Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Khoa học giáo dục: Sử dụng trò chơi vận động nhằm phát triển tố chất thể lực cho trẻ 5 - 6 tuổi ở trường mầm non

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:27

Thêm vào BST

Báo xấu

13
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trên cơ sở nghiên cứu lí luận và thực tiễn về việc phát triển tố chất thể lực cho trẻ 5 - 6 tuổi, đề tài "Sử dụng trò chơi vận động nhằm phát triển tố chất thể lực cho trẻ 5 - 6 tuổi ở trường mầm non" nghiên cứu đề xuất biện pháp sử dụng trò chơi vận động nhằm phát triển tố chất thể lực cho trẻ 5 - 6 tuổi ở trường mầm non, góp phần phát triển toàn diện thể chất trẻ, chuẩn bị cho trẻ vào lớp Một.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Khoa học giáo dục: Sử dụng trò chơi vận động nhằm phát triển tố chất thể lực cho trẻ 5 - 6 tuổi ở trường mầm non

́ ̀ ̀ BỘ GIAO DỤC VA ĐAO TẠO ̀ TRƯƠNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI LƯU NGỌC SƠN Chuyên ngành: Giáo dục Mầm non Mã số: 9.14.01.01 TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Hà Nội – Năm 2023
Công trình được hoàn thành tại: TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. Đặng Hồng Phương TS. Đinh Văn Vang Phản biện 1: GS.TS. Nguyễn Thị Hoàng Yến Học viện Quản lý giáo dục Phản biện 2: PGS.TS. Nguyễn Hồ ng Thuâ ̣n Viê ̣n Khoa ho ̣c Giá o du ̣c Viê ̣t Nam Phản biện 3: PGS.TS. Bù i Thi Lâm ̣ Trường Đa ̣i ho ̣c Sư pha ̣m Hà Nô ̣i Luận án sẽ được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận án cấp Trường họp tại Trường Đại học Sư phạm Hà Nội vào hồi …..giờ … ngày … tháng… năm 2023 Có thể tìm hiểu luận án tại thư viện: - Thư viện Quốc Gia, Hà Nội - Thư viện Trường Đại học Sư phạm Hà Nội
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN 1. Lưu Ngọc Sơn (2015). Kĩ năng thiết kế trò chơi vận động nhằm phát triển tố chất thể lực cho trẻ mẫu giáo. Tạp chí Giáo dục, Tr 81-83, 12.2015/ISSN23540753. 2. Lưu Ngọc Sơn (2018). Trò chơi vận động - Phương tiện phát triển tố chất thể lực hiệu quả cho trẻ mẫu giáo. Tạp chí Giáo dục, Tr 61-63, 12.2018/ISSN23540753 3. Lưu Ngọc Sơn (2020). Thực trạng nhận thức của giáo viên mầm non về vấn đề sử dụng trò chơi vận động nhằm phát triển tố chất thể lực cho trẻ 5 - 6 tuổi. Tạp chí Dạy và học ngày nay, Tr 98-101, 07.2020/ISSN18592694 4. Lưu Ngọc Sơn (2021). Xây dựng tiêu chí và thang đánh giá tố chất thể lực của trẻ 5 - 6 tuổi. Tạp chí Giáo dục, Tr 36-41, 2.2021/ISSN23540753 5. Lưu Ngọc Sơn (2021). Xây dựng môi trường nhằm phát triển tố chất thể lực cho trẻ 5 - 6 tuổi thông qua trò chơi vận động. Tạp chí Dạy và học ngày nay, Tr 111-115, 01.2021/ISSN18592694
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài 1.1. Phát triển tố chất thể lực (TCTL) là một trong những mục tiêu hàng đầu của giáo dục mầm non (GDMN). Phát triển TCTL giúp trẻ phát triển một cách toàn diện về cơ thể. Đây là việc làm cần thiết giúp trẻ nâng cao thể lực, giữ gìn sức khỏe, tầm vóc phù hợp với giới tính, lứa tuổi, giúp trẻ phát triển khỏe mạnh, đáp ứng nhu cầu phát triển của bản thân ở hiện tại và tương lai. Bên cạnh đó, phát triển TCTL giúp trẻ phát triển các phẩm chất đạo đức, khả năng giao tiếp, ứng xử, rèn luyện ý chí, lòng dũng cảm, tinh thần đồng đội, tính kiên trì, có ý thức tập thể, tinh thần kỷ luật cao, có năng lực vượt qua khó khăn, phòng tránh được các nguy hiểm,…Từ đó, trẻ dễ dàng thích nghi với cuộc sống, góp phần xây dựng đời sống văn hóa tinh thần lành mạnh, góp phần đẩy lùi tệ nạn xã hội và xây dựng niềm tin, tinh thần lạc quan cho mọi người, làm giảm tình trạng căng thẳng, lo âu ở con người. Ngoài ra, các nghiên cứu còn cho thấy việc phát triển TCTL cho trẻ giúp hệ thần kinh của trẻ hoạt động tốt, đây là tiền đề phát triển trí tuệ, thẩm mĩ, khả năng học tập, lao động, vui chơi của trẻ…. Ở trường mầm non (MN), việc phát triển TCTL giúp trẻ tham gia các hoạt động chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục có hiệu quả và chuẩn bị cho trẻ vào trường phổ thông. Vì vậy, phát triển TCTL là một trong những mục tiêu quan trọng cho lứa tuổi MN nói chung và cho trẻ 5 - 6 tuổi nói riêng. 1.2. Để hoàn thành sứ mệnh của mình, ngành Giáo dục Mầm non đã và đang tích cực đổi mới nội dung, phương pháp, hình thức nuôi dạy trẻ. Một trong những đổi mới đó là trong quá trình tổ chức các hoạt động giáo dục cho trẻ, chúng ta đã hướng vào đứa trẻ, lấy trẻ em là trung tâm, phát huy tính tích cực, sáng tạo của trẻ trong hoạt động. Trong xu hướng này, hoạt động chủ đạo của mỗi giai đoạn được phát huy một cách tối đa. Hoạt động vui chơi là hoạt động chủ đạo của lứa tuổi mẫu giáo. Hoạt động vui chơi được xem là một phương tiện, con đường cơ bản để tổ chức hoạt động học tập và giáo dục trẻ em lứa tuổi mẫu giáo.. 1.3. Trong những năm gần đây, hoạt động vui chơi nói chung, trò chơi vâ ̣n đô ̣ng (TCVĐ) nói riêng luôn được xem là phương tiện, biện pháp, hình thức tổ chức hoạt động giáo dục có hiệu quả, nhất là trong việc phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi. Tuy nhiên, hiệu quả sử du ̣ng TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi chưa đạt được kết quả như mong muốn, vẫn còn một số bất cập. Do đó, việc nghiên cứu vấn đề sử dụng TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi là vô cùng cần thiết và cấp bách. Xuất phát từ những điều nói trên, chúng tôi chọn đề tài:“Sử dụng TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi ở trường mầm non” làm đề tài nghiên cứu của mình. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lí luận và thực tiễn về việc phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi, đề tài nghiên cứu đề xuất biện pháp sử dụng TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi ở trường MN, góp phần phát triển toàn diện thể chất trẻ, chuẩn bị cho trẻ vào lớp Một. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Quá trình sử dụng TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi ở trường MN.
