intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Đề tài: “Đa dạng hoá các loại hình sở hữu trong nền kinh tế Việt Nam

Chia sẻ: Phan Thi Ngoc Giau | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:20

Thêm vào BST
Báo xấu
67
lượt xem 10
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo luận văn - đề án 'đề tài: “đa dạng hoá các loại hình sở hữu trong nền kinh tế việt nam', luận văn - báo cáo phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề tài: “Đa dạng hoá các loại hình sở hữu trong nền kinh tế Việt Nam

  1. L u ậ n v ă n t ố t nghi ệ p Đề tài Đa dạng hoá các loại hình sở hữu trong nền kinh tế Việt Nam
  2. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Lêi më ®Çu NÒn v¨n minh nh©n lo¹i suy cho cïng lµ do sù ph¸t triÓn ®óng h­íng cña lùc l­îng s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh. Do ®ã viÖc nghiªn cøu quy luËt vËn ®éng vµ nh÷ng h×nh thøc ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt lµ mét vÊn ®Ò hÕt søc quan träng . Thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghi· x· héi ë ViÖt Nam lµ thêi kú c¶i biÕn c¸ch m¹ng s©u s¾c, toµn diÖn vµ triÖt ®Ó vÒ mäi mÆt. Tõ x· héi cò sang x· héi míi XHCN. Thêi kú ®ã b¾t ®Çu tõ khi giai cÊp v« s¶n lªn n¾m chÝnh quyÒn. C¸ch m¹ng v« s¶n thµnh c«ng vang déi vµ kÕt thóc khi ®· x©y dùng xong c¬ së kinh tÕ chÝnh trÞ t­ t­ëng cña x· héi míi. §ã lµ thíi kú x©y dùng tõ lùc l­îng s¶n xuÊt míi dÉn ®Õn quan hÖ s¶n xuÊt míi, quan hÖ s¶n xuÊt míi h×nh thµnh lªn c¸c quan hÖ së h÷u míi. Tõ c¬ së h¹ tÇng míi h×nh thµnh nªn kiÕn tróc th­îng tÇng míi. Song trong mét thêi gian dµi chóng ta kh«ng nhËn thøc ®óng ®¾n vÒ chñ nghÜa x· héi vÒ quy luËt s¶n xuÊt ph¶i phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt. Sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt t¹o nªn tÝnh ®a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i h×nh së h÷u ë ViÖt Nam tõ ®ã t¹o nªn tÝnh ®a d¹ng cña nÒn kinh tÕ nhiÒn thµnh phÇn. Thùc tÕ cho thÊy mét nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ph¶i bao gåm nhiÒu h×nh thøc së h÷u chø kh«ng ®¬n thuÇn lµ hai h×nh thøc së h÷u trong giai ®o¹n x­a kia. V× vËy nghiªn cøu “§a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i h×nh së h÷u trong nÒn kinh tÕ ViÖt Nam “ cã vai trß quan träng mang tÝnh cÊp thiÕt cao v× thêi ®¹i ngµy nay chÝnh lµ sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn. Nghiªn cøu vÊn ®Ò nµy chóng ta cßn thÊy ®­îc ý nghÜa lý luËn còng nh­ thùc tiÔn cña nã hÕt søc s©u s¾c . Do thêi gian vµ tr×nh ®é cßn h¹n chÕ nªn kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt, chÝnh v× vËy em kÝnh mong sù gióp ®ì vµ chØ b¶o tËn t×nh cña thÇy gi¸o. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n . 1
  3. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. PhÇn néi dung I. Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vÒ ph¹m trï së h÷u 1. Mét sè kh¸i niÖm liªn quan 2/Sù ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc së h÷u ë ViÖt Nam: a/ TÊt yÕu kh¸ch quan cña sù ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc së h÷u ë n­íc ta trong giai ®o¹n hiÖn nay : C¸c lo¹i h×nh së h÷u quy ®Þnh c¸c thµnh phÇn kinh tÕ t­¬ng øng. Thùc tiÔn ®· cho thÊy mét nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ®­¬ng nhiªn ph¶i bao gåm nhiÒu h×nh thøc së h÷u chø kh«ng ®¬n thuÇn nh­ lµ hai h×nh thøc tr­íc ®©y. M¸c vµ Lªnin trong qu¸ tr×nh ph©n tÝch sù vËn ®éng cña c¸c nÒn kinh tÕ ®· tõng nãi tån t¹i trong lÞch sö ®· chØ ra r»ng rÊt hiÕm khi nÒn kinh tÕ chØ tån t¹i mét thµnh phÇn kinh tÕ duy nhÊt. Thêi kú qu¸ ®é lªn CNXH lµ thêi kú ®Êu tranh gi÷a hai thÕ lùc míi vµ cò, c¸i cò ®· bÞ tiªu diÖt nh­ng ch­a bÞ tiªu diÖt h¼n, c¸i míi ®ang n¶y sinh nh­ng ®ang cßn rÊt non yÕu. Do ®ã trong nÒn kinh tÕ bao gåm nh÷ng biÖn ph¸p cña thêi kú CNTB còng nh­ cña tr­íc XHTB cßn r¬i rít l¹i vµ cßn cña CNXH. Nh÷ng phÇn ®ã lµ nh÷ng bé phËn kinh tÕ cïng tån t¹i bªn c¹nh nhau trong thêi kú qu¸ ®é hay trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng . ViÖt Nam ®ang trong qu¸ tr×nh chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, nh­ng trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi ®ã cßn gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n nh­: n¹n thÊt nghiÖp gia t¨ng tÖ n¹n x· héi ngµy cµng nhiÒu. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng nhiÒu nhµ s¶n xuÊt kinh doanh kh«ng hiÓu quy luËt cung cÇu nªn dÔ dÉn ®Õn khñng ho¶ng kinh tÕ, lµm cho s¶n xuÊt mÊt æn ®Þnh. Kinh tÕ thÞ tr­êng còng ®Èy nhanh sù ph©n biÖt giµu nghÌo, bÊt b×nh ®¼ng trong x· héi. Bªn c¹nh ®ã th× tµi nguyªn thiªn nhiªn còng bÞ khai th¸c mét c¸ch bõa b·i, g©y « nhiÔm m«i tr­êng. Do ®ã sù tån t¹i cña nhiÒu nÒn kinh tÕ gãp phÇn gi¶i quyÕt viÖc lµm, gi¶m tû lÖ thÊt nghiÖp, thóc ®Èy sù t¨g tr­ëng vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ . b.C¸c h×nh thøc së h÷u trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng XHCN ë n­íc ta hiÖn nay: 2
