intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Tài liệu giáo dục môi trường _ lớp 8

Chia sẻ: TRẦN THỊ THANH HẰNG | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:42

Thêm vào BST
Báo xấu
94
lượt xem 20
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo sách 'tài liệu giáo dục môi trường _ lớp 8', khoa học tự nhiên, công nghệ môi trường phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tài liệu giáo dục môi trường _ lớp 8

  1. Döï aùn PARC - Vöôøn Quoác gia Yok Ñoân Chöông trình Giaùo duïc Moâi tröôøng TAØI LIEÄU GIAÙO DUÏC MOÂI TRÖÔØNG LÔÙP 8 Soâng Sreâpoâk Buoân Ñoân 2003 (Taøi lieäu löu haønh noäi boä)
  2. VÖÔØN QUOÁC GIA YOK ÑOÂN Chöông trình Giaùo duïc Moâi tröôøng – LÔÙP 8 Lôøi caûm ôn ! Chóng t«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n Côc KiÓm l©m thuéc Bé N«ng nghiÖp & Ph¸t triÓn N«ng th«n, ñy ban Nh©n d©n tØnh Dak Lak, V−ên Quèc gia Yok §«n, ñy ban Nh©n d©n HuyÖn Bu«n §«n, Phßng Gi¸o dôc §µo t¹o huyÖn Bu«n §«n ®· gióp ®ì chóng t«i trong qu¸ tr×nh biªn so¹n tµi liÖu nµy. Cho phÐp chóng t«i göi lêi c¶m ¬n ®Õn Ban l·nh ®¹o vµ c¸n bé c«ng nh©n viªn thuéc c¸c tæ chøc ®· trùc tiÕp céng t¸c gióp ®ì chóng t«i trong suèt qu¸ tr×nh chuÈn bÞ vµ biªn so¹n tµi liÖu nµy: Dù ¸n PARC Yok §«n; Phßng Kü thuËt, H¹t kiÓm l©m vµ Ban Du lÞch V−ên Quèc gia Yok §«n, Dù ¸n PARC Ba BÓ/Na Hang, Tr−êng TiÓu häc Y Jót, Tr−êng TiÓu häc NguyÔn ThÞ Minh Khai, Tr−êng TiÓu häc NguyÔn Du, Tr−êng Trung häc C¬ së Vâ ThÞ S¸u, Tr−êng Trung häc C¬ cë Lª Hång Phong Chóng t«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c c¸n bé, chuyªn gia, t− vÊn cña Dù ¸n PARC Yok §«n ®· cho phÐp chóng t«i sö dông kÕt qu¶ nghiªn cøu khoa häc cña quÝ vÞ ®Ó phôc vô cho viÖc biªn so¹n tµi liÖu nµy. Chóng t«i còng mong muèn ®−îc c¶m ¬n tÊt c¶ c¸c c¸ nh©n vµ tæ chøc ®· tham gia ®ãng gãp ý kiÕn còng nh− cung cÊp tµi liÖu tham kh¶o trong qu¸ tr×nh viÕt tµi liÖu nµy, bao gåm: Ch−¬ng tr×nh Ph¸t triÓn Liªn HiÖp Quèc (UNDP), Quü B¶o tån Thiªn nhiªn Hoang d· (WWF). V−ên Quèc gia C¸t Tiªn. Ch−¬ng tr×nh Gi¸o dôc M«i tr−êng Dù ¸n PARC - V−ên Quèc gia Yok §«n
  3. VÖÔØN QUOÁC GIA YOK ÑOÂN Chöông trình Giaùo duïc Moâi tröôøng – LÔÙP 8
  4. VÖÔØN QUOÁC GIA YOK ÑOÂN Chöông trình Giaùo duïc Moâi tröôøng – LÔÙP 8 MUÏC LUÏC BAØI 1 : LUAÄT BAÛO VEÄ PHAÙT TRIEÅN RÖØNG Trang 5 VAØ MOÄT SOÁ ÑIEÀU LUAÄT LIEÂN QUAN TÔÙI COÂNG TAÙC NAØY - Muïc ñích 5 I. GIÔÙI THIEÄU CHUNG II. HOAÏT ÑOÄNG 6 III. TOÙM TAÉT 8 IV. CAÂU HOÛI BAØI TAÄP 8 BAØI 2 : TIEÁN HOÙA (Phaàn 1) Trang 9 - Muïc ñích 9 I. GIÔÙI THIEÄU CHUNG II. HOAÏT ÑOÄNG 10 III. TOÙM TAÉT 12 IV. CAÂU HOÛI BAØI TAÄP 12 Trang 13 BAØI 3 : TIEÁN HOÙA (Tieáp theo vaø heát) - Muïc ñích I. GIÔÙI THIEÄU CHUNG 13 II. HOAÏT ÑOÄNG 14 III. TOÙM TAÉT 15 IV. BAØI TAÄP 15 Trang 16 BAØI 4 : THAÛM HOÏA THUOÁC TRÖØ SAÂU - Muïc ñích I. GIÔÙI THIEÄU CHUNG 16 16 II. HOAÏT ÑOÄNG III. TOÙM TAÉT 18 IV. BAØI TAÄP 19 V. THAM KHAÛO 19 BAØI 5 : CHAÙY RÖØNG Trang 21 - Muïc ñích I. GIÔÙI THIEÄU 21 24 II. HOAÏT ÑOÄNG III. TOÙM TAÉT 26 IV. BAØI TAÄP 26 V. HOAÏT ÑOÄNG NGOAÏI KHOÙA 26
  5. VÖÔØN QUOÁC GIA YOK ÑOÂN Chöông trình Giaùo duïc Moâi tröôøng – LÔÙP 8 BAØI 6 : KHAI THAÙC HÔÏP LYÙ NGUOÀN TAØI NGUYEÂN RÖØNG Trang 27 - Muïc ñích I. GIÔÙI THIEÄU 27 II. HOAÏT ÑOÄNG 28 III. KEÁT LUAÄN 29 IV. BAØI TAÄP VEÀ NHAØ 29 29 V. BAØI ÑOÏC THAM KHAÛO BAØI 7 : CUOÄC SOÁNG CUÛA CAÙC LOAØI THUÛY SINH Trang 31 - Muïc ñích I. GIÔÙI THIEÄU CHUNG 31 31 II. HOAÏT ÑOÄNG III. TOÙM TAÉT 33 IV. BAØI TAÄP VEÀ NHAØ 33 Trang 34 BAØI 8 : NAÊNG LÖÔÏNG VAØ MOÂI TRÖÔØNG - Muïc ñích I. GIÔÙI THIEÄU 34 II. HOAÏT ÑOÄNG 35 36 III. TOÙM TAÉT IV. BAØI TAÄP VEÀ NHAØ 36 V. BAØI ÑOÏC THAM KHAÛO 37 BAØI 9 : NOÂNG LAÂM KEÁT HÔÏP Trang 38 - Muïc ñích I. GIÔÙI THIEÄU CHUNG 38 II. HOAÏT ÑOÄNG 38 III. TOÙM TAÉT 40 40 IV. BAØI TAÄP VEÀ NHAØ
