zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Tài Liệu Phổ Thông

» Sáng kiến kinh nghiệm

Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Mở rộng môi trường học tập Mỹ thuật, ứng dụng môn học vào thực tế và trải nghiệm, qua đó tạo sự yêu thích môn học, giáo dục kỹ năng sống và thái độ tích cực cho học sinh

Chia sẻ: Ganuongmuoiot | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:37

Báo xấu

42
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Chương trình môn Mỹ thuật nhấn mạnh các quan điểm xây dựng chương trình như: khoa học và hiện đại; hệ thống và cơ bản; thực hành và thực tiễn; mở và liên thông. Chương trình tạo cho học sinh cơ hội tiếp cận văn hóa, nghệ thuật dân tộc và thế giới dựa trên cơ sở những kiến thức cơ bản của nghệ thuật thị giác kết hợp với những kiến thức thuộc các lĩnh vực khác của giáo dục. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Mở rộng môi trường học tập Mỹ thuật, ứng dụng môn học vào thực tế và trải nghiệm, qua đó tạo sự yêu thích môn học, giáo dục kỹ năng sống và thái độ tích cực cho học sinh

Kết quả thực hiện sáng kiến, cải tiến, giải pháp kỹ thuật, quản lý, tác nghiệp, ứng dụng tiến bộ kỹ thuật hoặc nghiên cứu khoa học sư phạm ứng dụng Tên đề tài: Mở rộng môi trường học tập Mỹ thuật, ứng dụng môn học vào thực tế và trải nghiệm, qua đó tạo sự yêu thích môn học, giáo dục kỹ năng sống và thái độ tích cực cho học sinh Tác giả: LÝ THỊ NHƯ Ý Đơn vị: Trường THCS và THPT Phú Tân Lĩnh vực: Mỹ thuật 01/2019
MỤC LỤC Lời nói đầu Báo cáo I. Sơ lược lý lịch tác giả 1 II. Sơ lược đặc điểm, tình hình đơn vị 1 III. Mục đích yêu cầu 2 IV. Hiệu quả đạt được 18 V. Mức độ ảnh hưởng 32 VI. Kết luận 32 TÀI LIỆU THAM KHẢO 34
LỜI NÓI ĐẦU Diest Wehbe – Nhà giáo dục học nổi tiếng của Anh đã chỉ ra rằng việc ngồi vẽ một giờ sẽ tốt hơn so với việc ngồi xem chương trình giải trí trong 9 giờ. Đó cũng chính là lý do mà rất nhiều nhà tâm lý học thường cho phép bệnh nhân của mình ngồi vẽ vì đây là một cách điều trị rất tốt. Lợi ích từ môn học Mỹ thuật còn nhiều điều tuyệt vời hơn thế, nhưng khi được hỏi, phần nhiều các em đều cho biết là không thích, thậm chí còn coi là “ác mộng”. Lý do, theo các chuyên gia là bởi xã hội đã ít quan tâm tới Mỹ thuật, việc giảng dạy bộ môn này cho học sinh cũng còn nhiều hạn chế, khiến cho các em chưa thể hào hứng với môn học này. Chẳng hạn như đa số các bài vẽ hoặc Thường thức Mỹ thuật đều được dạy và học trên lớp, các em chủ yếu tiếp thu, tìm cảm hứng qua trực quang mà giáo viên cung cấp do đó thiếu sự trải nghiệm từ thực tế dẫn đến việc nhàm chán, bài vẽ khô khan, thiếu cảm xúc. Đòi hỏi cần có giải pháp đổi mới thiết thực. Giả i phá p đưa ra củ a tôi là Mở rộng môi trường học tập Mỹ thuật, ứng dụng môn học vào thực tế và trải nghiệm, qua đó tạo sự yêu thích môn học, giáo dục kỹ năng sống và thái độ tích cực cho học sinh. Lý Thị Như Ý
Trường THCS và THPT Phú Tân SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM TRƯỜNG THCS VÀ THPT Độc lập - Tự do - Hạnh phúc PHÚ TÂN An Giang, ngày 01 tháng 01 năm 2019 BÁO CÁO Kết quả thực hiện sáng kiến, cải tiến, giải pháp kỹ thuật, quản lý, tác nghiệp, ứng dụng tiến bộ kỹ thuật hoặc nghiên cứu khoa học sư phạm ứng dụng I- Sơ lược lý lịch tác giả: - Họ và tên: LÝ THỊ NHƯ Ý Nam, nữ: Nữ - Ngày tháng năm sinh: 08/8/1993 - Nơi thường trú: Châu Văn Liêm, phường Mỹ Bình, Long Xuyên, An Giang - Đơn vị công tác: Trường THCS và THPT Phú Tân - Chức vụ hiện nay: Giáo viên - Trình độ chuyên môn: Đại học Sư phạm Mỹ thuật - Lĩnh vực công tác: Sư phạm Mỹ thuật II.- Sơ lược đặc điểm tình hình đơn vị: Trường THCS và THPT Phú Tân được thành lập vào ngày 01/7/2014, mã trường 89888736. Năm học 2018 – 2019, trường THCS và THPT Phú Tân có 29 lớp, đạt quy mô trường loại I, với 1.053 học sinh ở 2 bậc học THCS và THPT. Với mục tiêu “tiếp tục đổi mới công tác quản lý và nâng cao chất lượng giáo dục”; thực hiện các cuộc vận động lớn của ngành giáo dục và mở rộng quy mô trường lớp, tiến thêm một bước tiếp cận dần một số tiêu chí Hình 1: Học sinh cấp THCS của trường cơ bản về “Xây dựng trường đạt chuẩn quốc gia”, Ban giám hiệu cùng tập thể giáo viên trường THCS và THPT Phú Tân đã đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; đổi mới phương pháp dạy và học; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý, dạy và học, góp phần nâng dần chất lượng giáo dục của trường. Nhà trường luôn luôn tạo điều kiện, khuyến khích, động viên giáo viên áp dụng những phương pháp giáo dục mới nhằm nâng cao chất lượng dạy và học. Bên cạnh đó, giáo viên rất nhiệt tình tâm huyết với nghề. Học sinh rất hứng thú với những phương 1
