Tóm tắt Luận án Tiến sĩ: Quản lý nhà nước về xuất khẩu lao động của Việt Nam

Chia sẻ: Na Na | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:12

Thêm vào BST

Báo xấu

101
lượt xem 27
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích của đề tài: Trên cơ sở phân tích thực trạng QLNN về XKLĐ của Việt Nam, luận án đề xuất hệ thống các giải pháp nhằm hoàn thiện QLNN về XKLĐ của Việt Nam. Sau đây là bản tóm tắt của luận án.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận án Tiến sĩ: Quản lý nhà nước về xuất khẩu lao động của Việt Nam

1 2 MỞ ĐẦU 4. Phương pháp nghiên cứu 1. Tính cấp thiết của đề tài luận án Luận án sử dụng các phương pháp nghiên cứu chủ yếu trong nghiên cứu kinh tế Trong thời gian qua công tác XKLĐ của Việt Nam đã đạt được những kết quả như phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng, duy vật lịch sử. Bên cạnh nhất định, thu về cho đất nước hàng tỷ USD, đã chuyển đổi và mở rộng được sang đó, luận án sử dụng những phương pháp cụ thể mang tính truyền thống như: Phương các thị trường mới… Song XKLĐ của Việt Nam vẫn còn nhiều hạn chế, chưa tương pháp phân tích và tổng hợp, phương pháp thống kê, phương pháp trừu tượng hoá, xứng với tiềm năng của đất nước cũng như tiềm năng tiếp nhận lao động từ các phương pháp mô hình, phương pháp suy diễn và quy nạp... Các phương pháp này TTLĐ quốc tế, hiệu quả trong công tác XKLĐ còn chưa cao... Một trong những được sử dụng kế hợp và bổ sung cho nhau. nguyên nhân chủ yếu là hoạt động QLNN về XKLĐ còn nhiều hạn chế và bất cập 5. Tổng quan các công trình nghiên cứu liên quan: (Xem phần B của luận án) như hệ thống chính sách và luật pháp về XKLĐ còn chưa hoàn thiện, chưa đáp ứng 6. Những đóng góp của luận án và theo kịp được với những biến động của tình hình thực tế; sự phối hợp giữa các cơ Những đóng góp mới về mặt học thuật, lý luận quan chức năng chưa được đồng bộ và chặt chẽ; công tác tổ chức thực hiện quản lý Từ lý luận chung về xuất khẩu lao động (XKLĐ) và quản lý nhà nước (QLNN) XKLĐ còn bị buông lỏng; thiếu những chiến lược ở tầm quốc gia về XKLĐ, thủ tục về xuất khẩu lao động, luận án tập trung làm rõ : cấp phép hoạt động XKLĐ, định hướng phát triển TTLĐ ngoài nước còn nhiều bất 1. Khái niệm quản lý nhà nước về xuất khẩu lao động cập… Do vậy, việc đánh giá thực trạng QLNN về XKLĐ của Việt Nam và tìm ra 2. Nội dung QLNN về XKLĐ, bao gồm: (1) Xây dựng và ban hành hệ thống luật nguyên nhân, đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện hoạt động QLNN về XKLĐ là pháp tạo môi trường pháp lý cho hoạt động XKLĐ, (2) Xây dựng và tổ chức thực hiện một yêu cầu cấp thiết trong giai đoạn hội nhập kinh tế quốc tế hiện nay. chiến lược, kế hoạch và chính sách về XKLĐ, (3) Tổ chức hoạt động XKLĐ, (4) Hợp tác Với tất cả những lý do trên, tác giả đã chọn đề tài nghiên cứu “Quản lý nhà quốc tế và phát triền thị trường XKLĐ,(5) Giám sát, thanh tra, kiểm tra hoạt XKLĐ. nước về xuất khẩu lao động của Việt Nam”. 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3. Các yếu tố tác động đến QLNN về XKLĐ theo hai nhóm nhân tố tác động 2.1. Mục đích của đề tài chủ yếu là: Nhóm các yếu tố thuộc ngoài nước XKLĐ và nhóm các yếu tố thuộc về Trên cơ sở phân tích thực trạng QLNN về XKLĐ của Việt Nam, luận án đề xuất nước XKLĐ. hệ thống các giải pháp nhằm hoàn thiện QLNN về XKLĐ của Việt Nam Những đề xuất mới rút ra từ kết quả nghiên cứu 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Luận án đã đề xuất bốn quan điểm và sáu định hướng lớn cho hoạt động XKLĐ Hệ thống hoá và xây dựng cơ sở lý luận về XKLĐ, QLNN về XKLĐ; khảo sát của Việt Nam trong thời gian tới phù hợp với bối cảnh quốc tế và định hướng phát và tổng kết kinh nghiệm quốc tế QLNN về XKLĐ. triển kinh tế-xã hội của Việt Nam. Trong đó, như Chiến lược XKLĐ phải được coi là Phân tích thực trạng QLNN về XKLĐ của Việt Nam những năm qua, rút ra một bộ phận quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của đất nước; những ưu điểm, hạn chế và nguyên nhân của các hạn chế trong QLNN về XKLĐ của phát triển XKLĐ phải gắn với phát triển bền vững; chính sách XKLĐ phải ưu tiên Việt Nam các huyện nghèo; XKLĐ phù hợp với cơ chế thị trường,hoàn thiện chính sách hậu Đề xuất một số định hướng và giải pháp nhằm hoàn thiện QLNN về XKLĐ của XKLĐ. Việt Nam trong thời gian tới. Luận án đề xuất sáu nhóm giải pháp nhằm hoàn thiện QLNN về XKLĐ của Việt 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Nam, trong đó tập trung vào kiện toàn, bổ sung thêm bộ phận và nhân sự cho các 3.1. Đối tượng nghiên cứu: khâu thông tin và dự báo về thị trường cũng như quản lý lao động ở nước ngoài để Những vấn đề lý luận và thực thiễn QLNN về XKLĐ của Việt Nam. hoàn thiện tổ chức bộ máy QLNN về XKLĐ; Về thể chế XKLĐ cần điều chỉnh, sửa 3.2. Phạm vi nghiên cứu: đổi và bổ sung về loại hình doanh nghiệp được phép tham gia hoạt động XKLĐ, bổ Đề tài nghiên cứu hoạt động QLNN về XKLĐ của Việt Nam trong giai đoạn từ sung nội dung chi hỗ trợ rủi ro, chi tái hòa nhập sau khi lao động hoàn thành hợp 1980 đến nay, chủ yếu tập trung đi sâu phân tích thực trạng theo các nội dung của đồng về nước; Chính phủ đẩy mạnh hợp tác quốc tế và hỗ trợ phát triển thị trường QLNN về XKLĐ trong giai đoạn từ 1991 đến nay, tương ứng với cơ chế quản lý mới. XKLĐ; đầu tư xây dựng hệ thống cơ sở đạo tạo nghề mang tính chuyên nghiệp trên Luận án chỉ tập trung nghiên cứu QLNN đối với hình thức XKLĐ trực tiếp, đó cả 3 miền của cả nước để phát triển nguồn cho hoạt động XKLĐ; xây dựng chính là hình thức đưa NLĐ đi làm việc có thời hạn ở nước ngoài. Hình thức XKLĐ tại chỗ sách hậu XKLĐ; hỗ trợ phát triển các doanh nghiệp XKLĐ nhằm thúc đẩy và nâng sẽ không thuộc phạm vi nghiên cứu của luận án. cao hiệu quả hoạt động XKLĐ của nước ta trong thời gian tới.
