Bài giảng môn Ngữ văn lớp 7 - Bài 5: Tìm hiểu chung về văn biểu cảm

Chia sẻ: Thái Từ Khôn | Ngày: | Loại File: PPT | Số trang:11

Thêm vào BST

Báo xấu

25
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng môn Ngữ văn lớp 7 - Bài 5: Tìm hiểu chung về văn biểu cảm được biên soạn với mục tiêu nhằm giúp học sinh hiểu được khái niệm văn bản biểu cảm; biết phân biệt biểu cảm trực tiếp và biểu cảm gián tiếp cũng như phân biệt các yếu tố đó trong văn bản; rèn luyện kĩ năng nhận diện và phân tích một số văn bản biểu cảm và vận dụng những kiến thức về văn biểu cảm vào đọc hiểu văn bản;... Mời quý thầy cô và các em học sinh cùng tham khảo chi tiết nội dung bài giảng!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng môn Ngữ văn lớp 7 - Bài 5: Tìm hiểu chung về văn biểu cảm

HƯỚNG DẪN GHI CHÉP BÀI BÊN NÀY LÀ PHẦN GIẢNG BÀI CỦA GIÁO VIÊN, HỌC BÊN NÀY LÀ PHẦN HỌC SINH SINH CHỈ NGHE, NHÌN, TRẢ GHI CHÉP VÀO TẬP LỜI CÂU HỎI CỦA GIÁO VIÊN  Lưu ý: Những slide không có đường kẻ màu xanh lá cây ở giữa thì học sinh chỉ nghe, nhìn, trả lời câu hỏi của giáo viên chứ không ghi chép.
TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BIỂU CẢM
Kiến thức: - Khái niệm văn biểu cảm. - Vai trò, đặc điểm của văn biểu cảm. - Hai cách biểu cảm trực tiếp và gián tiếp trong văn bản. MỤC Kỹ năng: TIÊU - Nhận biết đặc diểm chung của văn biểu cảm; hai cách biểu BÀI cảm trực tiếp và gián tiếp trong các văn bản biểu cảm cụ thể. HỌC - Tạo lập văn bản có sử dụng yếu tố biểu cảm. Thái độ: - Bồi dưỡng lòng yêu quê hương. - Yêu thích môn tập làm văn và văn biểu cảm.
Thương thay con cuốc giữa trời Tình cảm đau xót, Dầu kêu ra máu có người nào nghe uất ức. TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BIỂU CẢM Đứng bên ni đồng, ngó bên tê đồng, mênh mông bát ngát. Đứng bên tê đồng, ngó bên ni đồng, bát ngát mênh mông. I. Nhu cầu biểu cảm và văn bản biểu Thân em như chẽn lúa đồng đồng, cảm. Phất phơ dưới ngọn nắng hồng ban mai. 1. Nhu cầu biểu cảm của con người.  Cảm xúc yêu đời, yêu cuộc sống.  Ví dụ: SGK trang 71. Biểu hiện cho người khác thấy được tình cảm của mình.  Người ta thổ lộ tình cảm để biểu hiện - Người ta thổ cho người khác thấy được tình cảm lộ tình cảm để: Gợi sự cảm thông, chia sẻ, đồng của mình; đồng thời khơi gợi sự cảm cảm từ người khác. thông, đồng cảm từ người khác. - Khi có tình cảm dồn nén, chất chứa muốn biểu hiện cho  Khi có tình cảm dồn nén, chất chứa người khác cảm nhận được thì ta có nhu cầu làm văn muốn biểu hiện cho người khác cảm biểu cảm. nhận được thì con người có nhu cầu làm văn biểu cảm.
2. Đặc điểm chung của văn Văn biểu cảm là gì? biểu cảm. Đặc điểm Văn biểu cảm thể hiện qua những chung thể loại nào? của văn Tình cảm trong văn biểu cảm biểu thường có tính chất như thế nào? cảm Văn biểu cảm có những cách biểu hiện nào?