Trường THCS và THPT Phú Tân pháp mới, đặc biệt là việc trải nghiệm thực tế trong các bài học và ứng dụng nội dung học trên lớp vào các hoạt động có ích của cuộc sống. Tuy nhiên vẫn còn không ít những khó khăn đặt ra. Về cơ sở vật chất, chưa có phòng chức năng riêng cho môn Mĩ thuật, việc cất giữ đồ dùng của học sinh gặp nhiều khó khăn. Thời lượng chương trình tiết học quá ngắn so với lượng kiến thức, đòi hỏi các em phải có thêm buổi trải nghiệm từ thực tế vào trái buổi. Từ những khó khăn nhất định đòi hỏi người giáo viên phải thực sự tìm tòi, chuẩn bị chu đáo, chủ động vận dụng linh hoạt vào từng bài học khác nhau, nhằm thu hút sự tham gia của tất cả các em học sinh. Giáo viên dạy Mĩ thuật phải có nhiều thời gian đầu tư vào tiết học sao cho phù hợp với từng đối tượng hoc sinh. Mặt khác, học sinh bước đầu thực hiện phương pháp học mới sẽ gặp lúng túng trong việc giao tiếp khi đến thăm các làng nghề, đình làng địa phương, bán các sản phẩm do các em làm ra nhằm mục đích gây quỹ giúp đỡ học sinh nghèo. Về phía gia đình học sinh, một phần còn hạn chế nhận thức môn Mỹ thuật nên chưa quan tâm đến việc học Mỹ thuật của học sinh. Học sinh thiếu đồ dùng học tập bộ môn thường xuyên xảy ra. - Tên sáng kiến/đề tài giải pháp: Mở rộng môi trường học tập Mỹ thuật, ứng dụng môn học vào thực tế và trải nghiệm, qua đó tạo sự yêu thích môn học, giáo dục kỹ năng sống và thái độ tích cực cho học sinh - Lĩnh vực: Mỹ thuật III. Mục đích yêu cầu của đề tài, sáng kiến: 1. Thực trạng ban đầu trước khi áp dụng sáng kiến Mỹ thuật tuy là một môn học nghệ thuật thú vị, nhưng khi được hỏi, phần nhiều các em đều cho biết là không thích, thậm chí còn coi là “ác mộng”. Lý do, theo các chuyên gia là bởi xã hội đã ít quan tâm tới Mỹ thuật, việc giảng dạy bộ môn này cho học sinh cũng còn nhiều hạn chế, khiến cho các em chưa thể hào hứng với môn học này. Chẳng hạn như đa số các bài vẽ hoặc Thường thức Mỹ thuật đều được dạy và học trên lớp, các em chủ yếu tiếp thu, tìm cảm hứng qua trực quang mà giáo viên cung cấp do đó thiếu sự trải nghiệm từ thực tế dẫn đến việc nhàm chán, bài vẽ khô khan, thiếu cảm Hình 2: Học sinh gặp khó khăn xúc. với bài vẽ khô khan Tại trường THCS và THPT Phú Tân học sinh được học Mỹ thuật theo chương trình sách giáo khoa của Bộ giáo dục và đào tạo. Mặt khác, học tập hiện nay không còn bó hẹp trong các bài giảng trên lớp mà đòi hỏi học sinh cần phải chủ động nắm bắt và học tập các kiến thức của thế giới khoa học rộng lớn xung quanh, quá trình này gọi là học tập tích cực. Học tập tích cực cũng chính là "chìa khóa vàng" để mở ra sự thành công. Kết cấu chương trình môn Mỹ thuật lấy trục phát triển chính là những kiến thức cốt lõi của mỹ thuật gồm các yếu tố tạo hình và các nguyên lý tạo hình cơ bản, nhằm bồi dưỡng, phát triển năng lực thẩm mỹ thị giác cho học sinh. Nội dung 2
Trường THCS và THPT Phú Tân dạy học bao gồm: mỹ thuật tạo hình, mỹ thuật ứng dụng và thảo luận nghệ thuật được lồng ghép trong thực hành nghệ thuật. Ở cấp trung học cơ sở, chương trình đảm bảo cho học sinh tiếp cận với các trường phái, phong cách, di sản văn hóa, nghệ thuật của Việt Nam và thế giới để vận dụng vào thực hành, sáng tạo thẩm mỹ gắn với thực tiễn đời sống. Tuy vậy nhiều học sinh chưa thật sự yêu thích, thậm chí chán ghét với những giờ học Mỹ thuật. Trong thời gian qua, nhiều quan điểm quy kết trách nhiệm “chán ghét” môn Mỹ thuật về phía học sinh, do vậy tìm cách áp đặt, bắt buộc các em học Mỹ thuật mà không biết rằng làm như vậy là duy ý chí. Thực tế, nguyên nhân sâu xa khiến học sinh chưa yêu thích môn Mỹ thuật còn là vì nội dung chương trình sách giáo khoa, phương pháp giảng dạy, trình độ đội ngũ giáo viên. Để học sinh yêu thích môn Mỹ thuật cách duy nhất vẫn là mang đến sự hào hứng thật sự cho học sinh ở môn học này. Mặc khác, chương trình học của Bộ hiện nay phần lớn trang bị kiến thức hơn là kỹ năng sống. Vì thế, nhiều trẻ không thể tự lo cho bản thân được, kể cả sinh hoạt cá nhân. Quỹ thời gian của một bộ phận không nhỏ học sinh là học ở trường, đi học thêm… mà ít tham gia hoạt động ngoại khóa. Đây thực sự là “vấn nạn” do học sinh thiếu kết nối với cuộc sống xung quanh, thiếu kỹ năng sống trầm trọng. Có một số thanh thiếu niên rất giỏi toán, giỏi văn trong trường học, nhưng tôi thấy các em luôn mệt mỏi và nhút nhát. Trong khi ở độ tuổi này cần đến sự hoạt bát, nhanh nhạy và tràn đầy sức sống. Kỹ năng sống chỉ có được khi có sự kết nối với cuộc sống bên ngoài trường học. Hình 3: Thời gian học đa số trên lớp, thiếu kết nối với cuộc sống bên ngoài 3
