát vọng, vì sự tiến bộ của học trò. Một trong những tiêu chí không thể thiếu để xây dựng “trường học hạnh phúc, lớp học hạnh phúc” đó là “yêu thương, tôn trọng và an toàn” * Yêu thương Yêu thương là sự quan tâm, sẻ chia cần được hiện hữu, lan tỏa trong lớp học, trong nhà trường, để HS luôn có cảm giác ấm áp vui vẻ thân thiện. Yêu thương học trò bằng tất cả trái tim, hãy lan tỏa cho các em niềm tin và tình yêu vào cuộc sống bằng chính những ứng xử đầy tính nhân văn của mình. Hãy làm cho mỗi lớp học thực sự trở nên hạnh phúc, mỗi ngày đến trường của các em thực sự là một ngày vui. * Tôn trọng Tôn trọng là sự đánh giá đúng mực, coi trọng danh dự, phẩm giá và lợi ích của người khác, thể hiện lối sống văn hóa của mỗi người. Tôn trọng đó là sự nhìn nhận, đánh giá đúng mực về ai đó, là luôn coi trọng danh dự, phẩm chất và lợi ích của người khác như của chính mình, thái độ, ý thức tôn trọng người khác chính là biểu hiện của người hiểu biết, biết ứng xử có văn hóa. * An toàn An toàn trong trường học phải an toàn về thể chất và tinh thần. GV, HS phải được bảo vệ, không có sự xúc phạm về thể xác và tinh thần để mỗi khi đến trường như là về nhà. An toàn về thể chất, trước hết là chúng ta phát triển để khỏe mạnh, an toàn tinh thần, sự tổn thương về tinh thần thậm chí còn nguy hiểm hơn là tổn thương về thể xác và có thể đi hết cả cuộc đời. Tạo ra sự an toàn cho HS, để tạo môi trường giáo dục khiến HS cảm thấy rất hạnh phúc. 2.3. Các giải pháp đổi mới công tác chủ nhiệm hƣớng tới xây dựng lớp học hạnh phúc ở trƣờng THPT Quỳnh Lƣu 4 10
2.3.1. Xây dựng tổ chức hoạt động của lớp với tiêu chí “ yêu thƣơng, tôn trọng và an toàn” * Mục đích Giúp các em biết trân quý cuộc sống, biết ơn cha mẹ và thầy cô, càng thêm yêu thiên nhiên, yêu trường lớp, yêu quê hương, yêu Tổ quốc. Các em đến gần với nhau hơn. Từ đó, có thể sẵn sàng chia sẻ, giúp đỡ lẫn nhau trong lúc khó khăn nhất, lạc quan đón nhận tình yêu thương có thêm niềm tin vào cuộc sống. Mỗi ngày HS đến lớp sẽ chọn cách chào yêu thương, nói lời yêu thương, hành động yêu thương, trao đi yêu thương và đón nhận yêu thương, mỗi ngày đến trường HS và Thầy Cô đều cảm thấy hạnh phúc khi gặp gỡ, học tập cùng nhau. *Nội dung cách thức thực hiện Chúng tôi luôn giáo dục HS và chính bản thân chúng tôi cũng vậy bình tĩnh lắng nghe bằng sự đồng cảm, đặt mình vào vị trí của các em của người khác, sẵn sàng nói lời xin lỗi, nói lời cảm ơn, cùng nhau đưa ra giải pháp để cùng nhau phát triển. Chúng tôi xây dựng chủ đề “yêu thương, tôn trọng, an toàn” đó là: “lắng nghe con nói, lắng nghe cha mẹ nói, cho Cô được nói”. Chúng tôi đã thực hiện kí thỏa thuận với HS và phụ huynh về các tiêu chí HĐGD là “yêu thương, tôn trọng, an toàn” từ đầu năm học. * Với sự yêu thương Chúng tôi và các em đã xây dựng và thực hiện hoạt động mang tên : “Tôn sư trọng