  4. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Trong c«ng cuéc x©y dùng vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn, vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc theo chÕ ®é XHCN ë n­íc ta hiÖn nay, vÊn ®Ò chÕ ®é së h÷u vµ c¸c h×nh thøc së h÷u lu«n thu hót ®­îc sù quan t©m cña nhiÒu nhµ nghiªn c­ó lý luËn, song ®©y vÉn lµ vÊn ®Ò phøc t¹p vµ cã rÊt nhiÒu nh÷ng ý kiÕn kh¸c nhau . H¬n 10 n¨m ®æi míi ®Êt n­íc theo ®Þnh h­íng XHCN, n­íc ta ®· kh¼ng ®Þnh tÝnh ®óng ®¾n cña ®­êng lèi ®æi míi, cña chÝnh s¸ch ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc së h÷u do §¶ng ta khëi x­íng vµ l·nh ®¹o toµn d©n thùc hiÖn. Thùc tiÔn cho thÊy mét nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ®­¬ng nhiªn ph¶i bao gåm nhiÒu h×nh thøc së h÷u nh­: - Së h÷u toµn d©n. - Së h÷u Nhµ n­íc. - Së h÷u tËp thÓ. - Së h÷u c¸ nh©n. - Së h÷u Kinh tÕ t­ b¶n t­ nh©n. Trong nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn mçi h×nh thøc nãi trªn cã ®Þa vÞ vµ vai trß kh¸c nhau. §Þa vÞ cña chóng phô thuéc vµo sù ph¸t triÓn cña LLSX, tiÕn tr×nh cña nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn theo ®Þnh h­íng XHCN. Thõa nhËn ®a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i h×nh së h÷u kh«ng ®ång nghÜa víi sù chÊp nhËn chÕ ®é ng­êi ¸p bøc bãc lét con ng­êi. ViÖc x©y dùng nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng kh«ng thÓ t¸ch rêi viÖc ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc së h÷u vÒ TLSX. Tuy mhiªn kinh tÕ thÞ tr­êng mµ chóng ta ®ang x©y dùng lµ nÒn kinh tÕ theo ®Þnh h­íng XHCN, chÝnh v× vËy viÖc ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc së h÷u mang nÐt ®éc ®o¸ riªng. Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn mét c¸ch ®a d¹ng c¸c h×nh thøc së h÷u cho phÐp gi¶i phãng ®­îc c¸c n¨ng lùc s¶n xuÊt, thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn, c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n . 3/Sù phï hîp cña QHSX víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña LLSX 3
  5. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. a/ TÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc l­îng s¶n xuÊt : TÝnh chÊt cña lùc l­îng s¶n xuÊt lµ tÝnh chÊt cña TLLD vµ ng­êi lao ®éng. Khi c«ng cô s¶n xuÊt ®­îc sö dông bëi tõng c¸ nh©n riªng biÖt ®Ó s¶n xuÊt ra mét s¶n phÈm cho XH kh«ng cÇn ®Õn lao ®éng cña nhiÒu ng­êi. C«ng cô s¶n xuÊt ®­îc nhiÒu ng­êi sö dông ®Ó s¶n xuÊt ra c¸c vËt phÈm th× LLSX mang tÝnh chÊt x· héi . Tr×nh ®é ph¸t triÓn cñaTLLD mµ ®Æc biÖt lµ CCSX, lµ th­íc ®o tr×nh ®é chinh phôc tù nhiªn cña con ng­êi. §ång thêi nã còng lµ tr×nh ®é s¶n xuÊt vµ tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ sù kh¸c nhau gi÷a c¸c thêi ®¹i, x· héi kh¸c nhau. ChÝnh c«ng cô s¶n xuÊt vµ ph­¬ng tiÖn lao ®éng kÕt hîp víi lao ®éng s¸ng t¹o cña con ng­êi lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Õn n¨ng xuÊt lao ®éng b/ Lùc l­îng s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn , biÕn ®æi cña c¸c h×nh thøc së h÷u §Ó n©ng cao hiÖu qu¶ trong s¶n xuÊt vµ gi¶m bít lao ®éng nÆng nhäc, con ng­êi kh«ng ngõng c¶i tiÕn hoµn thiÖn vµ chÕ t¹o ra c¸c c«ng cô s¶n xuÊt míi. §ång thêi sù tiÕn bé cña c«ng cô tri thøc khoa häc, tr×nh ®é chuyªn m«n kü thuËt vµ mäi kü n¨ng cña ng­êi lao ®éng còng ngµy cµng ph¸t triÓn. YÕu tè n¨ng ®éng nµy cña LLSX ®ßi hái QHSX ph¶i thÝch øng víi nã. LLSX quyÕt ®Þnh sù h×nh thµnh, ph¸t triÓn cña QHSX tõ ®ã nã quy ®Þnh sù ph¸t triÓn vµ biÕn ®æi cña quan hÖ së h÷u. Sù lín m¹nh cña LLSX ®· dÉn ®Õn m©u thuÉn gay g¾t víi chÕ ®é së h÷u t­ nh©n t­ b¶n chñ nghÜa. Chóng ta biÕt r»ng, c¸c quan hÖ së h÷u XHCN xuÊt hiÖn khi LLSX ®· trë nªn m©u thuÉn víi h×nh thøc chiÕm h÷u t­ b¶n t­ nh©n. Nh­ng nã vÉn ch­a hoµn toµ x· héi ho¸ trong ph¹m vi toµn x· héi. Chóng ta thÊy r»ng chØ cã thÓ ph¸t triÓn nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ dùa trªn c¬ së ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc së h÷u, c¸c thµnh phÇn kinh tÕ míi t¹o ra sù liªn kÕt vµ tÝnh ®an xen gi÷a chóng th× míi cã thÓ ®­a mét nÒn s¶n xuÊt lín thóc ®Èy cho LLSX ph¸t triÓn. Trªn c¬ së ®ã x¸c lËp mèi quan hÖ s¶n xuÊt míi vµ quan hÖ së h÷u nãi riªng . 4
  6. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. c/ Sù t¸c ®éng trë l¹i cña sù da d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc së h÷u ®èi víi lùc l­îng s¶n xuÊt: MÆc dï sù ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc së h÷u bÞ chi phèi bëi LLSX víi tÝnh c¸ch lµ h×nh thøc ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc së h÷u nãi riªng hay QHSH nãi chung còng cã t¸c ®éng trë l¹i ®èi víi LLSX. Khi quan hÖ së h÷u ph¸t triÓn nã thóc ®Èy LLSX ph¸t triÓn theo mèi quan hÖ së h÷u hay h×nh thøc së h÷u ®ã phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña LLSX. Kh«ng nh÷ng thÕ mµ nã ®Þnh h­íng vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho LLSX ph¸t triÓn . NÕu quan hÖ së h÷u ph¸t triÓn l¹c hËu h¬n so víi LLSX th× tÊt yÕu QHSH sÏ lµ siÒng xÝch k×m h·m sù ph¸t triÓn cña LLSX. Trong quan hÖ s¶n xuÊt chiÕm h÷u n« lÖ ra ®êi b»ng nh÷ng h×nh thøc lao ®éng khæ sai, thÝch