Bài dự thi: Tìm hiểu lịch sử quan hệ đặc biệt Việt Nam - Lào, Lào - Việt Nam năm 2017 - Đào Đức Mạnh

BÀI DỰ THI<br /> TÌM HIỂU LỊCH SỬ QUAN HỆ ĐẶC BIỆT<br /> VIỆT NAM ­ LÀO, LÀO ­ VIỆT NAM NĂM 2017<br /> Người tham gia: <br /> <br /> Họ và tên: Đào Đức Mạnh Đơn vị:  Phó Bí thư  Chi đoàn  Công <br /> Ngày sinh: 02/09/1992 an,   Đoàn  phường   Phước   Long,   Nha <br /> Giới tính: Nam Trang, Khánh Hoà<br /> Nghề nghiệp: Công an Nơi   thường   trú:   372   Nguyễn   Tất <br /> Dân tộc: Kinh Thành, Tổ 1, M’Drắk, Dak Lak<br /> Tôn giáo: không Số điện thoại:01.666.731.977 <br /> NỘI DUNG BÀI DỰ THI<br /> Cứ  đến những ngày mùa thu tháng 8 lịch sử, lòng tôi lại nôn nao nhớ  về <br /> một ngày kỷ niệm in rất sâu đậm trong tim mỗi người con hai dân tộc hai sườn <br /> dãy Trường Sơn oai nghiêm, hùng vĩ: Việt Nam ­ Lào, Lào ­ Việt Nam, đó là <br /> ngày thiết lập quan hệ ngoại giao hai nước, điểm khởi đầu về  thể  thức để  hai <br /> dân tộc càng gần nhau, càng giúp đỡ, chia ngọt sẻ  bùi, cùng phát huy những <br /> tương đồng từ  bao đời của hai dân tộc nay càng có cơ  hội phát triển, mang lại <br /> những hoa thơm trái ngọt trong công cuộc dựng xây xã hội chủ nghĩa của hai đất  <br /> nước anh em ruột thịt, ngày 05 tháng 9 năm 1962, khi mà cuộc kháng chiến <br /> chống Đế  quốc Mỹ  xâm lược đang bước vào cao trào với những biến chuyển  <br /> mới, khó khăn, thử  thách nhưng cũng thể  hiện bản lĩnh, tinh thần đoàn kết, <br /> chính nghĩa hai dân tộc để đưa cuộc khởi nghĩa, sự hợp tác đi từ thắng lợi quan <br /> trọng này đến thắng lợi quan trọng khác, quyết định hoà bình, độc lập, tự  do, <br /> thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ mỗi quốc gia tự chủ, bình đẳng và hơn hết, tim <br /> tôi không bao giờ quên, cũng không lần nào không bồi hồi, xúc động và… rưng  <br /> rưng khi nhớ  đến câu ca của Chủ  tịch Hồ  Chí Minh thấm sâu trong lòng mỗi <br /> người con Việt ­ Lào:<br /> Việt ­ Lào, hai nước chúng ta<br /> Tình sâu hơn nước Hồng Hà, Cửu Long<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 1<br />  Câu ca  ấy có thể  thay tôi nói những suy nghĩ của mình về  tình đoàn kết,  <br /> gắn bó keo sơn, thuỷ chung, khăng khít giữa hai dân tộc hiếm thấy trong lịch sử <br /> nhân loại.<br /> Trải lòng mình một chút, trở  lại với cuộc thi “Tìm hiểu lịch sử  quan hệ <br /> đặc biệt Việt Nam ­ Lào, Lào ­ Việt Nam năm 2017” được tổ chức nhiều lần, <br /> tôi vui mừng biết bao khi biết tin cuộc lần lại một lần n ữa diễn ra vì đây là cơ <br /> hội tôi mong chờ,  ấp  ủ  để  được trải lòng mình về  tình cảm với những người <br /> anh em ruột thịt bên kia dãy Trường Sơn mà không dễ  gì kẻe xiết cũng không <br /> phải lúc nào cũng có cơ hội thuận lợi để “dốc bầu”.<br /> Lào là quốc gia Đông Nam Á trong bán đảo Đông Dương có chung đường <br /> biên giới dài 2069 km  về  phía Tây,  được Việt Nam ôm trọn phía biển Đông, <br /> đường biên giới giữa Việt Nam và Lào trải dài suốt 10 tỉnh của Việt Nam là: <br /> Điện Biên, Sơn La, Thanh Hoá, Nghệ  An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, <br /> Thừa Thiên ­ Huế, Quảng Nam và Kon Tum cũng thật trùng hợp tiếp giáp với 10 <br /> tỉnh phía Lào là: Phông­xa­lỳ, Luông­pha­bang, Hủa­phăn, Xiêng­khoảng, Bô­ly­<br /> khăm­xay, Khăm­muồn, Xa­van­na­khẹt, Xa­la­van, Xê­kông và Ắt­tạ­phư. Quan <br /> hệ đặc biệt Việt Nam ­ Lào có nhiều cơ sở khách quan, tất yếu.<br /> Về các điều kiện tự nhiên, Việt Nam và Lào nằm ở trung tâm bán đảo Ấn ­ <br /> Trung, thuộc vùng  Đông Nam  Á lục  địa. Trong phạm vi của bán  đảo  Đông <br /> Dương, Việt Nam nằm  ở phía đông dãy Trường Sơn, như  một bao lơn nhìn ra <br /> biển; Lào nằm  ở  sườn tây dãy Trường Sơn, lọt sâu vào vùng đất liền của bán  <br /> đảo. Như vậy, dãy Trường Sơn có thể ví như cột sống của hai nước, tạo thành <br /> biên giới tự nhiên trên đất liền giữa Việt Nam và Lào. Với địa hình tự nhiên này, <br /> về  đường bộ  cả  Việt Nam và Lào đều theo trục Bắc  ­  Nam. Còn về  đường <br /> biển, con đường gần nhất để  Lào có thể  thông thương ra biển đó là từ  Sầm <br /> Nưa thuộc tỉnh Hủa Phăn (Lào) qua Thanh Hoá; Xiêng khoảng (Lào) qua Nghệ <br /> An; Khăm Muộn (Lào) qua Hà Tĩnh; Xa­van­na­khẹt (Lào) qua Quảng Trị  và <br /> Khăm Muộn (Lào) qua Quảng Bình. Do điều kiện tự  nhiên nên sự  phát triển  <br /> kinh tế  ­ xã hội của Việt Nam và Lào có nhiều điểm tương đồng, lại vừa có  <br /> những nét khác biệt. Dãy Trường Sơn, biên giới tự nhiên giữa Việt Nam và Lào <br /> <br /> 2<br /> được ví như  bức tường thành hiểm yếu, để  hai nước tựa lưng vào nhau, phối  <br /> hợp giúp đỡ lẫn nhau tạo ra thế chiến lược khống chế những địa bàn then chốt  <br /> về  kinh tế  và quốc phòng, trở thành điểm tựa vững chắc cho Việt Nam và Lào <br /> trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nước.<br /> Về các nhân tố dân cư, xã hội: Việt Nam và Lào đều là những quốc gia đa <br /> dân tộc, đa ngôn ngữ. Hiện tượng một tộc người sống xuyên biên giới quốc gia  <br /> của hai nước, hoặc nhiều nước là đặc điểm tự nhiên của sự phân bố tộc người  <br /> ở khu vực Đông Nam Á nói chung, ở Việt Nam và Lào nói riêng. Đặc điểm này, <br /> đến nay vẫn tiếp tục chi phối mạnh mẽ các mối quan hệ khác trên đường biên  <br /> giới quốc gia Việt Nam­Lào. Chính quá trình cộng cư, hoặc sinh sống xen cài  <br /> của những cư dân Việt Nam và cư  dân Lào trên địa bàn biên giới của hai nước  <br /> đã dẫn đến việc cùng khai thác và chia sẻ nguồn lợi tự nhiên, đặc biệt là nguồn  <br /> lợi sinh thuỷ. Điều này, thêm một lần nữa khẳng định các quan hệ cội nguồn và  <br /> quan hệ  tiếp xúc chính là những điều kiện lịch sử  và xã hội đầu tiên, tạo ra  <br /> những mối dây liên hệ và sự  giao thoa văn hoá nhiều tầng nấc giữa cư dân hai <br /> nước.