đạo, Tiên học lễ hậu học văn” HS đến trường, bước vào lớp học đều đọc hoặc nhìn các câu khẩu hiệu của lớp để luôn ghi nhớ và thể hiện sự lễ phép với Thầy Cô giáo, nhân viên nhà trường, bạn bè, và mọi người. Hình ảnh phòng học của lớp 12A5 và 10B4 với khẩu hiệu “Dù mai tung cánh muôn phương, những lời Thầy dạy đời đời khắc ghi;Cơm cha, áo Mẹ, Chữ Thầy. Gắng công mà học có ngày thành danh” *Với sự tôn trọng Tôn trọng là một trong những yếu tố tạo nên lớp học hạnh phúc. Chúng tôi đã đặt vị trí của mình vào vị trí của các em, tôn trọng quan điểm, thời gian và không gian của HS. 11
Hướng dẫn nhẹ nhàng khi HS làm bài chưa đúng, giữ bình tĩnh khi HS mắc lỗi và không phê bình nặng lời, gay gắt trước mặt người khác, khích lệ, khen thưởng các em nhiều hơn, quan tâm đến hoàn cảnh sống, tâm lí, biết lắng nghe những cảm xúc của các em. Hình ảnh GVCN nhắc nhở HS nhẹ nhàng trước những lần các em có lỗi Trong trường học phải an toàn về thể chất và tinh thần. An toàn về cơ sở vật chất, chúng tôi luôn chú ý thực hiện các hoạt động kiểm tra, bày trí lớp học luôn luôn đảm bảo an toàn cho HS, nghiêm túc phối hợp với nhà trường giáo dục HS kỹ năng phòng cháy chữa cháy, tai nạn thương tích cho HS qua các hoạt động NGLL, chia sẻ các thông tin tích cực với nhau để đảm bảo an tòan về mặt tinh thần. Trong giờ học địa lí, hay giờ toán chúng tôi hướng dẫn nhẹ nhàng khi các em làm bài chưa đúng, giữ bình tĩnh khi các em mắc lỗi và không phê bình nặng lời, luôn khích lệ, khen thưởng các em nhiều hơn. Không chê bai, chỉ trích vì điều đó sẽ làm thui chột đi sự tích cực chủ động ở các em. Nhận được sự khích lệ, động viên và khen ngợi đúng lúc của Cô sẽ là nguồn động lực lớn để các em thay đổi theo hướng tích cực, cảm thấy hứng thú, hạnh phúc với việc học tập. Hình ảnh GVCN luôn hướng dẫn tận tình, tạo không khí lớp học thoải mái, thân thiện cho HS trong giờ học * Kết quả đạt được Các em biết đoàn kết, yêu thương nhau, yêu thương kính trọng Thầy Cô giáo, bạn bè, biết đồng cảm, chia sẻ với cộng đồng. Nhiều em tự nhận ra lỗi sai của bản thân, biết nói lời xin lỗi, nói lời cảm ơn và ngày càng tiến bộ rõ rệt. 12
Các em yêu thích đến trường, các em đi học rất chuyên cần, hiếm khi các em nghỉ học, bỏ học, các em rất hạnh phúc khi đến trường, đến lớp để học tập, gặp gỡ Thầy Cô, bạn bè, sống với ước mơ và hoài bão của các em. Lớp 12A5 và lớp 10 B4 luôn duy trì rất tốt về sỉ số, nề nếp, kỉ cương của lớp ở tất cả các HĐGD. Riêng lớp 12A5 là lớp luôn thu hút nhiều học sinh lớp khác muốn xin chuyển về học tại 12A5, vì các em đều có nguyện vọng được học ở môi trường phù hợp, vui vẻ ấm áp của lớp 12A5. Hình ảnh chia sẻ cảm xúc hạnh phúc của em Kiều Thị Hà Châu, em Hoàng Đức Hải khi chuyển chuyển sang học tập ở lớp 12A5 Hình ảnh về sự sẻ chia với những hoàn cảnh khó khăn của GVCN và CLB Thiện nguyện của tập thể lớp 12A5 Hình ảnh về sự chuyên cần trong học tập của HS lớp 12A5 và lớp 10B4 13
