SKKN: Tổ chức trò chơi trong phân môn Luyện từ và câu lớp 2

PHẦN I - MỞ ĐẦU<br /> 1. Lí do chọn đề tài<br /> Giáo dục Tiểu học là bậc học nền tảng của hệ thống giáo dục quốc dân,<br /> nhằm giúp học sinh hình thành những cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng đắn<br /> và lâu dài về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mĩ và các kĩ năng cơ bản để học<br /> sinh tiếp tục học lên Trung học cơ sở.<br /> Mục tiêu của môn Tiếng Việt ở trường Tiểu học nhằm: Hình thành và<br /> phát triển ở học sinh các kĩ năng sử dụng tiếng Việt(nghe,nói, đọc, viết) để học<br /> tập và giao tiếp trong các môi trường hoạt động của lứa tuổi. Thông qua việc<br /> dạy và học tiếng Việt, góp phần rèn luyện các thao tác tư duy. Cung cấp cho học<br /> sinh những kiến thức sơ giản về tiếng Việt và những hiểu biết sơ giản về xã hội,<br /> tự nhiên và con người, văn hoá, văn học của Việt Nam và nước ngoài. Bồi<br /> dưỡng tình yêu tiếng Việt và hình thành thói quen giữ gìn sự trong sáng, giàu<br /> đẹp của tiếng Việt, góp phần hình thành nhân cách con người Việt Nam xã hội<br /> chủ nghĩa.<br /> Các kĩ năng nghe, nói, đọc, viết Tiếng Việt của học sinh được hình thành<br /> và phát triển thông qua nội dung dạy học các môn : Tập đọc, Kể chuyện, Chính<br /> tả, Luyện từ và câu, Tập làm văn, Tập viết…Mỗi nội dung đều hướng tới rèn<br /> luyện cho học sinh những kĩ năng nhất định để dần dần các em có được năng lực<br /> sử dụng tiếng Việt tốt nhất phục vụ cho việc học tập và sinh hoạt hàng ngày.<br /> Việc dạy Luyện từ và câu nhằm mở rộng, hệ thống hoá làm phong phú<br /> vốn từ của học sinh, cung cấp cho học sinh những hiểu biết sơ giản về từ và câu,<br /> rèn cho học sinh kĩ năng dùng từ đặt câu và sử dụng các kiểu câu để thể hiện tư<br /> tưởng, tình cảm của mình, đồng thời có khả năng hiểu và sử dụng các kiểu câu<br /> của người khác nói ra trong hoàn cảnh giao tiếp nhất định. Luyện từ và câu có<br /> vai trò hướng dẫn học sinh trong việc nghe, nói, đọc, viết, phát triển ngôn ngữ<br /> và trí tuệ.<br /> Trong những năm học tiểu học các em sẽ lần lượt được làm quen với<br /> những khái niệm cơ bản của Tiếng Việt như: từ đơn, từ phức, từ láy, từ ghép,<br /> nghĩa của từ, từ nhiều nghĩa, từ đồng âm, từ đồng nghĩa, từ trái nghĩa, câu đơn,<br /> câu ghép, câu kể, câu hỏi,…<br /> Không chỉ dừng ở việc hiểu và nắm được các cách sử dụng mà qua đó<br /> các em cần nhận biết, phân tích, tìm được giá trị và cách sử dụng chúng, qua đó<br /> vận dụng vào thực tiễn dùng từ, đặt câu khi dùng Tiếng Việt trong đời sống sao<br /> cho có hiệu quả. Đây là một nhiệm vụ không hề dễ dàng, đòi hỏi các em phải<br /> rèn luyện thường xuyên không chỉ trong các giờ học trên lớp mà cả ở các giờ<br /> ngoại khoá, giờ tự học ở nhà.<br /> Đầu năm học, khi mới nhận lớp, tôi nhận thấy các em học sinh lớp 2 đa số có<br /> vốn sống còn ít, vốn hiểu biết về Tiếng Việt còn rất sơ sài, chưa định rõ trong<br /> giao tiếp, viết câu còn cụt lủn hoặc câu có thể có đủ ý nhưng chưa có hình ảnh.<br /> Các từ ngữ được dùng về nghĩa còn chưa rõ ràng. Việc trình bày, diễn đạt ý của<br /> các em còn ở mức độ rất sơ lược. Mặt khác, do thực tế học sinh mới được làm<br />  Tổ chức trò chơi trong phân môn Luyện từ và câu lớp 2<br /> quen với phân môn Luyện từ và câu ở lớp 2 nên học sinh còn nhiều bỡ ngỡ,<br /> chưa có phương pháp học tập bộ môn một cách khoa học và hợp lý.<br /> Để dạy học luyện từ và câu ở lớp 2 có hiệu quả, không những đòi hỏi người<br /> thầy phải biết cách khai thác từ ngữ qua vốn sống của trẻ nhằm xây dựng hệ<br /> thống kiến thức trên cơ sở khai thác qua các câu có từ thuộc chủ đề nhằm bổ<br /> sung, củng cố, khắc sâu hệ thống kiến thức cho trẻ. Ngoài ra người giáo viên<br /> phải biết phối hợp một cách linh hoạt các phương pháp đặc trưng của môn học<br /> như phương pháp đóng vai, phương pháp thảo luận nhóm, hỏi đáp theo cặp, đặc<br /> biệt là tổ chức trò chơi để học sinh được thực sự tham gia xử lí các tình huống<br /> có vấn đề, lĩnh hội kiến thức một cách nhẹ nhàng, tự nhiên, hiệu quả. Những<br /> điều này thực sự đã giúp học sinh tỏ ra hứng thú và tiếp thu tốt hơn so với cách<br /> dạy truyền thống thông thường.<br /> Đặc biệt, theo Thông tư 30/2014 và TT22/2016 của Bộ giáo dục và Đào<br /> tạo trong việc đánh giá học sinh Tiểu học nhằm giúp giáo viên đổi mới phương<br /> pháp dạy học, thay đổi các hình thức dạy học đã đi theo lối mòn, cùng hoạt động<br /> và trải nghiệm ngay trong quá trình và kết thúc mỗi giai đoạn dạy học để kịp<br /> thời phát hiện những cố gắng của học sinh và động viên khích lệ các em trong<br /> quá trình học tập nhằm thực hiện tốt các mục tiêu giáo dục.<br /> Với nhiệm vụ quan trọng như vậy, tôi mạnh dạn đưa ra một số kinh<br /> nghiệm tích luỹ của bản thân qua gần 20 năm công tác giảng dạy về phân môn<br /> Luyện từ và câu. Đó chính là lí do tôi chọn đề tài sáng kiến kinh nghiệm:<br /> “Tổ chức trò chơi trong môn Luyện từ và câu lớp 2” nhằm chia sẻ những kinh<br /> nghiệm nhỏ của mình với đồng nghiệp.<br /> 2. Mục đích nghiên cứu.<br /> - Tổng hợp lại những biện pháp mình đã làm để chọn lọc và đúc kết thành kinh<br /> nghiệm của bản thân.<br /> - Giúp đồng nghiệp tìm ra cách tổ chức các tiết học nhẹ nhàng đạt hiệu quả cao.<br /> - Giúp học sinh nâng cao tính tích cực, tự giác, sáng tạo trong các hoạt động học<br /> tập.<br /> 3. Đối tượng nghiên cứu khảo sát, thực nghiệm.<br /> - Học sinh lớp 2<br /> 4. Phương pháp nghiên cứu.<br /> - Phương pháp hỏi đáp<br /> - Phương pháp đàm thoại<br /> - Phương pháp quan sát…<br /> 5. Phạm vi và kế hoạch nghiên cứu.<br /> - Thời gian nghiên cứu: Bắt đầu từ tháng 9/ 2016, đến tháng 4/2017<br /> <br /> - 2/23 -<br />  Tổ chức trò chơi trong phân môn Luyện từ và câu lớp 2<br /> <br /> Phần II- NỘI DUNG<br /> I. Cơ sở lí luận<br /> 1. Căn cứ vào mục tiêu của môn học, của cấp học.