(1) Thảo thương nhớ ơi! Mới ngày nào Thảo còn ngồi chung một bàn với Hồng, Minh, Ngọc, thế mà nay Thảo đã theo cha mẹ vào Thành phố Hồ Chí Minh, để cho bon mình xiết bao mong nhớ. Thảo có nhớ 2. Đặc điểm chung những lần chúng mình cùng dạo Hồ Tây, cùng chơi Thủ Lệ, cùng tham của văn biểu cảm quan Ao vua? Thảo có nhớ một lần mình ốm dài, Thảo chép bài cho mình?  Ví dụ: SGK trang 72. (2) Trên đài, một người con gái nào đó vừa hát một bài dân ca của đất nước ta trong đêm khuya. Bây giờ tất cả im lặng rồi, giọt sao ngoài khung cửa đọng lại, đứng im, không nháy nữa, đêm đã đi vào chiều sâu, mà vẫn còn nghe âm vang mãi giọng hát của người con gái lúc nãy. Một giọng hát dân ca, ngân nga bát ngát như cánh cò trên đồng lúa miền Nam chạy tới chân trời, có lúc rụt rè, e thẹn như khóe mắt người yêu mới gặp, có lúc tinh nghịch, duyên dáng như những đôi chân nhỏ thoăn thoắt gánh lúa chạy trên những con đường làng trộn lẫn bóng tre và bóng nắng… Có lẽ không phải là một người con gái đã hát trên đài. Đó chính là quê hương ta đang lên tiếng hát. Tiếng ngân nga dội lên từ lòng đất, ở trong đó một góc vườn có đôi cây sầu đông và một giàn bầu đong đưa quả nặng, một ngày đã xa, mẹ đã chôn nhúm rau của ta thuở ta mới lọt lòng. Đó là tiếng ngân của mặt đất, của dòng sông, của những xóm làng và những cánh đồng sau một ngày lao động và chiến đấu.
(1) Nỗi thương nhớ bạn - Nội dung biểu đạt Nhằm bộc lộ cảm xúc (2) Tình cảm gắn bó, thiết tha với quê hương, đất nước của người viết.  Cả hai đoạn văn đều không kể một câu chuyện hoàn chỉnh  Đoạn (2), tác giả kết hợp miêu tả, liên tưởng để gợi ra những cảm xúc sâu sắc, thiết tha về quê hương, đất nước. Tự sự Miêu tả Biểu cảm Trình bày diễn biến các sự việc Tái hiện trạng thái, sự vật, con người Bày tỏ tình cảm, cảm xúc  Tán thành ý kiến cho rằng tình cảm, cảm xúc trong văn biểu cảm phải là tình cảm, cảm xúc thấm nhuần tư tưởng nhân văn như: tình bè bạn; tình yêu thương con người; tình yêu quê hương, đất nước; ghét những thói tầm thường, tham lam, độc ác,… Phương thức biểu đạt tình cảm, cảm xúc (1) Biểu cảm trực tiếp (2) Biểu cảm gián tiếp - Nói thẳng tình cảm nhớ thương bạn. - Thông qua tiếng hát của cô gái trên đài - Từ ngữ có giá trị biểu cảm cao: thương trong đêm khuya để thể hiện tình yêu quê nhớ ơi, xiết bao mong nhớ… hương, đất nước, gia đình. - Gợi lại các kỉ niệm.
Văn biểu cảm là VB nhằm biểu đạt tình cảm, cảm 2. Đặc điểm chung của xúc, sự đánh giá của con người đối với thế giới văn biểu cảm xung quanh và khơi gợi sự đồng cảm nơi người  Ví dụ: SGK trang 72. đọc.  Ghi nhớ SGK trang 73. Đặc Văn bản biểu cảm còn gọi là văn trữ tình, bao gồm điểm các thể loại: thơ trữ tình, ca dao trữ tình, tùy bút,… chung của Tình cảm, cảm xúc trong văn biểu cảm phải là tình văn cảm, cảm xúc thấm nhuần tư tưởng nhân văn biểu như: tình bè bạn; tình yêu thương con người; tình yêu quê hương, đất nước; ghét những thói tầm cảm thường, tham lam, độc ác,… Cách biểu đạt tình cảm, cảm xúc trong bài văn biểu cảm: biểu cảm trực tiếp, biểu cảm gián tiếp.