øng víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña LLSX vµ chÕ ®é chiÕm h÷u n« lÖ ®· ®¹t ®­îc nh÷ng kú tÝch to lín trong lÞch sö v¨n minh nh©n lo¹i . Tãm lai : Quy luËt vÒ sù phï hîp cña QHSX nãi chung, QHSH nãi riªng víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña LLSX lµ quy luËt chung cña sù ph¸t triÓn x· héi. D­íi t¸c ®éng cña quy luËt nµy x· héi lµ sù ph¸t triÓn kÕ tiÕp nhau tõ thÊp ®Õn cao cña ph­¬ng thøc s¶n xuÊt, tuy nhiªn sù phï hîp nµy ph¶i lµ sù phï hîp biÖn chøng, sù phï hîp kh«ng lo¹i trõ m©u thuÉn . LLSX nh­ chóng ta ®· thÊy lu«n lu«n n»m trong quan hÖ biÖn chøng víi quan hÖ s¶n xuÊt. LLSX ®­îc ph¸t triÓn nhanh hay chËm vÒ sè l­îng hay chÊt l­îng còng nh­ tèc ®é hiÖu qu¶ phï hîp cña nã phô thuéc vµo rÊt nhiÒu vÊn ®Ò nh­: QHSX cã phï hîp víi nã hay kh«ng. Ch¼ng h¹n khi LLSX ch­a ph¸t triÓn ®Õn mét tr×nh ®é cao, nhu cÇu x· héi ch­a ph¶i lµ mét tÊt yÕu th× viÖc ®a d¹ng c¸c quan hÖ së h÷u th«ng qua sù tån t¹i cña nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau, sÏ më ra nh÷ng kh¶ n¨ng cho LLSX tiÕp tôc ph¸t triÓn. Ng­îc l¹i, nÕu gi÷a LLSX vµ QHSX cã nh÷ng m©u thuÉn th× kh«ng nh÷ng QHSX lçi thêi mµ ngay c¶ QHSX ®i qu¸ víi LLSX còng sÏ c¶n trë, k×m h·m sù ph¸t triÓn cña LLSX. Nh­ng QHSX lu«n lu«n ®­îc ®æi míi hoµn thiÖn cho phï hîp víi LLSX th× khi ®ã qu¸ tr×nh biÕn ®æi tÝch luü vÒ l­îng cña LLSX sÏ 5
  7. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. nhanh h¬n, m©u thuÉn gi÷a chóng sÏ ®­îc gi¶i quyÕt kÞp thêi. Do ®ã b­íc nh¶y vät trong sù ph¸t triÓn cña nã cã thÓ diÔn ra sím h¬n. ChÝnh viÖc hoµn thiÖn QHSX quyÕt ®Þnh nh÷ng nhÞp ®é tiÕn bé kkoa häc kü thuËt vµo sù tiÕn bé cña hÖ thèng LLSX. 4/ Quan hÖ biÖn chøng gi÷a sù ph¸t triÓn cña LLSX víi sù ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc së h÷u Tr­íc ®©y nãi ®Õn CNXH chóng ta th­êng nãi ®Õn chÕ ®é c«ng h÷u vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt gi÷a hai h×nh thøc toµn d©n vµ tËp thÓ. ë n­íc ta tõ §¹i héi thø 6 cña §¶ng ®Õn nay ®· h¬n m­êi 10 n¨m thùc hiÖn ®­êng lèi ®æi míi chuyÓn tõ nÒn kinh tÕ tËp chung quan liªu bao cÊp sang nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn, vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc theo ®Þnh h­íng XHCN Thµnh tùu ®¹t ®­îc trong 10 n¨m qua ®· kh¼ng ®Þnh tÝnh ®óng ®¾n cña ®­êng lèi ®ã ®Õn nay . Víi quan ®iÓm ®ã ph¶i ch¨ng ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc së h÷u chØ khi LLSX cßn thÊp kÐm, cßn khi LLSX ph¸t triÓn cao th× l¹i ®i ®Õn ®¬n nhÊt ho¸. Thùc tÕ lÞchsö cho thÊy LLSX x· héi kh«ng ngõng ph¸t triÓn, ph©n c«ng lao ®éng ngµy cµng s©u, cïng víi sù ph¸t triÓn cña LLSX th× h×nh thøc vÒ t­ liÖu SX cµng trë nªn ®a d¹ng. Khi ph©n c«ng lao ®éng trong mçi n­íc còng nh­ quèc tÕ còng nh­ khu vùc ngµy cµng s©u khi LLSX x· héi ho¸ cao th× c¸c h×nh thøc SH vÒ TLSX ngµy cµng trë nªn ®a d¹ng. Trong c¸c n­íc t­ b¶n ph¸t triÓn còng nh­ trong c¸c n­íc kh¸c ®Òu xuÊt hiÖn rÊt nhiÒu h×nh thøc së h÷u vÒ TLSX kh¸c nhau. Râ rµng xu h­íng ngµy cµng ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc së h÷u vÒ TLSX g¾n liÒn víi sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt cña ph©n c«ng lao ®éng trong x· héi lµ mét xu h­íng tÊt yÕu, lµ mét qu¸ tr×nh lÞch sö- tù nhiªn vµ lµ mét quy luËt ph¸t triÓn cña x· héi. §ã còng chÝnh lµ qu¸ tr×nh x· héi hãa s¶n xuÊt c¶ vÒ LLSX lÉn quan hÖ s¶n xuÊt. 6
  8. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. KÕt luËn G¾n liÒn víi qu¸ tr×nh h×nh thµnh ph¸t triÓn cña ph©n c«ng lao ®éng trong x· héi vµ ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc së h÷u lµ qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn. ChÝnh sù ph¸t triÓn cña LLSX vµ sù ph©n c«ng lao ®éng x· héi, sù ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc së h÷u ®· nÈy sinh ra nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, nã lµ ®éng lùc m¹nh mÏ thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt hay nãi mét c¸ch kh¸c chÝnh sù ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc còng lµ mét ®éng lùc m¹nh mÏ thóc ®Èy qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña LLSX, gãp phÇn n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, s¶n xuÊt ngµy cµng ph¸t triÓn m¹nh mÏ. Nh­ vËy, nghiªn cøu quan hÖ biÖn chøng gi÷a sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt vµ ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc së h÷u ë ViÖt Nam lµ hÕt søc cÇn thiÕt vµ cÊp b¸ch trong giai ®o¹n hiÖn nay.V× qua nghiªn cøu ®Ò tµi nµy chóng ta thÊy ®­îc: Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt vµ ®a d¹ng ho¸ cã rÊt nhiÒu t¸c dông m¹nh mÏ, tÝch cùc ®Õn sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña n­íc nhµ. Nã ®· ®­a ®Êt n­íc ra khái nghÌo nµn l¹c hËu, tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi nhÊt lµ sau 10 n¨m thùc hiÖn c«ng cuéc ®æi míi. Tuy nhiªn thùc tr¹ng LLSX ë n­íc ta vÉn cßn trong t×nh tr¹ng thÊp kÐm so víi c¸c n­íc trªn thÕ giíi. Do ®ã vÊn ®Ò ®Æt ra cÇn ph¶i gi¶i quyÕt lµ n¾m v÷ng vµ vËn dông quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt víi LLSX, x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt vµ qu¶n lý nÒn kinh tÕ ngµy mét tèt h¬n. Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn c¸c h×nh thøc së h÷u, ®Ó ®¶m b¶o ®Þnh h­íng XHCN, cÇn gi¶i quyÕt 2 vÊn ®Ò c¬ b¶n sau: -Thø nhÊt: Ph¶i ®¶m b¶o kinh tÕ nhµ n­íc gi÷ ®­îc vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ, nã ph¶i gi÷ vÞ trÝ then chèt theo ®óng quü ®¹o cña CNXH. -Thø hai: §Æc biÖt chó träng ph¸t triÓn thµnh phÇn kinh tÕ t­ b¶n nhµ n­íc d­íi mäi h×nh thøc. §©y lµ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn tÊt yÕu cña mét chu kú s¶n xuÊt kinh doanh, cho phÐp ph¸t triÓn m¹nh mÏ lùc l­îng s¶n xuÊt, tiÕp cËn víi v¨n minh thÕ giíi. 7