<br /> Về  nhân tố  văn hoá và lịch sử, do quan hệ  gần gũi và lâu đời nên người <br /> Việt và người Lào đặc biệt là người dân ở vùng biên giới am hiểu về nhau khá  <br /> tường tận. Trong cuốn “Dư địa chí”  của Nguyễn Trãi đã mô tả khá ấn tượng về <br /> nền văn hoá độc đáo và phong tục thuần phác của dân tộc Lào, cũng như  hiện  <br /> tượng giao thoa văn hoá nở  rộ  giữa Đại Việt với các nước láng giềng Đông  <br /> Nam Á, trong đó có Lào Lạn Xạng. Sự  giao thương của người dân Lào với  <br /> người dân Việt nhất là với người dân các tỉnh biên giới của Việt Nam cũng khá  <br /> nhộn nhịp. Điều đáng chú ý là trong quan hệ giao thương với Đại Việt, Lào Lạn  <br /> Xạng đã không ít lần bộc lộ mối quan tâm của mình muốn hướng ra biển, trong  <br /> khi Đại Việt lại tìm cơ hội để mở rộng buôn bán vào sâu lục địa. Mặc dầu Việt  <br /> Nam và Lào có tiếng nói, văn tự không giống nhau, sáng tạo và lựa chọn các nền  <br /> văn hóa cũng như  các hình thức tổ  chức chính trị  ­xã hội khác nhau, nhưng  <br /> những nét tương đồng thì vẫn thấy phổ  biến trong muôn mặt đời sống hàng <br /> ngày của cư dân Việt Nam và Lào. Sự tương đồng giữa văn hóa làng – nước của <br /> <br /> 3<br /> người Việt và văn hóa bản ­ mường của người Lào xuất phát từ cội nguồn cùng <br /> nền văn minh nông nghiệp lúa nước ở Đông Nam Á. Đồng thời, lòng nhân ái bao  <br /> la và đời sống tâm linh phong phú, trong đó có những  ảnh hưởng sâu đậm của  <br /> đạo Phật mà trong cách đối nhân xử thế của mình, nhân dân Việt Nam và nhân <br /> dân   Lào   bao   giờ   cũng   nêu   cao   những   phẩm   chất   yêu   thương   và   hướng <br /> thiện. Trong tiến trình lịch sử cả hai dân tộc đều phải ngoan cường chống ngoại <br /> xâm để  bảo vệ  nền độc lập dân tộc. Trải qua những biến cố  thăng trầm của  <br /> lịch sử, hai nước Đại Việt ­ Lạn Xạng, Lạn Xạng ­ Đại Việt mặc dù không <br /> phải không có những thời khắc gặp nguy nan nhưng với tinh thần lấy hoà hiếu <br /> làm trọng nên đã sáng suốt và công bằng, có ý thức đề cao không thù hận, quan <br /> hệ nương tựa vào nhau giữa nhân dân hai nước vẫn tiếp tục được nuôi dưỡng,  <br /> đồng thời biết chủ  động vun đắp tình thân ái và hữu nghị  lâu dài giữa hai dân <br /> tộc.<br /> Từ  đầu thế  kỷ 20, không cam chịu ách nô lệ, nhân dân hai nước Lào­Việt <br /> Nam đã đoàn kết, cùng nhau đấu tranh chống Pháp. Như  vậy, trước 1930, hai  <br /> dân tộc Lào­Việt đã đoàn kết cùng chiến đấu chống kẻ thù chung, nhưng lúc đó  <br /> chỉ dừng lại ở tính chất tự phát do hạn chế về trình độ  nhận thức và điều kiện  <br /> lịch sử. <br /> Từ thực tế tình hình trong nước và các nước Đông Dương những năm đầu <br /> thế   kỷ   XX,   Chủ   tịch   Hồ   Chí   Minh   đã   xác   định: “Muốn   cứu   nước   và   giải  <br /> phóng dân   tộc   không   có   con   đường   nào   khác   con   đường   cách   mạng   vô  <br /> sản”. Người luôn đặt cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc Việt Nam gắn bó mật <br /> thiết với cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc của nhân dân các nước trong đó có  <br /> dân tộc Lào. Người cũng luôn quan tâm sâu sắc và coi việc giúp đỡ  Lào vừa là <br /> trách nhiệm vừa là nghĩa vụ, là một nội dung quan trọng  nhất của tình đoàn kết <br /> và liên minh chiến đấu Việt ­ Lào. Người không chỉ đóng góp về lý luận, đường <br /> lối, phương hướng cách mạng mà Người còn quan tâm đến cả việc tổ chức,  chỉ <br /> đạo thực tiễn cách mạng Lào.<br /> Dưới sự lãnh đạo của Đảng, các phong trào đấu tranh ở Việt Nam diễn ra <br /> mạnh mẽ  và lan rộng trong cả nước và có  ảnh hưởng lớn đến Lào. Các phong <br /> <br /> 4<br /> trào đấu tranh của nhân dân Việt Nam cũng đã nhận được sự  ủng hộ  của nhân  <br /> dân Lào. Trước vận mệnh của các dân tộc Đông Dương, Trung  ương  Đảng <br /> Cộng sản Đông Dương đã liên tiếp tổ chức các cuộc hội nghị quan trọng để bàn <br /> chủ  trương và biện pháp lãnh đạo phong trào đấu tranh của nhân dân đi đến  <br /> thắng lợi. Đặc biệt, tháng 5 năm 1941 lãnh tụ  Nguyễn Ái Quốc đã chủ  trì Hội <br /> nghị  Ban Chấp hành Trung  ương Đảng lần thứ  VIII quyết định đặt nhiệm vụ <br /> giải phóng dân tộc lên hàng đầu của cách mạng Đông Dương, giải quyết vấn  <br /> đề  dân tộc trong khuôn khổ  từng nước và thành lập  ở  mỗi nước một Mặt trận  <br /> Dân tộc Thống nhất rộng rãi. <br /> Từ khi có chủ nghĩa Mác – Lê­nin và tư tưởng Hồ Chí Minh soi đường, đặc <br /> biệt là từ khi Đảng Cộng sản Đông Dương ra đời do Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng <br /> lập, trực tiếp lãnh đạo cuộc đấu tranh giải phóng của hai dân tộc Lào ­ Việt  <br /> Nam tình đoàn kết đó đã được phát triển mạnh mẽ và liên tục. Chủ tịch Hồ Chí <br /> Minh vượt lên mọi khó khăn, gian khổ, đã tự mình khám phá thế giới tư bản chủ <br /> nghĩa và các dân tộc thuộc địa, nhằm phát hiện chân lý cứu nước. Người tiếp  <br /> nhận và vận dụng sáng tạo chủ  nghĩa Mác – Lê­nin vào điều kiện cụ  thể  của  <br /> Đông Dương để  xác định con đường giải phóng các dân tộc Việt Nam, Lào, <br /> Cam­pu­chia theo con đường cách mạng vô sản. Trong quá trình tìm đường cứu <br /> nước của mình, Nguyễn Ái Quốc rất quan tâm đến tình hình Lào. Người không <br /> chỉ lên án chế độ thực dân Pháp nói chung mà còn tố cáo cụ thể sự tàn bạo của  <br /> thực dân Pháp  ở  Lào. Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên ­ một trong những <br /> tổ  chức tiền thân của Đảng Cộng sản Việt Nam do Nguyễn Ái Quốc trực tiếp  <br /> sáng lập vào tháng 6 năm 1925 tại Quảng Châu (Trung Quốc), đến tháng 2 năm  <br /> 1927, Hội này gây dựng được cơ sở tại Lào. Thông qua hoạt động của Hội Việt  <br /> Nam Cách mạng Thanh niên  ở  Lào, Nguyễn Ái Quốc thấy đây là điều kiện <br /> thuận lợi để  người Việt Nam vừa tham gia cuộc vận động cứu nước tại Lào, <br /> vừa sát cánh cùng nhân dân Lào xây dựng mối quan hệ đoàn kết khăng khít giữa  <br /> Việt Nam – Lào, Lào – Việt Nam. Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên đã lập  <br /> Hội Ái hữu, Hội Việt kiều yêu nước, mở  các lớp huấn luyện cách mạng trên  <br /> đất Lào. Trên thực tế, từ nửa sau những năm 20 thế kỷ XX, Lào là một đầu cầu  <br /> <br /> 5<br /> trực tiếp truyền bá chủ  nghĩa Mác – Lênin và tư  tưởng cứu nước mới của  <br /> Nguyễn Ái Quốc vào Đông Dương. Năm 1928, đích thân Người bí mật tổ  chức  <br /> khảo sát thực địa tại Lào càng cho thấy mối quan hệ gắn bó mật thiết giữa cách <br /> mạng Việt Nam và cách mạng Lào. Cũng trong năm này, chi bộ Thanh niên cộng  <br /> sản đầu tiên được thành lập tại Viêng Chăn, đồng thời đường dây liên lạc giữa <br /> nhiều thị trấn ở Lào với Việt Nam được tổ chức. Vì vậy, mối quan hệ đặc biệt <br /> giữa hai nước Việt – Lào được khẳng định từ  khi Chủ  tịch Hồ  Chí Minh sáng <br /> lập Đảng Cộng sản Việt Nam.<br /> Tháng 10 năm 1930, Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản  <br /> Việt Nam quyết định đổi tên thành Đảng Cộng sản Đông Dương, đặt phong trào <br /> cách mạng  hai nước Việt Nam và Lào dưới sự  lãnh đạo của Đảng Cộng sản <br /> Đông Dương do Chủ  tịch Hồ  Chí Minh đứng đầu. Sự  kiện này đánh dấu mốc <br /> quan trọng trong mối quan hệ  hữu nghị  đặc biệt giữa hai quốc gia Việt Nam ­ <br /> Lào.<br /> Trên hành trình trở về Đông Dương của Nguyễn Ái Quốc, Lào cũng là địa <br /> bàn đầu tiên tnơi bổ  sung những cơ sở thực tiễn mới cho công tác chính trị, tư <br /> tưởng và tổ chức của Người về phong trào giải phóng dân tộc ở ba nước Đông  <br /> Dương. Quá trình Nguyễn Ái quốc đặt nền móng cho quan hệ  đặc biệt Việt  <br /> Nam – Lào, Lào – Việt Nam báo hiệu bước ngoặt lịch sử trọng đại sắp tới của  <br /> cách mạng Việt Nam cũng như cách mạng Lào.<br /> Việt Nam và Lào là 2 quốc gia láng giềng của nhau. Trong nhiều giai đoạn  <br /> lịch sử Lào chịu sự chi phối giữa Xiêm và Đại Việt. Thời kỳ nhà Nguyễn coi các <br /> quốc gia Vương quốc Luông Pha­bang, vương quốc Viêng Chăn, vương quốc <br /> Phuan, vương quốc Chăm­pha­sắc, vương quốc Khơ­me là phiên bang của Việt <br /> Nam. Cho đến khi triều Nguyễn suy yếu, các vương quốc này lại chịu sự  chi  <br /> phối của Xiêm và sau đó là thực dân Pháp. Trong giai đoạn đấu tranh chống thực <br /> dân Pháp trong cuối thế  kỷ  19, nhiều cuộc nổi dậy của người Việt Nam cũng <br /> lan sang và phát triển tại Lào, nhưng sau đó đều bị  dập tắt. Năm 1930 , Đảng <br /> Cộng sản Đông Dương ra đời và nhiều đảng viên bí mật tại Lào và Cam­pu­chia <br /> <br /> <br /> 6<br /> xuất hiện trong Đảng, người Việt Nam chiếm tuyệt đối trong Đảng chỉ có phần <br /> nhỏ là Lào và Cam­pu­chia.<br /> Trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, nhân dân hai  <br /> nước đã cùng sát cánh bên nhau viết nên những trang sử  chói lọi và cùng nhau <br /> xây dựng mối quan hệ  đoàn kết nghĩa tình đặc biệt mà tiên phong là Chủ  tịch  <br /> Hồ  Chí Minh, Chủ  tịch Cay­xỏn Phôm­vi­hản và Chủ  tịch Xu­pha­nu­vông đã <br /> dày công vun đắp. Mối quan hệ được Đảng Cộng sản Việt Nam và Đảng Nhân <br /> dân Cách mạng Lào cũng như  Nhà nước  hai  quốc gia coi là mối quan hệ  đặc <br /> biệt với vai trò như  đồng minh chiến lược của nhau mà không có bất kỳ  bản <br /> cam kết đồng minh nào, chuyện hiếm trong lịch sử thế giới hiện đại. Trong lịch <br /> sử  quan hệ quốc tế, quan hệ đặc biệt Việt Nam – Lào, Lào – Việt Nam là một <br /> điển hình, một tấm gương mẫu mực, thuỷ chung, trong sáng, được bắt nguồn từ <br /> các điều kiện tự nhiên, nhân tố dân cư, xã hội, văn hoá và lịch sử, truyền thống  <br /> chống giặc ngoại xâm của nhân dân hai nước.<br /> Ngày 05 tháng 9 năm ấy đến năm 2017 đã là 55 năm kể từ  ngày Việt Nam  <br /> và Lào chính thức thiết lập quan hệ  ngoại giao (5/9/1962 ­ 5/9/2017) và tròn 40 <br /> năm tính từ thời điểm hai nước ký Hiệp ước Hữu nghị và Hợp tác (18/7/1977 ­  <br /> 18/7/2017). Đây là những dấu mốc trọng đại trong quan hệ  truyền thống, hữu  <br /> nghị, láng giềng giữa hai quốc gia cùng dựa vào dải Trường Sơn và dòng sông  <br /> Mê­kông. Nhìn lại chặng đường lịch sử hào hùng, chúng ta có thể tự hào về quá <br /> trình hình thành và phát triển của mối quan hệ  đặc biệt, hiếm có giữa hai dân <br /> tộc. tinh thần đoàn kết Việt Nam ­ Lào tiếp tục được hun đúc và tôi luyện hơn  <br /> khi hai nước không ngừng hỗ  trợ nhau trên các mặt trận quân sự  và đối ngoại, <br /> làm thất bại mọi âm mưu phá hoại và tiến hành chiến tranh của chủ nghĩa thực <br /> dân mới. Ngày 05 tháng 9 năm 1962, Việt Nam và Lào chính thức thiết lập quan  <br /> hệ  ngoại giao, mở  ra một giai đoạn mới trong lịch sử  quan hệ  hai nước. Liên <br /> minh chiến  đấu của quân và dân hai nước Việt ­ Lào ngày càng  được tăng <br /> cường. Dãy Trường Sơn hùng vĩ với hai nửa Trường Sơn Đông ­ Trường Sơn <br /> Tây đã trở thành biểu tượng sinh động của mối quan hệ keo sơn “ hạt muối cắn  <br /> đôi, cọng rau bẻ nửa” và sau này “mãi mãi keo sơn, đời đời bền vững” mà nhất <br /> <br /> 7<br /> là  câu  chuyện  rơi   nước  mắt  về  mẹ  Lào  chia  sữa   của   con  cứu   bộ   đội  tình  <br /> nguyện Việt Nam mà tôi đã đọc được và sẽ kể dưới đây trong những năm tháng  <br /> gian khổ nhưng đầy vinh quang, cùng góp phần to lớn giúp nhân dân và các lực  <br /> lượng vũ trang hai nước đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác mà đỉnh cao là <br /> Đại thắng Mùa Xuân 1975 tại Việt Nam và Chiến thắng ngày 2 tháng 12 năm <br /> 1975 tại Lào.<br /> Trong lịch sử  cùng đấu tranh giữ  đấu tranh giữ  nước, Hà Nội được coi là <br /> trung tâm đầu não của toàn bộ Đông Dương, đặt các trụ sở hành chính, giáo dục, <br /> văn hóa... vì vậy rất nhiều trí thức và người trong hoàng gia các vương quốc <br /> sang Hà Nội học tập. Khi Nhật tiến vào Đông Dương, và sau đó đảo chính Pháp  <br /> và lập ra các quốc gia tự chủ theo danh nghĩa tại Lào và Việt Nam, nội các hai <br /> nước cũng có quan hệ nhỏ mang tính chất hai quốc gia thuộc khối Đại Đông Á.