Sáng kiến kinh nghiệm: Vận dụng kế toán quản trị trong quản lý tài chính tại trường Cao đẳng sư phạm Lạng Sơn

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:36

Thêm vào BST

Báo xấu

12
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Sáng kiến đưa ra một số nội dung của kế toán quản trị có thể vận dụng vào quản lý tài chính tại Trường Cao Đẳng Sư Phạm Lạng Sơn như: hoàn thiện công tác lập dự toán; kiểm tra đánh giá thực hiện so với dự toán; kiểm tra, kiểm soát chi phí; phân tích chi phí nhằm cung cấp thông tin cho lãnh đạo nhà trường trong việc đưa ra những quyết định quản trị và để bảo đảm cho việc triển khai thực hiện kế toán quản trị tại Trường.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm: Vận dụng kế toán quản trị trong quản lý tài chính tại trường Cao đẳng sư phạm Lạng Sơn

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO LẠNG SƠN TRƯỜNG CAO ĐẲNG SƯ PHẠM BẢN MÔ TẢ SÁNG KIẾN VẬN DỤNG KẾ TOÁN QUẢN TRỊ TRONG QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI TRƯỜNG CAO ĐẲNG SƯ PHẠM LẠNG SƠN Lĩnh vực sáng kiến: Áp dụng kế toán quản trị vào quản lý tài chính tại trường Cao đẳng sư phạm Lạng Sơn Tác giả: LA VIỆT ÁI Trình độ chuyên môn: Thạc sĩ Chức vụ: Giảng viên Nơi công tác: Phòng KH- TC Điện thoại liên hệ: 0982 305 281 Địa chỉ thư điện tử: lavietai@lce.edu.vn Lạng Sơn, năm 2023
CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc ---------------- ĐƠN YÊU CẦU CÔNG NHẬN SÁNG KIẾN Kính gửi: Hội đồng khoa học trường Cao đẳng sư phạm Lạng Sơn Tôi ghi tên dưới đây: Số Họ và tên Ngày Nơi công tác Chức Trình Tỷ lệ (%) TT tháng năm (hoặc nơi thường danh độ đóng góp vào sinh trú) chuyên việc tạo ra môn sáng kiến 1 La Việt Ái 30/05/1981 Trường Cao đẳng Giảng Thạc sĩ 100% sư phạm Lạng viên QTKD Sơn Là tác giả đề nghị xét công nhận sáng kiến: "Vận dụng kế toán quản trị trong quản lý tài chính tại trường Cao đẳng sư phạm Lạng Sơn” - Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến: La Việt Ái, Phòng KH - TC - Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Áp dụng kế toán quản trị vào quản lý tài chính tại trường Cao đẳng sư phạm Lạng Sơn. - Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử: Năm học 2022 – 2023 - Mô tả bản chất của sáng kiến: Vận dụng kế toán quản trị trong quản lý tài chính tại trường Cao đẳng sư phạm Lạng Sơn” - Tên sáng kiến: "Vận dụng kế toán quản trị trong quản lý tài chính tại trường Cao đẳng sư phạm Lạng Sơn” - Lĩnh vực áp dụng: Áp dụng kế toán quản trị vào quản lý tài chính tại trường Cao đẳng sư phạm Lạng Sơn. - Mô tả sáng kiến: + Về nội dung của sáng kiến: Sáng kiến đưa ra một số nội dung của kế toán quản trị có thể vận dụng vào quản lý tài chính tại Trường Cao Đẳng Sư Phạm Lạng Sơn như: hoàn thiện công tác lập dự toán; kiểm tra đánh giá thực hiện so với dự toán; kiểm tra, kiểm soát
chi phí; phân tích chi phí nhằm cung cấp thông tin cho lãnh đạo nhà trường trong việc đưa ra những quyết định quản trị và để bảo đảm cho việc triển khai thực hiện kế toán quản trị tại Trường. Mô tả sáng kiến tính mới, tính sáng tạo: Công tác kế toán quản trị đã được áp dụng một phần tại trường nhưng chưa được rõ nét, chưa thể hiện qua hệ thống bảng biểu kế toán vì thế sáng kiến đề xuất một số giải pháp để có thể áp dụng tại Trường Cao Đẳng Sư phạm Lạng Sơn + Về khả năng áp dụng của sáng kiến: Dành cho phòng Kế hoạch - Tài chính của trường Trường Cao Đẳng Sư Phạm Lạng Sơn. - Những thông tin cần được bảo mật (nếu có): Không - Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến: + Về cơ sở vật chất: Phòng kế hoạch - tài chính đảm bảo được trang bị mỗi kế toán một máy ví tính, có kết nối phần mềm kế toán giữa kế toán trưởng với các kế toán viên. + Về nhân sự: Đảm bảo đủ số nhân viên kế toán phụ trách từng phần hành kế toán riêng biệt và trình độ chuyên môn nghiệp vụ đáp ứng được yêu cầu công việc. - Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng kiến theo ý kiến của tác giả: - Hiệu quả trong công việc: Sáng kiến để xuất những giải pháp tổ chức thực hiện kế toán quản trị vào quản lý tài chính tại Truờng Cao Đẳng Sư Phạm Lạng Sơn. - Hiệu quả về mặt xã hội: Từ việc vận dụng nhưng giải pháp tổ chức thực hiện kế toán quản trị vào quản lý tài chính không chỉ nâng cao vai trò của kế toán tài chính mà kế toán quản trị cũng được chú trọng hơn, nhận thấy được tầm quan trọng của những thông tin tài chính cung cấp cho người quản lý, lãnh đạo để ra những quyết định đúng đắn, kịp thời, chính xác. Tôi xin cam đoan mọi thông tin nêu trong đơn và Bản mô tả sáng kiến là trung thực, đúng sự thật và hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật. Lạng Sơn, ngày tháng 3 năm 2023 Người nộp đơn La Việt Ái