II. Luyện tập. 1. Bài tập 1: SGK trang 73 a) Hải đường: Loài cây nhỡ, họ chè, lá dài, dày, mặt trên bóng, mép có răng cưa. Hoa mọc từ 1 tới 3 đóa ở gần ngọn cây, ngọn cành, có cuống dài, tràng hoa màu đỏ tía, nhị đực rất nhiều. Hoa nở ở Việt Nam vào dịp Tết âm lịch, đẹp, không thơm. Thường trồng làm cảnh. (Theo Từ điển Bách khoa nông nghiệp) b) Từ cổng vào, lần nào tôi cũng phải dừng lại ngắm những cây hải đường trong mùa hoa của nó, hai cây đứng đối nhau trước tấm bình phong cổ, rộ lên hàng trăm đóa ở đầu cành phơi phới như một lời chào hạnh phúc. Nhìn gần, hải đường có một màu đỏ thắm rất quý, hân hoan, say đắm. Tôi vốn không thích cái lối văn hoa của các nhà nho cứ muốn tôn xưng hoa hải đường bằng hình ảnh của những người đẹp vương giả. Sự thực ở nước ta hải đường đâu phải chỉ mọc nơi sân nhà quyền quý, nó sống khắp các vườn dân, cả đình, chùa, nhà thờ họ. Dáng cây cũng vậy, lá to thật khỏe, sống lâu nên cội cành thường sần lên những lớp rêu da rắn màu gỉ đồng, trông dân dã như cây chè đất đỏ. Hoa hải đường rạng rỡ, nồng nàn, nhưng không có vẻ gì là yểu điệu thục nữ, cánh hoa khum khum như muốn phong lại cái nụ cười má lúm đồng tiền. Bỗng nhớ năm xưa, lần đầu từ miền Nam ra Bắc lên thăm Đền Hùng, tôi đã ngẩn ngơ đứng ngắm hoa hải đường nở đỏ núi Nghĩa Lĩnh. (Theo Hoàng Phủ Ngọc Tường, Hoa trái quanh tôi) - Giống: cả hai đoạn văn cùng viết về hoa hải đường. (a) Tả cụ thể về hoa hải đường dưới góc nhìn khoa học Đoạn văn miêu tả - Khác: (b) Tả và kể về hoa hải đường nhằm thể hiện tình yêu của tác giả đối với hoa hải đường, khơi gợi sự đồng Đoạn văn biểu cảm cảm từ người khác.
2. Bài tập 2: SGK trang 74. Phiên âm:  Cả hai bài thơ đều là văn bản biểu cảm Nam quốc sơn hà Nam đế cư, Tiệt nhiên định phận tại thiên thư. Như hà nghịch lỗ lai xâm phạm, Nhữ đẳng hành khan thủ bại hư. Dịch thơ: Sông núi nước Nam: Niềm tự hào Sông núi nước Nam vua Nam ở, dân tộc, ý chí quyết tâm bảo vệ chủ Vằng vặc sách trời chia xứ sở. quyền trước mọi kẻ thù xâm lược. Giặc dữ cớ sao phạm đến đây, Nội Chúng mày nhất định phải tan vỡ. dung biểu Phiên âm: cảm Phò giá về kinh: Niềm kiêu hãnh Đoạt sáo Chương Dương độ, trước hào khí chiến thắng và khát Cầm Hồ Hàm Tử quan. Thái bình tu trí lực, vọng thái bình, thịnh trị lâu dài cho Vạn cổ thử gian san. dân tộc ta vào thời nhà Trần. Dịch thơ: Chương Dương cướp giáo giặc, Hàm Tử bắt quân thù. Thái bình nên gắng sức. Non nước ấy ngàn thu.