Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Nghiên cứu lựa chọn một số bài tập nhằm khắc phục những sai lầm thường mắc trong kỹ thuật đệm bóng thấp tay bằng hai tay cho học sinh khối 12 trường THPT Nguyễn Thị Giang (cơ sở 1)

Chia sẻ: Caphesuadathemhanh | Ngày: | Loại File: DOCX | Số trang:34

Thêm vào BST

Báo xấu

27
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích của sáng kiến này là nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả cho học tập môn Giáo dục Thể chất nói chung và môn bóng chuyền nói riêng, giúp cho học sinh nâng cao trình độ thể lực để tập luyện hiệu quả và phát triển năng khiếu bóng chuyền.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Nghiên cứu lựa chọn một số bài tập nhằm khắc phục những sai lầm thường mắc trong kỹ thuật đệm bóng thấp tay bằng hai tay cho học sinh khối 12 trường THPT Nguyễn Thị Giang (cơ sở 1)

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO VĨNH PHÚC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG NGUYỄN THỊ GIANG BÁO CÁO KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU, ỨNG DỤNG SÁNG KIẾN Tên sáng kiến: “ Nghiên cứu lựa chọn một số bài tập nhằm khắc phục những sai lầm thường mắc trong kỹ thuật đệm bóng thấp tay bằng hai tay cho học sinh khối 12 trường THPT Nguyễn Th ị Giang (cơ sở 1)”. Tác giả sáng kiến: Trần Công Phong Mã sáng kiến: 25.60.01
Vĩnh Tường, tháng 02/2019 2
SỞ GD&ĐT VĨNH PHÚC CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM TRƯỜNG THPT NGUYỄN THỊ GIANG Độc lập Tự do Hạnh phúc o0o PHIẾU ĐĂNG KÝ SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM CẤP CƠ SỞ I. Thông tin về tác giả đăng ký SKKN 1. Họ và tên: Trần Công Phong 2. Ngày sinh: 19/05/1986 3. Đơn vị công tác: Trường THPT Nguyễn Thị Giang 4. Chuyên môn: Thể dục 5. Nhiệm vụ được phân công trong năm học: Dạy Thể dục các lớp 12A1, 12A2, 12A3, 12A4, 10A4, 10A5, 10A6 II. Thông tin về sáng kiến kinh nghiệm 1. Tên sáng kiến kinh nghiệm: “Nghiên cứu lựa chọn một số bài tập nhằm khắc phục những sai lầm thường mắc trong kỹ thuật đệm bóng thấp tay bằng hai tay cho học sinh khối 12 trường THPT Nguyễn Thị Giang (cơ sở 1)” 2. Cấp học (Mầm non, Tiểu học, THCS, THPT, GDTX): THPT 3. Mã lĩnh vực theo cấp học (Theo danh mục tại phụ lục 10): TD10 4. Thời gian nghiên cứu: từ tháng 8/2018 đến tháng 2/2019 5. Địa diểm nghiên cứu: THPT Nguyễn Thị Giang (cơ sở 1) 6. Đối tượng nghiên cứu:học sinh 4 lớp khối 12 (12A1, 12A2, 12A3, 12A4) Ngày tháng năm 2018 Ngày tháng năm 2018 Ngày 2 tháng 9 năm 2018 THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ TỔ TRƯỞNG/NHÓM NGƯỜI ĐĂNG KÝ (Ký, ghi rõ họ tên, đóng dấu) TRƯỞNG CHUYÊN MÔN