MỤC LỤC Trang Mở đầu 2 1. Lý do chọn sáng kiến …………………………………………. 2 2. Mục tiêu nghiên cứu ………………………………………....... 2 3. Phạm vi của sáng kiến ……………………………………....... 2 I. Cơ sở lý luận, cơ sở thực hiện ……………………………………. 3 1. Cơ sở lý luận ……………………………………………………… 3 1.1. Khái niệm về kế toán quản trị …………………………………. 3 1.2. Vị trí của kế toán quản lý …………………………………….. 4 1.3. Vai trò của kế toán quản trị trong quản lý, điều hành đơn vị 5 kinh tế …………………………………………………………. 2. Cơ sở thực tiến ………………………………………………….. 7 2.1. Chế độ kế toán áp dụng ở Trường Cao đẳng sư phạm Lạng Sơn 7 2.2. Thực trạng vận dụng kế toán quản trị vào quản lý tài chính tại 9 Trường Cao đẳng sư phạm Lạng Sơn …………………………. II. Nội dung của sáng kiến ………………………………………….. 10 1. Nội dung và những kết quả nghiên cứu của sáng kiến ……………. 10 1.1. Quan điểm của việc vận dụng kế toán quản trị vào quản lý tài 10 chính tại Trường Cao đẳng sư phạm Lạng Sơn ……………….. 1.2. Một số giải pháp, đề xuất để vận dụng kế toán quản trị vào 11 quản lý tài chính tại Trường Cao đẳng sư phạm Lạng Sơn ……. 2. Thảo luận và đánh giá kết quả thu được ………………………… 13 2.1. Tính mới, tính sáng tạo ………………………………………. … 13 2.2. Khả năng áp dụng và mang lại lợi ích thiết thực ………………. 13 III. Kết luận ………………………………………………………… 31 Tài liệu tham khảo ……………………………………………………. 32 1
TÓM TẮT SÁNG KIẾN Ở Việt Nam, Kế toán quản trị là một lĩnh vực không còn mới mẻ đối với các Doanh nghiệp, nhất là khi có luật kế toán Việt Nam đuợc ban hành, thông tư 53/2006/TT-BTC của Bộ tài Chính về hướng dẫn áp dụng Kế toán quản trị trong Doanh Nghiệp nhằm góp phần hoàn thiện hơn công tác quản trị về kế toán cho các Doanh nghiệp. Tuy nhiên, việc vận dụng Kế toán quản trị vào các đơn vị hành chính sự nghiệp thì vẫn còn nhiều vướng mắc, chưa có quy định cụ thể, chưa có thông tư hướng dẫn, ban hành áp dụng. Tuy Kế toán quản trị chưa bắt buộc áp dụng đối với các đơn vị hành chính sự nghiệp, nhưng hiện nay Nhà nước đã dần trao quyền tự chủ tài chính cho các đơn vị, do vậy sẽ không tránh khỏi sự cạnh tranh gay gắt, đặc biệt là trong lĩnh vực giáo dục. Để tồn tại và phát triển các nhà quản trị rất cần tiếp cận với phương pháp quản lý tài chính theo hướng tự chủ, tự chịu trách nhiệm và sử dụng hiệu quả nguồn lực tài chính hiện có. Nhận thấy được tầm quan trọng của thông tin mà Kế toán quản trị mang lại, sáng kiến kinh nghiệm của tôi đưa ra đề xuất, giải pháp có thể áp dụng tại trường bao gồm các nội dung sau: - Nêu được vị trí, vai trò của kế toán quản trị trong quản lý, điều hành đơn vị kinh tế. - Thực trạng và việc áp dụng kế toán quản trị vào quản lý tài chính tại trường Cao Đẳng Sư phạm Lạng sơn. - Đưa ra một số giải pháp, đề xuất vận dụng kế toán quản trị vào quản lý tài chính tại trường Cao Đẳng Sư phạm Lạng sơn. 2
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn sáng kiến Trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ngày càng phát triển, cùng với quá trình hội nhập của nền kinh tế, các hoạt động sự nghiệp ngày càng phong phú và đa dạng, góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế - xã hội. Tuy nhiên, để các hoạt động sự nghiệp thực sự vận hành theo cơ chế thị trường thì phải có phương hướng và giải pháp phát triển phù hợp. Một trong những biện pháp được quan tâm đó là phải xây dựng một hệ thống kế toán hoàn chỉnh bao gồm cả kế toán tài chính và kế toán quản trị. Trong đó, đề cao vai trò của kế toán quản trị mới có thể phát huy đầy đủ chức năng thông tin và chức năng kiểm tra của bộ phận kế toán trong mỗi đơn vị. Truờng Cao Đẳng Sư phạm Lạng Sơn đã không ngừng đổi mới, vươn lên phát triển. Để có thể hoàn thành nhiệm vụ to lớn mà Đảng và Nhà Nước giao phó, trong quá trình hoạt động, Nhà trường phải luôn chủ động đáp ứng các yêu cầu về quản lý kinh tế - tài chính, tăng