<br /> Ngày   4   tháng   9   năm   1945, Hồ   Chí   Minh đã   mời   Hoàng   thân Xu­pha­nu­<br /> vông đang  ở  Vinh ra Hà Nội, đã đặt những viên gạch đầu tiên xây dựng mối <br /> quan hệ  Việt ­ Lào. Đến khi Pháp quay lại Đông Dương năm 1946, Lào được <br /> thống nhất thành quốc gia chung Vương quốc Lào do Pháp bảo hộ theo cách Lào <br /> là quốc gia thuộc khối Liên hiệp Pháp. Lào Ít­xa­ra bị  Pháp tấn công tan rã, số <br /> nhỏ  rút sang Thái và Việt Nam. Chiến tranh Đông Dương nổ  ra, tháng 8 năm <br /> 1950 hoàng thân Xu­pha­nu­vông đảng viên Đảng Cộng sản Đông Dương đổi <br /> tên nhóm lực lượng Lào Ít­xa­ra do ông lãnh đạo sang tổ chức vũ trang Pha­thét <br /> Lào, thành lập chính phủ  kháng chiến Lào. Tháng 2 năm 1951 Đại hội Đảng <br /> Cộng sản Đông Dương lần thứ II được tổ chức, Cay­xỏn Phôm­vi­hản tham dự <br /> với tư cách trưởng đoàn đại biểu Lào. Tình hình tại Đông Dương liên tục thất <br /> bại, thực dân Pháp quyết định trao trả  độc lập cho Lào để  tập trung bình định <br /> Việt Nam. Tại Lào trong năm 1953,  lực lượng Pha­thét Lào cùng bộ  đội tình <br /> nguyện Việt Nam liên tiếp đánh chiếm nhiều vùng do Pháp và chính quyền <br /> Vương quốc Lào nằm giữ. Đến cuối năm 1953,  Pha­thét Lào kiểm soát được <br /> Thượng Lào, một số tỉnh tại Trung và Hạ Lào.<br /> Sau khi Hiệp định Giơ­ne­vơ được ký kết, lực lượng cộng sản Lào tập kết <br /> tại hai tỉnh Phông­xa­lỳ và Sầm Nưa cho tới khi có bầu cử  thống nhất Lào vào <br /> <br /> 8<br /> năm 1955. Năm 1955 Đảng Nhân dân Cách mạng Lào được thành lập với tiền <br /> thân là Đảng Cộng sản Đông Dương, người gốc Việt chiếm đa số  trong Đảng. <br /> Chính phủ Liên hiệp các đảng phái được thành lập và bầu cử năm 1958 diễn ra <br /> với sự  thắng thế  của Mặt Trận Lào Yêu Nước do hoàng thân Xu­pha­nu­vông <br /> lãnh đạo. <br /> Sau này, đến những năm 1959 ­ 1960 tại Lào liên tiếp xảy ra các cuộc đảo  <br /> chính quân sự, Hoa Kỳ và Liên Xô ủng hộ 2 chính quyền khác nhau tại Lào. Do <br /> lo ngại sự can thiệp của Đảng Cộng sản Trung Quốc vào Lào, Liên Xô và Hoa <br /> Kỳ  thống nhất  ủng hộ  giải pháp liên hiệp. Chính phủ  liên hiệp lần hai ra đời <br /> nhưng chỉ   ổn định tới năm 1968. Sau năm 1968, phe Cộng sản và phái hữu tại  <br /> Lào lại tiếp tục giao tranh. Xu­pha­nu­vông được Hồ  Chí Minh, Lê Duẩn, Võ <br /> Nguyên Giáp ủng hộ, đào tạo cán bộ  cho cách mạng Lào, người Việt Nam trở <br /> thành chuyên gia, bộ đội tình nguyện... cho Lào.<br /> Sau Chiến dịch Hồ  Chí Minh, lực lượng cộng sản tại Lào cũng phát triển <br /> mạnh mẽ  và cuối cùng cũng đã giải phóng được Viêng Chăn tháng 12 tháng  <br /> 1975, thành lập nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào. Năm 1976, Việt Nam và <br /> Lào đã ký hợp tác trong các lĩnh vực văn hóa, kinh tế, khoa học và kỹ thuật, tiếp  <br /> sau đó là ký hiệp  ước 25 năm hữu nghị  và hợp tác vào năm 1977, và Hiệp  ước <br /> Hoạch định biên giới quốc gia, và hiệp  ước này cũng gây nên sự  căng thẳng  <br /> trong quan hệ giữa Lào và Trung Quốc.<br /> Năm 1979 nổ  ra Chiến tranh biên giới Việt­Trung, 1979, Đảng Nhân dân <br /> Cách mạng Lào đã  ủng hộ  Việt Nam trong cuộc chiến chống lại Trung Quốc  <br /> xâm lược cắt đứt quan hệ với Trung Quốc. Do lo ngại tình hình bất ổn tại  biên <br /> giới Lào ­ Thái, quân tình nguyện Việt Nam lại tiếp tục hỗ trợ xây dựng  Quân <br /> đội Nhân dân Lào phát triển như  ngày nay có khả  năng đủ  chống lại các cuộc <br /> ngoại xâm cũng như các phe phái thù địch.<br /> Kể từ năm 1980, Lào và Việt Nam chính thức thành lập Ủy ban hợp tác Lào <br /> ­Việt Nam sẽ  thường xuyên gặp nhau để  phát triển các kế  hoạch. Các cấp độ <br /> hợp tác với nhau khác của Lào Việt Nam là các cuộc họp Đảng với Đảng, giao  <br /> lưu tỉnh với tỉnh, cũng như các đoàn thể thành niên và phụ nữ khác.<br /> <br /> 9<br />  Ngày 24 tháng 1 năm 1986, hai nước ký kết một nghị định thư về phân định <br /> biên giới và cắm mốc. Hai quốc gia dự kiến hoàn thành cắm mốc biên giới vào  <br /> năm 2012.<br /> Sau khi Liên Xô tan rã, Lào và Việt Nam tích cực hợp tác với các quốc gia <br /> khác, nhưng quan hệ Lào­Việt Nam vẫn là mối quan hệ đặc biệt.<br /> Bước vào thời kỳ mới, thời kỳ xây dựng đất nước trong hòa bình và quá độ <br /> đi lên shủ nghĩa cộng sản, quan hệ hai nước chuyển từ quan hệ đoàn kết trong  <br /> chiến đấu chống kẻ thù chung sang quan hệ hữu nghị, đoàn kết đặc biệt và hợp  <br /> tác toàn diện dưới sự  lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam và Đảng Nhân <br /> dân Cách mạng Lào. Ngày 18 tháng 7 năm 1977, hai nước ký Hiệp ước Hữu nghị <br /> và Hợp tác. Hiệp ước có ý nghĩa vô cùng quan trọng, là cơ sở pháp lý vững chắc  <br /> cho việc tăng cường và mở  rộng mối quan hệ  đặc biệt Việt Nam ­ Lào trong  <br /> thời kỳ  mới; tạo cơ  sở  để  hai nước thúc đẩy ký kết hàng loạt các thỏa thuận <br /> hợp tác sau này. Trong quá trình hợp tác và giúp đỡ  lẫn nhau sau chiến tranh,  <br /> Việt Nam đã cử nhiều đoàn chuyên gia sang giúp Lào bảo đảm an ninh, ổn định <br /> đời sống, khôi phục sản xuất và phát triển kinh tế. Quan hệ  hợp tác đó được <br /> thực hiện trên cơ  sở  tôn trọng độc lập, chủ  quyền và toàn vẹn lãnh thổ  của <br /> nhau; đề cao ý chí tự lực, tự cường, hợp tác bình đẳng và cùng có lợi.<br /> Bản chất của quan hệ  đặc biệt đó bắt nguồn từ  lòng yêu nước nồng nàn  <br /> kết hợp với chủ nghĩa quốc tế trong sáng; tình đoàn kết thủy chung và niềm tin  <br /> về lòng chân thành, trong sáng mà hai dân tộc Việt Nam, Lào dành cho nhau; sự <br /> giúp đỡ  đến mức cao nhất nhằm thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ  cách mạng  <br /> và tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển tương lai của hai dân tộc. Quan hệ <br /> Việt ­ Lào được xây đắp, nuôi dưỡng bằng công sức, của cải, xương máu của <br /> nhiều thế  hệ  cách mạng người Việt Nam và Lào. Trải qua rất nhiều gian nan,  <br /> thử thách khắc nghiệt, quan hệ đó vẫn vẹn nguyên, không hề bị rạn nứt và phá  <br /> vỡ  cho dù các thế  lực thù địch dùng nhiều thủ  đoạn chống phá, chia rẽ. Bản <br /> chất của quan hệ đặc biệt Việt Nam ­ Lào, Lào ­ Việt Nam, được nuôi dưỡng,  <br /> phát triển bằng sức cảm hóa sâu sắc của quan điểm “giúp bạn là mình tự  giúp  <br /> mình” do Chủ  tịch Hồ  Chí Minh chỉ  dẫn. Đây là câu nói cô đọng, giàu ý nghĩa <br /> <br /> 10<br /> chính trị, nhân văn, mở ra phương hướng xử lý hài hòa lợi ích của hai dân tộc; là <br /> vũ khí sắc bén chống tư tưởng dân tộc hẹp hòi, ban ơn. Dựa trên luận điểm về <br /> quyền dân tộc tự  quyết, cơ  quan lãnh đạo cấp cao Việt Nam, Lào đã nhất trí  <br /> tiến hành liên minh, hợp tác theo nguyên tắc tôn trọng độc lập tự  chủ  của bạn  <br /> như  Chủ  tịch Hồ  Chí Minh xác định: “Cán bộ  Việt Nam sang công tác  ở  Lào  <br /> phải hoàn toàn ở dưới sự lãnh đạo của Chính phủ Trung ương Lào, nhất là của  <br /> Thủ  tướng Xu­pha­nu­vông. Tuyệt đối không được tự  cao, tự  đại, không được  <br /> bao biện...”