2.3.2.Tạo môi trƣờng giáo dục thân thiện *Mục đích Xây dựng lớp học thân thiện là tạo ra môi trường học tập thân thiện, an toàn, gần gũi với HS, làm cho các em cảm thấy “mỗi ngày đến trường là một niềm vui, một niềm hạnh phúc thực sự”. Tạo sân chơi lành mạnh, bổ ích, giúp HS giảm căng thẳng, mệt mỏi trong học tập, tự tin vào bản thân, có thái độ cởi mở, thân thiện, hòa đồng với bạn bè, mọi người xung quanh. Giúp các em cảm nhận được“hạnh phúc phải được xây dựng bồi đắp trong cuộc sống mỗi ngày và cần được lan tỏa trong mỗi lớp học”. Có lớp học hạnh phúc thì mới có trường học hạnh phúc. *Nội dung cách thức thực hiện Chúng tôi luôn cố gắng làm sao cho lớp học thân thiện, đoàn kết, yêu thương, gắn bó với nhau, tạo điều kiện cho các em thể hiện sự quan tâm, tinh thần trách nhiệm, sự đoàn kết của mỗi thành viên trong lớp bằng cách trang trí lớp học thoáng, sạch, đẹp, an toàn, đảm bảo tính thẩm mĩ và tính giáo dục. Hình ảnh một số góc nhỏ trong lớp học 12A5, tạo cảm giác vui tươi, thân thiện Chúng tôi chia nhóm học sinh có năng lực tương đối đồng đều hoặc có cùng tính cách, có cùng sở thích giống nhau để phát triển khả năng theo nhóm và hoạt động theo các CLB mà lớp đã thành lập, để các em phát triển năng lực, năng khiếu riêng của các em. Chúng tôi thiết kế một hòm thư “Điều em muốn nói” ở lớp, để các em có thể tự viết ra những điều các em muốn nói, muốn sẽ chia tâm sự cùng gia đình,Thầy Cô, bạn bè, khuyến khích các em viết ra chưa đồng ý về việc làm, thái độ, cách cư xử của BCS-BCH, của lớp…. Dựa vào những điều các em viết ra, nếu là những điều tốt thì chúng tôi đọc cho cả lớp nghe rồi tuyên dương ngay trước lớp, lan tỏa điều tốt đẹp của các em. Những khó khăn của các em thì chúng tôi điều tra nắm rõ sự thật, sau đó mới góp ý riêng với các em tư vấn, chia sẻ với các em theo cách các em mong muốn. Như vậy các em sẽ hiểu được sự tôn trọng, yêu thương, sẽ chia, đồng cảm với mọi người trong cuộc sống, các em sẽ có cách ứng xử thân thiện với nhau, các em ứng xử thân thiện với Thầy Cô, và Thầy Cô cũng ứng xử thân thiện với các em. 14
Hình ảnh hòm thư “Điều em muốn nói” của lớp 12A5 Hàng ngày, chúng tôi luôn khích lệ và biểu dương các em kịp thời, khen ngợi những ưu điểm của các em nhiều hơn là phê bình khuyết điểm. Kịp thời can thiệp khi có chuyện xích mích giữa các em không để mâu thuẫn kéo dài gây ảnh hưởng xấu đến các em và tập thể lớp đoàn kết, kỉ cương, tình thương và trách nhiệm. Hình ảnh GVCN trong một buổi sinh hoạt lớp giải quyết mâu thuẫn của HS Đầu năm học, chúng tôi thảo luận trao đổi với các em việc thành lập các CLB để các em phát triển năng lực, năng khiếu, phẩm chất của mình ở các lĩnh vực. Trong giờ học địa lí của tôi, hay giờ toán khi HS nào làm bài chưa đúng, chúng tôi giúp đỡ, hướng dẫn các em hoàn thành nhiệm vụ học tập. Khi HS mắc sai lầm, thiếu sót, chúng tôi luôn cố gắng kiềm chế và tôn trọng các em, yêu thương, bao dung, thấu hiểu, tìm hiểu cặn kẽ thấu đáo nguyên nhân để có biện pháp giúp đỡ các em tiến bộ. Hình ảnh GVCN hướng dẫn rất tận tình, các em HS của lớp trong các giờ học 15
