Bài giảng Kinh tế học vi mô dành cho chính sách công (2015-2016) - Vũ Thành Tự Anh

Chia sẻ: Nguyễn Thị Huyền | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:46

Thêm vào BST

Báo xấu

95
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng Kinh tế học vi mô dành cho chính sách công (2015-2016) - Vũ Thành Tự Anh với mục tiêu nhằm giúp học viên hiểu bản chất của nhiều vấn đề kinh tế được đề cập trên các phương tiện thông tin đại chúng; thực hiện một số phân tích và đánh giá chính sách công;...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Kinh tế học vi mô dành cho chính sách công (2015-2016) - Vũ Thành Tự Anh

KINH TẾ HỌC VI MÔ DÀNH CHO CHÍNH SÁCH CÔNG Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Học kỳ 1 năm thứ 1, MPP 8 2015 - 2016 Vũ Thành Tự Anh
Nhóm giảng viên và giờ trực văn phòng Thứ 2 Thứ 3 Thứ 4 Thứ 5 Thứ 6 15:30– 15:30– Vũ Thành Tự Anh 17:00 17:00 15:30– 15:30– 15:30– Phạm Thị Hồng Vân 17:00 17:00 17:00 16:00– 16:00– Nguyễn Ánh Dương 17:30 17:30 2
Mục tiêu của môn học Vi mô I  Học viên có thể áp dụng được các khái niệm, nguyên lý, và công cụ của kinh tế học vi mô để: • Hiểu bản chất của nhiều vấn đề kinh tế được đề cập trên các phương tiện thông tin đại chúng; • Thực hiện một số phân tích và đánh giá chính sách công; • Áp dụng kiến thức nền tảng của kinh tế học vi mô cho các môn học chuyên ngành sau này. 3
Nội dung chính của Vi mô I  Cầu, cung và giá cả thị trường  Lý thuyết về người tiêu dùng  Lý thuyết về nhà sản xuất  Thị trường các nhân tố sản xuất  Thị trường cạnh tranh, hiệu quả và công bằng  Giới thiệu về thất bại thị trường và vai trò của nhà nước 4
Giáo trình  Pindyck và Rubinfeld [PR], “Kinh tế học vi mô”, Nxb Prentice-Hall, tái bản lần thứ 5, 2001.  N. Gregory Mankiw [Mankiw], Nguyên lý kinh tế học, Nxb South-Western, tái bản lần thứ 2, 2000.  Steinemann, Apgar, và Brown [SAB], “Kinh tế học vi mô dành cho quyết định công”, Nxb South-Western, 2005. 5
Bài 1 Giới thiệu Kinh tế học vi mô dành cho Chính sách công (Bài trình bày có sử dụng slides của các năm trước) Vũ Thành Tự Anh
Giới thiệu nội dung và phương pháp của kinh tế học  Xuất phát điểm của kinh tế học: Quy luật có tính phổ quát về sự khan hiếm  Quy luật khan hiếm: Mâu thuẫn giữa nhu cầu và ước vọng vô hạn với khả năng và nguồn lực hữu hạn của mỗi cá nhân, hộ gia đình, công ty, quốc gia v.v.  Hệ quả của quy luật khan hiếm: Phải lựa chọn • Nhu cầu / ước vọng • Phân bổ khả năng / nguồn lực  Hai khía cạnh của sự lựa chọn: Mục tiêu và điều kiện ràng buộc 7
Giới thiệu nội dung và phương pháp của kinh tế học  Kinh tế học là một môn khoa học xã hội nghiên cứu sự lựa chọn của các cá nhân, tổ chức, và xã hội trong việc phân bổ các nguồn lực khan hiếm cho các mục đích sử dụng có tính cạnh tranh, nhằm tối ưu hóa lợi ích của mình.  Kinh tế học là một khoa học về sự lựa chọn  Kinh tế học là khoa học về thị trường  Kinh tế học là một cách tư duy 8
Một số câu hỏi cơ bản của nền kinh tế  Sản xuất cái gì?  Sản xuất như thế nào?  Sản xuất bao nhiêu?  Sản xuất cho ai? 9
Các hệ thống kinh tế trả lời các câu hỏi cơ bản như thế nào?  Kinh tế kế hoạch  Sản xuất cái gì? (tập trung)  Sản xuất như thế nào?  Kinh tế thị trường  Sản xuất bao nhiêu? (phi tập trung)  Sản xuất cho ai?  Kinh tế hỗn hợp  Kinh tế thị trường [định hướng] XHCN 10
Phân biệt kinh tế học vi mô và vĩ mô  Tiêu thức phân biệt: Đơn vị phân tích  Kinh tế học vĩ mô: Nghiên cứu toàn bộ nền kinh tế: sản lượng, tăng trưởng, lạm phát, thất nghiệp…  Kinh tế học vi mô: - Đơn vị phân tích là cá nhân (người tiêu dùng, người lao động, nhà đầu tư v.v.), doanh nghiệp, nhà nước (trung ương và địa phương) - Nghiên cứu cách thức các đơn vị kinh tế tương tác với nhau để hình thành các thực thể kinh tế lớn hơn (thị trường, ngành công nghiệp v.v.).  Mối quan hệ giữa KTH vi mô và vĩ mô 11