<br /> Tôi nhớ mãi một câu chuyện cảm động rơi nước mắt mẹ Lào chia sữa của <br /> con mình cứu bộ đội tình nguyện Việt Nam như  là hiến dâng máu của mình. <br /> Câu chuyện tôi đọc được đã được kể lại rằng có một cô gái m ười tám tuổi có <br /> đứa con đầu lòng, nhưng trước hoàn cảnh người lính tình nguyện Việt Nam bị <br /> kiệt sức vì sốt rét, thiếu dinh dưỡng và có thể  mất mạng, người mẹ  trẻ  đó đã <br /> vượt qua sự  xấu hổ, vượt  qua những  điều cấm kỵ  của phong tục dân tộc,  <br /> nhường một phần sữa của con cho người lính tình nguyện Việt Nam.<br />   Những giọt sữa quý giá của người mẹ  trẻ  đã giúp người lính hồi phục, <br /> góp thêm vào kho tàng những câu chuyện, những hành động cao cả của tinh thần <br /> “sẵn sàng xả  thân vì nhau” một trong những yếu tố  quan trọng, góp phần tạo  <br /> nên mối quan hệ đặc biệt giữa hai nước Lào và Việt Nam. <br /> Người trải nghiệm, hôm  ấy, vượt qua chặng đường gần 900km từ  thủ đô <br /> Vientiane về  Xekong trong những cơn mưa đầu mùa của Lào vào những ngày <br /> cuối tháng Sáu vừa qua, nhờ sự giúp đỡ của Sở Ngoại vụ tỉnh Xê­kông, đã đến <br /> được nhà mẹ  Kanchia,  ở  bản Phông, huyện La­mam, tỉnh Xê­kông, Nam Lào. <br /> Nhưng mẹ  đã đi trông chắt cho cháu gái  ở  cách nhà gần 190km. Nghĩ tới con  <br /> đường đã qua, nghĩ tới cảnh mẹ  đang  ở  cái tuổi xưa nay hiếm và thời gian  <br /> chẳng chờ ai, họ quyết định nhờ cô con gái của mẹ dẫn đường đến nhà cô cháu  <br /> gái. Cô con gái của mẹ cũng chưa bao giờ đến nhà cô cháu gái và trong suy nghĩ  <br /> của cô, chỉ cần chạy xe ôtô vài tiếng là tới. Và phải mất gần 3 tiếng vừa đi vừa <br /> gọi điện thoại hỏi đường, họ cũng đã gặp được Mẹ. Ông kể lại rằng: “Trái với  <br /> sự hình dung của chúng tôi, mặc dù không còn khỏe nhưng nhìn mẹ vẫn còn khá  <br /> <br /> 11<br /> trẻ, lúc chúng tôi đến, mẹ vẫn đang tất tả vừa chăm sóc cho chắt, vừa tranh thủ  <br /> giúp việc bếp núc cho các cháu.<br /> Khi chúng tôi hỏi tuổi của mẹ, mẹ  trả  lời chịu vì thực tế  mẹ  không biết  <br /> mình sinh năm bao nhiêu. Tuy nhiên, khi chúng tôi hỏi về việc từng chia sẻ một  <br /> phần sữa của con mình để  cứu mạng một bộ  đội tình nguyện Việt Nam bị  sốt  <br /> rét kiệt sức trong những năm tháng hai nước cùng chung chiến hào chống lại kẻ  <br /> thù chung trước đây, mẹ  bỗng chốc trở  nên hoạt bát hơn hẳn và cho biết mẹ  <br /> không thể nào quên được câu chuyện đó. <br /> Giải thích cho việc này, mẹ  cho biết theo phong tục của người Lào, sữa  <br /> chính là dòng máu và chỉ có thể chia sẻ cho con, việc cho người khác là điều  <br /> kiêng kỵ, đặc biệt với một cô gái trẻ  mới  ở  tuổi 18 như  mẹ vào thời điểm đó,  <br /> điều này còn khó hơn nhiều, do vậy mẹ làm sao có thể quên được<br /> Theo lời kể  của mẹ, quê mẹ  nằm gần vùng có tuyến đường Hồ  Chí Minh  <br /> huyền thoại đi qua, thời điểm đó, mẹ  đang là cô du kích 18 tuổi, trong khi đứa  <br /> con đầu của lòng của mẹ mới biết bò.<br /> Chồng của mẹ lúc đó đang là cán bộ trong một đơn vị giải phóng của Lào  <br /> (không nhớ  đơn vị  nào), có nhiệm vụ  giúp quân đội Việt Nam bảo vệ  tuyến  <br /> đường hành quân, vận chuyển từ miền Bắc vào miền Nam. <br /> Theo lời mẹ, khi đó (mẹ  cũng không nhớ  rõ năm nào), nhằm chặn tuyến  <br /> đường vận tải huyết mạch của Việt Nam, giặc Mỹ ngày đêm cho máy bay B52  <br /> và các loại máy bay khác bắn pháo sáng, thả  bom Napal và rải chất độc hóa  <br /> học… vào nhà dân và các khu vực rừng núi xung quanh khiến gia đình mẹ  và  <br /> dân bản phải liên tục di chuyển, lẩn trốn. <br /> Khi đó, đơn vị của mẹ  đang đóng  ở  Huoi Dua (Suối Đừa), sâu trong rừng  <br /> Trường Sơn, phía trên là một đơn vị  quân đội Việt Nam, một buổi sáng, mẹ  <br /> đang cho con bú, một chú bộ đội Việt Nam đến xin mẹ sữa cho một đồng đội bị  <br /> ốm rất nặng trong đơn vị. <br /> Vì khi đó các kho lương thực của đơn vị  bị  bom Mỹ phá hỏng, đường vận  <br /> chuyển bị  gián đoạn nên không còn lương thực bồi dưỡng cho thương bệnh  <br /> binh.<br /> <br /> 12<br />  Mẹ cho biết, ban đầu mẹ xấu hổ quá, không dám trả lời, tuy nhiên, khi nhìn  <br /> người lính xanh rớt, kiệt sức nằm thiêm thiếp được đồng đội khiêng tới, mẹ đã  <br /> quyết định không có ngại ngần gì nữa. <br /> Mẹ nói: “Tôi nghĩ người Việt cũng như người Lào, tôi thương đồng chí đó <br /> vì sợ nếu chết đi sẽ bỏ lại bố, mẹ, vợ, con  ở quê nhà. Tôi thương vì họ  đều là  <br /> bộ đội tình nguyện Việt Nam sang giúp Lào chiến đấu. Trước đó, tôi cũng chưa <br /> từng biết đất nước Việt Nam ở chỗ nào, nhưng khi thấy anh em Việt Nam sang <br /> giúp đất nước mình, tôi thương và yêu quý nên tôi quyết định vượt qua mọi ái  <br /> ngại và cho sữa. Có người hỏi tôi tại sao lại cho sữa như  vậy, tôi kệ, tôi chỉ <br /> nghĩ rằng anh em Việt Nam  đến  ở  làng mình, chiến đấu cho mình, hy sinh  <br /> xương máu vì mình, nếu mình không chăm sóc sẽ  như  thế  nào, còn gì là đoàn <br /> kết nữa”.<br /> Từ những giọt sữa đầy nghĩa tình này, anh bộ đội tình nguyện Việt Nam đã  <br /> dần hồi phục và đến gặp mẹ  Kanchia để  cảm  ơn ân nhân cứu mạng và xin  <br /> nhận làm con.<br /> Sau khi bình phục, anh bộ đội tình nguyện Việt Nam đó đã quay trở lại đơn  <br /> vị và tiếp tục di chuyển sang địa bàn khác chiến đấu.