  6. VÖÔØN QUOÁC GIA YOK ÑOÂN Chöông trình Giaùo duïc Moâi tröôøng – LÔÙP 8 Bµi sè 1 : LuËt b¶o vÖ ph¸t triÓn rõng vµ Mét sè ®iÒu luËt liªn quan tíi c«ng t¸c nµy Môc ®Ých Giíi thiÖu cho c¸c em häc sinh vÒ mét sè v¨n b¶n ph¸p luËt liªn quan, ®Õn c«ng t¸c b¶o vÖ rõng vµ c¸c nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn. I - Giíi thiÖu chung LuËt lµ v¨n b¶n do Nhµ n−íc ban hµnh quy ®Þnh vÒ quyÒn lîi vµ nghÜa vô cña con ng−êi. Mçi quèc gia cã luËt vµ c¸c ®iÒu luËt kh¸c nhau. LuËt ®−îc x©y dùng ®Ó b¶o vÖ quèc gia, con ng−êi sinh sèng trong quèc gia ®ã vµ quan hÖ gi÷a c¸c quèc gia víi nhau. Nh÷ng quy ®Þnh cña luËt bao trïm mäi khÝa c¹nh cña cuéc sèng, x· héi - gi÷a con ng−êi víi con ng−êi vµ gi÷a con ng−êi víi thiªn nhiªn. NhËn thøc ®−îc tÇm quan träng cña rõng ®èi víi m«i tr−êng, sù ph¸t triÓn kinh tÕ, v¨n hãa vµ x· héi, trong vµi thËp niªn gÇn ®©y ChÝnh phñ ViÖt Nam ®· tiÕn hµnh hµng lo¹t c¸c gi¶i ph¸p tÝch cùc nh»m b¶o vÖ c¸c nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn quý gi¸ cña ®Êt n−íc. Nhµ n−íc ban hµnh LuËt b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng vµo ngµy 12 th¸ng 8 n¨m 1991. LuËt nh»m qu¶n lý, b¶o vÖ, ph¸t triÓn, khai th¸c vµ sö dông hîp lý c¸c nguån lîi tõ rõng; ng¨n chÆn cã hiÖu qu¶ vµ trõng ph¹t nh÷ng hµnh vi s¨n b¾t, hñy diÖt, khai th¸c tr¸i phÐp c¸c nguån tµi nguyªn rõng; khuyÕn khÝch vµ n©ng cao tr¸ch nhiÖm cña c¸c tæ chøc Nhµ n−íc, c¸ nh©n trong viÖc qu¶n lý b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng. Ngoµi ra, nh»m hoµn thiÖn, hç trî vµ thùc hiÖn tèt h¬n c«ng t¸c qu¶n lý b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng, Nhµ n−íc cßn ban hµnh nhiÒu v¨n b¶n d−íi luËt kh¸c mµ chóng ta sÏ cïng t×m hiÓu. Chöông trình Giaùo duïc Moâi tröôøng 5
  7. VÖÔØN QUOÁC GIA YOK ÑOÂN Chöông trình Giaùo duïc Moâi tröôøng – LÔÙP 8 II - ho¹t ®éng 1. LuËt lµ g× ? (Gi¸o viªn cho c¸c em th¶o luËn vµ gi¶i thÝch thªm cho c¸c em vÒ môc ®Ých, ý nghÜa cña viÖc ban hµnh c¸c ®iÒu luËt). - Kh¸i niÖm: LuËt lµ v¨n b¶n do Nhµ n−íc ban hµnh quy ®Þnh vÒ quyÒn lîi vµ nghÜa vô cña con ng−êi. Mçi quèc gia cã luËt vµ c¸c ®iÒu luËt kh¸c nhau. - ý NghÜa vµ môc ®Ých: LuËt ®−îc x©y dùng ®Ó b¶o vÖ quèc gia, con ng−êi sinh sèng trong quèc gia ®ã vµ quan hÖ gi÷a c¸c quèc gia víi nhau. Nh÷ng quy ®Þnh cña luËt bao trïm mäi khÝa c¹nh cña cuéc sèng, x· héi - gi÷a con ng−êi víi con ng−êi vµ gi÷a con ng−êi víi thiªn nhiªn. 2. Môc ®Ých cña viÖc ban hµnh c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt liªn quan ®Õn c¸c ho¹t ®éng b¶o vÖ, ph¸t triÓn vµ khai th¸c c¸c nguån tµi nguyªn rõng. (Gi¸o viªn gîi ý vµ h−íng dÉn gióp c¸c em häc sinh hiÓu vÒ môc ®Ých cña luËt b¶o vÖ rõng theo c¸c ý sau). - Nh»m qu¶n lý, b¶o vÖ rõng vµ c¸c nguån tµi nguyªn rõng. - Nh»m qu¶n lý vµ h−íng dÉn c«ng t¸c ph¸t triÓn, khai th¸c vµ sö dông hîp lý c¸c nguån lîi tõ rõng. - Nh»m ng¨n chÆn cã hiÖu qu¶ vµ trõng ph¹t nh÷ng hµnh vi s¨n b¾t, hñy diÖt, khai th¸c tr¸i phÐp c¸c nguån tµi nguyªn rõng. - Nh»m khuyÕn khÝch vµ n©ng cao tr¸ch nhiÖm cña c¸c tæ chøc Nhµ n−íc, c¸ nh©n trong viÖc qu¶n lý b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng. - Gi¸o dôc n©ng cao nhËn thøc vÒ viÖc b¶o vÖ c¸c nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn, nh»m b¶o ®¶m cho viÖc ph¸t triÓn bÒn v÷ng vµ x©y dùng mèi quan hÖ hµi hßa gi÷a con ng−êi víi con ng−êi vµ gi÷a con ng−êi víi thiªn nhiªn. 3. Mét sè v¨n b¶n luËt vÒ b¶o vÖ ph¸t triÓn vµ khai th¸c rõng. (Gi¸o viªn nªu tªn vµ néi dung mét sè v¨n b¶n chÝnh nh− sau). - “LuËt b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng” ®−îc ban hµnh vµo ngµy 12 th¸ng 8 n¨m 1991. Nh»m qu¶n lý, b¶o vÖ, ph¸t triÓn, khai th¸c vµ sö dông hîp lý c¸c nguån lîi tõ rõng; Ng¨n chÆn cã hiÖu qu¶ vµ trõng ph¹t nh÷ng hµnh vi s¨n b¾t, hñy diÖt, khai th¸c tr¸i phÐp c¸c nguån tµi nguyªn rõng; KhuyÕn khÝch vµ n©ng cao tr¸ch nhiÖm cña c¸c tæ chøc nhµ n−íc, c¸ nh©n trong viÖc qu¶n lÝ b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng. Chöông trình Giaùo duïc Moâi tröôøng 6