  9. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. -ý nghÜa b¶n th©n: ®©y lµ ®Ò tµi mang mét ý nghÜa s©u s¾c. Qua nghiªn cøu ®Ò tµi nµy gióp em cã thªm nhËn thøc, hiÓu biÕt mét c¸ch toµn diÖn vÒ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ x· héi,vÊn ®Ò ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt hiÖn nay cña ®Êt n­íc. Nã hÕt søc bæ Ých cho viÖc nghiªn cøu vµ häc tËp cña mét sinh viªn kinh tÕ ®ång thêi nã còng gióp cho chóng ta nhËn thøc ®óng ®¾n vÒ nÒn kinh tÕ n­íc nhµ. II. C¬ cÊu së h÷u trong qóa tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng ë ViÖt Nam. 1. C¬ cÊu së h÷u cña ViÖt Nam tr­íc khi tiÕn hµnh ®æi míi (tr­íc 1986) a. Giai ®o¹n 1945 - 1959 C¸ch m¹ng th¸ng t¸m thµnh c«ng ngµy 02/9/1945 n­íc ViÖt Nam d©n chñ céng hoµ, mét nhµ n­íc c«ng - n«ng ®Çu tiªn ë khu vùc §«ng Nam ¸ ra ®êi víi môc tiªu x©y dùng mét chÕ ®é x· héi míi theo con ®­êng ph¸t triÓn cña chñ nghÜa céng s¶n. HiÕn ph¸p 1946 ®· t¹o c¬ së ph¸p lý vµ tõ ®©y quyÒn së h÷u tµi s¶n riªng cña c«ng d©n trë thµnh quyÒn hiÕn ®Þnh. NhiÖm vô cÊp b¸ch cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam lóc ®ã ph¶i xo¸ bá quyÒn së h÷u ®èi víi t­ liÖu s¶n xuÊt quan träng cña thùc d©n Ph¸p, cña c¸c ®Õ quèc kh¸c, c¸c thÕ lùc ph¶n ®éng vµ thï nghÞch, cña giai cÊp ®Þa chñ phong kiÕn Ph¸p luËt giai ®o¹n 1945 - 1959 ®· t¹o ra nh÷ng tiÒn ®Ò quan träng trong viÖc x¸c lËp quan hÖ së h÷u míi d­íi chÝnh quyÒn d©n chñ nh©n d©n. Tõ ®ã x©y dùng c¬ së vËt chÊt b¶o ®¶m cho sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña chÕ ®é míi. Trong giai ®o¹n nµy ta ®· dïng chÝnh quyÒn v« s¶n lµm c«ng cô c¶i t¹o x· héi thiÕt lËp quan hÖ s¶n xuÊt XHCN, chóng ta coi c«ng h÷u lµ môc tiªu. b. Giai ®o¹n 1959 - 1960 MiÒn B¾c tiÕn lªn CNXH, cßn miÒn nam tiÕp tôc tiÕn hµnh cuéc c¸ch m¹ng d©n téc d©n chñ nh©n d©n trong ®iÒu kiÖn míi ®Ó ®i ®Õn cuéc tæng tiÕn c«ng vµ næi dËy ngµy 30/4/1975 gi¶i phãng miÒn Nam, thèng nhÊt tæ quèc, c¶ n­íc ®i lªn CNXH. MiÒn B¾c vÒ c¬ b¶n hoµn thµnh c¶i t¹o XHCN ®èi víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ phi XHCN. NhiÖm vô chñ yÕu thêi kú nµy ta x¸c lËp vµ hoµn thiÖn chÕ ®é së h÷u XHCN ë miÒn B¾c. §iÒu 12, hiÕn ph¸p 1959 kh¼ng ®Þnh "Kinh tÕ 8
  10. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. quèc doanh thuéc së h÷u toµn d©n gi÷ vai trß l·nh ®¹o nÒn kinh tÕ quèc d©n". Trong ®ã tån t¹i c¸c h×nh thøc së h÷u lµ: Së h÷u nhµ n­íc, së h÷u cña c¸c nhµ t­ s¶n d©n téc, së h÷u cña tiÓu th­¬ng, thî thñ c«ng, hé n«ng d©n c¸ thÓ; së h÷u tËp thÓ cña c¸c HTX, ®­îc quy ®Þnh t¹i ®iÒu 11 HiÕn ph¸p 1959... thùc hiÒn c¸c NghÞ quyÕt §¹i héi §¶ng, lÇn thø III, IV, lµ võa x©y dùng võa c¶i t¹o, trong c¶i t¹o cã x©y dùng së h÷u thêi kú nµy t¹o tiÒn ®Ò quan träng cã ý nghÜa to lín cho thêi kú tiÕp theo. c. Giai ®o¹n 1980 - 1986 HiÕn ph¸p 1980 thay thÕ hiÕn ph¸p 1959 ®· ghi nhËn ph¹m vi vµ b¶n chÊt cña së h÷u toµn d©n. Trong ®ã t¹i c¸c ®iÒu 18, 19, 23, 24, 27 cña hiÕn ph¸p 1980 ®· quy ®Þnh c¸c h×nh thøc së h÷u c¬ b¶n sau: Së h÷u toµn d©n ®èi víi ®Êt ®ai, hÇm má, rõng nói s«ng hå... (§iÒu 19); Së h÷u tËp thÓ; së h÷u cña c«ng d©n. Trong ®ã ­u tiªn së h÷u nhµ n­íc vµ së h÷u tËp thÓ t¹i ®iÒu 18 hiÕn ph¸p 1980 quy ®Þnh:"ThiÕt l©p vµ cñng cè chÕ ®é së h÷u XHCN vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt nh»m thùc hiÖn mét nÒn KTQD chñ yÕu cã hai thµnh phÇn: Thµnh phÇn kinh tÕ quèc doanh thuéc së h÷u toµn d©n vµ thµnh phÇn kinh tÕ HTX thuéc "së h÷u tËp thÓ cña n«ng d©n lao ®éng". Tãm l¹i, tr­íc khi tiÕn hµnh ®æi míi §¶ng vµ Nhµ n­íc ta chñ tr­¬ng x©y dùng vµ hoµn thiÖn chÕ ®é së h÷u XHCN víi hai h×nh thøc së h÷u toµn d©n vµ së h÷u tËp thÓ, h¬n n÷a cßn cho r»ng së h÷u tËp thÓ chØ lµ mét b­íc qu¸ ®é ®Ó ®i ®Õn së h÷u toµn d©n. §¸nh gi¸ mét c¸ch kh¸ch quan th× víi h×nh thøc së h÷u toµn d©n vµ tËp thÓ ®· ®ãng gãp vµ ph¸t huy vai trß to lín nh»m ph¸t huy søc m¹nh tæng hîp kinh tÕ - x· héi ®Ó toµn §¶ng, toµn d©n, toµn qu©n ta chiÕn th¾ng trong ®Êu tranh giµnh chÝnh quyÒn (1945) vµ trong kh¸ng chiÕn chèng ®Õ quèc Ph¸p, vµ Mü... Tuy nhiªn, xÐt vÒ thùc tÕ n­íc ta qu¸ ®é lªn CNXH tõ mét n­íc n«ng nghiÖp l¹c hËu, tr×nh ®é lùc l­îng s¶n xuÊt thÊp kÐm, n¨ng suÊt lao ®éng thÊp, d©n trÝ thÊp vv... Cßn vÒ chñ quan, do qu¸ nhiÖt t×nh, céng víi sù thiÕu hiÓu biÕt nhËn thøc kh«ng ®óng nhiÒu luËn ®iÓm cña chñ nghÜa M¸c - Lªnin, nªn ®· tuyÖt ®èi ho¸ tÝnh h¬n h¼n cña së h÷u XHCN. Mét thêi gian dµi chóng ta ®· ®Þnh kiÕn víi së h÷u c¸ nh©n cña ng­êi lao ®éng, thËm chÝ coi nã lµ h×nh thøc ®èi lËp víi XHCN, lµ mÇm mèng kh«i phôc chÕ ®é bãc lét. ThËt ra, së h÷u c¸ nh©n kh«ng biÕn thµnh t­ b¶n, kh«ng biÕn thµnh c«ng cô ®Ó bãc lét ng­êi lao ®éng. Së h÷u c¸ nh©n chñ yÕu ®èi víi c¸c vËt phÈm tiªu dïng, nh»m tháa m·n c¸c nhu cÇu cña ng­êi lao ®éng phô thuéc 9