3 4 7. Bố cục của luận án PHẦN B Luận án bao gồm ba phần như sau: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU PHẦN A: LỜI NÓI ĐẦU VÀ CÁC VẤN ĐỀ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN PHẦN B: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CÁC VẤN ĐỀ 1. CƠ SỞ THỰC TIỄN CỦA ĐỂ TÀI LIÊN QUAN Trong thời gian qua XKLĐ của Việt Nam đã đạt được những kết quả nhất định, PHẦN C: NỘI DUNG CỦA LUẬN ÁN thu về cho đất nước hàng tỷ USD, đã chuyển đổi và mở rộng được sang các thị Nội dung của luận án được kết cấu thành 3 chương như sau: trường mới. Giải quyết công ăn việc làm cũng như nâng cao trình độ cho hàng vạn Chương 1 : Cơ sở lý luận về quản lý nhà nước đối với xuất khẩu lao động lao động... góp phần vào sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và phát và kinh nghiệm quốc tế triển đất nước. Cho đến nay, chủ trương của Đảng và nhà nước Việt Nam vẫn là tiếp Chương 2 : Phân tích thực trạng quản lý nhà nước về xuất khẩu lao động tục đẩy mạnh XKLĐ, coi XKLĐ là một quốc sách. Với tình hình và bối cảnh mới của Việt Nam hiện nay, để góp phần vào việc thực hiện thành công chủ trương trên của Đảng và Chương 3 : Định hướng và giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý nhà nước Nhà nước, tác giả chọn chủ đề QLNN về XKLĐ của Việt Nam. về xuất khẩu lao động của Việt Nam 2. TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU 2.1. Một số nghiên cứu ở nước ngoài Trên thế giới, sự di chuyển quốc tế về lao động chủ yếu được nghiên cứu và đề cập trên góc độ di dân hay di cư lao động quốc tế, ít được đề cập đến dưới hình thức xuất - nhập khẩu lao động, tại các tài liệu các cơ quan nghiên cứu về di cư lao động quốc tế ở các nước cũng như của các tổ chức quốc tế như Tổ chức Di cư quốc tế (IOM), các cơ quan nghiên cứu của Liên hợp quốc, Tổ chức Lao động quốc tế (ILO), các tổ chức tài chính quốc tế như Quỹ tiền tệ quốc tế (IMF), Ngân hàng thế giới (WB), Ngân hàng phát triển châu Á (ADB)… Các nghiên cứu thường được thực hiện theo nhiều quan điểm khác nhau và tập trung chủ yếu vào mô tả, phân tích về mặt số học dựa trên các thống kê liên quan đến hoạt động di chuyển quốc tế của NLĐ để giải quyết các vấn đề như: Tìm hiểu nguyên nhân di chuyển quốc tế của NLĐ và các yếu tố tác động, ảnh hưởng… Từ đó, đưa ra các khuyến nghị về chính sách quản lý di cư lao động quốc tế có hiệu quả và đạt được lợi ích lớn nhất đối với sự phát triển của các nước. Xuất phát từ các quan điểm và cách tiếp cận như vậy nên hầu hết các nghiên cứu này đều chưa đề cập hoặc đề cập rất hạn chế đến QLNN về XKLĐ đối với các quốc gia thực hiện hoạt động XKLĐ. 2.2. Các nghiên cứu liên quan ở trong nước Về mặt lịch sử, ở Việt Nam, việc di chuyển của người lao động ra nước ngoài làm việc để kiếm sống hoặc vì các mục đích khác đã có từ lâu, song để trở thành hệ thống và đặc biệt là có sự tham gia của vai trò QLNN có thể được xem là bắt đầu từ thập kỷ 80 của thế kỷ XX. Khi đó, hoạt động này gắn liền với những quan điểm, chủ trương của Đảng Cộng sản Việt Nam và Nhà nước Việt Nam theo các điều kiện phát triển kinh tế - xã hội của đất nước trong từng thời kỳ. Theo đó, xuất hiện các tên gọi khác nhau và đi kèm với đó là các chính sách điều hành, quản lý khác nhau của Nhà nước về việc tổ chức cho NLĐ Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài, như: hợp tác quốc tế về lao động, đưa NLĐ đi làm việc có thời hạn ở nước ngoài, XKLĐ, đưa NLĐ
5 6 Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng... Gắn liền với sự phát triển đó của Có thể khái quát sơ đồ khung lý thuyết như sau: hoạt động này, trong thời gian qua đã có nhiều công trình nghiên cứu liên quan về lĩnh vực XKLĐ. Các công trình nghiên cứu tập trung vào giải quyết một số vấn đề Các nhân tố - XD chiến lược, KH XKLĐ Nội dung như: (1) Phân tích và xây dựng lý luận chung về di chuyển lao động quốc tế, hoạt tác động động đưa NLĐ đi làm việc ở nước ngoài hay hoạt động XKLĐ và đưa ra một số mô - Tổ chức thực hiện (đưa đi, quản lý LĐ về nước) hình tính hiệu quả kinh tế - xã hội của các hoạt động này; (2) Luận giải tính tất yếu - Sử dụng LĐ sau khi về nước của XKLĐ và sự cần thiết của hoạt động này, chủ yếu trong giai đoạn từ 1980 đến - Kiểm tra giám sát đầu những năm 1990; phân tích nguyên nhân và tác động của di chuyển lao động QLNN HĐ quốc tế hay hoạt động XKLĐ; (3) Khảo sát, phân tích kinh nghiệm quốc tế của một XKLĐ XKLĐ số nước về XKLĐ; (4) Đề xuất định hướng và các giải pháp hoàn thiện cơ chế, chính HÌnh thức sách quản lý và mô hình tổ chức hoạt động XKLĐ của Việt Nam. Từ đó dẫn đến việc đề cập và nghiên cứu về QLNN về XKLĐ cũng chưa thực sự - XD luật, VB dưới luật Các nhân tố - Chính sách thống nhất và đầy đủ. Đặc biệt các nghiên cứu hầu hết chưa được đặt trong bối cảnh - Cơ chế tác động mà ảnh hưởng của nó rất nặng nề đến XKLĐ như bối cảnh quốc tế có tác động đến XKLĐ còn nhiều diễn biến phức tạp... Đó chính là những khoảng trống cần nghiên cứu, có ý nghĩa cả về mặt lý luận cũng như thực tiễn. Chính vì vậy, trong nghiên cứu luận án này sẽ xuất phát từ nghiên cứu tổng quan, lý luận, kinh nghiệm quốc tế về PHẦN C: NỘI DUNG CỦA LUẬN ÁN QLNN về XKLĐ, kết hợp với điều tra khảo sát thực trạng, phân tích dựa trên mô hình CHƯƠNG 1 nghiên cứu, câu hỏi nghiên cứu, giả thuyết nghiên cứu để thấy rõ được các yếu tố tác CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI XUẤT KHẨU LAO động và mối quan hệ giữa chúng trong hoạt động QLNN về XKLĐ của Việt ĐỘNG VÀ KINH NGHIỆM QUỐC TẾ Nam...Trên cơ sở đó luận án đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện QLNN về XKLĐ của Việt Nam. 1.1. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ XUẤT KHẨU LAO ĐỘNG 3. CƠ SỞ LÝ THUYẾT CỦA ĐỂ TÀI 1.1.1. Khái niệm, đặc điểm của xuất khẩu lao động 3.1. Câu hỏi quản lý 1.1.1.1. Khái niệm xuất khẩu lao động Với đề tài QLNN về XKLĐ của Việt Nam, tác giả xác định câu hỏi quản lý là XKLĐ là hoạt động trao đổi, mua bán hay thuê mướn hàng hoá sức lao động cần phải hoàn thiện công tác QLNN về XKLĐ của Việt Nam như thế nào? giữa Chính phủ một quốc gia hay tổ chức, cá nhân cung ứng sức lao động của nước 3.2. Câu hỏi nghiên cứu đó với Chính phủ, tổ chức, cá nhân sử dụng sức lao động nước ngoài trên cơ sở Hiệp Để trả lời câu hỏi quản lý và đạt được mục tiêu trên của luận án, cần làm rõ các định hay hợp đồng cung ứng lao động câu hỏi nghiên cứu như sau: 1.1.1.2. Đặc điểm của xuất khẩu lao động - Chất lượng (hiệu quả) quản lý nhà nước về xuất khẩu lao động của Việt Nam XKLĐ là một lĩnh vực xuất khẩu đặc biệt hiện nay như thế nào? Đây là một hoạt động kinh tế đối ngoại - Những yếu tố nào ảnh hưởng đến quản lý nhà nước về xuất khẩu lao động của XKLĐ thể hiện rõ tính chất nhân văn Việt Nam? Là sự kết hợp hài hoà giữa sự quản lý vĩ mô của Nhà nước và sự chủ động, tự 3.3. Lý thuyết nghiên cứu chịu trách nhiệm của các tổ chức kinh tế thực hiện XKLĐ Các lý thuyết liên quan đến XKLĐ như: Lý thuyết về lao động, hàng hóa sức lao Hoạt động XKLĐ diễn ra trong điều kiện, môi trường cạnh tranh ngày càng động, thị trường, thị trường hàng hóa sức lao động, thị trường lao động, XKLĐ; gay gắt Các lý thuyết liên quan đến QLNN về XKLĐ: Lý thuyết về quản lý, quản lý Hoạt động XKLĐ phải đảm bảo lợi ích trong quan hệ ba bên kinh tế, QLNN, QLNN về XKLĐ; lý thuyết về các yếu tố tác động tới hoạt động Hoạt động XKLĐ chịu sự tác động mạnh mẽ của các biến động của thị trường XKLĐ cũng như QLNN về XKLĐ... sử dụng lao động