Trần Công Phong Lê Thị Hồng Hạnh MẪU 1.1 CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập Tự do Hạnh phúc o0o ĐƠN ĐỀ NGHỊ CÔNG NHẬN SÁNG KIẾN CẤP CƠ SỞ Kính gửi: Hội đồng Sáng kiến Sở Giáo dục & Đào tạo Vĩnh Phúc Tên tôi là: Trần Công Phong Chức vụ: Giáo viên Đơn vị: Trường THPT Nguyễn Thị Giang Điện thoại: 0977 257 586 Tôi làm đơn này trân trọng đề nghị Hội đồng Sáng kiến Sở Giáo dục & Đào tạo Vĩnh Phúc xem xét và công nhận sáng kiến cấp cơ sở cho tôi đối với sáng kiến đã được Hội đồng Sáng kiến cơ sở công nhận sau đây: Tên sáng kiến: “Nghiên cứu lựa chọn một số bài tập nhằm khắc phục những sai lầm thường mắc trong kỹ thuật đệm bóng thấp tay bằng hai tay cho học sinh khối 12 trường THPT Nguyễn Thị Giang (cơ sở 1)” (Có Báo cáo Báo cáo kết quả nghiên cứu, ứng dụng sáng kiếnkèm theo) Tôi xin cam đoan mọi thông tin nêu trong đơn là trung thực, đúng sự thật, không xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ của người khác và hoàn toàn chịu trách nhiệm về thông tin đã nêu trong đơn. Vĩnh Yên, ngày 10 tháng 02 năm 2019 Xác nhận của Thủ trưởng đơn vị Người nộp đơn (Ký, ghi rõ họ tên, đóng dấu) 4
Trần Công Phong
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT TDTT: Thể dục thể thao GDTC: Giáo dục thể chất ĐH TDTT: Đại học Thể dục thể thao ĐHSP TDTT: Đại học sư phạm Thể dục thể thao THPT: Trung học phổ thông 6
1. Lời giới thiệu: Thể dục thể thao ra đời và phát triển theo sự phát triển của xã hội loài người. Lao động sản xuất là nguồn gốc cơ bản của thể dục thể thao, hay nói cách khác nó là cơ sở sinh tồn cho mọi hoạt động. Mặt khác, thể dục thể thao chỉ sự ra đời khi con người ý thức về tác dụng và sự chuẩn bị của họ cho cuộc sống tương lai, đặc biệt là cho thế hệ trẻ. Phong trào thể dục thể thao và nền kinh tế xã hội có mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Cho nên muốn khoẻ để lao động và bảo vệ tổ quốc, thì đòi hỏi mọi người phải thường xuyên tập luyện thể dục thể thao theo lời kêu gọi toàn dân tập thể dục của Bác Hồ năm 1946: Tư tưởng Hồ Chí Minh khẳng định “Dân cường nước thịnh” làm nền tảng định hướng cho công tác giáo dục thể chất. Nhận thức được tầm quan trọng của sức khoẻ “ Giữ gìn dân chủ, xây dựng nước nhà, gây đời sống mới việc gì cũng cần có sức khoẻ mới thành công” Hồ Chủ Tịch đã gắn vận mệnh đất nước với sức khoẻ của từng người dân vì “Mỗi một người dân yếu ớt, tức là làm cho cả nước yếu ớt một phần, mỗi một người dân mạnh khoẻ, tức là góp phần làm cho cả nước mạnh khoẻ”. Từ đó Hồ Chủ Tịch đã xác định “Vậy nên tập thể dục, bồi bổ sức khoẻ là bổn phận của mỗi người dân yêu nước” Bác kêu gọi “Tôi mong đồng bào ta ai cũng cố gắng tập thể dục” và “Tự tôi ngày nào cũng tập” Nền TDTT của chúng ta từng bước đi lên để hoàn thành sứ mệnh của mình, toàn ngành TDTT không ngừng phấn đấu về mọi mặt các môn như: Điền kinh, bóng đá, bóng bàn, cầu lông, cờ vua, võ thuật……và đặc biệt là môn bóng chuyền được quan tâm chú trọng. Saukhi nước nhà thống nhất, môn bóng chuyền được phát triển rộng khắp từ các thành thị, trong các ngành, các lĩnh vực, ở mọi lứa tuổi đều tham gia tập luyện và thi đấu. Trong những năm gần đây, môn bóng chuyền được đầu tư và không ngừng phát triển được coi là môn thể thao mũi nhọn. Bóng chuyền Việt Nam 7