cường quản lý kiểm soát các khoản chi tiêu từ quỹ Ngân sách nhà nước cấp hay các nguồn kinh phí khác như thu sự nghiệp, phí, lệ phí, quản lý tài sản công, kịp thời đưa ra những thông tin quan trọng cho các nhà quản lý trong việc hoạch định, tổ chức thực hiện, kiểm tra, đánh giá và ra quyết định nhằm nâng cao chất lượng công tác kế toán và hiệu quả quản lý của Nhà nước và đơn vị. Truờng Cao Đẳng Sư Phạm Lạng Sơn là đơn vị sự nghiệp tự chủ một phần, công tác kế toán có những nét đặc thù riêng, các mảng thu – chi tách biệt theo từng nguồn khác nhau, lập dự toán thu – chi cho các nguồn khác nhau. Vì vậy, việc “Vận dụng kế toán quản trị trong quản lý tài chính tại Trường Cao Đẳng Sư Phạm Lạng Sơn” là một nghiên cứu cần thiết. 2. Mục tiêu nghiên cứu Vận dụng kế toán quản trị trong quản lý tài chính tại Trường Cao Đẳng Sư Phạm Lạng Sơn. 3. Phạm vi của sáng kiến - Đối tượng nghiên cứu: Vận dụng kế toán quản trị trong quản lý tài chính 3
tại Trường Cao Đẳng Sư Phạm Lạng Sơn. - Khách thể nghiên cứu: Vận dụng các nội dung của kế toán quản trị vào quản lý tài chính tại Truờng Cao Đẳng Sư phạm Lạng Sơn. - Thời gian: Các giải pháp được thực hiện trong năm học 2022 – 2023 và các năm tiếp theo. I- CƠ SỞ LÝ LUẬN, CƠ SỞ THỰC TIỄN 1. Cơ sở lý luận 1.1. Khái niệm về kế toán quản trị Kế toán là một quá trình thu thập, xử lý, kiểm tra, phân tích và cung cấp thông tin về các hoạt động kinh tế tài chính cho những người ra quyết định. Hệ thống kế toán là một phần không thể thiếu của bất kỳ một Doanh nghiệp nào. Nó cung cấp thông tin về hoat động tài chính cho cả người quản lý ở bên trong doanh nghiệp và các đối tượng bên ngoài doanh nghiệp. Chính vì phạm vi cung cấp và phục vụ các thông tin khác nhau, nên kế toán của doanh nghiệp được chia thành kế toán quản trị và kế toán tài chính. Do kế toán quản trị bao hàm nhiều nội dung cần giải quyết để nâng cao hiệu quả trong hoạt động quản lý nên đã xuất hiện những quan điểm về kế toán quản trị đứng trên những lập trường khác nhau. Theo Học viện kế toán quản trị (The Institute of Management Accountants) thì KTQT là việc thiết lập các hoạt động kinh doanh trong nội bộ của đơn vị mà trong đó những nhà quản lý sẽ là người thiết kế, thực hiện để điều hành hệ thống quản lý nội bộ. Việc quản trị này thông qua việc lập kế hoạch, dự toán cũng như kiểm soát để đảm bảo việc ra quyết định được hiệu quả. Theo luật kế toán Việt Nam ngày 17/06/2003 tại khoản 3 điều 4 quy định: Kế toán quản trị là việc thu thập, xử lý, phân tích và cung cấp thông tin kinh tế tài chính theo yêu cầu quản trị và ra quyết định kinh tế tài chính trong nội bộ đơn vị kế toán. Như vậy, Kế toán quản trị là một lĩnh vực kế toán được thiết kế để thỏa mãn nhu cầu thông tin của các nhà quản trị và các cá nhân khác trong một tổ chức. Các tổ chức trong xã hội dù thuộc nhóm nào cũng đều cần thông tin kế toán để hoạt 4
động và phát triển. Tổ chức kinh doanh cần thông tin kế toán để theo dõi tình hình va kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh trong kỳ kế toán; tổ chức phi kinh doanh cần thông tin kế toán để xác định mức độ phục vụ của mình; tổ chức Nhà nước cần thông tin kế toán để đánh giá mức độ cung cấp các dịch vụ về an ninh và phục vụ xã hội. 1.2 Vị trí của kế toán quản trị Tuỳ thuộc vào nguyên tắc, nội dung, yêu cầu quản lý và phạm vi sử dụng thông tin kế toán của doanh nghiệp mà công việc kế toán của doanh nghiệp được chia làm 2 bộ phận: Kế toán tài chính và kế toán quản trị Kế toán quản trị là một bộ phận của hệ thống kế toán nói chung, không thể thiếu được đối với hệ thống quản trị của đơn vị và nó có mối quan hệ chặt chẽ với kế toán tài chính. Kế toán quản trị và kế toán tài chính đều có một số điểm chung cơ bản sau: Kế toán quản trị và kế toán tài chính đều có mối quan hệ chặt chẽ với thông tin kế toán, đều nhằm vào việc phản ánh kết quả hoạt động của doanh nghiệp, đều quan tâm đến doanh thu, chi phí và sự vận động của tài sản, tiền vốn. - Cả hai loại kế toán đều có mối quan hệ chặt chẽ về số liệu thông tin. Các số liệu của kế toán tài chính và kế toán quản trị đều được xuất phát từ chứng từ gốc. - Đều quan tâm đến trách nhiệm của nhà quản lý và đều là công cụ quản lý giúp quản lý, giám đốc và sử dụng hiệu quả các nguồn lực kinh tế của đơn vị. Tuy nhiên, do đối tượng sử dụng thông tin khác nhau, mục đích sử dụng thông tin khác nhau, nên giữa kế toán quản trị và kế toán tài chính có nhiều điểm khác biệt: Kế toán tài chính có tính pháp lệnh, nghĩa là hệ thống sổ sách, ghi chép, trình bày và cung cấp thông tin của kế toán tài chính đều phải tuân theo các quy định thống nhất nếu muốn được thừa nhận. Ngược lại, tổ chức công tác quản trị lại mang tính nội bộ, thuộc thẩm quyền của từng doanh nghiệp phù hợp với đặc thù quản lý, yêu cầu quản lý, điều kiện và khả năng quản lý cụ thể của từng đơn vị. 5