Trường THCS và THPT Phú Tân Vào đầu năm học tôi tổ chức kiểm tra một bài vẽ tự do_tranh đề tài hoặc trang trí, kết quả cho thấy đa số bài tập thực hành học sinh vẽ hình, đường nét, bố cục, mảng miếng khá tốt nhưng bài vẽ khô khan, thiếu cảm xúc. Các em chỉ vẽ theo trực quang, trí tưởng tượng mà không có sự trải nghiệm, liên hệ thực tế, nhiều sự vật, hiện tượng các em chưa từng được nhìn thấy ngoài cuộc sống dù khá gần gũi. Trở lại với thực trạng việc dạy và học Mỹ thuật bị bó hẹp trên lớp và thời lượng ngắn ngủi 1 tiết/tuần/lớp. Về phía học sinh, không khỏi đáng tiếc khi có những bài vẽ của các em về bố cục, đường nét, mảng miếng, hình vẽ đều rất tốt nhưng lại thiếu cái gọi là cảm xúc, sự am hiểu thực tế. Một phần vì các em ít được tiếp xúc với thế giới xung quanh trong giờ học để cảm nhận cái đẹp, đưa cái đẹp của cuộc sống, trong sinh hoạt vào tranh vẽ, mặc dù các em cũng yêu và trân trọng cái đẹp. Nhưng khoảng cách từ cảm nhận cái đẹp đến tạo ra cái đẹp với các em còn quá xa. Như vậy, với điều kiện của nhà trường, hoàn cảnh gia đình của mỗi học sinh, đòi hỏi người giáo viên phải có biện pháp thiết thực trong giảng dạy, thu hút học sinh trong học tập qua việc mở rộng môi trường học tập Mỹ thuật, ứng dụng môn học vào thực tế và trải nghiệm, qua đó tạo sự yêu thích môn học, giáo dục kỹ năng sống và thái độ tích cực cho học sinh. 2. Sự cần thiết phải áp dụng sáng kiến Như chúng ta đã biết, qua nội dung và phương pháp giáo dục, môn Mỹ thuật góp phần hình thành, phát triển ở học sinh các phẩm chất yêu nước, nhân ái, chăm chỉ, trung thực, có tinh thần trách nhiệm; các năng lực tự chủ và tự học, giao tiếp và hợp tác, giải quyết vấn đề và sáng tạo. Bác Hồ nói "Muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội, trước hết cần có con người xã hội chủ nghĩa" và không phải ngẫu nhiên mà sự nghiệp giáo dục nước ta hiện nay được coi là quốc sách hàng đầu, con người xã hội chủ nghĩa đã trở thành mục tiêu hàng đầu quan trọng của cách mạng Việt Nam trong thời đại ngày nay thời đại của công nghệ hội nhập và phát triển nhân loại đều hướng đến chân trời tri thức mà hạt nhân là giáo dục, thước đo quan trọng cho năng lực sáng tạo của mỗi người trong nền kinh tế tri thức, là tốc độ tư duy, khả năng biến đổi thông tin thành kiến thức và Hình 4: Sản phẩm từ việc nhận thức và tạo ra cái đẹp của học sinh kiến thức tạo ra giá trị. Là một bộ phận hợp thành của giáo dục xã hội, giáo dục thẩm mỹ không thể đứng ngoài hoặc tách biệt khỏi quá trình giáo dục toàn diện trong nhà trường phổ thông. Thế nhưng để đào tạo con người phát triển toàn diện đáp ứng với yêu cầu và thách 4
Trường THCS và THPT Phú Tân thức của hội nhập và phát triển, thì con người của thời đại phát triển phải có đủ: tri thức, đạo đức, sức khoẻ và thẩm mỹ, luôn biết cảm nhận được cái đẹp và biết tự tạo ra cái đẹp cho bản thân mình và cuộc sống. Trong giáo dục mỹ thuật dù dạy ở trường chuyên nghiệp hay trường phổ thông thì mục tiêu chung cũng đều hướng đến cái đẹp, cái giá trị thẩm mỹ thông qua môn Mỹ thuật, người học có thể cảm nhận được cái đẹp và biết tạo ra cái đẹp! Với thời đại hiện nay nhiều phương tiện kỹ thuật ra đời, nhằm phục vụ cho lợi ích con người và cuộc sống, trong giáo dục nước ta việc đổi mới phương pháp dạy học, phát huy tính tích cực chủ động sáng tạo cho học sinh, lấy học sinh là trung tâm, giáo viên là người tổ chức các bài học đòi hỏi học sinh phải tư duy, phân tích, lập luận, tổng hợp để có kết quả tốt: "Học để biết học để làm người và học để sống với nhau". Giáo dục Mỹ thuật đóng vai trò rất quan trọng trong nền giáo dục hiện nay, nhưng vấn đề đáng quan tâm ở đây là dạy Mỹ thuật như thế nào? Với môn mỹ thuật trong trường trung học cơ sở có những phân môn như: Vẽ theo mẫu, vẽ trang trí, vẽ tranh, thường thức mỹ thuật. Vậy làm sao để học sinh hứng thú với môn Mỹ thuật? Làm sao để học sinh không cảm thấy nhàm chán và khô khan? Điều đó phụ thuộc khá lớn ở người giáo viên, giáo viên nắm vững kiến thức điều hoà tốt các phương pháp dạy học kết hợp với sự sáng tạo trong dạy học, làm được như vậy người