7 8 1.1.2. Các hình thức xuất khẩu lao động Xây dựng và tổ chức thực hiện chiến lược, kế hoạch và chính sách về xuất khẩu 1.1.2.1. Căn cứ vào cách thức thực hiện bao gồm lao động XKLĐ theo hiệp định Chính phủ giữa hai Nhà nước; XKLĐ trực tiếp thông qua hợp Tổ chức hoạt động xuất khẩu lao động đồng cung ứng lao động; XKLĐ đi làm các công trình bao thầu ở nước ngoài Hợp tác quốc tế và phát triền thị trường xuất khẩu lao động 1.1.2.2. Căn cứ vào cơ cấu hàng hoá sức lao động, gồm có: Giám sát, thanh tra, kiểm tra hoạt động xuất khẩu lao động Chuyên gia, kỹ thuật viên trình độ cao; Thợ lành nghề và lao động giản đơn. 1.2.4. Hệ thống chỉ tiêu đánh giá kết quả quản lý nhà nước về xuất khẩu lao động 1.1.2.3. Căn cứ vào việc di chuyển sức lao động (di chuyển lao động), gồm có: 1.2.4.1. Chỉ tiêu chung: Quy mô thị trường, số lao động tuyển chọn, số lao XKLĐ trực tiếp ra nước ngoài làm việc và XKLĐ tại chỗ động đào tạo, giáo dục định hướng, chỉ tiêu về quản lý lao động, cơ cấu bộ máy hoạt 1.1.3. Nội dung của công tác xuất khẩu lao động động của doanh nghiệp. Tìm kiếm, khai thác thị trường 1.2.4.2. Chỉ tiêu cụ thể Đàm phán và thực hiện các hợp đồng cung ứng lao động Số lượng lao động được giải quyết việc làm ở ngoài nước hàng năm Công tác tuyển chọn, đào tạo, giáo dục, huấn luyện NLĐ trước khi đi Mức tiết kiệm vốn đầu tư tạo việc làm trong nước Tổ chức thực hiện dịch vụ kinh tế, hành chính, luật pháp để đưa NLĐ ra nước Thu nhập do lao động đi làm việc ở nước ngoài đem lại bổ sung vào thu nhập ngoài làm việc quốc dân Về chế độ tài chính đối với NLĐ và tổ chức xuất khẩu lao động 1.3. CÁC YẾU TỐ TÁC ĐỘNG TỚI QLNN VỀ XUẤT KHẨU LAO ĐỘNG Công tác quản lý lao động ở nước ngoài 1.3.1. Những yếu tố thuộc ngoài nước xuất khẩu lao động 1.2. NỘI DUNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ XUẤT KHẨU LAO ĐỘNG Một là, bối cảnh kinh tế thế giới hiện nay. Hai là, sự phát triển nhanh chóng của 1.2.1. Khái niệm quản lý nhà nước về xuất khẩu lao động khoa học - công nghệ. Ba là, sự cạnh tranh quyết liệt giữa các nước XKLĐ. Bốn là, QLNN về XKLĐ là sự tác động có chủ đích, có tổ chức của chủ thể QLNN đặc điểm thể chế chính trị, văn hóa, xã hội, luật pháp, phong tục tập quán đa dạng, lên đối tượng bị quản lý là hoạt động XKLĐ và khách thể của QLNN là các doanh phức tạp của các nước nhập khẩu lao động. Ngoài ra, còn các yếu tố không thường nghiệp hoạt động đưa lao động ra nước ngoài làm việc và NLĐ tham gia thị trường xuyên và bất khả kháng khác thông qua các công cụ QLNN nhằm sử dụng có hiệu quả nhất các tiểm năng, các cơ hội 1.3.2. Những yếu tố thuộc về nước xuất khẩu lao động của hệ thống để đạt được mục tiêu đặt ra trong điều kiện biến động của môi trường. Một là, môi trường kinh tế-chính trị và xã hội trong nước. Hai là, chủ trương và 1.2.2. Một số nguyên tắc quản lý nhà nước về xuất khẩu lao động trong giai định hướng của Đảng và Nhà nước. Ba là, chất lượng nguồn lao động trong nước. đoạn hiện nay Bốn là, các yếu tố ảnh hưởng đến công tác tổ chức và thực hiện hoạt động XKLĐ Một là, QLNN về XKLĐ phải đảm bảo nguyên tắc gắn phát triển kinh tế với như. Năm là, quan hệ chính trị với các nước. Sáu là, chất lượng của các doanh nghiệp phát triển văn hóa xã hội, đảm bảo định hướng XHCN, tôn trọng các quy luật của XKLĐ. kinh tế thị trường. Hai là, QLNN về XKLĐ phải đảm bảo phù hợp và tuân thủ các 1.4. KINH NGHIỆM QUỐC TẾ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ XUẤT KHẨU yêu cầu, quy tắc mà Việt Nam đã cam kết khi tham gia vào các tổ chức quốc tế như LAO ĐỘNG WTO. Ba là, bảo đảm nguyên tắc tập trung dân chủ, công khai, minh bạch trong mọi 1.4.1. Kinh nghiệm quản lý nhà nước về xuất khẩu lao động của một số nước hoạt động QLNN về XKLĐ. Bốn là, kết hợp hài hòa các loại lợi ích xã hội. Năm là, Châu Á: Philippines, Thái lan, Trung Quốc, Indonexia, Hàn Quốc QLNN về XKLĐ đảm bảo nguyên tắc mở rộng quan hệ đối ngoại và chủ động hội 1.4.2. Một số bài học kinh nghiệm gợi ý cho Việt Nam nhập kinh tế quốc tế. Sáu là, xử lý đúng đắn mối quan hệ giữa kinh tế và chính trị. Về chủ trương và cơ sở pháp lý đối với hoạt động XKLĐ; về quản lý chung, về 1.2.3. Nội dung quản lý nhà nước về xuất khẩu lao động công tác quản lý đào tạo LĐXK; về quản lý lao động, về quản lý thị trường XKLĐ Qua nghiên cứu và khảo sát thực tiễn, trong phạm vi nghiên cứu của luận án này, tác giả đề xuất đi sâu vào xem xét một số nội dung cơ bản của QLNN về XKLĐ như sau: Xây dựng và ban hành hệ thống luật pháp tạo môi trường pháp lý cho hoạt động xuất khẩu lao động
9 10 CHƯƠNG 2 Nhìn chung lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài giai đoạn này có tỷ PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ XUẤT KHẨU LAO trọng lao động không nghề lớn (63,1%). ĐỘNG CỦA VIỆT NAM 2.1.2.2. Giai đoạn 1991 đến 1999 Đặc trưng của giai đoạn này là sự thay đổi về cơ chế XKLĐ và qui mô XKLĐ 2.1. TÌNH HÌNH XUẤT KHẨU LAO ĐỘNG CỦA VIỆT NAM THỜI GIAN phụ thuộc vào quan hệ cung cầu của TTLĐ quốc tế. QUA Hình thức XKLĐ: XKLĐ theo Hiệp định Chính phủ; XKLĐ thông qua các hợp 2.1.1. Khái quát tình hình xuất khẩu lao động của Việt Nam thời gian qua đồng cung ứng lao động; XKLĐ theo hình thức bao thầu có sử dụng nhân công Ba mươi ba năm qua (1980-2013), nước ta đã đưa được gần 132 vạn lao động đi Cơ cấu ngành nghề: Ngành nghề trong LĐXK của nước ta là rất đa dạng, chủ làm việc ở nước ngoài, trong giai đoạn từ năm 1992 đến năm 2000, sau khi Liên Xô yếu trong ngành xây dựng, cơ khí, đánh bắt xa bờ, sỹ quan thuyền viên, chuyên gia y và các nước xã hội chủ nghĩa Đông Âu sụp đổ, bằng cố gắng của chính phủ, các Bộ, tế, giáo dục... Một số ít làm công việc phục vụ nhà hàng, giúp việc gia đình, kim Ngành, các doanh nghiệp XKLĐ, chúng ta đã đưa đi được khoảng 8 vạn lao động đi hoàn, bán hàng, làm vườn, trồng hoa,... làm việc ở các nước, đem lại những hiệu quả tích cực về mặt kinh tế - xã hội nhất Về thị trường:. LĐXK của ta đã có mặt ở nhiều thị trường mới cụ thể là 33 định. Căn cứ vào số lượng lao động XKLĐ trong 33 năm qua, chúng ta thấy năm nước và khu vực khác nhau. Địa bàn tiếp nhận nhiều lao động của ta là Hàn Quốc, 2011 là năm đưa đi được nhiều nhất, với 88298 người và năm 2013 là năm đưa đi Nhật Bản, CHND Lào, Libya... Nếu tính theo năm thì số lượng người LĐXK trong nhiều thứ hai với 88155 người, năm 1992 đưa đi được ít nhất chỉ có 810 người, số thời kỳ này như sau (xem biểu 2.1): lượng người đi XKLĐ hàng năm tăng giảm thất thường và trong 25 năm qua có 3 thời điểm lượng người đi XKLĐ giảm hẳn: 1983-1985, 1990-1992 và thời điểm 1988-1999. 20700 18470 2.1.2. Một số nét đặc trưng trong xuất khẩu lao động của Việt Nam thời gian qua i)ê 2.1.2.1. Giai đoạn 1980-1990 g 12660 12240 XKLĐ trở thành nhiệm vụ chiến lược lâu dài trong đường lối phát triển kinh tế - (n 10050 g 92 30 n î xã hội của nhiều nước cũng như ở nước ta. Trong giai đoạn này Đảng và Nhà nước ta l è S 3960 có chủ trương như sau: Hợp tác sử dụng lao động với các nước XHCN để giải quyết 1020 810 việc làm cho một bộ phận lao động nước ta; Cử chuyên gia sang giúp các nước đang phát triển ở châu Phi và Trung Cận Đông. 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 N¨m 1999 Trong giai đoạn này chúng ta đã đưa được gần 30 vạn người đi làm việc có thời Biểu 2.1. Quy mô XKLĐ của Việt Nam thời kỳ 1991 - 1999 hạn ở nước ngoài theo các hình thức sau: Nguồn: Cục QLLĐNN + Đi theo Hiệp định liên Chính phủ là: 236.872 người, trong đó có 91.595 lao Như vậy, thời kỳ này số lượng LĐXK tăng đều hàng năm, riêng năm 1998 giảm động nữ. đáng kể là do ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng kinh tế khu vực. + Đi theo hợp đồng cung ứng lao động: Tổng số là 30.782 người. 2.1.2.3. Giai đoạn từ năm 2000 đến nay + Thực tập sinh học nghề tại các nước Đông Âu chuyển sang XKLĐ là 23.713 Chủ trương trong giai đoạn này là đẩy mạnh XKLĐ, duy trì và mở rộng XKLĐ người. trên thị trường đã có và phát triển trên thị trường mới. Cho phép các thành phần kinh + XKLĐ theo các công trình bao thầu ở nước ngoài (số lượng đi theo hình thức tế tham gia XKLĐ và làm dịch vụ XKLĐ trong khuôn khổ pháp luật dưới sự quản lý này còn rất nhỏ) chặt chẽ của Nhà nước. Cơ cấu thị trường: Thời kỳ này lao động Việt Nam chủ yếu được đưa sang các Hình thức XKLĐ trong giai đoạn này cũng tương tự như giai đoạn 1991-1999. nước XHCN như Liên Xô cũ, CHDC Đức, Tiệp Khắc và Bungari. Một bộ phận lao Quy mô xuất khẩu: Nhìn chung quy mô XKLĐ của nước ta trong giai đoạn này động không nhỏ được đưa đi làm việc tại IRắc, Libya. Mốt số chuyên gia trong các có xu hướng tăng dần. Nhìn biểu 2.2 ta thấy có 3 thời điểm sụt giảm vào các năm lĩnh vực y tế, giáo dục, nông nghiệp được đưa đi làm việc tại các nước Châu Phi như 2004, 2009 và 2012 trong xu hướng tăng của XKLĐ của nước ta. Angieri, Angôla, Mozambique, Côngo...