<br /> Kể từ đó, anh không còn dịp để trở lại bản xưa tìm lại “người mẹ” đã cứu  <br /> mình ngày nào, có lẽ vì chiến tranh ác liệt, anh đã nằm lại ở một bản làng nào  <br /> đó của Lào, cũng có thể  vì một hoàn cảnh hoặc vì nhiều lý do khác không cho  <br /> anh cơ hội. <br /> Trong quá trình tìm hiểu câu chuyện, tôi được biết Phó Chủ tịch, Tổng Thư  <br /> ký Trung  ương Hội Hữu nghị  Lào  ­  Việt Nam trong nhiều năm qua, ông  Xai­<br /> kông  Xay­a­xin từng nghe rất nhiều về  những hành động, những câu chuyện  <br /> đẹp về quan hệ hữu nghị Lào ­ Việt Nam, nhưng với ông, câu chuyện về người  <br /> mẹ  trẻ  mới 18 tuổi, lại đang nuôi đứa con đầu lòng mà dám vượt qua sự  ngại  <br /> ngùng, xấu hổ, vượt qua những rào cản kiêng kỵ  của phong tục, tập quán của  <br /> dân tộc,  để  nhường sữa cho bộ   đội tình nguyện Việt Nam vẫn là  một câu  <br /> chuyện đặc biệt, có lẽ chỉ có trong quan hệ giữa hai nước Lào và Việt Nam.<br /> <br /> <br /> 13<br />  Ông nói: “Tôi hết sức xúc động khi được nghe về  câu chuyện này, đây là  <br /> tấm lòng của một người mẹ. Chỉ có mẹ mới chia sẻ dòng sữa cho chính con của <br /> mình. Tôi nghĩ rằng chỉ có Việt Nam với Lào mới làm được như vậy”.<br /> Năm 1975, đất nước Lào được giải phóng, nước Cộng hòa Dân chủ  Nhân  <br /> dân Lào ra đời trong khi Việt Nam cũng đã thống nhất đất nước, bộ  đội tình  <br /> nguyện Việt Nam sau đó trở  về nước, chỉ  còn lại con đường Hồ  Chí Minh đầy  <br /> vết tích của chiến tranh. Mẹ Kan­chia cùng bà con trong bản cũng bắt tay vào  <br /> xây dựng cuộc sống mới, cuộc sống với muôn bề gian khó sau chiến tranh khiến  <br /> mẹ không có nhiều thời gian để nghĩ về câu chuyện cũ, mãi cách đây 5 ­ 7 năm,  <br /> có người nhắc lại thì mẹ mới kể lại. Nhắc lại việc này, mẹ có chút hơi buồn.”<br /> Nhường cơm sẻ áo, nhường sữa của con, thậm chí nhường cho nhau được <br /> sống, trong lịch sử  quan hệ đặc biệt Việt Nam ­ Lào, có vô vàn, vô vàn những <br /> câu chuyện, những hành động, những nghĩa cử  cao đẹp như  vậy, tất cả  những  <br /> nghĩa cử, những hành động cao đẹp đó đã hun đúc lên mối quan hệ thủy chung,  <br /> trong sáng, có một không hai trên thế  giới giữa Việt Nam­Lào, Lào­Việt Nam <br /> ngày nay”.<br /> Trong quá trình tìm hiểu để viết bài này, tôi biết rằng Mẹ Kan ­chia có tổng <br /> cộng 12 người con; trong đó có 5 người con với người chồng đã hy sinh trong <br /> chiến tranh. Sau này mẹ  đi bước nữa và có thêm 7 người con với người chồng  <br /> mới, tuy nhiên, do cuộc sống khó khăn, nghèo đói, thiếu thuốc men, đến nay chỉ <br /> còn 3 người con với người chồng mới còn sống. Hiện mẹ  đang sống cùng con <br /> cháu tại bản Phon, huyện Lamam, tỉnh Xe­kông, Nam Lào.<br /> Tôi mạn phép kể  câu chuyện thứ  hai trong rất nhiều câu chuyện về  tình <br /> cảm Việt Nam – Lào trong những câu chuyện diễn ra 55 năm qua, câu chuyện có <br /> thật, những kỷ vật của mối tình này như đang lớn mạnh, rạng ngời bởi lớp lớp <br /> cháu con của cả hai dân tộc mãi nguyện giữ gìn, vun đắp cho muôn đời sau…<br /> Chiều thu, cánh đồng lúa chín  ở  Gò Chùa, thôn Đề  An, xã Hành Phước <br /> (huyện Nghĩa Hành, tỉnh Quảng Ngãi) ánh lên một màu vàng ruộm. Con đường <br /> bê tông thẳng tắp dẫn về  làng tấp nập bước chân người qua lại. Giữa con  <br /> đường  ấy, là quần thể  “Khu lưu niệm lễ  xuất quân tình nguyện Việt –  <br /> <br /> 14<br /> Lào”. Cờ và những hàng chữ đỏ khắc trên nền vàng đặt giữa khu lưu niệm làm  <br /> nổi bật quần thể kiến trúc, tạo điểm nhấn thu hút mọi ánh nhìn khi ai đó có dịp <br /> qua đây…<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Nhà trưng bày trong Khu lưu niệm<br /> <br /> Chúng tôi về  Đề  An đúng vào thời khắc nhân dân nơi đây vui mừng đón  <br /> nhận bằng di tích lịch sử cấp tỉnh Khu lưu niệm làm lễ  xuất quân tình nguyện  <br /> Việt – Lào. Long trọng, trang nghiêm, nhưng ấm cúng lạ thường. Những người <br /> lính Việt Nam trong đoàn quân tình nguyện năm xưa; những sinh viên Lào – là  <br /> con cháu của những “lính bạn Lào” trong lễ xuất quân năm ấy cũng có mặt.<br /> Họ đến không chỉ để chứng kiến buổi lễ. Sự có mặt của họ là để cùng với  <br /> nhân dân Đề An nói riêng, Quảng Ngãi nói chung và cả đất nước Việt Nam này <br /> viết tiếp bản trường ca về  tinh thần quốc tế cao cả, tình hữu nghị  Việt – Lào <br /> thủy chung.<br /> Khu lưu niệm lễ  xuất quân nằm trên khuôn viên rộng khoảng 1.000 m2,  <br /> được xây dựng hoàn thành vào đầu năm 2012. Trước đó, vào năm 2009, khi chưa  <br /> xây dựng thành khu lưu niệm thì Ban liên lạc quân tình nguyện Việt – Lào và <br /> các chuyên gia quân sự  Việt Nam giúp Lào đã đóng góp xây dựng Bia di tích <br /> quân tình nguyện Việt – Lào.<br /> <br /> <br /> <br /> 15<br />  Việc xây dựng bia di tích, rồi sau đó là Khu lưu niệm lễ  xuất quân tình <br /> nguyện Việt – Lào và việc trao bằng di tích lịch sử  cấp tỉnh nhằm đưa di tích <br /> này trở thành tài sản chung vô giá của hai dân tộc, xây đắp tình đoàn kết truyền  <br /> thống đặc biệt và toàn diện Việt – Lào mãi mãi sắt son.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Du khách thăm quan Khu lưu niệm.<br /> <br /> Biểu hiện sinh động của tình hữu nghị vĩ đại này, không chỉ có sử sách mà  <br /> dường đã được khắc vào tâm khảm mỗi người dân Đề An. Ông Dương Mạnh –  <br /> một cán bộ  đã nghỉ  hưu  ở  thôn Đề  An cho chúng tôi biết: “Dù vinh dự  có mặt  <br /> trong buổi lễ  xuất quân năm  ấy hay chỉ  nghe người làng kể  lại, thì chúng tôi  <br /> đều nhớ về ngày làm lễ xuất quân tình nguyện Việt – Lào. Đó là ngày 19 tháng <br /> 8 năm 1948 – cách nay đã 64 năm. Có cả  bác Phạm Văn Đồng đại diện Trung  <br /> ương Đảng và Chính phủ  tại Nam Trung Bộ; ông Xổm – ma – nô – vông đặc  <br /> phái viên của Hoàng thân Xu­pha­nu­vông đến dự”.<br /> Bộ đội Việt – Lào lên đường làm nhiệm vụ trong ba lô thơm mùi cơm nắm  <br /> muối vừng của các bà, các mẹ, các chị  thôn Đề  An chuẩn bị  gói ghém để  các <br /> anh mang theo trong bước quân hành.