  8. VÖÔØN QUOÁC GIA YOK ÑOÂN Chöông trình Giaùo duïc Moâi tröôøng – LÔÙP 8 - NghÞ ®Þnh sè 18 cña H§BT (Héi ®ång Bé tr−ëng nay lµ ChÝnh phñ) ban hµnh ngµy 17 th¸ng 01 n¨m 1992, quy ®Þnh danh môc thùc vËt, ®éng vËt rõng quý hiÕm vµ chÕ ®é qu¶n lý. - NghÞ ®Þnh sè 77 CP ngµy 29 th¸ng 11 n¨m 1996 do Thñ t−íng chÝnh phñ ban hµnh nh»m quy ®Þnh vÒ viÖc xö lý vi ph¹m hµnh chÝnh trong lÜnh vùc qu¶n lý b¶o vÖ rõng, qu¶n lý l©m s¶n. - QuyÕt ®Þnh sè 245 TTg ngµy 21 th¸ng 12 n¨m 1998 cña Thñ t−íng chÝnh phñ, quy ®Þnh vÒ viÖc thùc hiÖn tr¸ch nhiÖm qu¶n lý nhµ n−íc vÒ rõng vµ ®Êt l©m nghiÖp cña c¸c cÊp. ChØ thÞ sè 286 TTg ngµy 02 th¸ng 05 n¨m 1997 cña Thñ t−íng chÝnh phñ vÒ viÖc t¨ng c−êng nh÷ng biÖn ph¸p cÊp b¸ch ®Ó b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng. - ChØ thÞ sè 287 TTg ngµy 02 th¸ng 05 n¨m 1997 cña Thñ t−íng chÝnh phñ quy ®Þnh vÒ viÖc tæ chøc kiÓm tra truy quÐt nh÷ng c¸ nh©n vµ tæ chøc ph¸ ho¹i rõng. - ChØ thÞ sè 359 TTg ngµy 25 th¸ng 6 n¨m 1996 cña Thñ t−íng chÝnh phñ quy ®Þnh vÒ nh÷ng biÖn ph¸p cÊp b¸ch ®Ó b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn c¸c loµi ®éng vËt hoang d·. - QuyÕt ®Þnh sè 08 Q§-TT quy ®Þnh vÒ viÖc ban hµnh quy chÕ qu¶n lý riªng cho ba lo¹i rõng (Rõng ®Æc dông, Rõng s¶n xuÊt, Rõng phßng hé) ®−îc Thñ t−íng chÝnh phñ ban hµnh vµo ngµy 11 th¸ng 01 n¨m 2000. 4. Mét sè v¨n b¶n luËt kh¸c cã liªn quan ®Õn c«ng t¸c nµy. Mét sè v¨n b¶n ph¸p luËt kh¸c còng cã nh÷ng ®iÒu luËt cô thÓ quy ®Þnh vÒ c«ng t¸c b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng, nh− c¸c ®iÒu 12, ®iÒu 13 vµ ®iÒu 29 trong LuËt b¶o vÖ m«i tr−êng n¨m 1993. LuËt h×nh sù víi c¸c ®iÒu 188 quy ®Þnh vÒ téi hñy ho¹i nguån lîi thñy s¶n, ®iÒu 189 quy ®Þnh vÒ téi hñy ho¹i rõng, ®iÒu 190 quy ®Þnh vÒ téi vi ph¹m c¸c quy ®Þnh vÒ b¶o vÖ ®éng vËt hoang d· quý hiÕm, vµ ®iÒu 191 vÒ téi vi ph¹m chÕ ®é b¶o vÖ ®Æc biÖt ®èi víi Khu b¶o tån thiªn nhiªn. Chöông trình Giaùo duïc Moâi tröôøng 7
  9. VÖÔØN QUOÁC GIA YOK ÑOÂN Chöông trình Giaùo duïc Moâi tröôøng – LÔÙP 8 III - Tãm t¾t - Rõng cã gi¸ trÞ vµ vai trß to lín ®èi víi sù sèng trªn tr¸i ®Êt. ë n−íc ta, rõng ®−îc Nhµ n−íc b¶o vÖ b»ng ph¸p luËt. - Nhµ n−íc ban hµnh LuËt b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng, vµ nhiÒu v¨n b¶n ph¸p luËt kh¸c ®Ó qu¶n lý, b¶o vÖ, ph¸t triÓn, khai th¸c sö dông hîp lý c¸c nguån lîi tõ rõng; ng¨n chÆn vµ trõng ph¹t nh÷ng hµnh vi s¨n b¾t tïy tiÖn, hñy diÖt, khai th¸c tr¸i phÐp nguån tµi nguyªn rõng. IV - C©u hái vµ bµi tËp 1. Gi¸o viªn sö dông mét sè tranh vÏ vÒ nh÷ng ho¹t ®éng vi ph¹m vµ kh«ng vi ph¹m luËt b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng, cho häc sinh ph©n biÖt vµ th¶o luËn víi häc sinh. 2. B¹n h·y t×m hiÓu nh÷ng quy ®Þnh riªng cña ®Þa ph−¬ng (X·, Th«n, B¶n) b¹n trong viÖc qu¶n lý b¶o vÖ rõng vµ nh÷ng vÊn ®Ò kh¸c. 3. Tham kh¶o mét sè bµi b¸o viÕt vÒ nh÷ng vô ¸n ph¸ rõng vµ sù trõng ph¹t dµnh cho nh÷ng kÎ ph¸ rõng. Chöông trình Giaùo duïc Moâi tröôøng 8
  10. VÖÔØN QUOÁC GIA YOK ÑOÂN Chöông trình Giaùo duïc Moâi tröôøng – LÔÙP 8 Bµi sè 2 : tiÕn HãA (PhÇn I) môc ®Ých - Gióp c¸c em häc sinh b−íc ®Çu t×m hiÓu kh¸i niÖm vÒ sù tiÕn hãa th«ng qua c¸c qu¸ tr×nh chän läc tù nhiªn vµ chän läc nh©n t¹o. - N©ng cao nhËn thøc vÒ vai trß vµ gi¸ trÞ cña c¸c loµi ®éng, thùc vËt. I - giíi thiÖu chung Mét trong nh÷ng ®iÒu thó vÞ nhÊt cña thÕ giíi tù nhiªn lµ c¸c loµi ®éng vËt tù hoµn thiÖn c¸c ®Æc ®iÓm c¬ thÓ hay tËp tÝnh sinh häc qua thêi gian. Qu¸ tr×nh hoµn thiÖn nµy cßn ®−îc gäi lµ qu¸ tr×nh tiÕn hãa diÔn ra qua c¸c giai ®o¹n chän läc. Khi mét sinh vËt ®−îc sinh ra, c¸c thÕ hÖ sau ®ã