Tóm tắt dự thảo Luận án Tiến sĩ Địa lý: Xác lập cơ sở địa lý phục vụ phát triển bền vững khu vực Sơn Tây - Ba Vì trong quá trình đô thị hóa hiện nay của thành phố Hà Nội

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI<br /> TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN<br /> <br /> ---------------------<br /> <br /> Phạm Thị Trầm<br /> <br /> XÁC LẬP CƠ SỞ ĐỊA LÝ PHỤC VỤ<br /> PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG KHU VỰC SƠN TÂY BA VÌ TRONG QUÁ TRÌNH ĐÔ THỊ HÓA<br /> HIỆN NAY CỦA THÀNH PHỐ HÀ NỘI<br /> <br /> Chuyên ngành: Bảo vệ tài nguyên và môi trường<br /> Mã số: 62850101<br /> <br /> TÓM TẮT DỰ THẢO LUẬN ÁN TIẾN SĨ ĐỊA LÝ<br /> <br /> HÀ NỘI - 2014<br /> <br /> Công trình được thực hiện tại:<br /> <br /> Công trình được hoàn thành tại:<br /> Khoa Địa lý - Trường Đại học Khoa học Tự nhiên<br /> Đại học Quốc gia Hà Nội<br /> <br /> Người hướng dẫn khoa học:<br /> 1. GS.TSKH. Phạm Hoàng Hải<br /> 2. TS. Nguyễn An Thịnh<br /> <br /> Phản biện: ...................................................................<br /> Phản biện: ...................................................................<br /> Phản biện: ...................................................................<br /> <br /> Luận án sẽ được bảo vệ trước Hội đồng cấp Đại học Quốc gia<br /> chấm Luận án Tiến sĩ họp tại Trường Đại học Khoa học Tự<br /> nhiên vào hồi ...... giờ ...... ngày ...... tháng ........ năm 2014<br /> <br /> Có thể tìm hiểu Luận án tại:<br /> - Thư viện Quốc gia Việt Nam<br /> - Trung tâm Thông tin - Thư viện, Đại học Quốc gia Hà Nội<br /> <br /> DANH MỤC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC GIẢ<br /> LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN<br /> 1. Phạm Thị Trầm (2012), “Một số vấn đề về phát triển du lịch nông<br /> thôn khu vực Sơn Tây - Ba Vì, Thành phố Hà Nội”, Tạp chí Nghiên<br /> cứu Phát triển bền vững 4 (37), tr.46-52.<br /> 2. Nguyễn Thị Thu Hà, Phạm Thị Trầm (2013), “Nông nghiệp khu<br /> vực Sơn Tây - Ba Vì, Thành phố Hà Nội: hiện trạng và một số giải<br /> pháp cho phát triển bền vững”, Tạp chí Nghiên cứu Địa lý nhân văn<br /> 2 (2), tr.15-20.<br /> 3. Phạm Thị Trầm và Lý Trọng Đại (2013), “Hệ thống phân loại và đặc<br /> điểm cảnh quan khu vực Sơn Tây - Ba Vì, Thành phố Hà Nội”, Kỷ<br /> yếu Hội nghị Địa lý toàn quốc lần thứ 7, Thái Nguyên, tr.404-413.<br /> <br /> MỞ ĐẦU<br /> 1. TÍNH CẤP THIẾT<br /> Nằm ở phía tây Thành phố Hà Nội, khu vực Sơn Tây - Ba Vì<br /> có nhiều tiềm năng đặc thù về điều kiện tự nhiên, tài nguyên phục vụ<br /> phát triển các lĩnh vực kinh tế là trồng trọt, chăn nuôi, xây dựng đô<br /> thị, phát triển du lịch,... Từ khi Hà Nội được mở rộng lần gần đây<br /> nhất (2008), quá trình đô thị hóa diễn ra mạnh mẽ ở nhiều khu vực<br /> ngoại thành Hà Nội. Không nằm ngoài xu thế đó, khu vực Sơn Tây Ba Vì cũng đứng trước những thay đổi căn bản về điều kiện tài<br /> nguyên môi trường tự nhiên, kinh tế - xã hội. Hướng phát triển