<br /> Trong khuôn viên khu lưu niệm, có nhà bia, nhà trưng bày. Bia di tích lịch  <br /> sử  này ghi rõ: “Nơi đây, ngày 19 tháng 8 năm 1948 liên quân Việt – Lào làm lễ  <br /> xuất quân đi làm nhiệm vụ quốc tế  ở Hạ Lào Đông Bắc Cam­pu­chia… Tại lễ  <br /> <br /> 16<br /> xuất quân, đồng chí Phạm Văn Đồng đã căn dặn: Chỉ  có vận động nhân dân  <br /> Lào đứng lên kháng chiến, thì mới đánh thắng được giặc Pháp. Các đồng chí  <br /> phải thương yêu đất nước, núi sông, cây cỏ  và nhân dân Lào như  thương yêu  <br /> đất nước, núi sông, cây cỏ và nhân dân Việt Nam ta vậy. Chúc các đồng chí lên  <br /> đường chân cứng, đá mềm, hoàn thành tốt nhiệm vụ quốc tế vẻ vang”.<br /> Ngay sau lễ  xuất quân, Đội quân liên quân Việt – Lào gồm 240 người,  <br /> trong đó có 44 người Lào và 196 người Việt Nam đã tiến thẳng đến Bến Giằng  <br /> (miền tây Quảng Nam), qua biên giới Việt Lào vào vùng Hạ  Lào­ Đông Bắc  <br /> Cam­pu­chia.<br /> Trong vòng 6 – 7 năm, đội quân liên quân Việt – Lào với tinh thần mưu trí, <br /> dũng cảm, linh hoạt, sáng tạo đã vượt qua muôn vàn khó khăn thử thách, kể cả <br /> hy sinh tính mạng, chiến đấu và tuyên truyền vận động xây dựng lực lượng, góp <br /> phần to lớn vào thắng lợi của cách mạng đấu trang giải phóng dân tộc hai nước <br /> Việt – Lào…<br /> Hiện nay, nhà trưng bày Khu lưu niệm còn lưu giữ nhiều bức ảnh chụp đội <br /> quân tình nguyện Việt – Lào lúc chiến đấu cũng như  trong sinh hoạt nơi vùng <br /> Hạ Lào Đông Bắc Cam­pu­chia những năm tháng đó. Những bức chân dung lãnh <br /> đạo hai đảng cộng sản Việt – Lào. Màu sắc, đường nét đã phai dần theo thời  <br /> gian, nhưng tình hữu nghị, thủy chung Việt – Lào vẫn ngày càng son sắt.<br /> Hai bức thư chúc mừng, một của đồng chí Phạm Văn Đồng (viết vào năm <br /> 1995) và một của đồng chí Khăm–tày–xi–phăn–đon (viết vào năm 2004) viết  ở <br /> hai đất nước khác nhau nhưng cùng gửi cho một địa chỉ:  Các đồng chí quân <br /> tình nguyện Việt – Lào. Nội dung ca ngợi tinh thần quốc tế vô sản, sự  đồng <br /> cam cộng khổ, kề vai sát cánh giúp đỡ nhau hoàn thành nhiệm vụ  của Đảng và <br /> nhân dân hai nước giao phó…<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 17<br />  Hai câu nói của Chủ tịch Hồ Chí Minh và Hoàng thân <br /> Xu­pha­nu­vông trong Khu lưu niệm ­ Biểu tượng đẹp của <br /> tình hưu nghị Việt – Lào.<br /> <br /> Đặc biệt, trong khu lưu niệm còn có bức trướng xây bằng bê tông với hai <br /> dòng chữ vàng trên nền đỏ thắm, một của bác Hồ Chí Minh “Việt Lào hai nước  <br /> chúng ta. Tình sâu như nước Hồng Hà, Cửu Long” và một của Hoàng thân Xu­<br /> pha­nu­vông “Tình đoàn kết đặc biệt Việt – Lào mãi mãi xanh tươi, đời đời bền  <br /> vững”. Đó không chỉ  là lời nhắc nhở  mà còn là “kim chỉ  nam” cho việc xây <br /> dựng, vun đắp tình hữu nghị Việt – Lào.<br /> Tình Việt ­ Lào sâu đậm thế  đấy, có thể  kiếm được  ở  đâu chăng, trong <br /> khuôn khổ  có hạn của bài viết, tôi chỉ  trình bày sơ  lược vể  cơ  sở  của quan hệ <br /> Việt Nam ­ Lào và sự phát triển trong lích sử cùng những kỷ niệm sâu sắc, cảm  <br /> động về  tình đoàn kết, hữu nghị của hai dân tộc. Hy vọng có nhiều hơn những  <br /> cuộc thi, diễn đàn bổ ích như thể này để chúng ta có thể trải lòng mình, cùng sẻ <br /> chia, nhìn về  tình đồng chí trong lịch sử  mà hướng đến tương lai tốt đẹp với  <br /> những thắng lợi rực rỡ mới.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 18<br />  Ảnh tư liệu: <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 19<br /> (Ảnh của phóng viên Phạm Kiên và Xuân Tú, đăng trên báo Vietnamplus)<br /> <br /> <br /> <br /> <br />  <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 20<br /> 21<br />   <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 22<br />  Ảnh: Bản đồ Việt Nam trong bán đảo Đông Dương (Nguồn: Internet)<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 23<br /> Ảnh tư  liệu: Thượng tá Phan Văn Ngọc, Phó Bí thư  Tỉnh  ủy Quảng Nam nâng <br /> niu bằng khen do Nhà nước Lào trao tặng (nguồn: Phóng viên Quốc Khải, báo  <br /> Đà Nẵng Online).<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 24<br />  Ảnh: Bản đồ hành chính nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Nguồn: Nguyễn Tiến Triển, violet.vn<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 25<br /> Chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp và nói chuyện thân mật với Chủ tịch Cay Xỏn Phôm Vi Hản, Trưởng đoàn đại<br /> biểu Đảng và Mặt trận Lào yêu nước sang thăm hữu nghị nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa tại Hà Nội,<br /> năm 1966.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 26<br />  Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng Quốc vương Lào Xỉ Xạ Vàng Vắt Thạ Na múa lăm vông với các diễn viên<br /> Lào trong buổi lễ mừng Quốc vương thăm hữu nghị Việt Nam tại Hà Nội, ngày 12/3/1963.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình ảnh cảm động khi bộ đội tình nguyện Việt Nam chia tay các bạn Lào trước lúc trở về nước, năm<br /> 1961.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Công nhân Việt Nam cùng bộ đội và nhân dân Lào thi công đoạn đường Mương Liệt từ Na Mèo (Thanh<br /> Hóa - Việt Nam) đi Sầm Nưa (Lào) năm 1963.<br /> <br /> <br /> 27<br /> Nhân dân Lào ở Sầm Nưa mít tinh ủng hộ cuộc kháng chiến của nhân dân Việt<br /> Nam vào tháng 8/1964<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Chiến sỹ Quân đội Giải phóng nhân dân Lào trong chiến dịch Đường 9 Nam Lào,<br /> tháng 3/1971.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 28<br /> Bộ đội công binh Việt Nam (Đại đội 5, Trung đoàn 217) nhanh chóng khắc phục<br /> hậu quả bom Mỹ phá hủy cống ngầm sân bay Sầm Nưa, năm 1972.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Thủ tướng Chính phủ nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào Cay Xỏn Phôm Vi<br /> Hản (bên phải) và Thủ tướng Chính phủ nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt<br /> Nam Phạm Văn Đồng, ký Hiệp ước Hữu nghị, Hợp tác giữa hai nước tại Viêng<br /> <br /> <br /> 29<br />  Chăn, ngày 18/7/1977.