Bảng 1: Phân biệt kế toán tài chính và kế toán quản trị TT Tiêu chí phân biệt Kế toán tài chính Kế toán quản trị Báo cáo tóm tắt kết Thông tin sử dụng 1 Mục đích sử dụng thông tin quả hoạt động để ra quyết định Chủ yếu là bên ngoài Các nhà quản trị bên 2 Đối tượng sử dụng thông tin tổ chức trong tổ chức Hình thức báo cáo thông tin Được yêu cầu bởi chế Được yêu cầu bởi 3 (Biểu mẫu) độ, chuẩn mực Lãnh đạo tổ chức Không có tính pháp 4 Tính pháp lý của thông tin Có tính pháp lệnh lệnh 5 Nội dung của báo cáo Tổng hợp Chi tiết Thông tin mang tính Thông tin của quá khứ linh hoạt, thích hợp 6 Đặc điểm của thông tin khách quan có thể (số dự toán), hướng kiểm tra về tương lai Báo cáo bất kỳ (theo Báo cáo định kỳ 7 Kỳ báo cáo nhu cầu của Lãnh đạo tổ chức) 1.3. Vai trò của kế toán quản trị trong quản trị, điều hành đơn vị kinh tế Chức năng của nhà quản trị là ra quyết định , muốn ra quyết định thì rất cần phải có thông tin (căn cứ). Kế toán quản trị chính là nguồn cung cấp thông tin quan trọng và kịp thời nhất. Vai trò của kế toán quản trị là cung cấp thông tin sao cho nhà quản trị có thể nhận được các thông tin hữu ích để phục vụ ra quyết định. Ra quyết định, đây là chức năng quan trọng, xuyên suốt các khâu quản trị, từ khâu lập kế hoạch, tổ chức thực hiện cho đến kiểm tra, đánh giá. Nhà quản lý ở mọi cấp độ trong tổ chức đều phải ra quyết định. Đối với quyết định có tính chiến lược của nhà quản trị cấp cao: Kế toán quản trị cung cấp loại thông tin để hỗ trợ họ xác định các mục tiêu của tổ chức và đánh giá xem các mục tiêu trên thực tế có thể đạt được hay không. Những thông tin này gồm khả năng sinh lời của tổ chức, khả năng sinh lời của từng bộ phận khác nhau trong doanh nghiệp, nhu cầu thiết bị, vốn, v.v… 6
- Đối với quyết định có tính chiến thuật của nhà quản trị cấp trung gian: Kế toán quản trị cung cấp loại thông tin để trợ giúp họ ra quyết định về sử dụng các nguồn lực của tổ chức, và giám sát các nguồn lực đó đã và đang được sử dụng như thế nào. Những thông tin này bao gồm các thước đo năng suất (kết quả tính cho một giờ/người hay tính cho một giờ máy), các báo cáo phân tích biến động, dự báo dòng tiền v.v… - Đối với các quyết định tác nghiệp: Kế toán quản trị cung cấp loại thông tin hoạt động cho cấp quản lý cơ sở để giúp họ điều hành thực thi nhiệm vụ được giao ở phân xưởng hay phòng ban, v.v… Ví dụ, ở phòng tiền lương, thông tin ở các đơn vị này sẽ gồm mức lương ngày, số giờ làm việc hàng tuần của từng công nhân, mức lương/giờ trả cho mỗi người, các chi tiết về thời gian mà từng người bỏ ra cho từng công việc trong tuần, v.v… Mục tiêu hoạt động của các tổ chức rất đa dạng và khác nhau. Trong mỗi một giai đoạn phát triển khác nhau, một tổ chức có thể xác định một hoặc một số mục tiêu nhất định. Những người chủ sở hữu và các nhà quản lý của tổ chức chịu trách nhiệm trong việc xác định mục tiêu hoạt động của tổ chức. Cho dù mục tiêu hoạt động của một tổ chức là gì đi nữa, công việc của các nhà quản lý là phải đảm bảo các mục tiêu được thực hiện. Trước hết, kế toán quản trị phải thiết lập một hệ thống các chỉ tiêu, mở tài khoản, sổ sách để ghi chép một cách có hệ thống các hoạt động của đơn vị. Việc xây dựng hệ thống chi tiêu, mở tài khoản phải xuất phát từ nhu cầu sử dụng thông tin và đặc điểm của từng hoạt động khi đó các thông tin mới có tính hiệu quả về mọi mặt. Trong quá trình theo đuổi mục tiêu của tổ chức, các nhà quản lý thực hiện bốn hoạt động (chức năng) cơ bản: Xây dựng kế hoạch, tổ chức thực hiện, kiểm tra đánh giá và ra quyết định. Do vậy tương ứng với các khâu công việc quản trị thì kế toán phải cung cấp thông tin phù hợp cho từng khâu công việc đó: - Lập kế hoạch: Trong việc lập kế hoạch, nhà quản lý vạch ra những bước phải làm để đưa hoạt động của doanh nghiệp hướng về các mục tiêu đã xác định. Những kế hoạch này có thể dài hạn hay ngắn hạn. Khi các kế hoạch được thi hành, chúng sẽ giúp cho việc liên kết tất cả các lực lượng của tất cả các bộ phận trong 7