* Kết quả đạt được Lớp 12A5, lớp10B4 đã xây dựng được môi trường học tập thân thiện, an toàn, xanh, sạch, đẹp, các em rất yêu thích lớp học của mình, luôn cảm thấy ở lớp học một luồng không khí thân thiện, thoải mái, sinh động, yêu thương, các em hăng say trong giờ học, rèn luyện KN sống cho bản thân. Các em thực sự cảm thấy hạnh phúc mỗi khi đến trường, đến lớp. Và đúng như các em chia sẻ “mỗi ngày đến trường là một ngày vui, tới lớp tới trường, nơi ấy có tình thương”. Các em phát huy được năng lực giao tiếp và hợp tác, tự học và tự chủ, giải quyết vấn đề và sáng tạo, phẩm chất nhân ái, trung thực chăm chỉ, yêu quê hương đất nước, yêu trường, yêu lớp, yêu Thầy cô, yêu bạn, sống có trách nhiệm. Hình ảnh về sự sẻ chia “những điều em muốn nói” cảm xúc hạnh phúc của HS lớp 12A5 16
Hình ảnh các em HS được tính trung thực, tình cảm yêu thương với Cô giáo Hình ảnh HS được tuyên dương,khen thưởng vào sinh hoạt lớp cuối tuần Hình ảnh HS rất hạnh phúc trong các hoạt động tự nguyện ở trường 2.3.3. Đổi mới tiết sinh hoạt lớp theo hƣớng giáo dục kĩ năng sống, kỹ năng mềm cho học sinh * Mục đích Tạo điều kiện cho các em phát huy năng lực tự quản, tự học và tự chủ, phát huy được tính sáng tạo, chủ động hơn trong sinh hoạt tập thể, trong các hoạt động vui chơi, trải nghiệm, hoạt động hướng nghiệp NGLL, các HĐGD khác. Xây dựng cho các em những hoạt động nhằm phục vụ học tập, vui chơi, tạo điều kiện cho các em bước vào một buổi học một tuần học, chủ động hơn, tràn đầy năng lượng và hạnh phúc, GVBM cũng cảm thấy tiết học vui vẻ, hiệu quả hơn. Tăng thêm sự hứng thú trong các HĐGD cho các em, giúp học sinh phát huy được năng lực sáng tạo, rèn luyện các KN sống, KN mềm với những kiến thức xã hội phong phú như hiện nay. Tạo cơ hội để GVCN hiểu, quan tâm và sẽ chia, yêu thương, thấu hiểu HS nhiều hơn. * Nội dung cách thức thực hiện 17
Tổ chức các trò chơi, tổ chức các cuộc thi (thi kể chuyện, thi vẽ tranh, thi làm sản phẩm tái chế), hùng biện về một chủ đề mang tính thời sự, tập hát hoặc hát cho nhau nghe, tôi muốn hát, hoặc thi hát dân ca, chia sẻ kinh nghiệm học tập, đóng kịch theo chủ đề tháng, tổ chức diễn đàn theo các chủ đề, kiểm tra đánh giá hồ sơ học tập khi cần thiết, xem các videos theo chủ đề giáo dục, mang tính thời sự… *Tổ chức các trò chơi: Các hình thức trò chơi áp dụng trong tiết sinh hoạt chủ nhiệm gồm: Các trò chơi trên truyền hình, các trò chơi quizizz, ô chữ, , lật mảnh ghép, nhanh như chớp, đoán ý đồng đội, bịt mắt đoán bạn… Nội dung trò