11 12 2.2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ XUẤT KHẨU LAO ĐỘNG 90000 85020 86990 85546 88298 88155 80000 75000 67447 70594 78855 80320 CỦA VIỆT NAM THỜI GIAN QUA 70000 73028 60000 Hoạt động XKLĐ và cơ chế QLNN về XKLĐ ở nước ta về cơ bản được phân 46122 50000 thành hai thời kỳ, trước và sau năm 1991 với dấu mốc là sự ra đời của Nghị định số 36186 40000 31500 30000 370 - HĐBT, ngày 09/11/1991 của Hội đồng Bộ trưởng. Trong luận án này, tác giả 20000 10000 tập trung đi sâu phân tích thực trạng QLNN về XKLĐ ở nước ta từ sau năm 1990 trở 0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 lại đây, còn giai đoạn trước đấy chỉ khái quát một số nội dung cơ bản. Năm 2.2.1. Khái quát tình hình quản lý nhà nước về xuất khẩu lao động trong giai Biểu 2.2: Quy mô xuất khẩu lao động qua các năm thời kỳ 2000-2013 đoạn 1980-1990 Nguồn: Cục Quản lý lao động ngoài nước Trong giai đoạn này, hoạt động XKLĐ của nước ta được thực hiện chủ yếu dưới + Cơ cấu lao động xuất khẩu: Giai đoạn này, lao động Việt Nam hiện nay làm việc dạng hợp tác quốc tế về lao động với các nước thuộc hệ thống xã hội chủ nghĩa lúc ở nước ngoài trong môi trường đa dạng với hơn 30 nhóm nghề thuộc cả 4 khu vực: Nông - bấy giờ theo hình thức ký kết Hiệp định giữa các chính phủ (chiếm khoảng 80%). Về Lâm - Ngư nghiệp; công nghiệp; xây dựng cơ bản và dịch vụ. Cơ cấu ngành nghề chuyển hệ thống tổ chức và cơ chế quản lý XKLĐ của nước ta thời kỳ bấy giờ mang nặng dần từ nông nghiệp, ngư nghiệp, giúp việc gia đình... với tính chất nặng nhọc, đơn lẻ, có tính bao cấp, bộ máy cồng kềnh và kém hiệu quả, chưa có sự tách biệt giữa chức nhiều rủi ro cho người lao động sang khu vực ít rủi ro, ổn định hơn như công nghiệp và năng QLNN với chức năng hoạt động kinh doanh của các tổ chức có nhiệm vụ đưa dịch vụ. Về cơ cấu XKLĐ theo vùng miền, địa phương không có nhiều thay đổi trong giai lao động đi làm việc ở nước ngoài. đoạn gần đây. Hiện nay cả 64 tỉnh, thành đều có lao động đi làm việc ở nước ngoài. Giai đoạn này công tác thị trường đã được đặc biệt coi trọng, đã có sự tham gia Việc tổ chức thực hiện: Sau khi ký hiệp định liên chính phủ, Bộ LĐTBXH của cơ quan Nhà nước vào công tác mở thị trường. Chúng ta đã xây dựng và thực thống nhất với Uỷ ban Kế hoạch Nhà nước phân bổ chỉ tiêu tuyển lao động cho các hiện các đề án cụ thể cho từng thị trường như Nhật Bản, Hàn Quốc, Đoài Loan, ngành, các địa phương, các tổ chức xã hội. Cục hợp tác quốc tế về lao động (Trực Malaysia, Trung Đông, Châu phi, lao động trên biển... Nhìn chung, số lượng LĐXK thuộc Bộ Lao động- Thương binh và Xã hội) có nhiệm vụ trực tiếp theo dõi việc Việt Nam tăng qua các năm. So với những năm cuối của giai đoạn 1991-1999, nếu tuyển chọn của các ngành, các địa phương; kiểm tra hồ sơ; làm thủ tục xuất cảnh và như năm 1998 ta chỉ đưa được 12.240 lao động đi làm việc ở nước ngoài thì đến năm biên chế lực lượng lao động thành các đội, các đơn vị. Việc quản lý lao động Việt 2002 đã tăng gần gấp 4 lần (46.122 người) và năm 2003 với việc khai thông thị Nam ở nước ngoài được thực hiện bởi bộ máy như sau: Đứng đầu là ban quản lý lao trường mới Malaysia và do nhu cầu lao động tại thị trường Đài Loan tăng mạnh nên động, dưới là các trưởng vùng, đơn vị trưởng, đội trưởng. Cán bộ được cử sang Ban XKLĐ của năm này đã đạt mức cao nhất từ trước cho đến năm 2005 (75000 người). quản lý lao động Việt Nam ở các nước do Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội Bảng 2.9: Tình hình XKLĐ của Việt Nam tại các thị trường từ 2008-2013 tuyển chọn, đề cử. Đơn vị tính: Người 2.2.2. Tình hình quản lý nhà nước về xuất khẩu lao động trong giai đoạn 1991 TT Thị trường 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Tổng số đến nay 1 Đài Loan 14127 23640 31631 21677 28499 38796 30533 46368 235271 2.2.2.1. Thực trạng xây dựng và ban hành hệ thống luật pháp về xuất khẩu lao động 2 Nhật Bản 5360 5517 6142 5456 4913 6985 8775 9686 52834 3 Hàn Quốc 10577 12187 18141 7578 8628 15214 9228 5446 86999 Trước yêu cầu đổi mới và HNKTQT đã đặt ra phải xây dựng và hoàn thiện thể 4 Malaysia 37941 26704 7810 2792 11741 9977 9298 7564 113827 chế, cơ chế hoạt động mới của thị trường XKLĐ. Tuy nhiên, trong bối cảnh chuyển 5 Singapore 49 129 204 195 164 61 107 149 1058 đổi cơ chế, các yếu tố của thị trường mới dần hình thành, chưa hoàn chỉnh. Do vậy, 6 Bruney 178 1010 252 12 109 82 74 18 1735 7 Macao 1320 2132 3025 3275 3124 1982 2304 2294 19456 thể chế XKLĐ cũng chỉ có thể được hoàn thiện từng bước phù hợp với quá trình phát 8 Trung Đông 5104 5448 8611 10389 11269 5151 5133 4197 55302 triển của thể chế kinh tế thị trường định hướng XHCN của đất nước. 9 Châu Phi 142 736 2522 5694 6199 1317 881 1405 18896 Theo đó, hệ thống văn bản pháp luật về XKLĐ đã và đang có hiệu lực thi hành 10 Đông Âu 07 755 3109 2660 973 522 452 993 9471 bao gồm: 11 Nươc khác 4050 6762 5543 13300 9927 8211 13535 10035 71363 Tổng số 78855 85020 86990 73028 85546 88298 80320 88155 666212 Bộ Luật lao động nước CHXHCN Việt Nam đã được Quốc hội thông qua năm Nguồn: Cục Quản lý lao động ngoài nước 1994, trong đó có 02 điều liên quan đến hoạt động XKLĐ. Mặc dù nội dung về XKLĐ còn ít nhưng Bộ Luật lao động 1994 đã đánh dấu một bước đổi mới quan
13 14 trọng trong việc xây dựng thể chế hóa theo cơ chế thị trường đối với XKLĐ. XKLĐ cũng được thay đổi và phát triển theo cơ chế thị trường. Do đó, về tổ chức bộ Đến năm 2002, Bộ luật Lao động đã được sửa đổi, bổ sung một số điều như: máy và cơ chế quản lý hoạt động về XKLĐ được hình thành theo hai giác độ chức ngoài việc đã sửa đổi toàn diện 02 điều về XKLĐ, còn bổ sung thêm 04 điều mới năng chủ yếu là quản lý vĩ mô của Nhà nước và quản lý vi mô của các tổ chức kinh tế [15], đưa tổng số nội dung đề cập về XKLĐ lên 06 điều, bao phủ khá toàn diện các thực hiện hoạt động XKLĐ. vấn đề liên quan tới hoạt động XKLĐ. Tiếp tục đổi mới hệ thống pháp luật về Chính phủ thống nhất thực hiện QLNN về XKLĐ, giao nhiệm vụ trực tiếp XKLĐ, Luật Người Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng đã được Quốc QLNN về XKLĐ cho Bộ LĐTBXH chủ trì và thực hiện có sự tham gia phối hợp của hội thông qua năm 2006 (Luật số 72/2006/QH11 ngày 29/11/2006 của Quốc hội khoa các Bộ, ngành và cơ quan hữu quan khác. Chức năng và nhiệm vụ của từng cơ quan XI, kỳ họp thứ 10 - gọi tắt là Luật 72), có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1/7/2007 [18]. QLNN được phân định rõ trong Luật Người Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài và Quy mô của Luật khá lớn, gồm 8 chương với 80 điều, quy định chi tiết và cụ thể hơn tại Nghị định 126 của Chính phủ. Như vậy, với tổ chức bộ máy QLNN về XKLĐ ở nhiều nội dung trước đây do các văn bản dưới luật quy định. nước ta trong giai đoạn này, sự phân công chức năng, nhiệm vụ QLNN về XKLĐ Bên cạnh đó, một hệ thống văn bản pháp lý dưới luật (Nghị định, Thông tư, giữa Bộ LĐTBXH với các Bộ, ngành liên quan là tương đối rõ ràng; vai trò và trách Quyết định...) đã được ban hành nhằm chi tiết và cụ thể hóa các quy định của luật. nhiệm của các Bộ, ngành, địa phương đã được nâng cao; sự phối hợp giữa các cơ quan Như vậy, sau khi Luật Người 72 ra đời được khoảng một năm, hệ thống văn bản QLNN là khá tốt tạo cơ sở cho