2 3.2. Đối tượng nghiên cứu Mối quan hệ giữa việc sử dụng TCVĐ với việc phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi ở trường MN. 4. Giả thuyết khoa học TCVĐ là một phương tiện phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi. Thực tế ở trường MN, biện pháp sử dụng TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ của GVMN còn hạn chế. Nếu xây dựng được các biện pháp sử dụng TCVĐ đa dạng, phù hợp với hứng thú, kích thích tính tích cực vận động của trẻ, tác động trực tiếp vào các nhóm cơ, tạo tâm thế cho trẻ sẵn sàng vận động tích cực để giải quyết nhiệm vụ vận động trong trò chơi thì TCTL của trẻ 5 - 6 tuổi sẽ phát triển tốt hơn. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu - Xây dựng cơ sở lí luận của việc sử dụng TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi ở trường mầm non. - Đánh giá thực trạng sử dụng TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi và mứ c đô ̣ phá t triể n TCTL của trẻ 5 - 6 tuổ i ở trườ ng MN. - Đề xuất biện pháp sử dụng TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi ở trường MN. - Thực nghiệm sư phạm xác định hiệu quả và tính khả thi của những biện pháp sử dụng TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi đã đề xuất. 6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu 6.1. Về nội dung nghiên cứu Trong khuôn khổ của đề tài, chúng tôi tập trung nghiên cứu TCVĐ và biện pháp sử dụng TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi ở trường MN. 6.2. Về khách thể nghiên cứu - Khảo sát được tiến hành trên 125 GVMN, 120 cha mẹ trẻ và 482 trẻ 5 - 6 tuổi thuộc 3 tỉnh: Phú Thọ, Hà Nội, Yên Bái. - Tổ chức thực nghiệm trên 210 trẻ 5 - 6 tuổi tại 3 trường MN: Trường MN Hùng Vương, Trường MN Phong Châu, Trường MN Sao Mai thuộc Thị xã Phú Thọ, Tỉnh Phú Thọ. 6.3. Về địa bàn nghiên cứu - Khảo sát thực trạng tại 5 trường MN thuộc 3 tỉnh: Phú Thọ, Hà Nội, Yên Bái (Trường MN Hùng Vương, Trường MN Phong Châu, Trường MN Sao Mai thuộc Thị xã Phú Thọ, Tỉnh Phú Thọ; Trường MN Hoa Hồng, Nghĩa Tân, Cầu Giấy, Hà Nội; Trường MN Sơn Thịnh, Sơn Thịnh, Văn Chấn, Yên Bái) - Triển khai thực nghiệm tại 3 trường MN: Trường MN Hùng Vương, Trường MN Phong Châu, Trường MN Sao Mai thuộc Thị xã Phú Thọ, Tỉnh Phú Thọ. 6.4. Về thời gian nghiên cứu - Thời gian khảo sát thực trạng từ tháng 09/2018 đến tháng 01/2019 - Thời gian thực nghiệm từ tháng 9/2019 đến tháng 01/2020 7. Cách tiếp cận và phương pháp nghiên cứu 7.1. Cách tiếp cận nghiên cứu: tiếp cận hệ thống và phát triển, tiếp cận hoạt động, tiếp cận tích hợp, tiếp cận liên ngành
3 7.2. Phương pháp nghiên cứu: nhóm phương pháp nghiên cứu lí luận, nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn, xử lí số liệu bằng toán thống kê trên phần mềm SPSS22.0 8. Những luận điểm bảo vệ 8.1. Trẻ 5 - 6 tuổi có thể phát triển tốt các TCTL nếu GV sử dụng TCVĐ phát triển TCTL hằng ngày. 8.2. Sự phát triển TCTL của trẻ 5 - 6 tuổi được bắt đầu việc nâng cao mức độ TCTL từ thấp đến cao qua sử dụng TCVĐ có hệ thống trong quá trình chăm sóc - giáo dục trẻ. 8.3. Các biện pháp sử dụng TCVĐ nhằm phát triển TCTL sẽ có hiệu quả nếu được thực hiện bằng cách sưu tầm và thiết kế hệ thống TCVĐ tác động trực tiếp đến các TCTL, xây dựng môi trường GD an toàn, thuận lợi để trẻ tham gia trò chơi và sử dụng nó trong các hoạt động giáo dục ở trường MN. Ngoài ra, nhà trường cần phối hợp với gia đình trong việc sử dụng TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ. 9. Đóng góp mới của luận án 9.1. Những đóng góp về lí luận - Luận án góp phần hệ thống hóa và làm phong phú thêm cơ sở lí luận về TCVĐ, vai trò của TCVĐ trong việc phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi và vấn đề sử dụng TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi. - Chỉ ra cơ sở khoa học của việc xây dựng biện pháp sử dụng TCVĐ trong việc phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi. 9.2. Những đóng góp về thực tiễn - Chỉ ra thực trạng việc sử dụng TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi ở một số trường MN và thực trạng mức độ phát triển TCTL của trẻ 5 - 6 tuổi. - Xây dựng được 5 biện pháp sử dụng TCVĐ phù hợp nhằm phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi ở trường MN. Những biện pháp này có thể sử dụng làm tài liệu tham khảo trong việc tổ chức TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ mầm non của GVMN và cha mẹ trẻ. - Luận án đã sưu tầm và thiết kế được 62 TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi. - Luâ ̣n án là tư liệu hữu ích cho các nhà quả n lí, cá c nhà nghiên cứ u, cá c cơ sở đào ta ̣o giá o viên mầ m non, cá c trường mầ m non trong viê ̣c sử dụng TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi. 10. Cấu trúc luận án Cấu trúc luận án bao gồm: - Mở đầu - Chương 1. Tổng quan và cơ sở lí luận của sử dụng TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi ở trường mầm non - Chương 2. Cơ sở thực tiễn của việc sử dụng TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi - Chương 3. Biện pháp sử dụng TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi - Chương 4. Thực nghiệm sư phạm Kết luận và kiến nghị sư phạm Danh mục tài liệu tham khảo Phụ lục
4 Chương 1 TỔNG QUAN VÀ CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA SỬ DỤNG TRÒ CHƠI VẬN ĐỘNG NHẰM PHÁT TRIỂN TỐ CHẤT THỂ LỰC CHO TRẺ 5 - 6 TUỔI Ở TRƯỜNG MẦM NON 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề 1.1.1. Những nghiên cứu về phát triển tố chất thể lực cho trẻ MN Sự phát triển TCTL cho trẻ mầm non được nhiều nhà tâm lí học, giáo dục học ở ngoài nước và trong nước quan tâm nghiên cứu. Những nghiên cứu này đã làm rõ khái niệm TCTL, phát triển TCTL; ý nghĩa, vai trò của TCTL; phân loại TCTL của trẻ mầm non và các hình thức, phương pháp phát triển TCTL, cách đánh giá TCTL cho trẻ mầm non nói chung chứ không đi sâu nghiên cứu phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi. Trên cơ sở kế thừa những thành tựu nghiên cứu về phát triển TCTL cho trẻ mầm non của các tác giả trong và ngoài nước, luận án sẽ tập trung nghiên cứu về sự phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi. 1.1.2. Những nghiên cứu về trò chơi vận động của trẻ MN TCVĐ của trẻ mầm non được nhiều nhà khoa học quan tâm nghiên cứu. Các nhà khoa học đã làm rõ nguồn gốc, bản chất của TCVĐ của trẻ mẫu giáo; ý nghĩa, vai trò và cách tổ chức, hướng dẫn TCVĐ phù hợp với từng giai đoạn tuổi mầm non. Mặc dù, các nghiên cứu không đi sâu vào khía cạnh phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi, song những kết quả nghiên cứu đó có giá trị định hướng quan trọng trong việc xây dựng cơ sở lí luận của đề tài luận án, đặc biệt là những vấn đề có liên quan đến sử dụng TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi. 1.1.3. Những nghiên cứu về sử dụng trò chơi vận động phát triển tố chất thể lực cho trẻ MN Vấn dề sử dụng TCVĐ phát triển TCTL của trẻ mầm non cũng có nhiều công trình nghiên cứu. Các nghiên cứu đã làm rõ ưu thế của TCVĐ đối với việc phát triển TCTL cho trẻ MN; các phương pháp, biện pháp, hình thức sử dụng TCVĐ phát triển TCTL cho trẻ MN. Mặc dù nghiên cứu ở các góc độ khác nhau, song các tác giả đều thống nhất với nhau rằng TCVĐ là phương tiện quan trọng để phát triển toàn diện cho trẻ, đặc biệt là giáo dục thể chất, phát triển TCTL cho trẻ. Hiệu quả sử dụng TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ mầm non phụ thuộc vào phương pháp, biện pháp sử dụng trò chơi này trong công tác hăm sóc - giáo dục trẻ em của GV. Tuy nhiên chưa có công trình nào nghiên một cách hệ thống các biện pháp sử dụng TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi. 1.2. Tố chất thể lực và phát triển tố chất thể lực cho trẻ 5 - 6 tuổi 1.2.1. Tố chất thể lực 1.2.1.1. Khái niệm tố chất thể lực - Khái niệm: Thể lực Thể lực là năng lực vận động của con người, là biểu hiện tổng hợp mức độ phát triển của các hệ thống cơ quan trong cơ thể, được đánh giá thông qua hoạt động vận động, thể hiện ở các đặc tính cơ bản như: mạnh mẽ, bền bỉ, nhanh nhẹn và khéo léo... - Khái niệm: Tố chất thể lực TCTL là các đặc tính cơ bản của thể lực, biểu hiện năng lực vận động cơ bản của con người, là phần tương đối riêng biệt trong thể lực của con người và thường bao gồm bốn loại cơ bản: TCTL nhanh nhẹn, TCTL mạnh mẽ, TCTL khéo léo, TCTL bền bỉ. 1.2.1.2. Phân loại tố chất thể lực của trẻ 5 - 6 tuổi Mặc dù đều dựa trên các các biểu hiện ra bên ngoài của năng lực vận động để phân loại TCTL của con người nói chung, của trẻ mầm non nói riêng, song cũng có nhiều cách phân loại khác nhau về TCTL. Trong phạm vi nghiên cứu của đề tài, chúng tôi cho rằng TCTL của trẻ 5 - 6 tuổi gồm có bốn tố chất: nhanh nhẹn, mạnh mẽ, khéo léo, bền bỉ. Đây là