đã có những dấu hiệu tốt khẳng định được vị thế của mình trong đấu trường khu vực và quốc tế tiêu biểu như những chiến thắng trong năm 2018 từ cấp câu lạc bộ đến đội tuyển quốc gia trước Trung Quốc, một thế lực của bóng chuyền Châu Á cũng như thế giới……. Tập luyện bóng chuyền giúp ta rèn luyện, củng cố và nâng cao sức khỏe, giáo dục cho con người những phẩm chất quý giá như: Tính tập thể, tinh thần đoàn kết, lòng dũng cảm và những phẩm chất ý chí vững vàng tạo cho con người đủ năng lực trong cuộc sống và sự nghiệp, góp phần xây dựng và bảo vệ tổ quốc. Bóng chuyền hiện đại phát triển cao đòi hỏi phải có trình độ kỹ thuật cao, thể lực và tâm lý vững vàng. Trong bóng chuyền, vận động viên phải đủ các tố chất: nhanh, mạnh, bền, khéo léo kết hợp với kỹ thuật điêu luyện. Hoạt động thi đấu bóng chuyền là tổ hợp của mọi tư thế kỹ thuật cơ bản như: phát bóng, đệm bóng, đập bóng, chuyền bóng, chắn bóng… tạo nên hệ thống chiến thuật tấn công, phòng thủ hiệu quả. Trong đó,chuyền bóng thấp tay bằng hai tay (hay còn gọi là đệm bóng) là kỹ thuật phòng thủ chắc chắn nhất khi đối phương tấn công. Muốn đệm bóng chuẩn xác đòi hỏi vận động viên, người tập không những có thể lực tốt mà phải có cảm giác, định hướng, dùng sức đúng, tư thế thoải mái, nắm vững yếu lĩnh kỹ thuật, thể hiện nhịp nhàng, chuẩn xác động tác. Trong các trường THPT, bóng chuyền là môn học tự chọn. Đây là môn học các em rất yêu thích và hứng thú tập luyện, song để đạt được trình độ cao đòi hỏi các em phải được tập luyện cơ bản ngay từ ban đầu. Nếu ngay từ đầu người tập không tạo cho mình được kỹ thuật một cách đúng đắn thì dần dần trong quá trình luyện tập sẽ trở thành thói quen sai và khó sửa. Qua thực tế quan sát các tiết học thể dục nội dung bóng chuyền của các em học sinh trường THPT Nguyễn Thị Giang (cơ sở 1) tôi nhận thấy, học sinh mới học môn bóng chuyền kỹ thuật còn nhiều hạn chế, đặc biệt kỹ thuật đệm bóng, phần lớn các em thực hiện động tác còn nhiều sai sót, làm ảnh hưởng đến việc hoàn chỉnh động tác. Để giúp các em có thể tập luyện và thi đấu được môn bóng chuyền thì cần phải trang bị cho các em những kiến 8
thức cơ bản ngay từ ban đầu; đồng thời tìm ra những phương pháp tập luyện, từng bước giúp các em tiếp thu, nâng cao và có thể nhanh chóng hoàn thiện kỹ thuật động tác. Từ những điều nêu trên tôi mạnh dạn tiến hành nghiên cứu tìm hiểu về những sai lầm thường mắc khi học kĩ thuật đệm bóng thấp tay bằng hai tay ở học sinh khối 12 trường THPT Nguyễn Thị Giang (cơ sở 1), từ đó lựa chọn bài tập phù hợp để khắc phục những sai lầm đó. Kết quả nghiên cứu của đề tàisẽ là tư liệu chuyên môn cần thiết cho các giáo viên giảng dạy bộ môn thể dục ở các nhà trường. Đồng thời cũng là những kiến thức cơ bản để áp dụng giảng dạy ở một số địa phương có điều kiện tương tự. 2.Tên sáng kiến “Nghiên cứu lựa chọn một số bài tập nhằm khắc phục những sai lầm thường mắc trong kĩ thuật đệm bóng thấp tay bằng hai tay cho học sinh khối 12 trường THPT Nguyễn Thị Giang (cơ sở 1)”. 3. Tác giả sáng kiến: Họ và tên: Trần Công Phong Địa chỉ tác giả: Giáo viên trường THPT Nguyễn Thị Giang (cơ sở 1) huyện Vĩnh Tường Tỉnh Vĩnh Phúc. Số điện thoại: 0977.257.586 Email: phongtranphu@gmail.com 4. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến: Cá nhân tác giả. 5. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Lý luận và phương pháp giáo dục thể chất, huấn luyện thể thao. 6. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu: 10/09/2018. 7. Mô tả bản chất của sáng kiến: 9