việc ban hành và thực hiện các chính sách, cơ chế, văn dưới Luật đã được xây dựng tương đối hoàn chỉnh, đồng bộ và kịp thời nên hiệu quả bản pháp luật kịp thời để điều chỉnh các quan hệ, vấn đề phát sinh trong quá trình hoạt của Luật đã được phát huy, đến thời điểm này hệ thống pháp luật về XKLĐ đã được động và phát triển của XKLĐ. Cơ chế, môi trường đã thông thoáng tạo điều kiện thuận đánh giá là cơ bản đầy đủ và đồng bộ. Do vậy, có thể khẳng định các kết quả đạt lợi khuyến khích hoạt động XKLĐ và NLĐ tự tìm kiếm việc làm ngoài nước. được trong quá trình xây dựng và hoàn thiện thể chế là thành tựu rất lớn của QLNN Trong giai đoạn hiện nay, hệ thống cơ quan QLNN về XKLĐ ở Trung ương về XKLĐ. Tuy nhiên, bên cạnh đó thì thể chế XKLĐ hiện nay vẫn còn bộc lộ một số được tổ chức như sau: hạn chế nhất định. Chính phủ giao nhiệm vụ trực tiếp QLNN về XKLĐ cho Bộ LĐTBXH. Trong 2.2.2.2. Phân tích tình hình xây dựng và tổ chức thực hiện chiến lược, kế hoạch Bộ LĐTBXH, Cục QLLĐNN là đơn vị trực thuộc trực tiếp thực hiện công tác QLNN và chính sách về xuất khẩu lao động về XKLĐ. Nhằm thúc đẩy và nâng cao hiệu quả của hoạt động XKLĐ, Chính phủ đã giao b. Cấp giấy phép hoạt động và các thủ tục hành chính về xuất khẩu lao động cho Bộ LĐTBXH phối hợp với các Bộ, ngành xây dựng và trình các cấp có thẩm quyền Từ năm 1991 đến năm 1995, theo các quy định tại Nghị định 370-HĐBT, các tổ ban hành và tổ chức thực hiện một số đề án, dự án như đề án: “Dạy nghề cho lao động đi chức kinh tế được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cấp giấy phép đưa NLĐ đi làm việc làm việc ở nước ngoài đến năm 2015” (tại Quyết định số 33/2006/QĐ-TTg ngày ở nước ngoài, ngoài những điều kiện chung do pháp luật quy định đối với một tổ chức 07/2/2006); đề án “Hỗ trợ các huyện nghèo đẩy mạnh XKLĐ góp phần giảm nghèo bền kinh tế, còn có thêm các điều kiện sau đây: Có tư cách pháp nhân theo pháp luật Việt vững giai đoạn 2009-2020” (tại Quyết định số 71/2009/QĐ-TTg ngày 29/4/2009); dự án Nam; có tài sản thế chấp hoặc có tài sản tương ứng với quy mô hoạt động; am hiểu hỗ trợ đưa lao động đi làm việc ở nước ngoài trong Chương trình mục tiêu quốc gia việc TTLĐ, luật lao động của nước sở tại và pháp luật quốc tế có liên quan; hoạt động theo làm và dạy nghề giai đoạn 2012-2015 (Quyết định số 1201/QĐ-TTg ngày 31/9/2012); phương thức hoạch toán kinh tế, tự chịu trách nhiệm về tài chính. chính sách hỗ trợ lao động bị thu hồi đất nông nghiệp tham gia XKLĐ (tại Quyết định số Giai đoạn từ 1995 đến 1999, thực hiện theo Nghị định 07/CP, doanh nghiệp 52/2012/QĐ-TTg ngày 16/11/2012)… các nội dung chủ yếu là: được cấp giấy phép hoạt động XKLĐ là các tổ chức kinh tế có đủ các điều kiện: Về tổ chức và thực hiện các chương trình, chính sách phát triển nguồn và Doanh nghiệp Nhà nước có vốn lưu động từ một tỷ đồng trở lên; am hiểu TTLĐ, luật chính sách hỗ trợ cho hoạt động XKLĐ lao động, luật nhập cư của nước tiếp nhận lao động và pháp luật quốc tế có liên quan; Về các chương trình, chính sách hỗ trợ phát triển thị trường XKLĐ bộ máy và đội ngũ cán bộ có năng lực quản lý và ngoại ngữ. Về thông tin, tuyên truyền về XKLĐ Giai đoạn từ 1999 đến 2003, thực hiện theo nghị định 152/1999/NĐ-CP, có hai 2.2.2.3. Phân tích tình hình tổ chức hoạt động xuất khẩu lao động loại doanh nghiệp được phép đưa lao động đi làm việc ở nước ngoài là doanh nghiệp a. Bộ máy quản lý nhà nước về xuất khẩu lao động giai đoạn này có giấy phép hoạt động chuyên doanh và doanh nghiệp không có giấy phép hoạt động Như đã đề cập ở trên, cùng với việc việc chuyển đổi cơ chế quản lý kinh tế và chuyên doanh nhưng có hợp đồng nhận thầu, khoán xây dựng công trình, hợp đồng việc đẩy mạnh hội nhập nền kinh tế ở nước ta từ sau những năm 1990, hoạt động liên doanh, liên kết chia sản phẩm ở nước ngoài.
15 16 Từ năm 2003 đến năm 2006, theo quy định tại Nghị định số 81/2003/NĐ-CP thức của WTO, ASEAN và các tổ chức hợp tác kinh tế khu vực khác cũng như ký kết ngày 1/7/2003 của Chính phủ thì các doanh nghiệp được xem xét cấp phép hoạt động nhiều Hiệp định song và đa phương với nhiều nước trên các lĩnh vực. Hiện nay, Việt XKLĐ bao gồm: Doanh nghiệp Nhà nước, Công ty cổ phần nhưng Nhà nước giữ cổ Nam cũng đang trong quá trình đẩy mạnh đàm phán Hiệp định Đối tác xuyên Thái phần chi phối, doanh nghiệp thuộc cơ quan Trung ương, các tổ chức chính trị - xã Bình Dương (TPP)... Tính đến cuối năm 2013, Việt Nam đã có quan hệ ngoại giao hội, doanh nghiệp thuộc Phòng Thương mại & Công nghiệp Việt Nam và các doanh với 184 nước, quan hệ thương mại với gần 230 quốc gia và vùng lãnh thổ. Hiện nay, nghiệp khác do Thủ tướng Chính phủ xem xét quyết định. Việt Nam có 98 cơ quan đại diện ngoại giao tại các quốc gia và vùng lãnh thổ... Cùng Từ năm 2006 đến nay, thực hiện theo Luật số 72/2006/QH11 và Nghị định với sự phát triển của quan hệ đối ngoại, quan hệ hợp tác về lao động của nước ta với các 126/2007/NĐ-CP, có 5 loại hình doanh nghiệp và tổ chức được phép đưa lao động đi nước khác cũng phát triển khá mạnh, đến nay chúng ta đã ký các thỏa thuận, hiệp định, làm việc ở nước ngoài. bản ghi nhớ hợp tác lao động chính thức với hơn 20 quốc gia và vùng lãnh thổ (xem Bắt đầu từ năm 2007, thực hiện Luật 72, các cơ quan QLNN đã tiến hành rà soát danh mục tại phụ lục 2). và kiểm tra để đổi giấy phép cho những doanh nghiệp đủ điều kiện, không đổi và thu Trong khi số lượng thị trường được mở rộng, quan hệ đối ngoại lao động đang hồi với những doanh nghiệp không đủ điều kiện hoặc những doanh nghiệp không còn tiếp tục phát triển thì số lượng văn phòng quản lý lao động của Việt Nam ở nước hoạt động. ngoài lại chưa tương xứng. Hiện nay, chúng ta mới thiết lập được 09 Ban Quản lý lao c. Công tác tổ chức đưa đi và quản lý lao động ở nước ngoài. động tại một số nước có đông lao động Việt Nam, còn tại các nước khác, nhiệm vụ Về hoạt động cụ thể tổ chức đưa NLĐ đi làm việc ở nước ngoài do các doanh quản lý lao động do cơ quan ngoại giao kiêm nhiệm. nghiệp, tổ chức XKLĐ thực hiện đã được đề cập cụ thể tại mục 113 chương 1. b. Công tác hỗ trợ hoạt động phát triển thị trường của doanh nghiệp XKLĐ: Về công tác quản lý lao động ở nước ngoài: Nhà nước đã có nhiều hoạt động tích cực để hỗ trợ doanh nghiệp phát triển thị Các quy định của Luật về công tác quản lý và bảo vệ quyền lợi chính đáng của trường. Trong các đoàn công tác của Bộ LĐTBXH ra nước ngoài thường có một số người lao động làm việc ở nước ngoài đã được thể hiện ở các khoản 2 Điều 27, khoản doanh nghiệp tham gia, qua đó các doanh nghiệp có điều kiện tiếp xúc trực tiếp với cơ quan 2 Điều 30, khoản 2 Điều 33, khoản 2 Điều 38, khoản 2 Điều 41 và khoản 4 Điều 69 quản lý lao động, các đầu mối tuyển dụng của nước bạn, mở ra cơ hội phát triển thị trường. của Luật 72; Mục 5 Thông tư 21/2007/TT-BLĐTBXH ngày 08/10/2007 của Bộ Bộ LĐTBXH mà trực tiếp là Cục QLLĐNN đóng vai trò thẩm định hợp đồng, giúp doanh LĐTBXH hướng dẫn chi tiết một số điều của Luật 72 và Nghị định 126/2007/NĐ-CP nghiệp hạn chế rủi ro khi ký kết hợp đồng do thiếu thông tin cần thiết.. ngày 01/8/2007 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều Để góp phần vào việc phát triển thị trường tiếp nhận lao động Việt Nam, Bộ của Luật. Ngoại giao cũng đã tôt chức