giáo viên sẽ làm chủ được mọi kiến thức và tình huống trong giảng dạy, thông qua đó học sinh sẽ cảm thấy được sự thích thú khi học môn mỹ thuật. Mặt khác, học sinh đối diện với rất nhiều kiến thức, hàng tá bài tập… Có những điều chưa hiểu trên lớp một số em cũng ngại hỏi lại thầy cô và bạn bè. Quá trình học của một số học sinh trở nên khép kín và bản thân cũng không chia sẻ kiến thức cùng ai. Đòi hỏi các em phải thay đổi phương pháp học bởi đơn giản nếu tình trạng chỉ luôn học một mình không có sự tương tác như này sẽ khiến việc học giậm chân tại chỗ. Thậm chí gây ra những cảm xúc tiêu cực trong quá trình học. Chúng ta phải tạo ra môi trường học tập mà ở đó học sinh thoải mái trao đổi, thảo luận với bạn bè những điều chưa biết hoặc đơn giản là đưa ra những ý kiến mà học sinh cho là đúng. Học hành cũng cần có môi trường phù hợp, có sự tương tác giữa các học sinh với nhau, hoặc giữa học sinh và giáo viên. Học sinh sẽ cảm thấy hứng thú, có động lực học tập. Vậy nên đừng bó hẹp môi trường học tập! Xuất phát từ đặc trưng của môn học, Chương trình môn Mỹ thuật nhấn mạnh các quan điểm xây dựng chương trình như: khoa học và hiện đại; hệ thống và cơ bản; thực hành và thực tiễn; mở và liên thông. Chương trình tạo cho học sinh cơ hội tiếp cận văn hóa, nghệ thuật dân tộc và thế giới dựa trên cơ sở những kiến thức cơ bản của nghệ thuật thị giác kết hợp với những kiến thức thuộc các lĩnh vực khác của giáo dục. Như vậy, chúng ta cần chú trọng vận dụng đa dạng hình thức thực hành sáng tạo, gắn kiến thức mỹ thuật với thực tiễn cuộc sống thông qua lồng ghép hoạt động thảo luận nghệ thuật và hoạt động thực hành nghệ thuật để phát triển năng lực thẩm mỹ cho học sinh. Ngoài ra, chương trình cũng hướng học sinh tới nhận thức các giá trị thẩm mỹ phù hợp với truyền thống văn hóa, nghệ thuật dân tộc và thời đại; giúp học sinh hình thành, phát triển những phẩm chất cao đẹp của con người Việt Nam và những giá trị phổ quát của công dân toàn cầu. Chỉ cần dạo một vòng trên internet với cụm từ khóa 5
Trường THCS và THPT Phú Tân “lợi ích của mỹ thuật với trẻ”, hay “benefits of art for kid”, ta sẽ thấy rất nhiều kết quả tìm được với các nhận định, cả về học thuật và các quan điểm cá nhân. Có thể về nhận thức, chúng ta thấy có sự đúng-sai của các nhận định đó, nhưng với một nền kinh tế khởi nghiệp như Chính phủ đang hô hào hiện nay, sự sáng tạo, dám nghĩ dám làm, những đặc trưng riêng và dám đứng dậy khi thất bại sẽ quyết định khá lớn, không muốn nói là hầu như toàn phần của sự thành công đó. Và bộ môn Mỹ thuật chính là bộ môn góp phần nhiều trong những nhận định trên. Ta sẽ phần nào nhận thấy những lợi ích đó của bộ môn Mỹ thuật cho trẻ em, những doanh nhân, công dân của đất nước tương lai. Và đây là những lợi ích cho toàn thể trẻ em nói chung, không chỉ dành riêng cho những em có năng khiếu hay những em được gia đình hướng vào con đường nghệ thuật nói chung và họa sĩ nói riêng (chúng ta có thể dễ dàng kiểm chứng những lập luận sau đây với con em chúng ta hay kể cả các bạn sinh viên đang còn trên giảng đường hoặc là đã tốt nghiệp). Đầu tiên, bộ môn Mỹ thuật sẽ giúp trẻ em phát triển cả hai bán cầu não. Với việc thực hành mỹ thuật, (xin phép chưa bàn tới việc trẻ thể hiện qua vẽ, nặn hay cắt dán) trẻ qua quan sát, suy nghĩ đã tự nhiên yêu thích màu sắc, các chuyển động, cao thấp, to nhỏ… để giúp phát triển bán cầu não phải (nơi hình ảnh và cảm xúc phát triển). Và với việc lưu giữ những kiến thức trực quan đó, trẻ so sánh, tư duy khoa học và thể hiện những tính chất trực quan đó trong tác phẩm của mình. Điều này là cực kì quan trọng, nếu chúng ta nhìn lại về việc chúng ta luôn so sánh trong cuộc sống về tất cả sự vật, sự việc (nhưng chưa đưa hoặc chưa đưa đủ những so sánh đó vào trong công việc của chúng ta) và lưu vào kho tri thức ở bán cầu não trái. Có nhiều nghiên cứu cho thấy trẻ tiếp xúc sớm với mỹ thuật có tư duy logic, toán học, ngôn ngữ rất tốt, khả năng lập luận, so sánh và trình bày khá thuyết phục so với những trẻ ít hoặc không tiếp xúc với mĩ thuật sớm và rèn luyện thường xuyên. Thứ hai, khi học bộ môn Mỹ thuật, trẻ em có dịp tiếp xúc, phát triển kỹ năng sử dụng và kết hợp với nhiều loại dụng cụ khác nhau (không chỉ học cụ) như chì màu, sáp dầu, phấn, kéo, dao nhựa, khuôn, con dấu, dây… Hình 5: Một vài dụng cụ Mỹ thuật của học sinh 6