Phân biệt kinh tế học thực chứng và kinh tế học chuẩn tắc  Kinh tế học thực chứng: “What is?” - Sử dụng lý thuyết kinh tế, với sự hỗ trợ của các mô hình (định tính, định lượng) để mô tả, lý giải, và dự báo các vấn đề kinh tế đã, đang, và sẽ xảy ra trên thực tế - vốn là kết quả của sự lựa chọn và tương tác của các tác nhân kinh tế.  Kinh tế học chuẩn tắc: “What should be?” - Liên quan tới các giá trị đạo đức, xã hội, văn hóa - Thường mang tính chủ quan của người phát biểu - Là nguồn gốc bất đồng quan điểm giữa các nhà kinh tế học 12
Lý thuyết và Mô hình kinh tế  Lý thuyết được sử dụng để giải thích một hiện tượng quan sát được trên thực tế, hoặc để dự báo về những sự kiện sẽ xảy ra.  Lý thuyết được xây dựng trên cơ sở các giả định ban đầu, các quy luật kinh tế, và các thao tác toán và logic.  Ví dụ: • Lý thuyết về hành vi người tiêu dùng • Lý thuyết về công ty • Lý thuyết trò chơi 13
Lý thuyết và Mô hình kinh tế  Mô hình: • Là hình thức biểu hiện của lý thuyết kinh tế dưới dạng ngôn ngữ có tính cấu trúc. • Mô hình chỉ là công cụ và phương tiện để nghiên cứu các vấn đề kinh tế  Ví dụ: Bản đồ, sa bàn … • Vai trò của giả định trong mô hình 14
Lý thuyết và Mô hình kinh tế  Minh xác cho một lý thuyết • Sự minh xác của một lý thuyết được quyết định bởi chất lượng các dự đoán và giải thích của nó. • Chỉ phủ định các giả định ban đầu để phủ định một lý thuyết là chưa đủ, mà còn phải chứng minh được các dự đoán của lý thuyết về cơ bản là sai, hay chứng minh sự bất lực của nó trước một số hiện tượng quan sát được. • Việc phủ định một lý thuyết không nhất thiết dẫn tới từ bỏ nó hoàn toàn, mà có thể chỉ là giới hạn lại phạm vi áp dụng. 15
Lý thuyết và Mô hình kinh tế  Sự tiến hóa của các lý thuyết kinh tế • Kiểm định và hoàn chỉnh lý thuyết có ý nghĩa sống còn đối với sự phát triển của khoa học kinh tế. • Sự chuyển đổi hệ thuyết (paradigm shift) 16
Kinh tế học và Chính sách công  Chính sách công là hành động (hay không hành động) của nhà nước đối với các vấn đề của quốc gia hay vùng lãnh thổ  Vấn đề chính sách là một giá trị chưa được thực hiện hay một cơ hội cải thiện, có thể đạt được thông qua hành động của nhà nước  Vấn đề chính sách công xuất hiện khi xã hội không chấp nhận hiện trạng bất cập của một chính sách nào đó, và do vậy cần sự can thiệp (hay từ bỏ can thiệp) của nhà nước. 17
Kinh tế học và Chính sách công  Bài toán cơ bản của chính sách công: Làm thế nào để tối ưu hóa các quyết định, đạt được các mục tiêu đã đề ra trong điều kiện khan hiếm các nguồn lực về thông tin, con người, và tài chính và ràng buộc về thể chế. 18
Đặc trưng của KTH dành cho chính sách công  Mặc dù KTH của khu vực tư và công có các nguyên tắc tương tự nhau, nhưng vấn đề, mục tiêu và phạm vi phân tích có thể khác nhau  Vấn đề liên quan đến phúc lợi công cộng  Không chỉ có mục tiêu tối đa hoá giá trị/lợi ích công, khu vực công còn phải quan tâm tới tính công bằng, việc làm, bảo vệ môi trường, chất lượng sống v.v.  Phạm vi phân tích của khu vực công không chỉ là các đơn vị ra quyết định, mà còn là công chúng  Những sự phân biệt trên đây chỉ có tính tương đối 19
Kinh tế học và Chính sách công Quá trình phân tích chính sách 1. Định nghĩa và phân tích vấn đề 2. Xác định mục tiêu của chính sách 3. Xây dựng các lựa chọn chính sách 4. Hình thành các chỉ tiêu đánh giá 5. Đánh giá các lựa chọn chính sách 6. Kết luận và kiến nghị 20