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Đoàn đại biểu quân sự cấp cao nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào thăm<br /> Trường Sỹ quan Lục quân 1 (Việt Nam) tháng 1/1981.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 30<br />  Đại tướng Võ Nguyên Giáp, Ủy viên Bộ Chính trị Ban chấp hành Trung ương<br /> Đảng Cộng sản Việt Nam thay mặt Đảng, Nhà nước Việt Nam tặng huân chương<br /> Sao Vàng cho Tổng Bí thư Đảng Nhân dân Cách mạng Lào Cay Xỏn Phôm Vi<br /> Hản tại Viêng Chăn, ngày 1/5/1981.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Chiếc đài - tặng phẩm của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng nước Cộng hòa dân chủ<br /> nhân dân Lào Khăm Tày Xi-Phan-Đon tặng Phó Chính ủy Đoàn chuyên gia quân<br /> sự Việt Nam tại Lào Phạm Nghiêm.<br /> <br /> <br /> Nguồn: Nguyễn Hoan, Báo điện tử Hội Dầu khí Việt Nam<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 31<br /> Người dân thôn Đá Bàn, xã Mỹ Bằng (Yên Sơn) thăm Khu di tích lịch sử cách mạng Lào tại thôn Đá Bàn.<br /> <br /> <br /> <br /> Nguồn: Báo Tuyên Quang Online<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 32<br /> Lãnh đạo BĐBP tỉnh và UBND huyện A Lưới cắt băng khánh thành bàn giao nhà hữu nghị cho dân bản Sê  <br /> <br /> Xáp, tỉnh Sêkông (Lào). Nguồn: Báo Thừa Thiên – Huế Online<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 33<br /> Biểu tượng tình hữu nghị Việt ­ Lào trong Khu di tích lịch sử cách mạng Việt Nam ­ Lào tại bản Lao Khô.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Bộ đội Biên phòng hai nước Việt Nam ­ Lào tại khu vực cửa khẩu Nà Cài, xã Chiềng On, huyện Yên Châu  <br /> (Sơn La).<br /> Nguồn: Báo Nhân Dân Online<br /> <br /> 34<br />   <br /> Chương trình nghệ thuật khai mạc những ngày văn hoá Lào tại Việt Nam . Ảnh:  <br /> Dương Giang ­TTXVN<br /> <br /> <br /> <br /> <br />  <br /> Toàn cảnh Khóa họp lần thứ 4 Ủy ban Hợp tác KH&CN Việt Nam – Lào tại Nghệ An<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 35<br />  Lễ ký Biên bản ghi nhớ giữa Quỹ Phát triển KH&CN quốc gia Việt Nam và Quỹ Phát triển KH&CN Lào<br /> <br /> <br /> <br /> <br />        Thủ  tướng Nguyễn <br /> <br /> Tấn Dũng và Thủ tướng Thongsinh Thammavong chứng kiến lễ ký hai văn kiện quan trọng giữa <br /> <br /> hai nước. Ảnh: VGP/Nhật Bắc)<br /> <br /> <br /> 36<br />  Dự và cắt băng khai mạc Triển lãm có các đồng chí lãnh đạo cấp cao hai nước Việt Nam – Lào. <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Các đồng chí đại biểu hai nước Việt Nam ­ Lào tham quan Triển lãm. <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 37<br /> Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Bình Minh và đồng chí Thường trực Ban Bí thư, Phó Chủ tịch <br /> nước Lào Phankham Viphavan ghi sổ cảm tưởng tại Triển lãm. <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Khu trưng bày các kỷ vật, tài liệu và hình ảnh phản ánh quá trình xây dựng và phát triển mối quan hệ đặc biệt <br /> giữa 2 nước qua các thời kỳ lịch sử, tập trung từ năm 1962, trong đó có một số hiện vật, hình ảnh lần đầu tiên <br /> được công bố.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 38<br />  Trát của Đặc sai Phụ quốc đại tổng quản thượng tướng quân triều Vua Quang Trung năm thứ tư (1791) về việc <br /> chiêu mộ nghĩa binh giúp Lào. <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Chủ tịch Hồ Chí Minh và Hoàng thân Xuphanuvông, Thủ tướng chính phủ Lào Ítxala tại chiến khu Việt Bắc <br /> (Việt Nam), năm 1951. <br /> <br /> <br /> <br /> 39<br /> Chủ tịch Hồ Chí Minh với gia đình Hoàng thân Xuphanuvông nhân dịp Hoàng thân thăm Việt Nam, Hà Nội, ngày <br /> 15/8/1962. <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Các hình ảnh tư liệu qua các thời kỳ lịch sử (1977 ­ 1986). <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 40<br /> Đồng chí Lê Duẩn, đồng chí Phạm Văn Đồng thay mặt Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Chính phủ Việt Nam <br /> trao tặng Trung ương Đảng và chính phủ Lào bức trướng thêu bốn câu thơ của Chủ tịch Hồ Chí Minh “Thương <br /> nhau mấy núi cũng trèo/ Mấy sông cũng lội, mấy đèo cũng qua/ Việt ­ Lào hai nước chúng ta/ Tình sâu hơn nước <br /> Hồng Hà, Cửu Long”, Viêng Chăn, ngày 16/7/1977. <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 41<br />  Những kỷ vật được trưng bày tại Triển lãm. <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 42<br /> Một số tài liệu về quan hệ hữu nghị truyền thống, đoàn kết đặc biệt Việt Nam ­ Lào qua 30 năm đổi mới (1987 ­ <br /> 2017). <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Văn bản gốc ký kết hợp tác giữa hai nước Việt Nam ­ Lào trong đó có các điều khoản thực hiện các chương <br /> trình hợp tác giáo dục đào tạo; hợp tác phát triển thương mại; hợp tác thông tin văn hóa; hợp tác kết nối hạ tầng, <br /> du lịch, dịch vụ và duy trì hoạt động, nâng cao năng lực các chương trình dự án phục vụ hợp tác giữa hai <br /> nước… <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 43<br />  Hình ảnh về mối quan hệ hợp tác toàn diện Việt ­ Lào. <br /> <br /> <br /> <br /> <br />  Chủ tịch Quốc hội <br /> Nguyễn Thị Kim Ngân và Chủ tịch Quốc hội Lào Pany Yathotou <br /> ký thỏa thuận hợp tác giữa Quốc hội Việt Nam và Lào. Ảnh: Trọng Đức – TTXVN<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 44<br /> Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và đồng chí Phankham Viphavan tại lễ kỷ niệm. Ảnh: Hải <br /> Nguyễn<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 45<br /> Lễ kỷ niệm 55 năm Ngày thiết lập quan hệ ngoại giao (5.9.1962­5.9.2017) và <br /> 40 năm Ngày ký Hiệp ước Hữu nghị và Hợp tác Việt Nam­Lào (18.7.1977­<br /> 18.7.2017) đã được tổ chức trọng thể tại Hà Nội ngày 18.7. Ảnh: Hải Nguyễn<br /> 46<br />