nhiều đoàn đi khảo sát tìm hiểu thực tế để trên cơ sở đó Về quản lý và hỗ trợ tư pháp đối với doanh nghiệp và người lao động ở nước đưa ra chủ trương thống nhất về công tác XKLĐ trong tình hình thế giới có nhiều ngoài: Trong Luật 72 đã nêu rõ Nhà nước chịu trách nhiệm bảo hộ tư pháp đối với doanh biến động về kinh tế, chính trị và xã hội; cùng Bộ LĐTBXH thúc đẩy việc ký kết nghiệp và người lao động Việt Nam ở nước ngoài, giao cho Bộ LĐTBXH phối hợp với cơ Hiệp định Hợp tác về lao động với nhiều quốc gia, vận động các nước tiếp nhận lao quan nhà nước về ngoại giao thực thi trách nhiệm bảo hộ tư pháp của Nhà nước. động Việt Nam. Để thực hiện tốt chức năng quản lý lao động ở nước ngoài theo quy định của 2.2.2.5. Giám sát, thanh tra và kiểm tra hoạt động xuất khẩu lao động pháp luật, chúng ta đã nghiên cứu, xây dụng một số mô hình quản lý lao động phù Theo qui định tại Thông tư số 21/2007/TT-BLĐTBXH ngày 8/10/2007 về chế hợp với đặc thù của từng thị trường. Cụ thể, ở những nước có nhiều lao động Việt độ báo cáo trong hoạt động XKLĐ, các doanh nghiệp phải báo cáo về số lượng lao Nam, Chính Phủ cho phép thành lập các Ban quản lý lao động trực thuộc cơ quan đại động đi làm việc ở nước ngoài, lao động hoàn thành hợp đồng về nước, lao động phá diện ngoại giao của Việt Nam để giúp Đại sứ và Bộ LĐTBXH quản lý và bảo vệ hợp đồng hàng tháng; báo cáo về số lượng lao động được tuyển dụng ở các địa quyền lợi người lao động. phương định kỳ 6 tháng và 01 năm. Các Sở LĐTBXH cũng phải báo cáo số lượng lao 2.2.2.4. Hợp tác quốc tế và phát triển thị trường xuất khẩu lao động động được tuyển chọn tại địa phương theo chu kỳ 03 tháng/01 lần và số lượng lao a. Về quan hệ đối ngoại, hợp tác quốc tế về lao động: động ở địa phương đi nước ngoài làm việc theo hợp đồng cá nhân 01 lần/năm. Với chủ trương của Đảng và Nhà nước ta đẩy mạnh các quan hệ kinh tế đối a. Về tình hình giải quyết đơn thư, tranh chấp ngoại theo phương hướng đa dạng hóa và đa phương hóa, ngoại giao phục vụ phát Từ năm 2007 đến nay, các cơ quan chức năng đã tiếp nhận và xử lý trên 1900 triển kinh tế và hội nhập quốc tế. Với tinh thần đó, Việt Nam đã là thành viên chính đơn thư khiếu lại liên quan đến hoạt động XKLĐ. Trong đó có hơn 1500 vụ tranh
17 18 chấp về quyền lợi giữa người lao động với doanh nghiệp dịch vụ và người sử dụng 2.3. ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ XUẤT KHẨU lao động. Về hình thức, trên 90% là đơn khiếu nại, kiến nghị, đề nghị giải quyết hay LAO ĐỘNG CỦA VIỆT NAM THỜI GIAN QUA hỏi thông tin về chế độ của NLĐ đi làm việc ở nước ngoài theo quy định của pháp 2.3.1. Những ưu điểm luật, còn lại là đơn tố cáo, phản ánh các cá nhân, tổ chức không có chức năng đưa lao Thứ nhất là, về tổ chức bộ máy QLNN về XKLĐ đã được đổi mới toàn diện, động đi làm việc ở nước ngoài nhưng tổ chức tuyển chọn, thu tiền của NLĐ hoặc tố thống nhất từ Trung ương tới các địa phương với sự phân công, phân cấp rõ ràng. cáo sai phạm của một số doanh nghiệp dịch vụ. Thứ hai là, thể chế về XKLĐ được đổi mới toàn diện và ngày càng hoàn thiện: Như vậy, qua việc khảo sát, theo dõi và nghiên cứu thì hầu hết các vụ khiếu nại, Hệ thống văn bản pháp luật ngày càng được hoàn thiện, phù hợp và đáp ứng tốt hơn tranh chấp giữa NLĐ với doanh nghiệp XKLĐ đã được các doanh nghiệp giải quyết với yêu cầu của thực tế; Hình thành cơ chế quản lý và hệ thống doanh nghiệp XKLĐ, dứt điểm, thực hiện đúng theo quy định của pháp luật và yêu cầu của cơ quan có thẩm giúp các doanh nghiệp từng bước thích nghi và phát triển trong cơ chế mới. quyền. Các vụ việc phát sinh chủ yếu tập trung vào các nội dung như: Doanh nghiệp Thứ ba là, công tác tổ chức thực hiện QLNN về XKLĐ ngày càng hoàn thiện, thu tiền nhưng không đưa được lao động đi làm việc ở nước ngoài, không trả tiền được thể hiện trên các mặt sau: Sự phối hợp QLNN về XKLĐ đã được tăng cường; hoặc cố tình trì hoãn trả tiền NLĐ; doanh nghiệp thanh lý hợp đồng không đúng quy Công tác QLNN về XKLĐ đã đi vào nề nếp, đã góp phần ổn định và mở rộng được định, không thỏa... Chỉ có một số ít các vụ tranh chấp mà doanh nghiệp và người lao thị trường XKLĐ. động không thương lượng và thống nhất được, phải đề nghị Tòa án nhân dân cấp có Thứ tư, ban hành một số chính sách góp phần khuyến khích và thúc đẩy được thẩm quyền giải quyết. Trong khoảng thời gian từ 01/01/2007 đến 30/6/2010, các tòa hoạt động XKLĐ như:Ban hành quy chế quản lý tín dụng tài chính theo hướng hạn giải quyết 83/92 vụ án dân sự liên quan đến XKLĐ... chế lạm thu và tăng cường khuyến khích người nghèo đi XKLĐ; Xây dựng quy chế b. Về tình hình xử lý vi phạm chế tuyển chọn, đào tạo và hướng dẫn LĐXK cũng như ban hành chính sách phát Tại Luật 72 đã dành hẳn 01 chương với 04 điều để quy định về xử phạt vi phạm triền nguồn LĐXK góp phần nâng cao chất lượng LĐXK. hành chính trong lĩnh vực XKLĐ. Bên cạnh đó, Chính phủ cũng đã ban hành Nghị Thứ năm là, góp phần nhất định về nguồn thu ngoại tệ cho đất nước và thu nhập định số 144/2007/NĐ-CP ngày 10/9/2007 quy định chi tiết về xử phạt hành chính cho người lao động, giải quyết các vấn đề xã hội trong XKLĐ cụ thể hóa tổng số 44 hành vi vi phạm của từng đối tượng. Kể từ khi 2.3.2. Những hạn chế thực hiện Luật 72 đến nay, các cơ quan chức năng đã tổ chức thanh tra, kiểm tra việc 2.3.2.1. Về tổ chức bộ máy quản lý nhà nước về xuất khẩu lao động chấp hành các quy định của pháp luật của 250 lượt doanh nghiệp XKLĐ, xử phạt - Tổ chức bộ máy QLNN về XKLĐ ở Trung Ương thực hiện chức năng nghiên hành chính đối với 183 lượt doanh nghiệp XKLĐ... Ngoài phạt tiền và cảnh cáo, căn cứu, xúc tiến phát triển thị trường của Cục QLLĐNN chưa đáp ứng được yêu cầu cứ vào tính chất, mức độ thiệt hại do hành vi vi phạm gây ra, các cơ quan chức năng thực tiễn của hoạt động XKLĐ. đã áp dụng các biện pháp khắc phục hậu quả như sau (bảng 2.13): - Tại các địa phương, hầu hết đều thành lập Ban Chỉ đạo cấp tỉnh để phối hợp Bảng 2.13: Nội dung và số lượt doanh nghiệp bị áp dụng các biện pháp chỉ đạo công tác XKLĐ trên địa bàn nhưng hoạt động còn mang tính hình thức nên khắc phục hậu quả từ khi luật 72 ra đời đến nay chưa hiệu quả. Số lượt doanh 2.3.2.2. Về hệ thống pháp luật và chính sách TT Nội dung xử lý nghiệp bị xử lý Hệ thống văn bản pháp luật còn thiếu một số chính sách, cơ chế cụ thể hóa được một 1 Đình chỉ hợp đồng cung ứng lao động trong thời gian 03 tháng 06 số nội dung như chính sách hỗ trợ doanh nghiệp phát triển thị trường, nhất là thị trường 2 Đình chỉ hợp đồng cung ứng lao động trong thời gian 06 tháng 01 mới, chính sách tín dụng, chính sách đầu tư cho đào tạo nguồn LĐXK… 3 Đình chỉ hoạt động XKLĐ trong thời gian 06 tháng 04 Chưa có quy định về hệ thống chỉ tiêu thống kê phản ánh sự phát triển của 4 Đình chỉ hoạt động XKLĐ trong thời gian 12 tháng 01 XKLĐ; quy định về thẩm định hợp đồng chưa rõ ràng về nội dung thẩm định và trách nhiệm đối với kết quả thẩm định; quy định về xử phạt hành chính đối với 5 Buộc bồi thường thiệt hạt và chịu mọi chi phí liên quan 01 NLĐ khó thực hiện trong thực tế; hoặc một số quy định không còn phù hợp nhưng Nguồn: Cục QLLĐNN, báo cáo hàng năm chưa được điều chỉnh (như quy định về loại hình doanh nghiệp được cấp phép, mức xử phạt hành chính, mức chi hỗ trợ...).