  11. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. vµo tr×nh ®é cña së h÷u x· héi. Trong "tuyªn ng«n §¶ng céng s¶n" ®· chØ ra "Chóng t«i cÇn g× ph¶i xo¸ bá së h÷u Êy, sù tiÕn bé cña c«ng nghiÖp ®· xo¸ bá vµ hµng ngµy vÉn tiÕp tôc xo¸ bá c¸i ®ã råi". Do nhÊn m¹nh ®Ò cao, tuyÖt ®èi ho¸ vai trß vµ tÝnh ­u viÖt cña kinh tÕ quèc doanh vµ kinh tÕ tËp thÓ (HTX) nªn ®Õn mét thùc tÕ: N¨ng suÊt lao ®éng thÊp kÐm, hµng ho¸ khan hiÕm thiÕu l­¬ng thùc, khñng ho¶ng kinh tÕ - x· héi. Tr­íc t×nh h×nh ®ã §¶ng ta ®· nh×n nhËn l¹i, nhËn thøc l¹i vµ thõa nhËn sai lÇm khuyÕt ®iÓm do chñ quan nãng véi muèn cã ngay CNXH vµ vËn dông quy luËt kinh tÕ sai (®Æc biÖt lµ quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt - lùc l­îng s¶n xuÊt). Tõ ®©y, ®­êng lèi ®æi míi toµn diÖn cña §¶ng céng s¶n ViÖt Nam ®­îc tËp trung trong v¨n kiÖn §¹i héi VI (1986) vµ tiÕp tôc sau nµy ®­îc c¸c §¹i héi VII, VIII kh¼ng ®Þnh lµ: Chóng ta x©y dùng nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn, vËn ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc theo ®Þnh h­íng XHCN. 2. C¬ cÊu së h÷u trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ë n­íc ta hiÖn nay: Chóng ta tiÕn hµnh c«ng cuéc ®æi míi, tiÕn hµnh hoµn thiÖn quan hÖ s¶n xuÊt XHCN, tr­íc hÕt lµ ®iÒu chØnh c¸c h×nh thøc së h÷u vèn cã, lµ kÕt hîp mét c¸ch tèi ­u c¸c lîi Ých: Lîi Ých c¸ nh©n, lîi Ých tËp thÓ víi lîi Ých cña nhµ n­íc. Sù ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc së h÷u viÖc ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn kh«ng ph¶i lµ"thôt lïi" kh«ng lµm "MÊt CNXH" nh­ mét sè ng­êi lÇm t­ëng mµ chÝnh lµ mét chñ tr­¬ng lín ®Ó khai th¸c, ph¸t huy mäi tiÒm n¨ng cña toµn x· héi còng nh­ tranh thñ c¸c n­íc vµ c¸c tæ chøc quèc tÕ. C¬ së lý luËn cña viÖc x¸c lËp tÝnh ®a d¹ng c¸c h×nh thøc së h÷u thÓ hiÖn ë luËn ®iÓm cña C.M¸c vµ ¡nghen cho r»ng c¸c h×nh thøc së h÷u ®ù¬c x¸c lËp bëi tr×nh ®é x· héi ho¸ s¶n xuÊt. V× vËy, chñ tr­¬ng ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn, ®a d¹ng ho¸ së h÷u lµ mét thµnh tùu lín c¶ vÒ lý luËn vµ thùc tiÔn cña c«ng cuéc ®æi míi. Víi nh÷ng thµnh tùu ®¸ng mõng vÒ kinh tÕ - x· héi cña ®Êt n­íc ta sau h¬n 10 n¨m ®æi míi ®· chøng tá ®­êng lèi ®æi míi cña §¶ng lµ hoµn toµn ®óng ®¾n, hîp lý. Thùc tÕ còng cho thÊy mét nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ®­¬ng nhiªn ph¶i bao gåm nhiÒu h×nh thøc së h÷u ®Ó phï hîp víi tÝnh chÊt ®Æc ®iÓm cña tõng thµnh phÇn kinh tÕ vµ phï hîp còng nh­ khai th¸c, thóc ®Èy ®­îc c¸c yÕu tè cña lùc l­îng s¶n xuÊt ë c¸c tr×nh ®é kh¸c nhau ph¸t triÓn. 10
  12. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Khi thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®æi míi cña §¶ng, Nhµ nø¬c ta ®· ban hµnh nhiÒu v¨n b¶n ph¸p luËt thÓ chÕ ho¸ vÒ së h÷u ph¶n ¸nh tr×nh ®é x· héi ho¸ cña lùc l­îng s¶n xuÊt n­íc ta cßn thÊp kh«ng ®ång ®Òu. V× thÕ øng vãi nã lµ c¸c h×nh thøc së h÷u ®a d¹ng. Bëi v×: ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ - x· héi, n©ng cao ®êi sèng nh©n d©n, thùc hiÖn d©n giµu n­íc m¹nh, x· héi c«ng b»ng v¨n minh lµ môc ®Ých cuèi cïng cña chÕ ®é x· héi ta. Trong ph¹m vi hÑp cã thÓ coi së h÷u lµ mét trong nh÷ng ph­¬ng tiÖn ®Ó ®¹t môc tiªu nµy vµ b­íc ®Çu thùc hiÖn CNH, H§H ®Êt n­íc (v¨n kiÖn héi nghÞ ®¹i biÓu gi÷a nhiÖm kú kho¸ VII 1/1994) vai trß cña mçi h×nh thøc së h÷u trong mét chÕ ®é së h÷u cã ý nghÜa vµ t¸c dông kh¸c nhau trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. §iÒu 15, hiÕn ph¸p 1992, quy ®Þnh"c¬ cÊu kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn víi c¸c h×nh thøc tæ chøc s¶n xuÊt - kinh doanh ®a d¹ng dùa trªn chÕ ®é së h÷u toµn d©n, së h÷u tËp thÓ, së h÷u ta nh©n trong ®ã së h÷u toµn d©n vµ së h÷u tËp thÓ lµ nÒn t¶ng". Ta lÇn l­ît xem xÐt xu h­íng vËn ®éng vµ biÕn ®æi cña c¸c h×nh thøc së h÷u, ë n­íc ta hiÖn nay. a. Së h÷u toµn d©n: ë nø¬c ta hiÖn nay, hiÕn ph¸p 1992 vµ luËt ®Êt ®ai ®· quy ®Þnh râ:"§Êt ®ai, rõng nói, s«ng hå, nguån n­íc, tµi nguyªn trong lßng ®Êt, nguån lîi ë vïng biªn, thÒm lôc ®Þa vµ vïng trêi... C¸c tµi s¶n kh¸c mµ ph¸p luËt quy ®Þnh lµ cña nhµ n­íc, ®Òu thuéc së h÷u toµn d©n". XÐt vÒ mÆt kinh tÕ, ®Êt ®ai lµ ph­¬ng tiÖn tån t¹i c¬ b¶n cña mét céng ®ång ng­êi. XÐt vÒ mÆt x· héi, ®Êt ®ai lµ l·nh thæ. Nh­ng xÐt c¶ hai ph­¬ng diÖn, cã thÓ nãi ®Êt ®ai kh«ng thÓ lµ ®èi t­îng së h÷u cña riªng ai. ViÖc ®Êt ®ai thuéc së h÷u toµn d©n mµ Nhµ n­íc lµ ng­êi ®¹i diÖn së h÷u vµ qu¶n lý kh«ng hÒ m©u thuÉn víi viÖc trao quyÒn cho c¸c hé n«ng d©n, kÓ c¶ c¸c quyÒn ®­îc chuyÓn nh­îng, quyÒn sö dông ®Êt ®ai l©u dµi æn ®Þnh. ViÖc t¸ch hÕt quyÒn së h÷u vµ quyÒn sö dông ®Êt ®ai nµy nÕu biÕt gi¶i quyÕt sÏ ®em l¹i søc bËt cho lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn. V¨n kiÖn ®¹i héi III cña §¶ng ta ®· chØ râ:"Trªn c¬ së chÕ ®é së h÷u toµn d©n vÒ ®Êt ®ai, ruéng ®Êt thu ®­îc giao cho n«ng d©n sö dông l©u dµi. Nhµ n­íc qui ®Þnh b»ng ph¸p luËt, c¸c vÊn ®Ò thõa kÕ, chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt...". Nh­ vËy, së h÷u toµn d©n ë n­íc ta hiÖn nay ®· ®­îc x¸c ®Þnh theo néi dung míi, cã nhiÒu kh¶ n¨ng ®Ó trë thµnh nguån lùc ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi. 11