Trường THCS và THPT Phú Tân Ở đây, các dụng cụ khác nhau cho phép các bé hoạt động không chỉ cổ tay như khi viết bằng bút, phấn mà trẻ có thể linh hoạt sử dụng cơ thể để sử dụng các công cụ đó bằng cả 2 tay, 2 chân, miệng,…(chưa kể toàn thân trong các giờ thiết kế thời trang). Và các dụng cụ của bộ môn khác các bé cũng có thể sử dụng khi sáng tạo. Ví dụ như khi ta thấy trẻ vẽ và chơi với các đồ chơi trên cát. Khi lớn hơn, người giáo viên Mỹ thuật có thể thông qua lợi ích này để dạy cho trẻ biết gõ đúng cửa nhờ đúng người. Thứ ba, khi sử dụng nhiều dụng cụ như vậy, tất yếu là các bé sẽ sử dụng nhiều loại chất liệu, thấy được các tính chất, cái hay- dở của các loại chất liệu. Nhưng, quan trọng hơn cả là khả năng phân tích sự khác nhau, sự phù hợp của các loại chất liệu, dụng cụ để kết hợp chúng với nhau. Đây cũng là tiền đề của việc dám nghĩ dám làm, tư tưởng dám kết hợp sự phù hợp-không phù hợp, các mặt lợi-hại của chất liệu (kỹ năng này phát Hình 6: Học sinh trong giờ học thiết kế thời trang triển rất tốt ở trẻ em THCS). Và khi trẻ lớn hơn, đây cũng là một kỹ năng mà người giáo viên có thể hướng dẫn trẻ khi trẻ hoạt động nhóm, lãnh đạo nhóm( teamwork, teamleader). Thứ tư, khi học Mỹ thuật, trẻ em sẽ hình thành kỹ năng phản ánh, chuyển hóa (sau khi liên kết các tính chất, hình ảnh,…) các hình ảnh hiện thực thành các hình tượng, biểu tượng trong não, từ đó thể hiện qua tác phẩm Chắc trong chúng ta, ai có con hay đã qua nói chuyện, giảng dạy trẻ em thì cũng đã nghe những câu hỏi, nhận xét ngô nghê như: “Cái nải chuối đó giống bàn tay quá”, “Sao máy bay có hình dáng giống con cá heo, con cá heo đâu có biết bay”, “con nặn cái này dài-ngắn hơn đó thầy”… Và với kỹ năng này, trẻ em sẽ dám suy nghĩ, liên tưởng vượt qua những giới hạn hiện thực, tư duy logic mà xã hội, hiện thực khách quan phản ánh vào não trái của mình. 7
Trường THCS và THPT Phú Tân Và từ đó, lợi ích thứ năm khi trẻ học Mỹ thuật chính là việc bé phải phán đoán, thực nghiệm tìm ra câu trả lời cho bản thân để thể hiện qua tác phẩm của mình. Ở trong cùng một sự vật, sự việc, trẻ có thể thực nghiệm cả hai, ba hay thậm chí nhiều hơn các tính chất của sự vật, hiện tượng đó. Ví dụ như: cá voi sẽ có con màu đỏ, xanh, vàng,… và màu nào sẽ đẹp khi vẽ trong bức tranh này, không bắt buộc phải là con cá voi xanh. Từ đó, lợi ích thứ sáu của trẻ là bé rộng mở lòng mình hơn, chấp nhận có nhiều hơn một câu trả lời cho các vấn đề của cuộc sống thực tế. Ví dụ như khi chúng ta hỏi một bé biết quan sát, so sánh và không bị áp đặt từ trước bởi định kiến của người lớn, xã hội (dạy trước chữ O, số 0) về một hình tròn, chúng ta sẽ có những câu trả lời thú vị như: ông mặt trời mà thiếu nắng, đồng hồ, vòng tròn,…tất nhiên người lớn phải hỏi bé liên tục“Gì nữa con?”. Lợi ích tiếp theo, rất quan trọng cho bất cứ ai trong chúng ta chứ không chỉ với trẻ em, đó là khả năng chấp nhận thay đổi mục đích ban đầu, có khả năng thay đổi mục tiêu của mình. Ở đây, không phải là thấy mục tiêu xa quá thì bỏ đi, mà là khi đến một ngã rẽ, có mục tiêu tích cực thì ta thay đổi theo hướng tích cực. Lợi ích thứ tám của việc học Mỹ thuật là trẻ sẽ biết rằng sự khác biệt nhỏ có thể tạo ra những tác động lớn. Như khi trẻ vẽ các quả táo màu đỏ, chợt có một trái táo vẽ màu xanh, mọi người sẽ rất ấn tượng với sự thay đổi đó. Hay như khi trẻ vẽ các bạn đang chơi đùa, chạy nhảy với nhau thì tư thế tay, chân, đầu của các bạn khi được vẽ khác nhau sẽ khiến bức tranh rất vui vẻ, thú vị. Hình 7: Áp dụng trò chơi Nặn tượng vào bài Tập vẽ dáng người 8
Trường THCS và THPT Phú Tân Do đó, chắc chắn Mỹ thuật sẽ khiến trẻ em xây dựng lên nhiều quan điểm khác nhau (do cả 8 lợi ích trên) nên trẻ phải học cách trình bày quan điểm, chia sẻ, chấp nhận, bảo vệ quan điểm bản thân hay dung hòa khi làm việc nhóm… Nhưng điều kiện tiên quyết là người giáo viên phải có khả năng làm trọng tài uyên bác và công tâm. Đó là lợi ích thứ chín khi học sinh học Mỹ thuật. Không kể đến các kỹ năng như: kiên nhẫn, tập trung, đầu tư (vì đó là kỹ năng mà loài người chúng ta bắt buộc phải học dù có theo học bất cứ một ngành nghề nào đi chăng nữa), lợi ích thứ mười mà việc học Mỹ thuật có thể mang lại cho trẻ là đức tính dám nghĩ, dám làm, làm sai làm lại hay niềm tin mình sẽ làm được. Với những ích lợi kể trên, tôi tin rằng bộ môn Mỹ thuật là cực kỳ cần thiết và nó sẽ tuyệt vời hơn nếu học sinh được mở rộng môi trường học tập, ứng dụng môn học vào thực tế và trải nghiệm, qua đó tạo sự yêu thích môn học, giáo