<br /> Tiếng Việt thể hiện mục tiêu giáo dục xuyên suốt của môn học là hình thành<br /> và phát triển ở học sinh các kĩ năng sử dụng Tiếng Việt. Cung cấp cho học sinh<br /> những kiến thức sơ giản; bồi dưỡng tình yêu Tiếng Việt và hình thành thói quen<br /> giữ gìn sự trong sáng, giàu đẹp của Tiếng Việt.<br /> Tiếng Việt còn có nhiệm vụ hình thành và phát triển 4 kĩ năng (nghe, đọc,<br /> nói, viết) trang bị kiến thức văn học và nhiều kiến thức kĩ năng khác. Học sinh<br /> được hướng dẫn để bước đầu khám phá vẻ đẹp và ý nghĩa các hình tượng văn<br /> học, đặt nền móng cho sự phát triển năng lực cảm thụ văn học và tư tưởng, tình<br /> cảm, nhân cách của các em.Tiếng Việt còn giúp các em tiếp thu kiến thức ở các<br /> bộ môn khoa học khác.<br /> Thông qua các môn học, giúp các em chủ động được ngôn ngữ trong giao<br /> tiếp một cách mạnh dạn tự tin. Từ đó, vốn từ của các em phong phú hơn và có<br /> nắm chắc được nghĩa của từ thì các em mới trình bày đúng suy nghĩ, ý tưởng, tình<br /> cảm của mình. Vì lẽ đó, ở bậc tiểu học từ ngữ không chỉ có dạy và học ở phân<br /> môn Luyện từ và câu mà còn ở tất cả các phân môn khác của môn Tiếng Việt, các<br /> môn học khác.<br /> 2. Căn cứ vào việc dạy Tiếng Việt theo các quan điểm.<br /> a. Quan điểm giao tiếp:<br /> Giao tiếp là hoạt động trao đổi tư tưởng, tình cảm, cảm xúc, ….. nhằm thiết<br /> lập quan hệ, sự hiểu biết hoặc sự cộng tác, …giữa các thành viên trong xã hội.<br /> Người ta giao tiếp với nhau bằng nhiều phương tiện, phương tiện thông thường và<br /> quan trọng nhất là ngôn ngữ.<br /> b. Quan điểm tích cực:<br /> Sách giáo khoa Tiếng Việt 2 biên soạn có nhiệm vụ thể hiện và tạo điều<br /> kiện để thầy và trò thực hiện phương pháp tích cực hóa hoạt động của người học,<br /> trong đó thầy đóng vai trò người tổ chức hoạt động của học sinh; mỗi học sinh<br /> đều được hoạt động, bộc lộ mình và được phát triển.<br /> c. Quan điểm tích hợp<br /> Tích hợp có nghĩa là tổng hợp một tiết học hay một bài tập, nhiều mảng<br /> kiến thức và kĩ năng liên quan với nhau nhằm tăng cường hiệu quả giáo dục và<br /> tiết kiệm thời gian cho người học.<br /> 3. Căn cứ vào nội dung và phương pháp dạy môn Tiếng Việt.<br /> Nội dung và phương pháp dạy học bao giờ cũng gắn bó với nhau. Mỗi nội<br /> dung đòi hỏi một phương pháp thích hợp. Các kĩ năng giao tiếp không thể hình<br /> <br /> - 3/23 -<br />  Tổ chức trò chơi trong phân môn Luyện từ và câu lớp 2<br /> thành và phát triển bằng con đường thụ động. Muốn phát triển những kĩ năng này<br /> học sinh phải được hoạt động trong môi trường giao tiếp dưới sự hướng dẫn của<br /> thầy. Các kiến thức về ngôn ngữ, văn học, văn hóa, tự nhiên và xã hội có thể tiếp<br /> thu qua lời giảng, nhưng học sinh chỉ làm chủ được những kiến thức này khi các<br /> em chiếm lĩnh chúng bằng chính hoạt động có ý thức của mình. Cũng như vậy,<br /> những tư tưởng, tình cảm và nhân cách tốt đẹp chỉ có thể hình thành chắc chắn<br /> thông qua sự rèn luyện trong thực tế. Đây chính là phương pháp tích cực hóa hoạt<br /> động của người học.<br /> 4. Căn cứ vào nhiệm vụ của phân môn Luyện từ và câu ở lớp 2.<br /> Nhiệm vụ của phân môn Luyện từ và câu ở bậc tiểu học nói chung và lớp 2<br /> nói riêng là làm giàu vốn từ cho học sinh và phát triển năng lực dùng từ đặt câu<br /> cho các em. Ngoài ra phân môn Luyện từ và câu cung cấp cho học sinh một số<br /> kiến thức về từ và câu cơ bản, sơ giản, cần thiết và vừa sức với các em. Luyện từ<br /> và câu trang bị cho học sinh những hiểu biết về cấu trúc của từ, câu, quy luật hành<br /> chức của chúng. Cụ thể đó là các kiến thức về cấu tạo từ, nghĩa của từ, các lớp từ,<br /> từ loại, các kiến thức về câu như cấu tạo câu, các kiểu câu, dấu câu, các quy tắc<br /> dùng từ đặt câu và tạo văn bản để sử dụng trong giao tiếp.<br /> Ngoài các nhiệm vụ chuyên biệt trên Luyện từ và câu còn có nhiệm vụ rèn<br /> luyện tư duy, giáo dục thẩm mĩ và luyện tập sử dụng từ cho học sinh.<br /> 5. Căn cứ vào vai trò của việc tổ chức trò chơi trong phân môn Luyện từ và<br /> câu ở lớp 2.<br /> Tổ chức trò chơi học tập vô cùng quan trọng giúp cho tiết học thêm sôi nổi,<br /> học sinh hào hứng học tập. Nhờ trò chơi học tập, các em tiếp thu kiến thức bài<br /> học một cách nhẹ nhàng, thoải mái. Đồng thời trò chơi học tập giúp các em củng<br /> cố, khắc sâu kiến thức bài học một cách bền vững. Để phát huy hết tác dụng của<br /> trò chơi học tập, khắc phục những hạn chế khi tổ chức trò chơi học tập trong tiết<br /> dạy tôi đã vận dụng các hình thức tổ chức trò chơi trong phân môn Luyện từ và<br /> câu lớp 2. Sau đây là bảng khảo sát đầu năm:<br /> <br /> Nội dung Số học sinh đạt Số học sinh chưa đạt<br /> <br /> Mở rộng vốn từ 19 43<br /> <br /> Giải nghĩa từ 34 28<br /> <br /> Đặt câu 40 22<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> - 4/23 -<br />  Tổ chức trò chơi trong phân môn Luyện từ và câu lớp 2<br /> <br /> II. Thực trạng:<br /> 1. Thuận lợi:<br /> - Giáo viên đạt trình độ trên chuẩn, yêu nghề, mến trẻ, nhiệt tình công tác, có<br /> tinh thần trách nhiệm cao với công việc được giao.<br /> - Cơ sở vật chất của trường tương đối đầy đủ và thường xuyên được bổ sung<br /> trang bị thêm.<br /> - Ban giám hiệu luôn quan tâm, tạo điều kiện để chất lượng dạy và học ngày<br /> càng nâng cao.<br /> - Phụ huynh học sinh luôn ủng hộ và phối hợp với nhà trường, giáo viên trong<br /> các hoạt động giáo dục.<br /> - Học sinh đa số ngoan, có nề nếp.<br /> 2. Khó khăn:<br /> - Học sinh còn nhỏ, khả năng tập trung chú ý chưa cao.<br /> - Phân môn Luyện từ và câu là phân môn học mới đối với học sinh lớp 2.<br /> - Một số ít phụ huynh do điều kiện gia đình, áp lực công việc nên chưa thực sự<br /> quan tâm đến việc học tập của con.<br /> - Một số học sinh ngại học môn Tiếng Việt.<br /> - Đôi lúc việc sử dụng các thiết bị dạy học hiện đại chưa thường xuyên.<br /> - Giáo viên khó khăn trong việc tổ chức trò chơi học tập cho các em.<br /> - Giáo viên không biết chọn trò chơi nào để bài học đạt hiệu quả tốt nhất.