19 20 Một số quy định của Luật 72 liên quan đến Tổ chức sự nghiệp đưa lao động đi Thứ ba, các doanh nghiệp XKLĐ nước ta chưa đủ lực (kể cả con người và vốn) làm việc ở nước ngoài chưa rõ nhưng không có văn bản hướng dẫn nên việc thực để khai thác các thị trường mới. hiện còn lúng túng. Thứ tư, công tác đào tạo và chuẩn bị nguồn LĐXK còn tự phát, manh mún, chưa 2.3.2.3. Về tổ chức thực hiện được coi trọng đầu tư theo yêu cầu của thị trường, giáo dục phổ thông chưa tạo được Tổ chức quản lý chưa chặt chẽ, thiếu sự phối hợp kiểm tra, kiểm soát giữa các nền tảng tốt về ngoại ngữ cho lao động. cơ quan chức năng. Các Bộ, ngành, địa phương chưa quan tâm quản lý, chỉ đạo các Thứ năm, công tác thông tin, tuyên truyền, về XKLĐ còn ít tập trung vào việc doanh nghiệp trực thuộc làm XKLĐ. xây dựng nhận thức xã hội, có trường hợp đưa tin chưa chính xác, thiếu khách quan, Công tác nghiên cứu, xây dựng chiến lược và kế hoạch tổng thể về XKLĐ, từ một chiều… tạo và phát triển nguồn, quản lý LĐXK và giải quyết các vấn đề sau khi lao động XKLĐ về nước còn nhiều hạn chế. CHƯƠNG 3 Công tác quản lý, bảo vệ quyền và lợi ích của người lao động ở nước ngoài của các ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN QUẢN LÝ NHÀ doanh nghiệp còn yếu, còn bỏ mặc cho cơ quan đại diện ngoại giao ở nước sở lại. NƯỚC VỀ XUẤT KHẨU LAO ĐỘNG CỦA VIỆT NAM TRONG THỜI Nhà nước, Bộ, ngành, địa phương chưa thực sự đầu tư mở rộng thị trường, chưa GIAN TỚI quan tâm đầy đủ các vấn đề "hậu XKLĐ". 2.3.2.4. Công tác thanh tra, kiểm tra và điểu chỉnh văn bản pháp luật 3.1. QUAN ĐIỂM VÀ ĐỊNH HƯỚNG XUẤT KHẨU LAO ĐỘNG CỦA VIỆT Việc tổ chức quản lý trong nước còn lỏng lẻo, thiếu sự phối hợp kiểm tra, kiểm NAM TRONG THỜI GIAN TỚI soát giữa các cơ quan chức năng, nhất là cơ quan chủ quản nên chưa xử lý triệt để các 3.1.1. Bối cảnh quốc tế và trong nước tác động tới hoạt động xuất khẩu lao động hiện tượng cạnh tranh không lành mạnh, tranh giành đối tác; Trên thực tế nhiều khi 3.1.1.1. Bối cảnh quốc tế và tác động của nó đến xuất khẩu lao động Một là, xu thế quốc tế hóa đời sống kinh tế thế giới với các cấp độ khu vực hóa chưa kiểm soát được hoạt động của doanh nghiệp; Công tác QLNN về XKLĐ chưa và toàn cầu hóa diễn ra ngày càng mạnh mẽ, cùng với sự phát triển mang tính bùng kịp thời rút ra những kinh nghiệm và những hạn chế của chính sách và pháp luật về nổ của cuộc cách mạng khoa học công nghệ... XKLĐ để điều chỉnh cho phù hợp với tình hình thực tế. Hai là, cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới đang dần đi qua nhưng những ảnh 2.3.3. Nguyên nhân của những hạn chế hưởng của nó còn tồn tại rõ trong nền kinh tế thế giới. 2.3.3.1. Nguyên nhân khách quan Ba là, mặc dù đã xảy ra và đang còn tiềm ẩn một số nguy cơ có thể xảy ra chiến Một là, XKLĐ là một lĩnh vực kinh tế đối ngoại đặc thù, ta chưa có nhiều kinh tranh, xung đột như chiến tranh ở Libya, hay tình hình không ổn định và nguy cơ xảy nghiệm, lại là quốc gia đi sau trong lĩnh vực này. ra chiến tranh ở Irag, Syria, Ukraina, diễn biến phức tạp tại Biển Đông khi Trung Hai là, do sự phát triển mang tính bùng nổ của khoa học công nghệ và những tác Quốc hạ đặt giàn khoan Hải Dương 981... động của nó nên xu hướng cũng như chính sách tiếp nhận lao động của các nước có Bốn là, càng ngày sự cạnh tranh giữa các nước XKLĐ diễn ra càng gay gắt. sự thay đổi nhanh chóng mà chính sách của nhà nước và hoạt động nghiệp vụ của các Theo số liệu của Tổ chức lao động quốc tế (ILO), trong hơn thập kỷ qua ước tính lao doanh nghiệp XKLĐ chưa theo kịp. động thế giới tăng 1,7%/năm và phần lớn là ở các nước đang phát triển và đặc biệt là Ba là, do bối cảnh thế giới hiện nay có những diễn biến phức tạp như: Khủng khoảng các nước kém phát triển. Trong khi đó tốc độ tăng việc làm trên thế giới lại có xu kinh tế thế giới, thảm họa thiên nhiên, xung đột về chính trị, tôn giáo, chiến tranh xung đột hướng giảm vì nhiều lý do. Theo báo cáo của ILO, tỷ lệ thất nghiệp toàn cầu sẽ và nguy cơ xảy ra chiến tranh ở một số nơi, bệnh dịch (Ebola) lan tỏa... đã làm ảnh hưởng không thể thay đổi nhiều trong vòng 5 năm tới, có thể tăng 0,5% điểm so với trước đến việc tiếp nhận lao động của các TTLĐ quốc tế. thời kỳ khủng hoảng và số lao động thiếu việc làm có thể sẽ lên tới hơn 215 triệu vào 2.3.3.2. Nguyên nhân chủ quan năm 2018 (Bảng 3.2). Thứ nhất, sự phối hợp giữa các cơ quan chức năng, các doanh nghiệp vẫn còn chưa thống nhất dẫn tới việc chậm trễ trong việc giải quyết các tranh chấp nảy sinh. Thứ hai, trong nhận thức về XKLĐ còn một số hạn chế.