5 cách phân chia phổ biến của các nhà giáo dục học mầm non. Cách phân chia này phù hợp với Chương trình Giáo dục mầm non của Bộ Giáo dục và Đào tạo. 1.2.2. Phát triển tố chất thể lực cho trẻ 5 - 6 tuổi 1.2.1.1. Khái niệm phát triển tố chất thể lực Có nhiều quan niệm khác nhau về sự phát triển TCTL cho trẻ MN, trong luận án, khái niệm "phát triển TCTL" được hiểu như sau: Phát triển TCTL cho trẻ MN là quá trình tập luyện nhằm nâng cao TCTL từ yếu thành mạnh, từ thấp lên cao cho trẻ. 1.2.2.2. Cơ sở sinh lí, tâm lí của phát triển tố chất thể lực cho trẻ 5 - 6 tuổi a. Cơ sở sinh lí học của phát triển tố chất thể lực cho trẻ 5 - 6 tuổi GD thể lực được xây dựng trên những thành tựu của các khoa học Y - Sinh học về cơ thể con ngườì như: Giải phẫu học, Sinh lí học, Vệ sinh học, Y học… Không có kiến thức về cấu tạo cơ thể, về quy luật hoạt động từng cơ quan, của các hệ cơ quan, cũng như về đặc điểm của quá trình sống phức tạp thì không thể tổ chức và tiến hành công tác GD thể lực cho trẻ đạt hiệu quả. Nội dung và hình thức GD thể lực cho trẻ luôn được lựa chọn và sử dụng xuất phát từ các quy luật sinh học của cơ thể trẻ em. Vì vậy, cũng như các lứa tuổi khác, tổ hợp các môn Y - Sinh học nêu trên được gọi là cơ sở khoa học tự nhiên của phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi. b. Cơ sở tâm lí học của phát triển tố chất thể lực cho trẻ 5 - 6 tuổi Ở lứa tuổi 5 - 6 tuổi, khả năng tri giác dần trở nên hoàn thiện, tư duy tiếp tục phát triển, trước hết là tư duy tổng hợp bằng lời, còn các hình thức tư duy vận động và tư duy hình ảnh thì vẫn giữ nguyên ý nghĩa chủ đạo. Điều quan trọng là trí nhớ hình ảnh được tiếp tục hình thành ở lứa tuổi này. Ngoài ra chú ý của trẻ 5 - 6 tuổi cũng phát triển hơn, thể hiện ở tính bền vững của chú ý và chú ý có chủ định ngày càng tốt hơn. Những đặc điểm tâm lí trên đây của trẻ 5 - 6 tuổi là cơ sở quan trọng dể xây dựng các bài tập, TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ và lựa chọn những con đường phù hợp để đạt được hiệu quả cao trong công tác GDTC nói chung, phát triển TCTL cho trẻ. 1.2.2.3. Đặc điểm và biểu hiện phát triển tố chất thể lực của trẻ 5 - 6 tuổi a. Đặc điểm phát triển tố chất thể lực của trẻ 5 - 6 tuổi Các TCTL của trẻ 5 - 6 tuổi có sự phát triển nhanh hơn nhiều so với lứa tuổi trước. Các TCTL là tiền đề cho trẻ nâng cao khả năng hoạt động, góp phần phát triển các kĩ năng, kĩ xảo vận động. Tuy nhiên, để phát triển tốt các tố chất này, GVMN cần nắm được những đặc điểm phát triển TCTL của trẻ, trên cơ sở đó tổ chức cho trẻ tham gia các hoạt động vận động phù hợp. b. Những biểu hiện về sự phát triển tố chất thể lực cho trẻ 5 - 6 tuổi - Những biểu hiện sự phát triển TCTL nhanh nhẹn của trẻ 5 - 6 tuổi: TCTL nhanh nhẹn của trẻ thể hiện ở tốc độ phản ứng, tốc độ động tác và tốc độ chuyển dịch vị trí trong các vận động. Ở độ tuổi này trẻ có tốc độ động tác diễn ra nhanh, thực hiện đúng động tác; khi chạy, đuổi, tốc độ di chuyển cơ thể nhanh, trẻ có thể chạy 18m trong vòng từ 5 - 7 giây. - Những biểu hiện về TCTL mạnh mẽ của trẻ 5 - 6 tuổi: TCTL mạnh mẽ của trẻ thể hiện ở sức mạnh động lực của trẻ khi tiến hành vận động cơ thể, sự thả lỏng và co cơ được tiến hành luân phiên nhau trong vận động đi, chạy, nhảy, ném, đẩy,... Ở độ tuổi này, do thể lực của trẻ khá tốt nên TCTL mạnh mẽ cũng phát triển khá mạnh, trẻ có thể bật xa từ 50cm trở nên; nhảy xuống từ độ cao 40cm trở nên; ném và bắt bóng bằng hai tay từ khoảng cách xa 4m trở nên; trèo lên, xuống thang ở độ cao 1,5m so với mặt đất;…. - Những biểu hiện về TCTL khéo léo của trẻ 5 - 6 tuổi: TCTL khéo léo của trẻ thể hiện ở sự phối hợp nhiều yếu tố (nhanh nhẹn, mềm dẻo, nhịp nhàng,...) để thực hiện có kết quả một hoạt động vận động nhất định. Cụ thể là: Trẻ có thể kiểm soát và phối hợp vận động các
6 nhóm cơ nhỏ. Trẻ có thể phối hợp các giác quan và giữ thăng bằng khi vận động: nhảy lò cò được ít nhất 5 bước liên tục, đổi chân theo yêu cầu; đập và bắt được bóng bằng 2 tay; đi thăng bằng được trên ghế thể dục (2m x 0,25m x 0,35m). - Những biểu hiện về TCTL bền bỉ của trẻ 5 - 6 tuổi: TCTL bền bỉ của trẻ thể hiện ở năng lực duy trì khả năng vận động trong thời gian dài nhất mà cơ thể trẻ có thể chịu đựng được. Do thể lực khá tốt nên TCTL bền bỉ của trẻ cũng phát triển khá mạnh, trẻ có thể chạy liên tục 150m không hạn chế thời gian và không có biểu hiện mệt mỏi; tham gia hoạt động học tập liên tục và không có biểu hiện mệt mỏi trong khoảng 30 phút. 1.2.2.4. Phương pháp phát triển tố chất thể lực cho trẻ 5 - 6 tuổi a. Phương pháp phát triển tố chất thể lực nhanh nhẹn cho trẻ 5 - 6 tuổi Phương pháp cơ bản để phát triển TCTL nhanh nhẹn là phương pháp tập luyện lặp lại và giãn cách, có cường độ gần tối đa và tối đa. b. Phương pháp phát triển tố chất thể lực mạnh mẽ cho trẻ 5 - 6 tuổi Phát triển TCTL mạnh mẽ quan trọng nhất là tạo ra kích thích lớn đối với hoạt động của cơ. Có ba cách tạo căng cơ tối đa thường sử dụng đó là: lặp lại cực hạn lượng đối kháng chưa tới mức tối đa; sử dụng trọng lượng chưa tới mức tối đa với tốc độ cực đại; sử dụng lượng đối kháng tối đa. c. Phương pháp phát triển tố chất thể lực khéo léo cho trẻ 5 - 6 tuổi Để phát triển TCTL khéo léo cho trẻ 5 - 6 tuổi, cần sử dụng các phương pháp tập luyện khác nhau: đa dạng hóa việc thực hiện động tác; thay đổi điều kiện bên ngoài; phối hợp các kĩ xảo kĩ thuật với nhau; thực hiện động tác với yêu cầu về thời gian; thay đổi việc thu nhận thông tin, nâng cao độ khó trong khi thực hiện bài tập; luyện tập với các bài tập có sự phối hợp vận động với yêu cầu cao. d. Phương pháp phát triển tố chất thể lực bền bỉ cho trẻ 5 - 6 tuổi Căn cứ vào mục đích giáo dục phát triển và các năng lực sức bền có thể sử dụng các phương pháp tập luyện sau: phương pháp kéo dài; phương pháp giãn cách; phương pháp lặp lại vận động. 1.3. Trò chơi vận động của trẻ 5 - 6 tuổi 1.3.1. Khái niệm trò chơi vận động Trên cơ sở các định nghĩa khác nhau về TCVĐ, chúng tôi hiểu: TCVĐ thuộc nhóm trò chơi có luật, đó là trò chơi đòi hỏi trẻ phải phối hợp các thao tác vận động để giải quyết các nhiệm vụ vận động được đặt ra như là nhiệm vụ chơi, qua đó thể chất của trẻ được phát triển. 1.3.2. Phân loại trò chơi vận động Dựa vào mục đích phát triển các TCTL ở trường mầm non, chúng tôi chia TCVĐ thành bốn nhóm: nhóm TCVĐ phát triển TTCL nhanh nhẹn, nhóm TCVĐ phát triển TCTL mạnh mẽ, nhóm TCVĐ phát triển TCTL khéo léo, nhóm TCVĐ phát triển TCTL bền bỉ. 1.3.3. Cấu trúc trò chơi vận động Các nhà giáo dục học mầm non trong và ngoài nước đều thống nhất với nhau rằng, mỗi TCVĐ đều có ba thành tố liên quan chặt chẽ với nhau: nội dung chơi, hành động chơi và luật chơi. 1.3.4. Đặc điểm trò chơi vận động của trẻ 5 - 6 tuổi TCVĐ của trẻ mẫu giáo có những đặc điểm cơ bản là: lượng vận động chiếm ưu thế; có sự phối hợp của quá trình nhận thức và quá trình vận động; TCVĐ mang tính hiện thực; thực hành vận động dưới dạng trò chơi; TCVĐ thường do người lớn nghĩ ra và tổ chức cho trẻ chơi; đa số các TCVĐ dành cho lứa tuổi mẫu giáo là những trò chơi mang tính chủ đề, phù hợp với lứa tuổi mẫu giáo; mỗi TCVĐ đều có ba thành tố liên quan chặt chẽ với nhau: nội dung chơi, hành động chơi và luật chơi và trong TCVĐ mọi trẻ đều được tham gia.