<br /> III. Giải pháp tiến hành<br /> 1. Nắm vững nội dung chương trình phân môn Luyện từ và câu:<br /> Chuẩn bị vào năm học mới giáo viên cần nghiên cứu sách giáo khoa, sách<br /> giáo viên để nắm chắc chương trình môn Tiếng Việt, phân môn Luyện từ và câu<br /> lớp 2. Mục đích của việc làm này là giúp giáo viên lại một lần nữa nhớ lại mục<br /> tiêu của môn Tiếng Việt bậc tiểu học, của lớp 2 đặc biệt là của phân môn Luyện<br /> từ và câu. Nội dung phân môn Luyện từ và câu lớp 2 bao gồm:<br /> a. Mở rộng và hệ thống hóa vốn từ.<br /> - Các từ ngữ được mở rộng và hệ thống hóa theo các chủ điểm:<br /> Học kì I Học kì 2<br /> + Em là học sinh + Bốn mùa<br /> + Bạn bè + Chim chóc<br /> + Trường học + Muông thú<br /> + Thầy cô + Sông biển<br /> + Ông bà + Cây cối<br /> + Cha mẹ + Bác Hồ<br /> + Anh em + Nhân dân<br /> + Bạn trong nhà<br /> <br /> - 5/23 -<br />  Tổ chức trò chơi trong phân môn Luyện từ và câu lớp 2<br /> - Các từ ngữ được mở rộng và hệ thống hóa thông qua các dạng bài tập:<br /> + Tìm từ ngữ theo chủ đề.<br /> + Tìm hiểu, nắm nghĩa của từ.<br /> + Phân loại từ.<br /> + Tìm hiểu nghĩa của thành ngữ, tục ngữ theo chủ điểm.<br /> + Luyện cách sử dụng từ.<br /> b. Từ loại:<br /> + Từ chỉ sự vật<br /> + Từ chỉ hoạt động, trạng thái<br /> + Từ chỉ đặc điểm<br /> c. Các kiểu câu:<br /> + Ai là gì?<br /> + Ai làm gì?<br /> + Ai thế nào?<br /> - Ôn tập về dấu câu: Dấu phẩy, dấu chấm, dấu chấm hỏi, dấu chấm than.<br /> <br /> 2. Tổ chức thực hiện.<br /> Sau khi nắm chắc mục tiêu, nội dung chương trình của phân môn Luyện<br /> từ và câu, qua thực tế kinh nghiệm giảng dạy trên lớp và trao đổi chuyên môn<br /> cùng đồng nghiệp để tìm ra những hoạt động trò chơi cho học sinh phù hợp với<br /> từng kiểu bài, từng tiết dạy, từng đối tượng học sinh trong lớp sao cho giờ học<br /> đạt hiệu quả nhất.<br /> Tôi xin được đi sâu vào việc nghiên cứu tổ chức trò chơi cho học sinh lớp 2<br /> ở một số kiểu bài đặc trưng trong phân môn Luyện từ và câu lớp 2.<br /> Mỗi một mảng kiến thức, tôi chọn cho mình hình thức giảng dạy khác<br /> nhau.<br /> 2.1. Trò chơi: Ghép nhanh tên sự vật<br /> A. Mục đích:<br /> - Ghép nhanh được từ với đồ vật hoặc hình vẽ tương ứng.<br /> - Có biểu tượng cụ thể về nghĩa của từ.<br /> B. Chuẩn bị:<br /> - 2 bộ đồ dùng để chơi, mỗi bộ gồm một số đồ vật thật hoặc tranh ảnh đại diện<br /> cho nghĩa của từ được nêu trong sách giáo khoa, các thẻ từ ghi tên các đồ vật<br /> (tranh ảnh).<br /> VD: Tranh bài tập 1 (tuần 3- T26); bài tập 2 (tuần 7- T59)<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> - 6/23 -<br />  Tổ chức trò chơi trong phân môn Luyện từ và câu lớp 2<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Bài tập 3 (tuần 16- T134) trong sách giáo khoa TV2 tập 1;<br /> Bài tập 1 (tuần 22-T35)…Một số mảnh bìa ghi từng từ tương ứng với từng<br /> đồ vật hoặc tranh ảnh để dán hoặc gài.<br /> - Giáo viên (cử 1 học sinh) làm trọng tài để đánh giá kết quả.<br /> C. Cách tiến hành:<br /> - Chơi theo từng cặp 2 học sinh hoặc 2 nhóm học sinh (mỗi nhóm 2- 4 em).<br /> - Các đồ vật hoặc tranh ảnh đã được sắp xếp hoặc treo thành 2 nhóm. Mỗi học<br /> sinh (mỗi nhóm) tham gia trò chơi được phát 1 bộ thẻ từ ghi tên các đồ vật<br /> <br /> <br /> - 7/23 -<br />  Tổ chức trò chơi trong phân môn Luyện từ và câu lớp 2<br /> (tranh ảnh). Học sinh của nhóm nào dán hoặc gài đúng và nhanh nhất tên các đồ<br /> vật hoặc tranh thích hợp thì thắng cuộc.<br /> * Chú ý:<br /> Trò chơi có thể vận dụng vào các bài:<br /> VD: Dán nhãn cho đồ dùng học tập (tuần 6 – trang 52); Đồ dùng trong nhà<br /> (tuần 11, 13 – trang 90, 108) TV 2 tập 1. Các con vật nuôi (tuần 21, 22 T27, 35);<br /> các loài thú (tuần 23, 24 - trang45, 55); các loài cá (tuần 25, 26 – trang 64, 73);<br /> Các loài cây (tuần 28, 29 – trang 95); những người có nghề nghiệp khác nhau<br /> (tuần 33, 34 – trang 129; 137) sách TV2 tập 2<br /> D. Hiệu quả: Sau khi chơi trò chơi này, học sinh nắm được biểu tượng cụ<br /> thể về nghĩa của các từ, giúp phản ứng nhanh nhạy và phát triển khả năng quan<br /> sát, đánh giá sự việc.<br /> 2.2. Trò chơi: Tìm nhanh từ cùng chủ đề<br /> A. Mục đích:<br /> - Mở rộng vốn từ, phát huy khả năng liên tưởng, so sánh.<br /> - Rèn tác phong nhanh nhẹn, luyện trí thông minh và cách ứng xử nhanh.<br /> B. Chuẩn bị:<br /> - Bảng phụ hoặc giấy nháp.<br /> C. Cách tiến hành:<br /> - Trò chơi có từ 2- 4 nhóm, mỗi nhóm có từ 3- 4 học sinh tham gia.<br /> - Sau khi giải nghĩa từ ngữ được dùng để gọi tên chủ đề.<br /> (VD: Đồ dùng học tập là những dụng cụ của cá nhân dùng để học tập; vật<br /> nuôi là những con vật nuôi trong nhà…) Giáo viên (người dẫn trò) nêu yêu cầu:<br /> + Hãy kể ra những từ gọi tên đồ dùng học tập (hoặc những từ nói về tình cảm<br /> gia đình…).<br /> + Từng nhóm ghi lại những từ đó vào bảng phụ (đã được chia theo số lượng<br /> nhóm), hoặc ghi vào giấy nháp để đọc lên. Thời gian viết khoảng 2- 3 phút.<br /> + Mỗi từ viết đúng được tính 1 điểm; mỗi từ viết sai bị trừ 1 điểm; nhóm nào có<br /> số điểm cao nhất sẽ xếp thứ nhất, các nhóm khác dựa theo số điểm để xếp thứ<br /> hai, ba, bốn, ...<br /> Chú ý: Trò chơi này có thể được sử dụng ở các bài Luyện từ và câu:<br /> - Trong sách giáo khoa TV 2, tập 1:<br /> + Kể tên các môn em học ở lớp 2 (tuần 7, T59)<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> - 8/23 -<br /> Tổ chức trò chơi trong phân môn Luyện từ và câu lớp 2<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> - 9/23 -<br />  Tổ chức trò chơi trong phân môn Luyện từ và câu lớp 2<br /> + Hãy kể tên những việc em đã làm ở nhà giúp cha mẹ (tuần 13, T108)<br /> + Tìm những từ chỉ đặc điểm của người và vật (tuần 15, T122)<br /> + Viết tên các con vật trong tranh (tuần 16, T134)<br /> - Trong sách giáo khoa TV 2, tập 2:<br /> + Nói tên các loài chim trong tranh (tuần 22, T35)<br /> + Tìm các từ ngữ có tiếng "biển" (tuần 25, T 64)<br /> + Kể tên các con vật sống ở dưới nước (tuần 26, T74)<br /> + Kể tên các loài cây (tuần 28, T87)<br /> + Tìm những từ ngữ chỉ nghề nghiệp (tuần 33, T129)<br /> D. Hiệu quả: Học sinh rất hứng thú khi chơi trò chơi này, các em đều hoạt<br /> bát nhanh nhẹn hơn, phát huy được khả năng liên tưởng, so sánh không chỉ ở<br /> phân môn Luyện từ và câu mà còn ở các phân môn khác của môn Tiếng Việt.