21 22 Bảng 3.2: Dự báo thất nghiệp theo khu vực & thế giới từ năm 2014-2018 Thứ tư là, đối với các doanh nghiệp, XKLĐ ngoài các lợi ích đã đề cập ở trên thì Đơn vị tính: Triệu người cần phải đảm bảo lợi tối đa lợi ích của.NLĐ và của chính bản thân doanh nghiệp. TT Khu vực 2014 2015 2016 2017 2018 3.1.2.2. Một số định hướng phát triển xuất khẩu lao động của Việt Nam trong 1 Những nước phát triển 44,7 44,0 43,0 42,2 41,6 thời gian tới Một là, tiếp tục đẩy mạnh XKLĐ nhằm giải quyết việc làm cho người lao động 2 Trung và Nam-Đông Âu (ngoài EU) và CIS 14,9 14,8 14,8 14,7 14,7 và đóng góp vào phát triển kinh tế đất nước. Chiến lược XKLĐ phải được coi là một 3 Đông Á 40,6 41,8 42,8 43,7 44,4 bộ phận quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Hai là, 4 Đông Nam Á và Thái Bình Dương 13,9 14,2 14,5 14,8 15,0 Đẩy mạnh và nâng cao hiệu quả của XKLĐ phải gắn với phát triển bền vững. Ba 5 Nam Á 29,6 27,7 28,8 28,7 29,2 là, Tiếp tục xây dựng và hoàn thiện các chính sách về XKLĐ, trong đó ưu tiên phát 6 Mỹ La Tinh và Caribbean 19,7 19,9 20,2 20,4 20,7 triển XKLĐ tại các huyện nghèo, các khu vực khó khăn của đất nước. Bốn là, XKLĐ 7 Trung Đông 8,6 8,9 8,9 9,1 9,2 phù hợp với cơ chế thị trường, trên cơ sở quan hệ cung - cầu của thị trường lao động. 8 Bắc Phi 8,8 8,9 9,0 9,2 9,3 Năm là, Đảm bảo duy trì, giữ vững các thị trường XKLĐ truyền thống đồng thời tìm 9 Cận Saharan và châu Phi 27,9 28,7 29,4 30,2 31,1 các biện pháp để mở rộng sang các thị mới và tiềm năng. Sáu là, xây dựng và hoàn Thế giới 206,0 208,8 211,0 213,1 215,2 thiện chương trình, chính sách nhằm phát triển nguồn LĐXK và hậu XKLĐ Nguồn: ILO, Global Employment Trend, Jun 2014 3.2. MỘT SỐ GIẢI PHÁP CHỦ YẾU NHẰM HOÀN THIỆN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ XUẤT KHẨU LAO ĐỘNG VIỆT NAM TRONG THỜI GIAN TỚI 3.1.1.2. Bối cảnh trong nước 3.2.1. Tiếp tục hoàn thiện về tổ chức bộ máy quản lý nhà nước về xuất khẩu Một là, phát triển XKLĐ đã và sẽ tiếp tục là chủ trương, chiến lược lâu dài của lao động Đảng và Nhà nước. Thứ nhất là, tiếp tục hoàn thiện tổ chức bộ máy nhằm nâng cao hiệu lực và hiệu Hai là, việc nước ta đẩy mạnh tham gia vào quá trình toàn cầu hóa và hội nhập quả QLNN về XKLĐ. Thư hai là, tiếp tục hoàn thiện về công tác tổ chức bộ máy kinh tế thế giới, với chính sách mở cửa, đa phương hoá trong quan hệ đối ngoại, sẵn quản lý và hoạt động Quỹ hỗ trợ việc làm ngoài nước nhằm nâng cao hiệu quả và sàng hợp tác với tất cả các nước. phát huy vai trò của Quỹ đối với hoạt động XKLĐ. Thứ ba là, đổi mới và bổ sung về Ba là, nhận thức về vị trí, vai trò của XKLĐ trong đại bộ phận NLĐ và các cấp nhân lực theo hướng tăng đội ngũ cán bộ nói chung và cán bộ lãnh đạo trẻ, vững vàng chính quyền, đoàn thể đã chuyển biến theo hướng tích cực. về chuyên môn, giỏi ngoại ngữ và tin học. Bốn là, Sau một thời gian thực hiện thành công Chiến lược phát triển kinh tế - 3.2.2. Tiếp tục hoàn thiện thể chế pháp luật về xuất khẩu lao động để phù xã hội 2001-2010, nước ta đã chính thức thoát khỏi tình trạng kém phát triển. Điều đó hợp và đáp ứng được các yêu cầu mới trong bối cảnh mới đã đặt ra yêu cầu mới cho XKLĐ, đòi hỏi trong thời gian tới TTXKLĐ nước ta cần Thứ nhất là, sửa đổi, bổ sung một số điều, khoản của Luật 72 và các nghị định, phải có sự phát triển mới về chất phải được tính đến trong công tác QLNN. thông tư quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành Luật nhằm giải quyết những bất cập, 3.1.2. Quan điểm và định hướng phát triển xuất khẩu lao động trong thời gian tới mâu thuẫn hoặc chưa đáp ứng được với yêu cầu của thực tiễn. Thứ hai là, hoàn thiện 3.1.2.1. Quan điểm về xuất khẩu lao động trong thời gian tới hệ thống văn bản hướng dẫn thi hành pháp luật về XKLĐ. Thứ nhất là, XKLĐ là một hoạt động kinh tế - xã hội góp phần phát triển 3.2.3. Đẩy mạnh hợp tác quốc tế và hỗ trợ phát triển thị trường xuất khẩu lao động nguồn nhân lực. Bên cạnh đó, QLNN về XKLĐ phải luôn quán triệt yêu cầu tôn Một là, nâng cao năng lực nghiên cứu, phân tích, dự báo về thị trường XKLĐ. trọng các nguyên tắc của kinh tế thị trường và đảm bảo định hướng xã hội chủ nghĩa Hai là, tăng cường và hoàn thiện công tác xúc tiến phát triển thị trường XKLĐ. Ba là, của nền kinh tế. Thứ hai là, XKLĐ phải phù hợp với xu thế toàn cầu hóa và phân củng cố và mở rộng thị phần tại các thị trường truyền thống. Bốn là, tăng cường công công lao động quốc tế, là một bộ phận của hợp tác quốc tế. Thứ ba là, trong QLNN tác marketting, xây dựng thương hiệu cho XKLĐ nước ta. về XKLĐ, cần tạo môi trường thuận lợi cho sự tham gia của doanh nghiệp và NLĐ.
23 24 3.2.4. Nhóm giải pháp về hỗ trợ và phát triển nguồn cho xuất khẩu lao động KẾT LUẬN + Trước hết, về phía Nhà nước, các cơ quan chức năng, chính quyền các địa Với tình hình thực tế hiện nay của nước ta, việc nghiên cứu và hoàn thiện phương phối hợp đẩy nhanh việc triển khai các đề án, chương trình về đạo tạo nghề QLNN về XKLĐ để đầy mạnh và nâng cao hiệu quả XKLĐ là hết sức cần thiết. Với nỗ lực khảo sát và nhiên cứu, cùng sự hướng dẫn tận tình của các giáo viên hướng cho XKLĐ đã có. Thứ hai là, tiến hành đầu tư thêm để xây dựng hệ thống đào tạo dẫn, luận án đã đạt được những kết quả cơ bản như sau: nghề phục vụ cho mục tiêu XKLĐ. Thứ ba là, tiếp tục xây dựng và hoàn thiện hệ 1. Luận án đã hệ thống hóa và xây dựng những lý luận cơ bản QLNN về XKLĐ; thống tiêu chuẩn nghề, đánh giá, cấp chứng chỉ kỹ năng nghề quốc gia phù hợp với Khảo sát, nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế QLNN về XKLĐ của một số nước để từ tiêu chuẩn nghề của khu vực và quốc tế. Thứ tư là, hoàn thiện các chính sách hỗ trợ, đó rút ra bài học kinh nghiệm cho Việt Nam. giảm bớt khó khăn kinh tế cho NLĐ khi tham gia thị trường LĐXK. Thứ năm là, 2. Luận án đã phân tích thực trạng QLNN về XKLĐ theo từng nội dung của hàng năm các cơ quan QLNN về XKLĐ phối hợp tổ chức tổng kết để đánh giá việc QLNN, từ đó đánh giá những ưu điểm cũng như những hạn chế và phân tích nguyên thực hiện các đề án, chương trình đào tạo LĐXK để có cơ sở điều chỉnh hoặc xây nhân dẫn đến hạn chế trong QLNN về XKLĐ của Việt Nam thời gian qua. dựng và ban hành các chính sách mới cho phù hợp. 3. Luận án phân tích bối cảnh trong nước và quốc tế cùng những tác động của chúng tới hoạt động XKLĐ và trên cơ sở chủ trương, đường lối của Đảng và Nhà nước để xác 3.2.5. Xây dựng chương trình, chính sách hậu xuất khẩu lao động nhằm sử định một số quan điểm và định hướng cho XKLĐ của Việt Nam thời gian tới. dụng có hiệu quả lao động xuất khẩu về nước 4. Luận án đã đề xuất một hệ thống các giải pháp nhằm hoàn thiện QLNN về Về phía nhà nước, thực hiện các chính sách, biện pháp khuyến khích, hỗ trợ cho XKLĐ của Việt Nam trong thời gian tới. LĐXK hết hợp đồng về nước sử dụng nguồn tài chính từ XKLĐ để đầu tư sản xuât Do nội dung QLNN về XKLĐ có tính chất phức tạp, liên quan đến nhiều lĩnh kinh doanh, tạo việc làm cho bản thân và người khác... Quỹ hỗ trợ việc làm ngoài vực với nhiều cơ quan quản lý khác nhau và các quốc gia khác nhau... nên có những nước cũng nên bổ sung nội dung chi hỗ trợ hòa nhập cộng đồng. giải pháp mới dừng ở mức độ định hướng và gợi ý cần tiếp tục được nghiên cứu và 3.2.6. Nhóm giải pháp quản lý và phát triển doanh nghiệp xuất khẩu lao động thử nghiệm để từng bước tổ chức thực hiện. Với ý nghĩa đó, tác giả rất mong nhận Các cơ quan QLNN về XKLĐ cần phải tổ chức sắp xếp lại các doanh nghiệp được sự góp ý của các nhà quản lý, các nhà nghiên cứu khoa học cũng như các đọc giả quan tâm để có thể hoàn thiện và nâng cao tính khả thi của các giải pháp cũng XKLĐ hiện nay theo hướng tăng quy mô và năng lực hoạt động. như sự hoàn thiện cho nghiên cứu.