10
Phần I. TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU: 1.1. Mục đích nghiên cứu: Nhằm nâng cao ch ất l ượ ng và hiệu quả cho h ọc t ập môn Giáo dụ c Th ể ch ất nói chung và môn bóng chuy ền nói riêng, giúp cho học sinh nâng cao trình độ thể l ực để tậ p luyện hi ệu qu ả và phát triể n năng khiế u bóng chuy ền. Mục tiêu của tôi đó là nâng cao nghiệp vụ công tác của bản thân góp phần vào việc nâng cao thể lực và năng lực làm việc của học sinh sau khi tốt nghiệp THPT. 1.2. Nhiệm vụ nghiên cứu: Để giải quyết mục đích nghiên cứu đã đặt ra đề tài đã thực hiện hai nhiệm vụ sau: Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu chung về bóng chuyền, kỹ thuật đệm bóng; thực trạng công tác giảng dạy và học tập kỹ thuật đệm bóng của học sinh khối 12trường THPT Nguyễn Thị Giang (cơ sở 1). Nhiệm vụ 2: Nghiên cứu lựa chọn một số bài tập nhằm khắc phục những sai lầm thường mắc trong kĩ thuật đệm bóng cho học sinh khối 12 trường THPT Nguyễn Thị Giang (cơ sở 1). 1.3. Đối tượng và khách thể nghiên cứu: Sau khi xác định được nhiệm vụ nghiên cứu, căn cứ vào thời gian và chương trình học tập của trường THPT Nguyễn Thị Giang (cơ sở 1). Tôi chọn đối tượng là 160 em học sinh ở khối 12 năm học 20182019 chia làm hai nhóm. Nhóm thực nghiệm: Tập luyện theo phương pháp thực nghiệm áp dụng các bài tập chuyên môn môn bóng chuyền vào giảng dạy, bao gồm các lớp: 12A3 có 40 học sinh 11
12A4 có 40 học sinh Tổng số học sinh nhóm thứ hai là 80 học sinh. Nhóm đối chứng: Tập luyện bình thường theo hướng dẫn của Sách giáo viên,nội dung tập luyện theo phân phối chương trình hiện hành, bao gồm các lớp: 12A1 có 40 học sinh 12A2 có 40 học sinh Tổng số học sinh của nhóm thứ nhất là 80 học sinh. 1.4. Phạm vi nghiên cứu: Thời gian nghiên cứu được tiến hành từ tháng 9 năm 2018 đến tháng 2 năm 2019 và được chia làm 3 giai đoạn cụ thể như sau: Giai đoạn 1: tháng 9/2018, giai đoạn này giải quyết các vấn đề sau: + Chọn đề tài nghiên cứu + Báo cáo thông qua đề cương + Chuẩn bị tài liệu, phương tiện, địa điểm nghiên cứu. Giai đoạn 2: Từ tháng 9/2018 đến tháng 10/2018: Giải quyết nhiệm vụ 1. Giai đoạn 3: Từ tháng 10/2018 đến tháng 2/2019:Giải quyết nhiệm vụ 2. + Điều chỉnh xử lý số liệu + Sửa chữa và hoàn thànhbáo cáo. 1.5. Phương pháp nghiên cứu: Để giải quyết nhiệm vụ của đề tài chúng tôi sử dụng các phương pháp 1.5.1. Phương pháp phân tích và tổng hợp tài liệu 12
Phương pháp này được chúng tôi sử dụng để tổng hợp tài liệu có liên quan đến vấn đề cần nghiên cứu. Nhằm tìm hiểu chung về bóng chuyền, kỹ thuật đệm bóng; thực trạng công tác giảng dạy và học tập kỹ thuật đệm bóng của học sinh khối 12 trường THPT Nguyễn Thị Giang (cơ sở 1). Các tài liệu được tổng hợp phân tích trong đề tài này gồm các sách tạp chí lý luận và phương pháp giảng dạy huấn luyện như: Lý luận và phương pháp giáo dục thể dục thể thao, sinh lý học thể thao, sinh hoá học thể thao, tâm lý học thể thao. Các sáng kiến , đề tài của các đồng nghiệp trong nhà trường, của các trường bạn. Giáo trình bóng chuyền trường ĐHSPTDTT Hà Nội, ĐHTDTT Bắc Ninh, sách giáo khoa thể dục lớp 10,11,12. 