<br /> 2.3. Trò chơi: Tìm nhanh từ có phụ âm đầu giống nhau<br /> A. Mục đích:<br /> - Mở rộng vốn từ bằng cách tạo từ (1 tiếng) có phụ âm đầu cho trước.<br /> - Rèn kĩ năng huy động vốn từ nhanh, viết nhanh.<br /> B. Chuẩn bị:<br /> - Phấn, bảng hoặc giấy bút.<br /> - Băng dính để dính các tờ giấy đã ghi từ lên bảng lớp.<br /> C. Cách tiến hành:<br /> - Giáo viên nêu yêu cầu: Thi tìm nhanh các từ 1 tiếng có phụ âm đầu cho trước.<br /> - Cá nhân (từ 2 - 4 người) hoặc nhóm (từ 2 - 4 nhóm) tham gia chơi.<br /> - Dựa vào phụ âm đầu đã cho ở đề bài, trong khoảng thời gian quy định<br /> (3 hoặc 5 phút); mỗi người (nhóm) cố gắng tìm thật nhiều từ ghi vào mảnh giấy<br /> (hoặc phần bảng) đã ghi sẵn tên mình (hoặc nhóm mình). Hết thời gian quy<br /> định, cô giáo đánh giá kết quả, học sinh (hoặc nhóm) nào tìm được nhiều từ nhất<br /> sẽ thắng cuộc.<br /> * Chú ý:<br /> + Giáo viên có thể cho học sinh tự ghi các từ theo sự liên tưởng, không theo các<br /> bước lựa chọn thứ tự kết hợp âm vần.<br /> VD: Với phụ âm đầu b, học sinh có thể đưa ra: bà, bố, bi, bánh, bạn, biết,<br /> bò. bút…; với phụ âm đầu c, học sinh có thể đưa ra: cá, cơm, cò, cỏ, cờ, cấm,<br /> canh, cột…<br /> Cũng có thể tiến hành tìm các từ theo các bước sau:<br /> - Ghép phụ âm đầu đã cho với 1 nguyên âm: a, o, ô, ơ, e, ê… rồi thay đổi lần<br /> lượt các thanh huyền, sắc, hỏi, ngã, nặng. Xét trong các tiếng đã ghép được,<br /> tiếng nào có nghĩa thì ghi lại:<br /> <br /> - 10/23 -<br />  Tổ chức trò chơi trong phân môn Luyện từ và câu lớp 2<br /> VD : b - ba, bà, bá, bả, bạ, bo, bò, bó, bỏ, bõ, bọ…<br /> - Ghép phụ âm đầu đã cho với vần có 2 bộ phận (âm chính và âm cuối, âm đệm,<br /> âm chính) đến vần có 3 bộ phận (âm đệm, âm chính, âm cuối) rồi thay đổi lần<br /> lượt các thanh và chọn ra các tiếng có nghĩa.<br /> VD: ban, bàn, bán, bản, bạn, bần, bấn, bẩn, bận…<br /> + Có thể kết hợp tìm từ đơn cũng có phụ âm đầu với từ theo chủ đề hoặc kết hợp<br /> với tìm từ theo từ loại (chỉ sự vật, chỉ hành động, chỉ tính chất).<br /> VD:<br /> - Tìm từ chỉ đồ dùng trong nhà có phụ âm đầu ch (chén, chõng, chăn, chiếu,<br /> chạn, chai…).<br /> - Tìm từ chỉ gia đình họ hàng có phụ âm đầu ch (cha, chú, cháu, chắt…).<br /> - Tìm từ chỉ người, vật có phụ âm đầu c (cô, cơm, cá, cò, cỏ…).<br /> - Tìm từ chỉ hoạt động có phụ âm đầu đ (đi, đứng, đo, đếm, đong, đem...)<br /> - Tìm từ chỉ hoạt động có phụ âm đầu b (bám, bò, bán, bắn, bàn, băm...)<br /> D. Hiệu quả: Học sinh đã viết nhanh hơn và mở rộng vốn từ phong phú hơn<br /> cho các em.<br /> 2.4. Trò chơi: Tìm nhanh từ có tiếng giống nhau<br /> A. Mục đích:<br /> - Mở rộng vốn từ bằng cách tạo từ một tiếng đã cho.<br /> - Rèn kỹ năng huy động vốn từ nhanh viết nhanh.<br /> B. Chuẩn bị:<br /> - Phấn bảng, (giấy bút) để ghi lại các từ tìm được.<br /> - Băng dính để đính các tờ giấy đã ghi từ lên bảng lớp (nếu có).<br /> C. Cách tiến hành:<br /> - Giáo viên nêu yêu cầu: Thi tìm nhanh các từ có tiếng cho trước.<br /> - Dựa vào tiếng đã cho ở đề bài, cá nhân hoặc nhóm tham gia chơi. Trong<br /> khoảng thời gian nhất định (2 hoặc 3 phút) học sinh cố gắng tìm thật nhiều từ và<br /> ghi vào giấy nháp hoặc bảng lớp. Hết giờ quy định, ai tìm được nhiều từ nhất sẽ<br /> thắng cuộc.<br /> - Trọng tài (giáo viên, học sinh) có thể chấp nhận một số từ ngữ như: học<br /> chăm…<br /> * Chú ý:<br /> Trò chơi tìm nhanh từ có tiếng giống nhau có thể được sử dụng ở các bài<br /> Luyện từ và câu trong SGK TV2 như:<br /> - Tìm từ có tiếng “học”, có tiếng “tập” (tuần 2, T17- SGK TV 2 tập 1).<br /> - Tìm các từ có tiếng "biển" (tuần 25 T 64 – SGK TV 2 tập 2).<br /> <br /> <br /> <br /> - 11/23 -<br />  Tổ chức trò chơi trong phân môn Luyện từ và câu lớp 2<br /> D. Hiệu quả: Học sinh đã viết nhanh hơn và mở rộng thêm vốn từ phong<br /> phú hơn cho các em. Qua trò chơi, các em nắm thêm được nhiều từ mới mà bản<br /> thân chưa biết.<br /> 2.5. Trò chơi: Tìm nhanh từ đồng nghĩa<br /> A. Mục đích:<br /> - Nhận biết nhanh các từ ngữ đồng nghĩa, làm giàu vốn từ của học sinh.<br /> - Luyện trí thông minh, nhanh mắt, nhanh tay.<br /> B. Chuẩn bị:<br /> - Từ 2 đến 4 bộ quân bài có nội dung như nhau nhưng khác màu để khỏi bị lẫn<br /> (xanh, đỏ, vàng…) tương tự quân bài trong cỗ tam cúc. Mỗi bộ có 10 hoặc 12<br /> quân bài đã ghi sẵn các từ.<br /> - Một bộ quân bài dành cho người cầm cái (trọng tài) khác màu với các bộ quân<br /> bài của người chơi. Trên mỗi quân bài này có ghi từng từ đồng nghĩa với từ<br /> được ghi trên quân bài của người chơi.<br /> - Mỗi quân bài này đều được ghi từ ở cả hai đầu để người chơi dễ nhìn khi cầm<br /> bài trên tay.<br /> <br /> <br /> Học tập Siêng năng<br /> <br /> <br /> <br /> C. Cách tiến hành:<br /> - Từ hai đến 4 người chơi. Mỗi người có 1 bộ quân bài như nhau<br /> (10, 12 quân).<br /> - Trọng tài lật 1 quân trong bộ bài của mình (có từ đồng nghĩa với từ trong bộ<br /> bài của người chơi).<br /> - Những người chơi phải chọn thật nhanh quân bài của mình có từ đồng nghĩa<br /> với quân bài của trọng tài để đánh ra.<br /> - Trọng tài công nhận quân bài đánh ra là từ đồng nghĩa thì người đánh quân bài<br /> đó sẽ được ''ăn''; nếu sai thì người đánh quân bài đúng tiếp theo sẽ được ''ăn''.<br /> - Trường hợp 2, 3 người cùng ra quân bài đúng thì cùng được ''ăn''.<br /> - Đánh hết bộ quân bài, ai có số lượng quân bài được ''ăn'' nhiều nhất sẽ thắng<br /> cuộc. Như vậy, người thắng là người nhận ra nhanh, đúng từ đồng nghĩa.<br /> * Chú ý:<br /> Các cặp từ đồng nghĩa nói về chủ đề học tập dùng làm bộ bài để chơi và bộ<br /> bài để cầm cái: Học hành - học tập; siêng năng - chăm chỉ;<br /> vui vẻ - phấn khởi; bài tập - bài vở; chăm chú - chú ý…<br /> <br /> - 12/23 -<br />  Tổ chức trò chơi trong phân môn Luyện từ và câu lớp 2<br /> D. Hiệu quả: Sau trò chơi, học sinh nắm rõ hơn về từ đồng nghĩa, có khả<br /> năng tìm được từ đồng nghĩa chính xác. Các em đều nhanh nhẹn và hoạt bát hơn<br /> trong học tập.