intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Bài giảng Cập nhật điều trị nội khoa đau thần kinh tọa - PGS.TS.BS. Nguyễn Đình Khoa

Chia sẻ: Kinh Do | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:33

82
lượt xem
11
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nội dung của bài giảng trình bày đau thần kinh tọa chẩn đoán chủ yếu dựa vào lâm sàng; thăm dò cận lâm sàng; đau thần kinh tọa và nguyên nhân; đau liên quan đến bệnh lý khớp Facet; phân biệt đau thần kinh tọa; đau cơ xương khớp thường kết hợp nhiều cơ chế đau; điều trị đau thần kinh tọa.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Cập nhật điều trị nội khoa đau thần kinh tọa - PGS.TS.BS. Nguyễn Đình Khoa

  1. HỘI THẤP KHỚP HỌC TP. HỒ CHÍ MINH - BỆNH VIỆN CHỢ RẪY Cập nhật Điều trị Nội khoa Đau thần kinh tọa PGS.TS.BS. NGUYỄN ĐÌNH KHOA BỆNH VIỆN CHỢ RẪY LỚP CẬP NHẬT KIẾN THỨC, KỸ NĂNG THỰC HÀNH CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ BỆNH LÝ CƠ XƯƠNG KHỚP 2018
  2. HỘI THẤP KHỚP HỌC TP. HỒ CHÍ MINH - BỆNH VIỆN CHỢ RẪY Ca lâm sàng 2  BN nữ 62 tuổi  3 năm đau nhức vùng thắt lưng - hông  4 tháng gần đây đau nhức lan sau ngoài đùi và cẳng bàn chân trái, cảm giác tê, châm chích và nóng rát sau ngoài cẳng bàn chân.  Đau tăng khi đi lại hoặc ngồi, đứng lâu; khó đi bộ xa  Điều trị Đông Y + thuốc tây vài tháng, không bớt  Thăm khám:  Thể trạng Cushing nhẹ, teo nhẹ cơ đùi trái  Hạn chế vận động CSTL  Lasegue trái 60 độ, phản xạ gân gót trái giảm  Đau lưng mạn, đau thần kinh tọa trái LỚP CẬP NHẬT KIẾN THỨC, KỸ NĂNG THỰC HÀNH Dr. Nguyen Dinh Khoa, BVCR CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ BỆNH LÝ CƠ XƯƠNG KHỚP 2018 13-Oct-18
  3. HỘI THẤP KHỚP HỌC TP. HỒ CHÍ MINH - BỆNH VIỆN CHỢ RẪY Ca lâm sàng: Cận lâm sàng 3  XN huyết học, sinh hóa cơ bản chưa ghi nhận bất thường  Chẩn đoán hình ảnh  Điều trị như thế nào ? LỚP CẬP NHẬT KIẾN THỨC, KỸ NĂNG THỰC HÀNH Dr. Nguyen Dinh Khoa, BVCR CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ BỆNH LÝ CƠ XƯƠNG KHỚP 2018 13-Oct-18
  4. HỘI THẤP KHỚP HỌC TP. HỒ CHÍ MINH - BỆNH VIỆN CHỢ RẪY Đau thắt lưng – Thần kinh tọa 4  Đau thắt lưng: Đau, có thể kèm co cứng, tăng trương lực cơ, vùng lưng phía dưới bờ sườn và phía trên các nếp lằn mông  Kèm hoặc không kèm đau và/hoặc rối loạn cảm giác ở chân  Đau thần kinh tọa: Đau từ vùng thắt lưng – hông lan xuống chân (dọc theo vùng chi phối của rễ TK tọa tương ứng) LỚP CẬP NHẬT KIẾN THỨC, KỸ NĂNG THỰC HÀNH Dr. Nguyen Dinh Khoa, BVCR CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ BỆNH LÝ CƠ XƯƠNG KHỚP 2018 13-Oct-18