7 Bên cạnh những đặc điểm TCVĐ của trẻ mẫu giáo nói chung, TCVĐ của trẻ 5 - 6 tuổi có một số đặc điểm đặc trưng sau đây: Kĩ năng vận động của trẻ đã khá hoàn thiện; trẻ tiếp nhận nội dung chơi, hành động chơi, luật chơi nhanh; trẻ biết phối hợp với nhau trong khi chơi, có khả năng tự tổ chức chơi những trò chơi đã biết; trẻ tự đưa thêm nội dung chơi vào trò chơi để trò chơi thêm phần hấp dẫn; tự đánh giá lẫn nhau về việc thực hiện nội dung chơi, luật chơi. 1.3.5. Cách tổ chức trò chơi vận động cho trẻ 5 - 6 tuổi - Chuẩn bị đầy đủ cơ sở vật chất để tổ chức TCCVĐ. - Tổ chức TCVĐ cho trẻ gồm ba bước: Hướng dẫn trẻ chơi; điều khiển trẻ chơi; kết thúc chơi 1.3.6. Ưu thế của trò chơi vận động đối với việc phát triển tố chất thể lực cho trẻ 5 - 6 tuổi TCVĐ có sức hấp dẫn đặc biệt đối với trẻ 5 - 6 tuổi. TCVĐ là phương tiện rèn luyện, phát triển và hoàn thiện TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi hiệu quả. Nếu so sánh ưu thế của TCVĐ và các bài tập vận động phát triển TCTL cho trẻ, ta thấy TCVĐ tạo cơ hội để phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi hơn các bài tập vận động. Các bài tập vận động đòi hỏi trẻ phải thực hiện lặp đi lặp lại những vận động theo yêu cầu của GV, trong khi TCVĐ khuyến khích, tạo cơ hội để trẻ bộc lộ sự nhanh trí, tháo vát, khéo léo,… để thực hiện nội dung chơi, hành động chơi trong niềm hạnh phúc của trẻ. 1.4. Quá trình sử dụng trò chơi vận động nhằm phát triển tố chất thể lực cho trẻ 5 - 6 tuổi 1.4.1. Mục tiêu và nguyên tắc sử dụng trò chơi vận động phát triển tố chất thể lực cho trẻ 5 - 6 tuổi 1.4.1.1. Mục tiêu sử dụng trò chơi vận động phát triển tố chất thể lực cho trẻ 5 - 6 tuổi TCVĐ là một loại trò chơi hấp dẫn, đáp ứng nhu cầu hoạt động tích cực của trẻ mẫu giáo. Mục tiêu sử dụng TCVĐ phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi là: Rèn luyện và bảo vệ sức khỏe; rèn luyện, củng cố, hoàn thiện và phát triển kĩ năng vận động cần thiết cho trẻ; phát triển toàn diện các TCTL: nhanh nhẹn, mạnh mẽ, bền bỉ và khéo léo cho trẻ; chuẩn bị cho trẻ bước vào cuộc sống. 1.4.1.2. Nguyên tắc sử dụng trò chơi vận động phát triển tố chất thể lực cho trẻ 5 - 6 tuổi Luận án đã phân tích các nguyên tắc sử dung TVĐ phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi, bao gồm: nguyên tắc đảm bảo tính thường xuyên, hệ thống và phát triển; nguyên tắc đảm bảo tính tự giác và tích cực; nguyên tắc đảm bảo tính vừa sức; nguyên tắc đảm bảo an toàn trong khi chơi. 1.4.2. Nội dung và biện pháp sử dụng trò chơi vận động phát triển tố chất thể lực cho trẻ 5 - 6 tuổi 1.4.2.1. Nội dung trò chơi vận động phát triển tố chất thể lực cho trẻ 5 - 6 tuổi Nội dung TCVĐ phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi là hệ thống TCVĐ được sưu tầm và thiết kế nhằm phát triển bốn TCTL nhanh nhẹn, mạnh mẽ, khéo léo và bền bỉ. 1.4.2.2. Biện pháp sử dụng trò chơi vận động phát triển tố chất thể lực cho trẻ 5 - 6 tuổi Biện pháp sử dụng TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi là cách thức cụ thể nhà giáo dục dùng TCVĐ như một phương tiện nhằm nâng cao TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi từ yếu thành mạnh, từ thấp lên cao. 1.4.3. Hình thức sử dụng trò chơi vận động phát triển tố chất thể lực cho trẻ 5 - 6 tuổi TCVĐ phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi ở trường MN được sử dụng dưới nhiều hình thức khác nhau như: hình thức chơi cá nhân, hình thức chơi theo nhóm (theo đội), hình thức chơi tập thể; trong lớp, ngoài trời... Mỗi hình thức có ý nghĩa nhất định đối với việc phát triển TCTL cho trẻ. 1.4.4. Phương tiện phục vụ việc sử dụng trò chơi vận động phát triển tố chất thể lực cho trẻ 5 - 6 tuổi Phương tiện sử dụng TCVĐ phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi bao gồm phương tiện
8 vật chất (địa điểm tổ chức trò chơi, trang phục, trang thiết bị, đồ dùng, đồ chơi, tài liệu... ), phương tiện tự nhiên và phương tiện tâm lý - xã hội. 1.4.5. Đánh giá hiệu quả sử dụng trò chơi vận động phát triển tố chất thể lực cho trẻ 5 - 6 tuổi Đánh giá hiệu quả sử dụng TCVĐ phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi nhằm xác định mức độ phát triển TCTL của trẻ. Trên cơ sở đó, điều chỉnh nội dung chơi, luật chơi, cách chơi và các biện pháp sử dụng TCVĐ phát triển TCTL phù hợp hơn. Việc đánh giá các TCTL được tiến hành thông qua hệ thống tiêu chí và thang đánh giá của bốn TLTL: nhanh nhẹn, mạnh mẽ, bền bỉ và khéo léo. Để đánh giá hiệu quả sử dụng TCVĐ phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi cần phối hợp sử dụng nhiều phương pháp khác nhau với cá hình thức khác nhau (thường xuyên, theo giai đoạn). 1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng trò chơi vận động phát triển tố chất thể lực cho trẻ 5 - 6 tuổi Luận án đã phân tích các yếu tố chủ quan và khách quan ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng TCVĐ nhằm phát triển TCTL của trẻ 5 - 6 tuổi. Những yếu tố chủ quan, bao gồm: năng lực sử dụng TCVĐ phát triển TCTL cho trẻ của GVMN và đặc điểm phát triển thể chất, tâm lí của trẻ; những yếu tố khách quan, bao gồm: đặc điểm TCVĐ phát triển TCTL, chế độ dinh dưỡng, môi trường chơi,... Kết luận Chương 1 TCTL là các đặc tính cơ bản của thể lực, biểu hiện năng lực vận động cơ bản của con người, là phần tương đối riêng biệt trong thể lực của con người và thường bao gồm bốn loại cơ bản: TCTL nhanh nhẹn, TCTL mạnh mẽ, TCTL khéo léo, TCTL bền bỉ. Các TCTL này là tiền đề nâng cao khả năng hoạt động, góp phần phát triển các kĩ năng, kĩ xảo vận động cho trẻ. Phát triển TCTL cho trẻ mầm non nói chung, cho trẻ 5 - 6 tuổi nói riêng là một nhiệm vụ quan trọng trong công tác giáo dục nói chung, giáo dục thể chất cho trẻ ở trường mầm non. Có nhiều phương tiện để phát triển TCTL cho trẻ: Phát triển TCTL cho trẻ qua hệ thống bài tập thể dục, qua tổ chức cho trẻ vận động, qua TCVĐ. Trong đó TCVĐ là phương tiện quan trọng, bởi lẽ, trò chơi này hỏi trẻ phải nhanh nhẹn, hoạt bát, khéo léo trong việc thực hiện nội dung chơi, hành động chơi, luật chơi, qua đó mà các TCTL của trẻ được phát triển mạnh mẽ. Để nâng cao hiệu quả sử dụng TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi GV cần nghiên cứu TCTL, phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi, TCVĐ của trẻ 5 - 6 tuổi và quá trình sử dụng TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi. Có nhiều yếu tố chủ quan và khách quan ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi. Trong đó năng lực sử dụng TCVĐ phát triển TCTL cho trẻ của GVMN và đặc điểm phát triển thể chất, tâm lí của trẻ là những yếu tố quan trọng. Ngoài ra, môi trường chơi, sự phối hợp giữa nhà trường và gia đình (cha mẹ trẻ) cũng ảnh hưởng khá lớn đến hiệu quả sử dụng TCVĐ phát triển TCTL cho trẻ.