1.5.2. Phương pháp phỏng vấn tọa đàm. Phương pháp phỏng vấn là một phương pháp được sử dụng khá rộng rãi trong nghiên cứu giảng dạy và huấn luyện thể thao. Trong đề tài này được sử dụng phương pháp phỏng vấn một số thầy giáo giảng dạy môn thể dục có kinh nghiệm và trên cơ sở đó có những căn cứ xác thực để đánh giá chính xác mức độ tập luyện kỹ thuật đệm bóng của học sinh. Qua đó lựa chọn các bài tập phù hợpáp dụng trong thực tiễn giải quyết các mục tiêu nghiên cứu.Đề tài tiến hành hình thức phỏng vấn trực tiếp và gián tiếp bằng phiếu hỏi. 1.5.3. Phương pháp quan sát sư phạm. Phương pháp quan sát sư phạm được tiến hành bằng phiếu quan sát để khảo sát về số lượng bài tập, lượng vận động của bài tập nhằm tìm hiểu thực trạng công tác giảng dạy và học tập kỹ thuật đệm bóng của học sinh khối 12 trường THPT Nguyễn Thị Giang (cơ sở 1). Quan sát trực tiếp các buổi học chính khóa của học sinh, theo dõi các phương pháp giáo viên sử dụng nhằm hoàn thiện kỹ thuật đệm bóng. Qua đó đánh giá được những sai lầm 13
chủ yếu trong học kỹ thuật đệm bóng, để tìm ra các bài tập hợp lý, khoa học và đạt hiệu quả cao nhất. Phương pháp này được sử dụng trong thời gian đầu nghiên cứu. 1.5.4. Phương pháp thực nghiệm sư phạm: Đề tài tiến hành thực nghiệm trên 160 em học sinh ở khối 12 năm học 2018 2019 chia thành 2 nhóm: Nhóm đối chứng: 80 em học sinh Nhóm thực nghiệm: 80 em học sinh Việc áp dụng các bài tập đã lựa chọn được áp dụng một tuần hai buổi, mỗi buổi từ 30 45 phút. 1.5.5. Phương pháp kiểm tra sư phạm: Sử dụng phương pháp kiểm tra sư phạm để kiểm tra thể lực của học sinh bằng Test được lựa chọn qua phỏng vấn. 1.5.6. Phương pháp toán học thống kê. Đề tài dự kiến sẽ sử dụng các công thức tính tỷ lệ phần trăm (%) số trung bình cộng (), phương sai ( 2), độ lệch chuẩn ( ), hệ số tương quan (r), tham số t, nhịp tăng trưởng (W%)... 14
PHẦN II: NỘI DUNG 2.1. Tìm hiểu chung về bóng chuyền, kỹ thuật đệm bóng; thực trạng công tác giảng dạy và học tập kỹ thuật đệm bóng của học sinh khối 12 trường THPT Nguyễn Thị Giang (cơ sở 1). 2.1.1. Vai trò của bóng chuyền trong việc phát triển các tố chất thể lực và nâng cao chức năng sinh lý các cơ quan trong cơ thể Bóng chuyền là môn thể thao có tác dụng phát triển các tố chất thể lực cùng với sự đòi hỏi cao về khả năng chức phận của các cơ quan trong cơ thể. Sức khỏe là vốn quý nhất của con người. Bất cứ người nào dù làm việc gì và đạt được đỉnh cao nào đi nữa. Nhưng nếu không có sức khỏe thì họ sẽ không bao giờ cảm thấy hạnh phúc. Để có sức khỏe thì con đường ngắn nhất và hiệu quả nhất là tập luyện TDTT, góp phần tăng cường sức khỏe, qua việc tổ chức TDTT đúng đắn sẽ phát triển toàn diện cho con người, giúp họ có được hành trang tốt để có cơ sở vững chắc bước vào cuộc sống trong tương lai một cách tốt đẹp. Nét đặc trưng của các cầu thủ bóng chuyền là các hoạt động không có chu kỳ, khả năng phản ứng mau lẹ trước những tình huống phức tạp và khả năng sử dụng những kỹ năng, kỹ xảo của mình một cách chính xác. Bóng chuyền là một trong những môn thể