  5. Đau thần kinh tọa: Chẩn đoán chủ yếu HỘI THẤP KHỚP HỌC TP. HỒ CHÍ MINH - BỆNH VIỆN CHỢ RẪY dựa vào5 lâm sàng Hỏi bệnh Thăm khám  Kiểu xuất hiện đau, • Co cứng cơ cạnh cột sống cấp/mạn tính • Đường cong, tư thế CS  Tính chất, vị trí, hướng lan • Khám vận động CS thắt lưng của đau,  Thăm khám thần kinh  Yếu tố gây đau tăng • Kích thích, chèn ép rễ  Tư thế hoặc liệu pháp giúp • H/C chùm đuôi ngựa  khẩn giảm đau trương xử trí  Các bất thường kèm theo LỚP CẬP NHẬT KIẾN THỨC, KỸ NĂNG THỰC HÀNH Dr. Nguyen Dinh Khoa, BVCR CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ BỆNH LÝ CƠ XƯƠNG KHỚP 2018 13-Oct-18
  6. HỘI THẤP KHỚP HỌC TP. HỒ CHÍ MINH - BỆNH VIỆN CHỢ RẪY Đau TK toa: Đánh giá thần kinh 6 LỚP CẬP NHẬT KIẾN THỨC, KỸ NĂNG THỰC HÀNH Dr. Nguyen Dinh Khoa, BVCR CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ BỆNH LÝ CƠ XƯƠNG KHỚP 2018 13-Oct-18
  7. HỘI THẤP KHỚP HỌC TP. HỒ CHÍ MINH - BỆNH VIỆN CHỢ RẪY Thăm dò cận lâm sàng 7 X quang  Có thể bình thường, hoặc thoái hóa cột sống-đĩa đệm, thoái hóa khớp facet, tổn thương khác (trượt ĐS, ...)  MRI (CT-scan)  MRI  Lý tưởng nhất để xác định nguyên nhân, mức độ và vị trí chèn ép tủy sống/rễ TK  Điện cơ LỚP CẬP NHẬT KIẾN THỨC, KỸ NĂNG THỰC HÀNH Dr. Nguyen Dinh Khoa, BVCR CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ BỆNH LÝ CƠ XƯƠNG KHỚP 2018 13-Oct-18
  8. HỘI THẤP KHỚP HỌC TP. HỒ CHÍ MINH - BỆNH VIỆN CHỢ RẪY Đau thần kinh tọa: Nguyên nhân 8  85-90% do thoát vị đĩa đệm (± tổn thương khác) • Các nguyên nhân khác • Thoái hóa CS–hẹp ống sống • Trượt đốt sống • Chèn ép rễ dây TK do các nguyên nhân khác (khối u, …) LỚP CẬP NHẬT KIẾN THỨC, KỸ NĂNG THỰC HÀNH Dr. Nguyen Dinh Khoa, BVCR CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ BỆNH LÝ CƠ XƯƠNG KHỚP 2018 13-Oct-18
  9. HỘI THẤP KHỚP HỌC TP. HỒ CHÍ MINH - BỆNH VIỆN CHỢ RẪY Đau liên quan đến bệnh lý khớp facet 9 Nat Rev Rheumatol. 2013; 9(4): 216–224 LỚP CẬP NHẬT KIẾN THỨC, KỸ NĂNG THỰC HÀNH Dr. Nguyen Dinh Khoa, BVCR CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ BỆNH LÝ CƠ XƯƠNG KHỚP 2018 13-Oct-18
  10. HỘI THẤP KHỚP HỌC TP. HỒ CHÍ MINH - BỆNH VIỆN CHỢ RẪY Đau thần kinh tọa: Phân biệt 10  Bệnh lý khớp cùng chậu  Bệnh lý khớp háng, cơ psoas  Hội chứng cơ bịt (piriformis syndrome)  Bệnh lý mạch máu LỚP CẬP NHẬT KIẾN THỨC, KỸ NĂNG THỰC HÀNH Dr. Nguyen Dinh Khoa, BVCR CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ BỆNH LÝ CƠ XƯƠNG KHỚP 2018 13-Oct-18
  11. HỘI THẤP KHỚP HỌC TP. HỒ CHÍ MINH - BỆNH VIỆN CHỢ RẪY ĐÁNH GIÁ ĐAU TRONG ĐAU THẮT LƯNG – THẦN KINH TỌA 11  MỨC ĐỘ ĐAU  PHÂN LOẠI ĐAU: ĐAU THỤ CẢM, ĐAU THẦN KINH, ĐAU HỖN HỢP?  CÓ THÁI ĐỘ XỬ TRÍ THÍCH HỢP  LỰA CHỌN LIỆU PHÁP GIẢM ĐAU LỚP CẬP NHẬT KIẾN THỨC, KỸ NĂNG THỰC HÀNH Dr. Nguyen Dinh Khoa, BVCR CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ BỆNH LÝ CƠ XƯƠNG KHỚP 2018 13-Oct-18