9 Chương 2 CƠ SỞ THỰC TIỄN CỦA VIỆC SỬ DỤNG TRÒ CHƠI VẬN ĐỘNG NHẰM PHÁT TRIỂN TỐ CHẤT THỂ LỰC CHO TRẺ 5 - 6 TUỔI 2.1. Phát triển tố chất thể lực cho trẻ 5 - 6 tuổi trong Chương trình Giáo dục mầm non hiện hành Chương trình GDMN do Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành đã đáp ứng được xu thế đổi mới giáo dục ở trong nước và trên thế giới, góp phần chuẩn bị nguồn nhân lực có chất lượng cao phục vụ cho công cuộc phát triển đất nước. Chương trình GDMN theo Văn bản số 01/VBHN-BGDĐT ngày 13/4/2021 có những ưu điểm vượt trội hơn so với các chương trình trước đây. Trong Chương trình, việc phát triển vận động và các TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi đã được chú trọng và thể hiện đầy đủ, đồng bộ. Tuy nhiên, khi nghiên cứu văn bản này và Bộ Chuẩn phát triển trẻ em 5 tuối, chúng tôi thấy đôi chỗ chưa có sự thống nhất về thuật ngữ, về tiêu chuẩn/chỉ số đánh giá sự phát triển vận động và các TCTL của trẻ ở hai văn bản này. Sự không thống nhất về thuật ngữ, về tiêu chuẩn/chỉ số đánh giá sự phát triển vận động và các TCTL sẽ gây khó cho các cơ sở GDMN khi triển khai thực hiện Chương trình GDMN và đánh giá kết quả thực hiện Chương trình. 2.2. Tổ chức nghiên cứu thực trạng sử dụng trò chơi vận động phát triển tố chất thể lực cho trẻ 5 - 6 tuổi 2.2.1. Khái quát quá trình khảo sát 2.2.1.1. Mục đích khảo sát Mục đích của khảo sát là đánh giá thực trạng việc sử dụng TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi của GVMN; xem xét hiệu quả việc sử dụng TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi của GV; tìm hiểu những hạn chế trong việc sử dụng TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi; phân tích nguyên nhân của thực trạng. Trên cơ sở đó đề xuất biện pháp sử dụng TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi. 2.2.1.2. Khách thể khảo sát Khảo sát được tiến hành trên 125 GVMN, 120 cha mẹ trẻ và 482 trẻ mầm non. 2.2.1.3. Địa bàn và thời gian khảo sát - Địa bàn khảo sát: 5 trường MN thuộc 3 tỉnh Phú Thọ, Hà Nội, Yên Bái (Trường MN Hùng Vương, Trường MN Phong Châu, Trường MN Sao Mai thuộc Thị xã Phú Thọ, Tỉnh Phú Thọ; Trường MN Hoa Hồng, Nghĩa Tân, Cầu Giấy, Hà Nội; Trường MN Sơn Thịnh, Sơn Thịnh, Văn Chấn, Yên Bái) - Thời gian khảo sát: Từ tháng 09/2018 đến tháng 01/2019 2.2.1.4. Nội dung khảo sát Nhận thức của GVMN về việc sử dụng TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi; những biện pháp sử dụng TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi của GVMN; nhận thức và những việc làm của cha mẹ trẻ nhằm phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi; mức đô ̣ phát triển TCTL của trẻ 5 - 6 tuổi; xác định nguyên nhân của thực trạng. 2.2.1.5. Phương pháp và công cụ khảo sát 2.2.1.5.1. Phương pháp khảo sát: Điều tra bằng bảng hỏi (anket); phương pháp quan sát; phương pháp trò chuyện; phương pháp thực nghiệm phát hiện; phương pháp xử lí số liệu. 2.2.1.5.2. Công cụ khảo sát a. Phiếu điều tra (bảng hỏi) và phiếu phỏng vấn dành cho GVMN b. Phiếu điều tra (bảng hỏi) dành cho cha mẹ của trẻ
10 c. Phiếu đánh giá những biểu hiện về TCTL của trẻ trong vận động 2.2.1.6. Tiêu chí và thang đánh giá kết quả sử dụng trò chơi vận động phát triển tố chất thể lực cho trẻ 5 - 6 tuổi 2.2.1.6.1. Tiêu chí đánh giá Chúng tôi sử dụng hệ thống bài tập vận động (Phụ lục 5) kết hợp quan sát các biểu hiện định tính (Phụ lục 8) đánh giá TCTL của trẻ 5 - 6 tuổi. Từ kết quả phỏng vấn chuyên gia và GV giảng dạy tại các trường MN về các bài tập được sử dụng để đánh giá mức đô ̣ phát triển TCTL của trẻ 5 - 6 tuổi, trong số 23 bài tập có trong thực tế tập luyện đã chọn được 6 bài tập vận động cho trẻ 5 - 6 tuổi. Những bài tập vận động này được kiểm nghiệm độ tin cậy bằng phương pháp lặp lại và thông qua phương pháp phân tích nhân tố để xác định tính thông báo của bài tập vận động. Để đánh giá TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi, số lượng các bài tập vận động dùng như sau: Chạy nhanh 18 mét; bật xa tại chỗ; ném xa bằng tay thuận; đập và bắt bóng; thăng bằng 1 chân; chạy tùy sức 75 giây. 2.2.1.6.2. Thang đánh giá * Xây dựng thang điểm đánh giá mức độ phát triển TCTL của trẻ 5 - 6 tuổi Bảng 2.1. Thang điểm đánh giá mức độ phát triển TCTL của trẻ 5 - 6 tuổi Các bài tập vận động Đập và Chạy Ném xa Bật xa bắt bóng Thăng bằng Chạy tùy Điểm nhanh tay tại chỗ bằng 2 1 chân sức 75 giây 18m thuận (cm) tay (giây) (m) (giây) (m) (lần/phút) 1 8,62 54,1 3,67 2 1,12 126,66 2 8,20 62,2 4,32 6 5,89 134,44 3 7,78 70,3 4,97 10 10,66 142,22 4 7,36 78,4 5,62 14 15,43 150,00 5 6,94 86,5 6,27 18 20,20 157,78 6 6,52 94,6 6,92 22 24,97 165,56 7 6,10 102,7 7,34 24 29,74 173,34 8 5,68 110,8 7,57 28 34,51 181,12 9 5,26 118,9 8,22 32 30,69 188,90 10 4,84 127,0 8,87 34 39,28 196,68 Bảng 2.2. Thang đánh giá mức độ phát triển TCTL của trẻ 5 - 6 tuổi theo từng bài tập vận động Chạy Ném Đập và bắt Thăng Chạy Bật xa nhanh xa tay bóng bằng 2 bằng 1 tùy sức Loại tại chỗ 18m thuận tay chân 75 giây (cm) (giây) (m) (lần/phút) (giây) (m) Mứ c đô ̣ cao 102,7 >7,34 >24 >29,74 >173,34 Mứ c đô ̣ 6,10- 88,4- 5,62- 14-24 15,43- 150,00- trung bình 7,36 102,7 7,34 29,74 173,34 Mứ c đô ̣ thấp >7,36