<br /> <br /> 2.6. Trò chơi: Tìm ''Kẻ trú ẩn''<br /> A. Mục đích:<br /> - Mở rộng vốn từ, tìm nhanh và gọi tên được các sự vật ẩn trong tranh.<br /> - Luyện kỹ năng quan sát tinh, óc tưởng tượng, liên tưởng giỏi<br /> B. Chuẩn bị:<br /> - Phóng to tranh có trong hai bài luyện từ và câu ở tuần 6 (T52);<br /> tuần 11(T90) – sách giáo khoa TV 2 tập 1.<br /> - Mỗi nhóm chơi (4; 5 học sinh) cần chuẩn bị giấy, bút (ghi sẵn tên nhóm vào<br /> giấy khổ to đã chuẩn bị.<br /> VD: nhóm Mực tím; nhóm Tuổi thơ…)<br /> - Băng dính hoặc hồ dán.<br /> C. Cách tiến hành:<br /> 1. Giáo viên nêu yêu cầu: Tìm số đồ vật được vẽ ẩn trong tranh (gọi là kẻ<br /> trú ẩn) rồi ghi ra giấy đã chuẩn bị. Trong khoảng 3 phút, nhóm nào tìm được đủ<br /> số lượng đồ vật ( tìm hết được những kẻ trú ẩn) là nhóm đạt giải nhất.<br /> <br /> 3. Tìm các đồ dùng học tập ẩn trong tranh sau.<br /> Cho biết mỗi đồ vật ấy được dùng để làm gì.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 2. Các nhóm chơi cùng quan sát bức tranh do giáo viên đưa ra (hoặc trong<br /> sách giáo khoa TV 2) ghi lại các từ gọi tên các đồ vật đã quan sát được và số<br /> lượng mỗi loại đồ vật đó vào giấy khổ to có ghi tên nhóm (thời gian 3 phút).<br /> <br /> <br /> - 13/23 -<br />  Tổ chức trò chơi trong phân môn Luyện từ và câu lớp 2<br /> 3. Hết thời gian, các nhóm lên đính tờ giấy ghi kết quả lên bảng. Giáo viên<br /> hướng dẫn cả lớp hô ''đúng'' (hoặc ''sai'', hoặc ''thiếu'') giáo viên trợ giúp việc<br /> xác nhận kết quả của từng nhóm.<br /> - Khi các nhóm đọc xong kết quả, giáo viên cùng cả lớp dựa vào số lượng đồ vật<br /> tìm được để xếp giải nhất, nhì, ba (có thể xếp đồng giải nhất, nhì, ba hoặc yêu<br /> cầu trả lời thêm câu hỏi phụ để phân rõ thứ hạng).<br /> * Chú ý: Trò chơi này áp dụng cho bài tập 3 tiết Luyện từ và câu tuần 6-<br /> T52; bài tập 1 tiết Luyện từ và câu tuần 11- T 90.<br /> D. Hiệu quả: Trò chơi giúp các em rèn khả năng quan sát, nhanh tay nhanh<br /> mắt, đồng thời cũng giúp cho các em mở rộng thêm vốn từ của mình.<br /> 2.7. Trò chơi: Thi ghép tiếng thành từ<br /> A. Mục đích:<br /> - Mở rộng vốn từ bằng cách ghép tiếng.<br /> - Rèn khả năng nhận ra từ, rèn tác phong nhanh nhẹn.<br /> B. Chuẩn bị:<br /> - Dựa theo bài tập 1, tiết luyện từ và câu tuần 12 ( sách giáo khoa TV 2 tập 1-<br /> T99) giáo viên làm các bộ quân bài ghi tiếng ( đủ cho số nhóm học sinh tham<br /> gia thi); mỗi bộ quân bài có kích thước khoảng 5cm x 15cm. Mỗi bộ gồm 24<br /> quân ghi các tiếng sau: yêu (8 quân); thương (4 quân); quý (3 quân); mến (6<br /> quân); kính (3 quân).<br /> - Băng dính để ghép 2 quân bài ghi tiếng thành một từ (2 tiếng).<br /> C. Cách tiến hành:<br /> 1. Căn cứ vào số bộ quân bài đã chuẩn bị, giáo viên lập các nhóm thi ghép<br /> tiếng thành từ (mỗi nhóm khoảng 4; 5 học sinh), cử nhóm trưởng điều hành và<br /> vào ban giám khảo.<br /> VD: Có 4 bộ quân bài - lập 4 nhóm thi - cử 4 nhóm trưởng tham gia vào<br /> ban giám khảo cùng với giáo viên .<br /> 2. Giáo viên nêu yêu cầu:<br /> - Mỗi nhóm có 1 bộ quân bài ghi các tiếng dùng để ghép thành các từ có 2 tiếng,<br /> các nhóm dùng bộ quân bài để ghép từ (xếp lên mặt bàn, hoặc dùng băng dính<br /> để ghép 2 quân bài ghi tiếng lại để thành 1 từ).<br /> - Sau khoảng 5 phút, các nhóm dừng lại; ban giám khảo (giáo viên cùng các<br /> nhóm trưởng) lần lượt đi đến từng nhóm để ghi kết quả và cho điểm (cứ xếp<br /> được 1 từ đúng, được 1 điểm).<br /> 3. Giáo viên trao các bộ bài cho các nhóm thi ghép từ; phát lệnh ''bắt đầu''<br /> cho các nhóm làm bài. Ban giám khảo đánh giá kết quả ghép từ theo nội dung<br /> bộ bài đã chuẩn bị (mục B) như sau:<br /> <br /> - 14/23 -<br />  Tổ chức trò chơi trong phân môn Luyện từ và câu lớp 2<br /> - Ghép đúng, đủ 10 từ (mỗi từ có 2 tiếng)<br /> VD: yêu thương, thương yêu, yêu mến, mến yêu, kính yêu, yêu quý,<br /> thương mến, mến thương, quý mến, kính mến.<br /> - Ghép đúng mỗi từ được 1 điểm; đúng cả 10 từ được 10 điểm.<br /> - Dựa vào điểm số, ban giám „khảo xếp giải nhất, nhì, ba, (hoặc đồng giải nhất,<br /> nhì, ba).<br /> D. Hiệu quả: Sau trò chơi, học sinh đã mở rộng được vốn từ nói về tình<br /> cảm giữa bạn bè và người thân trong gia đình để chuẩn bị cho phân môn Tập<br /> làm văn.<br /> 2.8. Trò chơi: Đoán từ<br /> A. Mục đích:<br /> - Rèn kỹ năng đoán nhanh 1 từ khi biết nghĩa hoặc một số dấu hiệu hình thức<br /> của từ đó.<br /> - Củng cố về nghĩa của từ và mở rộng vốn từ ngữ cho học sinh .<br /> B. Chuẩn bị:<br /> - Một số câu đố về từ, ghi sẵn vào các phiếu.<br /> <br /> VD: * Viên màu trắng dùng để viết lên bảng (Là gì?)<br /> <br /> * Có sắc để uống hoặc tiêm<br /> Thay sắc bằng nặng là em nhớ bài (Là từ gì?)<br /> <br /> * Nơi em đến học hàng ngày (Là gì?)<br /> <br /> * Còn sắc thì để nấu canh<br /> Đến khi mất sắc theo anh học trò. (Là từ gì?)<br /> <br /> * Bóng gì treo ở trên cao<br /> Đem bao ánh sáng tràn vào phòng em. (Là gì?)<br /> - Mỗi phiếu ghi 1 câu đó, theo thứ tự 1, 2, 3… làm các bộ phiếu giống nhau đủ<br /> cho số nhóm chơi (mỗi lần chơi chỉ nên 5 phiếu/1 nhóm x 4 nhóm).<br /> - Giấy khổ to (hoặc bảng phụ) viết sẵn kết quả các từ (ghi theo số thứ tự trong<br /> phiếu câu đố).<br /> - Mỗi nhóm có đủ giấy bút để ghi kết quả.<br /> - Giáo viên cùng 2; 3 học sinh (không tham gia chơi) làm trọng tài, ghi điểm của<br /> 1 nhóm tham gia chơi.<br /> C. Cách tiến hành:<br /> 1. Giáo viên lập 4 nhóm chơi (mỗi nhóm 4; 5 học sinh) nêu yêu cầu:<br /> <br /> - 15/23 -<br />  Tổ chức trò chơi trong phân môn Luyện từ và câu lớp 2<br /> - Sau khi nhận 1 bộ phiếu ghi các câu đố về từ, các nhóm thảo luận với nhau để<br /> giải câu đố, tìm từ và ghi kết quả vào tờ giấy của nhóm (nhớ ghi từ theo đúng số<br /> thứ tự trên phiếu)<br /> - Hết 3 phút, các nhóm dừng lại, lần lượt đọc kết quả để tổ trọng tài đánh giá,<br /> cho điểm (mỗi từ tìm đúng được 2 điểm).