  12. HỘI THẤP KHỚP HỌC TP. HỒ CHÍ MINH - BỆNH VIỆN CHỢ RẪY Xác định cường độ đau: Thang điểm VAS 12 International Association for the Study of Pain. Faces Pain Scale – Revised. Available at: http://www.iasp- pain.org/Content/NavigationMenu/GeneralResourceLinks/FacesPainScaleRevised/default.htm. Accessed: July 15, 2013; Iverson RE et al. Plast Reconstr Surg 2006; 118(4):1060-9. LỚP CẬP NHẬT KIẾN THỨC, KỸ NĂNG THỰC HÀNH Dr. Nguyen Dinh Khoa, BVCR CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ BỆNH LÝ CƠ XƯƠNG KHỚP 2018 13-Oct-18
  13. Đau cơ xương khớp: Thường kết hợp HỘI THẤP KHỚP HỌC TP. HỒ CHÍ MINH - BỆNH VIỆN CHỢ RẪY nhiều cơ chế đau 13 Nhạy cảm hóa trung ương/ Đau do rối loạn chức năng Nhiều cơ chế đau Đau thụ cảm cùng tồn tại Đau thần kinh (đau hỗn hợp) Các liệu pháp điều trị đau theo cơ chế gây đau trên từng bệnh nhân chuyên biệt sẽ giúp bệnh nhân đáp ứng tốt hơn Bệnh nhân có đau hỗn hợp thường sẽ đáp ứng tốt hơn với liệu pháp phối hợp (đa mô thức) LỚP CẬP NHẬT KIẾN THỨC, KỸ NĂNG THỰC HÀNH Dr. Nguyen Dinh Khoa, BVCR OtoriVÀ CHẨN ĐOÁN S ĐIỀU et al. TRỊ Yonsei Med BỆNH LÝ JCƠ 2012; 53(4):801-5; XƯƠNG KHỚP 2018Vellucci R. Clin Drug Investig 2012;13-Oct-18 32(Suppl 1):3-10.
  14. Đau hỗn hợp: Thoát vị đĩa đệm gây đau thắt lưng HỘI THẤP KHỚP HỌC TP. HỒ CHÍ MINH - BỆNH VIỆN CHỢ RẪY và đau rễ thần kinh thắt lưng Hoạt hóa thụ cảm thể ngoại vi, Thoát vị đĩa đệm nguyên nhân của yếu tố đau thụ cảm Đốt sống thắt lưng Chèn ép và tình trạng viêm của rễ thần Đau nhói, đau Đau nhức mạn tính âm ỉ, kinh, nguyên nhân của yếu tố đau thần bỏng rát ở bàn chân đau nhói vùng thắt lưng1 2 kinh Bệnh nhân biểu hiện cả hai dạng đau Tổn thương Hoạt hóa thụ Phóng điện lạc chỗ từ tổn cảm thể tại chỗ2 thương ở rễ thần kinh2 LỚP CẬP NHẬT KIẾN THỨC, KỸ NĂNG THỰC HÀNH 13-Oct-18 CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ BỆNH LÝ CƠ XƯƠNG KHỚP 2018 1.Brisby Joint Surg Am 2006;88(Suppl 2):68-71; 2. Baron et al. Eur J Pain. 2016;20: 861-873; 3. D Bouhassira personal communication
  15. HỘI THẤP KHỚP HỌC TP. HỒ CHÍ MINH - BỆNH VIỆN CHỢ RẪY Nhận diện đau thần kinh 15 Lưu ý các mô tả thông thường của bệnh nhân về đau gợi ý đau thần kinh: Bỏng rát Kiến bò Kim châm Như điện giật Tê bì Baron R et al. Lancet Neurol 2010; 9(8):807-19; Gilron I et al. CMAJ 2006; 175(3):265-75. LỚP CẬP NHẬT KIẾN THỨC, KỸ NĂNG THỰC HÀNH Dr. Nguyen Dinh Khoa, BVCR CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ BỆNH LÝ CƠ XƯƠNG KHỚP 2018 13-Oct-18