11 * Xây dựng bảng phân loại Mức độ phát triển TCTL của trẻ 5 - 6 tuổi Bảng 2.3. Bảng tiêu chuẩn đánh giá xếp loại tổng hợp mức độ phát triển TCTL của trẻ 5 - 6 tuổi Xếp loại Điểm trung bình Mứ c đô ̣ cao > 7,0 Mứ c đô ̣ trung bình 4,0 - 7,0 Mứ c đô ̣ thấp < 4,0 2.2.2. Kết quả khảo sát 2.2.2.1. Thực trạng sử dụng TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi ở trường mầm non Chúng tôi đã tiến hành khảo sát: Nhận thức của GVMN về sự cần thiết của việc sử TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi; mục đích sử dụng TCVĐ trong HĐNT cho trẻ 5 - 6 tuổi; mục đích sử dụng TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi; biện pháp sử dụng TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi; những khó khăn của GVMN khi sử dụng TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi; đánh giá của GVMN về những điều kiện cần thiết khi sử dụng TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi. Thông qua kết quả điều tra, quan sát thực tế và đàm thoại với GVMN chúng tôi nhận thấy, một số GVMN chưa hiểu rõ bản chất của việc tổ chức TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ, nhận thức chưa đầy đủ về mục đích cũng như quá trình phát triển TCTL cho trẻ. Từ đó dẫn đến việc GV tổ chức cho trẻ chơi một cách đơn điệu, không linh hoạt, thiếu sáng tạo nên không gây được hứng thú, tính tích cực vận động cho trẻ. Đó là những lí do dẫn đến hiệu quả việc sử dụng TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi của GVMN còn hạn chế. 2.2.2.2. Thực trạng sử dụng TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi ở gia đình Khảo sát nhận thức và những việc làm của 120 cha mẹ của trẻ về vấn đề sử dụng TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi qua phiếu anket, qua trò chuyện,… chúng tôi thấy cha mẹ trẻ đã nhận thấy sự cần thiết của việc phát triển các TCTL cho trẻ, tuy nhiên vì nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan, nhiều cha mẹ trẻ vẫn chưa có những việc làm phù hợp để phát triển các TCTL cho con mình. Các địa điểm để phát triển TCTL cho trẻ tại nơi gia đình sinh sống đang rất thiếu. Qua quan sát chúng tôi thấy chỉ trẻ em thành phố, thị xã mới có công viên, nhưng nhiều nơi khu vui chơi của trẻ bị thương mại hóa khiến những trẻ khó khăn ít được chơi. Ở các vùng nông thôn, nơi nào cũng có sân vận động, song chủ yếu được sử dụng làm nơi tổ chức hội hè và cho thanh thiếu niên đá bóng. Ngay ở khuôn viên trường mầm non, khu vui chơi ngoài trời đồ dùng, đồ chơi cũ kĩ, thiếu thốn, không hấp dẫn trẻ chơi. Đây là thực trạng đáng báo động, đòi hỏi toàn xã hội quan tâm hơn nữa tới nơi tập thể dục thể thao nói chung và khu vui chơi của trẻ nói riêng. Chúng tôi nhận thấy phụ huynh gặp rất nhiều khó khăn khi sử dụng TCVĐ nhằm phát triển TCTL tại nhà với các mức độ khác nhau. 2.2.2.3. Thực trạng mức độ phát triển TCTL của trẻ 5 - 6 tuổi Qua khảo sát, chúng tôi đi đến một đánh giá chung về thực trạng mức đô ̣ phát triển TCTL của trẻ như sau: - Sự phát triển TCTL của trẻ 5 - 6 tuổi ở những địa bàn được khảo sát tập trung chủ yếu ở mức trung bình và thấp. - Sự phát triển TCTL của trẻ 5 - 6 tuổi ở nông thôn tốt hơn ở thành thị nhưng không đáng kể. - Sự phát triển TCTL của trẻ trai và trẻ gái không đồng đều. Sự phát triển TCTL nhanh nhẹn, mạnh mẽ, bền bỉ ở trẻ trai tốt hơn trẻ gái. Thể hiện rõ nhất ở mức cao, đặc biệt là ở 3 chỉ tiêu: chạy 18m đánh giá sự nhanh nhẹn, bật xa tại chỗ đánh giá sức mạnh chân và ném xa tay thuận đánh giá sức mạnh tay. Tuy nhiên, sự phát triển TCTL khéo léo ở trẻ gái tốt hơn trẻ trai. Nhưng những sự khác biệt này là không đáng kể.
12 2.2.3. Nguyên nhân của thực trạng 2.2.3.1. Những nguyên nhân chủ quan Về phương diện chủ quan, chúng tôi thấy có mấy nguyên nhân cơ bản sau đây: Thứ nhất, GVMN chưa thực sự quan tâm đến việc sử dụng TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ. Nhiều GV chưa có những biện pháp sử dụng TCVĐ phù hợp nhằm phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi. Bên cạnh đó, nhiều GV chưa năng động, sáng tạo trong việc sưu tầm hoặc thiết kế TCVĐ phù hợp nhằm phát triển TCTL cho trẻ. Thứ hai, vấn đề sử dụng TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi là vấn đề phức tạp, đòi hỏi sự đầu tư trí tuệ, thời gian,… nhiều hơn của GV. Đó là rào cản lớn nhất trong quá trình phát triển các TCTL cho trẻ. 2.2.3.2. Những nguyên nhân khách quan Thứ nhất, các tài liệu về giáo dục thể chất cho trẻ ở trường mầm non thường ít đề cập đến biện pháp sử dụng TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ em. Thứ hai, trong hoàn cảnh không bắt buộc, nhiều GV thường không chú tâm đến việc tìm kiếm biện pháp sử dụng TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ. Thứ ba, GV không có đủ điều kiện tổ chức thường xuyên TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi và do đó hiệu quả sử dụng TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ còn hạn chế. Thứ tư, công tác nghiên cứu, bồi dưỡng, cập nhật kiến thức cho GVMN về sử dụng trò chơi nói chung và TCVĐ nhằm phát triển TCTL trẻ 5 - 6 tuổi nói riêng chưa thực sự được quan tâm đúng mức. Thứ năm, về phía gia đình, mặc dù cha mẹ trẻ đã nhận thấy được sự cần thiết của việc phát triển TCTL cho trẻ ngay từ nhỏ, tuy nhiên ở nhiều gia đình, cha mẹ trẻ chưa có những việc làm phù hợp giúp cho con mình phát triển TCTL. Thứ sáu, về phía xã hội, các tổ chức xã hội có liên quan chưa thực sự quan tâm đến sự phát triển TCTL của trẻ. Các phương tiện phát triển TCTL như khu vui chơi, công viên, đồ dùng, đồ chơi… vừa thiếu vừa không đáp ứng được yêu cầu. Kết luận Chương 2 Thực tiễn ở các trường MN cho thấy, GVMN đã nhận thức được sự cần thiết phải sử dụng TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi. Song, nhìn chung GVMN chưa có những biện pháp sử dụng TCVĐ phù hợp nên sự phát triển TCTL của trẻ còn hạn chế. Cụ thể là: - Sự phát triển TCTL của trẻ 5 - 6 tuổi ở những địa bàn được khảo sát tập trung chủ yếu ở mức trung bình và thấp. - Sự phát triển TCTL của trẻ 5 - 6 tuổi ở nông thôn tốt hơn ở thành thị nhưng không đáng kể. Tỉ lệ % trẻ đạt mức đô ̣ phát triển tốt về TCTL ở nông thôn cao hơn ở thành thị. Ngược lại, tỉ lệ % trẻ có mức đô ̣ phát triển kém về TCTL ở thành thị lại cao hơn ở nông thôn. - Sự phát triển TCTL của trẻ trai tốt hơn ở trẻ gái nhưng không đáng kể. Thể hiện rõ nhất ở mức cao, đặc biệt là ở 3 chỉ tiêu: sức nhanh, sức mạnh chân và sức mạnh tay. Có nhiều nguyên nhân chủ quan và khách quan dẫn tới thực trạng trên. Điều này đòi hỏi các nhà GD cần đưa ra những biện pháp hiệu quả khắc phục thực trạng trên. Một trong những nguyên nhân cơ bản là chúng ta chưa thật sự quan tâm thỏa đáng đến việc nghiên cứu, bồi dưỡng cho GVMN kĩ năng tổ chức hoạt động vui chơi nói chung, biện pháp sử dụng TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi nói riêng.