<br /> 2. Giáo viên phát cho mỗi nhóm 1 bộ phiếu và phát lệnh ''bắt đầu'' để các<br /> nhóm bắt đầu chơi. Hết thời gian quy định, tổ trọng tài bắt đầu đánh giá kết quả<br /> của từng nhóm bằng cách:<br /> - Dán tờ giấy khổ to (hoặc đưa bảng phụ) ghi kết quả giải đáp các từ theo đúng<br /> thứ tự ghi trên từng phiếu câu đố.<br /> - Lần lượt đọc và đối chiếu kết quả của từng nhóm với giải đáp từ đã ghi trên<br /> bảng (giấy); cho điểm theo quy định.<br /> - So sánh điểm số của các nhóm để xếp loại nhất nhì…<br /> D. Hiệu quả: Trò chơi đã giúp học sinh nắm rõ hơn về nghĩa của từ qua các<br /> câu đố về một số đặc điểm, hình thức của từ đó; tạo cho các em sự thích thú,<br /> kích thích trí tò mò, ham tìm hiểu khi tham gia giải đố.<br /> <br /> 2.9. Trò chơi: Xếp từ theo nhóm<br /> A. Mục đích:<br /> - Nhận biết nghĩa của từ bằng cách tìm ra những điểm giống nhau của sự vật mà<br /> từ gọi tên.<br /> - Rèn trí thông minh, khả năng phân tích, khái quát nhanh của đối tượng.<br /> B. Chuẩn bị:<br /> - Làm các thẻ quân bài trên mỗi thẻ ghi một từ cần phân nhóm.<br /> VD: Chia các từ sau thành 2 nhóm:<br /> +Ngô, khoai, bắp cải, bí.<br /> + Ngô, lúa, su su, sắn, mướp.<br /> - Số lượng người chơi là 2 nhóm chơi; mỗi người chơi đều có bút để đánh dấu.<br /> C. Cách tiến hành:<br /> 1. Giáo viên phát cho mỗi người (nhóm) chơi một bộ bài hoặc một bảng từ,<br /> nêu luật chơi. VD: Dựa vào những đặc điểm của các loại cây được gọi tên trong<br /> bộ bài (bảng từ) hãy sắp xếp các từ trong bộ bài thành 2 nhóm<br /> 2. Mỗi người (nhóm) chơi cầm bảng từ hoặc bày các quân bài ra, đọc một<br /> lượt các từ rồi dựa đặc điểm giống nhau của sự vật, hành động… (cũng là nghĩa<br /> của từ ghi trong bảng hoặc trong các quân bài); Xếp các quân bài theo các nhóm<br /> hoặc dùng bút đánh dấu các từ trong bảng theo nhóm (1; 2).<br /> <br /> <br /> <br /> - 16/23 -<br />  Tổ chức trò chơi trong phân môn Luyện từ và câu lớp 2<br /> 3. Hết thời gian quy định (khoảng 3 phút) cá nhân (nhóm) nào phân loại<br /> được đúng và nhanh sẽ được tính điểm và được khen thưởng (mỗi từ phân loại<br /> đúng được tính 1 điểm).<br /> *Chú ý:Trò chơi áp dụng cho các tiết luyện từ và câu sách giáo khoa TV 2 tập 2.<br /> - Tuần 23 T45 (bài tập 1).<br /> - Tuần 26 T73 (bài tập 1).<br /> D. Hiệu quả: Sau trò chơi, học sinh phân biệt được nghĩa của các từ theo<br /> chủ điểm. Học sinh phát huy được sự nhanh nhẹn, vận dụng được vốn kiến thức<br /> có sẵn của mình để tiếp thu kiến thức mới.<br /> 2.10. Trò chơi: Ai đúng ai sai<br /> A. Mục đích:<br /> - Rèn kĩ năng dùng từ đúng, nhận biết được kết hợp từ (từ chỉ người, chỉ sự vật<br /> với từ chỉ hoạt động…) cho kiểu câu: Ai làm gì?<br /> - Luyện phản ứng nhanh, nhạy, tập vận động.<br /> B. Chuẩn bị:<br /> - Chuẩn bị một số kết hợp từ (từ chỉ người, sự vật với từ chỉ hoạt động hoặc cụm<br /> từ có từ chỉ hoạt động…) VD: Chim bay, người chạy, chim hót, gà gáy, trâu cày<br /> ruộng, bác thợ rèn quai búa, học sinh đọc sách… trong đó có cả những kết hợp<br /> từ sai. VD: Bò bay, người hót, vịt gáy…<br /> C. Cách tiến hành:<br /> - Học sinh chia làm 2 nhóm (A; B) đứng trong lớp hoặc ở sân chơi theo từng cặp<br /> (1 người nhóm A, 1 người nhóm B). Người ở mỗi nhóm thay nhau "xướng" trò.<br /> Ví dụ: Người nhóm A hô “kết hợp từ”; người cùng cặp ở nhóm B sẽ thực<br /> hiện hành động mô phỏng hoặc đứng im, nếu làm đúng thì vẫn được đứng ở<br /> hàng, nếu làm sai sẽ phải nhảy lò cò một vòng và ra khỏi hàng.<br /> - Tiếp tục chơi cặp thứ 2, người ở nhóm B sẽ"xướng"(hô lên một kết hợp từ),<br /> người cùng cặp ở nhóm A"họa"(thực hiện hành động mô tả động tác tương ứng)<br /> - Kết thúc, nhóm nào có ít người bị đứng ra khỏi hàng hơn sẽ thắng.<br /> D. Hiệu quả: Trò chơi giúp các em hứng thú, vận dụng vốn kiến thức sẵn<br /> có của mình để đánh giá sự kết hợp từ trong trò chơi là đúng hay sai và hiểu<br /> không phải từ chỉ sự vật nào cũng có thể kết hợp với từ chỉ hoạt động (VD: bò<br /> bay, người hót, vịt gáy,...)<br /> 2.11. Trò chơi: Ai tài so sánh<br /> A. Mục đích:<br /> - Luyện sử dụng từ ngữ bằng cách tạo nhanh các cụm từ có hình ảnh so sánh<br /> đúng.<br /> - Luyện phản ứng nhanh, trau dồi trí tưởng tượng, liên tưởng cho học sinh.<br /> - 17/23 -<br />  Tổ chức trò chơi trong phân môn Luyện từ và câu lớp 2<br /> B. Chuẩn bị:<br /> - Một số mẫu so sánh kiểu: nhanh như cắt, đẹp như tiên, hót như khướu, học như<br /> vẹt…<br /> C. Cách tiến hành:<br /> - Nhóm người chơi không hạn chế số lượng, đứng tại chỗ trong lớp hoặc đứng<br /> vòng tròn ngoài sân chơi.<br /> - Giáo viên hô lên 1 từ (VD: Nhanh) và giơ tay chỉ định người chơi.<br /> - Học sinh được chỉ định nêu được so sánh đúng (VD: nhanh như cắt, nhanh<br /> như chớp, nhanh như tên bắn,…) thì đứng yên. Nếu không nói được hoặc nói<br /> sai, giáo viên sẽ hô "nhảy", người đó sẽ phải nhảy tại chỗ 3 lần hoặc nhảy lò cò<br /> 1 đoạn.<br /> - Tiếp tục chơi, giáo viên có thể hô lại từ đó (nếu còn cách so sánh nữa) hoặc hô<br /> từ khác và chỉ định người thứ 2 chơi.<br /> - KÕt thóc, nhãm nµo cã Ýt ng-êi bÞ ®øng ra khái hµng h¬n sÏ th¾ng.<br /> D. Hiệu quả: Qua trò chơi, các em học sinh rèn luyện được khả năng phản<br /> ứng nhanh, óc liên tưởng và so sánh giúp các em học tốt hơn cả ở phân môn Tập<br /> làm văn.<br /> <br /> 2.12. Trò chơi: Đặt câu theo nội dung tranh<br /> A. Mục đích:<br /> - Luyện cho học sinh biết dựa vào ý mà các bức tranh gợi ra, đặt được câu đúng<br /> ngữ pháp, đúng nội dung tranh.<br /> - Rèn kĩ năng quan sát, tìm ý, đặt câu, luyện tác phong nhanh nhẹn.<br /> B. Chuẩn bị:<br /> - Tranh vẽ dùng để đặt câu theo tranh đã được phóng to (theo SGK TV 2)<br /> - Các băng giấy, hồ dán để đính băng giấy lên bảng, bút dạ để viết câu lên<br /> băng giấy.<br /> - Tên các nhóm chơi ghi sẵn lên bảng lớp (khoảng 3; 4 nhóm chơi mỗi nhóm 3;<br /> 4 người).