thao mang tính tập thể cao, sự hợp đồng giữa các đấu thủ như một sợi dây chuyền liên hệ chặt chẽ, đòi hỏi phải toàn diện, liên tục và khẩn trương. Do đó VĐV không những có chiến thuật tốt và đòi hỏi phải có trình độ thể lực cao mới phù hợp với bóng chuyền hiện đại. Trong quá trình tập luyện và thi đấu bóng chuyền các cầu thủ hình thành và củng cố những kỹ năng vận động đa dạng và phức tạp có yêu cầu đặc biệt lớn với tất cả các cơ quan trong cơ thể. Tập luyện bóng chuyền là quá trình không ngừng hình thành những phản xạ có điều kiện và những phản xạ này 15
được củng cố và tích lũy. Sự phối hợp chặt chẽ giữa đại não, cơ quan vận động, hệ thần kinh, cơ quan thực vật được nâng cao, khả năng phối hợp và thích nghi được hoàn thiện. Thần kinh cơ và phối hợp vận động là thuộc tính sinh lý tất yếu cần thiết trong bóng chuyền. Các đặc tính này được cụ thể hóa là sự hài hòa không gian, các động tác của đấu thủ với bóng. Ta biết thực hiện động tác bật nhảy với tăng tốc cao, yêu cầu cơ bắp phải dùng lực tối đa. Như vậy yêu cầu những thuộc tính tâm lý chuẩn bị cho phát triển thể lực bột phát sinh ra trong thời gian rất ngắn. Dẫn đến các quá trình chuyển hóa cung cấp phải mạnh tương ứng mới có thể thảo mãn yêu cầu thi đấu. Trong quá trình chuyển hóa này nhờ chính ATP và các quá trình sinh hóa chuẩn bị cho quá trình tái tổng hợp chúng. Quá trình này thường sinh ra lactat tức quá trình glyolitic khi sợi cơ vận động nhanh, còn quá trình chuyển hóa sợi cơ chậm là quá trình yếm khí hoặc oxi hóa và chuyển hóa Glycogen/Glycoza khi mở tự do sử dụng làm chuyển hóa cơ. Tập luyên bóng chuyền nhiều năm, ngoài việc nâng cao các chức năng hệ thống trong cơ thể, phát triển thể chất con người , mặt khác còn giúp người tập hình thành nhân cách và các phẩm chất quý giá như lòng dũng cảm, tinh thần tập thể, ý chí quyết thắng, ý thức tổ chức kỷ luật, tính quyết đoán trong việc xử lý các công việc , củng cố các kỹ năng , kỹ xảo cần thiết trong cuộc sống. 2.1.2. Đặc điểm kỹ thuật đệm bóng và các yếu tố chi phối kỹ thuật động tác: 2.1.2.1. Cơ sở lý luận của vi ệc th ực hi ện k ỹ thu ật đệ m bóng Các động tác của các môn thể thao nói chung, bóng chuyền nói riêng được hình thanh trên cơ sở phản xạ của con người. Phản xạ là phản ứng của cơ thể đối với kích thích từ môi trường bên ngoài và bên trong cơ thể, được thực hiên với sự tham gia của thần kinh trung ương. Phản xạ của con người biểu hiện khi cơ thể có những phản ứng lại đối với những tác đông đặc biệt 16
là những tấn công từ những vật thể tới mình. Phản ứng đó biểu hiện như: tránh, đỡ, đá…vật thể. Kỹ thuật đệm bóng trong bóng chuyền cũng được hình thành dựa trên cơ sở đó,khi bóng đến con người đã phản ứng lại ban đầu là những phản xạ không điều kiện, con người có những phản ứng vô quan biểu hiện người ta có thể tránh bóng hoặc dùng tay, chân để đỡ bóng bảo vệ cơ thể. Qua quá trình tập luyện những hoạt động đó trở thành phản xạ có điều kiện. Phản xạ có điều kiện sẽ ngày càng hoàn thiện và phát triển nếu con người tích cực luyện tập.Kỹ thuật đệm bóng cũng là một trong những phản xạ có điều kiện đó. Quá trình