chơi phải lành mạnh có tính giáo dục, nhằm tạo ra bầu không khí vui vẻ, thân thiện, đoàn kết. Hình ảnh HS và GVCN tổ chức trò chơi: Đoán ý đồng đội; Lật mảnh ghép; Chơi trên ứng dụng Quizizz; Ô chữ; Nhanh như chớp ” * Hùng biện về một chủ đề mang tính thời sự: Thực trạng ăn quà vặt trong lớp; Thực hiện an toàn giao thông; Biện pháp để phòng chống cháy nổ; Nói không với bạo lực học đường; Xây dựng tình ban đẹp; Nói không với việc nữ sinh mang bầu; Bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên,…khi chọn HS hùng biện nên chọn ngẫu nhiên để tất cả các HS có thể phát triển khả năng hùng biện. 18
Hình ảnh HS, thi hùng biện về “bảo vệ môi trường, bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và nói không với bạo lực học đường, xây dựng tình ban đẹp” *Tập hát hoặc hát cho nhau nghe, tôi muốn hát, thi hát dân ca Để có thể tập hát hoặc hát cho nhau nghe, hoặc thi hát dân ca trong lớp thì GVCN, CLB nghệ thuật hoặc lớp phó phụ trách văn nghệ phải chọn ra được những bạn là người yêu ca hát, hát khá tốt, nhiệt tình. Hình ảnh HS, hát cho nhau nghe, tôi muốn hát, trong sinh hoạt lớp cuối tuần * Kiểm tra đánh giá hồ sơ học tập khi cần thiết: Tùy vào thời khóa biểu, vào kế hoạch tuần thì GVCN sẽ phân công lịch cụ thể BCS lớp kiểm tra các bạn và sau đó giao cho cán sự bộ môn để giúp đỡ những bạn có học lực yếu, chậm tiến bộ. Để thực hiện kiểm tra đánh giá hồ sơ học tập được thì GVCN phải lên kế hoạch chi tiết, lựa chọn và phân công cán sự bộ môn đúng năng lực (thông thường HS học tốt các môn) 19
Hình ảnh HS kiểm tra hồ sơ học tập trước khi vào tiết học trong 10 phút sinh hoạt đầu giờ *Xem các video: Lựa chọn các videos mang tính thời sự và giáo dục như về hỏa hoạn, thiên tai, an toàn giao thông, cách để thoát hiểm khi có sự cố cháy nổ, sơ cứu người bị nạn khi đuối nước, về văn hóa truyền thống của dân tộc…hoặc cũng có thể là videos do các thành viên trong lớp tự làm về Thầy Cô, trường, lớp, các môn học. Hình ảnh HS xem video về các hoàn cảnh khó khăn và thiên tai ở Miền Trung, và văn hóa truyền thống của dân tộc *Chia sẻ kinh nghiệm học tập: Ở đây có thể là GVCN, hoặc thành viên của CLB học tập, cũng có thể cán sự bộ môn, cũng có thể chính thành viên trong lớp, cùng nhau trao đổi, chia sẻ bí quyết để học tập tốt các môn học, ôn thi định kỳ, đặc biệt ôn thi tốt nghiệp và đại học. Hình ảnh em HS đang chia sẻ kinh nghiệm học tập với các bạn *Đóng kịch theo chủ đề tháng: Lựa chọn các tiểu phẩm ngắn mang tính giáo dục như về sức khỏe sinh sản vị thành niên, về tôn sự trọng đạo, các chủ đề giáo dục khác… GVCN giao cho BCS-BCH, hoặc CLB nghệ thuật viết kịch bản, chỉnh sửa kịch bản cho phù hợp và phân vai, tiến hành tập luyện, khi diễn ở lớp thì phải đảm bảo thời gian và ý nghĩa. Hình ảnh HS đóng kịch về chủ đề sức khỏe sinh sản, nói không với bạo lực học đường” 20