dục kỹ năng sống và thái độ tích cực cho học sinh. 3. Nội dung sáng kiến 3.1 Tiến trình thực hiện 3.1.1 Các bước thực hiện Lớp đối chứng : Thiết kế kế hoạch bài học theo quy trình chuẩn bị bài như bình thường. Lớp thực nghiệm : Thiết kế bài học có lồng ghép ngoại khóa, hướng dẫn các em tìm hiểu thực tế, mở rộng môi trường học tập, tạo sự hứng khởi trong học tập cho học sinh. Sau khi cung cấp cho học sinh những kiến thức cơ bản trên lớp học, tôi cho các em thêm buổi trải nghiệm thực tế, tiếp xúc trao đổi với người thật, việc thật và sự vật thật, để ngoài việc học tập trên lớp tiếp nhận kiến thức từ giáo viên, học sinh còn học hỏi được nhiều thứ từ cuộc sống xung quanh. Qua đó là những trải nghiệm học tập, những vốn sống, làm giàu cho cảm xúc nâng cao chất lượng bài vẽ và kĩ năng sống cần thiết. Cụ thể như ở bài Vẽ tranh đề tài Bộ đội (K6), tôi cho học sinh có buổi tiếp xúc với các anh bộ đội xuất ngũ, để nghe những câu chuyện người lính, để cùng vui buồn. Để các em thỏa thích đặt câu hỏi về cuộc sống người bộ đội, để các em thêm hiểu thêm yêu anh bộ đội cụ Hồ, thêm trân quý độc lập đất nước, rằng học tập cũng chính là yêu nước. Mang những cảm xúc ấy vào những bài vẽ được giáo viên hướng dẫn ở lớp. Hình 8: Tranh vẽ Đề tài Bộ đội của học sinh 9
Trường THCS và THPT Phú Tân Hoặc ở bài vẽ tranh đề tài Cuộc sống quanh em (K7), cuộc sống quanh em là một đề tài khá rộng, bao gồm tất cả các hoạt động xung quanh học sinh như gia đình, nhà trường, xã hội,… Thế nhưng tận dụng các làng nghề sẵn có ở địa phương, gần khu vực trường, tôi hướng học sinh đến thăm các làng nghề truyền thống như bánh phồng, làm lò, làm chổi, trồng nếp,… để các em thêm yêu cuộc sống lao động, yêu quê thương và quý trọng các sản phẩm được làm ra trong cuộc sống. Thật thú vị khi các em được trao đổi với người lao động các làng nghề, biết quy trình sản xuất, cách thức làm ra từng sản phẩm thay vì ngồi trên ghế nhà Hình 9: Học sinh tìm hiểu thực tế ở làng trường xem qua tranh ảnh bánh phồng Phú Mỹ và hình dung qua lời kể của giáo viên. Bài vẽ cũng đạt chất lượng hơn rất nhiều, hình vẽ chuẩn xác hơn với các dáng người từ thực tế, sự vật, sự việc được các em am hiểu, yêu thích đưa vào tranh vẽ với nguồn cảm xúc dồi dào. Hình 10: Bài vẽ làng bánh phồng của học sinh (Đạt giải B Tranh thiếu nhi Việt Nam cấp huyện) 10
Trường THCS và THPT Phú Tân Hoặc với bài Kí họa, Kí họa ngoài trời, tôi thực hiện tiết học lý thuyết, giới thiệu với các em những bước cơ bản của kí hoạ về người, vật, cây cối và phong cảnh và sự quan trọng của nó trong vẽ tranh đề tài. Đương nhiên để giúp các em dễ hiểu và nắm được phương pháp kí hoạ tốt hơn tôi phải kèm theo một số tranh đề tài với các bài kí hoạ để phân tích. Sau đó, các em được mang giấy ra sân kí họa những hình ảnh mình thích như lá, cây, dáng người, góc sân,… đó là những trải nghiệm thú vị. Học sinh có thể biết quan sát mọi vật xung quanh để tìm hiểu Hình 11: Học sinh kí họa ngoài trời vẻ đẹp qua hình thức thể hiện màu sắc. Qua đó, giúp học sinh thêm yêu mến thiên nhiên. Hoặc với bài Trình bày khẩu hiệu (K8), cùng học sinh đi một vòng trường, dạo một đoạn đường gần trường để các em quan sát, nhận biết và tự rút ra khái niệm khẩu hiệu, các em sẽ dễ dàng tiếp thu phần lý thuyết trên lớp. Và thật tuyệt vời để các em trò chuyện với một thợ quảng cáo chuyên làm khẩu hiệu hay bộ phận cắt dán khẩu hiệu ở trường. Các em sẽ được tận mắt nhìn thấy Hình 12: Bài vẽ Trình bày khẩu hiệu của học sinh từng bước làm ra một cái khẩu hiệu, được chia sẻ cách canh chữ giữa dòng, cách tính khoảng cách giữa các con chữ và một vài kinh nghiệm khác để việc trình bày khẩu hiệu trên giấy của các em dễ dàng hơn. Thậm chí có thể mở rộng cho các em sử dụng đa chất liệu lên bài trình bày khẩu hiệu như cắt chữ bằng giấy, xốp hay ghép từ que nhựa,… Hoặc với bài Chạm khắc gỗ đình làng Việt Nam (K9), sau tiết học lý thuyết về đình làng Việt Nam cho học sinh đến thăm đình làng ở địa phương (Tổ Đình_thuộc thị trấn Phú Mỹ, Phú Tân) để học sinh phân biệt, tư duy so sánh giữa đình làng Việt Nam khu vực miền Trung và Bắc với đình tưởng niệm ở địa phương về các đặc điểm mái vòm, điêu khắc, đầu đao, các bức phù điêu, và chức năng của từng ngôi đình. Từ đó rút ra kiến thức bổ ích cho bản thân. Ngoài ra còn là dịp để các em trao đổi, bày tỏ 11