tập luyện kỹ thuật đệm bóng đã biến động tác này dần trở thành kĩ năng kỹ xảo. Trong tập luyện và thi đấu thể thao: tấn công và phòng thủ là hai mặt mâu thuẫn của một thể thống nhất. Chúng có mối quan hệ biện chứng với nhau, phòng thủ là cơ sở của tấn công và ngược lại, hai mặt ấy dựa vào nhau và thúc đẩy nhau phát triển. Đối với môn bóng chuyền, bốn dạng kỹ thuật đặc trưng đó là: phát bóng, đập bóng, chuyền bóng, đệm bóng. Những loại kỹ thuật này có quan hệ biện chứng với nhau như mối quan hệ giữa chuyền bóng và đập bóng, đệm bóng với chuyền bóng cao tay …Những loại kỹ thuật trong bóng chuyền bao hàm những hình thái động tác khác nhau. Song kỹ thuật đệm bóng tưởng như dễ học, dễ thực hiện nhưng để đạt mức độ chuẩn và chính xác là rất khó. Vì vậy, kỹ thuật đệm bóng không nên thực hiện ở trạng thái tĩnh mà phải thực hiện ở trạng thái động (thường xuyên di chuyển). Ngoài ra, còn phải có người phối hợp tập luyện. Đệm bóng bằng hai tay là kỹ thuật cơ bản trong bóng chuyền, nó đóng vai trò quan trọng, vừa là hạt nhân trên sân vừa là người chỉ huy điều hành để đưa bóng đến vị trí tấn công. Khi chuyền bóng từ dưới lên cao hơi chếch về trước theo hướng bóng đi đồng thời phải phối hợp lực toàn thân: chân đạp đất duỗi các khớp, dùng sức đạp hông, vai, cánh tay, cẳng tay. 17
Theo xu thế bóng chuyền hiện đại, người tập muốn thực hiện kỹ thuật đệm bóng chuẩn yêu cầu phải di chuyển nhanh, linh hoạt và có sự phán đoán bóng tốt. Để đạt được yêu cầu đó, người tập phải nắm vững kỹ thuật, biết cảm giác dùng sức tốt, phán đoán chính xác đường bóng di chuyển tới, biết duy trì trạng thái tâm lý. Từ những đặc điểm trên đòi hỏi VĐV phải có sự chuẩn bị toàn diện về thể lực, tâm lý tổng hợp. Sự di chuyển nhanh từ các tư thế xuất phát khác nhau đòi hỏi người tập phải nhận định nhanh những tình huống trong trận đấu. Cơ sở để thực hiện kỹ thuật đệm bóng có hiệu quả cao là dựa trên một số yếu tố như sau: di chuyển nhanh, linh hoạt, xử lý kịp thời tình huống trận đấu,biết duy trì trạng thái tâm lý, tăng cường sự phối hợp đồng đội… 2.1.2.2. Đặc điểm kỹ thu ật đệ m bóng Trong thi đấu bóng chuyền hiện đại, với uy lực tấn công nhanh mạnh từ các quả phát và đập bóng của đối phương thì kỹ thuật đệm bóng được vận dụng rất phổ biến và có hiệu quả cao. Kỹ thuật đệm bóng thấp tay bằng 2 tay bao gồm các giai đoạn sau: Tư thế chuẩn bị: người phòng thủ đứng ở tư thế trung bình chân trước, chân sau, hoặc hai chân rộng bằng vai. Hai tay co tự nhiên ở khớp khuỷu, mắt luôn quan sát bóng đến. Giai đoạn đánh bóng: Cầu thủ dùng bước đi bộ hoặc chạy, nhảy để di động tới vị trí đối diện với hướng bóng đến. Để bóng tiếp xúc thuận lợi, cầu thủ cần hạ thấp trọng tâm bằng cách gấp gối ở mức độ cần thiết, hai cánh tay ép sát vào ngực, đưa ra đón bóng ở tầm ngang thắt lưng, cách thân người một cánh tay (là tốt nhất), điểm tiếp xúc bóng là mặt phẳng của hai cẳng tay. Động tác đánh bóng được phát lực đồng thời từ đạp chân duỗi mạnh ở khớp gối nâng trọng tâm hướng lên trên và ra trước. Lúc này hoạt động của cổ tay hơi hướng xuống, các nhóm cơ cẳng tay căng ra đánh bóng, thời gian chạm 18