doanh nghiệp hướng về các mục tiêu đã định. Dự toán ngân sách của kế toán quản trị là một công cụ hữu hiệu nhất. - Tổ chức thực hiện: Kế toán quản trị cung cấp thông tin cho các tình huống khác nhau về các phương án khác nhau để nhà quản trị có thể xem xét. Cung cấp thông tin thích hợp của kế toán quản trị sẽ hỗ trợ thực hiện tốt chức năng này. - Kiểm tra (kiểm soát ): cung cấp các báo cáo thực hiện (so sánh số liệu thực hiện so với kế hoạch, dự toán; từ đó liệt kê tất cả các sự khác biệt và đánh giá việc thực hiện). Kế toán trách nhiệm của KTQT là công cụ hữu hiệu nhất. - Cung cấp thông tin cho quá trình ra quyết định: Tất cả các quyết định đều có nền tảng từ thông tin, và phần lớn thông tin do KTQT cung cấp. Vì vậy, kế toán quản trị phải cung cấp thông tin linh họat, kịp thời và mang tính hệ thống, trên cơ sở đó phân tích các phương án được thiết lập để lựa chọn phương án tối ưu nhất cho việc ra quyết định. 2. Cơ sở thực tiễn 2.1. Chế độ kế toán áp dụng ở Trường Cao đẳng Sư phạm Lạng Sơn Chế độ kế toán đang áp dụng tại Trường Cao Đẳng Sư phạm Lạng Sơn hiện nay là chế độ kế toán hành chính sự nghiệp ban hành theo thông tư 107/2017/TT- BTC ngày 10/10/2017 của Bộ Tài Chính. Hiện nay, nhu cầu chi tiêu của Trường ngày càng tăng cao, nhất là đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị, phục vụ giảng dạy, đào tạo, phải đảm bảo chi lương và các khoản theo lương thường xuyên tăng theo lộ trình của Chính phủ. Trong khi đó, nguồn kinh phí Nhà nước cấp càng ngày càng hạn hẹp và trong tương lai gần có thể sẽ không cấp phát nữa. Do đó, yêu cầu lập dự toán của Trường phải chủ động trên tinh thần nguồn kinh phí được cấp và nguồn thu để thực hiện. Hiện nay, Trường rất chú trọng khi xây dựng dự toán từ chi tiết đến tổng thể để trường sử dụng kinh phí chủ động, có hiệu quả đáp ứng nhiệm vụ hoạt động của đơn vị. Lập dự toán, đây chính là sự vận dụng kế toán quản trị nhằm giúp nhà quản lý đơn vị chủ động trong điều hành nguồn kinh phí của Trường. Để lập được dự toán chính xác căn cứ vào các yếu tố sau: căn cứ vào nguồn kinh phí được Nhà Nước cấp và nguồn thu được để lại; căn cứ vào tình hình thực 8
hiện tài chính năm trước; căn cứ vào phương hướng, nhiệm vụ trong năm kế hoạch; căn cứ vào quy chế chi tiêu nội bộ của trường, các chế độ chính sách, chế độ thu chi của Nhà Nước theo quy định hiện hành; kế hoạch tài chính của các phòng ban, khoa về mua sắm trang thiết bị, vật tư, phương tiện thiết bị dạy học, số lượng giảng viên cần tuyển dụng, mời giảng…, và các yếu tố khách quan tác động. * Lập dự toán thu: - Thu từ NSNN, bao gồm: Kinh phí thực hiện tự chủ và kinh phí không thực hiện tự chủ. - Thu từ nguồn thu sự nghiệp và nguồn thu khác: Nguồn thu học phí: Chế độ học phí thực hiện theo Nghị định 81/2021/NĐ- CP, ngày 27/08/2021, Nghị định 86/2015/NĐ-CP, ngày 02/10/2015 của thủ Tướng Chính phủ quy định về miễn, giảm học phí, hỗ trợ chi phí học tập, và cơ chế thu, sử dụng học phí đối với cơ sở giáo dục thuộc hệ thống giáo dục quốc dân; Thu từ hoạt động dịch vụ, bao gồm: Thu từ hợp đồng đào tạo liên kết giữa trường với cơ sở đào tạo khác, thực tập, thu từ dịch vụ cho thuê nhà xe, căn tin… theo hợp đồng hoặc đấu thầu, giao thầu. * Lập dự toán chi: Căn cứ vào dự toán thu, Qui chế chi tiêu nội bộ của trường Cao Đẳng Sư phạm Lạng Sơn, Trường lập dự toán chi cho năm nay theo các nội dung sau: - Dự toán các khoản chi thanh toán cá nhân, gồm các mục chi: chi lương và các khoản theo lương, chi tiền công, chi học bổng học sinh sinh viên, chi khen thưởng, chi phúc lợi, chi các khoản trích theo lương, chi thanh toán cá nhân. - Dự toán chi mua sắm hàng hóa dịch vụ, bao gồm các mục chi: thanh toán dịch vụ công cộng, chi văn phòng phẩm, chi thông tin liên lạc, hội nghị, chi công tác phí, chi thuê mướn, chi đoàn vào, chi sửa chữa thường xuyên và chi nghiệp vụ chuyên môn ngành. - Dự toán chi đầu tư phát triển: Trường căn cứ vào kế hoạch mua sắm trang thiết bị và sửa chữa lớn thường xuyên TSCĐ của các bộ phận tập hợp lên để lập dự toán trên cơ sở kinh phí hiện có. - Dự toán chi sự nghiệp khác: căn cứ vào các khoản chi hỗ trợ cho sinh 9
viên, phí và lệ phí phải nộp, bảo hiểm tài sản, chi tiếp khách và các khoản chi khác của các năm trước để dự toán ước chừng cho năm nay. 2.2. Thực trạng vận dụng kế toán quản trị vào quản lý tài chính tại trường Cao Đẳng Sư Phạm Lạng Sơn -Về tổ chức bộ máy Tài chính - kế toán: Bộ máy kế toán hiện tại của trường đã được tổ chức hợp lý, nhưng chưa có bộ phận kế toán quản trị riêng. Công tác kế toán ở trường vẫn tập trung chủ yếu thực hiện kế toán tài chính hành chính sự nghiệp, trong qua trình hạch toán đã có những bước vận dụng kế toán quản trị như: Lập dự toán thu, chi tài chính, phản ánh các khoản thu chi theo từng hoạt động riêng tuy nhiên chưa được áp dụng triệt để, chưa phân tích làm rõ các thông tin, chỉ tiêu, tiêu thức phù hợp với kế toán quản trị, có tiến hành phân tích báo cáo quyết toán nhưng vẫn còn sơ sài, chỉ dừng lại ở việc so sánh chỉ tiêu kỳ này so với kỳ trước hoặc so với dự toán. Việc phân tích nguyên nhân chênh lệch và ứng dụng nó để ra quyết định trong tương lai thì không được thực hiện. Nhà trường chỉ phân loại chi phí theo mục lục ngân sách để phục vụ cho việc lập báo cáo tài chính, còn đối với cách phân loại theo những tiêu thức thích hợp phục vụ cho yêu cầu của kế toán quản trị thì chưa thực hiện. Về công tác kiểm tra, kiểm soát đánh giá hoạt động thu, chi so với dự toán đã được nhà trường thực hiện thường xuyên, với hệ thống các báo cáo kế toán phục vụ cho công tác kiểm tra, kiểm soát, đánh giá tại trường do đó trường chưa xảy ra tình trạng sử dụng nguồn kinh phí không có trong dự toán được lập. Nếu có những khoản chi nào vượt mức so với dự toán thì nhà trường sẽ tìm ra nguyên nhân và có hướng điều chỉnh kịp thời. Nguyên nhân khách quan dẫn đến hạn chế vận dụng kế toán quản trị vào quản lý tài chính tại Trường: - Kế toán quản trị đối với các đơn vị hành chính sự nghiệp ở Việt Nam còn khá mới mẻ, chưa có văn bản pháp luật nào quy định cũng như hướng dẫn áp dụng kế toán quản trị trong các đơn vị HCSN - Do các báo cáo kế toán quản trị không mang tính bắt buộc - Do cơ chế tập trung quan liêu bao cấp kéo dài, các Trường công lập hoạt 10
động dựa vào phần lớn nguồn kinh phí Nhà Nước cấp chỉ quen với các chỉ tiêu trên đưa xuống nên chưa thấy được sự cần thiết của các thông tin kế toán quản trị. II– NỘI DUNG CỦA SÁNG KIẾN 1. Nội dung và những kết quả nghiên cứu của sáng kiến 1.1. Quan điểm của việc vận dụng kế toán quản trị vào quản lý tài chính tại trường Cao Đẳng Sư Phạm Lạng Sơn. Khi tổ chức vận dụng kế toán quản trị tại trường cần phải đảm bảo các yêu cầu sau: Hiện nay chưa có Thông tư, Nghị định nào của Nhà nước qui định các đơn vị hành chính sự nghiệp phải vận dụng kế toán quản trị. Với cơ chế tự chủ tài chính một phần như hiện nay Trường phải quản lý tài chính trong điều kiện chủ động sử dụng nguồn kinh phí hiện có, tăng các nguồn thu, kiểm tra kiểm soát chi phí có hiệu quả, tiết kiệm và có lãi. Hoạt động của Trường gần như một doanh nghiệp, vì vậy trường có thể vận dụng Luật Kế toán và thông tư số 53/2006/TT- BTC ngày 12/06/2006 hướng dẫn áp dụng kế toán quản trị trong doanh nghiệp để vận dụng trong công tác tài chính của đơn vị. Thông tin kế toán cung cấp cho các nhà quản lý phải là thông tin có tính linh hoạt, nghĩa là thông tin cung cấp cho quá trình kiểm soát và ra quyết định quản lý chỉ thật sự hữu ích khi nó được chuyển đến cho người sử dụng đúng lúc. Vì vậy, muốn thông tin cung cấp chính xác, kịp thời cho nhu cầu quản lý thì cần phải tin học hóa, ứng dụng các phần mềm hiện đại quản lý thông tin, nhằm xây dựng hệ thống thông tin mang tính tự động hóa cao. Đội ngũ nhân sự kế toán hiện có tại trường cần phải tăng thêm nhân lực nâng cao trình độ nghiệp vụ, nắm rõ những kiến thức về kế toán quản trị. Khi tổ chức sắp xếp, phân công lại công việc cần xuất phát từ yêu cầu quản lý, trình độ kinh nghiệm của nhân sự kế toán sao cho phù hợp, đáp ứng được yêu cầu vận dụng kế toán quản trị nhưng không làm thay đổi quá lớn về mặt tổ chức bộ máy kế toán của trường. 11