th−êng lµ phiªn b¶n cña thÕ hÖ tr−íc (con non th−êng gièng cha mÑ). Tuy nhiªn, phiªn b¶n nµy kh«ng ph¶i gièng cha mÑ hoµn toµn mµ cã nh÷ng sù kh¸c biÖt (chiÒu cao, mµu l«ng, lo¹i tãc, khu«n mÆt) bëi trong qu¸ tr×nh sinh s¶n cã rÊt nhiÒu yÕu tè kh«ng thÓ tÝnh tr−íc ®−îc. ThËm chÝ c¶ c¸c tr−êng hîp sinh ®«i còng kh«ng gièng nhau hoµn toµn. Sù kh¸c biÖt vÒ tÝnh c¸ch gi÷a con c¸i vµ cha mÑ còng rÊt râ rµng. ThØnh tho¶ng sù kh¸c biÖt gi÷a con sinh ra vµ cha mÑ lµ rÊt râ rÖt ch¼ng h¹n nh− trong c¸c tr−êng hîp ®ét biÕn. C¸c tr−êng hîp ®ét biÕn th−êng lµ cã s¸u ngãn tay trªn bµn tay, s¸u ngãn ch©n, cã hai giíi tÝnh... Trong tù nhiªn lu«n lu«n cã sù ®Êu tranh sinh tån gi÷a c¸c loµi ®éng thùc vËt ®Ó tån t¹i. Sù ®Êu tranh ®ã diÔn ra hµng ngµy, cã thÓ lµ t×m kiÕm thøc ¨n, trèn tr¸nh kÎ thï, t×m b¹n ®êi, t×m n¬i Èn n¸u... Nh»m ®¸p øng c¸c nhu cÇu cña m×nh, con ng−êi còng t¸c ®éng ®Ó c¸c loµi sinh vËt “tiÕn ho¸” theo ý muèn cña m×nh. Qu¸ tr×nh nµy ®−îc gäi lµ chän läc nh©n t¹o. Chöông trình Giaùo duïc Moâi tröôøng 9
  11. VÖÔØN QUOÁC GIA YOK ÑOÂN Chöông trình Giaùo duïc Moâi tröôøng – LÔÙP 8 II - Ho¹t ®éng 1. Chän läc tù nhiªn. (Gi¸o viªn gióp c¸c em t×m hiÓu vÒ qu¸ tr×nh tiÕn hãa qua chän läc tù nhiªn). Kh¸i niÖm: Lµ qu¸ tr×nh tù hoµn thiÖn, g¹t bá ®Æc ®iÓm c¬ thÓ, tËp tÝnh sinh häc kh«ng cßn phï hîp cña c¸c loµi sinh vËt nh»m thÝch nghi víi m«i tr−êng sèng. Trong qu¸ tr×nh chän läc tù nhiªn, sù biÕn dÞ tèt ®−îc coi nh− lµ mét qu¸ tr×nh tù hoµn thiÖn cña c¸c loµi vµ sÏ ®−îc truyÒn l¹i cho c¸c thÕ hÖ sau. VÝ dô: th−êng th× ë loµi chim, chim con ®êi sau x©y tæ to h¬n vµ ch¾c ch¾n h¬n cha mÑ chóng vËy nªn sau mçi trËn gi«ng b·o trøng cña chóng sÏ bÞ mÊt Ýt h¬n. Tõ ®ã gi÷ ®−îc sù sèng cho nhiÒu chim non vµ truyÒn l¹i kinh nghiÖm x©y tæ ch¾c ch¾n cho c¸c thÕ hÖ chim non tiÕp theo. Nh−ng sù biÕn dÞ xÊu th× cã kÕt qu¶ ng−îc l¹i, tËp tÝnh sinh häc cña c¸c thÕ hÖ sau sÏ kh«ng hoµn thiÖn vµ sÏ bÞ ®µo th¶i. §iÒu nµy cã nghÜa lµ c¸c loµi sÏ vÉn tiÕp tôc thay ®æi ®Ó phï hîp víi m«i tr−êng sèng cña chóng. Qu¸ tr×nh nh− vËy gäi lµ sù tiÕn hãa. 2. Chän läc nh©n t¹o. (Gi¸o viªn gi¶i thÝch vÒ kh¸i niÖm th«ng qua c¸c vÝ dô minh häa). Kh¸i niÖm: Lµ sù can thiÖp cña con ng−êi trong qu¸ tr×nh tiÕn hãa, thÝch nghi cña c¸c loµi sinh vËt lµm cho chóng tiÕn hãa thay ®æi theo ý muèn nh»m ®¸p øng nhu cÇu cña m×nh. §éng, thùc vËt vÉn tiÕp tôc qu¸ tr×nh tiÕn ho¸ nh»m thÝch nghi víi m«i tr−êng vµ trë thµnh loµi phæ biÕn. Nh÷ng loµi nµo kh«ng thÝch nghi kÞp sÏ kh«ng tån t¹i. Nh−ng sù lùa chän nµy kh«ng ph¶i do tù nhiªn mµ do chÝnh con ng−êi - sù lùa chän nh©n t¹o. VÝ dô: Khi thu ho¹ch lóa, con ng−êi th−êng chän nh÷ng h¹t gièng tèt ®Ó tiÕp tôc gieo vô sau. Nh÷ng h¹t gièng ®−îc lùa chän tõ nh÷ng c©y kháe m¹nh, ra nhiÒu h¹t. Nh− vËy, qua qu¸ tr×nh chän läc cña con ng−êi, c©y lóa sÏ trë nªn kháe m¹nh, cã h¹t gièng to. §©y lµ sù tiÕn hãa cã sù chän läc nh©n t¹o. Sù lùa chän nµy gióp cho c¸c thÕ hÖ c©y lóa vÒ sau ngµy cµng tiÕn hãa h¬n vµ kh«ng cßn dÊu hiÖu cña c¸c loµi lóa nguyªn thñy (tæ tiªn cña c©y lóa hiÖn nay lµ c¸c loµi cá hoang d¹i). Chöông trình Giaùo duïc Moâi tröôøng 10
  12. VÖÔØN QUOÁC GIA YOK ÑOÂN Chöông trình Giaùo duïc Moâi tröôøng – LÔÙP 8 Mét vÝ dô kh¸c rÊt phæ biÕn ®ã lµ sù tiÕn hãa cña c¸c lo¹i c©y ¨n qu¶. Tæ tiªn cña tr¸i c©y th−êng lµ c¸c lo¹i qu¶ cã ®éc. Trong qu¸ tr×nh tiÕn hãa, mét vµi lo¹i tr¸i c©y cã ®éc ®· gi¶m bít ®éc tÝnh vµ trë thµnh lo¹i qu¶ cã thÓ ¨n ®−îc. Tõ xa x−a, khi con ng−êi ph¸t hiÖn ra qu¶ cña c¸c loµi c©y, hä ®· mang vÒ nhµ vµ ¨n. H¹t cña c¸c loµi c©y nµy ®−îc con ng−êi gieo v« t×nh trªn ®Êt ®· n¶y mÇm vµ mäc lªn thµnh c©y vµ tiÕp tôc ph¸t triÓn. Cø nh− vËy, h¹t gièng tõ c©y (cã qu¶ to, nhiÒu qu¶ - s¶n l−îng lín) l¹i ®−îc trång bëi con ng−êi. Sau mét vµi thÕ hÖ c©y, c¸c c©y ¨n qu¶ hiÖn nay ®· kh¸c