Trường THCS và THPT Phú Tân thắc mắc, tư duy tìm tòi với người trông coi đình. Từ đó yêu quý quê hương, tôn trọng lịch sử và các giá trị kiến trúc khác. Hình 13: Học sinh tìm hiểu kiến trúc đình ở địa phương Hoặc với bài vẽ tranh đề tài Lễ hội (K9), Việt Nam ta có rất nhiều lễ hội và mỗi lễ hội lại có một nét riêng, truyền thống riêng biệt mà từ xưa đã mặc định như vậy. Ngoài ra còn có nhiều lễ hội khác là truyền thống của địa phương hay vùng miền nào đó. Lễ hội như là một nét văn hóa của nước ta nó mang nhiều ý nghĩa khác nhau. Theo con số thống kê vào năm 2018 , ở Việt Nam có 7.966 lễ hội lớn nhỏ , trong đó có 7.039 lễ hội dân gian còn lại là du nhập những lễ hội từ các nước . Nhiều lễ hội đã được công nhận là di sản phi vật thể cấp quốc gia , không đơn giản chỉ là nơi vui chơi mà những lễ hội là nơi gặp gỡ, giao lưu , đúc kết trong một năm làm việc và cũng là nơi giao thoa của các nền văn hóa vùng miền khác nhau . Hơn hết ý nghĩa của những mùa lễ hội dân gian chính là gợi nhớ về ký ức, cội nguồn và mỗi một lễ hội thường có Hình 14: Tranh học sinh vẽ đề tài Lễ hội những ” tích ” riêng rất hay , thu hút (đạt giải C cấp huyện) 12
Trường THCS và THPT Phú Tân người đến xem và nghe. Thật tuyệt vời nếu, nếu giáo viên là người hướng dẫn, mang các em đến với lễ hội ở địa phương, cùng các em tìm hiểu nguồn gốc, nghi thức và trải nghiệm hòa mình trong không khí lễ hội. Giúp các em mang cảm xúc, niềm tự hào quê hương vào tranh vẽ để bài vẽ đạt chất lượng tốt nhất, lượng kiến thức chắc và nhiều nhất có thể nhưng được tiếp thu một cách nhẹ nhàng. Ngoài ra, chúng ta còn có thể mở rộng môi trường học tập, đem đến cho học sinh nhiều trải nghiệm các bài học trên lớp qua cuộc sống xung quanh ở nhiều nội dung của các bài khác như: - Màu sắc, màu sắc trong trang trí (K6) - Chép họa tiết trang trí dân tộc (K6) - Vẽ tranh đề tài quê hương (K6) - Vẽ tranh đề tài phong cảnh (K7) - Tạo dáng và trang trí lọ hoa (K7) - Vẽ tranh đề tài an toàn giao thông (K7) - Trang trí bìa lịch (K7) - Vẽ tranh đề tài trò chơi dân gian (K7) - Trang trí bìa sách (K8) - Trang trí quạt giấy (K8) - Vẽ tranh đề tài nhà giáo Việt Nam (K8) - Vẽ tranh cổ động (K8) - Trang trí túi xách (K9) - Trang trí hội trường (K9) - Tập phóng tranh, ảnh (K9) - Tập vẽ dáng người (K9) Song, tất cả mọi môn học đều làm học sinh chóng nản, nếu học sinh có học thì đó cũng chỉ do sự thúc đẩy của mực tiến mà thôi. Vậy bổn phận của người lãnh đạo tinh thần lớp người đầy nhựa sống ấy phải cố gắng làm sao cho phần chuyên môn của mình trở thành một món ăn ưa thích, phải cho học sinh biết sự ích lợi của hiểu biết, nghĩa là phải làm cho học sinh vui mà học. Riêng ở ngành Mỹ thuật có những đức tính ấy. Còn có gì làm cho học sinh vui thích hơn khi các em biết phân biệt một sắc trời, một đường cong, các em có thể tạo ra một thiên nhiên của mình trong mảnh giấy con con dưới nét bút linh động. Và còn gì làm cho học sinh ham học hơn khi các em hiểu về lịch sử Mỹ thuật thế giới cũng như những giai đoạn tiến triển của Mỹ thuật đương thời. Một họa phẩm của Michel Ange ở vào thời đại nào và giá trị của nó ra sao cũng như ngày nay khi nói đến Matisse, Picasso, Chagall, Gleizess v.v. không còn xa lạ gì đối với những con mắt to đen lay láy lúc nào cũng tìm tòi học hỏi. Sẽ còn hứng khởi với môn Mỹ thuật hơn nếu mang những kiến thức bổ ích các em được học trên lớp ứng dụng vào thực tiễn. Mang đến sự trải nghiệm cho bản thân, dạy cho các em biết lao động, biết kinh doanh, biết tiếp thị hàng hóa, trân trọng giá trị của đồng tiền lao động và sử dụng nó vào mục đích có ích, thể hiện sự đùm bọc, giúp đỡ bạn qua việc làm hoa, vẽ heo đất, chậu cảnh, làm thiệp 20/11 bán gây quỹ cho học sinh nghèo hiếu học. 13
Trường THCS và THPT Phú Tân Hình 15: Học sinh làm các sản phẩm gây quỹ từ ứng dụng Mỹ thuật Hình 16: Gian hàng gây quỹ từ các sản phẩm do học sinh làm ra 14