13 Chương 3 BIỆN PHÁP SỬ DỤNG TRÒ CHƠI VẬN ĐỘNG NHẰM PHÁT TRIỂN TỐ CHẤT THỂ LỰC CHO TRẺ 5 - 6 TUỔI 3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp sử dụng trò chơi vận động nhằm phát triển tố chất thể lực cho trẻ 5 - 6 tuổi Các nguyên tắc đề xuất biên pháp sử dụng TCVĐ phát triển TCTL cho trẻ 5 -6 tuổi của lận án gồm: Đảm bảo thực hiên mục tiêu giáo dục trẻ MN nói chung và mục tiêu giáo dục thể chất cho trẻ 5 - 6 tuổi nói riêng; đảm bảo phù hợp với quá trình phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi; đảm bảo phù hợp với đặc điểm của trẻ 5 - 6 tuổi; đảm bảo phù hợp với điều kiện thực tiễn của trường mầm non. 3.2. Đề xuất biện pháp sử dụng trò chơi vận động nhằm phát triển tố chất thể lực cho trẻ 5 - 6 tuổi 3.2.1. Biện pháp 1: Sưu tầm, thiết kế TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi a. Mục đích, ý nghĩa Việc sưu tầm, thiết kế TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi sẽ tạo nên nguồn TCVĐ đa dạng, phong phú cho các chủ đề khác nhau trong năm học. Mặt khác, mỗi TCVĐ có ưu thế nhất định trong việc phát triển một TCTL, do vậy sưu tầm, thiết các TCVĐ đa dạng sẽ tạo nhiều cơ hội cho trẻ thỏa mãn nhu cầu được chơi, được phát triển tất cả các TCTL. Đây cũng là yêu cầu cơ bản đối với GVMN khi lập kế hoạch tổ chức các TCVĐ theo các chủ đề. b. Nội dung và cách tiến hành Để sưu tầm, thiết kế được nguồn TCVĐ đa dạng, phong phú nhằm phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi, chúng tôi tiến hành theo 3 bước như sau: - Bước 1. Chuẩn bị việc sưu tầm, thiết kế một số TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ 5- 6 tuổi - Bước 2. Thực hiện việc sưu tầm, thiết kế và sắp xếp các TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi - Bước 3. Sử dụng, đánh giá và hoàn thiện việc sưu tầm, thiết kế TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi c. Điều kiện vận dụng Sưu tầm, thiết kế TCVĐ có nội dung phù hợp với mục tiêu phát triển TCTL đã đặt ra; phù hợp với khả năng, kinh nghiệm sống và vốn hiểu biết của trẻ 5 - 6 tuổi; có sự kết hợp giữa tính giáo dục và tính hấp dẫn;... 3.2.2. Biện pháp 2: Xây dựng môi trường chơi phù hợp, hấp dẫn a. Mục tiêu và ý nghĩa Việc xây dựng môi trường chơi phù hợp, hấp dẫn sẽ cuốn hút trẻ tích cực tham gia vào các TCVĐ, tạo cơ hội cho trẻ được thực hành với đồ chơi, vật liệu chơi và được hoạt động cùng nhau, qua đó hình thành TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi. Bên cạnh đó, việc tạo ra môi trường chơi phù hợp, hấp dẫn cũng là phương tiện, là điều kiện giúp GV phát triển TCTL cho trẻ. Đố i vớ i cha mẹ của trẻ và xã hô ̣i, quá trình xây dựng môi trườ ng chơi phù hợp sẽ tạo được sự yên tâm khi gửi con ở trường mầm non. b. Nội dung và cách tiến hành * Cách tiến hành xây dựng môi trường tự nhiên Trong giới hạn của đề tài chúng tôi chỉ xin nêu cách tiến hành xây dựng một số loại môi trường có liên quan nhiều đến môi trường chơi của trẻ. Đó là môi trường đất, không khí, ánh sáng, nhiệt độ: nơi tập đủ rộng, bằng phẳng, sạch sẽ; không khí ở nơi tập phải luôn sạch sẽ; ánh sáng khi tập phải phù hợp; nhiệt độ nơi tổ chức TCVĐ cần phù hợp với trẻ.
14 * Cách tiến hành xây dựng môi trường vật chất Việc xây dựng môi trường vật chất thường được tiến hành theo các bước sau: - Xác định nội dung và lập sơ đồ + Xác định nội dung cần xây dựng. + Lập hồ sơ về môi trường chơi. - Mua sắm, sưu tầm, làm trang thiết bị đồ dùng, đồ chơi. - Sắp xếp, trang trí - Sử dụng môi trường chơi - Đánh giá hiệu quả sử dụng môi trường chơi * Cách tiến hành xây dựng môi trường tâm lí xã hội Thiết lập các mối quan hệ giữa GV với trẻ, giữa trẻ với trẻ, giữa nhà trường với gia đình, giữa cán bộ quản lí với GV và nhân viên. Để các mối quan hệ này tốt đẹp cần tuân theo các nguyên tắc giao tiếp ứng xử phù hợp. c. Điều kiện vận dụng Nhà trường cần có sự đầu tư và quan tâm thích đáng đến việc xây dựng môi trường chơi TCVĐ phù hợp, hấp dẫn trẻ; GV phải nắm vững được đặc điểm tâm lí cũng như vốn hiểu biết, đặc điểm phát triển vận động, kĩ năng chơi của trẻ 5- 6 tuổi và cùng trẻ tìm kiếm vật liệu chơi, làm đồ chơi từ những nguyên liệu sẵn có ở địa phương. 3.2.3. Biện pháp 3: Sử dụng TCVĐ nhằm phá t triể n TCTL cho trẻ ở mọi lúc, mọi nơi a. Mục đích và ý nghĩa Việc sử dụng TCVĐ ở mọi lúc, mọi nơi tạo điều kiện cho trẻ được chơi TCVĐ, nhờ đó TCTL sẽ phát triển. Hướng dẫn GV thiết kế và tổ chức được các hoạt động giáo dục có sử dụng TCVĐ phát triển TCTL mang tính khả thi phù hợp với sự phát triển của trẻ và với từng hoạt động. Tạo cho trẻ cảm giác hứng thú, thoải mái, tích cực trong quá trình chơi. b. Nội dung và cách tiến hành * Bước 1:Lựa chọn các hoạt động phù hợp nhằm tạo cơ hội thuận lợi cho trẻ được chơi TCVĐ nhằm phát triển TCTL. Các hoạt động và sinh hoạt diễn ra hằng ngày ở trường mầm non khá đa dạng, phong phú nên GV cần cân nhắc kỹ lưỡng trong việc lựa chọn hoạt động có ưu thế hơn nhằm giúp trẻ được tham gia chơi TCVĐ nhằm phát triển TCTL có hiệu quả. Trong đó, hoạt động giáo dục thể chất và hoạt động chơi được lồng ghép trong các hoạt động (hoạt động ngoài trời, hoạt động chiều) có nhiều ưu thế tổ chức TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ. Cách bước lựa chọn các hoạt động có ưu thế trong việc tổ chức TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ được thực hiện như sau: - Xác định mục đích của hoạt động - Xác định cấu trúc, nội dung của hoạt động * Bước 2: Lập kế hoạch sử dụng TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi Kế hoạch sử dụng TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi là dự kiến hệ thống những công việc phải làm, mục tiêu cần đạt và phương án (biện pháp) để thực hiện mục tiêu của trò chơi của trẻ trong một khoảng thời gian nhất định. Tùy thuộc vào thời gian được ấn định mà có các loại kế hoạch sử dụng TCVĐ nhằm phát triển TCTL tương ứng, như kế hoạch năm học, kế hoạch chủ đề, kế hoạch một ngày, kế hoạch của một hoạt động cụ thể. Các bước lập kế hoạch sử dụng các TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi được thực hiện như sau: - Xác định thời điểm sử dụng trò chơi - Xác định cách tổ chức cho trẻ chơi: + Tổ chức lần lượt vào các ngày trong tuần.