vµ tiÕn hãa h¬n so víi tæ tiªn cña chóng. §èi víi c¸c loµi ®éng vËt nu«i, khi mét con mÑ sinh ra nh÷ng con non, nh÷ng con non nµy sÏ ®−îc con ng−êi lùa chän t×m ra nh÷ng con cã thÓ ph¸t triÓn cho n¨ng suÊt cao hoÆc ®Ó nh©n gièng cho thÕ hÖ sau. 3. Sù h×nh thµnh loµi míi. (PhÇn nµy gi¸o viªn chØ gi¶i thÝch s¬ qua nh»m minh häa thªm cho hai phÇn trªn th«ng qua viÖc th¶o luËn vµ cho nh÷ng vÝ dô vÒ sù h×nh thµnh c¸c loµi míi do c¸ch biÖt ®Þa lý, ®Þa h×nh, thêi tiÕt, khÝ hËu...). - C¸c loµi ®éng, thùc vËt tù hoµn thiÖn c¸c ®Æc ®iÓm c¬ thÓ hay tËp tÝnh sinh häc qua thêi gian. - Chän läc tù nhiªn cã nghÜa lµ c¸c loµi trë nªn hoµn thiÖn h¬n ®Ó thÝch nghi víi sù thay ®æi cña m«i tr−êng. - Con ng−êi cã thÓ t¹o ra nhiÒu thÕ hÖ gièng nhau hay loµi míi th«ng qua qu¸ tr×nh chän läc nh©n t¹o (sinh s¶n). - TiÕn hãa ®· lý gi¶i c¸c loµi míi ®−îc h×nh thµnh nh− thÕ nµo. Cã rÊt nhiÒu lý do kh¸c ®Ó lý gi¶i cho sù h×nh thµnh c¸c loµi míi nh−: Sù c¸ch biÖt vÒ ®Þa lý, ®Þa h×nh, thêi tiÕt, khÝ hËu... lµ c¸ch ®¬n gi¶n nhÊt ®Ó hiÓu. §iÒu nµy còng gi¶i thÝch t¹i sao cã rÊt nhiÒu loµi sèng trªn Tr¸i ®Êt. C¸c nhµ khoa häc cho r»ng con ng−êi chóng ta tiÕn hãa tõ loµi Linh Tr−ëng. Cã ®óng vËy kh«ng, nÕu chóng ta quan s¸t c¸c loµi Linh Tr−ëng (®Æc biÖt lµ loµi v−în - tinh tinh), ta cã thÓ thÊy chóng cã rÊt nhiÒu ®Æc ®iÓm gièng Chöông trình Giaùo duïc Moâi tröôøng 11
  13. VÖÔØN QUOÁC GIA YOK ÑOÂN Chöông trình Giaùo duïc Moâi tröôøng – LÔÙP 8 chóng ta: Tay, ch©n; ®øng b»ng bµn ch©n, sinh sèng theo bÇy ®µn (gia ®×nh), cã thÓ sö dông c¸c c«ng cô... Trªn thùc tÕ, tõ khi ph¸t hiÖn ra r»ng Linh Tr−ëng lµ loµi vËt gÇn gièng víi con ng−êi nhÊt, chóng ta cã thÓ hiÓu mèi quan hÖ gi÷a con ng−êi vµ c¸c loµi Linh Tr−ëng (theo c¸c nhµ khoa häc th× con ng−êi còng thuéc líp Linh Tr−ëng). Nh−ng con ng−êi vµ c¸c loµi Linh Tr−ëng kh¸c l¹i kh«ng gièng nhau. Bëi con ng−êi vµ Linh Tr−ëng cïng chung mét tæ tiªn nh−ng con ng−êi l¹i cã qu¸ tr×nh tiÕn hãa hoµn thiÖn h¬n bÊt kú loµi ®éng vËt nµo kh¸c. VËy cã ph¶i chóng ta tiÕn hãa tõ V−în kh«ng? Kh«ng hoµn toµn ®óng nh−ng chóng ta l¹i cã hä hµng xa víi chóng. Sù h×nh thµnh loµi míi do viÖc thay ®æi ®Ó thÝch nghi víi m«i tr−êng sèng lµ nguån gèc cña tiÕn hãa vµ ®a d¹ng sinh häc. Iii - tãm t¾t C¸c loµi sinh vËt kh«ng ngõng hoµn thiÖn, g¹t bá ®Æc ®iÓm c¬ thÓ, tËp tÝnh sinh häc kh«ng cßn phï hîp, ph¸t triÓn c¸c ®Æc ®iÓm c¬ thÓ vµ tËp tÝnh sinh häc míi nh»m thÝch nghi víi m«i tr−êng sèng. Sù hoµn thiÖn vµ tiÕn hãa nµy diÔn ra trong qu¸ tr×nh chän läc tù nhiªn vµ chän läc nh©n t¹o. Iv - C©u hái vµ bµi tËp 1. ThÕ nµo lµ chän läc tù nhiªn ? Gi¶i thÝch ? 2. ThÕ nµo lµ chän läc nh©n t¹o ? H·y gi¶i thÝch ? 3. §iÒu g× sÏ x¶y ra nÕu c¸c biÕn dÞ tù nhiªn kh«ng ®em l¹i cho c¸c loµi ®éng, thùc vËt mét cuéc sèng thuËn lîi ? 4. Con ng−êi lËp l¹i qu¸ tr×nh chän läc trong tù nhiªn nh− thÕ nµo? 5. NÕu cø hai loµi ®−îc t¹o thµnh tõ mét loµi tæ tiªn cña chóng th× sÏ cã bao nhiÒu loµi tæ tiªn ®Ó t¹o ra 30.000000 loµi trªn Tr¸i ®Êt hiÖn nay. 6. Con ng−êi cã ph¶i tiÕn hãa tõ loµi v−în kh«ng? T¹i sao ? Chöông trình Giaùo duïc Moâi tröôøng 12
  14. VÖÔØN QUOÁC GIA YOK ÑOÂN Chöông trình Giaùo duïc Moâi tröôøng – LÔÙP 8 Bµi sè 3 : TiÕn HãA (TiÕp theo vµ hÕt) môc ®Ých - Gióp c¸c em häc sinh t×m hiÓu s©u thªm vÒ sù tiÕn hãa th«ng qua c¸c qu¸ tr×nh chän läc tù nhiªn vµ chän läc nh©n t¹o. - N©ng cao nhËn thøc vÒ vai trß vµ gi¸ trÞ cña c¸c loµi ®éng, thùc vËt. I - giíi thiÖu chung §Ó tån t¹i, c¸c loµi sÏ thay ®æi ®Æc ®iÓm h×nh th¸i vµ tËp tÝnh sinh häc cña m×nh. Sù thay ®æi nµy diÔn ra trong mét qu¸ tr×nh dµi, gäi lµ qu¸ tr×nh chän läc tù nhiªn. Víi c¸c ®Æc ®iÓm h×nh th¸i vµ tËp tÝnh sinh häc míi, sinh vËt sÏ cã nhiÒu lîi thÕ trong cuéc c¹nh tranh trong thÕ giíi tù nhiªn. Thêi gian tr«i qua, sù thÝch nghi nµy sÏ gióp cho c¸c thÕ hÖ sau cña c¸c loµi trë nªn hoµn h¶o h¬n - Qu¸ tr×nh tiÕn hãa. VÝ dô: Qu¸ tr×nh tiÕn ho¸ gióp cho ng−êi cæ ®¹i trë thµnh con ng−êi hoµn h¶o (kho¶ng 4,5 triÖu n¨m). Tr¸i ®Êt cßn cã rÊt nhiÒu loµi kh¸c sinh sèng n÷a. Chóng ta ®· biÕt lµ cã h¬n 2.000.000 loµi, nh−ng ch−a ai biÕt chÝnh x¸c cßn bao nhiªu loµi ch−a ®−îc tÝnh ®Õn - cã thÓ lµ h¬n 30.000.000 loµi. T¹i sao cã ®iÒu nµy ? C©u tr¶ lêi chÝnh x¸c nhÊt lµ do qu¸ tr×nh tiÕn hãa. Nh−ng trªn thùc tÕ, trong qu¸ tr×nh tiÕn ho¸ vÉn cã nh÷ng kÕt qu¶ kh¸ ng¹c nhiªn vµ kh«ng thÓ tin ®−îc. Sù t¹o thµnh cña mét sè loµi míi lµ mét thÝ dô ®iÓn h×nh. TiÕn hãa gi¶i thÝch qu¸ tr×nh sinh vËt trë nªn hoµn chØnh h¬n vµ vai trß cña tiÕn hãa tíi ®a d¹ng sinh häc. Chóng ta sÏ cïng t×m hiÓu vÒ qu¸ tr×nh nµy. Chöông trình Giaùo duïc Moâi tröôøng 13
  15. VÖÔØN QUOÁC GIA YOK ÑOÂN Chöông trình Giaùo duïc Moâi tröôøng – LÔÙP 8 II - Ho¹t ®éng (Th«ng qua viÖc «n l¹i bµi sè 2, gi¸o viªn gióp c¸c em häc sinh t×m hiÓu s©u h¬n vÒ kh¸i niÖm tiÕn hãa th«ng qua viÖc gi¶i thÝch vµ sö dông c¸c vÝ dô d−íi ®©y ®Ó minh häa). Kh¸i niÖm: Víi c¸c ®Æc ®iÓm h×nh th¸i vµ tËp tÝnh sinh häc míi, sinh vËt sÏ cã nhiÒu lîi thÕ trong cuéc c¹nh tranh trong thÕ giíi tù nhiªn. Thêi gian tr«i qua, sù thÝch nghi nµy sÏ gióp cho c¸c thÕ hÖ sau cña c¸c loµi trë nªn hoµn h¶o h¬n - Qu¸ tr×nh tiÕn hãa. ThÝ dô minh häa 1: Loµi chuét thêi kú tiÒn sö chØ sèng ë mét khu vùc trong rõng, lµ loµi chuét thuÇn gièng.Trong khu rõng ®ã cã mét con s«ng ch¶y qua vµ tÊt nhiªn, con s«ng ®ñ n«ng ®Ó chuét cã thÓ ch¹y ngang qua dÔ dµng. Mét n¨m nä, thêi tiÕt trë nªn Èm −ít h¬n vµ n−íc s«ng d©ng lªn. Chuét kh«ng thÓ b¬i qua s«ng nªn ®µn chuét bÞ chia lµm hai. N−íc s«ng ë møc cao trong vßng nhiÒu n¨m nªn c¶ hai ®µn chuét ®Òu ph¶i ®i t×m n¬i kh¸c kh« r¸o h¬n ®Ó sinh sèng. Mét ®µn th× ®i vÒ ph−¬ng T©y vµ t×m thÊy sa m¹c, mét ®µn ®i vÒ ph−¬ng §«ng vµ t×m thÊy nói.C¶ hai ®µn kh«ng bao giê quay trë l¹i víi nhau vµ dÇn dÇn thay ®æi (tiÕn hãa) ®Ó thÝch nghi víi ®iÒu kiÖn sèng míi. Loµi chuét sèng ë sa m¹c quen dÇn víi viÖc ®µo hè, sèng trong lßng ®Êt ®Ó tr¸nh ¸nh n¾ng mÆt trêi, vµ c¬ quan thÞ gi¸c cña chóng ngµy cµng kÐm ®i (mï). Loµi chuét sèng ë nói l¹i thÝch hîp víi viÖc leo trÌo vµ sèng ë nh÷ng d·y nói cã c©y bao phñ.Vµ sau nh÷ng thêi gian dµi, nh÷ng loµi chuét bÞ chia ®«i tõ loµi chuét nguyªn thñy ®· cã nh÷ng ®Æc ®iÓm kh¸c nhau vµ kh«ng thÓ giao phèi víi nhau. Chóng ®· trë thµnh nh÷ng loµi chuét kh¸c nhau. T−¬ng tù nh− vËy, trong thùc tÕ chuét chòi vµ sãc ®· tõng cã chung mét tæ tiªn. Trªn ®©y lµ mét thÝ dô rÊt ®¬n gi¶n bëi cuéc sèng vµ qu¸ tr×nh tiÕn hãa cña c¸c loµi lµ rÊt hoµn h¶o. Nh−ng thÝ dô nµy ®· gi¶i thÝch r»ng sù c¸ch biÖt vÒ ®Þa lý cã thÓ chia mét loµi thµnh hai loµi kh¸c nhau. Cã rÊt nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c ®em l¹i kÕt qu¶ nh− vËy. Sù t¸ch biÖt vÒ ®Þa lý, ®Þa h×nh... lµ c¸ch thøc ®¬n gi¶n nhÊt ®Ó gióp chóng ta hiÓu ®−îc vÊn ®Ò. §iÒu nµy còng gi¶i thÝch t¹i sao cã rÊt nhiÒu loµi sèng trªn Tr¸i ®Êt. Chöông trình Giaùo duïc Moâi tröôøng 14
  16. VÖÔØN QUOÁC GIA YOK ÑOÂN Chöông trình Giaùo duïc Moâi tröôøng – LÔÙP 8 ThÝ dô minh häa 2: C¸c em ®· tõng nghe r»ng con ng−êi chóng ta tiÕn hãa tõ c¸c loµi Linh Tr−ëng. §óng vËy, nÕu chóng ta quan s¸t c¸c loµi Linh Tr−ëng ®ã (®Æc biÖt lµ loµi v−în - tinh tinh), ta cã thÓ thÊy chóng cã rÊt nhiÒu ®Æc ®iÓm gièng chóng ta nh−: Tay, ch©n, ®øng b»ng bµn ch©n, sinh sèng theo bÇy ®µn (gia ®×nh), cã thÓ sö dông c¸c c«ng cô... Trªn thùc tÕ, v× Linh Tr−ëng lµ sinh vËt gièng con ng−êi nhÊt, chóng ta cã thÓ cho r»ng ®· cã mèi quan hÖ gi÷a con ng−êi víi c¸c loµi Linh Tr−ëng (theo c¸c nhµ khoa häc th× con ng−êi còng thuéc líp Linh Tr−ëng). Nh−ng Linh Tr−ëng vµ con ng−êi l¹i kh«ng gièng nhau !? Con ng−êi vµ Linh Tr−ëng chung mét tæ tiªn nh−ng con ng−êi