Trường THCS và THPT Phú Tân Lẽ tất nhiên, chúng ta không có cuồng ý là mong muốn cho tất cả học sinh trở thành họa sĩ, nhưng lúc nào chúng ta cũng mong muốn cho tất cả học sinh trở thành bạn tốt của hội họa, am hiểu Mỹ thuật và làm những điều có ích từ Mỹ thuật. Vậy muốn đạt tới mục đích đó thì trước hết phải: - Tổ chức lại phương pháp hướng dẫn và môn học này phải được coi là cần thiết tương đối với các môn học khác. - Chúng ta phải áp dụng một đường lối thích hợp để cho học sinh có thể đạt được kết quả khả quan mà đỡ cho các nản lòng thành lười biếng. Nhà giáo dục người Mỹ B. Bloom đã chia thang nhận thức thành 6 bậc từ đơn giản đến phức tạp: Đầu tiên là "biết", nghĩa là ghi nhớ những điều đã được học và khi cần thiết có thể hồi tưởng lại sau một thời gian tương đối dài. Tiếp theo là "hiểu", tức là nắm bắt được bản chất (các nguyên nhân, nguồn gốc, quá trình…) của kiến thức đã được học. Thứ ba là "vận dụng", tức là biết sử dụng một cách thích hợp các thông tin, kiến thức vào những tình huống khác nhau trong cuộc sống. Thứ tư là "phân tích", nghĩa là có thể chỉ ra các yếu tố tham gia vào một quá trình hay sự kiện nào đó, đồng thời chỉ ra những sự tương đồng và dị biệt giữa chúng với nhau. Thứ năm là "tổng hợp", là biết liên kết các chi tiết, thành phần thành một tổng thể để có cái nhìn khái quát hơn và toàn diện hơn. Và cuối cùng là "đánh giá", nghĩa là biết nhận xét, so sánh, phê phán, và gán một giá trị tương ứng, trên cơ sở các tiêu chí đã được xác định trước. Sau này, kỹ năng “sáng tạo” đã được bổ sung thêm vào các nấc thang tư duy của Bloom. Sáng tạo là khả năng tạo ra cái mới từ những cái đã biết, khả năng phát hiện “vấn đề bất cập” của mỗi người, và năng lực giải quyết vấn đề bất cập. Chính vì những khả năng này nên nấc thang "sáng tạo" chính là nấc thang cao nhất của sự học. Ví dụ như ở bài Tạo dáng và trang trí thời trang ở chương trình Mỹ thuật 9. Nếu các em có thể tạo ra sản phẩm thời trang tái chế để trình diễn, thuyết trình và nhận xét nhóm bạn thì điều đó quá tuyệt vời cho “nấc thang sáng tạo”. Hình 17: Học sinh trình diễn sản phẩm thời trang tư thiết kế từ nguyên liệu tái chế 15
Trường THCS và THPT Phú Tân Tuy nhiên, một số học sinh không thực hiện được bằng cách thức này thì sẽ hướng các em đến một cách thức khác như thời trang 3D (sử dụng vật liệu trên nền giấy) hay đơn giản là các bài vẽ trên giấy thì đã quá tuyệt vời. Hãy động viên các em để các em thấy rằng mình làm được, từ đó cố gắng hơn. Đó là yếu tố then chốt trong mọi hoạt động dù đơn giản hay phức tạp. Đó chính là chiếc chìa khóa vàng của tự học và học tập tích cực. Hình 17: Học sinh trình diễn sản phẩm thời trang tư thiết kế từ nguyên liệu tái chế 3.1.2 Đo lường Cơ sở của tính khách quan là mọi kết luận đều phải dựa trên chứng cứ được kiểm chứng khách quan chứ không dựa trên ý kiến cá nhân mang tính chủ quan. Bài kiểm tra trước tác động: - Lớp 6: Bài Vẽ tranh đề tài Học tập - Lớp 7: Bài Kí họa, kí họa ngoài trời - Lớp 8: Bài Trang trí khẩu hiệu - Lớp 9: Bài Tạo dáng và trang trí túi xách Bài kiểm tra sau tác động: - Lớp 6: Bài Chép họa tiết trang trí dân tộc - Lớp 7: Bài Vẽ tranh đề tài cuộc sống quanh em - Lớp 8: Bài Trang trí chậu cảnh - Lớp 9: Bài Tạo dáng và trang trí thời trang 16
Trường THCS và THPT Phú Tân 3.1.3 Tiến hành kiểm tra và chấm bài - Sau khi hướng dẫn xong các nội dung trên, tôi để học sinh thực hành thêm một bài theo chương trình rồi mới tiến hành kiểm tra một bài trong chương trình học. - Chấm bài tôi nhờ giáo viên Mỹ thuật khác để chấm bài cho khách quan. - Phần chấm bài tôi đánh giá bằng điểm số để lấy cơ sở thuận tiện trong việc phân tích dữ liệu và kết quả. 3.2 Thời gian dạy thực nghiệm Thời gian thực hiện theo chương trình kế hoạch của nhà trường và theo thời khóa biểu để đảm bảo tính khách quan. 3.3 Biện pháp tổ chức 3.3.1 Khách thể nghiên cứu Khối 6: Lớp 6C2 trường THCS và THPT Phú Tân vì trường này là nơi tôi công tác và trực tiếp giảng dạy môn Mỹ thuật lớp 6, đồng thời đây là lớp tôi chủ nhiệm nên rất thuận lợi cho việc nghiên cứu và quản lý, thông tin với phụ huynh các buổi thực tế. Khối 7: Lớp 7C2 trường THCS và THPT Phú Tân vì trường này là nơi tôi công tác và trực tiếp giảng dạy môn Mỹ thuật lớp 7, đồng thời số lượng học sinh tương đương với lớp kiểm chứng. Khối 8: Lớp 8C1 trường THCS và THPT Phú Tân vì trường này là nơi tôi công tác và trực tiếp giảng dạy môn Mỹ thuật lớp 8, đồng thời số lượng học sinh tương đương với lớp kiểm chứng. Khối 9: Lớp 9C1 trường THCS và THPT Phú Tân vì trường này là nơi tôi công tác và trực tiếp giảng dạy môn Mỹ thuật lớp 1, đồng thời số lượng học sinh tương đương với lớp kiểm chứng. Học sinh : LỚP TỔNG SỐ NỮ DÂN TỘC 6C2 40 13 0 6C3 42 15 0 7C2 34 17 0 7C3 36 19 0 8C1 32 13 0 8C2 31 15 0 9C1 27 19 0 9C3 29 20 0 Về ý thức học tập, tất cả các em đều tích cực. Về thành tích học tập của năm học trước, hai lớp tương đồng nhau ở tất cả các môn học. 3.3.2 Thiết kế NHÓM LỚP THỰC NGHIỆM LỚP ĐỐI CHỨNG 6C2 6C3 7C2 7C3 8C1 8C2 9C1 9C3 17

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.