1.2. Một số giải pháp, đề xuất để vận dụng kế toán quản trị vào quản lý tài chính tại trường Cao Đẳng Sư phạm Lạng Sơn 1.2.1. Tổ chức bộ máy kế toán phục vụ cho kế toán quản trị Việc vận dụng kế toán quản trị vào công việc của người làm kế toán trước hết là tổ chức bộ máy kế toán. Bộ máy kế toán quản trị cần được tổ chức hợp lý để thực hiện tốt các nội dung kế toán quản trị như lập dự toán, thu thập thông tin, kiểm soát, phân tích, ra quyết định... Vì vậy, để vận dụng công tác kế toán quản trị tại Trường có hiệu quả đáp ứng được nghiệp vụ và phương pháp áp dụng của kế toán quản trị thì ta phải tổ chức công tác kế toán quản trị tại bộ phận kế toán – tài chính Trường trên cơ sở tổ chức bộ máy kế toán đã có. Mô hình tổ chức bộ máy kế toán là mô hình kết hợp: Gắn hệ thống kế toán quản trị với hệ thống kế toán tài chính trong một hệ thống kế toán thống nhất với bộ máy kế toán chung và công tác kế toán chung, cụ thể như sơ đồ sau: TRƯỞNG PHÒNG KẾ HOACH - TÀI CHÍNH (KẾ TOÁN TRƯỞNG) Kế toán tài chính Kế toán quản trị Lập sổ sách Lập dự toán, Bộ phận Bộ phận tư Và BCTC định mức tổng hợp, vấn ra quyết phân tích định Theo mô hình này kế toán quản trị được tổ chức thực hiện kết hợp với kế toán tài chính, kế toán ở Nhà trường sẽ sử dụng hệ thống tài khoản kế toán thống nhất và hệ thống sổ thống nhất để ghi chép nhằm phản ánh, hệ thống hoá và xử lý thông tin kế toán đáp ứng yêu cầu thông tin cho quản lý. Tổ chức kế toán tài chính hỗn hợp với kế toán quản trị tránh được sự trùng lắp giữa hạch toán chi tiết với kế toán quản trị. Bộ máy kế toán trong Nhà trường được tổ chức thống nhất bao gồm các bộ phận kế toán theo các phần hành công việc, mỗi bộ phận kế toán đều thực hiện cả phần kế toán tài chính và kế toán quản 12
trị theo phần hành kế toán được phân công. Các công việc của kế toán được thực hiện cho mỗi phần hành kế toán được cụ thể hoá như sau: - Căn cứ vào chứng từ ban đầu để ghi vào các sổ kế toán tài chính và kế toán quản trị. - Cuối kỳ hoặc theo yêu cầu của nhà quản trị kế toán tiến hành lập các báo cáo kế toán: Báo cáo kế toán tài chính và kế toán quản trị. - Phân tích, đánh giá kết quả thu được so với các dự toán, định mức đã xây dựng. Xử lý thông tin, cung cấp kịp thời để phục vụ ra quyết định cho mọi đối tượng. Như vậy, việc áp dụng mô hình tổ chức bộ máy kế toán này sẽ kết hợp chặt chẽ thông tin kế toán tài chính và kế toán quản trị, tiết kiệm chi phí, thu thập thông tin nhanh chóng. 1.2.2. Tổ chức hạch toán ban đầu Kế toán tài chính và Kế toán quản trị có mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Chúng đều là công cụ quản lý giúp quản lý, giám đốc và sử dụng hiệu quả các nguồn lực kinh tế của tổ chức, đều sử dụng chứng từ ban đầu làm cơ sở tính toán các chỉ tiêu kinh tế- tài chính. Thông tin của kế toán quản trị cung cấp đều từ số liệu kế toán. Khi có nghiệp vụ kinh tế phát sinh, kế toán căn cứ vào chứng từ ban đầu để hạch toán và phân loại chi phí theo mục lục ngân sách để phục vụ cho việc lập báo cáo tài chính. Trên cơ cở các chứng từ kế toán đó, kế toán quản trị phân loại chi phí theo những tiêu thức thích hợp phục vụ cho yêu cầu quản lý của nhà trường như: có thể chi tiết theo định phí và biến phí, vừa chi tiết theo đối tượng chịu chi phí để xác định kết quả cho từng nghề đào tạo chịu chi phí đó. + Định phí gồm: chi phí điện, nước, lương, phụ cấp, giờ giảng, chi phí khấu hao, quảng cáo và các khoản chi khác; Khi các nghiệp vụ kinh tế phát sinh đến đối tượng chịu chi phí nào đã được xác định thì chi tiết cho nghề, hệ đào tạo đó. + Biến phí gồm: văn phòng phẩm, giáo trình, băng đĩa, đề thi, thực tập tốt nghiệp, làm bằng … + Đối với chi phí chung: với khoản chi phí này liên quan đến nhiều đối tượng khác nhau do vậy ta không thể tính riêng cho từng nghề, hệ đào tạo như chi phí cho bộ phận quản lý, khấu hao TSCĐ, điện nước, văn phòng phẩm…Sau đó 13