cã qu¸ tr×nh tiÕn hãa hoµn thiÖn h¬n bÊt kú loµi ®éng vËt nµo kh¸c. VËy cã ph¶i con ng−êi tiÕn hãa tõ v−în kh«ng ? Kh«ng hoµn toµn nh− vËy. Chóng ta cã hä hµng xa víi chóng. Iii - tãm t¾t Qua thêi gian vµ sù chän läc tù nhiªn, c¸c loµi trë nªn hoµn thiÖn h¬n ®Ó thÝch nghi víi sù thay ®æi cña m«i tr−êng - TiÕn hãa. TiÕn hãa gi¶i thÝch khuynh h−íng tù hoµn thiÖn cña c¸c loµi. §ång thêi, gi¶i thÝch qu¸ tr×nh h×nh thµnh c¸c loµi míi. Mét loµi chia thµnh hai th× cã sù tiÕn hãa kh¸c nhau bëi ph¶i chÞu nh÷ng tiªu chuÈn, ¸p lùc kh¸c nhau. Trong tù nhiªn nh÷ng loµi cã ®Æc ®iÓm ®¬n gi¶n vµ dÔ thÝch nghi sÏ chiÕn th¾ng trong cuéc ®Êu tranh sinh tån, th«ng qua sù chän lùa cã tiªu chuÈn. iv- bµi tËp 1. H·y nªu c¸c hiÖn t−îng tù nhiªn khiÕn c¸c yÕu tè ®Þa lý chia ®«i c¸c loµi ®éng vËt, thùc vËt thµnh hai loµi kh¸c nhau. 2. Qu¸ tr×nh tiÕn hãa gióp cho c¸c loµi thÝch nghi h¬n víi c¸c ®iÒu kiÖn sèng cña m«i tr−êng. H·y ®−a ra mét sè vÝ dô ®Ó chøng minh sù thay ®æi vÒ h×nh d¸ng, tËp tÝnh cña mét sè loµi vËt ®Ó thÝch nghi víi ®iÒu kiÖn sèng. Chöông trình Giaùo duïc Moâi tröôøng 15
  17. VÖÔØN QUOÁC GIA YOK ÑOÂN Chöông trình Giaùo duïc Moâi tröôøng – LÔÙP 8 Bµi sè 4 : Th¶m häa thuèc trõ s©u Môc ®Ých - Gióp c¸c em t×m hiÓu vÒ c«ng dông còng nh− c¸c t¸c ®éng tiªu cùc cña thuèc trõ s©u ®èi víi con ng−êi, c¸c loµi ®éng vËt vµ m«i tr−êng. - N©ng cao ý thøc vÒ viÖc sö dông thuèc trõ s©u mét c¸c hîp lý vµ an toµn. I - giíi thiÖu chung S©u bÖnh g©y tæn thÊt rÊt lín cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn theo quy luËt tuú thuéc vµo sè l−îng s©u vµ thêi tiÕt cña tõng khu vùc. ChÝnh v× vËy ®Ó ®èi phã víi n¹n s©u bÖnh, con ng−êi ®· chÕ t¹o ra rÊt nhiÒu lo¹i thuèc trõ s©u kh¸c nhau, tuy nhiªn viÖc sö dông thuèc trõ s©u kh«ng ®óng c¸ch võa tiªu diÖt s©u cã Ých võa lµm « nhiÔm m«i tr−êng vµ hµm l−îng thuèc trõ s©u cßn d− l¹i trong ®Êt, c©y trång... g©y ¶nh h−ëng lín ®Õn m«i tr−êng vµ søc kháe con ng−êi. Ii - ho¹t ®éng 1. T¸c dông cña thuèc trõ s©u. (Gi¸o viªn cho c¸c em häc sinh nªu ra c«ng dông cña thuèc trõ s©u sau ®ã tæng kÕt l¹i theo ý sau). PhÇn lín thuèc trõ s©u cã ®éc tÝnh cao, cã kh¶ n¨ng diÖt s©u rÊt m¹nh. Th«ng th−êng thuèc trõ s©u tiÕp xóc vµ tiªu diÖt s©u bÖnh b¶o vÖ c¸c loµi thùc vËt qua ba c¸ch sau: - S©u tiÕp xóc víi thuèc S©u chÕt. - S©u ¨n ph¶i thuèc S©u chÕt. - S©u ¨n l¸, vá c©y ®· hÊp thô thuèc trõ s©u S©u chÕt. Nh− vËy thuèc trõ s©u cã vai trß quan träng trong viÖc tiªu diÖt s©u bÖnh, b¶o vÖ thùc vËt, b¶o vÖ cho n¨ng suÊt cña c©y trång. Chöông trình Giaùo duïc Moâi tröôøng 16
  18. VÖÔØN QUOÁC GIA YOK ÑOÂN Chöông trình Giaùo duïc Moâi tröôøng – LÔÙP 8 2. T¸c h¹i cña thuèc trõ s©u. (Gi¸o viªn cã thÓ dïng ph−¬ng ph¸p vÊn ®¸p ®Ó gióp häc sinh th¶o luËn c¸c ý sau). Thuèc trõ s©u cã t¸c dông diÖt trõ s©u bÖnh, nh−ng nã còng g©y nh÷ng ¶nh h−ëng xÊu tíi søc kháe vµ m«i tr−êng sèng cña con ng−êi nh−: - Khi ®i phun thuèc s©u thuèc sÏ ngÊm vµo c¬ thÓ vµ g©y ¶nh h−ëng cho søc khoÎ. - ¡n c¸c lo¹i thùc phÈm cßn tån d− hµm l−îng chÊt ®éc tõ thuèc trõ s©u cã h¹i cho søc khoÎ. - C¸c chÊt ®éc cßn l−u l¹i trong ®Êt, n−íc vµ cã thÓ th«ng qua gia sóc, gia cÇm, c¸, t«m... l−¬ng thùc, c©y trång... x©m nhËp vµo c¬ thÓ con ng−êi vµ g©y ngé ®éc (C¬ chÕ béi nhiÓm sinh häc). - L−îng thuèc trõ s©u ®äng l¹i trong ®Êt sÏ kÕt hîp víi n−íc ngÇm vµ g©y « nhiÔm nguån n−íc, « nhiÔm ®Êt... - Thuèc trõ s©u kh«ng nh÷ng giÕt s©u bÖnh mµ cßn giÕt h¹i c¶ c«n trïng cã Ých. - Kh¶ n¨ng chèng thuèc cña c¸c lo¹i s©u kh¸c nhau, nªn con ng−êi th−êng t¨ng nång ®é thuèc khi phun, hiÖu lùc thuèc gi¶m vµ s©u nhên thuèc. - NÕu sö dông thuèc trong mét thêi gian dµi sÏ: Thay ®æi thµnh phÇn sinh vËt trªn ®ång ruéng. Ph¸ vì c©n b»ng sinh th¸i. 3. H·y sö dông thuèc trõ s©u ®óng c¸ch. §Ó kh¾c phôc nh÷ng rñi ro do thuèc trõ s©u g©y ra cÇn chó ý mét sè ®iÓm: - Nªn më réng øng dông biÖn ph¸p qu¶n lý tæng hîp s©u bÖnh h¹i. Dùa vµo viÖc ®iÒu tra, quan s¸t vµ ph©n tÝch hÖ sinh th¸i ®ång ruéng ®Ó cã nh÷ng gi¶i ph¸p ®óng khi quyÕt ®Þnh biÖn ph¸p xö lý. Ph¶i kÕt hîp nhiÒu yÕu tè liªn quan nh−: • §iÒu kiÖn thêi tiÕt, khÝ hËu. • T×nh tr¹ng c©y trång. • Giai ®o¹n sinh tr−ëng, t¹i thêi ®iÓm ®iÒu tra. • §Æc biÖt lµ thµnh phÇn thiªn ®Þch. Chöông trình Giaùo duïc Moâi tröôøng 17