kinh<br /> tế xã hội tại khu vực Sơn Tây - Ba Vì trong tổng thể định hướng quy<br /> hoạch không gian thành phố Hà Nội đã được xác định: đô thị vệ tinh<br /> Sơn Tây là đô thị văn hóa lịch sử, du lịch nghỉ dưỡng; huyện Ba Vì<br /> nằm trong vành đai cây xanh gắn với các công viên sinh thái quy mô<br /> lớn, phát triển các vùng rau, hoa cây cảnh cao cấp, thực phẩm sạch;<br /> thị trấn Tây Đằng huyện Ba Vì được xác định là mô hình đô thị sinh<br /> thái mật độ thấp của thủ đô Hà Nội. Vì vậy, cần phải có những<br /> nghiên cứu cơ bản để đánh giá, xác định các giá trị tài nguyên thiên<br /> nhiên và nhân văn phục vụ cho việc thực hiện các định hướng đã<br /> được đặt ra.<br /> Xuất phát từ những lý do như trên, đề tài luận án “Xác lập<br /> cơ sở địa lý nhằm phục vụ phát triển bền vững khu vực Sơn Tây Ba Vì trong quá trình đô thị hóa hiện nay của thành phố Hà Nội”<br /> đã được lựa chọn nghiên cứu và hoàn thành.<br /> 2. MỤC TIÊU VÀ NHIỆM VỤ<br /> Mục tiêu của luận án là: "Xác lập những cơ sở khoa học địa<br /> lý tổng hợp phục vụ định hướng phát triển bền vững khu vực Sơn Tây<br /> <br /> - Ba Vì trên cơ sở phát huy giá trị của các cảnh quan tự nhiên, cảnh<br /> quan văn hóa trong khu vực”.<br /> 6 nhiệm vụ nghiên cứu được thực hiện: 1/ Tổng quan các<br /> công trình trên thế giới và trong nước có liên quan tới hướng nghiên<br /> cứu và khu vực. 2/ Tổng luận lý thuyết và xác lập cơ sở lý luận về<br /> hướng nghiên cứu địa lý học phục vụ PTBV lãnh thổ cấp huyện<br /> trong bối cảnh ĐTH 3/ Phân tích các nhân tố thành tạo CQ; cấu trúc<br /> CQ; giá trị chức năng của các CQTN và CQVH đặc sắc. 4/ Đánh giá,<br /> phân tích các đơn vị CQ phục vụ xác định tiềm năng, giá trị của các<br /> CQ trong khu vực nghiên cứu. 5/ Phân tích cơ hội, thách thức, điểm<br /> mạnh, điểm yếu nhằm xác định mức ưu tiên định hướng PTBV các<br /> cảnh quan khu vực Sơn Tây - Ba Vì trong bối cảnh quy hoạch chung<br /> của TP Hà Nội. 6/ Đề xuất định hướng PTBV tại khu vực nghiên cứu<br /> theo các tiểu vùng cảnh quan và đơn vị hình thái cảnh quan.<br /> 3. CÁC LUẬN ĐIỂM BẢO VỆ<br /> - Luận điểm 1: Cảnh quan khu vực Sơn Tây - Ba Vì hiện<br /> nay được đặt trong bối cảnh tác động tổng hợp các yếu tố tự nhiên,<br /> yếu tố văn hóa và tiến trình đô thị hóa nhanh chóng. Mặc dù là một<br /> lãnh thổ cấp huyện có quy mô không lớn thuộc vùng Đồng bằng<br /> châu thổ sông Hồng, nhưng cảnh quan khu vực phân hóa đa dạng,<br /> bao gồm nhiều cảnh quan tự nhiên, cảnh quan văn hóa có ý nghĩa<br /> cho phát triển bền vững lãnh thổ.<br /> - Luận điểm 2: Hệ thống cảnh quan tự nhiên và cảnh quan<br /> văn hóa trong phạm vi lãnh thổ khu vực Sơn Tây - Ba Vì hàm chứa<br /> các giá trị sinh thái - kinh tế - văn hóa - xã hội đặc sắc,... nhưng hiện<br /> đang bị đe dọa hủy hoại bởi các tác động tiêu cực nảy sinh trong tiến<br /> trình đô thị hóa và phát triển kinh tế xã hội của Thành phố Hà Nội<br /> mở rộng. Gắn kết bảo vệ, phát triển cảnh quan tự nhiên và cảnh<br /> <br />