  13. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. b. VÒ së h÷u nhµ n­íc: Trong thêi kú bao cÊp tr­íc ®©y chóng ta ®· ®ång nhÊt së h÷u nhµ n­íc víi së h÷u toµn d©n. Do nhÇm lÉn nh­ vËy, cã thêi gian dµi ng­êi ta bá quªn h×nh thøc së h÷u nhµ n­íc, chØ quan t©m ®Æc biÖt tíi h×nh thøc së h÷u toµn d©n víi chÕ ®é c«ng h÷u tån t¹i d­íi hai h×nh thøc së h÷u toµn d©n vµ tËp thÓ. Vµ còng bëi v× së h÷u toµn d©n g¾n kÕt víi sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ quèc doanh. V× vËy mµ chóng ta ®· ra søc quèc doanh ho¸ nÒn kinh tÕ víi niÒm tin cho r»ng cã nh­ vËy míi cã CNXH nhiÒu h¬n. Trong mét x· héi mµ nhµ n­íc cßn tån t¹i th× së h÷u toµn d©n ch­a cã ®iÒu kiÖn vËn ®éng trªn bÒ mÆt cña ®êi sèng kinh tÕ nãi chung. H×nh thøc së h÷u nhµ n­íc, xÐt vÒ tæng thÓ míi chØ lµ kÕt cÊu bªn ngoµi cña së h÷u nhµ n­íc ë n­íc ta, cã lÏ thÓ hiÖn chñ yÕu ë khu vùc kinh tÕ quèc doanh, khu vùc cña doanh nghiÖp nhµ n­íc. c. Së h÷u hîp t¸c: ë n­íc ta tr­íc ®©y, h×nh thøc nµy chñ yÕu tån t¹i d­íi h×nh thøc HTX, víi néi dung lµ c¶ gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ sö dông cña ®èi t­îng së h÷u ®Òu lµ cña chung mµ c¸c x· viªn lµ chñ së h÷u. ChÝnh v× vËy mµ víi h×nh thøc nµy quyÒn mua b¸n hoÆc chuyÓn nh­îng TLSX diÔn ra rÊt phøc t¹p. QuyÒn cña c¸c tËp thÓ s¶n xuÊt th­êng h¹n chÕ, song l¹i cã t×nh tr¹ng l¹m quyÒn. Sù kh«ng x¸c ®Þnh, sù "nhËp nh»ng" víi quyÒn së h÷u nhµ n­íc vµ víi së h÷u t­ nh©n tr¸ h×nh còng phæ biÕn. §Ó ho¹t ®éng ra khái t×nh tr¹ng ®ã, trong bèi c¶nh nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng hiÖn nay th× ph¶i ®Þnh râ quyÒn mua b¸n chuyÓn nh­îng t­ liÖu s¶n xuÊt ®èi víi c¸c tËp thÓ s¶n xuÊt - kinh doanh. ChØ nh­ vËy, së h÷u tËp thÓ míi trë thµnh h×nh thøc së h÷u cã hiÖu qu¶. H×nh thøc së h÷u hîp t¸c lµ mét h×nh thøc tiÕn bé trong thêi kú qu¸ ®é lªn CNXH. V× vËy, cÇn ph¶i duy tr× vµ ph¸t triÓn h¬n n÷a h×nh thøc nµy khi x©y dùng CNXH, nh­ Lªnin nãi "chÕ ®é cña nh÷ng x· viªn HTX v¨n minh lµ chÕ ®é XHCN". Hîp t¸c x· lµ nhu cÇu thiÕt th©n cña kinh tÕ hé gia ®×nh, cña nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸. Khi lùc l­îng s¶n xuÊt trong n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n, c«ng nghiÖp nhá ph¸t triÓn tíi mét tr×nh tù nhÊt ®Þnh nã sÏ thóc ®Èy qu¸ tr×nh hîp t¸c. Nhu cÇu vÒ vèn, cung øng vËt t­, tiªu thô s¶n phÈm... ®ßi hái c¸c hé s¶n xuÊt ph¶i hîp t¸c víi nhau míi cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ ph¸t triÓn. ChÝnh ®iÒu ®ã ®· lµm liªn kÕt nh÷ng ng­êi lao ®éng l¹i víi nhau vµ lµm n¶y sinh quan hÖ së h÷u tËp thÓ.Thùc tiÔn cho thÊy ®· cã nh÷ng h×nh thøc HTX kiÓu 12
  14. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. míi ra®êi do nhu cÇu tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong thÞ tr­êng. §iÒu nµy cho thÊy kÕt cÊu bªn trong cña tËp thÓ ®· thay ®æi phï hîp víi n­íc ta hiÖn nay. d, Së h÷u c¸ thÓ: ë n­íc ta h×nh thøc nµy tån t¹i chñ yÕu d­íi h×nh thøc kinh tÕ c¸ thÓ, tiÓu chñ. tr­íc ®©y kinh tÕ c¸ thÓ, tiÓu chñ ë n­íc ta cã tÝnh chÊt tù cÊp, tù tóc, l¹i bÞ trãi buéc bëi c¬ chÕ qu¶n lý. HiÖn n¸y nã ®ang ®­îc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn vµ ®ang cã xu h­íng ph¸t triÓn thuËn lîi . kinh tÕ c¸ thÓ cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi kinh tÕ hîp t¸c x·, v× thÕ h×nh thøc sì h÷u c¸ thÓ còng cã quan hÖ kh¨ng khÝt víi h×nh thøc së h÷u hîp t¸c. kinh tÕ c¸ thÓ, tiÓu chñ cã ®iÒu kiÖn ph¸t huy nhanh vµ cã hiÖu qu¶ tiÒm n¨ng vÒ vèn, Søc lao ®éng, tay nghÒ cña tõng nhãm, tõng ng­êi d©n. T¹i ®ai héi VIII , §¶ng ta ®· nªu râ: Kinh tÕ c¸ thÓ ,tiÓu chñ cã vÞ trÝ quan träng, l©u dÇi. Gióp ®ì kinh tÕ chÝnh trÞ, tiÓu chñ gi¶i quyÕt c¸c khã kh¨n vÒ vèn, khoa häc vµ c«ng nghÖ, vÒ th­¬ng tr­êng tiªu thô s¶n phÈm. HoÆc lµm vÖ tinh cho c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc hay hîp t¸c x·. Chóng ta ®Òu biÕt kinh tÕ c¸ thÓ, tiÓu chñ vÒ thùc chÊt lµ thµnh phÇn kinh tÕ s¶n xuÊt nhá. Nã dùa trªn së h÷u nhá vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt vµ vÒ lao ®éng cña b¶n th©n vµ cho ®Ðn nay nã vÉn ®­îc coi lµ së h÷u c¸ nh©n. Thø së h÷u cã nh©n ®ã kh«ng ph¶i lµ mét chÕ ®é së h÷u ®éc lËp. Bëi thÕ, nã kh«ng thÓ t¹o ra quan hÖ s¶n xuÊt, hoÆc ®¹i diÖn cho 1 quan hÖ s¶n xuÊt mµ chØ lµ kÕt qu¶ tÊt yÕu cña quan hÖ s¶n xuÊt ®©ng tån t¹i thµnh phÇn kinh tÕ nµy còng lu«n chÞu sù t¸c ®éng trªn nh­ng quy luËt kinh doanh vµ lu«n bÞ ph©n t¸n v× thÕ cÇn ph¶i cã biÖn ph¸p kinh tÕ ®Ó t¹i ®©y phãng dÇn vµ c¸c biÕn nã theo dÞnh h­íng x· héi chñ nghÜa. e, Së h÷u t­ b¶n t­ nh©n: ë n­íc ta kinh tÕ t­ b¶n t­ nh©n ®ang h×nh thµnh ph¸t triÓn. §©y lµ thµnh phÇn kinh tÕ dùa trªn chÕ ®é së h÷u tù nh©n TBCN vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt. Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn, së h÷u t­ b¶n t­ nh©n, bao gåm c¶ doanh nghiÖp cña c¸c nhµ t­ s¶n vµ c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ mµ phÇn lín. Vèn do mét hoÆc mét sè t­ nh©n gãp l¹i, thuª lao ®éng s¶n xuÊt- kinh doanh d­íi h×nh thøc xÝ nghiÖp t­ doanh hay c«ng ty cæ phÇn t­ nh©n. Nã còng bao gåm c¶ h×nh thøc kinh tÕ t­ b¶n t­ nh©n n­íc ngoµi ®Çu t­ 100% vèn hoÆc n¾m gi÷ tû lÖ vèn khèng chÕ. Trong thêi kú qu¸ ®é ph¸t triÓn s¶n xuÊt TBCN kh«ng cßn nguyªn vÑn n÷a. Bëi thÕ, kinh tÕ t­ b¶n t­ nh©n ë n­íc 13
  15. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. ta chØ ho¹t ®éng víi t­ c¸ch lµ mét thµnh phÇn kinh tÕ trong nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn, ®­îc B¸c h« quyÒn së h÷u vµ lîi Ých hîp ph¸p. + Së h÷u hçn hîp. Së h÷u hçn hîp lµ h×nh thøc së h÷u c¬ chÕ tham gia cña nhiÒu lo¹i chñ thÓ kh¸c nhau vÒ tÝnh chÊt. Cã thÓ nãi ®©y lµ lo¹i h×nh kinh tÕ chung gian, cã T/C ®em xem gi÷a thµnh phÇn kinh tÕ t­ b¶n chñ nghÜa vµ x· héi chñ nghÜa. HiÖn nay ë n­íc ta cã ba lo¹i chñ thÓ kÕt hîp víi nhau thµnh h×nh thøc së h÷u hçn hîp. §ã lµ Nhµ n­íc, tËp thÓ vµ t­ nh©n ®Ó t¹o nªn c¸c d¹ng sö h÷u sinh ®éng nh­: Nhµ n­íc vµ nh©n d©n Nhµ n­íc vµ tËp thÓ; Nhµ n­íc ; tËp thÓ vµ t­ nh©n; tËp thÓ vµ t­ nh©n v.v.... Thùc chÊt ®©y lµ c¸c xÝ nghiÖp (hoÆc c«ng ty) cæ phÇn. §ã lµ c¸c h×nh thøc tæ chøc kinh tÕ kh«ng thuéc h¼n vµo mét thµnh phÇn kinh tÕ nµo. Hiªn nay chóng ta cßn ph¶i sö dông chñ nghÜa t­ b¶n Nhµ n­íc hay h×nh thøc t­ b¶n Nhµ n­íc lµm ph­¬ng tiÖn vµ cøu c¸ch ®Ó ph¸t triÓn. Bëi v× chñ nghÜa t­ b¶n Nhµ n­íc theo Lª -nin lµ mét h×nh thøc phæ biÕn trong TKQ§ vµ sù tån t¹i cña nã lµ cÇn thiÕt: Trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn mçi h×nh thøc së h÷u nãi trªn cã vÞ trÝ vµ vai trß riªng cña chóng. §Þa vÞ lÞch sö cña chóng phô thuéc vµo sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt vµ tr×nh ®é qu¶n lý, vµo tiÕn tr×nh ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. §Æc biÖt trong thêi gian nµy, Nhµ n­íc ta tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ ®a d¹ng ho¸ ë h÷u m¹nh mÏ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc lµm ¨n thua lç kÐo dµi hoÆc doanh nghiÖp kh«ng thuéc lo¹i Nhµ n­íc ®éc quyÒn l¾m gi÷, ngay c¶ c¸c doanh nghiÖp cña Tæng c«ng ty 90, Tæng c«ng ty 91. III. ý nghÜa cña vÊn ®Ò nghiªn cøu: 1. ý nghÜa lý luËn: Së h÷u lµ mét vÊn ®Ò hÕt søc quan träng vµ phøc t¹p khi nghiªn cøu xem xÐt vÊn ®Ò së h÷u cña mét ®Êt n­íc ta. Cã thÓ biÕt ®­îc ®Êt n­íc ®ã ®ang trong giai ®o¹n ph¸t triÓn nµo? cao hay thÊp? cã xu h­íng nµo? ViÖc n¾m v÷ng vÊn ®Ò së h÷u, ®Æc biÖt lµ luËn ®iÓm cña chñ nghÜa M¸c - Lªnin sÏ lµ c¬ së lý luËn nÒn t¶ng t­ t­ëng cho viÖc ho¹ch ®Þnh, ®Þnh h­íng ph¸t triÓn cho ®Êt n­íc. 14
  16. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §ã lµ c¨n cø ®Ó ®Êu tranh chèng c¸c t ­ t­ëng ph¶n ®éng. Chèng ®èi, xuyªn t¹c nh­ quan ®iÓm t­ s¶n cho r»ng chÕ ®é SHTNTNCN lµ bÊt diÖt. 2. ý nghÜa thùc tiÔn: ChÕ ®é së h÷u víi c¸c h×nh thøc sì h÷u ®a d¹ng t­¬ng øng víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau hiÖn nay ë n­íc ta ®ang cã qu¸ tr×nh hoµ nghuyÖn, d¸m xem , bæ xung cho nhau ®Î ph¸t triÓn trong mét hµnh lang ®Þnh h­íng XHXHCN. §©y lµ viÖc lùa chän hî quy luËt vµ cã hiÖu qu¶, ph¸t huy ®­îc vai trß cña c¸c h×nh thøc së h÷u. §Ó vËn hµnh cã hiÖu qu¶ c¬ cÊu së h÷u ®ång thêi thùc hiÖn ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc së h÷u vµ ph¸t huy vai trß cña c¸c thµnh phµn kinh tÕ; 1. Nhãm gi¶i ph¸p chÝnh trÞ ph¸p lý: §¶ng céng s¶n ViÖt Nam ban hµnh c¸c chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch së h÷u ®óng ®¾n, kÞp thêi, phï hîp... Nhµ n­íc kÞp thêi thÓ chÕ ho¸ chóng thµnh ph¸p luËt ®Ó ®iÒu chØnh c¸c quan hÖ së h÷u x· héi vËn hµnh tèt. Víi c¸c chÝnh s¸ch tËp trung nh­: chÝnh s¸ch së h÷u; chÝnh s¸ch ®èi víi viÖc sö dông, qu¶n lý tµi s¶n thuéc së h÷u nhµ n­íc cña c¸c c¬ quan, tæ chøc c¸ nh©n; hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ së h÷u, chÝnh s¸ch ®èi víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ vv... 2. C¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ - x· héi Nh»m t¹o ra c¬ së kinh tÕ - vËt chÊt - kü thuËt ®Ó b¶o ®¶m, còng nh­ t¹o ra m«i tr­êng kinh tÕ - x· héi æn ®Þnh, lµnh m¹nh cho c¸c quan hÖ së h÷u tù do vËn hµnh trong khu«n khæ ph¸p luËt trong ®ã: - C¸c thµnh phÇn kinh tÕ nhµ n­íc, tæ chøc, c¸ nh©n ®Òu b×nh ®¼ng trong thÞ tr­êng, cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc. - Gi¸o dôc ý thøc ph¸p luËt, tr¸ch nhiÖm x· héi gi¸o dôc truyÒn thèng lÞch sö vµ c¸c kiÕn thøc hiÓu biÕt vÒ së h÷u cho mäi c«ng d©n. §Ó tõ ®ã cã th¸i ®é xö sù ®óng ®¾n, hîp ph¸p. - Gi¶i quyÕt vÊn ®Ò së h÷u ®Ó t¹o ®éng lùc cho ph¸t triÓn kinh tÕ trong sù nghiÖp ®æi míi, thùc hiÖn d©n giµu n­íc m¹nh, x· héi c«ng b»ng, v¨n minh. Nh­ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ph©n biÖt râ quyÒn së h÷u, quyÒn qu¶n lý vµ quyÒn sö dông... hay vÊn ®Ò cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc. 3. Trong viÖc c¶i t¹o c¸c quan hÖ së h÷u cÇn l­u ý c¸c vÊn ®Ò sau: 15