15 + Có thể tích hợp trong các hoạt động phù hợp trong ngày (hoạt động học, hoạt động góc, HĐNT, hoạt động chiều,...) - Xác định cơ sở lập kế hoạch chơi cho trẻ như dựa trên cơ sở phân tích khả năng chơi hiện tại và mức độ phát triển TCTL của trẻ. Bên cạnh đó, lưu ý những trường hợp cá biệt trẻ có TCTL mạnh hơn hoặc yếu hơn. - Tiến hành lập kế hoạch tổ chức chơi, cụ thể: + Xác định mục đích (mục tiêu) và yêu cầu của trò chơi. + Dự tính những phương tiện cần thiết như đồ dùng, đồ chơi, địa điểm chơi, thời gian chơi … + Lựa chọn nội dung chơi và hình thức chơi. Sắp xếp nội dung chơi, hình thức chơi có hệ thống, nâng dần mức độ khó của TCVĐ phù hợp với khả năng chơi và nhu cầu, phân nhóm chơi linh hoạt phù hợp. + Lựa chọn các biện pháp tổ chức hướng dẫn chơi, cách đánh giá trò chơi + Trình bày kế hoạch theo cấu trúc phù hợp. * Bước 3: Tổ chức hoạt động sử dụng TCVĐ phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi * Tổ chức hoạt động học giáo dục thể chất * Tổ chức hoạt động dạo chơi ngoài trời * Tổ chức hoạt động chiều c. Điều kiện vận dụng - GV hiểu rõ mức độ phát triển TCTL ở trẻ và linh hoạt trong việc lựa chọn hoạt động phù hợp điều kiện trường, lớp, địa phương. - Trẻ đã được chơi TCVĐ ở nhiều hoạt động khác nhau, thời điểm khác nhau. - Cơ sở vật chất như đồ dùng, đồ chơi đầy đủ. - Có sự phối hợp chặt chẽ giữa GV và cha mẹ trẻ trong quá trình tổ chức hoạt động phát triển TCTL cho trẻ. 3.2.4. Biện pháp 4: Phối hợp với cha mẹ trẻ tạo cơ hội cho trẻ 5 - 6 tuổi được chơi TCVĐ nhằm rèn luyện thường xuyên TCTL a. Mục đích, ý nghĩa Việc phối với cha mẹ của trẻ nhằm tạo cơ hội cho trẻ được chơi TCVĐ nhằm rèn luyện thường xuyên TCTL ở gia đình sẽ giúp cho các TCTL của trẻ được củng cố và phát triển bền vững. Mặt khác, sẽ nâng cao vai trò, trách nhiệm của cha mẹ trong việc phối hợp với nhà trường để rèn luyện thể chất nói chung, TCTL cho trẻ nói riêng. b. Nội dung và cách tiến hành GV cần xây dựng kế hoạch phối hợp với cha mẹ của trẻ ngay từ đầu năm học với những nội dung, hình thức phối hợp cụ thể dựa trên các hoạt động sử dụng TCVĐ phát triển TCTL cho trẻ, tạo được cơ hội thuận lợi nhất để trẻ được phát triển TCTL thông qua TCVĐ tại gia đình. Cách thức phối hợp với cha mẹ của trẻ cần đa dạng, phong phú, linh hoạt, tùy thuộc vào điều kiện trường lớp, địa phương, khả năng của từng gia đình. Có thể sử dụng các cách thức phối hợp như sau: * Phối hợp trực tiếp - Trao đổi với cha mẹ của trẻ qua buổi họp phụ huynh đầu năm - Trao đổi với cha mẹ của trẻ theo nhóm nhỏ: - Trao đổi trực tiếp với cha mẹ của trẻ hằng ngày: - Khuyến khích cha mẹ của trẻ cùng tham gia TCVĐ phát triển TCTL cho trẻ ở trường mầm non
16 * Trao đổi gián tiếp - Trao đổi với cha mẹ của trẻ qua mạng xã hội như zalo, facebook, qua thư điện tử, mạng internet - Xây dựng “Góc truyền thông dành cho các bậc cha mẹ”. c. Điều kiện vận dụng - Về phía GV: Cần tích cực, chủ động, năng động, sáng tạo thực hiện các hình thức phối hợp với cha mẹ của trẻ. - Về phía cha mẹ của trẻ: Cần tích cực phối hợp với nhà trường, quyết tâm thay đổi suy nghĩ và hành động để giúp con mình có TCTL tốt hơn. 3.2.5. Biện pháp 5: Đánh giá và điều chỉnh việc sử dụng TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi a. Mục đích và ý nghĩa Đánh giá giúp GV ghi nhận hiện trạng sử dụng TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ, phân tích nguyên nhân của thực trạng, trên cơ sở đó điều chỉnh nội dung, phương pháp, hình thức sử dụng TCVĐ một cách phù hợp với nhu cầu, hứng thú, khả năng của trẻ và những điều kiện khách quan của trường, lớp để nâng cao hơn hiệu quả phát triển TCTL cho trẻ. b. Nội dung và cách tiến hành - Thu thập thông tin: Thu thập thông tin về sự chuẩn bị của GV, quan sát những biểu hiện về các TCTL của trẻ được biểu hiện trong quá trình chơi, kết quả hoàn thành nhiệm vụ chơi của trẻ. Việc thu thập thông tin được diễn ra thường xuyên trong mỗi lần tổ chức cho trẻ chơi TCVĐ. - Xử lí thông tin: Dựa trên các thông tin thu được, căn cứ vào các tiêu chí đánh giá TCTL của trẻ đã đề ra, GV xác định mức đô ̣ phát triển của từng TCTL của trẻ. - Đánh giá thông tin thu thập được: Sau khi đã xử lí thông tin, GV tiến hành so sánh mức đô ̣ phát triển TCTL thông qua TCVĐ với mức đô ̣ phát triển trước đó và với mục tiêu, yêu cầu đặt ra. Trên cơ sở đó rút ra những ưu điểm và hạn chế của việc sử dụng TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ. - Đề xuất giải pháp để phát huy những ưu điểm và khắc phục những hạn chế trong việc sử dụng TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi, như thay đổi công tác chuẩn bị, điều chỉnh mục tiêu, nội dung, phương pháp, phương tiện phù hợp khi sử dụng TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ. c. Điều kiện vận dụng GVMN phải xây dựng được các tiêu chí đánh giá mức đô ̣ phát triển TCTL của trẻ trong khi chơi; tự đánh giá mặt mạnh và mặt hạn chế của bản thân khi lựa chọn, xây dựng và sử dụng TCVĐ; việc đánh giá TCTL của trẻ phải đảm bảo tính khách quan, công bằng 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp sử dụng trò chơi vận động nhằm phát triển tố chất thể lực cho trẻ 5 - 6 tuổi Các biện pháp sử dụng TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi có mối quan hệ chặt chẽ với nhau và tác động tương hỗ với nhau do sự thống nhất của phạm trù thể chất và tinh thần của con người, do sự thống nhất lôgíc khách quan của quá trình sử dụng TCVĐ cho trẻ. Như vậy, trong quá trình sử dụng TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi chúng ta cần sử dụng phối hợp các biện pháp trên. Không có biện pháp nào có thể giải quyết một cách tốt nhất các vấn đề trên khi tách rời khỏi các biện pháp khác.
17 Kết luận Chương 3 Qua nghiên cứu lí luận và thực tiễn về biện pháp sử dụng TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi, chúng tôi thấy, sự phát triển TCTL qua TCVĐ cho trẻ 5 - 6 tuổi phụ thuộc khá lớn vào biện pháp GV sử dụng trò chơi để luyện tập, phát triển TCTL cho trẻ. Trên cơ sở nghiên cứu lí luận và thực tiễn, chúng tôi đề xuất 5 biện pháp sử dụng TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi như sau: Biện pháp 1: Sưu tầm, thiết kế TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi Biện pháp 2: Xây dựng môi trường chơi phù hợp, hấp dẫn Biện pháp 3: Sử dụng TCVĐ nhằm phát triể n TCTL cho trẻ ở mọi lúc, mọi nơi. Biện pháp 4: Phối hợp với cha mẹ trẻ tạo cơ hội cho trẻ 5 - 6 tuổi được chơi TCVĐ nhằm rèn luyện thường xuyên TCTL Biện pháp 5: Đánh giá và điều chỉnh việc sử dụng TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi Các biện pháp này có mối quan hệ chặt chẽ với nhau, tạo thành một thể thống nhất không thể tách rời. Để thực hiện tốt các nhóm biện pháp này GV cần nắm vững đặc điểm phát triển TCTL của trẻ 5 - 6 tuổi, hiểu được ý nghĩa tác dụng của TCVĐ đối với sự phát triển TCTL của trẻ và thường xuyên sử dụng TCVĐ để luyện tập phát triển TCTL cho trẻ. Mặt khác, để các TCTL của trẻ được củng cố và phát triển vững chắc, GVMN cần phối hợp chặt chẽ với gia đình tạo cơ hội cho trẻ được thực hành, luyện tập thường xuyên những TCTL thông qua TCVĐ và các hoạt động vận động khác ở mọi lúc, mọi nơi. Chương 4 THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM 4.1. Khái quát quá trình thực nghiệm 4.1.1. Mục đích thực nghiệm Tiến hành TN nhằm đánh giá hiệu quả và tính khả thi của các biện pháp sử dụng TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi đã xây dựng, qua đó chứng minh giả thuyết khoa học đã đề ra. 4.1.2. Nội dung thực nghiệm Chúng tôi tiến hành thực nghiệm các biện pháp sử dụng TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi đã đề xuất theo chương trình thực nghiệm (Phụ lục 4). Cụ thể: Biện pháp 1: Sưu tầm, thiết kế TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi Biện pháp 2: Xây dựng môi trường chơi phù hợp, hấp dẫn Biện pháp 3: Sử dụng TCVĐ nhằm phá t triể n TCTL cho trẻ ở mọi lúc, mọi nơi. Biện pháp 4: Phối hợp với cha mẹ trẻ tạo cơ hội cho trẻ 5 - 6 tuổi được chơi TCVĐ nhằm rèn luyện thường xuyên TCTL Biện pháp 5: Đánh giá và điều chỉnh việc sử dụng TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi Nhóm đối chứng vẫn sử dụng TCVĐ cho trẻ theo những biện pháp GV thường tổ chức. 4.1.3. Đối tượng, phạm vi và thời gian thực nghiệm - Đối tượng thực nghiệm: Để đánh giá hiệu quả và tính khả thi của một số biện pháp sử dụng TCVĐ nhằm phát triển TCTL cho trẻ 5 - 6 tuổi đã đề xuất, chúng tôi chọn 210 trẻ 5 - 6