<br /> C. Cách tiến hành:<br /> + Giáo viên phát cho mỗi nhóm 4 hoặc 5 băng giấy để viết câu (hoặc yêu cầu<br /> viết lên bảng lớp) và hướng dẫn cách chơi.<br /> - Treo bức tranh lên bảng, yêu cầu các nhóm quan sát.<br /> - Mỗi nhóm chơi nhanh chóng suy nghĩ để đặt câu (có thể viết câu kể hoặc câu<br /> hỏi) và viết câu của mình lên băng giấy rồi dán lên bảng lớp đúng cột ghi tên<br /> nhóm mình (nếu không có giấy, mỗi nhóm viết các câu lên bảng lớp).<br /> <br /> <br /> <br /> - 18/23 -<br />  Tổ chức trò chơi trong phân môn Luyện từ và câu lớp 2<br /> + Hết thời gian chơi (khoảng 5 – 7 phút) giáo viên cùng các nhóm đánh giá và<br /> nhận xét từng câu trên bảng. Nhóm nào có số lượng câu đặt đúng ngữ pháp,<br /> đúng nội dung tranh nhiều nhất sẽ là nhóm thắng cuộc.<br /> VD: Trò chơi có thể áp dụng cho các bài tập 3; Tiết Luyện từ và câu tuần 1<br /> (TV2 tập 1- trang 9).<br /> - Bài tập 3 – tiết Luyện từ và câu tuần 30 TV2 tập 2 T104.<br /> D. Hiệu quả: Trò chơi giúp các em học sinh củng cố được kĩ năng đặt và<br /> viết câu. Đặc biệt là đầu năm học, khi các em mới được làm quen với từ và câu.<br /> Đây là một trong những trọng tâm của phân môn Luyện từ và câu lớp 2.<br /> <br /> 2.13. Trò chơi: Thi đặt câu với từ cho trước<br /> A. Mục đích:<br /> - Rèn kĩ năng dùng từ đặt câu đúng ngữ pháp.<br /> - Luyện phản ứng nhạy bén, tác phong nhanh nhẹn.<br /> B. Chuẩn bị:<br /> - Các từ cần dùng để đặt câu thuộc các chủ đề đã học (theo yêu cầu của bài tập<br /> trong sách giáo khoa TV2…).<br /> - Số học sinh tham gia không hạn chế.<br /> C. Cách thực hiện:<br /> - Giáo viên nêu ra một từ cần đặt câu và chỉ định 1 học sinh bất kỳ đứng lên đặt<br /> câu. Nếu học sinh đặt câu đúng, giáo viên sẽ đưa ra 1 số từ khác để học sinh đó<br /> chỉ định người tiếp theo đặt câu sai sẽ phải nhảy tại chỗ 5 lần. Giáo viên sẽ chỉ<br /> người kế tiếp.<br /> D. Hiệu quả: Trò chơi giúp các em học sinh củng cố được kĩ năng đặt và<br /> viết câu. Đặc biệt là đầu năm học, khi các em mới được làm quen với từ và câu.<br /> Đây là một trong những trọng tâm của phân môn Luyện từ và câu lớp 2.<br /> <br /> 2.14. Trò chơi: Thi đặt câu theo mẫu: (Ai là gì?)<br /> A. Mục đích:<br /> - Rèn kĩ năng nói, viết câu đúng mẫu: Ai là gì? có sự tương hợp về nghĩa giữa<br /> thành phần chủ ngữ và thành phần vị ngữ.<br /> - Luyện óc so sánh, liên tưởng nhanh, tác phong nhanh nhẹn.<br /> B. Chuẩn bị:<br /> - Giáo viên chuẩn bị một số từ ngữ (danh từ, ngữ danh từ) phù hợp với đối<br /> tượng học sinh lớp 2, phục vụ cho việc dạy các bài tập đặt câu theo mẫu Ai là<br /> gì? trong sách giáo khoa TV2.<br /> C. Cách tiến hành:<br /> <br /> <br /> - 19/23 -<br />  Tổ chức trò chơi trong phân môn Luyện từ và câu lớp 2<br /> - Những người chơi chia thành từng cặp (2 người) hoặc thành 2 nhóm (A; B)<br /> Người thứ nhất hoặc học sinh ở nhóm thứ nhất nêu vế đầu.<br /> (VD: Học sinh); người thứ 2 (hoặc học sinh ở nhóm thứ 2) nêu vế thứ hai<br /> (VD: Là người đi học). Sau đó 2 người (hoặc 2 nhóm) đổi lượt cho nhau. Người<br /> nào (hoặc nhóm nào) không nêu được sẽ bị trừ điểm. Hết giờ chơi, ai hoặc nhóm<br /> nào được nhiều điểm hơn sẽ thắng cuộc.<br /> * Chú ý: Các kiểu mẫu câu khác (Ai làm gì? Ai thế nào?…) có thể tiến<br /> hành tương tự.<br /> D. Hiệu quả: Qua trò chơi, học sinh nắm chắc các kiểu câu quan trọng<br /> được học ở lớp 2 là Ai là gì? Ai làm gì? Ai thế nào? giúp các em không bị<br /> nhầm lẫn giữa các kiểu câu.<br /> <br /> 2.15. Trò chơi: Chọn người đối đáp giỏi<br /> A. Mục đích:<br /> - Luyện sử dụng các câu nói phù hợp trong các tình huống gián tiếp khác nhau.<br /> - Tăng cường vốn sống, rèn khả năng nhập vai, ứng xử, sử dụng lời nói đúng,<br /> có văn hoá.<br /> B. Chuẩn bị:<br /> - Tạo tình huống giao tiếp phù hợp với các chủ đề học tập ở lớp 2. Một số đồ<br /> vật, tranh ảnh phục vụ cho chủ đề lựa chọn.<br /> C. Cách tiến hành:<br /> + Chủ trò (giáo viên) dùng lời, tranh ảnh, đồ vật gợi ra tình huống giao tiếp.<br /> + Người tham gia chơi theo từng cặp đối đáp phù hợp chủ đề đã nêu. Cặp nào<br /> đối đáp được lâu, nói được nhiều cặp thoại (hỏi - đáp) nhất, không sai chủ đề, sử<br /> dụng câu đúng thì được xem là cặp đối đáp giỏi, là cặp thắng cuộc.<br /> VD: Trò chuyện với bạn trong trường:<br /> - Học sinh A: Bạn học lớp nào?<br /> - Học sinh B: Mình học lớp 2A. Thế bạn ở đâu?<br /> - Học sinh A: Mình học lớp 2D. Lớp bạn ở đâu?<br /> - Học sinh B: Lớp mình ở tầng 2, phòng đầu tiên bên trái.<br /> - Học sinh A: Cô giáo của bạn tên là gì?<br /> - Học sinh B: …<br /> VD: Hỏi nhau về nghề nghiệp của bố mẹ.<br /> - Học sinh A: Bố cậu làm nghề gì?<br /> - Học sinh B: Bố mình làm bác sĩ. Còn bố cậu?<br /> - Học sinh A: Bố mình là…<br /> - Học sinh B: …<br /> <br /> <br /> - 20/23 -<br />  Tổ chức trò chơi trong phân môn Luyện từ và câu lớp 2<br /> D. Hiệu quả: Trò chơi giúp các em tăng cường kĩ năng giao tiếp. Các em đã<br /> biết cách sử dụng các câu nói phù hợp trong các tình huống quen thuộc trong<br /> cuộc sống, giúp tăng cường vốn sống và sự tự tin khi giao tiếp.<br /> IV. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm.<br /> Qua một năm áp dụng những kinh nghiệm rút ra từ bản thân trong quá trình<br /> dạy học phân môn Luyện từ và câu ở lớp 2, tôi đã thu được những kết quả sau:<br /> - Bản thân tôi nắm chắc mục tiêu, nội dung chương trình, phương pháp, hình<br /> thức tổ chức tất cả các tiết học của phân môn Luyện từ và câu.