  17. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. - VÊn ®Ò c¬ chÕ t¸c ®éng cña së h÷u t¸i thÞ tr­êng - Néi dung c¶i t¹o c¸c quan hÖ së h÷u. - VÊn ®Ò "phi nhµ n­íc ho¸" vµ "t­ nh©n ho¸" - VÊn ®Ò tæ chøc vµ qu¶n lý khu vùc kinh tÕ nhµ n­íc. - Nh÷ng doanh nghiÖp nµo lµ ®èi t­îng cña t­ nh©n ho¸, cæ phÇn ho¸. 16
  18. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. C.KÕt luËn VÊn ®Ò së h÷u ®Æt ra lµ kh¸ch quan mang ý nghÜa lý luËn vµ thùc tiÔn s©u s¾c. Víi tÝnh chÊt, ®Æc ®iÓm cña thêi kú qu¸ ®é lªn CNXH cña n­íc ta lµ thùc hiÖn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn, vËn ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc. Trong khi cÇn ph¶i thóc ®Èy lùc l­îng s¶n xuÊt cßn thÊp kÐm ph¸t triÓn th× tÊt yÕu ph¶i thõa nhËn c¸c h×nh thøc së h÷u ®a d¹ng tån t¹i ®an xen, hoµ quyÖn víi nhau, bæ sung vµ cïng ph¸t triÓn. HiÖn nay viÖc hoµn thiÖn c¬ së lý luËn vµ tæng hîp thùc tiÔn cña "vÊn ®Ò së h÷u" lµ vÊn ®Ò bóc xóc cÇn gi¶i quyÕt, ®Ó n­íc ta võa ph¸t huy ®­îc "néi lùc", l¹i më cöa, hoµ nhËp tranh thñ sù giao l­u hîp t¸c quèc tÕ vµ chèng ®­îc 4 nguy c¬: Tôt hËu, chÖch h­íng, diÔn biÕn hoµ b×nh, vµ tham nhòng, bu«n lËu... TÊt c¶ nh»m ph¸t huy søc m¹nh tæng hîp ®Ó n©ng cao ®êi sèng nh©n d©n, ph¸t triÓn bÒn v÷ng ®Êt n­íc, n©ng cao thÕ vµ lùc cña ViÖt Nam trªn tr­êng quèc tÕ. Qua ph©n tÝch së h÷u chóng ta cßn thÊy gi÷a së h÷u vµ gi¸ trÞ cã c¬ së chung thèng nhÊt. Së h÷u mÆt ®Þnh tÝnh cña quan hÖ kinh tÕ, cßn gi¸ trÞ lµ mÆt ®Þnh l­îng cña c¸c quan hÖ nµy. Nh­ thÕ së h÷u ®em l¹i néi dung cho c¸c quan hÖ gi¸ trÞ vµ thÞ tr­êng . Do ®ã nã béc lé mèi quan hÖ gi÷a së h÷u vµ thÞ tr­êng. Së h÷u chØ tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong nh÷ng ®iÒu kiÖn thÞ tr­êng, nhê thÕ h×nh thµnh c¬ chÕ t¸c ®éng gi÷a chóng. §ã lµ c¬ chÕ thùc hiÖn c¸c lîi Ých kinh tÕ cña së h÷u vµ c¬ chÕ c¹nh tranh gi÷a c¸c h×nh thøc së h÷u. 17
  19. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. D.Danh môc tµi liÖu tham kh¶o 1. C.M¸c vµ ¡nghen: Tuyªn ng«ng cña §¶ng céng s¶n toµn tËp, tËp 4. 2. C.M¸c vµ ¡nghen:Toµn tËp, tËp 5, tËp 2 3. V.I Lªnin toµn tËp, tËp 32, 36, 43, 44, 45 - NXB tiÕn bé Matxc¬va. 4. V¨n kiÖn ®¹i héi §¶ng VI, VII vµ VIII 5. Kinh tÕ chÝnh trÞ M¸c - Lªnin, tËp 1, n¨m 1997, NXB Gi¸o dôc. 6. Kinh tÕ chÝnh trÞ M¸c - Lªnin, tËp 2, n¨m 1990, NXB Gi¸o dôc 7. Gi¸o tr×nh lý luËn chung vÒ nhµ n­íc vµ ph¸p luËt - Tr­êng §¹i häc LuËt Hµ Néi n¨m 1996. 8. Gi¸o tr×nh luËt d©n sù , tËp 1 vµ tËp 2, Tr­êng §¹i häc LuËt Hµ Néi n¨m 1998. 9. T¹p chÝ nghiªn cøu kinh tÕ, sè 243 - th¸ng 8/1998 10. T¹p chÝ nghiªn cøu kinh tÕ sè 250 - th¸ng 3/1999 11. T¹p chÝ nghiªn cøu kinh tÕ sè 220 - th¸ng 5/1997 12. T¹p chÝ nghiªn cøu kinh tÕ sè 227 - th¸ng 4/1997 13. T¹p chÝ nghiªn cøu kinh tÕ sè 237 - th¸ng 2/1999 14. T¹p chÝ nghiªn cøu kinh tÕ sè 244 - th¸ng 9/1998 15. LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam, NXB ChÝnh trÞ quèc gia - Hµ Néi 1996. 16. Niªn gi¸m thèng kª 1995 Môc lôc Trang 1 A/PhÇn më ®Çu B/ PhÇn néi dung 4 18
  20. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. I. Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vÒ ph¹m trï së h÷u 4 1. Mét sè kh¸i niÖm liªn quan 4 a. ChiÕm h÷u lµ g×? 4 b. Së h÷u lµ g×? 4 c. Quan hÖ së h÷u lµ g×? 5 d. C¸c h×nh thøc së h÷u 5 e. QuyÒn së h÷u lµ g×? 6 g. ChÕ ®é së h÷u lµ g×? 6 2. Hai chÕ ®é së h÷u c¬ b¶n trong lÞch sö 6 a. Sù xuÊt hiÖn vµ tån t¹i cña chÕ ®é së h÷u t­ nh©n 6 b. ChÕ ®é së h÷u, x· héi vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt 9 3. Sù h×nh thµnh ph¸t triÓn biÕn ®æi cña së h÷u lµ mét qóa tr×nh lÞch sö 10 tù nhiªn a. Hai mÆt cña nÒn s¶n xuÊt x· héi 10 b. Sù t¸ch rêi gi÷a quyÒn së h÷u, quyÒn qu¶n lý vµ quyÒn sö dông t­ 12 liÖu s¶n xuÊt II. C¬ cÊu së h÷u trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ 15 tr­êng ë ViÖt Nam 1. C¬ cÊu së h÷u cña ViÖt Nam tr­íc ®æi míi (1986) 15 a. Giai ®o¹n 1945 - 1959 15 b. Giai ®o¹n 1959 - 1980 15 c. Giai ®o¹n 1980 - 1986 16 2. C¬ cÊu së h÷u trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ë n­íc ta hiÖn nay 17 a. Së h÷u toµn d©n 18 b. Së h÷u nhµ nø¬c 19 c. Së h÷u hîp t¸c 19 d. së h÷u t­ b¶n t­ nh©n 20 e. Së h÷u t­ b¶n tù nhiªn 20 f. Së h÷u hçn hîp 21 III. ý nghÜa vÊn ®Ò nghiªn cøu 21 IV. Mét sè gi¶i ph¸p ®Ó vËn hµnh hiÖu qu¶ c¬ cÊu së h÷u ë n­íc ta 22 1. Nhãm gi¶i ph¸p chÝnh trÞ - ph¸p lý 22 2. Nhãm gi¶i ph¸p kinh tÕ - x· héi 22 3. ViÖc c¶i t¹o c¸c quan hÖ së h÷u 23 24 C. KÕt luËn D. Danh môc tµi liÖu tham kh¶o 25 19
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.01: Bộ Luận Văn Thạc Sĩ Quản Trị Kinh Doanh MBA
165 tài liệu
2049 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
4=>1