bóng rất ngắn nên động tác tay vươn theo bóng có ý nghĩa rất quan trọng để điều chỉnh hướng bóng cần đệm đến. Kết thúc động tác: Tay vươn theo bóng khoảng ngang tầm ngực thì dừng lại. Động tác ghì và gập cổ tay ở giai đoạn cuối có ý nghĩa quan trọng trong đệm bóng thấp tay bằng hai tay để tránh phạm lỗi dính bóng hoặc hai lần chạm bóng. Sau đó, cầu thủ nhanh chóng trở về tư thế chuẩn bị cho các hoạt động tiếp theo. Kỹ thuật đệm bóng chỉ được áp dụng khi đón những quả bóng ở tầm thấp mà không thể nào đỡ ở trên không được. Trong kỹ thuật này cũng được thể hiện ở hai dạng đó là: kỹ thuật đệm bóng bằng hai tay và đệm bóng một tay. 2.1.2.3. Các yếu t ố chi ph ối k ỹ thu ật đệ m bóng Qua phân tích những đặc điểm kỹ thuật trên, ta thấy muốn thực hiện tốt kỹ thuật có hiệu quả cao thì người tập phải có trình đọ thể lực tốt, nắm vững các yếu lĩnh kỹ thuật và có tâm lý tốt. Thể lực chung và thể lực chuyên môn có vai trò quan trọng để nâng cao hiệu quả kỹ thuật đệm bóng. Tuy nhiên, không phải có thể lực tốt là có kỹ thuật tốt. Muốn có kỹ thuật đệm bóng tốt, người tập phải nắm được yếu lĩnh kỹ thuật cơ bản. Yếu lĩnh kỹ thuật của đệm bóng là: động tác di chuyển phối hợp đệm bóng, góc độ hình tay đệm bóng, khả năng phán đoán đường bóng đến, kết hợp với cảm giác không gian, thời gian và điểm tiếp xúc bóng. Ngoài ra, một yếu tố quan trọng ảnh hưởng tới kỹ thuật đệm bóng là yếu tố tâm lý. Nếu bình tĩnh, mạnh dạn, kiên trì có thể làm cho kỹ thuật đạt được độ chuẩn xác và hiệu quả cao. 1.2. Thực trạng công tác giảng dạy và học tập kỹ thuật đệm bóng của học sinh trường THPT Nguyễn Thị Giang (cơ sở 1). Quá trình giải quyết nhiệm vụ này chúng tôi tiến hành quan sát thực tế các buổi học bóng chuyền của học sinh trường THPT Nguyễn Thị Giang (cơ sở 1). Tiết học chỉ kéo dài 45 phút, trong khi chỉ có 10 tiết/1 kỳ học dành cho nội dung 19
bóng chuyền, khi lên lớp các nội dung học tập chỉ mang tính giới thiệu chung chung, kỹ thuật đệm bóng chỉ được tập chung 2 tiết. Các bài tập mà giáo viên thường dùng khi giảng dạy nội dung đệm bóng cho học sinh là: tư thế chuẩn bị, đệm bóng qua lại….Vì vậy chưa đi sâu vào việc hoàn thiện và phát triển kỹ thuật đệm bóng. Ngoài thời gian học chính khóa học sinh ít có thời gian và điều kiện tập luyện hoặc tập luyện chưa hiệu quả. Kết thúc nội dung giáo viên tiến hành kiểm tra kỹ thuật đệm bóng bằng 2 bài tập sau:  Bài 1: Đệm bóng vào ô quy định. Mỗi học sinh đệm 5 quả, học sinh được kiểm tra thực hiện đệm bóng do bạn tung đến, điểm bóng rơi lệch với hướng bóng đến 450 và rơi vào đúng ô vuông (cạnh 2m). Khoảng cách từ người kiểm tra đến ô quy định là 2,5 3m. Độ cao bóng 2,3 3m. Đánh giá: + Điểm 910: Đệm 45 quả đủ độ rơi đúng ô vuông, đúng kỹ thuật động tác, phối hợp thân người và 2 tay hợp lý. + Điểm 78: Đệm 3 quả. (Đánh giá như trên). + Điểm 56: Đệm 2 quả (Đánh giá như trên). + Điểm 34: Đệm 1 quả (Đánh giá như trên). + Điểm 12: 0 quả (Đánh giá như trên).  Bài 2: Đệm bóng. Thực hiện: Mỗi học sinh đệm 5 quả bóng do bạn tung đến, người tập đệm về vị trí người phục vụ, khoảng cách giữa 2 người là: 2,5 3m. Đánh giá: 20