<br /> - Trong quá trình giảng dạy, tôi luôn áp dụng các trò chơi phù hợp trong mỗi bài<br /> tập, mỗi tiết dạy. Kết quả thu được là các em tiếp thu bài tốt, phát huy tính tích<br /> cực, chủ động sáng tạo của học sinh, giúp các em học tập một cách tự nhiên, nhẹ<br /> nhàng và hiệu quả. Chất lượng học sinh học môn Tiếng Việt nâng lên rõ rệt. Câu<br /> văn của các em ít có từ dùng sai hơn. Đặc biệt rèn kĩ năng nói, diễn đạt của các<br /> em rất mạch lạc, phong phú, tự nhiên. Nhiều câu văn hay, từ ngữ ''đắt giá'' gây<br /> sự bất ngờ thú vị, có sức gợi cảm lớn. Điều đó chứng tỏ vốn từ của các em được<br /> nâng lên, các em biết sử dụng vốn từ một cách hợp lý hơn, sinh động hơn. Sau<br /> mỗi giờ học gây được sự sảng khoái ham thích học tập. Các em học sinh giờ đây<br /> - Để có kết quả đối chiếu, tôi tiến hành khảo sát tại lớp 2 do tôi chủ nhiệm<br /> kết quả cuối năm học khi áp dụng tổ chức trò chơi. Kết quả rất khả quan:<br /> Nội dung Số học sinh đạt Số học sinh chưa đạt<br /> <br /> Mở rộng vốn từ 45 17<br /> <br /> Giải nghĩa từ 50 12<br /> <br /> Đặt câu 53 9<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> - 21/23 -<br />  Tổ chức trò chơi trong phân môn Luyện từ và câu lớp 2<br /> <br /> PHẦN III - KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ<br /> 1.Kết luận<br /> Với phân môn Luyện từ và câu, để học sinh lớp 2 bước đầu có được vốn từ<br /> phong phú, dùng từ tương đối chuẩn xác, có chọn lọc nhằm giúp các em học tốt<br /> tiếng mẹ đẻ cũng như các môn học khác thì không thể ''nhồi nhét'' một cách<br /> cứng nhắc kiến thức vào đầu học sinh mà đòi hỏi cả giáo viên và học sinh phải<br /> kiên trì. Học sinh phải thực hành nhiều tạo thói quen, từ đó hình thành kĩ năng,<br /> kĩ xảo. Tuỳ theo từng bài, từng đối tượng học sinh để có những phương pháp và<br /> những hình thức, trò chơi khác nhau thích hợp giúp học sinh nắm vững kiến<br /> thức.<br /> Đứng trước vai trò, vị trí, tầm quan trọng của việc dạy phân môn Luyện từ<br /> và câu cho học sinh Tiểu học nói chung và đối với học sinh lớp 2 nói riêng, tôi<br /> thấy việc hướng dẫn cho các em nắm được kiến thức về câu và từ thông qua các<br /> trò chơi học tập là hết sức cần thiết.<br /> Mỗi bài ở phân môn Luyện từ và câu là một dịp cho các em có thêm kiến<br /> thức và kĩ năng chủ động trong cuộc sống văn hoá thường ngày.Vì vậy, giáo<br /> viên cần hết sức linh hoạt để làm cho tiết học Luyện từ và câu trở thành một tiết<br /> học hứng thú và bổ ích. Điều quan trọng là cần căn cứ vào nội dung, tính chất<br /> của từng bài, căn cứ vào trình độ học sinh và năng lực, sở trường của giáo viên,<br /> căn cứ vào điều kiện, hoàn cảnh cụ thể của từng trường, từng lớp mà lựa chọn,<br /> sử dụng kết hợp các phương pháp, hình thức dạy học cùng với các trò chơi học<br /> tập một cách hợp lý, đúng mức.<br /> Tóm lại, muốn dạy tốt phân môn Luyện từ và câu trong chương trình Tiểu<br /> học thì bản thân người giáo viên phải yêu thích môn Tiếng Việt và đặc biệt là<br /> phân môn Luyện từ và câu. Ngoài ra, người giáo viên cần phải trau dồi thêm<br /> kiến thức, luôn học hỏi, dự giờ chuyên đề của các đồng nghiệp, từ đó lựa chọn<br /> nội dung và trò chơi phù hợp cho đối tượng học sinh của mình.<br /> 2. Khuyến nghị<br /> - Các cấp lãnh đạo luôn quan tâm, tổ chức các chuyên đề các cấp cho giáo<br /> viên rút kinh nghiệm và học tập.<br /> - Bổ sung, trang bị thêm tài liệu cho giáo viên tham khảo.<br /> - Tổ chức cho giáo viên báo cáo trước hội đồng sư phạm về những sáng kiến<br /> có hiệu quả.<br /> Trên đây là kinh nghiệm nhỏ mà tôi đã áp dụng để dạy phân môn Luyện từ<br /> và câu ở lớp 2.<br /> <br /> <br /> <br /> - 22/23 -<br />  Tổ chức trò chơi trong phân môn Luyện từ và câu lớp 2<br /> Đề tài của tôi hoàn thiện nhờ sự giúp đỡ của Ban giám hiệu và các đồng<br /> nghiệp. Rất mong nhận được sự góp ý của Hội đồng ban giám khảo để góp phần<br /> nâng cao hiệu quả chất lượng dạy học phân môn Luyện từ và câu lớp 2.<br /> <br /> Xin trân trọng cảm ơn!<br /> <br /> Hà Nội, ngày 8 tháng 4 năm 2017<br /> <br /> Tôi cam đoan SKKN trên do tôi tự viết, không sao chép của ai. Nếu sai tôi<br /> xin hoàn toàn chịu trách nhiệm.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> - 23/23 -<br />  Tổ chức trò chơi trong phân môn Luyện từ và câu lớp 2<br /> <br /> MỤC LỤC<br /> PHẦN I- MỞ ĐẦU Trang<br /> 1. Lí do chọn đề tài 1<br /> 2. Mục đích nghiên cứu 1<br /> 3. Đối tượng nghiên cứu khảo sát, thực nghiệm 2<br /> 4. Phương pháp nghiên cứu 2<br /> 5. Phạm vi và kế hoạch nghiên cứu 2<br /> B. PHẦN NỘI DUNG 2<br /> I. Cơ sở lí luận 3<br /> 1. Căn cứ vào mục tiêu của môn học, của cấp học 3<br /> 2. Căn cứ vào việc dạy Tiếng Việt theo các quan điểm 3<br /> 3. Căn cứ vào nội dung và phương pháp dạy môn Tiếng Việt 3<br /> 4. Căn cứ vào nhiệm vụ của phân môn Luyện từ và câu ở lớp 2 3<br /> 5.Căn cứ vào vai trò của việc tổ chức trò chơi ở lớp 2 4<br /> II. Thực trạng 4<br /> 1. Thuận lợi 5<br /> 2. Khó khăn 5<br /> III. Giải pháp tiến hành 5<br /> 1. Nắm vững nội dung chương trình phân môn Luyện từ và câu 5<br /> 2. Tổ chức thực hiện 5<br /> 2.1. Trò chơi: Ghép nhanh tên sự vật 6<br /> 2.2. Trò chơi: Tìm nhanh từ cùng chủ đề 8<br /> 2.3. Trò chơi: Tìm nhanh từ có phụ âm đầu giống nhau 10<br /> 2.4. Trò chơi:Tìm nhanh từ có tiếng giống nhau 11<br /> 2.5. Trò chơi: Tìm nhanh từ đồng nghĩa 12<br /> 2.6. Trò chơi: Tìm “Kẻ trú ẩn” 13<br /> 2.7. Trò chơi: Thi ghép tiếng thành từ 14<br /> 2. 8. Trò chơi: Đoán từ 15<br /> 2.9. Trò chơi: Xếp từ theo nhóm 16<br /> 2.10. Trò chơi: Ai đúng ai sai 17<br /> 2.11. Trò chơi: Ai tài so sánh 17<br /> 2.12. Trò chơi: Đặt câu theo tranh 18<br /> 2.13. Trò chơi: Thi đặt câu với từ cho trước 19<br /> 2.14. Trò chơi: Thi đặt câu theo mẫu: Ai là gì? 19<br /> 2.15. Trò chơi: Chọn người đối đáp giỏi 20<br /> IV. Hiệu quả sáng kiến kinh nghiệm 21<br /> C - KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 22<br /> 1. Kết luận 22<br /> 2. Khuyến nghị 22<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> - 24/23 -<br />  Tổ chức trò chơi trong phân môn Luyện từ và câu lớp 2<br /> <br /> <br /> <br /> SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HÀ NỘI<br /> ---------------<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> MÃ SKKN<br /> (Dùng cho HĐ chấm của Sở)<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM<br /> TỔ CHỨC TRÒ CHƠI<br /> TRONG PHÂN MÔN LUYỆN TỪ VÀ CÂU LỚP 2<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Lĩnh vực: Tiếng Việt<br /> Cấp: Tiểu học<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Năm học: 2016 - 2017<br /> <br /> - 25/23 -<br />