  16. HỘI THẤP KHỚP HỌC TP. HỒ CHÍ MINH - BỆNH VIỆN CHỢ RẪY Nhận diện đau thần kinh: Thang điểm DN4 16 Mô tả Có (1) Không (0) Cơn đau có một hoặc nhiều đặc điểm sau đây không ? 1 Bỏng rát 2 Buốt cóng 3 Như điện giất Tại chỗ đau, quý vị có một hoặc nhiều các triệu chứng sau không? 4 Cảm giác rần rần như kiến bò 5 Cảm giác như kim châm 6 Tê 7 Ngứa KHÁM: Chỗ đau khi khám có một hoặc nhiều đặc điểm sau đây không? 8 Giảm cảm giác ở vùng chạm vào 9 Giảm cảm giác ở vùng châm kim vào KHÁM: Tại vùng đau, có phải cơn đau có thể xảy ra hoặc tăng lên khi: 10 Khi chà nhẹ? TỔNG SỐ ĐIỂM .……./10 LỚP CẬP NHẬT KIẾN THỨC, KỸ NĂNG THỰC HÀNH Dr. Nguyen Dinh Khoa, BVCR CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ BỆNH LÝ CƠ XƯƠNG KHỚP 2018 13-Oct-18
  17. HỘI THẤP KHỚP HỌC TP. HỒ CHÍ MINH - BỆNH VIỆN CHỢ RẪY Ca lâm sàng: Thang điểm DN4 17 Mô tả Có (1) Không (0) Cơn đau có một hoặc nhiều đặc điểm sau đây không ? 1 Bỏng rát X 2 Buốt cóng X 3 Như điện giật X Tại chỗ đau, quý vị có một hoặc nhiều các triệu chứng sau không? 4 Cảm giác rần rần như kiến bò X 5 Cảm giác như kim châm X 6 Tê X 7 Ngứa X KHÁM: Chỗ đau khi khám có một hoặc nhiều đặc điểm sau đây không? 8 Giảm cảm giác ở vùng chạm vào X 9 Giảm cảm giác ở vùng châm kim vào X KHÁM: Tại vùng đau, có phải cơn đau có thể xảy ra hoặc tăng lên khi: 10 Khi chà nhẹ? X TỔNG SỐ ĐIỂM 5/10 LỚP CẬP NHẬT KIẾN THỨC, KỸ NĂNG THỰC HÀNH Dr. Nguyen Dinh Khoa, BVCR CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ BỆNH LÝ CƠ XƯƠNG KHỚP 2018 13-Oct-18
  18. HỘI THẤP KHỚP HỌC TP. HỒ CHÍ MINH - BỆNH VIỆN CHỢ RẪY ĐIỀU TRỊ ĐAU THẦN KINH TỌA 18  CÁC BIỆN PHÁP KHÔNG DÙNG THUỐC  THUỐC  NGOẠI KHOA LỚP CẬP NHẬT KIẾN THỨC, KỸ NĂNG THỰC HÀNH Dr. Nguyen Dinh Khoa, BVCR CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ BỆNH LÝ CƠ XƯƠNG KHỚP 2018 13-Oct-18
  19. Điều trị Đau lưng mạn/đau thần kinh tọa: HỘI THẤP KHỚP HỌC TP. HỒ CHÍ MINH - BỆNH VIỆN CHỢ RẪY Thách19thức  Thường khó khăn, phức tạp  Các biện pháp giảm đau truyền thống đơn thuần thường kém hiệu quả  Nên phối hợp nhiều biện pháp (đa mô thức)  Cá thể hóa (cơ địa, dung nạp thuốc, tính chất đau, …)  Giải quyết nguyên nhân LỚP CẬP NHẬT KIẾN THỨC, KỸ NĂNG THỰC HÀNH Dr. Nguyen Dinh Khoa, BVCR CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ BỆNH LÝ CƠ XƯƠNG KHỚP 2018 13-Oct-18
  20. HỘI THẤP KHỚP HỌC TP. HỒ CHÍ MINH - BỆNH VIỆN CHỢ RẪY Điều trị Nội khoa Đau TK tọa 20  Các biện pháp không dùng thuốc  Giải thích cho BN  Nghỉ ngơi (tại giường?)  Vật lý trị liệu  Châm cứu  Kích thích điện qua da (TENS)  Điều trị thuốc: Giảm đau, kháng viêm, “giảm đau thần kinh”  Thủ thuật: Tiêm ngoài màng cứng, tiêm cạnh rễ TK LỚP CẬP NHẬT KIẾN THỨC, KỸ NĂNG THỰC HÀNH Dr. Nguyen Dinh Khoa, BVCR CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ BỆNH LÝ CƠ XƯƠNG KHỚP 2018 13-Oct-18
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2