vào cuối kỳ kế toán quản trị căn cứ vào tiêu thức phân bổ được chọn để phân bổ chi phí cho đối tượng chịu chi phí. 1.2.3. Tổ chức vận dụng tài khoản kế toán, sổ kế toán Bộ phận tài chính- kế toán khi tổ chức hệ thống tài khoản và hệ thống sổ kế toán để cung cấp thông tin về các khoản thu, chi phát sinh ở Trường, phải sử dụng hệ thống tài khoản kế toán thống nhất dùng cho các đơn vị HCSN và hệ thống sổ thống nhất để ghi chép để khi đối chiếu thông tin chi tiết của kế toán quản trị với thông tin tổng hợp của kế toán tài chính mới chính xác, đem lại hiệu quả. Kế toán quản trị cần xác định hệ thống tài khoản kế toán chi tiết cần sử dụng. Lưu ý, giới hạn của việc mở hệ thống tài khoản chi tiết là chi phí hạch toán có thể chấp nhận và khả năng kế toán có thể thực hiện được. Bên cạnh đó, Kế toán quản trị cần xây dựng các mẫu sổ kế toán chi tiết để ghi chép phản ánh thông tin cụ thể, các bảng tính toán phân bổ, các sổ hạch toán nghiệp vụ nhằm phản ánh, hệ thống hoá và xử lý thông tin kế toán đáp ứng yêu cầu thông tin cho quản lý. 2. Thảo luận và đánh giá kết quả thu được 2.1. Tính mới, tính sáng tạo Việc vận dụng kế toán quản trị vào quản lý tài chính tại trường Cao Đẳng Sư phạm Lạng sơn những năm qua đã được áp dụng tuy nhiên chưa thể hiện rõ nét qua các chỉ tiêu báo cáo, chỉ được phản ánh thông qua các thông tin về dự toán thu – chi, thực hiện dự toán ra sao, các chỉ tiêu cần phân tích chưa thể hiện được nội dung sâu sắc để phục vụ cho nhà lãnh đạo ra các quyết định quan trọng. Công tác kế toán quản trị vận dụng tại trương hiện này chưa có văn bản, điều luật cụ thế và cũng không mang tính chất bắt buộc, bộ phận kế toán của trường làm theo các văn bản thông tư hướng dẫn của kế toán hành chính sự nghiệp. Một số mẫu biểu kế toán làm theo hướng dẫn của Sở Giáo dục & Đào tạo Lạng Sơn và theo hướng dẫn của Bộ Tài chính. Vì thế, sáng kiến đề xuất một số giải pháp để có thể áp dụng tại trường. 2.2. Khả năng áp dụng và mang lại lợi ích thiết thực * Hoàn thiện công tác lập dự toán Việc lập dự toán, chấp hành dự toán, hạch toán kế toán và quyết toán thu, 14
chi ngân sách nhà nước trường Cao Đẳng Sư phạm Lạng sơn thực hiện theo qui định của Luật Ngân sách nhà nước, Luật kế toán, các văn bản hướng dẫn luật. Hàng năm dựa vào chỉ tiêu biên chế được duyệt, số lượng chỉ tiêu HSSV dự kiến tuyển sinh do cấp trên giao và căn cứ trên mức chi tiêu tài chính của năm trước, trường tiến hành lập dự toán cho năm tiếp theo. Việc lập dự toán phải sát với yêu cầu nhiệm vụ, đảm bảo tính chính xác, đồng thời nó là kim chỉ nam để trường căn cứ vào đó hoạt động và thực hiện tiết kiệm chi phí. Nhà trường sẽ tiến hành lập dự toán từ chi tiết đến tổng thể nhằm sử dụng kinh phí chủ động, có hiệu quả đáp ứng nhiệm vụ hoạt động của đơn vị. Cụ thể, tất cả các cấp trong đơn vị đều cùng lập dự toán, dự toán được lập từ cấp quản lý cấp thấp đến cấp quản lý cao nhất. Trong quá trình xây dựng dự toán, yêu cầu các bộ phận cần có sự phối hợp nhịp nhàng với nhau. Như vậy, dự toán được lập mới có tính chính xác, có tính khả thi cao. 15
Bảng 2: Dự toán thu, chi nguồn thu phí, lệ phí và thu sự nghiệp SỞ GDĐT LẠNG SƠN TRƯỜNG CAO ĐẲNG SƯ PHẠM DỰ TOÁN THU, CHI NGUỒN THU PHÍ, LỆ PHÍ VÀ THU SỰ NGHIỆP, DỊCH VỤ, THU KHÁC NĂM 2022 (Dùng cho công tác thảo luận dự toán năm 2023 các đơn vị sự nghiệp công lập) Đơn vị: Sở Giáo dục và Đào tạo ĐVT: Triệu đồng Tình hình thực hiện Dự toán năm 2023 năm 2022 Thực Phòng STT Chi tiêu hiện năm Ý Ghi chú HCSN - Ước thực Đơn vị đề kiến 2021 Dự toán STC hiện nghị thống thẩm nhất định 1 2 3 4 5 6 7 8 9 NHU CẦU VÀ NGUỒN THỰC A HIỆN CCTL NĂM 2022 Nguồn thực hiện CCTL năm I 2021 chưa sử dụng hết chuyển 8.703.75 - - - - - sang 2022 (dự kiến) 30 Trường CĐSP Lạng Sơn 8.703.75 - II Nguồn trích CCTL năm 2022 Trích từ nguồn thu sự nghiệp khác, thu khác, học phí - 1.476.00 1.905.01 - - - 16
do các hoạt động bồi dưỡng thường xuyên, 30 Trường CĐSP Lạng Sơn BDCCD đã - 1.476.00 1.905.01 hoàn thành dẫn đến số lượng học viên không còn Chi nguồn CCTL năm 2022 (dự III kiến) - - - - - - 30 Trường CĐSP Lạng Sơn - - Nguồn thực hiện CCTL năm IV 2022 chưa sử dụng hết chuyển - 10.179.75 10.608.76 10.608.76 - - sang 2023 (dự kiến) 30 Trường CĐSP Lạng Sơn 10.179.75 10.608.76 10.608.76 TỔNG SỐ THU TRONG NĂM B (=1+2) 10.112.78 6.847.00 7.962.52 5.961.84 1 Thu phí, lệ phí (=1.3): Không có Tổng thu sự nghiệp, dịch vụ, thu 2 khác, học phí 10.112.78 6.847.00 7.962.52 5.961.84 2.1 Phần thu 10.247.50 6.933.00 8.063.80 6.010.44 Thu từ nguồn thu sự nghiệp a khác, dịch vụ khác, học phí 10.247.50 6.933.00 8.063.80 6.010.44 17