  19. VÖÔØN QUOÁC GIA YOK ÑOÂN Chöông trình Giaùo duïc Moâi tröôøng – LÔÙP 8 - Kh«ng nªn chØ dùa vµo mËt ®é s©u, tØ lÖ bÖnh h¹i ®Ó quyÕt ®Þnh biÖn ph¸p xö lý. Tr−íc hÕt ph¶i ¸p dông c¸c biÖn ph¸p canh t¸c, gièng, thñ c«ng, sinh häc, vËt lý mét c¸ch nghiªm tóc. - Khi dÞch h¹i ph¸t triÓn tíi møc cÇn cã sù can thiÖp cña thuèc, trong tr−êng hîp nÕu cÇn ph¶i dïng thuèc hãa häc th× ph¶i ®¶m b¶o c¸c quy ®Þnh sau: - ChØ dïng nh÷ng loµi thuèc ®−îc phÐp sö dông. - Kh«ng ®−îc phun thuèc cho rau qu¶ ®· ®Õn giai ®o¹n thu ho¹ch kÓ c¶ khi mËt ®é s©u cao, mµ nªn dïng biÖn ph¸p thñ c«ng. - Phun ®óng liÒu l−îng vµ thêi ®iÓm quy ®Þnh. - §¶m b¶o thêi gian c¸ch ly. - Sö dông thuèc theo chØ dÉn. - H¹n chÕ l−îng thuèc sö dông. Kh«ng hßa thªm n−íc vµo thuèc khi phun ®Ó hiÖu lùc thuèc cã thÓ kÐo dµi. B»ng c¸ch nµy cßn cã thÓ gi¶m ®−îc l−îng thuèc bÞ thÊt tho¸t ra ngoµi m«i tr−êng, tr¸nh g©y « nhiÔm m«i tr−êng. - Kh«ng sö dông mét lo¹i thuèc trõ s©u trong nhiÒu n¨m. Nªn thay ®æi lo¹i thuèc hoÆc sö dông c¸c lo¹i thuèc lu©n phiªn ®Ó tr¸nh hiÖn t−îng s©u nhên thuèc, gi¶m hiÖu lùc cña thuèc. - Mçi loµi s©u h¹i ®Òu cã c¸c loµi c«n trïng lµ kÎ thï tù nhiªn. S©u h¹i nh×n chung ®Òu cã kh¶ n¨ng nhên thuèc trõ s©u, nh−ng chóng kh«ng cã kh¶ n¨ng ®èi phã ®−îc víi kÎ thï tù nhiªn cña m×nh. Sö dông nh÷ng kÎ thï tù nhiªn cña s©u h¹i sÏ h¹n chÕ ®−îc phÇn lín s©u bÖnh. Bªn c¹nh ®ã, cßn cã thÓ gi¶m bít ®−îc sè lÇn phun thuèc, h¹n chÕ « nhiÔm m«i tr−êng, ¶nh h−ëng tíi con ng−êi, gia sóc... - H·y th¶o luËn ®Ó øng dông thuèc trõ s©u ®óng c¸ch vµo ®ång ruéng, v−ên c©y ¨n tr¸i cña gia ®×nh m×nh vµ cã thÓ t− vÊn cho nh÷ng ng−êi xung quanh. III - tãm t¾t Con ng−êi s¶n xuÊt ra nhiÒu lo¹i thuèc trõ s©u kh¸c nhau ®Ó tiªu diÖt s©u h¹i nh»m b¶o vÖ c©y trång vµ n©ng cao n¨ng suÊt. Nh−ng nÕu l¹m dông thuèc trõ s©u sÏ g©y ra « nhiÔm m«i tr−êng, ph¸ vì c©n b»ng sinh th¸i, ngé ®éc thøc ¨n... Sö dông thuèc trõ s©u mét c¸ch khoa häc sÏ h¹n chÕ nh÷ng t¸c ®éng kh«ng mong muèn, g©y h¹i cho søc kháe con ng−êi vµ m«i tr−êng xung quanh. Chöông trình Giaùo duïc Moâi tröôøng 18
  20. VÖÔØN QUOÁC GIA YOK ÑOÂN Chöông trình Giaùo duïc Moâi tröôøng – LÔÙP 8 Iv - bµi tËp 1. Khi phun thuèc trõ s©u ta cÇn ph¶i mang c¸c dông cô b¶o hiÓm nh− thÕ nµo ? 2. Em h·y kÓ tªn mét sè thuèc trõ s©u mµ em th−êng thÊy ng−êi n«ng d©n sö dông ? 3. C¸c t¸c h¹i cña thuèc trõ s©u lµ g×? T¹i sao chóng ta l¹i nªn h¹n chÕ sö dông thuèc trõ s©u? 4. Nªu mét sè hËu qu¶ do thuèc trõ s©u g©y ra ë ®Þa ph−¬ng? 5. Em h·y lËp danh s¸ch c¸c loµi c«n trïng, s©u cã Ých (lµ thiªn ®Þch cña c¸c loµi s©u h¹i). V - Tham kh¶o Mét sè vÝ dô vÒ t¸c dông tiªu diÖt s©u bÖnh h¹i cña vi khuÈn, c¸c loµi sèng ký sinh vµ c«n trïng kh¸c C¸c ruéng B«ng vµo ®Çu mïa hÌ th−êng bÞ Nha trïng ph¸ ho¹i. C¸c c«n trïng nh− Ong ký sinh, Bä rïa... sÏ tiªu diÖt Nha trïng nÕu con ng−êi kh«ng phun thuèc trõ s©u. Ong kÐn nhá cã kh¶ n¨ng khoan thñng th©n c¸c loµi c©y ®Ó t×m b¾t s©u rau xanh, hoÆc lÊy vßi trøng cña m×nh ch©m vµo s©u ®Ó ®Î trøng. S©u non sÏ chÕt sau khi në. Ong m¾t ®á ch©m vßi trøng cña m×nh vµo s©u keo, s©u qu¶ b«ng... ®Ó ®Î trøng. Trøng sÏ në thµnh nh÷ng Êu trïng vµ ¨n c¸c chÊt dinh d−ìng trong c¬ thÓ cña s©u ®Ó sèng. Sau mét thêi gian ng¾n, s©u keo vµ s©u qu¶ b«ng sÏ bÞ chÕt do c¬ thÓ ®· bÞ ®ôc ph¸. Chöông trình Giaùo duïc Moâi tröôøng 19
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2